Opleiding SEH: Leren om je kennis nog beter te gebruiken in de adviespraktijk MAART SEH PE 2015 Opleidingsdag met accent op budgetteren

Transcriptie

1 Vakblad voor Erkend Hypotheekadviseurs MAART 2015 Opleiding SEH: Leren om je kennis nog beter te gebruiken in de adviespraktijk 7 SEH PE 2015 Opleidingsdag met accent op budgetteren 8 Pensioenwijzigingen vragen om actieve rol hypotheekadviseur 19 Meer oog voor bestaande hypotheekbezitters, aub!

2 8 16 INHOUD 4 Opleiders en cursisten enthousiast over nieuwe SEH Opleiding Integraal Adviseren 7 Laatste stap naar titel Erkend Financieel Adviseur: budgetteren centraal in SEH PE De invloed van pensioenwijzigingen op eerder gegeven hypotheekadvies 18 juni: SEH congres 2015 Zet de datum alvast in uw agenda. Meer informatie volgt! Heeft u zich al ingeschreven voor SEH PE 2015? Na de tweedaagse SEH PE training in 2014 volgt in 2015 een eendaagse training. Het accent ligt op budgetteren. De exacte leerdoelen en competenties zijn terug te vinden op Inschrijven voor SEH PE 2015 kan via de Bijeenkomstenkalender op de website Een budgetanalyse brengt de leeflasten van de klant in beeld 15 Column Compliance : Wat heeft een klant daar nou aan? 16 Het netwerk van de Erkend Hypotheekadviseur en de pensioenadviseur 19 Normen voor hypotheekverstrekking: meer oog voor de bestaande hypotheekbezitter, aub! 22 Erkend hypotheekadviseur Johan Bekendam: Wensen vervullen en doelen bereiken. 24 De casus: Hypotheekadviseur moet opletten bij schadeverzekeringen COLOFON Erkend is een uitgave van Stichting Erkend Hypotheekadviseur en wordt verspreid onder Erkenden en andere relaties van de SEH. De inhoud van deze uitgave is met de grootst mogelijke zorgvuldigheid samengesteld. Stichting Erkend Hypotheekadviseur is op geen enkele wijze verantwoordelijk voor schade die ontstaat als gevolg van eventuele onjuistheden en/of zetfouten in Erkend. De artikelen in Erkend van maart 2015 zijn geschreven naar inzichten tot 1 maart Uitgave Stichting Erkend Hypotheekadviseur Postbus AA Amsterdam ZO T F E bureau@seh.nl W Hoofdredactie Barbara Hermsen T E hermsen@seh.nl Samenstelling/eindredactie Oostdam & Partners Henri Drost T E henri@oostdam-partners.nl Redactieleden Raymond Bakker Jan Martijn Hengeveld Barbara Hermsen Bart de Nie Harrie-Jan van Nunen Fotografie Raphael Drent Basisontwerp Haagsblauw/Jeroen Leupen Vormgeving Amon Design Druk Van Ree Media, Veenendaal 2 Erkend maart

3 BART DE NIE DIRECTEUR SEH Nazorg bestaat niet Onzin, zult u zeggen, na het lezen van de kop. Immers, nazorg is verplicht na het bemiddelen in een product gedurende de looptijd van een product. Zowel op basis van de Wft als het burgerlijk recht. Ja, dat is zo. Maar het gaat mij hier meer over het concept van nazorg dan over de wettelijke bepalingen. Nazorg moet omdat het in de wet staat. En omdat het moet zijn er allerlei discussies over wat daar dan onder valt, over waar wel of niet voor betaald moet worden door de klant en over serviceabonnementen. En dat is best jammer, want het wordt allemaal betrokken op het product waarin is bemiddeld. De indruk wordt gewekt dat het eigenlijk allemaal maar lastig is en niks opbrengt. Het product en zijn nazorg staan centraal en niet de klant. Nazorg wordt gezien als het eindstadium van het contact met de klant: er moet af en toe nog wat afgehandeld worden. En dat is een gemiste kans. Het adviseren van de klant en het bemiddelen van het product met zijn verplichte nazorg kan het begin zijn van een jarenlange (klant)- relatie. Dan hebben we het niet over nazorg, maar over beginzorg. Dat bekt weliswaar niet lekker, maar geeft wel aan waar het om gaat. Het eerste, veelal productgedreven contact met de klant is de gouden lead naar een jarenlange