efficiënter datacenter met open-sourceservers

Transcriptie

1 duurzaamheid Green Grid lanceert electronics disposal efficiency trend Een radicaal andere kijk op DCIM Rackspace: efficiënter datacenter met open-sourceservers dcw april 2013 in samenwerking met: advancing information transport systems

2 DatacenterWorks ook online Kijk voor alle artikelen en het laatste nieuws op (En voor datacentervideo s op

3 dcw colofon datacenterworks is hét vakblad over de technische infrastruc tuur van datacenters. jaargang 6, april 2013, nr. 4 datacenterworks verschijnt tienmaal per jaar. toezending geschiedt op abonnement basis en controlled circulation. hoofdredacteur/uitgever robbert hoeffnagel telefoon +31 (6) robbert@fenceworks.nl eindredacteur Marjan van Hoorn postadres redactie maredijk 17, 2316 vr leiden telefoon administratie@fenceworks.nl advertentie-exploitatie hans potharst Commercieel Directeur telefoon +31 (6) hans@fenceworks.nl telefoon +31 (0) vormgeving laura willemsen graf isch ontwerp druk control media kopij kan worden ingezonden in overleg met de redactie. geplaatste artikelen vertegenwoordigen niet noodzakelijk de mening van de redactie. de redactie noch de uitgever aanvaarden enige aansprakelijkheid voor de inhoud van artikelen van derden, ingezonden mededelingen, advertenties en de juistheid van genoemde data en prijzen. fotokopie en overname van artikelen, geheel of gedeeltelijk op welke wijze dan ook, is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van de redactie en onder vermelding van: overgenomen uit datacenterworks, vakblad over de technische infrastructuur van datacenters, met vermelding van de jaargang en het nummer. datacenterworks is een uitgave van fenceworks bv In deze editie van DatacenterWorks publiceren we het laatste deel in een tweedelige artikelserie over een radicaal andere kijk op DCIM. Deze artikelen gaan in op de sterk veranderende rol van het datacenter. Het datacenter wordt voor veel organisaties van cruciaal belang. Dat is niet alleen maar het gevolg van de opkomst van cloud computing. Er speelt namelijk nog een trend: de opkomst van businessservices. Kort gezegd: bedrijven zijn niet meer geïnteresseerd in individuele IT-applicaties, maar uitsluitend nog in wat er met die applicaties mogelijk is. Ze kijken dus niet meer naar een boekhoudpakket, maar naar de financiële processen binnen de organisatie. Het logistiek pakket is niet zozeer belangrijk, als wel informatie over de beschikbaarheid van een product. Dit heeft grote gevolgen voor het datacenter. De hele stack van technische infrastructuur, IT-infrastructuur plus alle businessservices zullen als één geheel moeten gaan worden beheerd. Alleen dan kunnen we er zeker van zijn dat we de maximale beschikbaarheid van businessservices kunnen bereiken, tegen de laagste kosten. Het datacenter ontwikkelt zich daarmee van cost center tot hét fundament voor de organisatie. En dat zegt natuurlijk ook iets over de persoon die verantwoordelijk is voor het functioneren van dat rekencentrum: de datacentermanager. Vaak is dat een wat anonieme functionaris die in stilte zijn belangrijke werk doet. Wordt het niet eens tijd om deze manager uit de anonimiteit te halen en zichtbaar te maken? Ik denk het wel. Naar mijn mening zijn datacentermanagers een van de meest onderschatte functionarissen binnen het bedrijfsleven. Natuurlijk zijn ze vaak heel bescheiden van aard, maar hun noeste arbeid is vaak dé bepalende factor voor zakelijk succes. Neem een webshop als Zalando, of Bol.com. Het zijn zakelijk gezien enorme successen. Hulde aan de marketingmensen die dit soort concepten bedenken en populair maken. En alle lof voor de mensen die de producten selecteren die via deze webshops worden verkocht. De marketing- en salesbladen staan vol met hun verhalen. Maar nooit horen we iets over de mensen die zorgen dat die webshop ook simpelweg altijd beschikbaar is. De datacentermanager is in hoge mate verantwoordelijk voor het zakelijk succes van veel bedrijven. Ik denk dat het tijd wordt dat we de cruciale rol van de datacentermanager zichtbaar gaan maken. Daarom denken wij bij DatacenterWorks momenteel hard na over de lancering van de DatacenterManager van het Jaar Award. Zin om hierover mee te denken? Laat van u horen via robbert@fenceworks.nl. Robbert Hoeffnagel Datacenter- Manager van het Jaar dcw april redactioneel 3

