Basisactiviteiten en het ritmisch weekplan

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Basisactiviteiten en het ritmisch weekplan"

Transcriptie

1 Basisactiviteiten en het ritmisch weekplan Jaap Meijer Inhoudsopgave 1. Samenvatting en kernwoorden 2. Aanpak 3. Achtergronden: samenvatting 3.1. De basisprincipes 3.2. De kwaliteitscriteria 4. Praktische uitwerkingen 4.1. Relatie met groepering, leerplan, basisactiviteiten, tijd, ruimte 4.2. Voorbeeld pedagogische situatie 5. Instrumenten 6. Literatuurlijst 1. Samenvatting Kees Both benaderde het begrip basisactiviteiten als volgt: Een pedagogische situatie roept spanning op, daagt uit tot vragen, onderzoeken, nieuwsgierigheid, verwondering. Kinderen reageren hierop op een persoonlijke wijze, door waarneming, filosoferen, beschouwen, mediteren, bidden. Petersen spreekt van de 'individuele grondvormen'. De kinderen worden ook samen met anderen actief, in gesprek, spel, werk en viering: de sociale grondvormen Beide groepen van activiteiten hangen samen: bij de individuele grondvormen worden begrippen uit de sociale vormen gebruikt, bijvoorbeeld: filosoferen is als denkproces een innerlijk gesprek; omgekeerd vormen de individuele grondvormen de ziel van de sociale vormen. Ze zijn daarin ingevlochten, ook als momenten, bijvoorbeeld: stilte in gesprekken, aandacht en verzonken zijn in het werk. De basisactiviteiten die Petersen onderscheidde - gesprek, spel, werk en viering zijn algemeen-menselijk Daarom zijn het ook de basisactiviteiten; fundamenteel voor samen mens-zijn/mens-worden; ze vullen elkaar aan: leven is bijvoorbeeld méér dan werken; je kunt er niet zomaar een weglaten;

2 ze doen een beroep op de totale persoon. Petersen gaf aanzetten tot een pedagogiek van de tijd, gericht op het op een gezonde wijze daarmee leren omgaan. Hij probeerde versnippering van de tijd over Kernwoorden 'vakken' en 'lesuren' te voorkomen en introduceerde in plaats daarvan een weekplan, waarin de afwisseling van typen situaties en van spanning en ontspanning het grondstramien vormen. Wij spreken over een 'ritmisch weekplan'. Daarbij kunnen we onderscheid maken tussen een gemeenschappelijk ritme van de stamgroep en een Pedagogische individueel ritme van elk kind. Het weekritme is ingebed in een jaarritme, situatie gemarkeerd door feesten, vieringen en vakanties. Binnen het weekritme is sprake van dagritmes en individuele ritmes van kinderen. Deze laatste komen vooral naar Basisactiviteiten voren in vrij spel en de blokperiode. Gesprek Een ritmisch weekplan zou mogelijkheden moeten bieden om direct in te kunnen spelen op hetgeen zich in een stamgroep kan voordoen. Onverwachte situaties, die uit kunnen groeien tot gouden momenten. Een zekere mate aan openheid als tegenhanger van een bij wijze van spreken van minuut tot minuut vastgelegd programma. Een goed ritmisch weekplan biedt mogelijkheden om met grote tijdsblokken te werken. Spel Werk Viering Ritmisch weekplan 2. Aanpak conceptueel C Deze tekst zet aan tot reflectie op het jenaplanconcept aan de ene kant en een analyse van de eigen situatie aan de andere kant. We staan op de grens tussen visie en realiteit Voordat je kunt nadenken over basisactiviteiten en kwaliteitsbeleid dien je als individuele stamgroepleider eerst het bewustzijn te hebben, wat het voor jou betekent om het onderwijs op te zetten vanuit pedagogische situaties en basisactiviteiten. Heb je daarvan een beeld? Wat zie je de kinderen doen?

3 Hoe zie je jezelf opereren? Deze beeldvorming wordt uiteraard gevolgd door het ontwerpen. Creëer pedagogische situaties, onderga wat je dan tegenkomt. Leer van je valkuilen. Oefenen en oefenen. Pas dan ontstaat er een verbinding tussen jou en het werken vanuit pedagogische situaties. Hierbij is het van belang om een besef te hebben van de doelen, waaraan je met de kinderen wilt werken. Het oefenen kan leiden tot een hernieuwde kijk op het ritmisch weekplan, doordat je gaat ontdekken, dat het werken vanuit pedagogische situaties ruimte en een relatief open weekplan vraagt. Geen weekplan, dat samenhangt met een kwartier dit, een half uur dat. Nee, het gaat om een weekplan dat gevuld is met blokken (langere tijdseenheden) waarin de verschillende basisactiviteiten afwisselend plaatsvinden. Kwaliteitsbeleid begint bij de individuele stamgroepleider: die een helder besef heeft van wat hij wil en zijn doelen goed voor ogen heeft die concrete beelden heeft van hoe zijn onderwijs er dan uitziet die goed kan formuleren, wanneer hij vindt dat het succeservaringen oplevert die in staat is om met de kinderen een cultuur op te zetten van kwalitatief goede activiteiten en van een cultuur waarbij kinderen continue uitgedaagd worden om naar verbeteringen te streven. die weet te verwoorden, wanneer een activiteit kwaliteit heeft. Bij het laatste kunnen we gebruik maken van wat Kees Both hierover schreef in Jenaplan 21. Hij heeft de verschillende kwaliteitsdimensies beschreven, die voor elke groepsleider kunnen dienen als toetssteen: De instructieve dimensie: effectief doen verwerven van de noodzakelijke kennis en vaardigheden. Ook in een Jenaplanschool is dit van het grootste belang! De initiërende dimensie: enthousiast maken, cultiveren van de prestaties van kinderen, motiveren tot leren en handelen, uitdagen tot de eigen grens te gaan, intellectuele eerlijkheid, concentratie, ontwikkeling van de verbeelding, bij kinderen en groepsleiders. De meevoelende dimensie: empathie, meeleven met anderen, solidariteit, inclusief denken, de school als een zorgende gemeenschap, gevoeligheid, zorg voor planten-dieren-dingen-de aarde, acceptatie, verbondenheid, vertrouwen, hoop, moed, kwetsbaarheid, aandacht voor verandering en groei.

4 De organisatorische dimensie, op het niveau van de stamgroepen en van de school: doelgerichtheid (missie), effectieve inzet menskracht en middelen, communicatie. De kritische dimensie: kritisch nadenken over maatschappij en cultuur. De inspirerende of zingevende dimensie: wat houdt de school en de werkers daarin gaande? Welke inspiratiebronnen kunnen ze aanboren en welke perspectieven ontwikkelen? Hoe kan men weer op adem komen, nieuwe inspiratie opdoen? Deze dimensies bevatten uitstekende elementen, om op individueel niveau als op teamniveau het gesprek aan te gaan over kwaliteitsmeting van de pedagogische situaties. Een stamgroepleider kan bij het oefenen van de pedagogische situaties steekproefsgewijs nagaan in hoeverre de situaties doortrokken waren van de verschillende dimensies. Hij zou zelfs zover kunnen gaan om er een vijfpuntsschaal op los te laten met de onderscheiden punten binnen de dimensies. Het is goed om eerst op individueel niveau aan de slag te gaan, voordat een teamgesprek over pedagogische situaties, gekoppeld aan basisactiviteiten en ritmisch weekplan, plaats vindt. Een gesprek wordt rijker, wanneer deze gevoerd wordt door stamgroepleiders, die zich ervaringsdeskundigen kunnen noemen. Wanneer op basis van de doorleefde ervaringen schoolbeleid wordt geformuleerd, ontstaat er een duurzame inhoudelijke schoolontwikkeling. 3. Achtergrond Basisactiviteiten en het ritmisch weekplan hebben een duidelijke relatie met in elk geval de volgende basisprincipes: 04. Elk mens wordt steeds als totale persoon erkend en waar mogelijk ook zo benaderd en aangesproken 14. In de school wordt het onderwijs uitgevoerd in pedagogische situaties en met pedagogische middelen. 15. In de school wordt het onderwijs vorm gegeven door een ritmische afwisseling van de basisactiviteiten gesprek, spel, werk en viering. 17. In de school worden zelfstandig spelen en leren afgewisseld en aangevuld door gestuurd en begeleid leren. Dit laatste is expliciet gericht op niveauverhoging. In dit alles speelt het initiatief van de kinderen een belangrijke rol.