relatie gebaseerd op klantbelang. Het aantrekken van de hypotheekmarkt biedt prachtige mogelijkheden om een portefeuille met trouwe klanten op te bouwen. Dat moet vanaf het eerste contact met de klant de doelstelling zijn. Maar dit gaat meestal niet in één keer, want de klant komt voor de financiering van zijn net uitgezochte woning. Op dat moment staat de bespreking van het risico op arbeidsongeschiktheid en de oudedagsvoorziening alleen in het teken van de betaalbaarheid van de hypotheek. Terwijl die thema s ook op zichzelf aandacht verdienen, bijvoorbeeld vanwege een mogelijk aanwezige wens om eerder te stoppen met werken. Het vraagt om feilloos uitgevoerde advisering en bemiddeling ten behoeve van de hypotheek, met de afspraak later contact op te nemen om andere zaken nog eens door te spreken. En een bloemetje als de nieuwe woning betrokken wordt of de oversluiting een feit is. Het is daarbij van groot belang dat de adviseur zich bewust is van zijn belangrijke rol als financiële toeverlaat voor zijn klanten. Ondanks de eventuele zelfwerkzaamheid van de klant, gefaciliteerd door digitale mogelijkheden, is het voor klanten van groot belang dat er overzicht en samenhang is in hun financiële positie, nu en in de toekomst. En daarvoor is de adviseur onontbeerlijk. Maar dat werkt alleen als de adviseur naast zijn klant gaat staan en diens financiële positie als uitgangspunt neemt. De aantrekkende hypotheekmarkt is een zegen na vele magere jaren. Maar het kan ook een valkuil zijn, als het blijft bij productgerichte advisering. Dan wordt het klantbelang nog steeds miskend en is de adviseur, als het economisch weer eens tegen zit, weer net zo kwetsbaar. Dit is het moment om het klantbelang centraal te stellen. Want klantbelang is uw belang! Erkend maart

4 Uitbreiding hypotheekdomein naar integraal advies SEH Opleiding Integraal Adviseren van start De kop is eraf! De eerste lichting van 13 examenkandidaten heeft in januari het diploma Integraal Adviseren ontvangen. De SEH Opleiding Integraal Adviseren, verzorgd door de instituten Dukers & Baelemans en Lindenhaeghe, ging in november van start. De deelnemers vormden een goede mix van zowel onafhankelijk financieel adviseurs als adviseurs van aanbieders. LET OP: Erkend Hypotheekadviseurs worden Erkend Financieel Adviseur door de SEH PE 2014 en 2015 te volgen. Daarna worden zij automatisch opgenomen in het register Erkend Financieel Adviseur op Zij hoeven dus niet de Opleiding Integraal Adviseren te volgen! Samen met deelnemers, opleiders en assessoren kijken we terug op een zeer geslaagde opleiding. In het voorjaar van 2015 starten nieuwe opleidingen en hopen we weer nieuwe enthousiaste studenten te mogen verwelkomen. Voor wie is de Opleiding Integraal Adviseren? De opleiding is bestemd voor financieel adviseurs die al ten minste één jaar, de helft van hun werktijd, zelfstandig financieel advies geven aan klanten én in het bezit zijn van de Wft-diploma s Basis, Adviseur Hypothecair krediet en Adviseur Consumptief krediet en nog géén Erkend Hypotheekadviseur zijn. Door de 3-daagse opleiding Integraal Adviseren met goed gevolg af te ronden, mogen zij zich Erkend Financieel Adviseur noemen. Waarom van hypotheek naar integraal advies? De gemiddelde adviesvraag van uw klant is aan het veranderen. Hij of zij heeft meer behoefte aan bredere advisering, vanwege de aanhoudende onzekerheid in de economie, de fiscale regels en de arbeidsmarkt. De consument is vaak onzeker en wil inzicht en greep op zijn financiële positie. Heb ik straks wel voldoende pensioen? Wat betekenen alle wijzigingen in de zorg voor mij? Moet ik extra aflossen of sparen? Op deze ontwikkeling speelt de SEH in met de verbreding van de opleiding van hypotheekadviseur