ESWL. Frank d Ancona Upfront cursus december 2009

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "ESWL. Frank d Ancona Upfront cursus 16-18 december 2009"

Transcriptie

1 ESWL Frank d Ancona Upfront cursus december 2009

2 Steen lozing/ evacuatie Spontane lozing Extracorporal Shock Wave Lithotrypsie (ESWL) Ureterorenoscopie (URS) met fragmentatie Percutane Nefrolitho Lapaxie (PNL) Open chirurgie UMC St Radboud

3 Spontane lozing 40-50% kans op spontane lozing Steen < 5 mm 30-98% Steen > 5 mm 10-53% Meestal lozing binnen 4-6 weken

4 Succes kansen meerdere behandelingsmodaliteiten ESWL 78 % URS 93 % PNL 95 % Open chirurgie 96 %

5 Succeskans ESWL afhankelijk van Steen grootte Anatomische variëteiten nier/ ureter Steen locatie Steensoort (HU) Frequentie van shockgolven Shockgolf energie en focus Machine? Overige patiënt factoren: obesitas, scoliose etc.

6 Contraindicaties Zwangerschap verhoogde bloedingneiging (TT kleiner dan 15%, INR > 1,5) Onzichtbare stenen (radiolucent of te klein) en niet echografisch lokaliseerbaar zijn Dilatatie van het bekkenkelkensysteem met koorts, urosepsis

7 Relatieve contraindicaties grote steenload >200 mm² te harde steen divertikel steen urineweginfectie ernstige afvloedbelemmering ernstige adipositas kinderen

8 Aanvullende zaken Contrast: slecht zichtbare steen Dubbel J-catheter: verwachte obstructie na ESWL (bij hoog risico patiënten) Nefrostomiecatheter: infectiestenen en ernstige obstructie PNL: debulking

9 ESWL

10 ESWL types Electrohydraulisch (spark gap) Electromagnetisch Piezoelectrisch

11 Electrohydraulic shock-wave lithotriptor A spherically expanding shock wave is generated by an underwater spark discharge Duidelijk voordeel is de effectiviteit bij nierstenen Nadeel: forse druk fluctuaties tussen de shocks en de relatieve korte electrode life-time

12 Electromagnetische Generator De energie komt samen in de steen door focus met een acoustische lens Betrouwbaarder dan electrohydraulische generators (geen onderwater bougie) Energie komt aan op groot oppervlak patient-huid: minder pijn. Afhankelijk van design: smalle focus en hoge energie. Nadeel smalle focus: hogere kans op subcapsulair hematoom.

13

14 Piezoelectrische Generator Vlakke golven die direct convergerend worden afgegeven Gemaakt van een mozaïek en relatief kleine keramische elementen, welke elk snel kunnen expanderen door een stroom-puls Voordelen: accurate focussing lange levensduur relatief weinig pijn ivm lage energie bij huid ingang schokgolf. Groot nadeel is de relatief lage power en dus efficiëntie.

15

16 Beeldvorming Doorlichting Voordeel: Bekendheid met deze techniek, makkeljike herkenbaarheid radiopaque stenen en mogelijkheid van contrast toediening Nadeel: stralingshygiëne Ultrasound Voordeel: Straling vermijdend (kinderen) Nadeel: lokalisatie is alleen voor ervaren behandelaar Lokalisatie in ureter is niet mogelijk/ moeilijk Monitoring van steen status, mate van fragmentatie is niet goed mogelijk.

17 ESWL geeft kleine renale trauma s, min of meer gelijk aan niercontusie Helaas zijn de nieuwe generatie lithotriptors minder effectief dan de originele Dornier Er is nog geen gepubliceerde informatie dat de nieuwe lithotriptors minder bijwerkingen hebben met gelijkblijvende effectiviteit.

18 Mechanismen van steenvergruizing Vijf potentiële mechanismen die zijn beschreven bij ESWL behandeling stenen: 1. spall fracture, Komt door schokgolf reflectie op verschillende locaties rond/ in steen. Bij de reflectie van de compressieve golf, wordt deze geïnverteerd in fase tot een negatieve (trek) golf.

19 2. Knijpen en splitsen door circumferentiele compressie en verschillen in geluidssnelheid steen en vocht 3. Schuifkrachten in plaats van compressie 4. Door samenkomst van krachten in speciale geometrie van de steen, versterking van stresskrachten. 5. Cavitatie door negatieve druk

20 Bijwerkingen Renale bijwerkingen direct na ESWL zijn: Bloedingen Oedeem in/ rond nier Risico Factoren ESWL Leeftijd Obesitas Stollingstoornissen Diabetes mellitus Coronaire hart ziekten Preexistente hypertensie

21 Bijwerkingen 4 Potentieel chronische nierweefsel veranderingen kunnen zich na ESWL voordoen: Verhoging systemische bloeddruk Vermindering nierfunctie Verhoging van steen recidieven Het ontstaan van Brushiet (Calcium Waterstof Fosfaat-hard) stenen Al deze effecten lijken samen te hangen met de observatie dat een acuut letsel op F2, littekenweefsel vormt.

22 Instellingen ESWL Energie afhankelijk van locatie (onderpool slecht!) Frequentie ~1 beste effect Focus, afhankelijk van steen grootte en effect Aantal schokgolven , indien meer, waarschijnlijk langduriger effecten op nierfunctie

23 Resultaten ESWL Herbehandeling percentage all over: 20-30% Indien minder agressief (electropiezo: 45-65%!)

24 Wat te doen met stenen in de onderpool > 10 mm? Lower Pole I study (2001): PNL (EQ=effectiveness Quotient = 0,82) ESWL: EQ=0,17-0,35 Retrospectieve analyse Symptomatische radiopaque > 10 mm onderpoolstenen: ESWL (43), PNL (16) Ma et al. Hongkong experience, EAU,

25 Wat te doen met stenen in de onderpool > 10 mm? PNL ESWL Stone Free rate 88% 49% Retreatment 6% 41% Extra procedures 19% 7% Effict. Quotient 0,7 0,33 Ma et al. Hongkong experience, EAU,

26 Wat te doen met stenen in de onderpool > 10 mm? Complicaties PNL (31%) Infectie (2) Letsel pyelum en bloeding (2) Anaemie (1) ESWL (14%) Pijn (2) Bradycardie (1) Steenstraat (2) Perinefrisch hematoom (1) Complicatie rate diff: p=0,146 Ma et al. Hongkong experience, EAU,

