Sociale Infrastructuur Agenda (SIA) NWO-bijdrage Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek

Transcriptie

1 Sociale Infrastructuur Agenda (SIA) NWO-bijdrage Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek

2 Inhoudsopgave Inleiding 1 Aanpak en totstandkoming NWO-bijdrage 1 Voorgestelde activiteiten Publiek-private samenwerking PPS 2 en 3 Topsector specifieke programma s 21 e eeuwse vaardigheden II 2 Duurzame Businessmodellen II (DBM II) 3 Geestelijke Gezondheid 3 Sustainable Urban Regions of the Future (SURF) Groot 3 Publiek-private samenwerking PPS 2 en 3 Programma s relevant voor meerdere topsectoren SMART Culture SMART Society SMART cities 4 Maatschappelijk Verantwoord Innoveren alle TS 4 Partnership Healthy Life Style Innovations (Philips) HTSM/LSH/SIA 5 Publiek-private samenwerking PPS 1 Open Technologieprogramma 5 Privaat-publieke programmering PPP Platforms Praktijkgericht onderzoek 6 Privaat-publieke programmering PPP Topsector Internationale programma s Smart Urban Futures 6 Dynamics of Inequality across the Life Course (DIAL) 6 Transformations for Sustainability 7 Vrij onderzoek gericht op de topsectoren 7 Sociale Infrastructuur Agenda concrete acties voor Contactpersoon / meer informatie

3 Inleiding In het kader van het topsectorenbeleid is in 2011 ook de Sociale Infrastructuur Agenda gelanceerd. De overkoepelende missie van de topsectoren heeft een grotere kans van slagen wanneer onderliggende maatschappelijke uitdagingen effectief aangepakt worden. Die aanpak begint met kennis. Hoogwaardig wetenschappelijk onderzoek is nodig en dient gecombineerd te worden met aanwezige praktijkkennis. Inter- en transdisciplinaire samenwerking van de sociale en geesteswetenschappen met andere disciplines is essentieel voor inzicht in en kennis voor grote maatschappelijke vraagstukken waar sociale en natuurlijke systemen interacteren zoals gezondheid, voedsel, water, energie, materialen, klimaat, transport, verstedelijking en veiligheid. De thema s Transformaties en Veerkracht zullen daarom de komende jaren de leidraad zijn voor NWO, vanuit de sociale en geesteswetenschappen. Deze focus biedt een goede basis om samen te werken met de bèta, technische en levenswetenschappen. In de samenwerking kan antwoord worden gegeven op de vraag welke transformaties nodig zijn om te komen tot veerkracht en evenwicht in de samenleving in relatie met economie, techniek, klimaat en natuur. In de periode heeft NWO in het kader van de SIA programma s ontwikkeld op het terrein van Human Capital, Sociale Zekerheid, Smart Governance, Duurzame Business modellen, Maatschappelijk Verantwoord Innoveren en Veiligheid. De komende twee jaar wordt verder invulling gegeven aan de programma s zoals die ook zijn beschreven in de KIA. Voortbouwend op de in gelegde basis en met een focus op Transformaties en Veerkracht zal NWO ook in nieuwe thematische programma s ontwikkelen op basis van de concepten Duurzaamheid, Governance, Human Capital, Ondernemerschap, Cognitie & Gedrag, Ethiek en Collectief Geheugen. Deze programma s zullen zelfstandig maar vooral doorsnijdend van belang zijn voor Horizon 2020 en de Topsectoren. Hieronder wordt een eerste lijst gepresenteerd. Sommige programma s van de KIA zijn nog in ontwikkeling en zullen in of na 2017 in uitvoering worden gebracht. Het gaat bijvoorbeeld om de thema s Smart Governance, Sociale Zekerheid, en programma s in het Trans-Atlantisch Platform op het terrein van Resilient and Innovative Societies, en Diversity, (In)equality and differences. Aanpak en totstandkoming NWO-bijdrage