naar Erkend Financieel Adviseur. Bart de Nie, directeur SEH: De SEH is trots op de eerste lichting Erkend Financieel Adviseurs. Met dit trainingsprogramma zijn Erkend Financieel Adviseurs, op basis van hun vaak jarenlange advieservaring, in staat hun klanten integraal te adviseren. Je kunt ook zeggen dat daarmee de omslag wordt gemaakt van productgericht adviseren over hypotheken naar klantgericht adviseren over de gehele financiële positie. Want alleen zo draag je de zorg voor je klant die hij of zij verdient. We zijn blij te zien dat ook de grote aanbieders het keurmerk hebben omarmd als de nieuwe norm in de markt. Johan Meijers, financieel adviseur bij Rabobank Utrecht, ontving uit handen van SEH-directeur Bart de Nie als eerste het diploma Integraal Adviseren. Hoe ziet de opleiding eruit? Tijdens de opleiding wordt u getraind in basis-adviesvaardigheden en in vaardigheden die zijn toegespitst op integraal adviseren. Daarnaast leert u budgetteren 4 Erkend maart

5 en inkomensrisico s (arbeidsongeschiktheid, overlijden, pensioen en werkloosheid) te analyseren. De stof die tijdens deze drie opleidingsdagen wordt behandeld en getraind, is vergelijkbaar met de SEH PE 2014 en SEH PE 2015 die Erkend Hypotheekadviseurs volgen. Het examen De opleiding wordt geëxamineerd via een assessment, waarbij het accent ligt op vaardigheden en beroepscompetenties. Aan de hand van een uitgewerkte casus beoordelen de assessoren onder andere uw analyse- en oordeelsvorming, empathisch vermogen en presentatie- en luistervaardigheden. Het WILT U DE OPLEIDING INTEGRAAL ADVISEREN VOLGEN? Registreert u zich dan vandaag nog op U ontvangt vervolgens een van de SEH met een aantal documenten. Deze stuurt u samen, met gevraagde diploma s en de werkgeversverklaring, per naar erkenning@seh.nl, onder vermelding van Toelating SEH Opleiding Integraal Adviseren. Indien u voldoet aan alle erkenningseisen, ontvangt u van de SEH een verklaring. Daarmee kunt u zich inschrijven bij een van de opleiders die de Opleiding Integraal Adviseren verzorgen. assessment is een gesprek van drie kwartier met twee assessoren, waarin de verschillende onderwerpen en gespreksvormen aan de orde komen. Het gesprek wordt op tape opgenomen. De beoordeling van het assessment is voldoende (geslaagd) of onvoldoende (gezakt). Ook na afronding van de opleiding scherpt u voortdurend uw adviesvaardigheden aan. Daarom ontvangt u na afloop, samen met het bericht dat u bent geslaagd of gezakt, feedback met tips en tops. Hiermee kunt u ook na uw opleiding verdergaan met het verbeteren van uw advies. TOELATINGSEISEN OPLEIDING INTEGRAAL ADVISEREN Om meer profijt te hebben van uw opleiding, is het belangrijk dat de deelnemers min of meer hetzelfde kennisniveau hebben bij aanvang van de cursus. Daarom dient u, voordat u zich kunt inschrijven voor de SEH Opleiding Integraal Adviseren, te voldoen aan de onderstaande erkenningseisen: Geldig Wft-diploma Basismodule Geldig Wft-diploma Adviseur Hypothecair krediet (bestaat uit de modulen Wft Hypothecair krediet en Wft Vermogen); Geldig Wft-diploma Adviseur Consumptief krediet; Werkgeversverklaring voor de (werk)ervaringseis (na te lezen op onze website De nieuwe SEH opleiding Integraal Adviseren De assessor: Raymond Bakker Doorvragen is belangrijk R aymond Bakker is een van de vijf assessoren die in de proeffase de assessments hebben afgenomen. Hij is nauw betrokken geweest bij de ver- breding van de Erkend Hypotheekadviseur tot Erkend Financieel Adviseur. Behalve verbreding past in die omslag ook verdieping. Een belangrijk onderdeel daarbij is het in kaart brengen van inkomensrisico s. De assessor neemt de rol aan van de klant, zegt Bakker. Het is de kunst om de kennis in de praktijk toe te