Nederlandse norm NEN (nl) Bepaling van de opvang- en de doorstroomcapaciteit van een bouwwerk

Transcriptie

1 Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This document may only be used on a stand-alone PC. Use in a network is only permitted when a supplementary license agreement for us in a network with NEN has been concluded. Nederlandse norm NEN 6089 (nl) Bepaling van de opvang- en de doorstroomcapaciteit van een bouwwerk Determination of the collection capacity and the throughput capacity of circulation spaces Vervangt NEN 6089:2009 3e Ontw. ICS mei 2011

2 Normcommissie "Brandveiligheid van Bouwwerken" Apart from exceptions provided by the law, nothing from this publication may be duplicated and/or published by means of photocopy, microfilm, storage in computer files or otherwise, which also applies to full or partial processing, without the written consent of the Netherlands Standardization Institute. The Netherlands Standardization Institute shall, with the exclusion of any other beneficiary, collect payments owed by third parties for duplication and/or act in and out of law, where this authority is not transferred or falls by right to the Reproduction Rights Foundation. Auteursrecht voorbehouden. Behoudens uitzondering door de wet gesteld mag zonder schriftelijke toestemming van het Nederlands Normalisatie-instituut niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van fotokopie, microfilm, opslag in computerbestanden of anderszins, hetgeen ook van toepassing is op gehele of gedeeltelijke bewerking. Het Nederlands Normalisatie-instituut is met uitsluiting van ieder ander gerechtigd de door derden verschuldigde vergoedingen voor verveelvoudiging te innen en/of daartoe in en buiten rechte op te treden, voor zover deze bevoegdheid niet is overgedragen c.q. rechtens toekomt aan de Stichting Reprorecht. Although the utmost care has been taken with this publication, errors and omissions cannot be entirely excluded. The Netherlands Standardization Institute and/or the members of the committees therefore accept no liability, not even for direct or indirect damage, occurring due to or in relation with the application of publications issued by the Netherlands Standardization Institute. Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg is nagestreefd, kunnen fouten en onvolledigheden niet geheel worden uitgesloten. Het Nederlands Normalisatie-instituut en/of de leden van de commissies aanvaarden derhalve geen enkele aansprakelijkheid, ook niet voor directe of indirecte schade, ontstaan door of verband houdend met toepassing van door het Nederlands Normalisatie-instituut gepubliceerde uitgaven Nederlands Normalisatie-instituut Postbus 5059, 2600 GB Delft Telefoon (015) , Fax (015)

3 Inhoud Voorwoord Onderwerp en toepassingsgebied Normatieve verwijzingen Termen en definities Werkwijze Bepalingsmethode, algemeen Stappenplan bepalingsmethode Algemeen Schematisering van het gebouw en de rekenstap van 0 s naar 30 s Aantal personen waarvoor opvang- en doorstroomcapaciteit moet worden bepaald Bepaling van de grenswaarde van de ontruimingstijd Bepaling van de grenswaarde van de opvangtijd Bepaling van de opvangcapaciteit Bepaling van de doorstroomcapaciteit Bepaling van de fasering Verdeling van de personen over de vluchtroutes voor bepaling van de ontruimingstijd Bepaling van de ontruimingstijd Bepaling van de brandscenario s voor de bepaling van de opvangtijd Verdeling van de personen over de vluchtroutes voor bepaling van de opvangtijd Bepaling van de opvangtijd Beoordeling van de opvang- en doorstroomcapaciteit van het gebouw Controleer de kwaliteit van de scheidingsconstructies Controle weerstand tegen branddoorslag en brandoverslag (WBDBO) van de toegepaste beglazing Uitwerking Schematisering van het gebouw Bepaling van het aantal personen Toelaatbare ontruimingstijd vluchttrappenhuis Toelaatbare opvangtijd opvangruimte Bepaling van de aanwezige opvangcapaciteit Bepaling van de aanwezige doorstroomcapaciteit Aanvullende bepalingen bij toepassing gefaseerde ontruiming Verdeling van personen over rookvrije vluchtroutes Verdeling voor bepaling