2011, jaargang 11. People Planet Profit

Transcriptie

1 Performance oktober 2011, jaargang 11 People Planet Profit

2 Performance & Duurzaamheid Inhoud Colofon 06 Bert Lavrijsen, directeur/eigenaar van Laco 08 Clinton Climate Initiative 12 Rob Moelker, Hoofd Facilitaire Dienst Lievensberg 16 Elco Brinkman, voorzitter Bouwend Nederland 28 Strategic advisors van Jones Lang LaSalle 05 Voorwoord, John Brussel, General Manager 06 Bert Lavrijsen, directeur/eigenaar van Laco 08 Clinton Climate Initiative 10 Ir. Albert Hulshoff, adviseur Agentschap NL 12 Rob Moelker, Hoofd Facilitaire Dienst Lievensberg 14 René Simons, Business Development Manager Energy Solutions bij HBS 16 Elco Brinkman, voorzitter Bouwend Nederland 19 Green Rating 20 Mehrdad Daliri, Energy Solutions Development Leader HBS 22 Richard Heijnen, Senior Account Manager Energy Retrofit 24 Bouwfonds REIM 26 Jan van Dijk, Project Manager Energy Solutions 28 Strategic advisors van Jones Lang LaSalle 30 Honeywell ComfortPoint TM Performance is een uitgave van Honeywell Building Solutions en is bestemd voor alle relaties van onze organisatie die zich binnen de eigen marktsector en/of werkomgeving bezig houden met klimaatbeheersing, beveiliging en veiligheid. Het blad informeert u over de laatste technologische ontwikkelingen, de nieuwste oplossingen en de uitgebreide dienstverlening die Honeywell Building Solutions biedt. Performance wordt gratis toegezonden aan alle relaties. Andere geïnteresseerden kunnen voor een gratis abonnement contact opnemen met Arianda Budel, telefoon +31 (0) Eindredactie en coördinatie Arianda Budel Fotografie Camiel Donders Fotografie, Honeywell Inc. Tekst Datom Tekstadvies, Sabel communicatie Vormgeving Creatie- en adviesbureau METPIT Druk Zalsman Grafische Bedrijven Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag op welke wijze of in welke vorm dan ook vermenigvuldigd worden of overgenomen zonder schriftelijke toestemming door Honeywell Building Solutions. 2 performance oktober 2011 performance oktober

3 one stop shop Profit krijgt prioriteit Verhoog uw energie IQ. Verlaag uw bedrijfskosten. Honeywell Building Solutions helpt gebouweigenaren en gebruikers inzicht te krijgen in energieverbruik en de vele opties op het gebied van energiemanagement. Onze geïntegreerde oplossingen bieden mogelijkheden op maat waarmee u uw energiedoelstellingen en business goals behaalt. Door een combinatie van innovatieve technologie en bewezen resultaten helpt Honeywell elke onderneming of organisatie om de energieconsumptie, uitstoot van schadelijke stoffen en de operationele kosten te reduceren. Tegelijkertijd realiseren onze gebruiks-vriendelijke oplossingen een verbetering in comfortcondities en bedrijfscontinuïteit terwijl u ook nog eens voldoet aan de nieuwste regels en wetgeving op milieugebied. Zo gaan People, Planet & Profit hand in hand. Vertrouw op Honeywell als uw one-stop energy partner die kansen identificeert en oplossingen implementeert met energie- en kostenbesparing als gegarandeerde Return on Investment. De drie P s zijn inmiddels een bekende term in de branche. Duurzaamheid draait immers om People, Planet en Profit. Als gevolg van de economische onzekerheid zal echter de laatste P het investeringsklimaat in Nederland gaan bepalen. Honeywell verwacht dan ook dat het concept van Energie Prestatie Contracten (EPC) de komende jaren steeds nadrukkelijker aanwezig zal zijn. De term ontzorgen in dit concept houdt veelal een kostenreductie aan de kant van de gebouweigenaren in. Zolang aan de financiële voorwaarden wordt voldaan, zullen energiebesparende maatregelen daadwerkelijk worden uitgevoerd. Voor Honeywell betekent dit dat de techniek meer naar de achtergrond wordt gedrukt en er eerst gekeken gaat worden naar financiële haalbaarheid van de business case. De investering zal uit eigen liquide middelen moeten komen of via externe kasstromen. Vooral in het laatste zien we veel eindgebruikers twijfelen als eigen middelen niet