De bijdrage aan deze topsector is tot stand gekomen in overleg met het MaGW gebiedsbestuur dat tevens optreedt als topteam voor de Sociale Infrastructuur Agenda. De ambitie van NWO voor het innovatiecontract is in lijn met de vorige propositie, gericht op het verder ontwikkelen en versterken van de kennisbasis voor de Sociale Infrastructuur. Daarbij wordt samengewerkt met enkele vakdepartementen, waaronder het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, het ministerie van Infrastructuur en Milieu en het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Er wordt ingezet op onderzoeksprogramma s die sectorale kennisverbinding mogelijk maken en inter- en transdisciplinair onderzoek ondersteunen. De inzet van NWO is ook gericht op bredere maatschappelijke uitdagingen. Sociale Infrastructuur Agenda (SIA) 1

4 Voorgestelde activiteiten Onderstaand is een overzicht van de activiteiten die in de gesprekken met participerende NWO-onderdelen ter sprake zijn geweest als mogelijke onderdelen van de propositie Publiek-private samenwerking PPS 2 en 3 Topsector specifieke programma s 21 e eeuwse vaardigheden II Binnen de roadmap Human Capital van de Sociale Infrastructuur Agenda en de Human Capital Agenda van de Creatieve Industrie is er een gedeelde aandacht voor de cruciale rol van het onderwijs in het creëren van voldoende en hoogwaardig menselijk kapitaal. Een belangrijk vraagstuk hierbij betreft het beter laten aansluiten van het onderwijs op de arbeidsmarkt. In de propositie heeft NWO een onderzoeksprogramma opgezet dat met name gericht was op de arbeidsmarktcomponent van het vraagstuk en het optimaal inzetten van human capital in bedrijven. In de propositie is de focus gelegd op de onderwijskant van het vraagstuk. Dit heeft geleid tot een programma dat zich specifiek richt op de 21 e -eeuwse vaardigheden. Dit programma behelst vier thema s die de komende jaren zullen worden onderzocht. Voor de propositie 2016/2017 wordt de focus op 21 e -eeuwse vaardigheden gecontinueerd, maar nu in een samenwerking met het Nationaal Regieorgaan voor Praktijkgericht Onderzoek (NRPO-SIA), het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO) en het Nationaal Initiatief Hersenen & Cognitie (NIHC). Onder 21 e -eeuwse vaardigheden wordt een serie vaardigheden verstaan. Ze zijn zeker niet 21 e -eeuws in die zin, dat het belang in vorige eeuwen niet erkend werd, maar ze zijn van belang om goed te functioneren in de maatschappij van vandaag. Het gaat hierbij om creativiteit, kritisch denken, probleemoplossende vaardigheden, communiceren, samenwerken, digitale geletterdheid, metacognitieve vaardigheden ( leren leren ) en burgerschapscompetenties. Gezien het reeds lopende onderzoek op dit terrein wordt in deze propositie de nadruk gelegd op creativiteit, probleemoplossende vaardigheden, communiceren, samenwerken en digitale geletterdheid. Deze hogere-orde-vaardigheden zijn essentieel voor een succesvolle participatie op de arbeidsmarkt en worden steeds belangrijker. Dit geldt inmiddels niet alleen voor hoger opgeleiden, maar over de volle breedte van de werkzame bevolking. Digitale geletterdheid gaat verder dan het kunnen omgaan met nieuwe (communicatie-)technologieën. Anders dan in vroegere tijden is het vinden en systematisch verwerken van informatie niet meer zozeer het probleem, maar vooral het op waarde schatten van informatie, juist als die veelvuldig en met gemak toegankelijk is. Voor een nieuw onderzoeksprogramma in de propositie zijn twee soorten uitwerkingen voorzien: In de eerste plaats wordt in samenwerking met het