5 4. Praktische uitwerkingen 4.1.Relatie met groepering De groepsleiding schat in of het voorwerk de betrokkenheid van kinderen zal kunnen oproepen. Hij voelt zich nieuwsgierig. Wat zal de reactie van kinderen zijn? Een open houding is van belang om goed te kunnen inschatten hoe een en ander binnen komt bij de kinderen. Zijn observaties zijn van belang voor de vervolgstappen. Hij realiseert zich dat kinderen hun betrokkenheid op verschillende manieren kunnen tonen: aan het voorwerp zitten, druk erover beginnen te praten, een stille geconcentreerde blik. Betrokkenheid voel je aan. Wanneer je deze betrokkenheid voelt, kun je de conclusie trekken, dat je een ingang tot verwondering hebt gevonden. Zodoende wordt inhoud gegeven aan de individuele grondvorm. Elk kind krijgt ruimte om een eigen relatie aan te gaan met het onderwerp en te onderzoeken wat het kind ermee heeft. Hierna treedt de fase van de sociale grondvormen in en worden de basisactiviteiten ingezet, waarbij anderen er toe doen. 4.2.Relatie met ruimte De ruimte waarin de kinderen zich bevinden, veelal de schoolwoonkamer, is mede door kinderen ingericht, opdat ze zich medeverantwoordelijk weten voor onder andere veiligheid, gezelligheid, functionaliteit en onderhoud. Het is mogelijk om een kring te vormen, van waaruit activiteiten worden voorbesproken, gestart en geëvalueerd. Bij de inrichting is rekening gehouden met voldoende werkplaatsen, hoeken, uitstalmogelijkheden en loopruimte. Aan de inrichting is af te lezen, waarmee de kinderen bezig zijn. 4.3.Relatie met leerplan De stamgroepleider vormt het middelpunt. Hij zet pedagogische situaties neer, vanuit het besef dat wereldorientatie het hart van het jenaplanonderwijs vormt. Hierbij staat hij vooraf stil, waarmee hij de kinderen wil confronteren. Welke motivatie ligt erachter? Wat wil hij in gang zetten? In welk proces wil hij de kinderen plaatsen? Waar komt de inhoudelijke keuze voor een bepaalde ontmoeting vandaan? 4.4.Relatie met basisactiviteiten Na de ontmoeting volgt de dialoog. in de meeste gevallen een kringgesprek. De groepsleiding formuleert vragen om zodoende dichterbij de ervaringen en de beelden van de kinderen te kunnen komen. Zicht krijgen op wat de kinderen heeft geraakt en waarmee ze een verbinding hebben gemaakt is daarbij de bedoeling. Hij stelt open vragen om er achter te komen met welke vragen de kinderen zitten, maar ook om te achterhalen met welke bagage de kinderen al voorzien zijn. Wat hebben zij al ervaren m et betrekking tot het onderwerp, waartoe de ontmoeting heeft geleid. Vragen, die hem kunnen leiden naar de vervolgstappen. Hoe gaan we de vragen onderzoeken? De uitdaging voor de groepsleider om de reacties te regisseren en zijn eigen ontwerp te gaan maken

6 van de vervolgactiviteiten. Vervolgactiviteiten die de bedoeling hebben de kinderen in hun totale zijn te benaderen. Vervolgactiviteiten die raakvlakken hebben met gesprek, spel, werk en viering. Activiteiten, die doortrokken zijn van onderzoek, ontdekken, samenwerken en elkaar helpen. Waarbij je je als kind in voldoende mate uitgedaagd voelt om ermee aan de slag te gaan, omdat je voelt dat het aansluit bij wat jou bezig houdt. Pedagogische situaties zijn niet alleen voorbehouden aan themagericht werk. Ook de cursussen dienen feitelijk doortrokken te zijn van pedagogische situaties, omdat ook deze activiteiten zodanig geladen dienen te zijn, dat kinderen zich betrokken voelen en uitgedaagd worden. 4.5.Relatie met tijd In het ritmisch weekplan is zichtbaar gemaakt wanneer gesprek, spel, werk en viering plaatsvinden, waarbij de kanttekening moet worden geplaatst dat veel van de basisactiviteiten door elkaar lopen. Cruciaal bij een pedagogische situatie is de start; de ontmoeting. De dialoog na de ontmoeting. Dit kan op vele manieren uitgevoerd worden. Een observatiekring, een educatieve wandeling, een specifieke open vraag, een mooie uitdagende kijktafel. 4.6.Voorbeeld van een pedagogische situatie Twaalfde week In de tuin halen we het onkruid en gras uit de paden, we stutten de groter geworden tomatenplanten. De doorgebogen takken van de pioenrozen worden opgebonden; de takken van de perenboom, die zwaar zijn van de vruchten, vastgebonden. De kleintjes zijn steeds weer dolblij, wanneer ze aan de groeiende vruchten in hun bedjes zien dat hun moeite wordt beloond. In de allereerste plaats zijn ze in een heel persoonlijke relatie komen te staan tot de groei van hun planten. Ze worden niet meer wijs uit de schijnbaar onontwarbare chaos van takken van de kalebassen. Ik moet er aan te pas komen. George die ons bij het werken in de tuin al vaker goede raad gaf, omdat hij in het tuintje van zijn vader flink meehelpt en gebeurtenissen in de natuur goed waarneemt, raadt ons aan de ranken te snoeien. We letten er wel goed op, dat elke rank op zijn minst een bloesem houdt." Uit: Een lagere school volgens de basisprincipes van de leef-en werkgemeenschapsschool Peter Petersen en Hans Wolff, p Instrumenten Hier volgt een opsomming van kwaliteitskenmerken van de verschillende sociale basisactiviteiten, waarmee de eigen praktijk onderzocht kan worden. Gesprek 1. Gesprekken worden gevoerd vanuit het besef dat alle deelnemers gelijkwaardig zijn. 2. Gesprekken worden gevoerd in verband met kennisverwerving, meningsvorming en besluitvorming. 3. Gesprekken worden gevoerd in een functionele vormgeving (bijvoorbeeld wanneer kies je een kring, wanneer een tweegesprek). 4. Gesprekken worden gevoerd met duidelijke doelen, regels en taken.

7 5. Er worden diverse soorten gesprekken gevoerd als thematische kringgesprekken, observatiekringen, lees- of verhalenkringen, open kringgesprekken en planningskringen. Spel 1. Er is ruimte voor spel. De school is er op ingericht. Er zijn ruimten en materialen voorhanden. 2. Er is tijd voor spel. Het ritmisch weekplan geeft dat aan. Er zijn (keuze)cursussen en er is ruimte voor eigen spelinitiatief van de kinderen. Dagelijks vinden spelvormen plaats. 3. Er is een concept van waaruit gehandeld wordt. Het schoolplan legt daar getuigenis van af: a. Het team geeft de betekenis van spel aan, ontwikkelt een samenhangende visie en het wordt zoveel mogelijk verbonden met Wereldoriëntatie. b. Het team inventariseert het al aanwezige SPEL en het ontwikkelen daarvan; c. Het team voert nieuwe spelideeën en vormen in en werkt deze uit; d. Het team komt tot een (zo goed als) afgeronde structuur waarbinnen ruimte, tijd en cultuur mede op SPEL zijn afgestemd. Onder 'cultuur' wordt hier verstaan: een duidelijke visie; een doorgaande leer- en ontwikkelingslijn; een arsenaal van werkvormen; het beschikbaar zijn van materialen. Werk 1. Er is dagelijks een blokperiode van als regel 100 minuten, waarin de kinderen leren werken onder eigen verantwoordelijkheid. 2. Er bestaan inscholingscursussen ten behoeve van het verwerven van kennis en vaardigheden die noodzakelijk zijn om je in de wereld te kunnen oriënteren en voor voortgezette scholing. 3. Er zijn keuzecursussen, die gericht zijn op het vergroten van de persoonlijke expertise van kinderen, mede ten dienste van de schoolgemeenschap. Viering 1. In de vieringen is ruimte om stil te staan bij datgene wat zich inhoudelijk binnen de verschillende groepen afspeelt. 2. Vieringen zijn momenten van aandacht voor wat kinderen en teamleden bereikt hebben. 3. Vieringen bieden ruimte voor zowel de vrolijke als de verdrietige kanten van het schoolleven 4. Vieringen sluiten aan bij de ritmes in een schoolleven (b.v. naamdag school, seizoenen, speciale dorps/stedelijk gerichte activiteiten, verjaardagen) Ritmisch weekplan 1. Het ritmisch weekplan is zo opgebouwd, dat er zo min mogelijk versnippering van tijd is. 2. Er is een ritmische afwisseling van sterk geconcentreerde en inspannende activiteiten enerzijds en