voorhanden zijn. Externe financiering van energiebesparende maatregelen in bestaande gebouwen (retrofit) stuit op een aantal economisch juridische vraagstukken, die beantwoord moeten worden door zowel de eindgebruiker, financierder en uitvoerende partij. Helaas worden deze vraagstukken door technische organisaties veelal onderschat. Wij adviseren dan om vroegtijdig met de financieel/juridisch verantwoordelijke mensen aan tafel te komen. Dit voorkomt veel onnodig tijd en energieverlies van organisaties. Ook voor gemeenten als eigenaren van vastgoed is het concept van EPC interessant. Veel gemeentes worstelen echter met dit concept in relatie tot aanbestedingsregels en -procedures. Een uitgebreid aanbestedingsproces vergt veel van gemeentes: inzet van medewerkers en budgetten. Bij een uitgebreide procedure komen ook aanbieders van EPC s voor hoge kosten te staan. Bij Honeywell zijn wij van mening dat er binnen het juridische kader van de openbare aanbestedingsregels ruimte is voor kleinere EPC-projecten om financieel haalbare Energie Prestatie Contracten aan te besteden. Kortom, bedrijven, overheden en andere instellingen willen best investeren in People en Planet. Maar dan dient die laatste P van Profit wel gegarandeerd te zijn. Met de oplossingen van Honeywell op het gebied van energiemanagement en monitoring bent u zeker van een winstgevende Return on Investment. U leest er alles over in deze Performance duurzaamheidspecial. Met vriendelijke groet, John Brussel, General Manager 2011 Honeywell International Inc. Alle rechten voorbehouden. 4 performance oktober 2011 performance oktober

4 Bert Lavrijsen, directeur/eigenaar van Laco: Die garantie van een EPC geeft een goed gevoel Honeywell Building Solutions heeft een Energie Prestatie Contract verbruik zoveel mogelijk te optimaliseren. Daarnaast is duurzaamheid uiteraard een belangrijke reden. De druk afgesloten met Laco Nuenen BV voor Sportcentrum De Drietip in Nuenen. Met deze overeenkomst realiseert Laco een verbetering van de energie vanuit de overheid om bedrijven bewuster om te laten gaan met brandstoffen wordt steeds groter. Maar ook het verbeteren van het comfort voor bezoekers en personeel is efficiëntie en een verlaging van de CO 2 -uitstoot. Een aantrekkelijke manier om meer comfort te realiseren tegen minder kosten. een belangrijke reden geweest voor het aangaan van een Energie Prestatie Contract met Honeywell Building Solutions. De ervaring Het bedrijf Onze keuze voor Honeywell was eigenlijk een logische Laco Nederland BV beheert en exploiteert goed uitgeruste beslissing. Wij werken al 15 jaar prettig samen als partners. accommodaties met een breed aanbod aan sport- en vrijetijdsactiviteiten. In die jaren hebben wij al vele speciale contracten met Zo n veertig sport- en vrijetijdscentra in heel Honeywell Building Solutions getekend om de technische Nederland vallen onder de Laco-vlag. Om exploitatie van invulling van onze doelstellingen te realiseren en renovaties sport- en recreatiecentra in goede banen te leiden, is een aan de gebouwbeheerapparatuur uit te voeren. Ook De goede en slagvaardige organisatie noodzakelijk. Door ruim 20 Drietip draaide op HOS-apparatuur van Honeywell en begin jaar ervaring, heldere visie en werkwijze, platte organisatiestructuur, jaren 80 werd hier al een warmteterugwininstallatie geplaatst. professionele dienstverlening en ondersteuning Wij waren onze tijd toen al ver vooruit. Uiteraard was deze is Laco een zeer betrouwbare partij voor gemeentes en installatie ondertussen flink verouderd. overheden om mee samen te werken. Een partij die qua verantwoordelijkheidsgevoel voor mens, maatschappij en Het contract milieu naadloos aansluit bij de visie van Honeywell. Met het Energie Prestatie Contract neemt Honeywell Building Solutions Laco alle zorgen uit handen. Binnen dit contract is De behoefte onder meer de ventilatie van het zwembad geoptimaliseerd De reden waarom we dit pilotproject zijn aangegaan is drieledig, en de