NRPO-SIA de mogelijkheid geopend voor een aantal KIEM - projecten met een omvang van (waarvan door de instelling en het werkveld zelf te financieren). Hogescholen die een PABO-opleiding kennen of een opleiding tot tweedegraads docenten worden opgeroepen om voorstellen in te dienen voor onderzoeksprojecten op het terrein van de verwerving door leerlingen van de hierboven genoemde 21e-eeuwse vaardigheden. Dit geeft deze opleidingen de gelegenheid om samen met scholen te werken aan een toegespitst onderzoek dat de opmaat kan vormen voor een breder en dieper onderzoek in latere jaren. Voor de KIEM-projecten op dit terrein is M 1 beschikbaar. De matching van de hogescholen en het werkveld is M 0,5 In de tweede plaats is een vervolg voorzien van het onderzoeksprogramma voor 21 e -eeuwse vaardigheden. Hierbij wordt de aandacht gericht op trainingen voor in eerste instantie werkenden. Tijdens het werk zullen steeds vaker trainingen worden aangeboden om te kunnen blijven functioneren in een snel veranderende samenleving. Deze trainingen krijgen de vorm van serious games en kennen de mogelijkheid van bio-feedback, zodat het mogelijk wordt de neurocognitieve parameters van optimale leercondities (omgeving, concentratie, duur, vermoeidheid, gevoelens, effect) in beeld te brengen en op grond daarvan de trainingen te optimaliseren. Op deze wijze kan zowel bijgedragen worden aan inzichten over het leren on the job en de voorbereidingen hiertoe tijdens het 2 NWO-bijdrage

5 reguliere onderwijs, maar ook aan het verwezenlijken van de agenda s van de creatieve industrie op het terrein van games en media & ICT. Ook kan een verbinding gelegd worden tussen breinonderzoek en leren. Het budget voor het onderzoeksprogramma 21 e -eeuwse vaardigheden in relatie tot werk (M 1,6) is opgenomen in de propositie voor de Creatieve Industrie. Voor de KIEM-projecten op dit terrein is M 1 beschikbaar vanuit NRPO- SIA. Voor het platform 21st Century Skills wordt door NRPO-SIA M 0,15 beschikbaar gesteld. Budget NWO: 1,0 M Duurzame Businessmodellen II (DBM II) Hoofddoelstelling van het programma Duurzame Businessmodellen is zowel het verdiepen van wetenschappelijke kennis over, als het maken en ontsluiten van nieuwe methoden voor de ontwikkeling en toepassing van duurzame businessmodellen. Zodoende worden koplopers geholpen om interessante concepten en proposities uit te werken en te realiseren, en de adoptie en succeskans van duurzame businessmodellen te vergroten. Het creëren van nieuwe speelvelden maakt het onderzoek naar duurzame businessmodellen zowel interessant voor fundamenteel onderzoek als relevant voor directe toepassingen bij bedrijven. Net als bij de eerste call zal het ministerie van EZ opnieuw gevraagd worden om een financiële bijdrage te leveren. Bedrijven die aangesloten zijn bij de Groene Zaak, worden, net als bij DBM I, gevraagd matching te organiseren voor het onderzoeksprogramma. Medewerkers van Het Groene Brein zullen dit organiseren. Het Groene Brein is een netwerk van prominente wetenschappers die de transitie naar een nieuwe, duurzame economie willen versnellen. Budget NWO: 1,0 M Geestelijke Gezondheid Een programma over Geweld tegen psychiatrische patiënten is in de propositie 2014/15 ontwikkeld om duidelijkheid te krijgen over de aard en het voorkómen van geweld tegen psychiatrische patiënten en om uiteindelijke te onderzoeken wat hulpverleners daartegen kunnen doen. NWO Maatschappij- en Gedragswetenschappen werkt in het programma samen met de Stichting tot Steun VCVGZ (Vereniging tot Christelijke Verzorging van