27 Wat te doen met stenen in de onderpool > 10 mm? Hospital stay PNL ESWL Minimum 2 1 Maximum 12 5 mean 6,12 ± 2,96 1,21 ± 0,75 27

28 28 Ma et al. Hongkong experience, EAU, 2009

29 Conclusie Hoge herbehandelings rate en lage EQ in de ESWL groep lijkt een lage kosten effectiviteit in te houden bij stenen > 10mm PNL is veilig en effectief bij onderpoolsstenen > 10 mm URS ook mogelijk (cave tijdsduur) 29

30 KEY POINTS: ESWL De meeste mensen met ongecompliceerde nierstenen kunnen met succes worden behandeld met ESWL De werking van de schokgolven op de stenen gaat via meerdere mechanismen o.a. druk- en trek krachten ESWL is geassocieerd met een zekere schade aan de nier De schadelijke effecten van ESWL kunnen beperkt worden door behandeling met de laagste effectieve setting Steen behandeling kan worden verbeterd door de frequentie zo laag te houden bv 1 Hz (60 shocks per minuut) Onderpoolsstenen in de nier hebben een lagere succesrate dan andere locaties na ESWL Succes ESWL multifactorieel bepaald

n CAsus 1 Pijn in de rechterflank

n CAsus 1 Pijn in de rechterflank n CAsus 1 Pijn in de rechterflank De echtgenote van een 37-jarige man belt u. Haar man heeft sinds enkele uren een heftige pijn in de rechterflank met misselijkheid en neiging tot braken. De urine zou

Nadere informatie

Niersteenvergruizer (ESWL) Urologie

Niersteenvergruizer (ESWL) Urologie (ESWL) Urologie Nierstenen In onze urine worden kristallen gevormd. Soms gaan deze samenhangen waardoor er steentjes ontstaan. Gruis en kleine steentjes passeren spontaan en worden uitgeplast. Wanneer

Nadere informatie

Wie krijgt nierstenen?

Wie krijgt nierstenen? Wat zijn nierstenen? Een niersteen is een klein steentje dat wordt gevormd door de samenklontering van onoplosbare kristallen in de urine. De voornaamste stoffen die zo n steen kunnen vormen zijn calcium,

Nadere informatie

Behandeling van nierstenen en urineleiderstenen

Behandeling van nierstenen en urineleiderstenen Patiënteninformatie Nederlands 3 Behandeling van nierstenen en urineleiderstenen De onderstreepte woorden staan in de woordenlijst. Afhankelijk van het spoedeisende karakter van de situatie zijn er verschillende

Nadere informatie

Stomp abdominaal trauma -bloeding ( milt; lever) -pancreasletsel -perforatie - retroperitoneale bloeding (nier ; grote bloedvaten; pelvisfractuur)

Stomp abdominaal trauma -bloeding ( milt; lever) -pancreasletsel -perforatie - retroperitoneale bloeding (nier ; grote bloedvaten; pelvisfractuur) Wouter Vaneerdeweg Stomp abdominaal trauma -bloeding ( milt; lever) -pancreasletsel -perforatie - retroperitoneale bloeding (nier ; grote bloedvaten; pelvisfractuur) - mesoscheur - urethrascheur - perineaal

Nadere informatie

Urologie NIERSTENEN VERWIJDEREN MET EEN NIERSTEENVERGRUIZER. Extracorporal Shock Wave Lithotripsy (E.S.W.L.)

Urologie NIERSTENEN VERWIJDEREN MET EEN NIERSTEENVERGRUIZER. Extracorporal Shock Wave Lithotripsy (E.S.W.L.) Urologie NIERSTENEN VERWIJDEREN MET EEN NIERSTEENVERGRUIZER Extracorporal Shock Wave Lithotripsy (E.S.W.L.) Polikliniek Urologie, volg route 12 Binnenkort heeft u een afspraak in het ziekenhuis waarin

Nadere informatie

Niersteen Auteur: Dr. Thomas Adams

Niersteen Auteur: Dr. Thomas Adams Niersteen Auteur: Dr. Thomas Adams Een niersteen wordt gevormd in de nier. Deze steen kan vast komen te zitten in een nierkelk of ter hoogte van de uitgang van het nierbekken. Hierdoor wordt het afvloeien

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Niersteen- verbrijzeling

PATIËNTEN INFORMATIE. Niersteen- verbrijzeling PATIËNTEN INFORMATIE Niersteen- verbrijzeling Mevrouw, mijnheer Binnenkort word je opgenomen in het dagziekenhuis van het AZ Lokeren. Wij vragen je om deze folder aandachtig te lezen. Indien je nog vragen

Nadere informatie

Carotischirurgie, een halszaak. BRV jaarcongres Reehorst, Ede 12-03-2016

Carotischirurgie, een halszaak. BRV jaarcongres Reehorst, Ede 12-03-2016 Carotischirurgie, een halszaak BRV jaarcongres Reehorst, Ede 12-03-2016 Anatomie Carotis pathologie Stenoserend vaatlijden Dilaterend vaatlijden Dissectie Carotis pathologie Dilaterend Zeldzaam Atherosclerose,

Nadere informatie

Niersteenvergruizer UROLOGIE. Behandeling van nierstenen

Niersteenvergruizer UROLOGIE. Behandeling van nierstenen UROLOGIE Niersteenvergruizer Behandeling van nierstenen De uroloog heeft één of misschien wel meerdere stenen in de nier of de urineleider (ureter) bij u gevonden. Deze nierstenen kunnen u veel last bezorgen,

Nadere informatie

Galsteen & niersteenlijden

Galsteen & niersteenlijden Galsteen & niersteenlijden Wij dragen ons steentje bij Milan Pijl Maatschap Radiologie & Nucleaire Geneeskunde Rijnstate Huisartsen nascholing 2 oktober 2012 Galstenen - Epidemiologie Zeer frequent bezit

Nadere informatie

Behandeling van nierstenen. Niersteenvergruizing

Behandeling van nierstenen. Niersteenvergruizing Behandeling van nierstenen Niersteenvergruizing Inleiding De uroloog heeft u verteld dat u nierstenen heeft. In overleg met de uroloog is gekozen voor het vergruizen van uw nierstenen met de niersteenvergruizer.