4

5 Inhoud technologie 6 22 rackspace kiest voor open-sourceservers Wat doe je als je als serviceprovider merkt dat de reguliere hardwareproducenten niet de innovaties bieden die nodig zijn om klanten de beste datacenterservices te bieden? Je neemt het heft in eigen hand en ontwerpt je eigen server. Rackspace doet het, maar niet alleen. Binnen het Open Compute Project maakt het hostingbedrijf een vliegende start. energiemanagement energiegebruik modelleren Het energiegebruik van een gebouw wordt door drie factoren bepaald: de kenmerken van het gebouw zelf, de omgeving en de gebruikers. Bij het ontwerpen van energiezuinige gebouwen worden de laatste twee factoren vaak buiten beschouwing gelaten, omdat ze te complex en te onvoorspelbaar zijn. Zeker wanneer de gebruiker een datacenter is, kan dit tot onaangename verrassingen leiden. trend 10 rittal schetst toekomst van informatietechnologie op cebit 2013 Op de grootste technologiebeurs van Europa gunde Rittal het internationale publiek een blik in de nabije toekomst van de informatietechnologie. Met het nieuwste RiMatrix S-concept, dat de producent eind 2013 ook op de Nederlandse markt brengt, markeert hij van systeemproducten de volgende stap in de evolutie van de IT-infrastructuur: modulaire plug&play datacentermodules. markt 14 gerbert-jan meijerink van schäfer it-systems: Nieuwe racks zeer eenvoudig te monteren Schäfer IT-Systems presenteerde op de CeBIT in Hannover een nieuwe lijn van 19 IT-kasten voor server- en netwerkcomponenten. De IS-1 biedt bij een gelijke buitenafmeting van 2 m, binnenin met 43 HE meer hoogte-eenheden dan zijn voorganger, zegt Gerbert-Jan Meijerink, als area sales manager Benelux verantwoordelijk voor de verkoop van Schäfer IT-Systems in Nederland. Bovendien biedt de nieuwe lijn een ruimere binnenmaat in de breedte. duurzaamheid 24 green grid ziet behoefte voor electronics disposal efficiency The Green Grid heeft een nieuwe meetwaarde gelanceerd: de electronics disposal efficiency, kortweg EDE. Deze is bedoeld om datacenters aan te moedigen om bewust om te gaan met elektronische apparatuur die aan het einde van de levensduur is gekomen, licht Eric Taen van IC- Troom toe. Maar in zijn ogen is er op het gebied van cradle to cradle nog wel meer te doen in het datacenter. Hij zou graag meer aandacht zien voor alle afval in en om een computerruimte. en verder 30 dcim gaat veel verder dan alleen infrastructuur 34 concurrent technology lanceert dcim-appliance 39 nieuws van it room infra 40 nieuws 46 bicsi-nieuws technologie 18 supercomputers vragen om nieuwe datacenterinfrastructuur De groeiende kracht van supercomputers betekent dat hun interne architectuur compleet op z n kop moet. Energiezuiniger, nieuwe processoren, verbeterde koeling, snellere verbindingen, beter bestendig tegen storingen Alle wegen worden bewandeld om te komen tot exaflops in het jaar coverfoto PDU s (power distribution unit) die leverbaar zijn in verschillende kleuren. Het lijkt in eerste instantie een weinig zinvolle noviteit, zegt Rob Suijkerbuijk van Raritan. Tot het verhaal achter die productdifferentiatie duidelijk wordt. Interessant genoeg kwam het idee om power distribution units in verschillende kleuren te leveren namelijk van een klant. Dat was bovendien een bedrijf dat zeer veel ervaring heeft met het bouwen en exploiteren van datacenters: ebay. dcw april inhoud 5

6 Open Compute Project helpt efficëntie datacenters vergroten en kosten verlagen Rackspace kiest voor open-sourceservers wat doe je als je als serviceprovider merkt dat de reguliere hardwareproducenten niet de innovaties bieden die nodig zijn om klanten de beste datacenterservices te bieden? je neemt het heft in eigen hand en ontwerpt je eigen server. rackspace doet het, maar niet alleen. binnen het open compute project maakt het hostingbedrijf een vliegende start. dcw april technologie 6 Rackspace COO, Mark Roenigk, doet niet geheimzinnig over de keuze om niet langer in te zetten op het standaardaanbod van de bekende hardwareleveranciers. Wij zien datacenters als een commodity. Het is onze taak bedrijven de technische faciliteiten te bieden die ze nodig hebben om goed te presteren. Tegelijkertijd hebben wij als serviceprovider wel de verantwoordelijkheid om klanten naar ons beste vermogen te ondersteunen, nu en in de toekomst. In dat streven moeten we blijven innoveren en nieuwe ontwikkelingen direct vertalen naar klantvoordelen. Die verantwoordelijkheid laten wij niet over aan de producenten van hard- en software. Als we kiezen voor de hardware van de bekende aanbieders, is er altijd het risico dat we mee moeten in hun keuzes. En die zijn vanuit ons perspectief niet altijd optimaal. Roenigk is ervan overtuigd dat open-sourceinitiatieven, zoals het Open Compute Project, serviceproviders de kans biedt op basis van eigen inzichten en ervaringen doelgerichter en sneller te innoveren. Open-sourcecommunities versnellen innovatie, omdat we letterlijk op de bestaande kennis kunnen voortbouwen. Dat verlaagt de drempel om nieuwe technieken toe te passen. In ons geval helpt het om de efficiëntie van onze datacenters te verbeteren en kosten te verlagen. En ten slotte krijgen we direct toegang tot kennis en technologie om efficiënter om te gaan met energie. Daarbij speelt zeker het kostenaspect, maar belangrijker is dat we het milieu met onze bedrijfsactiviteiten minimaal willen belasten. open compute project Het Open Compute Project is in 2011 opgezet door een aantal Facebook-engineers die een efficiënter en goedkoper datacenter wilden ontwikkelen. Dat streven gaat verder dan het ontwerpen van servers. Ook energiebeheer, storage en racks zijn dan belangrijke factoren. De initiatiefnemers zien een datacenter niet als een verzameling afzonderlijke componenten. Het is een ecosysteem van elementen die elkaars functioneren direct beïnvloeden. De prestaties van de eerste Open Computeserver waren zeer spectaculair. Het Facebookdatacenter in Prinevile, Oregon draait al sinds april 2011 met deze servers en boekt goede resultaten. Eind 2012 had het datacenter een PUE van Maar ook de efficiëntie was 38 procent beter dan die van andere moderne datacenters. Dit alles terwijl de kosten 24 procent lager waren. Facebook heeft het design van de tekst: van de redactie