Geestes- en Zenuwziekten). Het volgende onderdeel van het onderzoeksprogramma gaat over het thema maatschappelijke re-integratie van jongvolwassenen en adolescenten die lijden aan al in de kindertijd bestaande chronische invaliderende psychische stoornissen, zoals ADHD en autisme. Door de stichting VCVGZ zijn middelen beschikbaar gesteld voor het organiseren van deze call. Budget stichting VCVGZ: 4,0 M Sustainable Urban Regions of the Future (SURF) Groot Het doel van het SURF-programma is kennisontwikkeling die zal bijdragen aan het oplossen van stedelijke vraagstukken. Centraal in het SURF-programma staat de identificatie van het onbenutte potentieel van steden en regio s om zo de werk- en leefkwaliteit van mensen en bedrijven in steden te verbeteren. De ambitie is om in het SURFprogramma een brede, duurzame kennisbasis te ontwikkelen die innovaties mogelijk maakt en die Nederland in staat stelt om toekomstige vraagstukken op het terrein van stedelijk/regionale ontwikkeling het hoofd te bieden door te komen tot handelingsperspectieven voor beleidsmakers en bestuurders. In SURF staan maatschappelijke opgaven centraal op (de raakvlakken tussen) de volgende terreinen: Ruimte, Wonen, Bereikbaarheid, Economie, Bestuur SURF richt zich daarbij op onderzoek naar creatieve ideeën op de terreinen van op stedelijke (infra)structuren toegepaste technologie en governance, waarbij het onderzoek zich richt op de effecten van die ideeën, plus vitaliteit en veerkracht van stedelijke regio s. Om de maatschappelijke opgaven in SURF te adresseren is probleemgericht onderzoek (inter- en multidisciplinair) noodzakelijk. Het bevorderen van kruisbestuiving tussen verschillende onderzoeksterreinen en het scheppen van verbindingen tussen vraag en aanbod van kennis, is daarbij van essentieel belang. Onderzoekers, financierende Sociale Infrastructuur Agenda (SIA) 3

6 partijen en stedelijke/regionale stakeholders zullen gezamenlijk vraagarticulatie en onderzoeksprogrammering vormgeven. Vanuit dit perspectief wordt samenwerking met hogescholen gestimuleerd. Er is ook samenwerking met Platform31 en Ministeries van BZK en I&M. Budget NWO: 7,5 M Publiek-private samenwerking PPS 2 en 3 Programma s relevant voor meerdere topsectoren SMART Culture SMART Society SMART cities SMART Cities / Creative Cities is gericht op onderzoek naar en kritische reflectie op de stedelijke ontwikkeling. Onder druk van digitalisering en economische en culturele transformaties vinden grote veranderingen plaats. Wat betekent dit voor het stedelijk herontwerp en de stad van de toekomst, de ruimtelijke en sociaal maatschappelijke veranderingen, de governance en de bijdrage van kunst, cultuur en creativiteit. Onderzoeksonderwerpen kunnen zijn: Hoe ziet de stad van de toekomst er uit? Welke rol hebben kunst, cultuur en creativiteit in het proces van stadmaken? Wat betekenen de ontwikkelingen voor processen van in- en uitsluiting en de manier waarop burgers economisch en sociaal interacteren? Wat betekenen de processen voor het ontstaan van nieuwe ruimtelijke patronen en processen van symbolische betekenisgeving? Het (her)ontwerp van de publieke ruimte in de stad of stedelijk (her)ontwerp Welke rol hebben burgers, architecten, beleidsmakers en bestuurders in het (nieuwe) proces van stadmaken? Wat zijn de structuur en logica van hybride sturingsvormen? Welke kenmerken hebben ze? Welke sociale mechanismen liggen eraan ten grondslag? In welke contexten gedijen ze? Aansluiting: het voorgestelde programma sluit aan op de kennis- en innovatieagenda van de Creatieve Industrie (CLICKNL) en de Roadmap SMART culture, SMART cities, VerDUS (Verbinden van Duurzame Steden) en meer specifiek het bovengenoemde programma Smart Urban Regions of the Future en Agenda Stad. Daarnaast is ook de thematiek van Smart Governance (onderdeel van de Sociale Infrastructuur Agenda) verbonden met dit programma. Inhoudelijk sluit het thema aan bij de NWO-uitdaging Veerkrachtige Samenleving. Budget NWO: M 2,4 Maatschappelijk Verantwoord Innoveren alle TS In het programma Maatschappelijk Verantwoord Innoveren (MVI) wordt al in de ontwikkelingsfase van een innovatie onderzocht welke ethische en maatschappelijke aspecten een rol spelen, en welke maatschappelijke context nodig is om de innovatie te doen slagen. Dit zorgt voor een groter maatschappelijk draagvlak en voorkomt dat innovaties onnodig stranden. Bovendien worden door dit onderzoek complexe en kostenverhogende aanpassingen achteraf voorkomen. Zo ontstaan kansen voor betere producten en diensten die beter aansluiten bij behoeften in de maatschappij door sociaal geïnspireerde innovaties. 4 NWO-bijdrage

7 De aanpak van Maatschappelijk verantwoord innoveren, een werkelijk geïntegreerde alfa-, bèta-, gamma-aanpak van innovaties, wordt inmiddels alom gewaardeerd en is inmiddels op alle topsectoren betrokken. Naast de specifieke inzet op de topsectoren zal in een MVI-expertisecentrum worden ontwikkeld. Vanuit het expertisecentrum worden de binnen het programma ontwikkelde kennis en opgebouwde community gebundeld en verder uitgebouwd. Verder initieert dit centrum onderzoek naar urgente MVI-vraagstukken die voor alle topsectoren relevant zijn. De MVI-benadering past naadloos in, loopt eigenlijk zelfs vooruit op, de nieuwe strategische hoofdlijnen. Zoals MVI een bijdrage aan de topsectoren levert, zo kan MVI ook in alle zes uitdagingen uit de NWO-strategie een rol spelen en daarbinnen het instrument zijn voor de aanpak van maatschappelijk-ethische vraagstukken. Volstrekt evident is dat in de uitdagingen Kwaliteit van leven, Big Data, Circulaire economie, Bouwstenen van leven, maar ook in Veerkrachtige samenleving en Complexiteit zal sprake zijn van ethische en maatschappelijke aspecten. Voorts zal bij STW in aanvulling op haar voornemen om MVI te integreren in haar instrumenten een studie plaatsvinden die moet bijdragen aan de vormgeving en implementatie van ethische en maatschappelijke aspecten in onderzoeksbeoordeling en begeleiding. Het MVI-programma sluit aan bij de Europese Societal Challenges, waarin Responsible Research & Innovation leidend is. Aan de internationale verankering van het programma wordt gewerkt binnen het programma Science with and for Society met de oprichting van een zog. Knowledge Sharing Platform, een internationale variant van het beoogde MVI-expertisecentrum. Budget NWO: 6,15 M (voor alle topsectoren) Partnership Healthy Life Style Innovations (Philips) HTSM/LSH/SIA Dit cross-sectorale Partnership met Philips Research zal worden gestart in vervolg op een eerdere uitstekende samenwerking. Philips wil graag verkennen of andere partijen willen deelnemen. Gezocht zal worden naar partijen met aanvullende waarde zoals zorgverzekeraars en high tech bedrijven (MKB) met aanvullende expertise en afwezige concurrerende positie. Healthy Lifestyle Innovations sluit aan bij de NWO-uitdaging Hoge kwaliteit van leven. De beoogde ontwikkeling van kennis en innovaties op gebied van e-coaching sluiten goed aan bij gezondheidsvraagstukken rondom eigen verantwoordelijkheid, monitoring en gedragsbeïnvloeding om bijvoorbeeld gezonde gedragskeuzes te