Boekverslag Nederlands Alles op de fiets door Rutger Kopland

Transcriptie

1 Boekverslag Nederlands Alles op de fiets door Rutger Kopland Boekverslag door Evelien 1916 woorden 7 oktober ,3 2 keer beoordeeld Auteur Genre Rutger Kopland Poëzie Eerste uitgave 1969 Vak Nederlands Analyse dichtbundel Analyse Titel De titel alles op de fiets heeft naar mijn interpretatie een diepere betekenis die verder uitgewerkt staat in het gedicht de drie mogelijkheden van het menselijk denken op bladzijde 30 van de bundel: Op de fiets gaat alles wel langzaam maar toch ook nog behoorlijk hard. Wie heel goed luistert naar een stilstaand horloge hoort een zacht tikken. Waar blijft de tijd? Om daar over na te denken hebben wij het zwerk De eerste strofe staat symbool voor waar de hele bundel om draait; tijd. Dat de tijd langzaam voorbij gaat maar toch ook behoorlijk hard (net als op de fiets, de fiets voor hiervoor als symbool gebruikt). Dat het je het leven leeft maar dat het voordat je het weet weer voorbij kan zijn, iets waar hij veel over nadenkt in zijn leven. Dat voor sommige mensen de tijd wel lijkt stil te staan doordat ze zich er totaal niet mee bezig zijn, en voor andere (zoals Kopland zelf) het een zo aanwezig begrip is dat ze er constant over nadenken. Ik denk dat de titel alles op de fiets op een symbolische wijze hiernaar verwijst. De titel staat dus voor het hoofdthema van de bundel. Genre Het genre van deze bundel is moralistisch. De maatschappij betrekt Kopland heel duidelijk in zijn bundel door taalgebruik van de bijbel in zijn gedichten te laten terugkomen (zoals in de macht van het evangelie ). Niet alleen Pagina 1 van 5

2 aan zijn persoonlijke opvattingen maar ook aan zijn gedichten kun je merken dat hij heel stellig tegen religie is. Kopland is ervan overtuigd dat als mensen het verleden niet kunnen loslaten zij steun zoeken in religie. Hij vind dat dit een invulling is van de leegte die een mens hoort te voelen. Hij omschrijft religie dan ook als inhoudsloos, iets dat mensen meevoert en aftrekt van de werkelijkheid en laat vastklampen aan het verleden. Wat juist precies is waar Kopland op tegen is. Hij staat voor werkelijkheid, waarheid, realiteit, loslaten, en dit zie je in al zijn gedichten uit deze bundel. Doordat hij de religie in zijn gedichten betrekt en hiermee in strijd gaat behoort deze bundel dus tot het genre moralistisch. Verteller Je beleeft deze bundel afwisselend tussen de personale verteller en de ik verteller. De ik verteller zorgt ervoor dat de gedichten wat persoonlijker aandoen. Als lezer word je wat meer verbonden met de schrijver, alsof hij zijn gevoelens en eigen verhalen met je deelt. Bij de personale verteller wordt in de gedichten het perspectief vanuit het hij/zij figuur beschreven. Hierbij is dus eigenlijk de verteller zelf onbekend. Hierdoor wordt er een verhaal van of over iemand anders verteld in het gedicht. Dit zorgt ervoor dat je in de bundel niet alleen het perspectief van Kopland zelf te lezen krijgt, maar ook dat van andere mensen wat de bundel interessanter en uitgebreider maakt. Opbouw De bundel heeft een vrij simpele opbouw. Het heeft geen hoofdstukken, introductie of afsluiting. Het bestaat alleen uit een inhoud achterin en alle gedichten, die één of twee bladzijden in beslag nemen. Waar Kopland wel veel tijd en waarde aan besteed is de opbouw van de gedichten zelf. Dit vind hij zo belangrijk dat hij er zelfs een uitgebreid verslag over heeft geschreven genaamd Over het maken van een gedicht. Hij is namelijk in zijn gedichten op zoek naar die ene manier hoe het gezegd word, dat je het gevoel krijgt dat het niet anders gezegd kan worden. zoals hij zelf zo mooi beschrijft. Dit doet hij door eerst zijn gedachten gevoelens en opvattingen in mooie zinnen weer te geven en er vervolgens zo veel mogelijk van te schrappen totdat er een geconcentreerd gedicht ontstaat dat een goede verhouding heeft met de woorden onderling. Deze opbouw van zijn gedichten zie je zeker terug in deze bundel en dit is dan ook naar mijn mening een van Koplands sterke kanten. Thema en motieven Onderwerpen die ik heb genoteerd per gedicht: 1. Gemis, onwetendheid 2. Rouwen, vaderliefde, het verleden 3. Liefdesverdriet 4. Vroeger, vrede, rust, geluk 5. Symboliek, vergiffenis, moralistisch 6. Natuur, puur, pracht 7. God, begin, natuur 8. Rouw, familie, loslaten 9. Liefde 10. Natuur, vrijheid, geluk, maatschappij 11. Dood, verderf, geheimen 12. Verloren, dood 13. Familie, dood, gemis, verlangen 14. Toekomst, leven, maatschappij, levenscirkel, 15. Leven, zwaar leven, overleefd, doorgaan 16. Vergaan, dood, onmacht 17. Onwetendheid van de mens, ontkenning, tijd 18. Het leven, lasten, natuur als symboliek 19. Liefde, jeugd, onbezorgdheid, onbeschadigd 20. Tijd, in het nu leven 21. Herinnering, vroeger, vaderliefde Pagina 2 van 5