huidige meet- en regelapparatuur vervangen. Als vertelt Bert Lavrijsen, directeur en eigenaar van Laco. laatste wordt er gebruik gemaakt van warmtekrachtkoppeling Natuurlijk moet je als groot bedrijf tegenwoordig de winst voor de opwekking van elektriciteit en warmte. Het is nogal pakken waar je pakken kan. Energie biedt dan vooral in een investering, lacht Lavrijsen. We praten hier wel over de wat oudere accomodaties een behoorlijk besparingspotentieel. zo n vier ton aan euro s. Zonder gegarandeerde terugverdien- Het is bijzonder interessant om het energie- tijd begin je daar niet zomaar aan. Honeywell heeft eerst een grondige voorstudie en analyse uitgevoerd. Hieruit kwam naar voren dat een energiebesparing van 50% haalbaar was en Honeywell Building Solutions bereid was om hier garant voor te staan. Met het tekenen van het Energie Prestatie Contract staat deze garantie zwart op wit. En dat geeft gemoedsrust. Met een jaarlijkse toetsing kunnen we zien of de resultaten inderdaad binnen de gestelde bandbreedtes vallen. De overeenkomst heeft een looptijd van 6,5 jaar. Een termijn die gelijk is aan de verwachte simpele terugverdientijd. De maatregelen Het laatste half jaar is er ontzettend veel gebeurd in De Drietip. Niet alleen moest de complete technische meet- en regelapparatuur in het complex worden vervangen, ook de luchtleidingen, kanalen en verdeelslangen werden vernieuwd. De nieuwe apparatuur draait op de Enterprise Building Integrator (EBI). Bovendien zijn er drie nieuwe WKK s geplaatst. Daarna moest alles worden ingeregeld qua temperatuur, ventilatie en luchtbehandeling, start- en stoptijden et cetera. Een klus die een behoorlijke impact heeft gehad op onze eigen medewerkers. Zo moest onze technische man op locatie bijvoorbeeld om leren gaan met de Enterprise Buildings Integrator. Het overkoepelende systeem waar alle apparatuur op aangesloten is. De EBI biedt de mogelijkheid om vanaf één centraal punt het gehele complex te beheren en alle processen te monitoren. De vestigingsmanager in Nuenen, Bert Mickers, heeft behoorlijk veel energie in het project gestoken. Het management is hier zeer gedreven. Nu alles na de drukke aanloopperiode draait, houdt men dagelijks bij wat er aan gas en energie verbruikt wordt. We zien nu dat het gasverbruik nog niet minder wordt. Dat is op zich logisch omdat de drie nieuwe WKK s meer gas gebruiken. Maar qua elektraverbruik zijn we al selfsupporting en kunnen we zelfs al energie terug leveren aan het net. We hebben daartoe een goed teruglevercontract afgesloten met de betrokken energiebedrijven. De voordelen De verwachting is dat wij het jaarlijkse energieverbruik van De Drietip met meer dan 50% reduceren. Wij gaan er vanuit onze investering in 6,5 jaar terug te verdienen. Daarna vormen de besparingen een directe winstpost. En dat zit natuurlijk niet alleen in het besparen van energie. Omdat wij ons overschot aan energie terugleveren kunnen wij nog meer geld verdienen. Bovendien kunnen we de betaalde energieheffing op het gasverbruik boven een bepaalde capaciteit terugvorderen bij de belastingdienst en betalen wij natuurlijk geen transportkosten over onze eigen opgewekte energie. En dat maakt de rekensom natuurlijk wel erg interessant. De samenwerking De samenwerking met Honeywell Building Solutions is Laco goed bevallen. De uitvoering is goed verlopen, verklaart Lavrijsen. Natuurlijk komen er bij een project van deze omvang altijd onverwachte dingen naar boven. Het inregelen was een behoorlijk tijdrovende klus en ook het leren omgaan met de apparatuur heeft best impact gehad op onze mensen. Maar doordat er vooraf helder gecommuniceerd is, alles duidelijk op papier staat en er een continue sturing ter plekke was, is alles prima gegaan. Maar waar ik Honeywell Building Solutions vooral mee heb gecomplimenteerd is de grote mate van betrokkenheid van de medewerkers. Voor, tijdens en na het project. Daar hebben zij bij ons hoge ogen mee gegooid. Nu alles is ingeregeld is een significante besparing reeds zichtbaar. De verwachting is dat we de besparingen gaan halen, aangezien na een periode van een half jaar reeds 80% van de besparingen is gerealiseerd. Als dit pilotproject voldoet aan onze verwachtingen, staan er nog meer locaties op de lijst die een technische update nodig hebben. Er is binnen ons bedrijf nog genoeg te verduur-zamen en te verbeteren. Het EPC garandeert daarbij een win-/winsituatie voor people, planet en uiteraard profit. 6 performance oktober 2011 performance oktober