8 speelse, muzische, ontspannende activiteiten anderzijds. 3. Binnen de eerstgenoemde grote tijdsblokken een dergelijk ritme stimuleren door de inhoudelijke vulling ervan en bovendien de uitloop van bijvoorbeeld gesprekken en andere activiteiten mogelijk te maken; een kring en een blokperiode kunnen zo bijvoorbeeld prima op elkaar aansluiten; aan de werkuren de tweede helft van de ochtend wordt ook spel toegevoegd, tussendoor of aan het eind als aparte activiteit. 4. Gelijksoortige activiteiten door de hele school heen gelijktijdig te laten plaatsvinden: het rekenuur s morgens, de werkuren aan het eind van de ochtend, de blokperiodes s middags; dat geeft mogelijkheden voor samenwerking en taakverdeling over de stamgroepen heen. 6. literatuur Ritmisch weekplan Peter Petersen en Hans Wolff; Een lagere school volgens de basisprincipes van de leef-en werkgemeenschapsschool pag Suus Freudenthal en Huub van der Zanden (vertaling); Van didactiek naar onderwijspedagogiek pag Ad Boes; Historie en actualiteit pag Kees Both; Jenaplan 21. pag Kees Both, Henk Veneman en Jaap Meijer; De Rozentuin, hoofdstuk 5 Uit Mensenkinderen: Pedagogische situatie Nestor; Grenssituatie,jrg.4/nr.1, pag.38,jrg. 11/nr.3, pag.18 Ad Boes;Whats in the name,jrg.19/nr.3,pag Basisactiviteiten Ad Boes: What s in the name (2), jrg 16, nr 5, pag. 28 Gesprek Jetze van der Sluis;(recensie)jrg.3/nr.4,pag.19-20National Oracy Project; spreken en luisteren, jrg.6/nr.4, pag Tom de Boer; De mondelinge taalcultuur van kinderen en de betekenis daarvan voor de school,jrg. 9/nr.4, pag Jan Kindermans; De ervaringsgerichte dialoog. jrg. 10/nr.5, pag. 9-12

9 Bert Kalkman;In Wagenscheins voetsporen,jrg.17/nr.3,pag Ad Boes;Luister je wel naar mij? Spreken met kinderen(recensie) jrg16/nr.1, pag Kringgesprek Anja Both-Bauer; Kringgesprek,2/1, pag.9 Herman Wolfs; De praatkring op school (recensie), 2/2, pag Jetze van der Sluis; Het kringgesprek - wat en hoe?, 3/1, pag Ad Boes; Spreken op school, 2/5, pag. 18 Ad Boes; De kring in de bovenbouw, 3/1, pag Karel van de Leeuw/Tom de Boer; Filosoferen met kinderen, 3/2, pag Jetze van de Sluis; Gesprekken in de klas (recensie), 3/4, pag Werk Herman Wolfs; De werkles, die andere les in de basisschool (recensie), 2/4, pag.32 Ad Boes; Van taken naar contractwerk, 13/4, pag. 4-8 Spel Tom de Boer;Schoolkamp, een spel spelen,jrg.3/2,pag.12-15, 11/3,pag Eelke de Jong; Er is er één jarig! (recensie),jrg. 4/1, pag Eelke de Jong; Ziek zijn en spelen (recensie),jrg. 4/jan. pag. 32 Tom de Boer; Spel (2), jrg.4/5, pag Eelke de Jong; Groepsspelletjes voor kinderen van 3-8, jrg.6/nr.4, pag. 18 Eelke de Jong; 800 tips voor sport en spel (recensie),jrg. 6/5, pag. 33 Eelke de Jong; 110 groepsspelletjes voor alle kinderen (recensie), jrg.6/mei pag Rimmert van der Kooy; Spelen om te presteren?,jrg. 7/nr.1, pag Tom de Boer; Het spel als basisactiviteit, 7/5, pag. 3-7 Tom de Boer; De vertelcultuur van de stamgroep, 8/1, pag Patricia F. Carini; Voortbouwen op de sterke punten van kinderen, jrg.8/nr.3, pag. 4 t/m 11 Tom de Boer; Laat ze toch spelen (recensie), jrg.9/aprilpag. 27

10 Wiepke Noordhoff; Spelen en leren op school, 10/4, pag. 29 Selma Wassermann; Serieuze spelers in de basisschool (1) - Dat kan ik, 11/1, pag Selma Wassermann; Serieuze spelers in de basisschool (2). Spelen - reflectie - opnieuw spelen, jrg.12 /januari pag Tom de Boer; Buitenspel in het zonnetje (recensie),jrg. 13/nr.2, pag. 29 Tom de Boer; De berengroepen (recensie), jrg.13/nr.4, pag. 25 Helen Meurs;Werken met poppen in de dagelijkse praktijk van de kleuterklas(1)jrg.16/1(sept.2000) pag Kees Both;Buitenspel,bedreigde soort!,jrg.18/nr.1,pag.24 Viering Jan van den Berg;Een naam om te vieren,1/1, pag.14 Eelke de Jong;Er is er een jarig 4/1, pag.31 Angelien Bruning;Werken aan vieren,4/1, pag 34 Cees Jansma;Een slotviering 7/2, pag.13 Joop Haverkort;Waakzaam,9/1, pag 6-10 en 11/3 pag.19 Nelly Braaksma;Sint en Piet,10/2, pag.27 Jan Tomas;Vol verwachting;12/2, pag.20

6.15.4.4 Relatie met basisactiviteiten. 6.15.4.6 Een pedagogische situatie rondom bewegingsonderwijs

6.15.4.4 Relatie met basisactiviteiten. 6.15.4.6 Een pedagogische situatie rondom bewegingsonderwijs Bewegingsonderwijs Jaap Meijer Inhoudsopgave 6.15.1 Samenvatting 6.15.2 Hoe te gebruiken 6.15.3 Achtergronden 6.15.4 Praktische uitwerkingen 6.15.4.1 Relatie met groepering 6.15.4.2 Relatie met ruimte

Nadere informatie

HET RITMISCH WEEKPLAN in de Rozentuin

HET RITMISCH WEEKPLAN in de Rozentuin HET RITMISCH WEEKPLAN in de Rozentuin De schoolleider aan het woord We hebben al weer lang geleden de overgang gemaakt van een strak en weinig flexibel rooster naar een ritmisch weekplan. De daarin aangegeven

Nadere informatie

Een Jenaplanschool is ervaringsgericht:

Een Jenaplanschool is ervaringsgericht: Observatie gericht op Jenaplanonderwijs De zes kwaliteitskenmerken van een Jenaplanschool met bijbehorende indicatoren. (bron: Boek: Jenaplan, een school waar je leert samenwerken ) Een Jenaplanschool

Nadere informatie

1. Peter Petersen. De effectieve groepsleid(st)er. 1.1.Opvoeding is het leren zelf

1. Peter Petersen. De effectieve groepsleid(st)er. 1.1.Opvoeding is het leren zelf De effectieve groepsleid(st)er 1. Peter Petersen Voorwaarden om veel en breed te leren: uitgaan van positieve vermogens van kind; rijke en veelzijdige leerwereld creëren die vol zit met de meest verschillende

Nadere informatie

Identiteitsdocument van Jenaplanschool de Sterrenwachter

Identiteitsdocument van Jenaplanschool de Sterrenwachter Identiteitsdocument van Jenaplanschool de Sterrenwachter Onze ideologie We zien iedereen als uniek en waardevol. Ieder kind heeft talenten en samen gaan we die ontdekken en ontwikkelen. Hierdoor kunnen

Nadere informatie

Kijkwijzer Jenaplan in het kort Jenaplan: dit willen we met kinderen bereiken en zo doen we dat!