passen. De adviseur moet zorgen dat de klant de materie begrijpt: wij toetsen of de uitleg van de kandidaat begrijpelijk is. De klant moet uiteindelijk begrijpen waar hij ja of nee tegen zegt. Het advies moet geen cursus hypotheken zijn. De klant wil gewoon weten wat hij moet doen. Belangrijk is ook dat de kandidaat goed naar de klant luistert: De adviseur moet doorvragen: wat is de werkelijke behoefte die achter de financiële wens schuilgaat? Een van de valkuilen voor adviseurs is dat ze te snel de wens van de klant in een advies vertalen. Checklist De assessoren hebben een checklist met onderdelen die worden beoordeeld. We kijken bijvoorbeeld of de kandidaat duidelijk communiceert en zich goed presenteert. We kijken naar de lichaamshouding, maar ook naar de manier waarop de kandidaat zijn advies samenvat. Tijdens het assessment wordt de kandidaat gevraagd een onderdeel te behandelen van de uitgebreide casus die is gemaakt tijdens de opleiding. We vragen dan bijvoorbeeld waarom de klant uit de casus het AOVrisico moet afdekken. En hoe de kandidaat de klant overtuigt van het belang van die AOV, ook als hij dit niet direct inziet. Dat is het spel. Erkend maart

6 De opleiders: Frank Paalman en Jan Kilkens Van kennistraining naar beroepsopleiding Frank Paalman, onder andere werkzaam bij De Hypotheekshop in Den Bosch, geeft de driedaagse opleiding bij Dukers & Baelemans. Hij is enthousiast over de opleiding Integraal Adviseren: In het verleden was de SEH-opleiding een kennistraining. Nu is er veel meer sprake van een echte beroepsopleiding: je geeft deelnemers ook handvatten waarmee ze in de praktijk direct iets kunnen doen. Jan Kilkens, gecertificeerd professioneel trainer bij Lindenhaeghe, is verheugd met de ommezwaai van de SEH. Het is een betere aanpak. Het adviesvak is niet beperkt tot het leren van standaarden uit een boekje. De toegevoegde waarde zit hem in het omgaan met de kennis in de praktijk. De nieuwe opleiding dekt pas echt de lading van het vak, vindt Kilkens. Hij ziet dat het op de cursisten een positief effect heeft. Ze gaan heel anders tegen hun vak aankijken. En ze gaan effectiever werken. Rollenspel Het PE-traject van de SEH voorziet in rollenspelen. Kilkens: Kennis wordt vanuit de Wft al gevraagd. Op PE-dagen kun je andere onderwerpen bespreken. Zo leer je van elkaar: aan elkaar vragen hoe je met bepaalde situaties omgaat. Bijvoorbeeld De cursisten: Marten Terpstra en Charlotte Brakshoofden Geen vaktermen, maar gewoon Nederlands Marten Terpstra, adviseur bij Conclusion Financiële Professionals, is tevreden over de nieuwe oplei- ding. Al mag er wel meer aandacht zijn voor de één-op-één adviesvaardigheden. Voor de casus moet je als cursist zeker een dag uittrekken, vindt hij, inclusief de gezamenlijke behandeling tijdens de opleiding. Terpstra heeft het examen benaderd als een normale klantafspraak. De voorbereiding op het examen doe je grotendeels tijdens de opleiding. Het tweede deel van het examen werd ingeleid door een korte, niet vooraf besproken casus. Ik had een kwartier om me erop voor te bereiden. Normaal gesproken bereid ik me wel iets langer voor op een klantgesprek, maar ik vond het een goede nabootsing van de werkelijkheid. In mijn geval ging het om een dame die voor zichzelf wilde beginnen. Ik moest achterhalen wat nu precies haar adviesbehoefte was. Toch was de onverwachte casus niet het lastigste van het assessment, vindt Terpstra. Het begin vond ik het moeilijkste. Je moet dan een uitgewerkte casus presenteren. Je moet ervoor waken dat je in je verhaal veel cijfers en grafiekjes gaat gebruiken. Terpstra vindt het goed dat de nadruk op de adviesvaardigheden is komen te liggen. Er is zeker aandacht voor kennis in de opleiding, maar die wordt