Nadere informatie

Urologie. Niersteenverbrijzeling (ESWL)

Urologie. Niersteenverbrijzeling (ESWL) Urologie Niersteenverbrijzeling (ESWL) Inhoudstafel 1. Inleiding 2. Voorbereiding 3. Ingreep 4. Nazorg 5. Complicaties 6. Controle 7. Wat te doen in geval van ziekte of verhindering 8. Slotbemerking Voorwoord

Nadere informatie

Nijmeegs Kenniscentrum Nierstenen Onderzoek en behandeling van nierstenen

Nijmeegs Kenniscentrum Nierstenen Onderzoek en behandeling van nierstenen Nijmeegs Kenniscentrum Nierstenen Onderzoek en behandeling van nierstenen Het Nijmeegs Kenniscentrum Nierstenen is een onderdeel van het Radboudumc. Hierin werken verschillende specialismen samen bij

Nadere informatie

Aneurysma Spurium. Het zorgnetwerk van ons allemaal

Aneurysma Spurium. Het zorgnetwerk van ons allemaal Aneurysma Spurium Disclosure (Potentiële) belangenverstrengeling: Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven: Geen Inhoud Wat is een aneurysma spurium? Oorzaken Symptomen Onderzoek

Nadere informatie

ESWL Niersteenvergruizer

ESWL Niersteenvergruizer ESWL Niersteenvergruizer Urologie Beter voor elkaar ESWL Bij u is een steen in nier of urineleider vastgesteld. In overleg met uw uroloog is besloten, dat deze steen behandeld zal worden met de niersteenvergruizer.

Nadere informatie

Niersteenvergruizer. Urologie

Niersteenvergruizer. Urologie Niersteenvergruizer Urologie Inleiding U hebt het voorstel gekregen om uw niersteen te laten behandelen door middel van de niersteenvergruizer. De uroloog heeft u in het kort verteld wat deze behandeling

Nadere informatie

Abdominaal trauma, Who needs a trauma surgeon? Dr Frank van der Heijden, Traumachirurg

Abdominaal trauma, Who needs a trauma surgeon? Dr Frank van der Heijden, Traumachirurg Abdominaal trauma, Who needs a trauma surgeon? Dr Frank van der Heijden, Traumachirurg Disclosure belangen spreker: geen Abdominaal trauma Enkele getallen Stomp vs penetrerend letsel Observatie van abdominaal

Nadere informatie

Ureterstenen worden onderverdeeld in 2 grote categorieën: stenen die calcium bevatten en stenen die geen calcium bevatten.

Ureterstenen worden onderverdeeld in 2 grote categorieën: stenen die calcium bevatten en stenen die geen calcium bevatten. Uretersteen Auteur: Dr. Thomas Adams Een uretersteen wordt steeds gevormd in de nier. Ze geraakt op een gegeven moment los, bijvoorbeeld door een schok. Deze steen kan vast komen te zitten in de ureter.

Nadere informatie

HET VERGRUIZEN VAN NIERSTENEN

HET VERGRUIZEN VAN NIERSTENEN HET VERGRUIZEN VAN NIERSTENEN In deze folder geeft het Ruwaard van Putten Ziekenhuis u algemene informatie over het vergruizen van nierstenen. Wij adviseren u deze informatie zorgvuldig te lezen. Indien

Nadere informatie

Samenvat ting en Conclusies

Samenvat ting en Conclusies Samenvat ting en Conclusies Samenvatting en Conclusies 125 SAMENVAT TING EN CONCLUSIES In dit proefschrift werd de invloed van viscerale obesitas en daarmee samenhangende metabole ontregelingen, en het

Nadere informatie

Voor langdurige behandeling: bewijs van cardiale valvulopathie als vastgesteld door middel van echocardiografie voorafgaand aan de behandeling.

Voor langdurige behandeling: bewijs van cardiale valvulopathie als vastgesteld door middel van echocardiografie voorafgaand aan de behandeling. RUBRIEKEN VAN DE SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN VOOR CABERGOLINE BEVATTENDE PRODUCTEN 4.2 Dosering en wijze van toediening Beperking van de maximumdosis tot 3 mg/dag 4.3 Contra-indicaties Voor langdurige

Nadere informatie

URINEWEGINFECTIE ONDER DE LOEP GENOMEN

URINEWEGINFECTIE ONDER DE LOEP GENOMEN 2 e Post EAUN Meeting URINEWEGINFECTIE ONDER DE LOEP GENOMEN Hanny Cobussen-Boekhorst, RN, M-ANP UMC St Radboud, Nijmegen INHOUD Inleiding Microbiologie Urineweg infecties Ongecompliceerde UWI + behandeling

Nadere informatie

Als het mis gaat. Stoornissen bewustzijn. Frans Rutten Anesthesioloog/spoedarts

Als het mis gaat. Stoornissen bewustzijn. Frans Rutten Anesthesioloog/spoedarts Als het mis gaat. Stoornissen bewustzijn Frans Rutten Anesthesioloog/spoedarts Casus 1 Vrouw, 74 jaar diep bewusteloos gevonden in de tuin Bekend met diabetes type II Langzame snurkende ademhaling Langzame

Nadere informatie

4e Post EAUN Meeting. Hydronefrose en obstructie van de hogere urinewegen, Marjo Hupperetz

4e Post EAUN Meeting. Hydronefrose en obstructie van de hogere urinewegen, Marjo Hupperetz 4e Post EAUN Meeting Hydronefrose en obstructie van de hogere urinewegen, Marjo Hupperetz VS urologie Orbis Medisch Centrum Sittard Inhoud Pathofysiologie en ontwikkelen van hydronefrose Diagnostiek Gevolgen

Nadere informatie

(On)zin van diabetes behandeling bij ouderen

(On)zin van diabetes behandeling bij ouderen symposium 11/10/14 (On)zin van diabetes behandeling bij ouderen Dr. K. Mortelmans Endocrinologie RZ HHart Leuven Belang Toenemende prevalentie type 2 diabetes Wijzigende levensgewoonte Vergrijzing Meer

Nadere informatie

Afdeling: Urologie. Onderwerp: ESWL Niersteenvergruizer

Afdeling: Urologie. Onderwerp: ESWL Niersteenvergruizer Afdeling: Urologie Onderwerp: ESWL Niersteenvergruizer ESWL Bij u is een steen in nier of urineleider vastgesteld. In overleg met uw uroloog is besloten, dat deze steen behandeld zal worden met de niersteenvergruizer.