5 De bedrijven en gebouweigenaren die samenwerken op het gebied van energiemanagement besparen geld en maken geld. Ze creëren nieuwe banen en vechten tegelijkertijd tegen de klimaatverandering. Ik ben er trots op dat mijn stichting het mogelijk maakt projecten op te starten die de Clinton Climate Initiative CO 2 -emissie verminderen en de markt voor energie-efficiënte technologie Melbourne op weg naar 2020 vergroten. Samenwerking stelt ons in staat om energie te besparen, de uitstoot van schadelijke stoffen te reduceren, onze economie te versterken en onze toekomst zeker te stellen. Bill Clinton, Oud-president VS De vraag naar oplossingen die harmonie brengen tussen People, Planet en Profit groeit in sneltreinvaart. Honeywell Building Solutions helpt daarbij. Met ondersteuning én met oplossingen. Niet voor niets kozen wereldsteden als Londen, Seoul en Melbourne Honeywell als hun partner voor het Clinton Climate Initiative programma. Om samen een verschil te maken in het gevecht tegen de klimaatverandering. > Melbourne Town Hall < Commonwealth Bank Building De aanloop Amerika s oud-president Bill Clinton lanceerde in 2006 het Clinton Climate Initiative. Het CCI ondersteunt 40 van de grootste steden binnen het initiatief bij het ontwikkelen en implementeren van grootschalige projecten om de uitstoot van schadelijke stoffen te verlagen en de energie-efficiëntie van gebouwen te verhogen. Londen was de eerste wereldstad die uit naam van het CCI een grootschalig programma lanceerde, waarmee de energie-efficiëntie in de stad aanzienlijk verbetert en de emissie van schadelijke stoffen drastisch verlaagt. Daarbij koos zij Honeywell als partner om een overall CO 2 -reductie te realiseren tussen de 10 en 25%. Een vermindering die te vergelijken is met het jaarlijks van de straat halen van 574 auto s! Melbourne volgde met een vergelijkbaar programma. En ook hier werd Honeywell als partner geselecteerd. De uitdaging Als hoofdstad van de staat Victoria in Australië is de stad Melbourne totaal toegewijd aan het behalen van de Zero-Net Emissions 2020 strategy. In samenwerking met Honeywell realiseert de stad een retrofit van 13 gemeentegebouwen teneinde de uitstoot van schadelijke stoffen te reduceren en aanzienlijke besparingen op water en energie voor de stad te verwezenlijken. Met dit prestigieuze project wil de gemeente binnen een ambitieus tijdsbestek van 18 maanden de resultaten tonen aan zowel het publiek als het bedrijfsleven. Dit is de eerste stap om het programma breder uit te rollen, zodat de stad uiteindelijk zijn doelstelling voor 2020 bereikt. De investeringen in het programma dienen tastbare voordelen te hebben, zodat de besparingen op water en energie ook duidelijk kunnen worden vertaald naar financiële besparingen. De overeenkomst De stad Melbourne tekende een Energie Prestatie Contract met Honeywell voor de retrofit van 13 gemeentelijke gebouwen. Startend in december 2009 werden de gebouwgebonden installaties grondig gerenoveerd, waaronder verbeteringen aan de HVAC-systemen en gebouwbeheer relingen, verlichting retrofits, verwarming op zonne-energie voor de zwembaden, waterzuinige sanitairsystemen, opvang en hergebruik van regenwater en de meting van gas, water en elektriciteit door gespecialiseerde computersystemen. De voordelen Door middel van het tekenen van het Energie Prestatie Contract verwacht men met het programma de volgende resultaten te behalen: Een jaarlijkse energiebesparing van $190,000 