Eindtermen voor de Opleiding tot Tropenarts

Transcriptie

1 2007 Commissie profielen en opleidingen toekomstige tropenartsen Concilium Opleiding Tropische Gezondheidszorg De Grutto DB Almelo Tel:

2 1

3 NTC groep 2004 Met dank aan allen die betrokken zijn geweest bij de realisatie van deze versie van wat het Roze Boekje is gaan heten. COTG, Mei

4 Inhoud Annexen 4 Lijst met afkortingen 5 Inleiding 6 1. Omschrijving van de functie tweedelijns tropenarts Inleiding 1.2 Werksituatie tweedelijns tropenarts Takenpakket (job description) ten aanzien van de directe patiëntenzorg (primaire proces) ten aanzien van taken in ondersteunende diensten 1.4 Functie-eisen Eindtermen Opleiding Tropenarts Inleiding 2.2 Niveaus Algemene eindtermen Kennis over gezondheidszorg in ontwikkelingslanden / landen in transitie Attitude jegens collega s en patiënten 2.4 Directe patiëntenzorg: Curatieve taken discipline gebonden Chirurgie (op basis van geformuleerde eisen NVVH) Gynaecologie/Verloskunde (op basis van reeds geformuleerde eisen NVOG) Interne Geneeskunde Pediatrie (op basis van al geformuleerde eisen NVK) Dermatologie KNO Oogheelkunde Anesthesie Psychiatrie Urologie 2.5 Preventieve taken Gezondheidbevorderende taken Andere taken in ondersteunende diensten Beheer en bestuurstaken Kwaliteitszorg Health Management Information Opleiding/vorming Pleitbezorging (advocacy) voor gezondheid Communicatieve vaardigheden 3. Onderdelen van de Opleiding tot Tropenarts Inleiding 3.2 Stages Stage heelkunde Stage gynaecologie/verloskunde Andere stages (optioneel) 3.3 Cursorische gedeelte Tropencursus (NTC) Studiedagen 3

5 Annexen Annex 1 Profile/job description Dutch tropical medical doctor and requirements 30 + WHO-Technical list of medical and surgical conditions first level referral hospital Annex 2 Opleiding tot Tropenarts, stage heelkunde 33 Annex 3 Opleiding tot Tropenarts, stage verloskunde en gynaecologie 38 Annex 4 Opleiding tot Tropenarts, stage inwendige geneeskunde 41 Annex 5 Opleiding tot Tropenarts, stage kindergeneeskunde 43 Annex 6 Beschrijving van de NTC (Core module MIH) 47 Health centre/hospital Suai, East Timor 4

6 Lijst met afkortingen COTG DGIS DOTS ECTS Concilium Opleiding Tropische Gezondheidszorg Directoraat Generaal Internationale Samenwerking Directly Observed Treatment Strategy European Credit Transfer System (internationaal studiepuntensysteem) HAART Highly Active Anti Retroviral Therapy HIV Human Immunodeficiency Virus IMCI Integrated Management Childhood Illness ITP Idiopatische Trombocyten Purpera IUD Intra Uterine Device IUVD Intra Uteriene Vrucht Dood LBW Low Birth Weight LMIC Low and Middle Income Countries MCH Mother and Child Hood Health MIH Master in International Health KNO Keel, Neus en Oor heelkunde MSRC Medisch Specialisten Registratie Commissie NGO Non Governmental Organisation NTC Nederlandse Tropen Cursus (= NTA) / Netherlands Course in Tropical Medicine and Hygiene NVVH NVOG NVK NVTG PID PSO PTSS SEH SIT SOA STI TAGIO TBA WHO WHR WTC Ned. Vereniging voor Heelkunde Ned. Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie Nederlandse Vereniging Kindergeneeskunde Nederlandse Vereniging voor Tropische Geneeskunde en Internationale Gezondheidszorg Pelvic Inflammatory Disease Personele Samenwerking Ontwikkelingslanden Post Traumatisch Stress Syndrome Spoed Eisende Hulp Student Investment Hours Sexueel Overdraagbare Aandoening Sexually Transmitted Infection Tropen Arts Geneeskundige In Opleiding Traditional Birth Attendant World Health Organisation World Health Report Werkgroep Tropische Chirurgie 5