Nadere informatie

Percutane niersteen verwijdering (PNL)

Percutane niersteen verwijdering (PNL) Percutane niersteen verwijdering (PNL) Onderzoek door de uroloog heeft aangetoond dat bij u een steen aanwezig is in de nier. In overleg met de uroloog heeft u besloten deze steen te laten verwijderen

Nadere informatie

CEA Carotis endarteriectomie. ASZ Vaat Event Rudolf Tutein Nolthenius vaatchirurg

CEA Carotis endarteriectomie. ASZ Vaat Event Rudolf Tutein Nolthenius vaatchirurg CEA Carotis endarteriectomie ASZ Vaat Event Rudolf Tutein Nolthenius vaatchirurg Anatomie: vaten Anatomie: vaten Anatomie: vaten Anatomie: cirkel van Willis Anatomie: zenuwen Symptomen Voordracht Kerkhoff

Nadere informatie

Behandeling van stenen in de tractus uropoëticus

Behandeling van stenen in de tractus uropoëticus Behandeling van stenen in de tractus uropoëticus Th.M. de Reijke, voorzitter A.A.B. Lycklama à Nijeholt A.J.M. Hendrikx E.R. Boevé C. van de Beek C.L.A.H. Bruijnen F.M.J.A. Froeling A.J. de Ruiter P. Vos

Nadere informatie

Geautomatiseerde medicatiereviews bij polyfarmacie patiënten in de eerstelijn: een retrospectieve studie Eerstelijnsgeneeskunde (ELG) Radboudumc

Geautomatiseerde medicatiereviews bij polyfarmacie patiënten in de eerstelijn: een retrospectieve studie Eerstelijnsgeneeskunde (ELG) Radboudumc Geautomatiseerde medicatiereviews bij polyfarmacie patiënten in de eerstelijn: een retrospectieve studie Eerstelijnsgeneeskunde (ELG) Radboudumc Jorrit Harms OSV: Dr. Kees van Boven Inhoud Achtergrond

Nadere informatie

perinatologie Perinatologie is de derde lijns zorg rondom zwangerschap en bevalling naast de neonatale zorg voor de pasgeborene

perinatologie Perinatologie is de derde lijns zorg rondom zwangerschap en bevalling naast de neonatale zorg voor de pasgeborene OHC+ Waarom OHC en OHC+ Uit onderzoek van de gezondheidraad is gebleken dat de zorg aangepast moest worden op de toegenomen complexe zorg Ieder perinatologisch centrum dient een OHC en OHC+ unit te hebben.

Nadere informatie

Verpleegkundige zorg rondom een zieke zwangere en kraamvrouw

Verpleegkundige zorg rondom een zieke zwangere en kraamvrouw Verpleegkundige zorg rondom een zieke zwangere en kraamvrouw Dreigende vroeggeboorte bij 24/0 en 32/0 weken of geboortegewicht lager ingeschat dan 1250 gram Van tevoren bekende foetale afwijkingen Ernstige

Nadere informatie

Steenvergruizer. T +32(0) F +32(0) Campus Sint-Jan Schiepse bos 6. B 3600 Genk

Steenvergruizer. T +32(0) F +32(0) Campus Sint-Jan Schiepse bos 6. B 3600 Genk Steenvergruizer T +32(0)89 32 50 50 F +32(0)89 32 79 00 info@zol.be Campus Sint-Jan Schiepse bos 6 B 3600 Genk Campus Sint-Barbara Bessemerstraat 478 B 3620 Lanaken Medisch Centrum André Dumont Stalenstraat

Nadere informatie

Behandeling van nierstenen

Behandeling van nierstenen Behandeling van nierstenen Niersteenvergruizing Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding De uroloog heeft u verteld dat u nierstenen heeft. In overleg met de uroloog

Nadere informatie

Niersteenpreventiekliniek

Niersteenpreventiekliniek In de niersteenpreventiekliniek worden patiënten opgevolgd die lijden aan nefrolithiase (niersteenvorming). Tijdens deze consultatie wordt het type niersteen vastgesteld, de oorzaak van de niersteenvorming

Nadere informatie

Richtlijnen voor de behandeling van voorkamerfibrillatie. Dr E Raymenants Cardiologie St Maarten

Richtlijnen voor de behandeling van voorkamerfibrillatie. Dr E Raymenants Cardiologie St Maarten Richtlijnen voor de behandeling van voorkamerfibrillatie Dr E Raymenants Cardiologie St Maarten Inhoud o Epidemiologie Prevalentie Prognose Associatie met CV en andere aandoeningen o Definities & types

Nadere informatie

NIERKOLIEK NIERKOLIEK : DIAGNOSE NIERKOLIEK: ONDERZOEKEN. Zeer frequent voorkomend 1 op 10 Belgen. Tussen jaar. 75 % mannen

NIERKOLIEK NIERKOLIEK : DIAGNOSE NIERKOLIEK: ONDERZOEKEN. Zeer frequent voorkomend 1 op 10 Belgen. Tussen jaar. 75 % mannen NIERKOLIEK Zeer frequent voorkomend 1 op 10 Belgen Tussen 20-50 jaar 75 % mannen NIERKOLIEK : DIAGNOSE Klinisch : zeer typische pijn typische lokalisatie plots erg wisselend misselijkheid Klinisch onderzoek

Nadere informatie

NIERKOLIEK. Zeer frequent voorkomend 1 op 10 Belgen. Tussen jaar. 75 % mannen

NIERKOLIEK. Zeer frequent voorkomend 1 op 10 Belgen. Tussen jaar. 75 % mannen NIERKOLIEK Zeer frequent voorkomend 1 op 10 Belgen Tussen 20-50 jaar 75 % mannen NIERKOLIEK : DIAGNOSE Klinisch : zeer typische pijn typische lokalisatie plots erg wisselend misselijkheid Klinisch onderzoek

Nadere informatie

Rol van beeldvorming bij evaluatie van Morbus Crohn

Rol van beeldvorming bij evaluatie van Morbus Crohn Rol van beeldvorming bij evaluatie van Morbus Crohn M. Spinhoven, MD B. Op de Beeck, MD A. Snoeckx, MD B. Corthouts, MD R. Salgado, MD Department of Radiology Antwerp University Hospital & University of

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Bloedvergiftiging. of sepsis