Een jaarlijkse reductie van ton greenhouse gas een besparing die gelijk staat aan het van de weg halen van 348 auto s kiloliter minder waterverbruik per jaar een besparing die gelijk staat aan het vullen van 52 zwembaden van Olympische afmeting! De investering Door de in het programma opgenomen reducties wordt de investering van de stad Melbourne binnen tien jaar terugverdiend. Het geld wat met de besparingen wordt verdiend, vloeit rechtstreeks terug in de gemeentekas. De retrofit van bestaande gebouwen is dan ook gegarandeerd een interessante investering voor gebouweigenaren en huurders. Op de langere termijn zullen Honeywell en de stad Melbourne op dezelfde wijze meer projecten uitvoeren die vallen onder het 1200 Buildings Program, waardoor er door de hele stad substantiële besparingen worden gerealiseerd op het gebied van energie en water. Zo is de stad niet alleen winstgevend op weg richting 2020, maar garandeert de gemeente ook een win-/winsituatie voor de factor mens én milieu in Melbourne. De 13 geselecteerde gemeentegebouwen: Melbourne Town Hall Melbourne City Baths Commonwealth Bank Building Carlton Baths Community Centre City Library North Melbourne Baths City Square Car Park North Melbourne Town Hall Elgin Street Car Park Queen Victoria Market Kensington Community Campbell Arcade Recreation Centre 8 performance oktober 2011 performance oktober

6 Ir. Albert Hulshoff, adviseur Agentschap NL: Ir. Albert Hulshoff is adviseur bij Agentschap NL en richt zich binnen het team utiliteitsbouw met name op de commerciële vastgoedsector. Hij studeerde Technische Natuurkunde in Delft en is werkzaam geweest in de energiesector (Gastec). In 2006 trad hij als programmaadviseur in dienst van Agentschap NL, destijds SenterNovem. Hij heeft zich gespecialiseerd in prestatiecontracten en Energy Service Companies. Energieneutraal bouwen. Toekomstdroom of trend? Energieneutraal bouwen een toekomstdroom? Zeker niet. Het gebeurt nu al, terwijl u dit leest. Op 15 plaatsen in Nederland worden bijvoorbeeld UKP NESK-projecten gerealiseerd. Een afkorting die staat voor Unieke Kansen Programma: Naar Energieneutrale Scholen en Kantoren. Sommige projecten liggen nog op de tekentafel, andere zijn al in aanbouw of bijna opgeleverd. Maar dat ze er komen, is een feit! De regeling De NESK-subsidieregeling is bedoeld om projecten te stimuleren die zich onderscheiden door energiezuinigheid, duurzaamheid en organisatorische innovaties in de bouwkolom. De projecten moeten bovendien kunnen fungeren als voorbeeld en inspiratiebron. De regeling is dus pas een succes als de door UKP NESK gehonoreerde projecten niet alleen zijn gerealiseerd, maar ook gemonitord en geëvalueerd. Hierna volgt een kennis-overdrachtfase. Het is de bedoeling dat de goede voorbeelden tot navolging leiden en bovendien inspireren tot nieuwe projecten met verdergaande energie-ambities. Deze regeling gaat uit van een doelstelling van 45% CO 2 -emissiereductie ten opzichte van Op termijn wordt echter gestreefd naar 60% en 80%. UKP NESK is opgesteld in nauwe samen-werking met het publiek-private Energie-Transitie Platform Energie-besparing Gebouwde Omgeving (PeGO). Dit programma vormt een belangrijk onderdeel van de innovatieagenda voor de gebouwde omgeving. In opdracht van het ministerie van BZK voert Agentschap NL de regeling uit. Cruciale schakel De NESK-projecten zijn stuk voor stuk hun tijd ver vooruit. Van het nieuwe TNT hoofdkantoor in Hoofddorp tot de MFC Brede School in het Friese Kollumerland. Al deze gebouwen halen een EPCwaarde van zo goed als nul. Deze energie-prestatie-eis geldt pas in 2020, maar blijkt nu dus al haalbaar. De projecten zijn daarmee inspirerende voorbeelden die we moeten koesteren. Ze laten zien wat opdrachtgevers, projectontwikkelaars en uitvoerders met enthousiasme en doorzettingsvermogen kunnen bereiken. Terecht dus dat ze via het Unieke Kansen Programma UKP NESK in april 2010 een subsidie ontvingen van het ministerie van BZK. Hiermee wil