Kijkwijzer Jenaplan in het kort Jenaplan: dit willen we met kinderen bereiken en zo doen we dat! Kijkwijzer Jenaplan in het kort Jenaplan: dit willen we met kinderen bereiken en zo doen we dat! Zelfanalyse instrument: Hoe zie je de Jenaplan terug op onze school! Of zelfevaluatie/visitatie instrument

Nadere informatie

JENAPLAN BASISONDERWIJS NEDERLAND. Ieder kind is uniek!

JENAPLAN BASISONDERWIJS NEDERLAND. Ieder kind is uniek! JENAPLAN BASISONDERWIJS NEDERLAND Ieder kind is uniek! WAT IS JENAPLANONDERWIJS? Nederland telt circa 7000 scholen voor basisonderwijs. In Nederland heeft iedere school de vrijheid om zijn eigen onderwijsconcept

Nadere informatie

6.9.2.4 Een aantal kenmerken van cursus in het algemeen. 6.9.3.4 Relatie met basisactiviteiten. 6.9.3.6 Voorbeeld van een pedagogische situatie

6.9.2.4 Een aantal kenmerken van cursus in het algemeen. 6.9.3.4 Relatie met basisactiviteiten. 6.9.3.6 Voorbeeld van een pedagogische situatie Cursussen algemeen Gerrit Fronik Inhoudsopgave 6.9.1 Samenvatting 6.9.2 Achtergronden 6.9.2.1 Peter Petersen 6.9.2.2 Kees Both 6.9.2.3 Henk Hansma 6.9.2.4 Een aantal kenmerken van cursus in het algemeen

Nadere informatie

Het dagelijks leven in de stamgroep: de omgang met elkaar (uit de Rozentuin)

Het dagelijks leven in de stamgroep: de omgang met elkaar (uit de Rozentuin) Het dagelijks leven in de stamgroep: de omgang met elkaar (uit de Rozentuin) Beelden Het is een kwartier voor schooltijd. De groepsleider is, zoals altijd, al in zijn lokaal aanwezig voor de laatste voorbereidingen

Nadere informatie

De schoolbrochure. Jenaplanschool Lieven Gevaert. van het GESUBSIDIEERD OFFICIEEL LAGER ONDERWIJS

De schoolbrochure. Jenaplanschool Lieven Gevaert. van het GESUBSIDIEERD OFFICIEEL LAGER ONDERWIJS De schoolbrochure van het GESUBSIDIEERD OFFICIEEL LAGER ONDERWIJS Jenaplanschool Lieven Gevaert 2017-2018 1 Inhoudsopgave 1. Het pedagogisch project van Jenaplanschool Lieven Gevaert... 3 1.1. Inleiding

Nadere informatie

INDICATOREN KWALITEITSCRITERIA JENAPLANONDERWUS. 1.2 Verrijking van het milieu. Er moet immers iets te kiezen zijn, je moet ook uitgedaagd worden.

INDICATOREN KWALITEITSCRITERIA JENAPLANONDERWUS. 1.2 Verrijking van het milieu. Er moet immers iets te kiezen zijn, je moet ook uitgedaagd worden. INDICATOREN KWALITEITSCRITERIA JENAPLANONDERWUS 1. Een jenaplanschool is ervaringsgericht. 1.1 Het mogen en kunnen kiezen van activiteiten. 1.2 Verrijking van het milieu. Er moet immers iets te kiezen

Nadere informatie

Studie en gesprek over de inhoud van de jenaplankernkwaliteiten.

Studie en gesprek over de inhoud van de jenaplankernkwaliteiten. In dit document treft u de handleiding aan voor het gebruik van het zelfevaluatie-instrument op basis van jenaplankernkwaliteiten. Het document is opgebouwd in verschillende fasen. Feedback graag naar:

Nadere informatie

Ieder kind is uniek! Zoals jij is er maar één! Wij helpen jou op weg jezelf te worden!...kiezen voor een goede school!

Ieder kind is uniek! Zoals jij is er maar één! Wij helpen jou op weg jezelf te worden!...kiezen voor een goede school! Ieder kind is uniek! Zoals jij is er maar één! Wij helpen jou op weg jezelf te worden!! m o welk...kiezen voor een goede school! INFORMATIE Via deze folder willen wij u een beeld geven van het jenaplanonderwijs

Nadere informatie

Jenaplanschool Lindekring. brengt de wereld dichterbij. Liesmortel 19, 5435 XH St.Agatha. 0485-311611 info@lindekring.nl www.lindekring.

Jenaplanschool Lindekring. brengt de wereld dichterbij. Liesmortel 19, 5435 XH St.Agatha. 0485-311611 info@lindekring.nl www.lindekring. Liesmortel 19, 5435 XH St.Agatha. 0485-311611 info@lindekring.nl www.lindekring.nl In het kleine dorp St.Agatha vindt u een school van de toekomst. Jenaplanschool Lindekring brengt de wereld dichterbij

Nadere informatie

Identiteit van de Koos Meindertsschool

Identiteit van de Koos Meindertsschool Identiteit van de Koos Meindertsschool 1. Identiteit - het karakter van de school Wij zijn een open school waarin een ieder gelijkwaardig is. Wij heten elk kind welkom op de Koos Meindertsschool, ongeacht

Nadere informatie

Visie en missie. Voorwoord. De Wingerd, samen groeien

Visie en missie. Voorwoord. De Wingerd, samen groeien Samen groeien door Visie en missie De Wingerd, samen groeien Vanuit de christelijke identiteit ontmoeten we elkaar, luisteren we naar elkaar, inspireren we elkaar, zijn we nieuwsgierig en gaan we de dialoog

Nadere informatie

De Klankhof t Kofschip waar iedereen tot zijn recht komt

De Klankhof t Kofschip waar iedereen tot zijn recht komt Positionering De Klankhof en t Kofschip, Etten-Leur Kernwoorden: Je mag er zijn Vertrouwen Positief kijken naar jezelf en anderen Meervoudige intelligentie Samen de merkbelofte van De Klankhof t Kofschip:

Nadere informatie

Pedagogisch beleid. BSO De Kleine Planeet

Pedagogisch beleid. BSO De Kleine Planeet Pedagogisch beleid BSO De Kleine Planeet In dit pedagogisch beleid beschrijven we welke pedagogische visie en uitgangspunten we hanteren in onze buitenschoolse opvang. We laten zien hoe onze pedagogische

Nadere informatie

Doel A bestaat uit vier inhoudelijke elementen waar we bij stil zullen staan in deze studie:

Doel A bestaat uit vier inhoudelijke elementen waar we bij stil zullen staan in deze studie: Doel A: Geboren in het Koninkrijk : studenten zowel kerkelijk als niet-kerkelijk komen tot persoonlijke geloofsovergave aan Jezus en leren dit proces voor zichzelf verwoorden. Doel A bestaat uit vier inhoudelijke

Nadere informatie

3. Wat betekent dat voor de manier waarop lesgegeven zou moeten worden in de - voor jou - moeilijke vakken?

3. Wat betekent dat voor de manier waarop lesgegeven zou moeten worden in de - voor jou - moeilijke vakken? Werkblad: 1. Wat is je leerstijl? Om uit te vinden welke van de vier leerstijlen het meest lijkt op jouw leerstijl, kun je dit simpele testje doen. Stel je eens voor dat je zojuist een nieuwe apparaat

Nadere informatie

kernbegrippen Petersen Gerrit Fronik Peter van Hasselt Freek Velthausz Hubert Winters

kernbegrippen Petersen Gerrit Fronik Peter van Hasselt Freek Velthausz Hubert Winters opleidersdagen donderdag 6 maart 2008 kernbegrippen Petersen Gerrit Fronik Peter van Hasselt Freek Velthausz Hubert Winters Inleidende opmerkingen Wat is opvoeding? -Pedagogische filosofie Hoe voltrekt