3 Familie, dood, hemel, verlangen, gemis, nadenken Afwezig, tijd Dood, gemis Natuur Dood, rouw, verderf, gemis Schijn, tegenstelling Vroeger Natuur, verdragen, jeugd/ouderdom Maatschappij, het leven, rijkdom, schijn Lucht, natuur, hemel, dood Maatschappij, dieren opsluiting, mensheid, aard van de mens Thema Het thema van de bundel in één zin is de tijd die voorbijgaat en alles wat daarbij verloren gaat. Wat Kopland hiermee bedoeld en waar hij zelf dan ook veel over nadenkt is dat doordat de tijd voorbijgaat, het verleden en al het geluk dat daarbij kwam voorbij is en niet meer terug kan komen. Dat door de voorbijgaande tijd alles onherroepelijk verloren gaat mens, dier, natuur (dit zie je later terug in de onderwerpen en motieven). Zelf vindt Kopland het een romantisch thema, hij zegt: Het gaat over het verlies van een soort paradijselijke toestand, van een eenheid of van geluk. Hij benoemt zijn eigen bundel als het paradise lost- thema. Kopland gebruikt om dit te symboliseren in zijn gedichten veel onderwerpen die vergaan: natuur die vergaat, mensen en dieren die sterven, en zelfs het menselijk lichaam dat ontbidt. Toch is het thema niet de dood, doordat Kopland niet alleen over de dood het het verleden spreekt, maar het vergelijkt met het nu. Hij spreekt over hoe hij zich nu voelt over het feit dat het verleden voorbij is en over hoe (moeilijk) het is om te leven in het nu, wat de schuld is van de voorbijgaande tijd. En dat maakt dat het thema voorbijgaande tijd is het niet het verleden of de dood. Onderwerp en motieven In één woord gaat de bundel over vergankelijkheid. Dit is het overkoepelende onderwerp van dit gedicht. Het wordt in elk gedicht in deze bundel uitgewerkt op verschillende manieren. Kopland maakt hierbij gebruik van verschillende soorten symboliek om dit onderwerp uit te drukken. Motieven hiervan (terugkerende onderwerpen) zijn tijd, dood, het nu, vroeger/verleden, het leven, gemis, natuur. Deze zijn allemaal verbonden met het onderwerp vergankelijkheid; het verleden is voorgoed voorbij en zal nooit meer het nu kunnen worden, dit is niet tegen te houden. Doordat het niet tegen te houden is, en dit iets is waar Kopland veel over inzit vind ik het onderwerp onmacht binnen de bundel ook nog noemenswaardig. De natuur is niet zo zeer een motief dat direct verbonden is met het onderwerp vergankelijkheid, maar eerder door Kopland veel gebruikt wordt als symbool voor de vergankelijkheid en daarom is het toch een belangrijk motief. Stijl Kopland heeft in zijn gedichten uit deze bundel verschillende stijlkenmerken. Ten eerste maakt hij veel gebruik van enjambement. Hij begint een zin op een regel en breekt hem af door op de volgende regel(s) weer verder te gaan met deze zin. Dit zorgt ervoor dat woorden die eigenlijk midden in de zin staan, nu aan het einde van een regel staan. Dit geeft deze woorden extra nadruk. Het gedicht wil het ooit weer iets worden is hier een goed voorbeeld van: Niets bleef over van het oude buiten, van tuinen, van gras, waar ooit iets gebeurd moet zijn. Pagina 3 van 5