PATIËNTEN INFORMATIE. Bloedvergiftiging. of sepsis PATIËNTEN INFORMATIE Bloedvergiftiging of sepsis 2 PATIËNTENINFORMATIE Inleiding De arts heeft u verteld dat u of uw naaste een bloedvergiftiging heeft, ook wel sepsis genoemd. Een sepsis is een complexe

Nadere informatie

Niersteenvergruizer (ESWL)

Niersteenvergruizer (ESWL) Niersteenvergruizer (ESWL) In overleg met uw uroloog is besloten dat de steen in uw nier of urineleider behandeld gaat worden met de niersteenvergruizer. Opname in het ziekenhuis is niet nodig. In deze

Nadere informatie

BROCHURE. Winterhanden en Wintertenen (Perniones en de huisarts ) Deelonderzoek nifedipine

BROCHURE. Winterhanden en Wintertenen (Perniones en de huisarts ) Deelonderzoek nifedipine BROCHURE Winterhanden en Wintertenen (Perniones en de huisarts 2009-2012) Deelonderzoek nifedipine I.H. Souwer, huisarts Middelie 91 1472 GA Middelie Telefoon: 0299-621350 Fax: 0299-621566 C.M. Siemons,

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Niersteen- verbrijzeling

PATIËNTEN INFORMATIE. Niersteen- verbrijzeling PATIËNTEN INFORMATIE Niersteen- verbrijzeling Mevrouw, mijnheer Binnenkort word je opgenomen in het dagziekenhuis van het AZ Lokeren. Wij vragen je om deze folder aandachtig te lezen. Indien je nog vragen

Nadere informatie

Inhoud Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3

Inhoud Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 INHOUD I Inhoud Hoofdstuk 1 Klinische aspecten van hypertensie 1 1. Voorkomen en definitie 1 2. Over risico en risicoreductie 3 3. Klinische manifestaties 9 4. De bloeddrukmeting 10 A. De bloeddrukmeting

Nadere informatie

Afdeling: polikliniek Urologie. Onderwerp: Verwijderen van een niersteen PCNL

Afdeling: polikliniek Urologie. Onderwerp: Verwijderen van een niersteen PCNL Afdeling: polikliniek Urologie Onderwerp: Verwijderen van een niersteen PCNL Inleiding Onderzoek heeft aangetoond dat er bij u een steen aanwezig is in de nier. In overleg met de arts is besloten deze

Nadere informatie

Behandeling van oudere patiënt met epilepsie. C.L.P. Deckers SEIN Zwolle

Behandeling van oudere patiënt met epilepsie. C.L.P. Deckers SEIN Zwolle Behandeling van oudere patiënt met epilepsie C.L.P. Deckers SEIN Zwolle Incidentie van epilepsie nieuwe gevallen per 100.000 inwoners 160 140 120 100 80 60 40 20 0 0 10 20 30 40 50 60 70 80 leeftijd (jaren)

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/21978 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/21978 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/21978 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Goeij, Moniek Cornelia Maria de Title: Disease progression in pre-dialysis patients:

Nadere informatie

Jodiumhoudende contrastmiddelen Informatie voor patiënten

Jodiumhoudende contrastmiddelen Informatie voor patiënten Jodiumhoudende contrastmiddelen Informatie voor patiënten Afdeling radiologie Welke contrastmiddelen? Deze informatie gaat over jodiumhoudende contrastmiddelen die bij radiologische onderzoeken in bloedvaten

Nadere informatie

Behandeling met de niersteenvergruizer. (Extracorporal Shockwave Lithotrypsy - ESWL)

Behandeling met de niersteenvergruizer. (Extracorporal Shockwave Lithotrypsy - ESWL) Behandeling met de niersteenvergruizer (Extracorporal Shockwave Lithotrypsy - ESWL) Inhoudsopgave Inleiding... 1 Duur van de behandeling... 2 Na de behandeling... 2 Wat kan er na de behandeling gebeuren...

Nadere informatie

BIJSLUITER. FUROSEMIDE 2 mg/ml drank

BIJSLUITER. FUROSEMIDE 2 mg/ml drank BIJSLUITER FUROSEMIDE 2 mg/ml drank Dit geneesmiddel is specifiek voor kinderen jonger dan 12 jaar ontwikkeld en daar is de tekst van de bijsluiter op aangepast. Lees de hele bijsluiter goed vóórdat u

Nadere informatie

BIJSLUITER. FUROSEMIDE 5 mg/ml drank

BIJSLUITER. FUROSEMIDE 5 mg/ml drank BIJSLUITER FUROSEMIDE 5 mg/ml drank Lees de hele bijsluiter goed vóórdat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor u. - Bewaar deze bijsluiter. Misschien heeft u hem

Nadere informatie

(potentiële) belangenverstrengeling

(potentiële) belangenverstrengeling (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk

Nadere informatie

Omschrijving Oorzaken Verschijnselen Diagnose Therapie Prognose. Omschrijving. We spreken van hematurie indien er bloed aanwezig is in de urine.

Omschrijving Oorzaken Verschijnselen Diagnose Therapie Prognose. Omschrijving. We spreken van hematurie indien er bloed aanwezig is in de urine. Omschrijving Oorzaken Verschijnselen Diagnose Therapie Prognose Omschrijving We spreken van hematurie indien er bloed aanwezig is in de urine. 1 / 6 Hierboven is een urinemonster te zien met hematurie.

Nadere informatie

Informatie over jodiumhoudende contrastmiddelen

Informatie over jodiumhoudende contrastmiddelen Informatie over jodiumhoudende contrastmiddelen Inhoudsopgave 1 Inleiding... 1 2 Jodiumhoudende contrastmiddelen... 1 3 Bijwerkingen... 1 4 Effect op de nieren... 2 Verslechtering van de nierfunctie...