Nadere informatie

Kernwoorden: gesprek, participatie kinderen, gelijkwaardigheid, gemeenschap, burgerschapsvorming

Kernwoorden: gesprek, participatie kinderen, gelijkwaardigheid, gemeenschap, burgerschapsvorming Kinderparticipatie Gerrit Fronik Inhoudsopgave 6.6.1 Samenvatting 6.6.2 Hoe te gebruiken 6.6.3 Achtergronden 6.6.3.1 Kinderparticipatie in het algemeen 6.6.3.2 Kindervergadering 6.6.4 Praktische uitwerkingen

Nadere informatie

1. Doel 2. Soorten gesprekken 3. Vormen 4. Afspraken en regels. Kringen en kringgesprekken

1. Doel 2. Soorten gesprekken 3. Vormen 4. Afspraken en regels. Kringen en kringgesprekken 1. Doel 2. Soorten gesprekken 3. Vormen 4. Afspraken en regels Kringen en kringgesprekken 1. Visie 1.1.je voor de ander openstellen 1.2.inclusief denken bevorderen; alle gespreksdeelnemers zijn gelijkwaardig

Nadere informatie

Dit laatste werd niet alleen geconstateerd bij het taalonderwijs maar ook bij de vakken voor wereldoriëntatie. Daar moest dus aan gewerkt worden.

Dit laatste werd niet alleen geconstateerd bij het taalonderwijs maar ook bij de vakken voor wereldoriëntatie. Daar moest dus aan gewerkt worden. Of zoals de inspectie telkens zei. De resultaten zijn prima, de gegevens in het leerlingvolgsysteem geven dit ook aan, maar de tussen- en einddoelen die je wilt halen in elk leerjaar zijn niet traceerbaar.!

Nadere informatie

Informatiegids stamgroep 3/4 2015 2016

Informatiegids stamgroep 3/4 2015 2016 Informatiegids stamgroep 3/4 2015 2016 Openbare Jenaplan basisschool de Triolier en PSZ de Boemeltrein basisschool en peuterspeelzaal onder één dak Inhoud Voorwoord 3 Onze school missie en visie 4 Jenaplan

Nadere informatie

Jenaplanschool Atlantis. Kalender Schuitenhuisstraat 5, 1069 WK Amsterdam

Jenaplanschool Atlantis. Kalender Schuitenhuisstraat 5, 1069 WK Amsterdam Jenaplanschool Atlantis Kalender 2016-2017 Schuitenhuisstraat 5, 1069 WK Amsterdam 020-6670001 Jenaplankernkwaliteit 1De relatie van het kind met zichzelf Zelfkennis In de eerste Jenaplankernkwaliteit

Nadere informatie

Jenaplan voortgezet onderwijs

Jenaplan voortgezet onderwijs JenaXL Jenaplan voortgezet onderwijs JenaXL met Thomas a Kempis College Gelijkheid 3 8014 XC Zwolle Telefoon 088-850 85 60 E-mail info@jenaxl.nl www.jenaxl.nl Jenaplan voortgezet onderwijs Welkom bij JenaXL!

Nadere informatie

RAAMPLAN OPLEIDING JENAPLAN-BASISONDERWIJS

RAAMPLAN OPLEIDING JENAPLAN-BASISONDERWIJS RAAMPLAN OPLEIDING JENAPLAN-BASISONDERWIJS De opleiding voor het Diploma Jenaplanonderwijs is voorbehouden aan daartoe erkende opleidingen. Deze erkenning (licentie) vindt plaats door de Nederlandse Jenaplanvereniging

Nadere informatie

Leerplan OVSG. Verbondenheid door middel van rituelen tijdens speciale gelegenheden. Jenthé Adriaens, Elise Buts & Sharis Vertommen

Leerplan OVSG. Verbondenheid door middel van rituelen tijdens speciale gelegenheden. Jenthé Adriaens, Elise Buts & Sharis Vertommen 2014 2015 Leerplan OVSG Verbondenheid door middel van rituelen tijdens speciale gelegenheden Jenthé Adriaens, Elise Buts & Sharis Vertommen THOMAS MORE KEMPEN VORSELAAR INHOUDSOPGAVE 1 Wereldoriëntatie...

Nadere informatie

Draaiboek voor een gastles

Draaiboek voor een gastles Draaiboek voor een gastles Dit draaiboek geeft jou als voorlichter van UNICEF Nederland een handvat om gastlessen te geven op scholen. Kinderen, klassen, groepen en scholen - elke gastles is anders. Een

Nadere informatie

Het observatieplan. 1 Inleiding

Het observatieplan. 1 Inleiding DC 23 Het observatieplan 1 Inleiding bserveren kan je helpen bij het oplossen van problemen van een cliënt of in een groep. Het helpt je om juiste beslissingen te nemen. bserveren doe je niet zomaar. Je

Nadere informatie

JENAPLANSCHOOL DE PANDELAAR. samen in gesprek spelen werken vieren

JENAPLANSCHOOL DE PANDELAAR. samen in gesprek spelen werken vieren JENAPLANSCHOOL DE PANDELAAR samen in gesprek spelen werken vieren Uw kind naar onze jenaplanschool De Pandelaar Waarom? De Pandelaar is een basisschool die open staat voor alle kinderen en hun ouders,

Nadere informatie

De identiteit van Catent

De identiteit van Catent De identiteit van Catent Onze scholen zijn educatieve instituten waar kinderen het best mogelijke onderwijs krijgen én hun talenten met verbeeldingskracht, passie en enthousiasme kunnen ontwikkelen. Onze

Nadere informatie

Sollicitatietraining: op weg naar stage & werk

Sollicitatietraining: op weg naar stage & werk Sollicitatietraining: op weg naar stage & werk De jongeren die zich aanmelden bij Maljuna Frato hebben een grote afstand tot de arbeidsmarkt en hebben weinig of geen zicht op hun mogelijkheden, kwaliteiten

Nadere informatie

Waarom? Wat wil je bereiken? Hoe? Hoe ga je dat doen? Wat? Wie of wat heb je daarbij nodig?

Waarom? Wat wil je bereiken? Hoe? Hoe ga je dat doen? Wat? Wie of wat heb je daarbij nodig? De NJPV-nieuwsbrief verschijnt maandelijks rond de vijftiende. Bij de nieuwsbrief kunnen losse vacatures worden meegezonden. Op andere momenten worden landelijk geen vacatures verspreid. Belangrijke data

Nadere informatie

ACTIEF BURGERSCHAP EN SOCIALE INTEGRATIE

ACTIEF BURGERSCHAP EN SOCIALE INTEGRATIE Heutink ICT ACTIEF BURGERSCHAP EN SOCIALE INTEGRATIE op de C.B.S. De Bruinhorst 22-5-2012 Inhoudsopgave Inleiding 3 Pagina 1. Burgerschap op de Bruinhorstschool 3 2. Kerndoelen 3 3. Visie 4 4. Hoofddoelen

Nadere informatie

Ik wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren.

Ik wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren. 1/5 Fase 1: Wat wilde ik bereiken? Handelen/ ervaring opdoen Ik wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren. De opdracht wilde ik zo ontwikkelen,

Nadere informatie

Waardevolle verschillen

Waardevolle verschillen Diversiteit: Waardevolle verschillen Inspiratie om de specifieke kwaliteiten van extraverte én introverte professionals te (h)erkennen en in te zetten voor krachtige teams. De kracht van diversiteit zit

Nadere informatie

communicatie vanuit systeemtheoretisch perspectief Je kunt niet niet communiceren, besef het! (er is geen nooduitgang)

communicatie vanuit systeemtheoretisch perspectief Je kunt niet niet communiceren, besef het! (er is geen nooduitgang) Workshop Taal, veel meer dan praten. Koolhof Coaching en Training Over de complexiteit van communicatie Onderwerp: Uitgangspunt: communicatie vanuit systeemtheoretisch perspectief Je kunt niet niet communiceren,

Nadere informatie

Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig

Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Grijp je Ambities Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Je dromen verwezenlijken in 7 stappen. Grijp je ambities Brengt je dichterbij je ideaal Laat je talenten leven Helpt je het

Nadere informatie

Informatiegids stamgroep 5/

Informatiegids stamgroep 5/ Informatiegids stamgroep 5/6 2018 2019 Inhoud Voorwoord 3 Onze school missie en visie 4 Jenaplan in kort bestek 6 - Het gesprek 6 - Het spel 6 - Het werk en samenwerken 6 - De viering 6 De Bovenbouw stamgroep

Nadere informatie

Hoe kan u strategie implementeren en tot leven brengen in uw organisatie?