het ministerie de omslag naar energieneutraal bouwen stimuleren. Energiezuinig bouwen is mooi, maar het gaat natuurlijk om het gebruik in de praktijk. Een goed functioneren van gebouw en alle installaties is dan van het grootste belang. Ik ben dan ook blij dat het ministerie van BZK bij de selectie van deze NESK-projecten ook veel belang hechtte aan de beheerfase. Goede praktijkvoorbeelden verduidelijken een hoop; nog altijd geldt in de bouw: Zien is geloven. Prestatiecontracten vormen in veel NESK-projecten een cruciale schakel. Alleen met heldere afspraken zorg je voor de lange termijn voor een gezonde werkomgeving, lage exploitatiekosten en goede energieprestaties. Goed voorbeeld De 15 projecten sluiten bewust prestatiecontracten, gebruiken alternatieve financieringsvormen of zoeken nieuwe vormen an samenwerking. Juist daarmee geven de projecten het goede voorbeeld. En eigenlijk meer dan dat; ze leggen de lat voor de utiliteitsbouw een flink stuk hoger. Nieuw te bouwen kantooren schoolgebouwen kunnen energieneutraal zijn. De EPC-norm van 2020 wordt daarmee bijna negen jaar naar voren gehaald. Wie volgt? Meer informatie over de UKP NESK-projecten vindt u op De ambitie van Agentschap NL Begin 2010 is SenterNovem onder de naam Agentschap NL samengegaan met het Octrooicentrum Nederland en de EVD. Als onderdeel van het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie heeft deze club van specialisten vijf thematische divisies: NL Energie en Klimaat NL EVD Internationaal NL Innovatie NL Milieu en Leefomgeving NL Octrooicentrum Agentschap NL voert verder programma s, regelingen en wetten uit voor elf ministeries en zeventien opdrachtgevers buiten de Rijksoverheid. Een bundeling van experts met een duidelijke missie: het excellent uitvoeren van internationaal innovatie- en duurzaamheidbeleid. Als het gaat om duurzaamheid, innovatie, internationaal ondernemen en samenwerken is Agentschap NL hét aanspreekpunt voor bedrijven, kennisinstellingen en overheden. Een laagdrempelig loket waar u terecht kunt voor informatie en advies, maar ook voor financiering, netwerken en uitvoering van wet- en regelgeving. Of u nu ondernemer, (kennis)instelling of overheidsinstantie bent. 10 performance oktober 2011 performance oktober

7 Rob Moelker, Hoofd Facilitaire Dienst Lievensberg: Twee contracten; duizenden euro s besparing! Links R. Moelker, rechts R. Simons Een lagere energierekening, een beter binnenmilieu en betere werkprestaties. Muziek in de oren van de Facility Manager. Het is haalbaar door te investeren in slim energiegebruik. Hoe werk je als Facility Manager samen met anderen in de keten van duurzaam gebouweneheer? En hoe kom je tot een optimaal resultaat? Rob Moelker, Hoofd Facilitaire Dienst van het Lievensberg ziekenhuis en René Simons, Business Development Manager Energy Solutions bij Honeywell Building Solutions, vertellen over hun samenwerking om het ziekenhuis te verduurzamen. 8 miljoen euro heeft gekost. Het schip telt 257 hotelkamers, diverse restaurants, bars, feestzaal Het Lievensberg ziekenhuis in Bergen op Zoom telt ruim 350 bedden en er werken 100 specialisten en andere medewerkers, die zowel lichamelijke als geestelijke gezondheidszorg leveren. In ziekenhuizen staan echter niet alleen de artsen en verpleegkundigen 24 uur per dag, 7 dagen per week paraat, vertelt Rob Moelker. Ook de apparatuur staat altijd aan. Hierdoor zijn zorginstellingen grootverbruikers van energie. En daar nemen wij als ziekenhuis duidelijk onze maatschappelijke verantwoordelijkheid in. Door onze CO 2 - uitstoot te verminderen, willen we een bijdrage leveren aan een beter milieu. Kostenneutraal energie besparen Een hoog energieverbruik betekent ook een relatief makkelijke realisatie van een grote energiebesparing. Om zo n grote energiebesparing te bereiken, hebben we een gespecialiseerd bedrijf ingeschakeld: Honeywell Building Solutions. Een Energy Service Company. Een ESCo is een bedrijf dat voor andere bedrijven en overheden