van de ontruimingstijd (scenario-onafhankelijke verdeling) Verdeling voor bepaling van de opvangtijd (scenario-afhankelijke verdeling) Bepaling van de ontruimingstijd over een trappenhuis Bepaling van de opvangtijd in een opvangruimte Controle van de kwaliteit van de scheidingsconstructies Bepaling van het aantal personen Werkelijk aantal personen Aantal personen bepaald uit bezettingsgraadklassen Bepalingsmethode Algemeen Tijdstap Maximale verticale verplaatsing per tijdstap in een trappenhuis Bijlage A (informatief) eenvoudig gebouw Bijlage B (informatief) ontruimingstijd kantoorgebouw Bijlage C (informatief) gefaseerd ontruimen Bijlage D (informatief) bepaling opvang- en doorstroomcapaciteit van een eenvoudig schoolgebouw Bibliografie

4 Voorwoord Deze norm geeft de bepalingsmethode voor de opvang- en doorstroomcapaciteit van een bouwwerk. De norm is primair bedoeld voor bouwwerken waarin sprake is van een totale ontruiming van het bouwwerk bij een brand. Bij de totstandkoming van deze norm is rekening gehouden met de achtergronden van de publiekrechtelijke regelgeving zoals verwoord in de toelichting van de Regeling Bouwbesluit 2003 en de MG-circulaire van 17 juli 2003 van het ministerie van VROM. Bij het verschijnen van deze norm wordt gewerkt aan de volledig herziene versie van het Bouwbesluit Dit kan tot gevolg hebben dat thans gekende begrippen in de toekomst niet meer voorkomen of een andere betekenis zullen hebben. Voor de inhoud van de onderhavige norm is dat echter niet van wezenlijk belang. Dit betekent evenwel, dat deze norm in relatief korte tijd aan herziening toe zal zijn. In dat kader is door de regelgever besloten de klassen van de bezettingsgraad niet langer in de bouwtechnische regelgeving te hanteren. Met het opstellen van de onderhavige norm is daar reeds rekening mee gehouden omdat is aangegeven hoe in dat geval het in rekening te brengen aantal personen moet worden bepaald. Uitgangspunten voor de norm Bij het opstellen van deze norm zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd. De norm hanteert voor de ontruiming van een gebouw een model, dat onderscheid maakt tussen: het direct door brand bedreigde rookcompartiment, rookcompartimenten waarvan de vluchtroutes worden beïnvloed door de plaats van de brand en rookcompartimenten waarvan de vluchtroutes niet worden beïnvloed door de plaats van de brand. Hierin is de veronderstelling besloten dat een beginnende brand een rookwerende scheidingsconstructie niet kan passeren binnen de korte tijd waarin de aanwezige personen de omgeving van de brand kunnen verlaten. Uitzonderlijk snel groeiende branden vallen buiten het toepassingsgebied van de norm. OPMERKING 1 Met uitzonderlijk snel groeiend wordt in deze norm bedoeld een kwadratische groeisnelheid van het vermogen in de beginfase met een tijdconstante van 75 s of nog sneller, zie TNO rapport 97-CVB Indien een brand minder snel groeit dan dat, kan uit een 3 m hoge ruimte van 50 m 2 of meer langer dan 1,5 min voldoende veilig worden gevlucht. Aan de norm ligt een dergelijke normale brand en/of rookontwikkeling ten grondslag, zoals voor de gehele in prestatie-eisen uitgeschreven bouwregelgeving het geval is. De norm houdt bovendien geen rekening met excessen als (bom)explosies en verschillende gelijktijdige brandhaarden. De norm onderscheidt derhalve twee verschillende wijzen van ontruimen: scenario-onafhankelijk en scenario-afhankelijk, die beide moeten worden doorgerekend. De scenario-onafhankelijke ontruiming heeft als uitgangspunt dat nergens in het gebouw brand heerst, zodat iedereen in het gebouw vlucht over een tevoren aangewezen vluchtroute. De ontruimingstijd van het gebouw wordt getoetst aan de scenario-onafhankelijke ontruiming, waarin alle rookcompartimenten in het gebouw behoren tot de categorie van rookcompartimenten waarvan de vluchtroutes niet worden beïnvloed door de plaats van de brand. De scenario-afhankelijke ontruiming heeft als uitgangspunt dat in één rookcompartiment brand is ontstaan. De vluchtroutes vanuit delen van het gebouw hangen af van waar de brand is ontstaan. In een scenario-afhankelijke ontruiming wordt niet getoetst op de ontruimingstijd van het gebouw, maar uitsluitend op de tijd waarbinnen de individuele rookcompartimenten kunnen zijn verlaten, dit in verband met de opvangtijd in een rookcompartiment. 2