Hoe kan u strategie implementeren en tot leven brengen in uw organisatie? Hoe kan u strategie implementeren en tot leven brengen in uw organisatie? De externe omgeving wordt voor meer en meer organisaties een onzekere factor. Het is een complexe oefening voor directieteams om

Nadere informatie

Waarom Wetenschap en Techniek W&T2015

Waarom Wetenschap en Techniek W&T2015 Waarom Wetenschap en Techniek W&T2015 In het leven van alle dag speelt Wetenschap en Techniek (W&T) een grote rol. We staan er vaak maar weinig bij stil, maar zonder de vele uitvindingen in de wereld van

Nadere informatie

Luisteren naar de Heilige Geest

Luisteren naar de Heilige Geest Luisteren naar de Heilige Geest Johannes 14:16-17 En Ik zal de Vader bidden en Hij zal u een andere Trooster geven om tot in eeuwigheid bij u te zijn, de Geest der waarheid, die de wereld niet kan ontvangen,

Nadere informatie

Pedagogisch beleid in Brede School de Waterlelie, Prinsenhof te Leidschendam

Pedagogisch beleid in Brede School de Waterlelie, Prinsenhof te Leidschendam Pedagogisch beleid in Brede School de Waterlelie, Prinsenhof te Leidschendam Inleiding: ATB de Springplank, een algemeen toegankelijke basisschool en Vlietkinderen, maatwerk in kinderopvang, beiden gehuisvest

Nadere informatie

Vragen op het Leerplein

Vragen op het Leerplein Stokhof, H.J.M. (2014). Intrinsieke motivatie en vraaggestuurd leren. Mensenkinderen, 144, 19-21 Kinderen zijn van nature nieuwsgierig en stellen voortdurend vragen: Waarom is de natuur groen? Wat zit

Nadere informatie

Reflectiegesprekken met kinderen

Reflectiegesprekken met kinderen Reflectiegesprekken met kinderen Hierbij een samenvatting van allerlei soorten vragen die je kunt stellen bij het voeren van (reflectie)gesprekken met kinderen. 1. Van gesloten vragen naar open vragen

Nadere informatie

de kracht VaN bewustzijn stef Freriks

de kracht VaN bewustzijn stef Freriks d e k r a c h t VAN bewustzijn STEF FRERIKS introductie gronden de mens als verbinder tussen hemel en aarde een ruimte in de energie zetten het meten van energie tijdsblokken en energie energetische werkvormen

Nadere informatie

DISCIPELSCHAP BIJBELSTUDIE VGSU BLOK

DISCIPELSCHAP BIJBELSTUDIE VGSU BLOK DISCIPELSCHAP BIJBELSTUDIE VGSU BLOK 4 2010-2011 INHOUD Inleiding... 5 Avond 1... 6 Avond 2... 8 Avond 3... 10 Avond 4... 12 3 4 INLEIDING Een ieder die niet zijn kruis draagt en achter Mij aankomt, die

Nadere informatie

SCHOLINGSPLAN JENAPLAN 21 initiële opleiding

SCHOLINGSPLAN JENAPLAN 21 initiële opleiding SCHOLINGSPLAN JENAPLAN 21 initiële opleiding NEDERLANDSE JENAPLANVERENIGING Februari 2001 INHOUD 1. Plaatsbepaling 2. Raamplan Opleiding Jenaplan-Basisonderwijs A. Algemene Criteria B. Inhoudelijke onderdelen

Nadere informatie

Morya Wijsheid Basiswerkboek

Morya Wijsheid Basiswerkboek Morya Wijsheid Basiswerkboek Geert Crevits Samenstelling en commentaar door Marie Crevits Voorwoord De Morya Wijsheid reeks van 9 boeken staat zo vol met praktische wijsheid dat je er gerust een heel leven

Nadere informatie

STICHTING KINDANTE. Visie Personeel

STICHTING KINDANTE. Visie Personeel STICHTING KINDANTE Visie Personeel Visie Personeel 1 Inleiding De onderwijskundige visie van stichting Kindante vormt de basis voor de wijze waarop de Kindantescholen hun onderwijs vormgeven. Dit vraagt

Nadere informatie

Pedagogisch beleidsplan

Pedagogisch beleidsplan Pedagogisch beleidsplan Auteur: Ingeborg van der Zanden Bartels Datum: 05 januari 2015 Plaats: Kerkdriel Versie: 0.1 Pedagogisch beleidsplan BSO VillaDriel 12 april 2015 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding...

Nadere informatie

Belangrijke data Dag directeuren, interne begeleiders en belangstellenden 7/ Conferentie

Belangrijke data Dag directeuren, interne begeleiders en belangstellenden 7/ Conferentie De NJPV-nieuwsbrief verschijnt maandelijks rond de vijftiende. Bij de nieuwsbrief kunnen losse vacatures worden meegezonden. Op andere momenten worden landelijk geen vacatures verspreid. Belangrijke data

Nadere informatie

Pedagogische situatie en basisactiviteiten

Pedagogische situatie en basisactiviteiten Pedagogische situatie en basisactiviteiten Gesprek, spel, werk en viering We onderscheiden vier basisactiviteiten waarin mensen leven en leren; we leren niet alleen door met pen, papier en het hoofd bezig

Nadere informatie

Als één blok samen. Laat 's morgens bij het binnenkomen de clip van de Phillibustas zien: http://www.youtube.com/watch?

Als één blok samen. Laat 's morgens bij het binnenkomen de clip van de Phillibustas zien: http://www.youtube.com/watch? Lesvoorbereiding Als één blok samen Diversiteit 3 e graad Beluister het lied Iedereen is anders van de Phillibustas: http://www.youtube.com/watch?v=13md0gd6sec Voorzie een speelgoedauto, huis, of ander

Nadere informatie

BLAADJE #4. mei 2018

BLAADJE #4. mei 2018 BLAADJE #4 mei 2018 School voor KEES GROEP 1/2 breinvriendelijk onderwijs OBS met engelse les vanaf groep 1 De Koningslinde is een jonge openbare basisschool (obs ) in Vught. In het stadhouderspark, in

Nadere informatie

Ieder kind is uniek! Zoals jij is er maar één! Wij helpen jou op weg jezelf te worden!...kiezen voor een goede school!

Ieder kind is uniek! Zoals jij is er maar één! Wij helpen jou op weg jezelf te worden!...kiezen voor een goede school! Ieder kind is uniek! Zoals jij is er maar één! Wij helpen jou op weg jezelf te worden!! m o welk...kiezen voor een goede school! INFORMATIE Via deze folder willen wij u een beeld geven van het jenaplanonderwijs

Nadere informatie

Kenniskring Vormend Onderwijs Thema: Onderzoekende Houding

Kenniskring Vormend Onderwijs Thema: Onderzoekende Houding Kenniskring Vormend Onderwijs Thema: Onderzoekende Houding Onderzoekende houding Samenwerking Academische Opleidingsschool De Sprankel en Viaa Kenniskring Vormend onderwijs. Werkplaats Onderzoekende houding

Nadere informatie

Kernklas. Ieder kind is uniek...

Kernklas. Ieder kind is uniek... Alle kinderen blij in het onderwijs van nú Kernklas Ieder kind is uniek......en is méér dan het gedrag dat zich laat zien. Een kind heeft gevoelens, emoties, behoeften, interesses, passie en talenten.