grotendeels geacht op niveau te zijn. Het gaat erom de kennis te vertalen naar het kennisniveau van de klant. Geen vaktermen gebruiken dus, maar gewoon Nederlands. Combinatie praktijk en theorie Voor Charlotte Brakshoofden, adviseur bij Rabobank De Liemers in Zevenaar, was de theorie een positieve verrassing tijdens de opleiding: Er was veel aandacht voor theorie en achtergronden, zoals de arbeidsongeschiktheidswetgeving. Dat zijn onderwerpen waar je in de dagelijkse praktijk mee werkt, maar ik vond het fijn dat de achtergrond weer naar boven werd gehaald. Ik had veel meer verwacht dat de aandacht alleen maar naar gesprekken en gesprekstechnieken zou gaan. Dergelijke cursussen hebben we bij de Rabobank al best vaak. Ik vond de combinatie van theorie en praktijk prettig. De kleine groep waarin de cursus werd gegeven, vond Brakshoofden een groot voordeel: Dan stel je toch wat extra vragen aan de docent en kan daar ook de tijd voor worden genomen. Het assessment vindt ze een goede afsluiting. Het is veel praktijkgerichter dan een schriftelijk examen, maar er is ook een kwartier met theorievragen. Wel is er logischerwijs meer tijdsdruk dan bij een echt adviesgesprek. In werkelijkheid neem je meer de tijd om dingen na te gaan. Volgens de assessoren maakte Brakshoofden goed contact met de klant. Dat was een pluspunt. Wel bleek ik met veel energie het gesprek in te gaan. De enige kanttekening van de assessoren was dat misschien niet alle klanttypen dat op prijs stellen. 6 Erkend maart

7 het voor de klant inzichtelijk maken van je toegevoegde waarde. Het assessment zorgt wel voor spanning, maar dat is begrijpelijk, vindt Kilkens: De meeste kandidaten weten wel wat het is om hun kennis in de praktijk toe te passen. Maar je verhaal doen voor een assessor, van wie ze weten dat die meer kennis heeft dan de gemiddelde klant, is extra uitdagend. Paalman is van mening dat de nadruk wel erg veel op vaardigheden ligt en wat weinig op de toetsing van kennis. Hij heeft daarom een tip voor de SEH. Ik zou de kennistoets die vooraf wordt afgenomen wat uitbreiden met vragen over bijvoorbeeld fiscaliteiten. Nu wordt er vooral kennis over inkomensrisico s gevraagd. Overigens hoeven aspecten als de bijleenregeling van mij niet per se in de toetsing; die kunnen ook als documentatie worden aangeboden bij de opleiding. Verbinding maken Maar over het algemeen is Paalman zeer enthousiast over de opleiding. De adviseur wordt meer gestimuleerd om een verbinding te maken van mens tot mens. Mijn ervaring is dat adviseurs vaak met interne zaken in het hoofd zitten, zoals de correcte vastlegging van het advies. De kunst is om je hoofd leeg te maken en je alleen te richten op de klant en waar hij mee bezig is. Volgens Paalman wordt er door financieel adviseurs nog te veel gekeken of hun advies wel voldoet aan de eisen van de toezichthouder. De branche heeft al prachtige stappen gemaakt in het verbreden van het advies. Maar soms wordt er nog te weinig gekeken of het advies behalve voor de toezichthouder ook passend is voor de klant: is het inkomen van de klant nu echt beschermd als zich een incident voordoet? Ook het huidige PE-programma van de SEH haakt daarop in. Over het algemeen zouden financieel adviseurs ervoor moeten zorgen dat het advies wat minder afhankelijk wordt van levensgebeurtenissen, vindt Kilkens. Begeleiding door een financieel adviseur zou een continu proces moeten zijn, van de wieg tot aan het graf. De laatste stap naar titel Erkend Financieel Adviseur SEH PE 2015: accent op budgetteren! U hebt vorig jaar de SEH PE 2014 gevolgd en daarmee de eerste stap gezet naar het nieuwe keurmerk Erkend Financieel Adviseur. Vanaf nu kunt u zich ook inschrijven voor de SEH PE 2015! Het accent van