5 Bij de toepassing van de norm gaat men uit van vloeren die op ten minste 2,1 m en ten hoogste 4 m afstand van elkaar zijn gelegen. De norm kent voorschriften voor de snelheid waarmee een dergelijke verdiepingshoogte kan worden overbrugd, uitgedrukt in het aantal bouwlagen dat per min kan worden overbrugd. Bij bouwwerken met een splitlevelverdieping van circa 1,5 m wordt een afwijkend aantal verdiepingen per min afgelegd. De norm is niet zonder meer geschikt voor toepassing op gebouwen met split level. De basisprincipes van de norm zijn echter toepasbaar. In een uitwerking met een beroep op het gelijkwaardigheidsbeginsel zullen de specifieke problemen van de splitlevelindeling moeten worden opgelost. De norm is in beginsel bedoeld te worden toegepast op (delen van) bouwwerken waarin geen vloer van een verblijfsgebied hoger ligt dan 70 m boven meetniveau. Buiten dit toepassingsgebied kunnen andere voorwaarden gelden, bijvoorbeeld dat moet worden nagegaan of het gehele bouwwerk moet worden ontruimd. Dit valt echter buiten het toepassingsgebied van de norm. De norm is in beginsel bedoeld te worden toegepast op (delen van) bouwwerken waarin geen vloer van een verblijfsgebied lager ligt dan 8 m onder meetniveau. Buiten dit toepassingsgebied kunnen aanvullende eisen gelden. De norm is bedoeld te worden toegepast op bouwwerken met rookcompartimenten met een oppervlakte kleiner dan of gelijk aan de maximale toegelaten oppervlakte van rookcompartimenten volgens de prestatie-eisen van het Bouwbesluit OPMERKING 2 De norm is niet bedoeld voor het vluchten in of door tunnels. Indien gebruik wordt gemaakt van tunnels om doorheen te vluchten is er sprake van een situatie waarbij veelal een beroep op gelijkwaardigheid nodig is. OPMERKING 3 De norm is niet bedoeld om de ontruiming van een (ondergronds) perron door te rekenen. De norm is niet bedoeld voor situaties waarmee met een beroep op gelijkwaardigheid een rookcompartiment wordt ontruimd. OPMERKING 4 De norm gaat uit van een vrije hoogte, bepaald volgens NEN 2580, van bouwlagen waarbij geen rekening wordt gehouden met de aanwezigheid van een rooklaag of rookbuffer waar gedurende langere tijd onderdoor kan worden gevlucht. De norm geeft naar verwachting te pessimistische uitkomsten indien een rook- en warmteafvoerinstallatie wordt toegepast om langere loopafstanden dan wel een langere ontruimingstijd toe te laten in een rookcompartiment dan op basis van de prestatievoorschriften van het Bouwbesluit 2003 is toegestaan. Voor een dergelijke situatie zal een beroep op gelijkwaardigheid behoren te worden gedaan. De norm kan worden toegepast voor alle in het Bouwbesluit 2003 gedefinieerde gebruiksfuncties. Daarbij moet worden gelet op het volgende. Een bouwwerk met alleen woonfuncties. Het Bouwbesluit 2003 stelt voor deze situatie geen eisen, omdat zich geen problemen voordoen voor de opvang- en doorstroomcapaciteit wegens het geringe aantal personen afgezet tegen het aantal en de afmetingen van trappenhuizen. Een celfunctie en daarmee verbonden nevenfuncties. Voor dergelijke gebouwen is in het Bouwbesluit 2003 geregeld dat bij brand naar een aangrenzend brandcompartiment moet kunnen worden gevlucht, zonder dat men het gebouw mag verlaten. In de praktijk komt men niet toe aan een opvang- en doorstroomcapaciteitsberekening. Een gezondheidszorgfunctie voor aan bed gebonden patiënten. Voor dergelijke gebouwen is in het Bouwbesluit 2003 geregeld dat bij brand naar een aangrenzend brandcompartiment moet kunnen worden gevlucht, zonder dat men het gebouw behoeft te verlaten. In de praktijk komt men niet toe aan een opvang- en doorstroomcapaciteitsberekening. OPMERKING 5 Bij de laatste twee functies regelt het Bouwbesluit 2003 door het stellen van eisen aan oppervlakteverhoudingen van de brandcompartimenten dat er voldoende opvangcapaciteit beschikbaar is. Verder zijn er aanvullende eisen gesteld aan de doorgangen. 3