7 verschillende componenten en testaanpak en -resultaten openbaar gemaakt. Anderen kunnen daar op voortborduren. elastische server Rackspace is niet onbekend met open-sourceprojecten. Zo is het bedrijf samen met Nasa grondlegger van de OpenStack, een opensource cloudbesturingssysteem. Wes Jess, vicepresident supply chain van Rackspace: Ondanks de goede resultaten van de door Facebook ontwikkelde servers voldeden ze niet volledig aan onze eisen. Wij hebben de Freedom-server van Facebook als vertrekpunt genomen, maar die is vooral geschikt voor de ondersteuning van een of twee standaardapplicaties. Voor een serviceprovider gelden echter andere eisen. Wij hebben wereldwijd meer dan klanten en onze hardware moet een zeer gevarieerde workload aan kunnen. Die kan verschillen van een tot tientallen applicaties per server. En ook de aard van de applicaties verschilt van zeer basale tot zeer intelligente toepassingen die veel rekenkracht vragen. Voor onze activiteiten wilden we een elastische server ontwikkelen. De server die Rackspace momenteel in ontwikkeling heeft, is voor zo n 80 procent gebaseerd op het design van de Facebook-server. Het moederbord, de componenten en de Voor onze activiteiten wilden we een elastische server ontwikkelen testscripts waren direct herbruikbaar. De laatste 20 procent moesten we aanpassen aan de eisen die onze gevarieerde klantengroep stelt. Maar ook daarvoor konden we putten uit de kennis en ervaringen van community-leden. Zo konden we onze eigen capaciteit en resources volledig inzetten voor de ontwikkeling van de features die voor ons belangrijk zijn. Mede daarom is de ontwikkelcyclus ten opzichte van de ontwikkeling van een reguliere server gehalveerd. Belangrijker is echter dat het resultaat per definitie beter aansluit op onze wensen en die van onze klanten. Extra voordeel is dat ons ontwerp weer het vertrekpunt voor andere partijen vormt. Zo blijft het innovatieproces in beweging, zegt Jess. servicevriendelijk Hoewel het moederbord en de componenten bepalend zijn voor de rekenkracht en snelheid van de nieuwe server was er volgens Jess ook dcw april technologie 7

8 dcw april technologie 8 veel aandacht voor praktische punten. Vanuit ons perspectief als serviceprovider zochten we een design dat zeer servicevriendelijk is. Als iets stuk gaat, moeten we het snel en zonder gedoe kunnen vervangen. Op dat vlak is binnen de huidige datacenters nog veel winst te behalen. Dat geldt bijvoorbeeld voor het JBOD-ontwerp. Omwille van de kosten valt de keuze soms op goedkopere drives, met het risico dat ze sneller moeten worden vervangen. Dat kan economisch verantwoord zijn, mits de vervanging ook snel kan. Momenteel gebeurt het te vaak dat een schijf verstopt zit achter schroeven. Het design van de Open Computeserver anticipeert daarop. Je trekt de defecte drive gewoon aan de voorkant uit het systeem en schuift er een nieuwe in. Heel praktisch en zonder gedoe met schroeven. Extra voordeel is dat ons ontwerp weer het vertrekpunt voor andere partijen vormt tijdwinst Voor de nieuwe servers is ook een vernieuwd rack ontwikkeld. Dit OpenRack is slimmer ingericht, waardoor er meer capaciteit inpast en de luchtstroom toch beter is. Ook de ventilatoren zijn hot swappable. Verder is het energiebeheer verbeterd. Er zijn nu twee powerzones in plaats van drie, waardoor de energietoevoer efficiënter is. Bovendien hebben de servers geen eigen energietoevoer meer. Ze worden in busbars geklikt, die een draadloze energietoevoer verzorgen. Bij reparatie of vervanging is het niet nodig aan de achterkant kabels los te maken. De server is er zo in en uit te schuiven. Om de totale lifecycle van een server te verlengen en de TCO te verlagen zijn de afzonderlijke componenten makkelijk te vervangen. Het is niet nodig om de hele server te vervangen, legt Jess uit. Hij beseft dat dit op het eerste oog simpele oplossingen lijken. Maar deze aanpak is in datacenterland helaas nog geen gemeengoed. Terwijl er hierdoor juist in grote datacenters nog veel tijdwinst en kostenbesparingen te realiseren zijn. Bovendien heeft deze aanpak een positieve invloed op de performance en beschikbaarheid. Naast de voordelen die Rackspace zelf ervaart in zijn dienstverlening, ziet Roenigk ook dat klanten steeds vaker en steeds gedetailleerder willen weten hoe efficiënt en kosteneffectief datacenters zijn. Klanten willen alles weten; van informatie over het energiegebruik tot vragen op componentenniveau. Ook prospects stellen die vragen in hun rfp s. Daarin krijgen energiegebruik en de impact op het milieu veel aandacht. De combinatie van klantwensen en onze eigen doelstellingen dwingen ons om slim te innoveren. Dat doen we op heel veel fronten en een ervan is dus de ontwikkeling van eigen Open Compute-servers. validatietests Op dit moment zijn er twee servers, met JBOD s en een rack, in ontwikkeling. Een van deze servers is de universele server die we uiteindelijk in willen zetten om ons complete cloudaanbod te ondersteunen. Momenteel bieden we private, public en hybride clouds waarvoor we verschillende soorten hardware inzetten, met elk eigen componenten en kenmerken. Op termijn willen we toe naar het gebruik van een standaardchassis dat we op maat kunnen configureren. Daarin willen we, afhankelijk van de specifieke toepassing, processoren van verschillende leveranciers, zoals Intel en AMD, kunnen gebruiken. Deze leveranciers betrekken we ook bij onze initiatieven, zegt Jess. Rackspace is al ver in het ontwikkelproces van zijn eigen servers. Samen met onze ODMleveranciers hebben we inmiddels twee van de drie validatietests doorlopen. Na deze labfase gaan we de servers aan het eind van het tweede

9 kwartaal in een datacenteromgeving testen. Tijdens deze tests stellen we die bloot aan verschillende softwareloads om de output en het energiegebruik te analyseren. Volgens planning nemen we de servers later dit jaar in ons datacenter aan de oostkust van de Verenigde Staten in gebruik. Vervolgens volgt de uitrol binnen onze wereldwijde datacenters. Volgens Roenigk past de productie van eigen servers perfect bij het idee dat datacenters een commodity zijn. Onze klanten willen software en hardware die hun bedrijfsprocessen optimaal ondersteunen. Ze vragen steeds vaker om geteste en vooraf geconfigureerde software en hardwarestacks die eenvoudig te matchen zijn. Gebruik van open standaarden is noodzakelijk om dat te ondersteunen en eerdere investeringen optimaal te benutten. Dan is het mogelijk workloads snel te verplaatsen, ongeacht of dat in een eigen datacenter of van verschillende serviceproviders is. Om deze vraag concreet in te vullen, is het nodig de beschikbare kennis en ervaring in de markt te delen en beschikbare technologie te hergebruiken. Daarmee komt een niet te stoppen innovatieproces op gang. Op dat moment ontstaat een situatie waarbij serviceproviders het verschil niet meer met hun datacenter maken. De toegevoegde waarde wordt dan bepaald door het vermogen klanten flexibel, efficiënt en tegen aantrekkelijke tarieven te ondersteunen op het serviceniveau dat ze wensen. De ontwikkeling van onze Open Compute-servers is een belangrijke stap in die ontwikkeling. advertentie Oog voor samenwerking All IT Rooms heeft een uitgesproken eigen aanpak en werkwijze. Wij geloven sterk in de opbouw van lange termijn relaties met onze klanten maar ook met onze leveranciers. Onze leveranciers noemen wij niet voor niks onze partners. All IT Rooms werkt aan elke opdracht met een team van specialisten. Hierin is ook een belangrijke rol voor u als klant weggelegd. U bent immers de specialist van uw organisatie. Wij verheugen ons op een prettige samenwerking met u. Ontdek de passie van all it ROOms all it Rooms B.v. Lange Kleiweg 50B 2288 GK Rijswijk t +31(070) e info@allitrooms.com

