200 soorten reuma. Voeten en reuma. Bewegingsapparaat. Oorzaken. Anatomie van de voet. Anatomie van de voet

Transcriptie

1 200 soorten reuma 80-96% reumapatiënten heeft voetklachten Voeten en reuma Reuma / reumatiek aandoeningen van het bewegingsapparaat niet traumatisch neurologisch of aangeboren Bewegingsapparaat skelet gewrichten kapsels banden spieren pezen bindweefsel structuren meestal onbekend Oorzaken behandeling : symptomatisch of palliatief klachten worden verlicht Anatomie van de voet sprongbeen os talus hielbeen os calcaneus teerlingbeen os cuboïdeum scheepvormig been os naviculare wiggenbeenderen 1,2,3 ossa cuneïforme Anatomie van de voet middenvoetsbeenderen ossa metatarsalia 5 stuks zijn middenvoet metatarsus kootjes phalangen 14 stuks zijn samen tenen digiti 7 stuks samen voetwortel tarsus 1

2 Soorten gewrichten Indeling naar bouw: Onbeweeglijk of zeer weinig beweeglijk (synartrosen) Bv scheenbeen/kuitbeen (tibia/fibula) Articulatio tibiofibulare proximalis en distalis) Soorten gewrichten Beweeglijke gewrichten (diarthrosen) Synoviale gewrichten Kenmerken :» Gewrichtsspleet of holte» Gewrichtskapsel» Gewrichtssmeer/synovia Bv. Alle voetgewrichten Soorten gewrichten Indeling naar beweeglijkheid: 1. In 1 vlak: Bv bovenste spronggewricht Plantair/dorsaalflexie Soorten gewrichten Indeling naar beweeglijkheid: Soorten gewrichten Indeling naar beweeglijkheid: 2. In 2 vlakken: Bv kniegewricht Flexie/extensie Torsie: endo en exorotatie 3. In 3 vlakken Bv. Het heupgewricht is kogelgewricht maar ook nootgewricht Circumductie 2

3 Onderdelen van een gewricht Onderdelen van een gewricht Botstukken Subchondraal botweefsel Beenvlies/periost Bevindt zich om hele botstuk Gewrichtsspleet/holte Ruimte in gewricht Gewrichtskraakbeen/hyalien kraakbeen Op botuiteinden in gewricht Binnenste kapsellaag/capsula/membrana synovialis Geeft synovia af Buitenste kapsellaag/capsula/membrana fibrosa Bindweefselachtige laag Stevigheid en bescherming Maakt samen met subchondrale bot een vacuum geheel van het gewricht. Banden/ligamenten Liggen in of op het kapsel en geven stevigheid aan gewricht Soepel bewegen van een gewricht door: 1.Gewrichtskraakbeen/hyalien kraakbeen is glazig Niet voorzien van bloed- en lymfevatenvaten! Ook geen zenuwvoorziening Schokdemping Soepel bewegen van een gewricht door: 2.Gewrichtsvloeistof/synovia Vervoert de voedingsstoffen voor het kraakbeen Smeert het gewricht Is stroperig Wordt dunner, meer vloeibaar bij wrijvingskrachten. Past zich aan aan omstandigheden. Voetgewrichten bovenste spronggewricht kuitbeen/scheenbeen/sprongbeen plantair en dorsaalflexie van de voet onderste spronggewricht sprongbeen hielbeen/scheepvormigbeen supinatie/pronatie Voetgewrichten gewricht van Chopart sprongbeen/hielbeen teerlingbeen/scheepvormigbeen adductie/abductie amputatielijn gewricht van Lisfranc tarsus/metatarsus amputatielijn 3

4 Voetgewrichten Voetgewrichten metatarsophalangeale gewrichten/mtp gewrichten Metatarsale/middenvoetsbeentjephalangen/grondkootje dorsaalflexie/plantairflexie tenen PIP gewrichten Proximale interphalangeale gewrichten/grondkootje en middenkootje Buigen in tenen DIP gewrichten Distale interphalangeale gewrichten/middenkootje en eindkootje Buigen in tenen Reumatische aandoeningen algemeen Bij reumatische aandoeningen synoviale gewrichten aangedaan. Niet altijd is de oorzaak ziekte of overbelasting Leeftijd is ook een belangrijke factor in het minder gaan functioneren van een synoviaal gewricht Teruggaan in kwaliteit start al op 25 jarige leeftijd Verschijnselen: Vermindering vochtgehalte Daling elasticiteit kraakbeen Optreden kleine haarscheurtjes in kraakbeen Dikte kraakbeenlaag neemt af Wit glazige kleur verandert in geelachtig en soms zelfs lichtbruin Groepen reumatische aandoeningen 1 ontstekingsreuma 2 systeemziekten, auto-immuunziekten 3 artrose 4 weke delen reuma 5 jicht 6 acuut reuma 1 Ontstekingsreuma a. R.A. Reumatoïde artritis b. Juveniele Chronische Artritis (JCA) c. Syndroom van Bechterew (Spondylitis Ankylopoetica = SA) d. Artritis Psoriatica (AP) e. Ziekte van Reiter 4