6 De opvang- en doorstroomcapaciteit van een bouwwerk wordt bepaald door maatgevende opvang- en doorstroomcapaciteit van een rookvrije vluchtroute waarbij van alle rookvrije vluchtroutes, ook indien deze niet door een trappenhuis voeren, wordt uitgegaan. Bij de berekening wordt bepaald op welk moment eenieder zich in een trappenhuis bevindt en hoe lang het duurt voor de laatste persoon het trappenhuis betreedt. Aan de ontruimingstijd en de wachttijd voor het trappenhuis zijn eisen gesteld. Gefaseerde ontruiming is in bepaalde situaties toegelaten (zie 5.7). Er wordt voor het bepalen van de ontruimingstijd van het bouwwerk gerekend met het scenario waarin bij de ontruimingsberekening geen brand wordt verondersteld. De ontruiming van alle rookcompartimenten vindt op een ideale wijze plaats. Voor het bepalen van de maximale wachttijd alvorens een trappenhuis wordt betreden wordt scenario-afhankelijk elk rookcompartiment doorgerekend. Zie hiervoor en Daarnaast wordt nog nagegaan wat de gevolgen voor de ontruiming zijn indien één uitgang van een rookcompartiment door een brand wordt geblokkeerd. OPMERKING 6 Het mogelijk geblokkeerd zijn van rookvrije vluchtroutes wordt niet meegenomen in de berekening van de opvang- en doorstroomcapaciteit. Dit uitgangspunt ligt ten grondslag aan de Nederlandse bouwregelgeving. Opvangcapaciteit die zich buiten de trappenhuizen bevindt op de verdieping(en) waar wordt ontruimd mag onder bepaalde voorwaarden worden meegerekend. OPMERKING 7 De locatie van een eventuele brand kan bij gebruikmaking van horizontale opvangcapaciteit van invloed zijn op de vereiste opvang- en doorstroomcapaciteit. Dit houdt in dat per rookcompartiment de maatgevende situatie behoort te worden beschouwd. De tijd die benodigd is voor het afleggen van horizontale afstanden naar een uitgang van een rookcompartiment of naar de toegang van een trappenhuis of vanuit een trappenhuis naar een uitgang van het gebouw wordt niet in rekening gebracht. Dit kan worden gemotiveerd vanuit de omstandigheid dat er zich altijd personen in de nabijheid van die uitgang respectievelijk toegang zullen ophouden, zodat de ontruiming meteen op gang komt en anderen zich snel zullen aansluiten. Anderzijds maakt het rekening houden met loopsnelheden de berekening onnodig complex en wekt het de schijn van nauwkeurigheid die niet nodig is voor het doel van het voorschrift. Om dezelfde reden is geen rekening gehouden met menselijk gedrag bij brand. Los van het feit dat dit zeer divers is en situatieafhankelijk zou het in rekening brengen hiervan een schijn van werkelijkheid opwekken die met het voorschrift niet is beoogd. Indien een gebouw, bepaald volgens de onderhavige norm, tijdig kan worden ontruimd, is voldaan aan de bouwkundige voorwaarden voor veilig ontruimen. OPMERKING 8 De bouwkundige voorwaarden zijn in het algemeen niet voldoende. Ook de installatietechniek en de calamiteitenorganisatie (ontruimingsplan, BHV) behoren op de juiste wijze te zijn ingericht, afhankelijk van het gebouw en het gebruik ervan. OPMERKING 9 Indien de loopafstand vanuit het trappenhuis naar een veilige plaats lang is, en de overeenkomstige tijd om die afstand af te leggen lang wordt, dan verliest de hier gehanteerde benadering zijn geldigheid. Indien de benodigde tijd kan worden ingeschat kan op basis van gelijkwaardigheid daarmee rekening worden gehouden. Om het beroep op gelijkwaardigheid te doen slagen zal de aanvrager zijn benadering voldoende behoren te motiveren. OPMERKING 10 De horizontale looptijden worden niet meegenomen aangezien bij een gebouw dat voldoet aan de prestatie-eisen van het Bouwbesluit 2003 de loopafstand vanaf de uitgang van een rookcompartiment tot een vluchttrappenhuis beperkt is tot maximaal 30 m (45 m in geval van een woonfunctie). Voorts zijn er altijd personen in de nabijheid van uit- en toegang zodat de ontruiming onmiddellijk of nagenoeg onmiddellijk op gang komt. In voorkomende gevallen kan het noodzakelijk zijn dat in een gebouw specifieke installatietechnische of organisatorische voorzieningen worden getroffen. De norm geeft hiervoor geen nadere randvoorwaarden. OPMERKING 11 Dit is bijvoorbeeld het geval bij gefaseerde ontruiming. Randvoorwaarden en aannamen bij toepassing van de norm Het is van belang zich te realiseren dat de berekening in deze norm is gebaseerd op een sterk vereenvoudigd model van de werkelijkheid van een gebouwontruiming. Het doel van de berekening is niet 4