verwerven, versterken en vooral: vasthouden. Definitieve toekenning van de middelen voor dit Partnership behoeft nog goedkeuring STW-bestuur (najaar 2015). Budget NWO: 1,5 M, waarvan 0,75 via HTSM en 0,75 M via LSH Publiek-private samenwerking PPS 1 Open Technologieprogramma Het Open Technologieprogramma (OTP) is bedoeld voor projecten over de hele breedte van het technischwetenschappelijke onderzoek. Er zijn geen thema s in het OTP en er vindt geen oormerking vooraf plaats. Indienen van onderzoeksaanvragen kan het hele jaar door. Hoogstaande wetenschappelijke kwaliteit én utilisatie zijn de twee criteria waarop aanvragen door internationale onafhankelijke referenten worden beoordeeld. Bij elk project wordt een Gebruikerscommissie ingesteld. Het OTP leidt tot PPS-projecten variant 1 of 2. Op grond van stabiele historische verdeling kan voor grote topsectoren goed vooraf worden ingeschat hoeveel middelen per topsector besteed zullen gaan worden. Budget NWO: 36,0 M (voor alle topsectoren) Sociale Infrastructuur Agenda (SIA) 5

8 Privaat-publieke programmering PPP Platforms Praktijkgericht onderzoek In aansluiting op de eerder genoemde PPS samenwerking gericht op praktijk gericht onderzoek zal een Platform Praktijkgericht Onderzoek worden ingesteld (PPP) ten behoeve van samenwerking tussen HBO-instellingen, NWOinstituten en beroepspraktijk. Budget NWO: 0,15 M Privaat-publieke programmering PPP Topsector Internationale programma s Smart Urban Futures Dit onderzoeksprogramma stimuleert onderzoek naar de vitaliteit, leefbaarheid en bereikbaarheid van Europese steden. Deze vierde call van JPI Urban Europe behelst drie onderwerpen: 1) Concepts and strategies for smart urban transformation, growth and shrinkage, 2) New dynamics of public services, 3) Inclusive, vibrant and accessible urban communities. Het doel van de call is om onderzoekers, bedrijfsleven en beleidsmakers samen te laten werken in onderzoeksprojecten om te komen tot vernieuwende en impact-georiënteerde aanpakken. JPI Urban Europe is een samenwerkingsverband van 17 Europese landen om bestaand onderzoek te bundelen en nieuw onderzoek uit te zetten op het terrein van stedelijke vraagstukken. Het totale budget voor deze call van JPI UE is M 20, met waarschijnlijk nog een extra bijdrage van M 5 door de Europese Commissie in de vorm van een ERA-NET Cofund in Horizon2020 Challenge 6. Budget NWO: 0,5 M shutterstock.com Dynamics of Inequality across the Life Course (DIAL) Bestaande en toenemende ongelijkheden zijn grote uitdagingen voor Europese samenlevingen en economieën. De groeiende kloof tussen rijk en arm, versterkt door de recente financiële en economische crises, zijn een zorg. De oorzaken van ongelijkheden in moderne samenlevingen zijn complex en met elkaar verweven. Gedegen onderzoek is nodig om zowel de ongelijkheden als de oorzaken ervan goed te kunnen begrijpen. Om deze reden werkt het NORFACE Network (New Opportunities for Research Funding Agency Cooperation in Europe) aan een grootschalig transnationaal onderzoeksprogramma met als thema de dynamieken van ongelijkheid gedurende de levensloop (Dynamics of Inequality Across the Life-course: structures and processes). Het programma richt zich op de transities en trajecten in vier fases in de levensloop: vroege levensinvloeden en uitkomsten transities van jongvolwassenen naar hoger onderwijs, beroepsonderwijs en economische activiteit ontwikkelingen in arbeid en gezin, en de groei van ongelijkheid arbeidsparticipatie in het latere leven en pensionering. 6 NWO-bijdrage