Nadere informatie

EFFECTIVITEIT VAN PIJNBEHANDELING BIJ PATIËNTEN MET ACUUT MUSCULOSKELETAAL TRAUMA

EFFECTIVITEIT VAN PIJNBEHANDELING BIJ PATIËNTEN MET ACUUT MUSCULOSKELETAAL TRAUMA EFFECTIVITEIT VAN PIJNBEHANDELING BIJ PATIËNTEN MET ACUUT MUSCULOSKELETAAL TRAUMA Pierik JGJ 1, IJzerman MJ 1, Berben SA 2, Heurman G 1, Gaakeer MI 3, van Vugt AB 4, Doggen CJM 1 1. Universiteit Twente,

Nadere informatie

Oefentherapie bij patiënten met knieartrose en comorbiditeit. Mariëtte de Rooij

Oefentherapie bij patiënten met knieartrose en comorbiditeit. Mariëtte de Rooij Oefentherapie bij patiënten met knieartrose en comorbiditeit Mariëtte de Rooij Inhoud Artrose en comorbiditeit Aangepaste oefentherapie bij comorbiditeit Resultaten pilot studie Voorbeeld Conclusie Randomized

Nadere informatie

Raditime. Snel, sneller, snelst. Mieke van Duinen Verpleegkundig specialist Hartcentrum OLVG CarVasZ 21 november 2014

Raditime. Snel, sneller, snelst. Mieke van Duinen Verpleegkundig specialist Hartcentrum OLVG CarVasZ 21 november 2014 Raditime Onderzoek naar de veiligheid van vervroegd ontslaan van patiënten na een ongecompliceerde percutane coronaire interventie (PCI) in poliklinische setting Snel, sneller, snelst Mieke van Duinen

Nadere informatie

Behandeling met de niersteenvergruizer Extracorporeal Shock Wave Lithotrypsie (ESWL)

Behandeling met de niersteenvergruizer Extracorporeal Shock Wave Lithotrypsie (ESWL) Behandeling met de niersteenvergruizer Extracorporeal Shock Wave Lithotrypsie (ESWL) Inleiding In overleg met uw behandelend specialist heeft u besloten om de steen in uw nier of urineleider te behandelen

Nadere informatie

ESWL: behandeling met de niersteenvergruizer

ESWL: behandeling met de niersteenvergruizer ESWL: behandeling met de niersteenvergruizer Inleiding Er is bij u een steen in de nier of urineleider vastgesteld. In overleg met de uroloog is besloten, dat u wordt behandeld met de niersteenvergruizer.

Nadere informatie

Percutane niersteenverwijdering

Percutane niersteenverwijdering Percutane niersteenverwijdering (nefrolitholapaxie) Afdeling Urologie Inleiding Onderzoek heeft aangetoond dat er bij u een steen aanwezig is in de nier. In overleg met de arts is besloten deze steen via

Nadere informatie

Hypertensie. Presentatie door G.J. Knot-Veldhuis, verpleegkundig specialist

Hypertensie. Presentatie door G.J. Knot-Veldhuis, verpleegkundig specialist Hypertensie Presentatie door G.J. Knot-Veldhuis, verpleegkundig specialist Hypertensie Primaire of essentiële (95%) Secundaire (5%) G.J. Knot-Veldhuis, verpleegkundig specialist, jan. 2012 2 Bloeddruk

Nadere informatie

Definitie van infarct. Klinische diagnose. Uitgebreidheid van necrose bepaalt de onmiddellijke en laattijdige prognose!

Definitie van infarct. Klinische diagnose. Uitgebreidheid van necrose bepaalt de onmiddellijke en laattijdige prognose! Acuut Myocardinfarct I Dieter Nuyens Cardiologie Definitie van infarct Klinische diagnose Anamnese Cardiale enzymes ECG veranderingen Uitgebreidheid van necrose bepaalt de onmiddellijke en laattijdige

Nadere informatie

Allemaal Beestjes. Eline van der Hagen Kcio 15 juni 2017

Allemaal Beestjes. Eline van der Hagen Kcio 15 juni 2017 Allemaal Beestjes Eline van der Hagen Kcio 15 juni 2017 Voorgeschiedenis Vrouw, 68 jaar Diabetes type 2 (1995), hypertensie (2010), chronische nierinsuffiëntie (2012) Presentatie op de SEH In de nacht

Nadere informatie

PERCUTANE NIERSTEENOPERATIE FRANCISCUS VLIETLAND

PERCUTANE NIERSTEENOPERATIE FRANCISCUS VLIETLAND PERCUTANE NIERSTEENOPERATIE FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding Uw uroloog heeft bij u een niersteen vastgesteld. Tijdens het vooronderzoek is duidelijk geworden dat deze steen het best behandeld kan worden

Nadere informatie

B. Hals (weke delen) Voor cervicale wervelkolom, zie rubrieken C en K. Inhoudsopgave 01 B 02 B 03 B 04 B 05 B 06 B 07 B 08 B 09 B 10 B 11 B 12 B 13 B

B. Hals (weke delen) Voor cervicale wervelkolom, zie rubrieken C en K. Inhoudsopgave 01 B 02 B 03 B 04 B 05 B 06 B 07 B 08 B 09 B 10 B 11 B 12 B 13 B B. Hals (weke delen) Voor cervicale wervelkolom, zie rubrieken C en K Inhoudsopgave 1 B 2 B 3 B 4 B 5 B 6 B 7 B 8 B 9 B 1 B 11 B 12 B 13 B Palpabele schildkliernoduli en euthyreotische struma... 1 Lange

Nadere informatie

BIJSLUITER. FUROSEMIDE 2 mg/ml drank

BIJSLUITER. FUROSEMIDE 2 mg/ml drank BIJSLUITER FUROSEMIDE 2 mg/ml drank Dit geneesmiddel is specifiek voor kinderen jonger dan 12 jaar ontwikkeld en daar is de tekst van de bijsluiter op aangepast. Lees de hele bijsluiter goed vóórdat u

Nadere informatie

JINARC (tolvaptan) Voorlichtingsbrochure voor patiënten. Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring.