Nadere informatie

Ecologie van het leren

Ecologie van het leren Ecologie van het leren Beneluxconferentie dr Manon C.P. Ruijters MLD Apeldoorn 17 oktober 2013 Ecologisch? Ecologie is verbindingen en samenhang diversiteit interacties tussen organismen en hun omgeving

Nadere informatie

Een muziekles over Haydns Schöpfung (voorbeeldles basisschool)

Een muziekles over Haydns Schöpfung (voorbeeldles basisschool) Een muziekles over Haydns Schöpfung (voorbeeldles basisschool) Paul Knöps Dit materiaal is onderdeel van het compendium christelijk leraarschap dat samengesteld is door het lectoraat Christelijk leraarschap

Nadere informatie

Wetenschap & Technologie Ontwerpend leren. Ada van Dalen

Wetenschap & Technologie Ontwerpend leren. Ada van Dalen Wetenschap & Technologie Ontwerpend leren Ada van Dalen Wat is W&T? W&T is je eigen leven W&T: geen vak maar een benadering De commissie wil onderstrepen dat wetenschap en technologie in haar ogen géén

Nadere informatie

MISSIE - VISIE - MOTTO

MISSIE - VISIE - MOTTO MISSIE - VISIE - MOTTO Mei 2015 Versie 4.0 Inhoudsopgave INLEIDING 3 WAAR KOMT DIT VANDAAN? 3 MISSIE: WAAR STAAN WE VOOR? 4 VISIE: WAT DOEN WE EN WAAROM? 4 MOTTO, KORT EN KRACHTIG 5 2 INLEIDING Elke organisatie,

Nadere informatie

Portfolio. Gerrit Fronik. Inhoudsopgave. 1 Uitgangspunten. 1.1 Basisprincipe 17. 1.2 Basisprincipe 19

Portfolio. Gerrit Fronik. Inhoudsopgave. 1 Uitgangspunten. 1.1 Basisprincipe 17. 1.2 Basisprincipe 19 Portfolio Gerrit Fronik Inhoudsopgave 1 Uitgangspunten 1.1 Basisprincipe 17 1.2 Basisprincipe 19 2 Dat rapporteren kan zijn 3 Portfolio 1.3 Naast cognitieve doelen is er veel aandacht voor opvoedingsdoelen

Nadere informatie

Van huidige situatie ------------ naar --------------------------------- gewenste situatie

Van huidige situatie ------------ naar --------------------------------- gewenste situatie Doelen stellen NLP is een doelgerichte, praktische en mensvriendelijke techniek. NLP = ervaren, ervaren in denken, voelen en doen. Middels een praktisch toepasbaar model leren we om de eigen hulpmiddelen,

Nadere informatie

UITWERKING KOERS BEST ONDERWIJS

UITWERKING KOERS BEST ONDERWIJS 0 6 UITWERKING KOERS BEST ONDERWIJS Krijgt het kind wat het nodig heeft? leerkracht Koester de nieuwsgierigheid van het kind, geef het kind regie en plan samen de leerdoelen. Koers Best Onderwijs 2016-2020

Nadere informatie

De VrijBaan Vragenlijst (specifiek voor iemand die geen werk heeft)

De VrijBaan Vragenlijst (specifiek voor iemand die geen werk heeft) De VrijBaan Vragenlijst (specifiek voor iemand die geen werk heeft) Inleiding Veel mensen ervaren moeilijkheden om werk te vinden te behouden, of van baan / functie te veranderen. Beperkingen, bijvoorbeeld

Nadere informatie

Welbevinden en betrokkenheid

Welbevinden en betrokkenheid Welbevinden en betrokkenheid Ad Boes en Jaap Meijer Inhoudsopgave 6.3.1 Samenvatting 6.3.2 Hoe te gebruiken 6.3.3 Achtergrond 6.3.4 Praktische uitwerkingen 6.3.5 Instrumenten 6.3.5.1 Systeemkritiek 6.3.5.2

Nadere informatie

Werken vanuit Essentie

Werken vanuit Essentie Werken vanuit Essentie (midden- en hoger management) - van leidinggeven naar LEIDERSCHAP Leergang Werken vanuit Essentie - van leidinggeven naar leiderschap - Angelique Schueler & Inez Dirkzwager Juni

Nadere informatie

2 Algemene doelstelling en visie

2 Algemene doelstelling en visie 2 Algemene doelstelling en visie 2.1 Algemene doelstelling De groene kikker heeft als doel huiselijke en persoonlijke kinderopvang te bieden, die optimaal tegemoet komt aan de behoeften van de kinderen.

Nadere informatie

Het meesterstuk binnen de Jenaplan opleiding

Het meesterstuk binnen de Jenaplan opleiding 1 Het meesterstuk in de Jenaplan opleiding Het meesterstuk binnen de Jenaplan opleiding Binnen de Jenaplanopleidingen is gekozen voor het meesterstuk als afronding van de opleiding. Met het meesterstuk

Nadere informatie

HET ULTIEME CIRKEL VAN VERVULLING ASSESSMENT

HET ULTIEME CIRKEL VAN VERVULLING ASSESSMENT WIE ZIT HIER ACHTER? WIE ZIT HIER ACHTER? IK BEN SANDRA DERKSEN EN AUTEUR VAN AFVALLEN ALS SPIRITUELE OEFENING LESSEN VOOR EEN LICHT EN VERVULLEND LEVEN EN FOOD FOR THOUGHT. Ik ben de bedenkster van de

Nadere informatie

Pedagogisch fundament. handboek ikc leeuwarden

Pedagogisch fundament. handboek ikc leeuwarden Pedagogisch fundament handboek ikc leeuwarden pedagogisch fundament Inhoud Moreel kader IKC Leeuwarden Dit handboek is een hulpmiddel te komen tot een pedagogisch fundament voor een IKC s. Uitgangspunt

Nadere informatie

Integraal HR voor leidinggevenden

Integraal HR voor leidinggevenden Integraal HR voor leidinggevenden Leidinggeven aan professionals in het voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs vergt een hoge mate van inhoudelijk-inspirerend leiderschap. Daar waar docenten zich als

Nadere informatie

Wendbaarheid: een inleiding

Wendbaarheid: een inleiding Wendbaarheid: een inleiding Rollen en functies veranderen snel. Dit vraagt dat medewerkers zich voortdurend moeten kunnen aanpassen. Wendbaarheid is de manier waarmee iemand kan omgaan met veranderende

Nadere informatie

Actief burgerschap. Sint Gerardusschool Splitting 145 7826 ET Emmen Tel: 0591-622465 gerardusschool@skod.nl

Actief burgerschap. Sint Gerardusschool Splitting 145 7826 ET Emmen Tel: 0591-622465 gerardusschool@skod.nl 2013 Actief burgerschap 0 Sint Gerardusschool Splitting 145 7826 ET Emmen Tel: 0591-622465 gerardusschool@skod.nl Inhoudsopgave Pagina Inleiding 2 Hoofdstuk 1 : 3 Hoofdstuk 2 : : een doel en een middel

Nadere informatie

Dit is een digitale voorbeeldversie van de opdrachten voor de leerlingen. Mail naar kiesvaardig@lerenkiezen.nl voor de originele versie.

Dit is een digitale voorbeeldversie van de opdrachten voor de leerlingen. Mail naar kiesvaardig@lerenkiezen.nl voor de originele versie. Dit is een digitale voorbeeldversie van de opdrachten voor de leerlingen. Mail naar kiesvaardig@lerenkiezen.nl voor de originele versie. Via dit mailadres kunt u ook informatie aanvragen over de docentenhandleiding

Nadere informatie

Toelichting zeven dimensies

Toelichting zeven dimensies Toelichting zeven dimensies Expertsysteem ZIEN! voor het primair onderwijs December 2009 ZIEN! is een product van, in samenwerking met ParnasSys Inhoudsopgave Zeven dimensies 3 1. De kwaliteitsdimensies

Nadere informatie

Wij medewerkers & wij leerlingen van Stad & Esch maken samen de plek waar ontdekken en leren als vanzelf gaat. Welkom 21e eeuw.