9 De call wordt georganiseerd in Europees verband door NORFACE. NORFACE partners (16 Europese funding agencies) leveren naar verwachting een bijdrage aan deze call. Externe financiering komt van de Europese Commissie, die een top up (van M 5) beschikbaar stelt ten opzichte van de totale inleg die door alle deelnemende landen beschikbaar wordt gesteld. De verwachte totale begroting van de call wordt geschat op tenminste M 15, waarvan M 1,5 door NWO. Budget NWO: 1,50 M. shutterstock.com Transformations for Sustainability Duurzaamheid gaat over de kwaliteit van het leven nu en in de toekomst, over het ideale evenwicht tussen de natuur, de mens en haar bestaansmiddelen. Een van de cruciale vraagstukken is: hoe gaan we de toenemende schaarste aan water en energie wereldwijd oplossen? Met alleen technologische innovaties zullen we er niet in slagen om de complexe mondiale klimaat en milieuproblematiek aan te pakken. Meer onderzoek is nodig om de sociale transities die aan de basis van duurzaamheid liggen te ontrafelen. Om deze reden ontwikkelt het NORFACE Netwerk in samenwerking met het International Social Science Council (ISSC), Future Earth en het Belmont Forum een programma op Transformations to Sustainability. Het onderzoeksprogramma richt zich op de transitie naar een samenleving die ecologisch, economisch en sociaal in balans is. In bijzonder de sociale aspecten van duurzaamheid zullen centraal staan. De call wordt georganiseerd door NORFACE in samenwerking met het Belmont Forum, Future Earth en ISSC die middelen hiervoor beschikbaar zullen stellen. Externe financiering komt van de Europese Commissie, die een topup (M 3) beschikbaar stelt ten opzichte van de totale inleg die door alle deelnemende landen beschikbaar wordt gesteld. De verwachte totale begroting van de call wordt geschat op tenminste M 9, waarvan M 1,5 door NWO. Budget NWO: 0,50 M Vrij onderzoek gericht op de topsectoren Een deel van de bijdrage komt uit brede calls voor ongebonden, nieuwsgierigheidsgedreven onderzoek. Belangrijke instrumenten zijn bijvoorbeeld de vrije competitie van de verschillende NWO-gebieden, het Open Technologieprogramma van STW en talentprogramma s zoals de Vernieuwingsimpuls. Van deze investeringen wordt na toekenning vastgesteld in hoeverre deze bijdragen aan de innovatiecontracten. NWO zal de aandelen en inhoudelijke aansluiting op de strategische agenda s actief monitoren en hierover op reguliere basis contact onderhouden met de topsectoren en TKI s en tevens de resultaten van de projecten actief onder de aandacht van bedrijven brengen, met het oog op snelle doorstroom van kennis en kunde en potentiele nieuwe PPS. Sociale Infrastructuur Agenda (SIA) 7

10 Sociale Infrastructuur Agenda concrete acties voor Activiteit PPS Raakvlak met andere topsectoren TS specifieke PPS calls NWO inzet SIA (M ) 21 e eeuwse vaardigheden II PPS 2 1,00 Duurzame Businessmodellen II (DBM II) PPS 3 1,00 SURF Groot PPS 2 7,5 PPS calls relevant voor meerdere TS Veerkrachtige Samenleving SMART Culture - SMART Society SMART cities Maatschappelijk Verantwoord Innoveren Hoge kwaliteit van Leven Partnership Healthy Life Style Innovations (Philips) A&F;Chemie; CI; Energie;HTSM; Log; T&U; Wa; SIA Totale NWO inzet (M ) CI 2,4 2,5 6,15 HTSM;LSH 1,5 Platform 21 e eeuwse vaardigheden II 0,15 PPP internationaal Smart Urban Futures PPS 2 0,5 Dynamics of Inequality across the Life Course (DIAL) 1,5 Transformations for Sustainability 0,5 Totaal 14,65 Contactpersoon / meer informatie dr. Renée van Kessel-Hagesteijn E: r.vankessel@nwo.nl drs. Marcus van Leeuwen E: m.vanleeuwen@nwo.nl) 8 NWO-bijdrage