JINARC (tolvaptan) Voorlichtingsbrochure voor patiënten. Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Om maximaal voordeel te halen uit de effecten van JINARC op uw gezondheid, het juiste gebruik ervan te verzekeren en de ongewenste effecten ervan te beperken, zijn er bepaalde maatregelen/voorzorgsmaatregelen

Nadere informatie

Functie van de nieren en wat kan fout gaan

Functie van de nieren en wat kan fout gaan Functie van de nieren en wat kan fout gaan Dr Lucien Hoekx Kliniekhoofd oncologische urologie Universitair Ziekenhuis Antwerpen 1 staalname MIDSTREAM urine Renogram 1. reinigen met chloramine 2. steriel

Nadere informatie

Echografie en shockwave: de ideale combinatie om van je (chronische) pijn af te komen

Echografie en shockwave: de ideale combinatie om van je (chronische) pijn af te komen Echografie en shockwave: de ideale combinatie om van je (chronische) pijn af te komen sterk in beweging! De patiënten die we met echografie en shockwave behandelen, zijn over het algemeen erg tevreden

Nadere informatie

Prednison (corticosteroïden)

Prednison (corticosteroïden) Prednison (corticosteroïden) Medicatie bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa MDL-centrum IJsselland Ziekenhuis www.mdlcentrum.nl Uw MDL-arts (maag-, darm- en leverarts) heeft u Prednison voorgeschreven

Nadere informatie

Appendix 2. Nederlandse samenvatting. Jeroen Slikkerveer

Appendix 2. Nederlandse samenvatting. Jeroen Slikkerveer Appendix 2 Nederlandse samenvatting Jeroen Slikkerveer Appendix 2 In de afgelopen tientallen jaren heeft de echo zich ontwikkeld tot een ruim beschikbaar en makkelijk toepasbaar diagnosticum voor de dagelijkse

Nadere informatie

Perioperatieve Cardiale Complicaties. BJ Amsel 12 januari 2008

Perioperatieve Cardiale Complicaties. BJ Amsel 12 januari 2008 Perioperatieve Cardiale Complicaties BJ Amsel 12 januari 2008 Simple ideas for the simple-minded De patiënt moet een [naam ingreep] ondergaan Cardiale Complicaties Preoperatieve screening Preventie Postoperatieve

Nadere informatie

Organisatie van de zorg voor patiënten met aandoeningen van het axiaal skelet op de spoedgevallendienst. Bart Depreitere

Organisatie van de zorg voor patiënten met aandoeningen van het axiaal skelet op de spoedgevallendienst. Bart Depreitere Organisatie van de zorg voor patiënten met aandoeningen van het axiaal skelet op de spoedgevallendienst Bart Depreitere Noodzaak tot verandering Status praesens Geen gecoördineerde aanpak op de SPGV-dienst

Nadere informatie

Patiënteninformatie over jodiumhoudende contrastmiddelen

Patiënteninformatie over jodiumhoudende contrastmiddelen Patiënteninformatie over jodiumhoudende contrastmiddelen Welke contrastmiddelen Deze informatie gaat over jodiumhoudende contrastmiddelen die bij radiologische onderzoeken in bloedvaten worden ingespoten,

Nadere informatie

Ureterorenoscopie (URS) Verwijderen van een niersteen uit de urineleider of nier

Ureterorenoscopie (URS) Verwijderen van een niersteen uit de urineleider of nier Ureterorenoscopie (URS) Verwijderen van een niersteen uit de urineleider of nier Afdeling urologie Onderzoek laat zien dat er bij u een steen aanwezig is in de urineleider (ureter) of nier. De urineleider

Nadere informatie

(1) Risico op acute pancreatitis Er zijn meldingen geweest van acute pancreatitis na de behandeling met carbimazol/thiamazol.

(1) Risico op acute pancreatitis Er zijn meldingen geweest van acute pancreatitis na de behandeling met carbimazol/thiamazol. GEADRESSEERDE ADRES POSTCODE WOONPLAATS 31 januari 2019 Belangrijke risico-informatie: Geneesmiddelen die carbimazol of thiamazol (synoniem: methimazol) bevatten: (1) risico op acute pancreatitis en (2)

Nadere informatie

Maatschap Orthopedie Zaans Medisch Centrum

Maatschap Orthopedie Zaans Medisch Centrum mini symposium voor verwijzers Maatschap Orthopedie Zaans Medisch Centrum Miguel Sewnath Even voorstellen Miguel Sewnath 5 jaar orthopedisch chirurg Opleiding OLVG/ UMCU Fellowship Trauma Engeland Vlietland

Nadere informatie

Borstchirurgie: tumorectomie

Borstchirurgie: tumorectomie AZ Monica, campus Antwerpen Harmoniestraat 68 2018 Antwerpen T 03 240 20 20 F 03 240 20 40 AZ Monica, campus Deurne Florent Pauwelslei 1 2100 Deurne T 03 320 50 00 F 03 320 56 00 Borstchirurgie: tumorectomie

Nadere informatie

Informatiebrochure. Uretero-renoscopie (URS) Operatieve behandeling van stenen of gezwellen uit de hoge urinewegen.

Informatiebrochure. Uretero-renoscopie (URS) Operatieve behandeling van stenen of gezwellen uit de hoge urinewegen. Informatiebrochure Uretero-renoscopie (URS) Operatieve behandeling van stenen of gezwellen uit de hoge urinewegen. Geachte patiënt, Deze informatiebrochure werd geschreven door de dienst Urologie van de

Nadere informatie

Intra-oculaire injecties Injecties in het oog Oogheelkunde

Intra-oculaire injecties Injecties in het oog Oogheelkunde Intra-oculaire injecties Injecties in het oog Oogheelkunde Beter voor elkaar 2 Inleiding In deze folder staat informatie die belangrijk is voor patiënten die voor een behandeling met injecties in het oog

Nadere informatie

Rode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. Behandeling met de niersteenvergruizer. rkz.nl

Rode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. Behandeling met de niersteenvergruizer. rkz.nl Patiënteninformatie Behandeling met de niersteenvergruizer rkz.nl Inleiding Bij u is een steen in de nier of urineleider vastgesteld. In overleg met uw uroloog is besloten dat deze steen behandeld zal

Nadere informatie

Jodiumhoudende contrastmiddelen in bloedvat

Jodiumhoudende contrastmiddelen in bloedvat RADIOLOGIE Jodiumhoudende contrastmiddelen in bloedvat U krijgt binnenkort een onderzoek bij de afdeling radiologie waar een jodiumhoudende contrastmiddel wordt gebruikt. Dit contrastmiddel wordt in een

Nadere informatie

urologie informatiebrochure Niersteenverbrijzeling (ESWL)

urologie informatiebrochure Niersteenverbrijzeling (ESWL) urologie informatiebrochure Niersteenverbrijzeling (ESWL) Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Wat is een niersteen? 4 3. De behandeling 5 4. Pijnmedicatie 5 5. Na de behandeling 6 6. Ontslag 7 7. Contactgegevens

Nadere informatie

Nierschade Acute nierschade Klachten acute nierschade

Nierschade Acute nierschade Klachten acute nierschade Nierschade Vaak is er sprake van chronische Doordat er in het begin weinig tot geen klachten zijn, kan het lange tijd onopgemerkt blijven. Nierschade kan ook plotseling ontstaan: acute Als acute nierschade