10 op de grootste technologiebeurs van europa gunde rittal het internationale publiek een blik in de nabije toekomst van de informatietechnologie. met het nieuwste rimatrix s-concept, dat de producent eind 2013 ook op de nederlandse markt brengt, markeert hij van systeemproducten de volgende stap in de evolutie van de it-infrastructuur: modulaire plug&play datacentermodules. Rittal schetst toekomst van informatietechnologie op CeBIT 2013 Make IT Easy dcw april trend 10 Er klonk geen tromgeroffel en er waren geen schaars geklede dames in stelling gebracht om de aandacht te vestigen op de onthulling van RiMatrix S. Boven de ingang van de stand stonden drie eenvoudige woorden: Make IT Easy. En dat is precies wat Rittal met RiMatrix S doet: met de voorgeconfigureerde RiMatrix S-datacentermodules wordt het bouwen of uitbreiden van datacenters even eenvoudig als het plaatsen van nieuw kantoormeubilair. Het concept spreekt voor zich, zegt Product Manager IT André Hiddink. Je weet precies wat je krijgt en alles is vanaf het moment van aansluiten direct volledig operationeel. Installatietijden worden geminimaliseerd waardoor organisaties hun ITomgeving zonder overlast kunnen uitbreiden en moderniseren. Het bestellen is een fluitje van een cent: er komt maar een enkel productnummer aan te pas en de complete datacenteroplossing wordt binnen zes weken afgeleverd. Zo haal je met RiMatrix S niet alleen in één keer een optimaal werkend en energiezuinig IT-systeem in huis ook de tijd die nodig is voor de planning, levering, installatie en inbedrijfstelling wordt hiermee aanzienlijk verkort. duurzaam modulair In de visie van de nuchtere Duitse systeemleverancier vertegenwoordigt het concept RiMatrix S de logische volgende stap in de ontwikkeling van zijn productaanbod: een allesomvattend systeem voor een snelle en probleemloze aanleg van IT-infrastructuren. De ontwikkeling van het Rittal productsysteem vond decennia geleden een oorsprong in de oerdegelijke behuizingen en breidde zich uit naar stroomverzorging, koeling en monitoring. In de afgelopen jaren standaardiseerde de fabrikant de productieplatforms onder de naam Rittal The System, waardoor productiekosten verder konden worden verlaagd. Dit maakte het voor het bedrijf mogelijk de concurrentiepositie te verstevigen zonder afbreuk te doen aan de kwaliteit en de duurzaamheid van de toegepaste materialen. De mix van duurzame kwaliteit en flexibiliteit wordt gewaardeerd, zo blijkt uit de marktleidende positie die Rittal weet te handhaven. bundelen Wie succesvol is, heeft navolgers. Dat geldt ook voor Rittal. Vele innovaties, waaronder diverse rack-based koelconcepten, modulaire ups-oplossingen en stroomverdeelsystemen, zijn inmiddels gekopieerd. Daarom helpt Rittal de IT-branche dit jaar opnieuw een stap vooruit door systeemproducten te bundelen in een serie 20 m2 grote en volledig functionele rekencentramodules. Onder de vlag van het RiMatrix S-concept hebben we vier standaard rekencentramodules ontwikkeld. Elke configuratie is ontwikkeld voor een load capaciteit van 10 kw per rack. De RiMatrix S Single 6-module is geschikt voor belastingen van 10 tot en met 60 kw en bestaat uit zes serverracks, een netwerkrack, een modulaire ups, een koelsysteem, een verdeler en een tekst: robbert hoeffnagel