deze opleidingsdag ligt op budgetteren. Nadat u deze dag hebt gevolgd, én in het bezit bent van de nieuwe Wftdiploma s Adviseur Hypothecair krediet en Adviseur Consumptief krediet, mag u zich officieel Erkend Financieel Adviseur noemen. U wordt dan opgenomen in het register. Daarin zijn op dit moment ruim 30 Erkend Financieel Adviseurs opgenomen. Een terugblik De training in integrale adviesvaardigheden tijdens de SEH PE 2014 werd door de meeste deelnemers zeer gewaardeerd. Het is belangrijk dat klanten zich meer verantwoordelijk voelen voor de keuzes die gemaakt moeten worden bij het afsluiten van een hypotheek. Door meer te trainen op vaardigheden word je alert gemaakt op hoe jouw manier van kennisoverdracht de klant wel of niet zal raken. Ik merkte dat onze mindset tijdens de training veranderde. Door in je gesprek meer structuur aan te brengen en de klant de cruciale verschillen te laten voelen, zal er meer bewustwording bij de klant komen, vertelt een enthousiaste deelnemer. Ook de kleine groepen worden door adviseurs als zeer prettig ervaren. Wat kunt u tijdens de SEH PE 2015 Budgetteren verwachten? In 2015 wordt gedurende één dag het SEH PE-onderwerp budgetteren behandeld. Budgetteren is meer dan alleen het omrekenen van bruto naar netto inkomen. Budgetteren ziet op het hele inkomstenen uitgavenpalet van een klant, nu en in de toekomst. Beperkt of onbeperkt, er zal rekening gehouden moeten worden met een voldoende beschikbaar consumptief besteedbaar inkomen (CBI). Het beschikbaar CBI moet voldoende zijn voor het benodigd CBI, dat aan de hand van een budget is vastgesteld. En controleer altijd of dit CBI ook overeenkomt met het CBI dat uit de software komt rollen. Ieder heeft een eigen budget, gebaseerd op persoonlijke keuzes en prioriteiten en alleen de klant kan zijn of haar eigen budget vaststellen. De SEH heeft ervoor gekozen om het onderwerp Budgetteren deel te laten uitmaken van de transitie van Erkend Hypotheekadviseur naar Erkend Financieel Adviseur. Hiermee is niet gezegd dat iedere adviseur dit proces altijd met iedere klant moet ingaan. Dit is natuurlijk afhankelijk van de vraag van de klant. De SEH vindt het echter wel van belang dat een Erkend Financieel Adviseur dit traject met een klant in kan gaan. Daarmee is het een extra tool geworden in uw gereedschapskist. Leerdoelen Voor de SEH PE 2015 zijn een aantal leerdoelen en competenties geformuleerd. Lees deze op de en krijg een goed beeld van wat de training voor uw adviesvaardigheden kan betekenen. INSCHRIJVEN Ga naar de website van de SEH en schrijf u via de Bijeenkomstenkalender in voor de SEH PE 2015! Voor inhoudelijke vragen over de opleiding kunt u terecht bij het opleidingsinstituut van uw keuze. Erkend maart

8 Vragen wijzigingen in pensioenregelingen om actieve rol adviseur? De maximale opbouwpercentages in pensioenregelingen zijn in 2015 verlaagd. Werkgevers en pensioenuitvoerders zijn het eerste kwartaal van dit jaar druk bezig (geweest) om bestaande pensioenregelingen, waar nodig, aan te passen aan de nieuwe wetgeving. Kunnen deze aanpassingen ook invloed hebben op een eerder gegeven hypotheekadvies? Wat is er veranderd? In 2014 is de pensioenrichtleeftijd in één keer verhoogd van 65 naar 67 jaar. Op grond daarvan werden de maximale opbouwpercentages naar beneden bijgesteld. Het uitgangspunt voor een redelijk pensioen was dat iemand in 37 jaar 70% van zijn laatstverdiende loon moest kunnen opbouwen. Sinds 2015 is het uitgangspunt dat iemand in 40 jaar 75% van het gemiddelde loon moet kunnen opbouwen. Dit leidt wederom tot een verlaging van de maximale opbouwpercentages. Bovendien is pensioenopbouw met uitstel van heffing van loonbelasting slechts mogelijk tot een inkomen van Daarboven