turn-key energiebesparingen kan realiseren inclusief het ontwerp, implementatie, monitoring van de besparingen en het aanvragen van eventuele subsidies. We hebben gekozen voor een ESCo omdat de gegarandeerde energiebesparende maatregelen de benodigde investering financiert, legt Moelker uit. Op die manier kunnen we de besparingsmaatregel budgetneutraal uitvoeren. Dat is natuurlijk aantrekkelijk: ook wij hebben als ziekenhuis de afgelopen jaren moeten bezuinigen. Bovendien kunnen ESCo s de energiebesparingen garanderen via een Energie Prestatie Contract. Twee EPC s In 2007 tekenden beide partijen hun eerste Energie Prestatie Contract. Binnen een half jaar installeerden we een warmtepomp, vertelt Simons. In de winter levert deze de benodigde koelcapaciteit en wordt de restwarmte afgegeven aan de luchtbehandelingkast. s Zomers levert de warmtepomp koeling. We plaatsten ook een warmtekrachtkoppeling die voor het ziekenhuis elektriciteit opwekt. Jaarlijks leveren deze nieuwe installaties een besparing van euro op. Moelker is zeer te spreken over de Energy Manager. De Energy Manager is een online energy monitoring en analyse applicatie, die ons energieverbruik nauwkeurig meet. Hierdoor kunnen we ons energieverbruik controleren en beheren. Na dit succes ondertekenden het ziekenhuis en Honeywell Building Solutions nóg een Energie Prestatie Contract, dit keer voor de renovatie van een luchtbehandelingkast. Hiermee hebben we weer een goed binnenklimaat en besparen we jaarlijks euro, legt Moelker uit. Voor beide EPC s heeft Honeywell Building Solutions de financiering verzorgd. En de patiënten? Die hebben niks van de verbouwingen gemerkt. Werken in vertrouwen Rob Moelker kijkt tevreden terug op de samenwerking, waarin hij een coördinerende rol had. Het klikte tussen onze technici en die van Honeywell. We kenden het bedrijf al wel van naam, maar we hebben het nu ook leren kennen als een hoogwaardig technisch bedrijf. Ze zijn uitstekend op de hoogte van alle technische ontwikkelingen op energiegebied. De samenwerking ging in vol vertrouwen. Ze mochten van ons overal kijken in het ziekenhuis. Alleen zo konden ze immers een goede indruk te krijgen van de haalbaarheid van bepaalde energiebesparende maatregelen. Ook de contracten zijn in goede samenwerking tot stand gekomen. Daarbij had de interne afstemming een belangrijke plek. We hebben de contracten eerst gepresenteerd aan de Raad van Bestuur, het financiële hoofd van het ziekenhuis, technici en onze jurist. Voor het succesvol afsluiten van Energie Prestatie Contracten ziet ook Simons dat een nauwe samenwerking tussen de facilitair manager en andere partijen binnen de organisatie essentieel is. Iedereen moet achter de werkzaamheden staan. Samen zorgen de facilitair manager en de andere betrokken partijen voor een succesvol project. Uitbesteden loont Honeywell geeft het Lievensberg ziekenhuis nu jaarlijks advies over de energiehuishouding van het ziekenhuis. Zo weten we nu elk jaar vooraf wat we ongeveer aan energie kwijt zullen zijn dat jaar, verklaart Moelker. Deze realistische inschatting neemt het ziekenhuis mee in de jaarbegroting. Dit hadden we zelf nooit kunnen realiseren. Voor zo n grote operatie hebben we simpelweg niet de kennis in huis over de hoogwaardige techniek die nodig is om zo n gebalanceerde energiehuishouding te krijgen. En ik geloof dat geen enkel ziekenhuis deze kennis in huis heeft. Het loont daarom beslist om energiebesparing uit te besteden. Het is echt een vak apart. 12 performance oktober 2011 performance oktober