Nadere informatie

Radiosynoviorthese van het kniegewricht

Radiosynoviorthese van het kniegewricht Radiosynoviorthese van het kniegewricht Afdeling nucleaire geneeskunde en reumatologie Locatie Eindhoven 1 De radiosynoviorthese van het kniegewricht vindt plaats op: Datum: Melden:.. uur polikliniek reumatologie

Nadere informatie

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN. NORGALAX, 0,12 g / 10 g, gel voor rectaal gebruik. 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN. NORGALAX, 0,12 g / 10 g, gel voor rectaal gebruik. 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL NORGALAX, 0,12 g / 10 g, gel voor rectaal gebruik. 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Actief bestanddeel: Natriumdocusaat 0,12

Nadere informatie

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKERS. DAFALGAN Volwassenen 600 mg zetpillen Paracetamol

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKERS. DAFALGAN Volwassenen 600 mg zetpillen Paracetamol BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKERS DAFALGAN Volwassenen 600 mg zetpillen Paracetamol Lees goed de hele bijsluiter want deze bevat belangrijke informatie. Dit geneesmiddel kunt u zonder recept krijgen.

Nadere informatie

Radiotherapie bij het gemetastaseerd niercelcarcinoom. Dr Nathalie Meireson Universitaire Radiotherapie Antwerpen 28/02/2013

Radiotherapie bij het gemetastaseerd niercelcarcinoom. Dr Nathalie Meireson Universitaire Radiotherapie Antwerpen 28/02/2013 Radiotherapie bij het gemetastaseerd niercelcarcinoom Dr Nathalie Meireson Universitaire Radiotherapie Antwerpen 28/02/2013 inleiding casus heden toekomst radiotherapie en new drugs Inleiding Wat doet

Nadere informatie

Doorbloeding van het hart tijdens dieetblootstelling en sevofluraan anesthesie

Doorbloeding van het hart tijdens dieetblootstelling en sevofluraan anesthesie 9 Samenvatting Samenvatting 3 Dit proefschrift beschrijft de invloed van dieetsamenstelling op de effecten van het dampvormige anestheticum sevofluraan op de doorbloeding en pompfunctie van het hart,

Nadere informatie

Risicovolle levende nierdonor: to do or not to do?

Risicovolle levende nierdonor: to do or not to do? Risicovolle levende nierdonor: to do or not to do? Kathleen De Greef, MD, PhD Hepatobiliaire, endocriene en transplantatieheelkunde Universitair Ziekenhuis Antwerpen Risicodonor 1: to do or not to do?

Nadere informatie

Jodiumhoudende contrastmiddelen

Jodiumhoudende contrastmiddelen RADIOLOGIE Jodiumhoudende contrastmiddelen in bloedvat U krijgt binnenkort een onderzoek bij de afdeling radiologie waar een jodiumhoudende contrastmiddel wordt gebruikt. Dit contrastmiddel wordt in een

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Wat is een ileus?...4. Wat is de oorzaak van een ileus?...4. Wat zijn de klachten?...5. Hoe wordt de diagnose gesteld?...

Inhoudsopgave. Wat is een ileus?...4. Wat is de oorzaak van een ileus?...4. Wat zijn de klachten?...5. Hoe wordt de diagnose gesteld?... Ileus Chirurgie Inhoudsopgave Wat is een ileus?...4 Wat is de oorzaak van een ileus?...4 Wat zijn de klachten?...5 Hoe wordt de diagnose gesteld?...7 Welke behandeling is mogelijk?...8 Wat zijn de vooruitzichten?...9

Nadere informatie

Niet-technische samenvatting Algemene gegevens. 2 Categorie van het project. 5 jaar.

Niet-technische samenvatting Algemene gegevens. 2 Categorie van het project. 5 jaar. Niet-technische samenvatting 2015129-1 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Evaluatie en behandeling van pulmonale arteriële hypertensie. 1.2 Looptijd van het project 1.3 Trefwoorden (maximaal

Nadere informatie

Uveïtis Radboud universitair medisch centrum

Uveïtis Radboud universitair medisch centrum Uveïtis De oogarts heeft bij u uveïtis vastgesteld. In deze folder leest u meer over deze ziekte en de behandeling ervan. Uveïtis is een ontsteking van het vaatvlies in het oog. Het wordt gebruikt als

Nadere informatie

Bloedvergiftiging. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl

Bloedvergiftiging. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl Bloedvergiftiging Informatie voor patiënten F0907-1225 juni 2010 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070 357 44

Nadere informatie

ventraal van m. psoas Ureteren naast en voor grote vaten in retroperitoneum Na vaatoverkruising infraperitoneaal Vena test/ovar. lopen mee met psoas

ventraal van m. psoas Ureteren naast en voor grote vaten in retroperitoneum Na vaatoverkruising infraperitoneaal Vena test/ovar. lopen mee met psoas NIEREN Bijnieren boven nieren Nierarterie onder niveau SMA Meestal 1 arterie bdz Linker niervene voorlangs aorta Vena test./ovarica li komt in li. niervene uit 1 ventraal van m. psoas Ureteren naast en

Nadere informatie

Workshop 2 Pijn & Pijnbestrijding en de rol van de verpleegkundige Antoine Engelen, Paul Cornelissen & Sylvia Verhage

Workshop 2 Pijn & Pijnbestrijding en de rol van de verpleegkundige Antoine Engelen, Paul Cornelissen & Sylvia Verhage Workshop 2 Pijn & Pijnbestrijding en de rol van de verpleegkundige Antoine Engelen, Paul Cornelissen & Sylvia Verhage Kasteel Maurick 2-10-2012 Pijn bij kanker Pijn bij kanker + algemeen voorkomend symptoom

Nadere informatie

Inhoud. Voorwoord 13 ALGEMENE ASPECTEN DEEL II SECUNDAIRE HYPERTENSIE

Inhoud. Voorwoord 13 ALGEMENE ASPECTEN DEEL II SECUNDAIRE HYPERTENSIE Inhoud Voorwoord 13 DEEL I ALGEMENE ASPECTEN Hoofdstuk 1 Ambachtelijke en geautomatiseerde methoden van bloeddrukmeting 17 Inleiding 17 1 Conventionele sfygmomanometrie 18 2 Ambulante niet-invasieve automatische

Nadere informatie