kan iemand nettopensioen opbouwen. Maar daar gaat dit artikel verder niet op in. Opbouwpercentages De verlaging van de maximale opbouw van ouderdomspensioen heeft ook gevolgen voor het maximale nabestaandenpensioen (partner- en wezenpensioen). Zie onderstaand schema. Jan Martijn Hengeveld is zelfstandig ontwikkelaar van lesmateriaal en geeft trainingen binnen de financiële dienstverlening. Regeling Soort pensioen Maximale opbouw 2014 Maximale opbouw 2015 Geen maximaal Maximaal pensioengevend pensioengevend loon loon v Eindloonregeling Ouderdomspensioen 1,90% 1,657% Partnerpensioen 1,33% 1,160% Wezenpensioen 0,27% 0,232% Middelloonregeling Ouderdomspensioen 2,15% 1,875% Partnerpensioen 1,51% 1,313% Wezenpensioen 0,30% 0,263% 8 Erkend maart

9 Voorbeeld Henk Henk (37 jaar op 31 december 2013) werkt sinds zijn 23e bij een werkgever met een middelloonregeling. De pensioenregeling is fiscaal gemaximeerd. Tot en met 2013 betekende dit nog een opbouwpercentage van 2,25%. De pensioengrondslag (pensioengevend inkomen verminderd met de AOW-franchise) van Henk is op zijn 37e Hij heeft tot eind 2013 voor aan aanspraken ouderdomspensioen opgebouwd. Henk had verwacht bij een gelijkblijvend loon tot zijn 65e aan ouderdomspensioen te ontvangen: de opgebouwde (28 x 2,25% x ) = Door de wijzigingen in 2014 en 2015 ziet het plaatje er ineens anders uit. Hij behoudt weliswaar zijn aanspraken op 6.930, maar in 2014 bouwt hij 2,15% op en vanaf 2015 nog maar 1,875%. Daar staat tegenover dat hij wel wordt geacht twee jaar langer door te werken, omdat ook zijn pensioenleeftijd 67 jaar wordt. Zijn ouderdomspensioen wordt dan: (1 x 2,15% x ) + (29 x 1,875% x ) = ,50. Hoewel Henk twee jaar langer werkt, wordt zijn ouderdomspensioen bijna lager (ruim 7,5%). Wel wordt al vanaf zijn 65e op jaarbasis uitgekeerd (de aanspraken tot en met 2013). Henk kan er in beginsel voor kiezen alsnog op zijn 65e met pensioen te gaan. De maximale opbouw in de middelloonregeling is dan echter slechts 1,616% per jaar. Hij zou dan aan ouderdomspensioen opbouwen. Dat is 21% minder dan waarop hij tot voor kort had gerekend. Zijn totale pensioeninkomen (ouderdomspensioen + AOW) wordt hierdoor circa 13% lager dan voorzien. Bovendien heeft hij een AOWgat van zijn 65e tot zijn 67e, omdat de AOW later uit gaat keren. NB: Dit voorbeeld is sterk vereenvoudigd. Er is geen rekening gehouden met verdere verhoging van de AOW-leeftijd na 2023, en ook niet met de veranderde AOW-franchises sinds dit jaar. Erkend maart

10 Relatie lager ouderdomspensioen met hypothecair krediet Henk, uit het voorbeeld, krijgt minder pensioen dan waarop hij had gerekend. Dit wordt zelfs veel minder als hij besluit al op zijn 65 e te stoppen met werken. Volgens de huidige financieringslasttabellen zou hij hierdoor ongeveer 135 per maand minder aan woonlasten kunnen dragen. Dit heeft als gevolg dat zijn hypothecaire lening ongeveer lager zou moeten zijn. Er zijn echter twee belangrijke argumenten op grond waarvan dit voor de meeste mensen geen probleem hoeft te zijn. De fiscale aflossingsplicht sinds 2014, en Ouderen hebben er minder last van dan jongeren. Deze twee redenen hebben met elkaar te maken. Als Henk uit het voorbeeld in 2015 een eigen woning koopt, heeft hij zijn eigenwoningschuld al bijna helemaal afgelost als hij met pensioen gaat. Zou hij al vóór 2013 een woning hebben gekocht en deze zoveel mogelijk aflossingsvrij gefinancierd hebben (50% van Voorbeeld Henk en partner Debby Henk heeft een partner Debby. Zij heeft geen inkomen. Ze zorgt thuis voor de kinderen (van 4 en 8 jaar oud). Henk en Debby hebben in 2012 een woning gekocht en deze gefinancierd op basis van het inkomen van Henk. Ze willen dat Debby en de kinderen in de woning kunnen