7 om de werkelijke ontruimingstijd te voorspellen, maar uitsluitend om vast te stellen of de bouwkundige kenmerken van het gebouw in voldoende mate een veilige ontruiming garanderen. Om zo n uitspraak te kunnen doen voor een breed scala aan gebouwen met sterk uiteenlopende bezettingsgraad is het nodig gebleken om het model vrij complex te maken. Een eenvoudiger methode zou conservatiever moeten zijn waardoor gebouwen eerder ten onrechte als onveilig zouden worden bestempeld. Gehanteerde tijden De tijden die in deze norm worden gehanteerd zijn gebaseerd op aannamen en afspraken. Deze zijn zo op elkaar afgestemd dat een voldoende veilige situatie ontstaat. Het tijdstip t = 0 is hierbij het moment waarop de ontruiming start. Op dit moment wordt in het model de eerste persoon geacht de trap te betreden. Gerekend vanaf t = 0 gelden dan de volgende tijden. 1,5 min voor het ontruimen van het direct bedreigde rookcompartiment (bij toepassing van het Bouwbesluit min); OPMERKING 12 De volledige uitwerking van doorstroomcapaciteit in relatie tot de deuren die moeten worden gepasseerd is niet volledig uitgewerkt in het Bouwbesluit Deze norm gaat uit van 90 personen per m per min als veilige waarde, gekoppeld aan een ontruimingstijd van het compartiment van 1,5 min. Het Bouwbesluit 2003 gaat uit van 135 personen per m per min, gekoppeld aan een ontruimingstijd van het compartiment van 1 min en is bepalend totdat de tekst van het nieuwe Bouwbesluit definitief is. OPMERKING 13 Het direct bedreigde rookcompartiment behoort in beginsel bij fictie binnen 1,5 min te kunnen worden verlaten, berekend met de kengetallen uit deze norm die zijn ontleend aan de AROR en die in de toelichting van de Regeling Bouwbesluit 2003 zijn genoemd. Op grond van het TNO-rapport 2003-CVB-R0108, een vergelijkende internationale studie, kan worden geconcludeerd dat dit een voldoende veilige situatie oplevert. Deze berekening leidt tot dezelfde uitkomsten als toepassing van afdeling 2.17 van het Bouwbesluit ,5 min als maximale opvangtijd vóór het trappenhuis kan worden betreden vanuit een ruimte die met ten minste 30 min rookwerendheid is gescheiden van het direct bedreigde rookcompartiment; 6 min als maximale opvangtijd vóór het trappenhuis kan worden betreden vanuit een ruimte die met ten minste 30 min WBDBO is gescheiden van het direct bedreigde rookcompartiment; de maximale ontruimingstijd van een trappenhuis afhankelijk van het niveau waarop het trappenhuis als veilig kan worden beschouwd, conform het Bouwbesluit 2003; OPMERKING 14 Rookcompartimenten waarvan de vluchtroutes worden beïnvloed door de plaats van de brand (dus niet het rookcompartiment waarin de brand is ontstaan), behoren te kunnen zijn verlaten binnen 3,5 min of 6 min, afhankelijk van de kwaliteit van de omhulling ervan. In rookcompartimenten waarvan de vluchtroutes niet worden beïnvloed door de plaats van de brand, wordt geen beperking gesteld aan de tijd waarbinnen ze kunnen zijn verlaten. 0,5 min als minimale tijd benodigd voor het afdalen van één verdieping. Uniforme verdeling loopsnelheden In deze norm is uitgegaan van een uniforme verdeling ten aanzien van loop- en daalsnelheden van personen met verschillende persoonskenmerken. Bij persoonskenmerken moet worden gedacht aan bijvoorbeeld: geslacht, leeftijd en lichaamsbouw en mate van gezondheid. Eenduidige kengetallen over variatie van de loopsnelheden als functie van persoonskenmerken alsmede een distributie van deze kengetallen over een bouwwerkpopulatie ontbreken. Het toepassen van deze norm met medeneming van deze aspecten is in theorie mogelijk maar voor het doel van het voorschrift niet nodig. Toepassing van de onderhavige bepalingsmethode leidt (ondanks het voorbijgaan aan al deze nuances) tot een bij conventie overeengekomen voldoende mate van veiligheid, passend bij alle bouwwerken waarop de norm kan worden toegepast en bij alle als normaal te beschouwen vormen van gebruik. Menging van horizontale en verticale stromen Indien op het trapbordes op een verdieping van een trappenhuis ruimte ontstaat doordat mensen naar beneden toe doorstromen, dan wordt de ruimte gelijkelijk aangevuld uit de groep van mensen die buiten het trappenhuis staan te wachten en uit de groep van mensen die staan te wachten op de trap naar de hogere verdieping. 5