11 Rittal lanceerde tijdens CeBIT het RiMatrix S concept. verhoogde vloer. De tweede uitvoering, de RiMatrix S Double 6 geschikt voor belastingen van 40 tot 120 kw, heeft dezelfde configuratie maar dan in een Cold Cube opstelling, met schuifdeuren aan de voor- en achterzijde. Met de Single 6 en Double 6 kunnen klanten hun IT-infrastructuur met slechts twee productnummers opbouwen tot 180 kw. Voor elk type rekencentrummodule hebben we de PUE-waarden berekend en alle kostenaspecten ten aanzien van het gebruik van ups, koeling en monitoring. Daardoor krijgen eindgebruikers een helder inzicht in de mogelijke besparingen en terugverdientijden. Dat maakt het nemen van een investeringsbeslissing een stuk makkelijker, vertelt Hiddink. Op de vraag of Rittal in de toekomst uitsluitend RiMatrix S- standaardmodules gaat leveren antwoordt Hiddink beslist: Nee, alle bestaande RiMatrix 5-componenten blijven onderdeel van ons productaanbod, zodat klanten ook in situaties waar een standaard datacentermodule geen oplossing biedt voor Rittal kunnen kiezen om een optimale IT-infrastructuur te realiseren. We hebben RiMatrix S als een aanvulling in ons aanbod opgenomen om het aanleggen en uitbreiden van IT-infrastructuur nog eenvoudiger te maken: Make it easy. rimatrix s - cooling In het RiMatrix S - Cooling concept combineert Rittal zijn twee succesvolle koelconcepten: Cold Cube en LCP Downflow, ofwel een effectieve scheiding tussen warme en koude luchtstromen en een energie-efficiënte warmtewisselaar die de koude lucht onder de verhoogde vloer door naar de voorzijde van de IT-racks stuwt. Maar waar in de traditionele LCP Downflow slechts ventilatoren onder de vloer zijn geplaatst, daar ligt bij RiMatrix S - Cooling de complete LCP-unit onder de verhoogde vloer. Het resultaat is een ultracompacte datacentermodule die als geheel wordt geplaatst of dat nu in een bestaande verhoogde vloer is of in een nieuwe IT-omgeving maakt voor de werking van de datacentermodule geen enkel verschil. De RiMatrix S-module werkt overal, zelfs in een zeecontainer. meer innovaties in 2013 Op de CeBIT presenteerde Rittal ook een uitbreiding van zijn productprogramma voor rack based koeling LCP (liquid cooling package). De nieuwe LCP DX staat voor direct expansion en maakt gebruik van het koelmiddel R410A, dat 10 % efficiënter is dan R407C en het inmiddels verboden R22. Verder is de LCP DX voorzien van de traploos toerengeregelde EC-ventilatoren die tot 50 % minder energie gebruiken dan conventionele ventilatoren. De LCP DX biedt nieuwe gebruiksvoordelen voor koelvermogens van 3,5 tot 12 kw. Zo is de compressor in deze uitvoering in het rack geplaatst, waardoor alleen de onderhoudsarme condensor nog aan de buitenlucht wordt blootgesteld. Dat resulteert in lagere installatiekosten, minder onderhoud en meer gebruiksvriendelijkheid. Rittal onderscheidt zich met de LCP DX van concurrenten door een regulering van het klimaat in de IT-racks via een exacte aansturing van de inlaattemperatuur. Omdat het bedrijf voor deze LCP DX-uitvoering koos voor een interne compressor van Mitsubishi stapte Rittal voor het monitoren van parameters als luchttemperatuur en luchtvochtigheid af van zijn eigen CMC-module en koos voor een omvormer van Carel. De geïntegreerde monitorfunctie geeft de actuele meetwaarden via een display aan op de unit en, in combinatie met een te plaatsen webkaartje, via internet op elke gewenste webbrowser. measurement instruments directive Rittal had op CeBIT 2013 ook goed nieuws voor datacenters die meer inzicht willen in het elektriciteitsverbruik per IT-rack en/of serverunit. De afkorting MID in de productnaam van de nieuwe PSM 1 HE MID-meetmodules staat voor measurement instruments directive. Deze meetrichtlijn voldoet aan de EUrichtlijn 2004/22/EG en beschikt over een nauwkeurigheid van 99 % Daardoor wordt het voor grote en kleine datacenters mogelijk om energiekosten op een eerlijke en betrouwbare wijze door te berekenen aan de eindgebruikers. dcw april trend 11

12 Ook op uw bureau? Cloud Works Mail uw gegevens naar en ontvang het magazine CloudWorks gratis!* *Indien uw functie en werkkring relevant zijn. Vergeet deze niet te vermelden.

13 Schneider Electric introduceert efficiency quotient Gratis hulpmiddel biedt inzicht in energiegebruik, tips en kennis schneider electric lanceert efficiency quotient : een online instrument dat bedrijven en organisaties helpt de efficiëntie van fabrieken, datacenters, gebouwen, energie en infrastructuur te beoordelen. de tool biedt deelnemers eveneens een benchmark met vergelijkbare organisaties en geeft tips voor energiebesparing en verbetering van hun energie-efficiëntie. tekst: van de redactie De efficiency quotiënt geeft organisaties eenvoudig inzicht in acties waarmee zij hun beschikbare middelen efficiënter kunnen inzetten. De deelnemers vullen een vragenlijst in, waarna ze een score ontvangen. Deze score, die loopt van 1 tot en met 5, is een benchmark waardoor bedrijven weten hoe ze hebben gepresteerd ten opzicht van hun concurrentie. De score is gebaseerd op resultaten van vergelijkbare deelnemers. aanbevelingen voor energie-efficiëntie Het instrument is gericht op gebouwbeheerders, energiemanagers en beheerders van datacenters en industriële installaties. Nadat organisaties hun score hebben ontvangen, krijgen zij aanbevelingen om hun energie-efficiëntie te verbeteren. Ook krijgen zij toegang tot white papers, die zijn gerelateerd aan de adviezen, en links naar ondersteunende informatie en middelen om hun kennis op dit gebied te verhogen. CEO s kunnen bovendien de score van het gehele bedrijf, de enterprise efficiency quotient, vaststellen door managers door de hele organisatie op te roepen de vragenlijst in te vullen. Bedrijven en organisaties zijn momenteel erg gebrand op kostenbesparingen en daarmee op verbetering van hun efficiëntie en duurzaamheid, zegt Marcel Spijkers, algemeen directeur van Schneider Electric. De efficiency quotient biedt hun een eenvoudige manier om vast te stellen waar zij staan op het gebied van energie-efficiëntie en hoever zij zijn in vergelijking met anderen. Bovendien weten ze meteen op welke manier zij hun efficiëntie kunnen verbeteren. educatief energiemanagement Educatie op het gebied energiemanagement en -efficiëntie is een belangrijk middel voor Schneider Electric. In 2010 lanceerde het bedrijf al het Collaborate Project Portal, een online community voor klanten, partners en medewerkers van Schneider Electric, waarmee samenwerking binnen projecten en kennisdeling mogelijk zijn. Inmiddels ondersteunt de portal duizenden projecten en is deze uitgebreid met vergader- en netwerkmogelijkheden. De portal heeft inmiddels een efficiëntiewinst gegenereert van 10 tot 30 procent per opgeleverd project. In 2009 lanceerde het bedrijf de Energy University. Deze universiteit biedt leveranciersonafhankelijk educatieve informatie en trainingen via 150 gespecialiseerde programma s. De trainingen worden inmiddels wereldwijd door meer dan professionals in twaalf talen gevolgd. Schneider Electric werkt hiervoor samen met meer dan tien professionele organisaties. Onlangs werd in het kader hiervan het Professional Energie Manager Certificaat aangekondigd, in samenwerking met het Institute of Energy Professionals. Dit certificaat is ook in Nederland geldig. meer weten? Kijk voor meer informatie over de efficiency quotient op: selectpromotions/27931p. De Collaborate Project Portal is te vinden op: schneider-electric.com dcw april energiemanagement 13