Wij medewerkers & wij leerlingen van Stad & Esch maken samen de plek waar ontdekken en leren als vanzelf gaat. Welkom 21e eeuw. onderwijs Wij medewerkers & wij leerlingen van Stad & Esch maken samen de plek waar ontdekken en leren als vanzelf gaat. Welkom 21e eeuw. April 2012 2 Stad & Esch bereidt leerlingen optimaal voor op de

Nadere informatie

Rapportage Competenties. Bea het Voorbeeld. support@meurshrm.nl. Naam: Datum: 16.06.2015. Email:

Rapportage Competenties. Bea het Voorbeeld. support@meurshrm.nl. Naam: Datum: 16.06.2015. Email: Rapportage Competenties Naam: Bea het Voorbeeld Datum: 16.06.2015 Email: support@meurshrm.nl Bea het Voorbeeld / 16.06.2015 / Competenties (QPN) 2 Inleiding In dit rapport wordt ingegaan op de competenties

Nadere informatie

Openingsgebeden INHOUD

Openingsgebeden INHOUD Openingsgebeden De schuldbelijdenis herzien Openingsgebeden algemeen Openingsgebeden voor kinderen Openingsgebeden voor jongeren INHOUD De schuldbelijdenis herzien De schuldbelijdenis heeft in de openingsritus

Nadere informatie

Flexibel werken en teamontwikkeling

Flexibel werken en teamontwikkeling Flexibel werken en teamontwikkeling Jo Bos (Jo Bos & Co) en Lauri Brinkman (Phaos) In veel organisaties wordt gewerkt aan het invoeren van Het Nieuwe Werken of Flexibel werken. Aan werken dat niet tijd-

Nadere informatie

GIBO HEIDE. pedagogisch project

GIBO HEIDE. pedagogisch project GIBO HEIDE pedagogisch project gemeenteraadsbesluit van 26 mei 2015 Het pedagogisch project is de vertaling van de visie van directie en leerkrachten die betrekking heeft op alle aspecten van het onderwijs

Nadere informatie

ASSERTIVITEIT. beter communiceren vanuit jezelf

ASSERTIVITEIT. beter communiceren vanuit jezelf ASSERTIVITEIT beter communiceren vanuit jezelf Een training van COMMUNICERENENZO Mensen zijn belangrijk. Resultaten ook Mensen zijn belangrijk en waardevol. Resultaten worden behaald dankzij mensen. Zij

Nadere informatie

compact communicatietraject Speciaal voor startende ondernemers en kleine bedrijven

compact communicatietraject Speciaal voor startende ondernemers en kleine bedrijven Speciaal voor startende ondernemers en kleine bedrijven Wat wil je met je bedrijf bereiken? En hoe helpt communicatie daarbij? Wij hebben speciaal voor startende en kleine bedrijven een communicatie traject:

Nadere informatie

Kees Both NAAR EEN LEER-LEEFOMGEVING: EEN JENAPLANPERSPECTIEF

Kees Both NAAR EEN LEER-LEEFOMGEVING: EEN JENAPLANPERSPECTIEF Kees Both NAAR EEN LEER-LEEFOMGEVING: EEN JENAPLANPERSPECTIEF Binnen het Jenaplanconcept wordt veel aandacht besteed aan pedagogische structuren die bepalend zijn voor de leer- en leefomgeving in de school.

Nadere informatie

Jenaplanschool De Feniks - Gent. Wat is jenaplan?

Jenaplanschool De Feniks - Gent. Wat is jenaplan? Jenaplanschool De Feniks - Gent Wat is jenaplan? Wat is jenaplan? Beetje geschiedenis Basisprincipes (20) Kenmerken JP Heterogene stamgroepen Schoolwoonkamer / gebruik ruimte Basisactiviteiten (4) Kwaliteitscriteria

Nadere informatie

Naslagwerk KOERS. Producten van dit documenten zijn:

Naslagwerk KOERS. Producten van dit documenten zijn: Naslagwerk KOERS Dit document is bedoeld om ieder individu een eigen beeld te laten formuleren van de eigen koers als werkend mens en vervolgens als functionaris. Daarna kun je collectief de afdelingskoers

Nadere informatie

Om mee te beginnen: boekfragment en opdrachten

Om mee te beginnen: boekfragment en opdrachten Om mee te beginnen: boekfragment en opdrachten Bron: http://ninabrackman.blogspot.nl/p/de-alchemist-paulo-coelho.html Dit is een deel van een blog over De Alchemist van Paulo Coelho door Nina Brackman.

Nadere informatie

Samen bruggen bouwen. Het manifest: de basis van en voor SDW

Samen bruggen bouwen. Het manifest: de basis van en voor SDW Samen bruggen bouwen Het manifest: de basis van en voor SDW Inhoud Samen bruggen bouwen 10 4 6 De basis van en voor SDW Waarom bestaat SDW? 8 Waar willen we naar toe? Van waaruit handelen wij? Onze belofte

Nadere informatie

Copyright Marlou en Anja Alle rechten voorbehouden Opeenrijtje.com info@opeenrijtje.com 3.0 [2]

Copyright Marlou en Anja Alle rechten voorbehouden Opeenrijtje.com info@opeenrijtje.com 3.0 [2] Copyright Marlou en Anja Alle rechten voorbehouden Opeenrijtje.com info@opeenrijtje.com 3.0 [2] Voorwoord Voor je ligt het e-book: Praktisch en Positief Opvoeden met structuur van de PEPmethode. Op basis

Nadere informatie

Je eigen kleur bekennen is de eerste stap naar vrijheid!

Je eigen kleur bekennen is de eerste stap naar vrijheid! Je eigen kleur bekennen is de eerste stap naar vrijheid! Programma Natuurlijk leiderschap Voor vrouwelijke leiders en (Young)professionals Onze missie In ons dagelijks werk begeleiden we met veel plezier

Nadere informatie

Weerbaarheid en zelfsturing voor particulieren. Bouwen aan zelfvertrouwen. Jeugd

Weerbaarheid en zelfsturing voor particulieren. Bouwen aan zelfvertrouwen. Jeugd Weerbaarheid en zelfsturing voor particulieren Bouwen aan zelfvertrouwen Jeugd 1. Weerbaarheidstrainingen voor kinderen Heeft uw kind moeite met voor zichzelf op te komen? Of is uw kind wellicht te weerbaar?

Nadere informatie

Uitgangspunten van de Koningin Julianaschool

Uitgangspunten van de Koningin Julianaschool Uitgangspunten van de Koningin Julianaschool Christelijke identiteit De Koningin Julianaschool is een open christelijke basisschool. Dat wil zeggen: iedereen is welkom. Daarbij is acceptatie van en respect

Nadere informatie

OBSERVATIELIJST van de MUZISCHE ONTWIKKELING Van kleuters IN 5 CATEGORIEËN

OBSERVATIELIJST van de MUZISCHE ONTWIKKELING Van kleuters IN 5 CATEGORIEËN OBSERVATIELIJST van de MUZISCHE ONTWIKKELING Van kleuters IN 5 CATEGORIEËN Mijn muzisch enthousiasme Mijn muzische durf en creativiteit Mijn relatie met en begrip van de kunsttalen Mijn muzische expressie

Nadere informatie

Management Team Training. Voorbeeld

Management Team Training. Voorbeeld Management Team Training Voorbeeld Exclusieve training op maat MT Voor het Management team wordt er een special pakket op maat aangeboden. Er wordt geluisterd naar uw wensen en u krijgt een speciaal daarop

Nadere informatie

Annette Koops: Een dialoog in de klas

Annette Koops: Een dialoog in de klas Annette Koops: Een dialoog in de klas Als ondersteuning bij het houden van een dialoog vindt u hier een compilatie aan van Spreken is zilver, luisteren is goud : een handleiding voor het houden van een

Nadere informatie

Ideeën presenteren aan sceptische mensen. Inleiding. Enkele begrippen vooraf

Ideeën presenteren aan sceptische mensen. Inleiding. Enkele begrippen vooraf Ideeën presenteren aan sceptische mensen Inleiding Iedereen heeft wel eens meegemaakt dat het moeilijk kan zijn om gehoor te vinden voor informatie of een voorstel. Sommige mensen lijken er uisluitend

Nadere informatie

Feedback. in hapklare brokken

Feedback. in hapklare brokken Feedback in hapklare brokken Jan van Baardewijk Zorgteamtrainer Op zorgteamtraining.nl is de meest recente versie van feedback gratis beschikbaar. Mocht je willen weten of je de meest recente versie hebt,

Nadere informatie