8 Indien in een tijdstap een oneven aantal personen kan toestromen, dan krijgt om ook een berekening met de hand mogelijk te maken de verticale bron één persoon meer dan de horizontale bron. Invloed menselijk gedrag De invloed van vooral menselijk gedrag bij brand is niet meegenomen in deze norm, omdat de kennis hieromtrent nog niet voldoende eenduidig is om deze te kunnen verwerken in een norm. Bovendien leidt dit tot een complexiteit die in de regelgeving ongewenst is. Indien is voldaan aan de voorschriften over brandveiligheid in het Bouwbesluit 2003 en de gemeentelijke bouwverordening (op termijn het Besluit brandveilig gebruik bouwwerken), en de ontruiming met toepassing van deze norm tijdig verloopt, is het onwaarschijnlijk dat paniek uitbreekt en behoeft daarom geen rekening te worden gehouden met specifiek menselijk gedrag. Inzet bedrijfshulpverlening De inzet van een effectieve bedrijfshulpverleningsorganisatie zal een positieve bijdrage leveren aan het op gang brengen van de ontruiming en kan bijdragen aan een sturing van het vluchtgedrag van mensen. Een bedrijfshulpverleningsorganisatie is beter in staat om onverwachte situaties het hoofd te bieden dan bouwkundige en installatietechnische voorzieningen. Wel kunnen bouwkundige en installatietechnische voorzieningen de bedrijfshulpverleningsorganisatie helpen, bijvoorbeeld in de vorm van een ontruimingsalarminstallatie die wordt ingezet bij gefaseerde ontruiming. Voor het gebruik van de in deze norm opgenomen bepalingsmethode speelt de bedrijfshulpverleningsorganisatie geen rol. 6

9 Bepaling van de opvang- en de doorstroomcapaciteit van een bouwwerk 1 Onderwerp en toepassingsgebied De norm geeft een methode voor de bepaling van de tijd die nodig is om (delen van) een bouwwerk voldoende snel en veilig te ontruimen. Daarbij spelen de opvangcapaciteit van vloeren, trappen en hellingbanen van een bouwwerk en de doorstroomcapaciteit van ruimten, doorgangen en trappen van het bouwwerk in hun onderlinge samenhang een rol. Om de ontruiming snel en veilig te kunnen laten plaatsvinden, kent de norm bepalingen die regelen dat personen niet te lang in de directe nabijheid van een brandhaard aanwezig behoeven te zijn. De norm kan worden toegepast voor alle in het Bouwbesluit 2003 gedefinieerde gebruiksfuncties, voor zover daaraan eisen ten aanzien van de opvang- en doorstroomcapaciteit zijn gesteld. OPMERKING 1 In het voorwoord is ten aanzien van de inhoud van het Bouwbesluit 2003 aangegeven ten aanzien van welke gebruiksfuncties er bijzondere bouwtechnische bepalingen gelden. De randvoorwaarden voor het mogen toepassen van de bepalingsmethoden zijn gegeven in 4.1. OPMERKING 2 In het voorwoord van de onderhavige norm is een toelichting opgenomen over de aangehouden uitgangspunten en de verantwoording daarvan. 2 Normatieve verwijzingen De volgende documenten waarnaar is verwezen zijn onmisbaar voor de toepassing van dit document. Bij gedateerde verwijzingen is alleen de aangehaalde versie van toepassing. Bij ongedateerde verwijzingen is de laatste versie van het document (met inbegrip van wijzigingsbladen) waarnaar is verwezen van toepassing. NEN 2580 Oppervlakten en inhouden van gebouwen Termen, definities en bepalingsmethoden NEN 6068 NEN 6069 NEN 6075 NPR 6080 Bepaling van de weerstand tegen branddoorslag en brandoverslag tussen ruimten Experimentele bepaling van de brandwerendheid van bouwdelen en bouwproducten en het classificeren daarvan Bepaling van de weerstand tegen rookdoorgang tussen ruimten Rekenprogramma voor Bepaling van de opvang- en doorstroomcapaciteit van een bouwwerk 3 Termen en definities Voor de toepassing van deze norm gelden de volgende definities. 3.1 aantal personen aantal personen, onderscheiden naar rookcompartiment, waarmee de berekening wordt uitgevoerd OPMERKING Dit aantal personen wordt bepaald op de wijze die in hoofdstuk 6 staat aangegeven. 3.2 brand- en rookvrije vluchtroute van brand gevrijwaarde rookvrije vluchtroute die uitsluitend voert door verkeersruimten 7