14 schäfer it-systems presenteerde op de cebit in hannover een nieuwe lijn van 19 it-kasten voor server- en netwerkcomponenten. de is-1 biedt bij een gelijke buitenafmeting van 2 m, binnenin met 43 he meer hoogte-eenheden dan zijn voorganger, zegt gerbert-jan meijerink, als areasalesmanager benelux verantwoordelijk voor de verkoop in nederland. bovendien biedt de nieuwe lijn een ruimere binnenmaat in de breedte. Gerbert-Jan Meijerink van Schäfer IT-Systems: Nieuwe racks zeer eenvoudig te monteren dcw april markt 14 De vanwege zijn geprofileerde walsprofiel zeer stabiele IT-kast is met kg belastbaar met een beschermingswaarde van IP54, vertelt Gerbert-Jan Meijerink van Schäfer IT-Systems. Het profiel is ontworpen voor een snelle montage. Slechts één schroef op elke hoek van het frame is nodig om de IS-1-kast te monteren of te demonteren. Vanwege de elektrische geleidbaarheid is de kast ook uitermate geschikt voor EMC-toepassingen. 180 graden Door de uitwendige scharnieren zijn de deuren van de IS-1 in een hoek van 180 graden te openen. De sokkels worden per clip, dus zonder schroeven, aan de kast geklikt. Door de speciale kastconstructie kunnen andere kasten aan alle kanten worden aangekoppeld. De bodemafdichtingen zijn verschuifbaar en een tweedelig dakpaneel zorgt voor een optimale kabelinvoer met een veilige afdichting. Door de modulaire frameprofielen kunnen de kasten standaard worden geleverd in de hoogten 1.200, 1.800, en mm, met een breedte van 300, 600, 700 en 800 mm en een diepte van 600, 900, 1000 en 1200 mm. Ze zijn verkrijgbaar in de kleuren RAL7035 (lichtgrijs) en RAL9005 (gitzwart). Optioneel kunnen transportogen aan de hoeken van het dak worden bevestigd om transport en handling voor, tijdens en na de montage te vereenvoudigen. De speciaal voor de IS-1 ontwikkelde koppelconstructie vereenvoudigt de montage, ook in ruimten waar niet veel plaats is. Daardoor is de nieuwe serie niet alleen voor grote datacenters, maar ook voor kleinere serverruimten uitermate geschikt. Met onze nieuwe IS-1-lijn kun je compacte serversystemen nu ook in een compacte kast onderbrengen, stelt Meijerink. tekst: robbert hoeffnagel

15 Het IS-1-rack is tijdens de CeBIT in Hannover gelanceerd. dcw april maart markt interview 15 19

16 De nieuwe zijkoeler Loopus CW/DX van Schäfer IT-Systems. dcw april markt 16 vrije koeling via enkel zijkoeler Schäfer presenteerde op de CeBIT eveneens zijn nieuwe zijkoeler Loopus CW/DX voor warmtebelasting tot 20 kw. De zijkoeler beschikt over een koud- watergekoelde luchtkringloop en een DXkoelsysteem, dat met een compressor en- koudemiddelen functioneert, zegt Meijerink. Daardoor maakt de zijkoeler Loopus CW/DX het mogelijk het energie-efficiënte gebruik van vrije koeling in middelgrote datacenters te bewerkstelligen, terwijl de omschakeling tussen de compressiekoude en vrije koeling, afhankelijk van de buitentemperatuur, automatisch direct in de zijkoeler gebeurt. Op deze manier is gewaarborgd dat de compressoren alleen worden ingeschakeld in de perioden waarin de omgevingstemperatuur te warm is om ze voor de vrije koeling te gebruiken. Bij de vrije koeling wordt de buitenlucht (tot 15 C) in een warmtewisselaar gebruikt om het water in het systeem te koelen, legt Meijerink uit. Het water absorbeert de warmte en wordt vervolgens door de lucht weer afgekoeld. Deze aanpak maakt het mogelijk kosten te besparen, omdat een vrij koelsys teem aanzienlijk minder stroom verbruikt dan het gebruik van de compressor. In een 20 kw-systeem is jaarlijks een kostenbesparing van energiegebruik van ongeveer euro te verwachten. open loop Met zijn combinatie van koudwater- en compressiekoeling biedt de Loopus CW/DX een toekomstgerichte oplossing die door het lage energiegebruik zowel kosten spaart als milieuvriendelijk is. Het ruimtebesparende ontwerp maakt het gebruik van deze geavanceerde klimaattechniek ook in kleine datacenters en serverruimten mogelijk. De zijkoeler is 300 mm breed, is verkrijgbaar in een hoogte van of mm en een diepte van of mm, waardoor hij optimaal kan worden toegepast op de verschillende systemen van Schäfer en andere fabrikanten. De in-row zijkoeler kan tussen serverracks worden ingezet als een open-loopsysteem (cold section behuizing, racks voor en achter open) of als een closed-loopsysteem (racks voor en achter dicht). Met de Loopus CW/DX combineren we twee airconditioningconcepten op een zeer ruimtebesparende wijze. Op deze manier kunnen ook exploitanten van kleine en middelgrote datacenters profiteren van deze ener- 'De IS-1 biedt bij een gelijke buitenafmeting van 2 m, binnenin met 43 HE meer hoogte-eenheden dan zijn voorganger. Bovendien biedt de nieuwe lijn een ruimere binnenmaat in de breedte.'