blijven wonen, als Henk zou overlijden. Het overlijdensrisico van Henk is daarom berekend op basis van zijn pensioenregeling en verwachte partnerpensioen. Er werd uitgegaan van een partnerpensioen van per jaar (70% van het op te bouwen ouderdomspensioen). Door de wijzigingen in de pensioenregeling wordt dit partnerpensioen echter nog maar (uitgaande van de pensioenleeftijd 65 van Henk). Sinds 1 januari 2015 is bovendien de nabestaandenuitkering in de ANW voor partners met kinderen verlaagd van 90% naar 70% van het minimuminkomen. Hoewel dit enigszins wordt gecompenseerd door een verhoging van het Kindgebonden budget, haalt het totale inkomen na overlijden van Henk bij lange na niet meer het inkomen waarmee is gerekend ten tijde van het hypotheekadvies in Bovendien is ook het Wezenpensioen voor de twee kinderen lager dan waarop was gerekend: ruim 760 per kind per jaar minder. Hoewel deze inkomsten niet zijn meegenomen in het hypotheekadvies, is het wel een feitelijke extra inkomstenderving voor Debby van ruim 125 per maand. De leencapaciteit op basis van het nieuw berekende gezinsinkomen na overlijden van Henk neemt af met ruim Zijn overlijdensrisicoverzekering zal verhoogd moeten worden met dit bedrag. Anders kan Debby de woonlasten na zijn overlijden niet meer opbrengen en moet ze het huis verkopen. de woningwaarde), dan kan het zijn dat echter nog veel tijd om extra op zijn hij nog een restschuld heeft als hij met lening af te lossen. pensioen gaat. Die restschuld valt bovendien in box 3, omdat de 30-jaars-periode Zou Henk ultimo 2013 echter geen 37 dan voorbij is. Henk heeft in dat geval maar 57 zijn geweest, dan zou het ver- De kaders van pensioenadvies voor een Erkend Hypotheekadviseur Zowel Erkend Hypotheekadviseur als Erkend Financieel Adviseur is een bovenwettelijk keurmerk. Om Erkend Hypotheekadviseur te worden, moest u voldoen aan de eisen van de beroepskwalificatie Hypotheekadviseur. Dat betekende dat u de diploma s Wft Basis, Vermogen en Hypothecair Krediet heeft (dan wel daarmee gelijkgestelde diploma s). Om dit jaar Erkend Financieel Adviseur te worden, komt daar Consumptief krediet bij. U hoeft dus niet aan de beroepskwalificatie Pensioenadviseur te voldoen. Toch is het belangrijk goed op de hoogte te zijn van pensioenzaken om uw functie goed te kunnen uitoefenen. Waar ligt de grens tussen wat u wel en niet mag doen zonder het diploma Wft Pensioen? De grens ligt in het adviestraject Als Erkend Hypotheekadviseur, en straks Erkend Financieel Adviseur, moet u tot en met de analysefase veel kennis van zaken hebben en deze kennis ook kunnen toepassen met betrekking tot pensioenregelingen. We hebben het dan over de volgende zaken: Interpreteren van communicatie van de pensioenuitvoerder, zoals het UPO en andere relevante informatie. Met deze informatie kunt u analyseren hoe hoog het (verwachte) pensioeninkomen is en hoe groot het eventuele pensioentekort ten opzichte van een gewenst of noodzakelijk pensioeninkomen. Nagaan wat de gevolgen zijn van elk van de inkomensrisico s op de pensioenopbouw: (eerder) stoppen met werken, overlijden, werkloos raken, arbeidsongeschikt raken of het verbreken van de partnerrelatie. Beoordelen van de mogelijkheden van de pensioenregeling tot: -bijverzekeren voor ouderdomspensioen, partner- en wezenpensioen, premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid, WGAhiaat, ANW-hiaat, AOW-gat en WIA-excedent; - uitruil van nabestaanden- of partnerpensioen voor ouderdomspensioen; - uitstel van de pensioenleeftijd, deeltijdpensioen en toepassen hoog/laag- of laag/hoog-constructie; - bijstorten, vrijwillige (tijdelijke) voortzetting bij beëindiging van een dienstverband en waardeoverdracht bij uitdiensttreding. 10 Erkend maart