5 a. R.A. Reumatoïde artritis chronische gewrichtsontsteking alle leeftijden, maar meestal boven de 40 jaar 3 maal zoveel vrouwen grillig verloop: afwisselend actief/rustig actief erg pijnlijke periode rustig minder klachten Verschijnselen sluipend begin stijfheid en pijn in een of meerdere gewrichten ochtendstijfheid enkele minuten tot uren verbetering door warme douche of bad. koude geeft verergering Verschijnselen algemene malaise vage klachten moeheid gebrek aan eetlust vermagering versterkte transpiratie van handen en voeten gewrichtszwellingen meestal eerst vingergewrichten later voetgewrichten vooral PIP Verschijnselen reumaknobbels(reumatoïde noduli) op strekzijde elleboog bv aan voeten vaak zichtbaar op calcaneus roodverkleuring van de huid aan de handpalmen + voetzolen 5

6 Verschijnselen standafwijkingen van de tenen subluxatie van de vingers of tenen andere belasting spieren en pezen kan leiden tot ontstekingen of rupturen soms met neurologische verschijnselen, zoals verlies van gevoel, tintelingen en krachtsvermindering. (zoals bij diabetische neuropathie) Oorzaken Onbekend!! Factoren die een rol spelen: Erfelijkheid: waarschijnlijk zeer klein Ontregeling van het eigen afweersysteem Oorzaak of gevolg van RA?? Hormonen Vrouwen 3x zo vaak RA Diagnose stellen Lichamelijk onderzoek gewrichten bekijken op ontstekingsverschijnselen bloedonderzoek bezinking BSE creatinephosphaat CRP beiden niet specifiek voor RA reumafactoren nog geen 100% bewijs Röntgenfoto s Dragen bij aan juiste diagnose 40% heeft al zichtbare factoren bij 1e bezoek reumatoloog. Diagnose De 7 criteria ochtendstijfheid ontsteking van tenminste 3 gewrichten of gewrichtsgroepen gewrichtsontstekingen van handen of polsen symmetrische gewrichtsontstekingen onderhuidse verdikkingen reumafactoren in serum aanwezig gewrichtsafwijkingen zichtbaar op röntgenfoto Diagnose stellen Samenvattend diagnose bij 4 van de 7 criteria Zeker RA bij 4 van de 7 Mogelijk RA bij 2 van de 7 6

7 Cijfers over restverschijnselen 20% heeft korte aanval zonder restverschijnselen 25% heeft meerdere aanvallen waarna lichte tot matige restverschijnselen blijven bestaan 45% heeft blijvende periodes van opflikkering en verbetering van de ziekte. Dit leidt in toenemende mate tot misvormingen van de aangedane gewrichten. 10% heeft een dusdanige ernstige vorm van RA die uiteindelijk leidt tot invaliditeit en/of bedlegerigheid. Behandeling: Door verschillende disciplines proberen de situatie zo leefbaar mogelijk te houden. Pijnbestrijding Pijnstillers Paracetamol eventueel met codeïne Niet verslavend Ontstekingsremmende pijnstillers NSAID s =Non Steroïdal Anti Inflammatory Drugs Bv ibuprofen Niet verslavend Operaties Vermindering van pijn Tegengaan van verdere schade Verbeteren van vorm Operaties Synovectomie Wegsnijden ontstoken gewrichtsweefsel Tenotomie Doorsnijden van een pees Osteotomie Doorsnijden van een botstuk Resectie Verwijderen van een bot 7

8 Operaties Arthrodese Verstijven van een gewricht Implementatie arthroplastiek Kunstgewricht Athroscopie Kijkoperatie Nagelafwijkingen Niet specifiek Wel kan voorkomen: 1. Nagelaandoeningen a. Vasculitis = ontsteking bloedvaten b. Subunguinaal heamatoom Nagelafwijkingen 2. Beperkte gewrichtsbeweeglijkheid Pachyonychia Verdikking en verharding nagelplaat Eeltvorming onder de nagels Onychorrexis Lengte groeven Onychogryphosis 8

9 3. Geneesmiddelen Gele verkleuring Nagelafwijkingen Huidaandoeningen Algemeen - Eeltvormingen - Likdoorns - Droge huid - Dunner worden van de huid (atrofie) - Hyperhidrose Huidaandoeningen Specifiek Reumaknobbels (Noduli) Voelen vast en niet pijnlijk Lokale druk Roodheid en zwelling Arteritis Ontsteking slagaderwand Erythema plantare Roodheid door vaatverwijding Gevoelsstoornissen Sok-handschoen neuropathie Achter binnenenkel Tarsaal tunnel syndroom Consequentie Voetzool overgevoelig 9

10 Verschijnselen aan de voet Pijn Zwelling gewricht Stijfheid Gaping tussen tenen Oedeem Verschuiven vetkussen Veranderen teenstand Bursitis 10