17 gie-efficiënte vrije koeling. Net als onze cold section oplossingen is ook de zijkoeler een product waarmee we de energie-efficiëntste airconditioningconcepten aantrekkelijk maken voor kleinere bedrijven, zegt Meijerink. 'Het profiel is ontworpen voor een snelle montage' accessoires Daarnaast toonde Schäfer IT-systems een reeks accessoires die helpen de installatie van kabelgoten en kabelgeleiders, spanningssloffen en plug-in 19 -blindpanelen (1 HE) te vereenvoudigen. De scheiding van koudeen warmtegangen in een serverruimte is noodzakelijk voor een energie-efficiënte koeling van server en switches in een datacenter. Dit vereist een vrije, onbelemmerde luchtstroom. Kabelbundels die dwars door een rack hangen, kunnen tot een afwijkende luchtstroming leiden en hierdoor een ongecontroleerde menging van koude en warme lucht veroorzaken. Om dit te verhinderen bieden we kabelmanagementcomponenten en spanningssloffen aan, die het mogelijk maken de stroomen datakabels langs de wanden en het dak van het rack te monteren. Plug-in 19 -blindpanelen die met de hand snel en eenvoudig zijn te monteren, dienen ter afsluiting van de rackhoogte-eenheden, die niet door servers of switches worden ingenomen. Deze afdichtingen verhinderen de menging van koude en warme lucht, zegt Meijerink. Door deze blindpanelen biedt het bedrijf flexibiliteit bij het afdichten van de 19 -ruimte in een rack. Hierdoor kan elke willekeurige serverkast thermisch worden geoptimaliseerd. Schijnbaar kleine details, zoals kabels of niet gebruikte hoogte-eenheden, kunnen in een datacenter met de standaard hoge thermische belastingen erg duur zijn. Elk dergelijk detail draagt bij aan een verhoging van het stroomverbruik voor de airconditioning en vermindert de doelmatigheid van de installatie. Als expert in de datacenterinfrastructuur, zien we het als onze missie onze klanten te informeren over deze verborgen valkuilen en hiervoor de passende oplossingen aan te bieden", stelt Meijerink. Nieuwe oplossing voor kabelmanagement helpen bij het optimaliseren van de luchtstroming in een rack. dcw april energiemanagement 17

18 Nieuwe supercomputers vragen om nieuwe datacenterinfrastructuur Vijf uitdagingen de groeiende kracht van supercomputers betekent dat hun interne architectuur compleet op z n kop moet. energiezuiniger, nieuwe processoren, verbeterde koeling, snellere verbindingen, beter bestendig tegen storingen alle wegen worden bewandeld om te komen tot exaflops in het jaar dcw april technologie 18

19 tekst: jean-pierre panziera, technisch directeur high performance computation (hpc) bij bull. In de afgelopen twintig jaar is de rekenkracht van supercomputers aanzienlijk toegenomen. Als we machines uit 1990 vergelijken met de huidige supercomputers, dan is de prestatie een miljoen keer beter. In 2008, toen de eerste supercomputer door de symbolische barrière van 1 petaflop brak, oftewel een miljoen miljard bewerkingen per seconde, stelden deskundigen zich een nieuw doel. Door de constant stijgende trend te extrapoleren, moet de grens van 1 exaflop, oftewel een miljard miljard bewerkingen per seconde, bereikt zijn in het jaar Dit ambitieuze doel kunnen we niet bereiken met een eenvoudige evolutie van de huidige generatie machines. De machine die dit doel bereikt, moet voorzien zijn van een nieuwe revolutionaire aanpak. Elk aspect van haar architectuur energiegebruik, koeling, koppeling tussen netwerkcomponenten en hun tolerantie voor storingen moet van A tot Z opnieuw worden bekeken. Er zijn vijf technologische uitdagingen die we moeten overwinnen. 1 beheersing energiegebruik Het beheersen van de energieconsumptie is de belangrijkste uitdaging waar we voor staan. De vraatzucht van supercomputers als het gaat om energie is het belangrijkste obstakel geworden in de ontwikkeling van nog krachtiger machines. De huidige generatie, aller zwaarste supercomputers, consumeert meer dan 10 MW elektriciteit. Dit komt neer op de energie die ongeveer huishoudens (exclusief verwarming) nodig hebben. De kosten: ongeveer een miljoen euro per jaar voor elke gebruikte megawatt. De elektriciteitsrekening vertegenwoordigt zo n 30 procent van de operationele kosten van een datacenter. In de toekomst mogen infrastructuren met exascale -supercomputers niet meer aan energie kosten dan nu. Milieunormen leggen beperkingen op aan de maximale energieconsumptie van deze infrastructuren. Machines zijn daardoor gehouden aan dezelfde maximale energieconsumptie, te weten 10 MW. De energiezuinigheid van de krachtigste computers met een rekenkracht van 10 petaflops is op dit moment ongeveer 1 gigaflop per watt (10 petaflops = 10 megawatt). In 2020 moet de prestatie per watt van exascale-machines naar de 100 gigaflops per watt gaan. Is het mogelijk de prestaties van de huidige generatie supercomputers met honderd te vermenigvuldigen en hun energiezuinigheid te verbeteren met dezelfde factor? Om deze uitdaging aan te gaan, bewandelen onderzoekers vele wegen, te beginnen met de ontwikkeling van efficiëntere microprocessoren en geheugens. 2 de ontwikkeling van nieuwe micro processoren Om miljarden berekeningen per seconde uit te voeren moeten supercomputers beschikken over steeds meer processoren met ontelbaar vele transistors. Elke transistor gebruikt elektriciteit bij het open- en dichtgaan tijdens elke bewerkingscyclus. Hiervoor hebben ze een fenomenale hoeveelheid energie nodig. Processoren nemen het grootste aandeel (70 procent) van het energiegebruik van een supercomputer voor hun rekening. Een van de uitdagingen om de exaflop-capaciteit te halen, is het ontwikkelen van een nieuwe, energiezuiniger processor. Tot het midden van het eerste decennium van deze eeuw verhoogden bedrijven, die deze componenten produceerden, succesvol de werksnelheid van deze componenten; tegelijkertijd wisten ze het voltage op de chip te beperken. Maar nu ze de snelheid niet meer kunnen verhogen, wordt de voortschrijdende miniaturisatie gebruikt voor parallellisme. Elke microprocessor beschikt nu over meerdere kernen tot wel acht dit zijn verwerkingseenheden die in staat zijn zelfstandig te werken of parallel. De prestaties van de huidige supercomputers is gebaseerd op enkele honderden of duizenden kernen die gelijktijdig draaien. Voor exascale-machines komt dit neer op enkele miljoenen kernen. Deze sterke uitbreiding van kernen verbetert de energiezuinigheid door het voltage op de chip te verlagen. Helaas is dit niet genoeg. De ontwikkeling van deze algemene processoren (of cpu dat staat voor central processing unit), waarvan de prestaties elk jaar verdubbelen, gaat te langzaam om snel de 100 gigaflops per watt te bereiken; de volgende magische barrière. Om de bovenstaande reden is het noodzakelijk nieuwe rekenprocessoren te ontwikkelen. Er bestaan twee grote trends, die lijnrecht tegenover elkaar staan. Sommigen geven de voorkeur aan het gebruik van grafische processoren (GPU s), die normaal worden gebruikt om videogames realistisch weer te geven. De kracht van deze processoren is gebaseerd op het gebruik van enkele honderden rekenkernen, ondergebracht in een vereenvoudigde architectuur; de SIMD (single instruction multiple data). Binnen deze architectuur voeren alle eenheden eenzelfde taak parallel aan elkaar uit, maar voor verschillende data. Anderen richten zich liever op het parallelisme van een groot aantal algemene kernen honderd per processor waarvan de prestaties worden verhoogd door vectoreenheden toe te voegen die werken op 512 bit-registers in plaats van de gebruikelijke 64 bit-registers. Het aantal berekeningen per cyclus kan hiermee worden verhoogd met een factor acht. Deze nieuwe architectuur, geïntroduceerd door Intel, stond aan de wieg van de Intel Xeon Phico-processoren. De GPU s of Xeon Phi s spelen de rol van een rekenversneller in een aantal applicaties en verbeteren de energiezuinigheid. In beide gevallen kan het mogelijk zijn om een extreem veelbelovende prestatie van 4 gigaflops per watt te bereiken. Maar er is een keerzijde. Deze twee typen processoren blijven moeilijk in te zetten, omdat regelmatige uitwisselingen met de cpu nodig zijn om toegang te krijgen tot de data in het geheugen. Om een machine te worden voor exaflops moeten de processoren onafhankelijk van elkaar werken. Dit vereist een diepgaande herziening van computersoftware. dcw april technologie 19