4 Wil het ooit weer iets worden dan zal ik het zo moeten opschrijven dat ik niet meer hoef te zoeken, maar kan huilen. Ten tweede gebruikt hij in meerdere gedichten woordherhaling en klankherhaling, waardoor het echt een rijmend geheel wordt, bijna als een liedje. Dit zorgt er ook voor dat deze woorden extra aandacht krijgen, en dat er lichtelijke overdrijving plaatsvindt. De volgende regels uit het gedicht water bij dag en nacht zijn hier een goed voorbeeld van: Bij de dag is het water iets lichter groen dan de bossen, iets lichter blauw dan de hemel iets lichter De maan rijst, het water is zwarter dan de bossen die grijs zijn, zwarter Ten derde is zijn stijl met betrekking tot zijn taalgebruik zeer modern, wat zijn bundel makkelijk te lezen maakt. Er staan geen oude of oud nederlandse woorden in en ook geen nieuwe of zelfbedachte woorden in. Op het gebied van taal is het dus makkelijk te lezen, de interpretatie ervan is wat lastiger. Daarbij gebruikt hij een aantal stopwoordjes uit de nederlandse spreektaal zoals keihard, pilsje, leuke boel, rotzooi, verdomd, godallemachtig enz. wat zeer kenmerkend is voor zijn stijl. Koplands stijl was niet altijd hetzelfde, het is met de jaren en de levenservaring mee veranderd. Vroeger waren zijn gedichten veel simpeler van vorm, minder hermetisch en moralistisch en veel meer anekdotisch. Het dagelijkse leven was een groot onderwerp in zijn gedichten uit die tijd. Hij beschreef meer wat er om hem heen gebeurde, hij vertelde verhalen. Hij beschreef toendertijd amper wat er in hem omging. Later zijn Koplands gedichten veel ingewikkelder en complexer geworden en niet alleen kwa stijl. Om te beginnen bestonden zijn gedichten veel minder uit hele, begrijpelijke zinnen. Hij ging veel gebruik maken van enjambement en hij schrapte vele woorden uit zijn zinnen. Ook werd het complexer doordat hij veel van zijn meningen, gevoelens en gedachten het fundament van zijn gedichten liet zijn. Anekdotisch maakte plaats voor betekenis en moraal in zijn gedichten. Dit maakte dat zijn gedichten minder makkelijk te begrijpen waren als voorheen, maar ook dat ze veel gelaagder en betekenisvoller werden. Context Relatie tekst en auteur Voor Rutger Kopland is de reden dat hij bepaalde gedichten schrijft en de betekenissen daarachter zeer belangrijk. Daarom is er zeker een relatie tussen zijn gedichten en zijn eigen leven. Kopland was psychiater en hield zich veel bezig met nadenken en piekeren over het leven zelf. Zo kwam hij tot de ontdekking dat naarmate hij ouder werd hij het afscheid van alles moeilijk vondt. Afscheid van de jeugd, van (het gelukkige) vroeger, van vrienden en familie enz. Hij vond het moeilijk dat alles op aarde maar tijdelijk is en dat alles vergaat met schuld aan de voorbijgaande tijd. Kopland wilde juist omdat hij dit moeilijk vond proberen dit alles te accepteren, door te relativeren met onder andere dus zijn poëzie. De bundel alles op die fiets omvat dit alles. Je ziet dan ook meteen dat de gedachten van Kopland Pagina 4 van 5

5 die hiervoor beschreven zijn, directe onderwerpen uit de gedichten van de bundel zijn. Met deze bundel probeert hij de struggle van het accepteren van afscheid en vergaan te beschrijven, de herinneringen van zijn verleden te beschrijven en te relativeren met behulp van onder andere het meest geaarde onderwerp dat er is; de natuur. Op deze manieren verbindt Kopland zijn eigen leven, gedachten en overtuigingen met zijn poëzie. Bundel binnen het oeuvre Kopland begon met gedichten schrijven toen hij medicijnen studeerde aan de universiteit van groningen. Dit was vooral voor hemzelf en deze werden dan ook niet gepubliceerd. Na zijn studententijd kreeg hij een wetenschappelijke functie aan de universiteitskliniek in groningen. Toen heeft hij twee bundels geschreven ( Bolwerk van de betweters en een pil voor doornroosje ) die een vorm van kritiek waren op de manier waarop artsen met medicijnen omgingen en op de huisartsen, die naar zijn mening te veel macht hadden ten opzichte van hun patiënten. Hier zie je dat hij meteen al zijn eigen leven en overtuigingen reflecteert in zijn poëzie. Later toen ook alles op de fiets verscheen ging hij poëzie schrijven omdat hij erachter kwam dat het leven niet meer vanzelfsprekend was. Mede door het ouder worden was dit een groot keerpunt in het denken en schrijven van Kopland. Hij schreef niet langer alleen over zijn mening over bepaalde dingen, maar zijn poëzie werd gevoeliger, dieper en betekenisvoller over het leven zelf. Alles op de fiets is duidelijk een bundel uit dit keerpunt in zijn oeuvre. Pagina 5 van 5