10 3.3 doorstroomcapaciteit capaciteit die van een gedeelte van de rookvrije vluchtroute het aantal personen weergeeft dat zich per tijdseenheid door een doorsnede van de rookvrije vluchtroute kan verplaatsen, rekening houdend met de bouwkundige inrichting 3.4 gebruiksfunctie gedeelten van een of meer bouwwerken op een perceel of standplaats die dezelfde gebruiksbestemming hebben en die tezamen een gebruikseenheid vormen Een praktische uitwerking kan worden gevonden in bijlage D van NEN gebruiksoppervlakte gebruiksoppervlakte volgens 4.5 van NEN gefaseerde ontruiming ontruiming waarbij in eerste instantie het direct door brand bedreigde rookcompartiment wordt ontruimd, gevolgd door de ontruiming van de overige rookcompartimenten, waarbij de start van de ontruiming in niet direct bedreigde rookcompartimenten later begint 3.7 opvangcapaciteit capaciteit die van een (gedeelte van een) ruimte of trap of hellingbaan waardoor of waarover een rookvrije vluchtroute voert het aantal personen weergeeft dat kan worden opgevangen in de ruimte dan wel op de trap of de hellingbaan, inclusief eventueel aanwezige (tussen)bordessen, rekening houdend met de bouwkundige inrichting 3.8 opvangruimte van rook gevrijwaarde ruimte waarin personen die vertraagd doorstromen naar het trappenhuis tijdelijk kunnen vertoeven en die direct aan het trappenhuis grenst 3.9 opvangtijd tijd na start ontruiming gedurende welke personen een vluchttrappenhuis (vertraagd) instromen totdat alle personen zich in een trappenhuis dan wel op een veilige plaats bevinden OPMERKING 1 betreedt. OPMERKING 2 De opvangtijd wordt bepaald door de laatste persoon die het trappenhuis of de veilige plaats De veilige plaats is in beginsel het aansluitende terrein van het gebouw dat wordt beschouwd paniek acute angstreactie, gekenmerkt door het verlies van zelfbeheersing, hetgeen wordt gevolgd door niet-sociaal en/of niet-rationeel vluchtgedrag OPMERKING Aan de uitgewerkte bepalingsmethode met daarin opgenomen opvang- en doorstroomcapaciteitseisen ligt de premisse ten grondslag dat daarmee geen paniek ontstaat m.a.w. dat er geen situaties met kans op letsel ontstaan. 8

11 3.11 rookvrije vluchtroute van rook gevrijwaarde route die begint bij een toegang van een rookcompartiment of een subbrandcompartiment, die uitsluitend voert over vloeren, trappen of hellingbanen en eindigt op een veilige plaats zonder dat gebruik behoeft te worden gemaakt van een lift en waarbij geen deuren worden gepasseerd die met een sleutel moeten worden geopend OPMERKING 1 Deze definitie is gebaseerd op het Bouwbesluit OPMERKING trappenhuis verkeersruimte waarin een trap ligt In het kader van de toepassing van deze norm speelt een subbrandcompartiment geen rol veilige plaats aansluitend terrein vanwaar naar de openbare weg kan worden gevlucht OPMERKING Deze definitie is gebaseerd op het Bouwbesluit verblijfsgebied gedeelte van een gebruiksfunctie met ten minste een verblijfsruimte, bestaande uit een of meer op dezelfde bouwlaag gelegen aan elkaar grenzende ruimten anders dan een toiletruimte, een badruimte, een technische ruimte of een verkeersruimte 3.15 verblijfsruimte ruimte voor het verblijven van personen, dan wel een ruimte waarin de voor een gebruiksfunctie kenmerkende activiteiten plaatsvinden 3.16 verkeersroute route die begint bij de toegang van een ruimte, uitsluitend voert over vloeren, trappen of hellingbanen en eindigt bij de toegang van een andere ruimte 3.17 verkeersruimte ruimte anders dan een ruimte in een verblijfsgebied, een toiletruimte, een badruimte of een technische ruimte, bestemd voor het bereiken van een andere ruimte 9