8 René Simons en Frank Bakker, Business Development - Energy Solutions bij HBS: ESCO als dirigent in duurzaamheid Met gesloten beurs een gegarandeerde energiebesparing van een gebouw realiseren. Dat klinkt ideaal en dat is het ook. Steeds meer partijen ontdekken Energy Service Companies (ESCo s) in hun zoektocht naar budgetneutrale maatregelen om de energiedoelstellingen te behalen. Een ESCo is een bedrijf dat de investering op zich neemt voor energiebesparingen en de beste energieoplossing kiest om deze besparing te realiseren. Dat is handig voor organisaties die wel op energie willen besparen maar hier niet de benodigde investeringskosten voor kunnen maken. Geld verdienen met duurzaamheid In Nederland worden ESCo s al jaren ingezet in de zorg. Maar in andere sectoren zijn ze nog niet zo bekend. Vanwege de economische crisis is dit aan het veranderen: steeds meer organisaties zijn genoodzaakt om op zoek te gaan naar investeringsmogelijkheden met gesloten beurs. Een ESCo kan relatief snel voor een grote energiebesparing zorgen en dit garanderen in een energieprestratiecontract. Vooral voor grootverbruikers van energie, zoals kantoren en onderwijsinstellingen, zijn ESCo s interessante partijen: een hoog energieverbruik betekent dat er relatief makkelijk een grote energiebesparing kan worden gerealiseerd. Een ESCo begeleidt organisaties in het realiseren van energie-besparingen, van bouwvergunning tot exploitatie. Hierbij passeren allerlei onderwerpen de revue, van onderzoek naar de mogelijke energiebesparing en subsidieaanvragen tot bijbehorend projectmanagement, financiering, monitoring van het energieverbruik en het onderhoud van de installaties. Een ESCo is eigenlijk een dirigent van alle processen die in gang moeten worden gezet om een pand te verduurzamen. Samenwerking hoog in het vaandel niet verwonderlijk dat Honeywell Building Solutions de samenwerking met de klant hoog in het vaandel heeft. Zijn er nog aandachtspunten voor de facilitair manager die een ESCo zou willen inschakelen? Het Energie Prestatie Contract is nog relatief onbekend, zegt Simons. De contractvoorwaarden en de manier waarop de besparingen gegarandeerd worden, zijn nieuw voor veel organisaties. Daar moet dus wel voldoende tijd aan worden besteed. Bij het opstellen van het prestatiecontract kan de Leidraad Prestatiecontract Beheer en Onderhoud Gebouwen van overheidsinstantie Agentschap NL een helpende hand bieden. Om antwoord te geven op de meest gestelde vragen rondom Energie Prestatie Contracten, heeft Agentschap NL deze leidraad laten opstellen (gratis te downloaden via Hierin staan tools voor monitoring, definities van Key Performance Indicatoren (KPI s), een model van een prestatiecontract en informatie over gebruikersgedrag in relatie tot gebouwprestaties. Met deze leidraad en goede samenwerking is het dus mogelijk om met gesloten beurs tot een gegarandeerde energiebesparing te komen. Financieel concept met een technische oplossing Er zijn heel wat voordelen van ESCo s, die zowel voor de facilitair manager als de financieel manager interessant zijn. De voordelen van een ESCo zijn: Gegarandeerde business case en terugverdientijd zwart op wit Ontzorging door turn-key uitvoering Geen voorwaarden aan bedrijfsvoering Maatwerk in energiebesparing dankzij integrale aanpak Financiering van project als interessante optie. René Simons, Business Development - Energy Solutions bij Honeywell Building Solutions, merkt ook dat de interesse in ESCo s toeneemt. Hij vindt het vanzelfsprekend dat ze de energiebesparing garanderen. We bouwen op onze technische expertise, kennis en ervaring van de betreffende sector. Het een kwestie van berekenen wat de besparing per gebouw kan zijn. Vaak wordt na de oplevering zelfs meer bespaard dan we van tevoren garandeerden. Voor het succesvol afsluiten van Energie Prestatie Contracten ziet Simons dat een nauwe samenwerking tussen de facilitair manager en andere partijen binnen de organisatie essentieel is. Iedereen moet achter de werkzaamheden staan. Samen zorgen de facilitair manager en de andere betrokken partijen voor een succesvol project. Het is dan ook Frank Bakker, Business Development - Energy Solutions: De diverse EPC s in dit magazine bewijzen haar unieke waarde voor eigenaren en gebruikers. Dit concept gaat een nog belangrijkere bijdrage leveren aan de verduurzaming van bestaande gebouwen. 14 performance oktober 2011 performance oktober