20 dcw april technologie 20 Deze passieve koeltechniek, is nagenoeg gratis 3 betere koeling Het gros van de elektrische energie die een supercomputer gebruikt, wordt omgezet in warmte het Joule-effect waardoor koelsystemen nodig zijn om de machine goed te laten draaien. Koelsystemen op hun beurt zijn ook weer energievreters. Ze kunnen de elektriciteitsrekening met wel 50 tot 75 procent verhogen. Ontwikkelaars voegen daarom steeds meer innovaties toe om efficiëntere systemen te ontwikkelen. Tot voor kort gebruikten airconditioningsystemen evenveel energie als de computers. Om dit te verbeteren zijn de deuren van de kasten, waarin de processorclusters zitten, nu voorzien van koudwatercircuits. Maar nog steeds is er 40 procent meer elektriciteit nodig bovenop de capaciteit voor de computers. Nog beter is het om het koelsysteem dat door de deurplaten stroomt, direct contact te laten maken met de componenten op de printplaten, zonder het water te hoeven koelen. Deze passieve koeltechniek, is nagenoeg gratis. De waterpompen gebruiken alleen de energie die nodig is om het water te laten circuleren. Dit is het geval bij de nieuwe servers van Bull, genaamd bullx DLC (direct liquid cooling). Sterker nog, sinds direct liquid in staat is meer calorieën te absorberen dan luchtkoeling kunnen componenten dichter bij elkaar worden gezet, zonder het risico van oververhitting. Dit reduceert de communicatietijd tussen de componenten en verbetert de prestaties van de supercomputer. Deze koelingstechniek is ook gebruikt in de supercomputer van Bull die Sara afgelopen najaar heeft aangeschaft. 4 snellere datatransport De ruggengraat van een supercomputer is het communicatienetwerk dat duizenden knooppunten verbindt. Een knooppunt is de fundamentele bouwsteen voor een supercomputer. Zo n bouwsteen bestaat uit een groep van een aantal microprocessoren. Voor exascale-machines moet tien keer het aantal knooppunten met elkaar worden verbonden. Om op dit niveau efficiënt te zijn gebeurt de communicatie onafhankelijk, buiten de kern van de microprocessor om. Die wordt vrijgehouden voor berekeningen. Om deze reden zijn er pogingen een nieuwe interconnectieve netwerkarchitectuur te ontwikkelen, nauw geïntegreerd met de computerknooppunten. Bovendien moeten de verbindingen tussen de componenten sneller zijn. Op dit moment bereikt het verplaatsen van data tussen processoren een snelheid van ongeveer 15 Gbps. In 2020 moet deze snelheid maar liefst 50 Gbps zijn. Om dit te bereiken is het nodig de traditionele koperkabels te vervangen door optische (glasvezel) kabels. 5 storingen koste wat kost voorkomen Op de huidige supercomputers blijkt dat gemiddeld één van de componenten (processor, geheugen, netwerkverbinding, stroomtoevoer) tenminste één keer per dag storingen geeft. Dit zijn storingen zonder onderbrekingen, dankzij het niveau van redundantie. Desondanks komen storingen frequenter voor met de toename van het aantal componenten in een sys teem. De schatting is dat exascale-machines, die enkele miljoenen rekenkernen bevatten, één storing per uur gaan geven! Om dit risico te vermijden, moet software de data die nodig zijn om berekeningen te hervatten en voort te zetten, regelmatig back-uppen. De architectuur van toekomstige supercomputers zal, indien nodig, een hiërarchisch back-upsysteem bevatten om snel een applicatie te herstarten op de rest van het systeem door middel van back-upcomponenten. Met dank aan La Recherche (Frankijk).