12 4 Werkwijze 4.1 Bepalingsmethode, algemeen De volgende algemene bepalingen zijn van toepassing. Looptijden van en naar de trappenhuizen worden bij de bepalingsmethoden buiten beschouwing gelaten. OPMERKING 1 De horizontale looptijden worden niet meegenomen aangezien bij een gebouw dat voldoet aan de prestatie-eisen van het Bouwbesluit 2003 de loopafstand vanaf de uitgang van een rookcompartiment tot een vluchttrappenhuis is beperkt tot maximaal 30 m (45 m vanaf de toegang van een woonfunctie). Voorts zijn er altijd personen in de nabijheid van een uit- en toegang zodat de ontruiming onmiddellijk of nagenoeg onmiddellijk op gang komt. Bij toepassing van de bepalingsmethode mogen tussentijds geen getallen worden afgerond, tenzij anders aangegeven. Bij de bepaling van het aantal personen dat in de te onderscheiden rookcompartimenten bij de start van de ontruiming aanwezig is, worden eventuele niet-gehele getallen, ongeacht de breuk, naar boven afgerond op een geheel getal. Voor de toepassing van de norm gelden de volgende voorwaarden. Opeenvolgende vloeren bevinden zich op een afstand van ten minste 2,1 m en ten hoogste 4 m. De norm is in beginsel bedoeld te worden toegepast op (delen van) bouwwerken waarin geen vloer van een verblijfsgebied hoger ligt dan 70 m boven meetniveau. De norm is in beginsel bedoeld te worden toegepast op (delen van) bouwwerken waarin geen vloer van een verblijfsgebied lager ligt dan 8 m onder meetniveau. De oppervlakten van de rookcompartimenten zijn kleiner dan of gelijk aan de maximale toegelaten oppervlakte van rookcompartimenten volgens de prestatie-eisen van het Bouwbesluit Wat betreft inrichting in brand- en rookcompartimenten en vluchtroutes is geen beroep gedaan op het gelijkwaardigheidsbeginsel van het Bouwbesluit Het mogelijk door de brandhaard geblokkeerd zijn van vluchtroutes binnen een rookcompartiment of een vluchttrappenhuis speelt geen rol in de berekening van de opvang- en doorstroomcapaciteit. Doorgangen met tourniquets zonder vluchtstand en vergelijkbare toegangscontrolesystemen mogen in de bepalingsmethode niet worden gebruikt als zijnde geschikt voor de ontruiming van een gebouw. Een blokkade van één uitgang van het direct bedreigde rookcompartiment bij brand mag er niet toe leiden dat de ontruimingstijd van dit rookcompartiment bepaald volgens het Bouwbesluit 2003 te lang zal duren. Derhalve mag niet meer dan 75 % van de vluchtende personen op één deur zijn aangewezen. Dit geldt niet voor rookcompartimenten waarbij op basis van het Bouwbesluit 2003 kan worden volstaan met slechts één uitgang. OPMERKING 2 Het percentage van 75 % is gebaseerd op de afspraak dat bij een rookcompartiment met twee toegangen de verhouding tussen de breedste en smalste deur maximaal 3:1 bedraagt. 10

13 Bestelformulier Stuur naar: NEN Standards Products & Services t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer WB Delft NEN Standards Products & Services Postbus GB Delft Vlinderweg AX Delft Ja, ik bestel ex. nl Bepaling van de opvang- en de doorstroomcapaciteit van een bouwwerk T (015) F (015) Wilt u deze norm in PDF-formaat? Deze bestelt u eenvoudig via Gratis nieuwsbrieven Wilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van normen, normalisatie en regelgeving? Neem dan een gratis abonnement op een van onze nieuwsbrieven. Gegevens Bedrijf / Instelling T.a.v. O M O V Klantnummer NEN Uw ordernummer BTW nummer Postbus / Adres Postcode Plaats Telefoon Fax Factuuradres (indien dit afwijkt van bovenstaand adres) Postbus / Adres Postcode Plaats Datum Handtekening Retourneren Fax: klantenservice@nen.nl Post: NEN Standards Products & Services, t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer 10214, 2600 WB Delft (geen postzegel nodig). Voorwaarden De prijzen zijn geldig tot 31 december 2018, tenzij anders aangegeven. Alle prijzen zijn excl. btw, verzend- en handelingskosten en onder voorbehoud bij o.m. ISO- en IEC-normen. Bestelt u via de normshop een pdf, dan betaalt u geen handeling en verzendkosten. Meer informatie: telefoon , dagelijks van 8.30 tot uur. Wijzigingen en typefouten in teksten en prijsinformatie voorbehouden. U kunt onze algemene voorwaarden terugvinden op: LEREN, WERKEN EN GROEIEN MET NEN preview