7 Inleiding In dit document worden de Eindtermen voor de Nederlandse Tropenarts in opleiding omschreven. De Opleiding tot Tropenarts in Nederland is een specialisatie voor basisartsen, verzorgd door het Concilium Opleiding Tropische Gezondheidszorg (COTG) van de Nederlandse Vereniging Tropische Geneeskunde en Internationale Gezondheidszorg (NTVG). De opleiding bestaat uit een klinisch gedeelte (met stages van 12 maanden Heelkunde en 12 (9) maanden Gynaecologie / Verloskunde) en een cursorisch deel ((3 maanden Nederlandse Tropen Cursus NTC, Netherlands Course in Tropical Medicine and Hygiene) plus 10 studiedagen)). Facultatief kan een klinische stage kindergeneeskunde van 6 maanden worden gevolgd. In dit document worden de eindtermen voor de totale opleiding (klinisch én cursorisch gedeelte) beschreven. Hierbij is gebruik gemaakt van het Raamplan 2001 Artsopleiding - bijgestelde eindtermen (Metz et al. 2001). De daarin beschreven vaardigheden en ziektebeelden van de basisarts zijn als uitgangspunt genomen voor de beschrijving van de aanvullende kennis en vaardigheden die van de Nederlandse Tropenarts verwacht worden. In veel gevallen zal de Nederlandse Tropenarts zijn basiskennis tijdens de tropenopleiding verder moeten toespitsen op de situatie in ontwikkelingslanden en landen in transitie. Aangezien de opleiding in Nederland plaatsvindt, kan dit echter niet altijd direct in de dagelijkse praktijk worden geoefend. Daarom wordt in dit document onderscheid gemaakt tussen IT en P niveau. Het IT niveau is het inzicht en toepassingsniveau; met het P-niveau wordt het professioneel niveau aangeduid: dit omvat het IT-niveau plus de competentie van de tropenarts om zelfstandig deze handeling uit te voeren of om een therapie in te stellen. Het P-niveau gaat dus verder dan het IT-niveau. Dit wordt in het document nader omschreven. Dit document is ontwikkeld door de Commissie profielen en opleidingen toekomstige tropenartsen (COTG, 2004). Er wordt een profielschets gegeven van de tweedelijns arts die wordt voorbereid op het werken in een districtsziekenhuis in ontwikkelingslanden of in landen in transitie. Met uitzendende organisaties heeft geen vooroverleg over het profiel plaatsgevonden. Binnen het gezondheidszorgsysteem zijn meerdere beroepsgroepen en functies en dus ook meerdere functieprofielen van gezondheidswerkers te onderscheiden. Onder degenen die werkzaam zijn of voornemens zijn te gaan werken in ontwikkelingslanden of landen in transitie bevinden zich naast deze artsen ook verpleegkundigen, diëtisten, fysiotherapeuten, noodhulpartsen, vaccinatiedeskundigen, etc. De commissie achtte zichzelf niet deskundig om deze andere profielen uit te werken. De hier geformuleerde eindtermen beperken zich dan ook tot de klassieke tropenarts die wordt opgeleid voor het werken in een districtsziekenhuis. Tot slot: het spreekt vanzelf dat waar hij staan ook zij gelezen moet worden, en andersom. 6

8 Aanpassingen t.o.v. Eindtermen Opleiding tot Tropenarts 2005 De eerste versie van dit document verscheen in 2004, dit is de derde aanpassing (2007). Afgezien van redactionele verbeteringen en aanvullingen en een nieuwe hoofdstukindeling, zijn er de volgende aanpassingen gedaan: - In hoofdstuk 2 (onderdeel directe patiëntenzorg) hebben, naast de werkgroepen chirurgie, gynaecologie/verloskunde en kindergeneeskunde, ook de werkgroepen interne geneeskunde, KNOheelkunde en oogheelkunde de kennis/vaardigheden onderwerpen herzien. - Hoofdstuk 3 uit de versie 2005 (Onderdelen van de Opleiding tot Tropenarts) is aangepast met de korte omschrijving van de opzet van de NTC als onderdeel van de Master in International Health (MIH) en met een overzicht van de aangeboden studiedagen. - De nieuwe Annex 1 geeft een korte Engelstalige beschrijving van de huidige tropenopleiding. Deels om het mondiale karakter van de opleiding weer te geven, anderzijds om een internationaal document aan derden te kunnen overleggen. Hieraan is een kopie van de WHO-lijst met ziektebeelden die behandeld worden in een districtziekenhuis (WHO Technical Report Series 1992) toegevoegd (was de oude Annex 1). Het overgrote deel van de conditions komen ook terug in de eindtermen in de IT-en P-niveau opsommingen van de verschillende specialismen. Ondanks het feit dat een recente update van deze lijst niet beschikbaar is, is opsomming nuttig gezien onder nieuwe Annex 1 genoemde redenen. - Annex 2 en 3 (Eindtermen stage Heelkunde/stage Gynaecologie/Verloskunde) zijn herzien door de desbetreffende Werkgroepen van de NVTG. - Annex 4 (Eindtermen stage Interne geneeskunde) is nieuw toegevoegd door de Werkgroep van de internisten. - Annex 5 (Eindtermen stage Kindergeneeskunde) is herzien door de Werkgroep van de kinderartsen. - Annex 6 bevat een uitgebreide beschrijving van de inhoud en leerdoelen van de verschillende onderdelen van de NTC. - In het najaar van 2006 heeft de Commissie profielen en opleidingen, na interviews met uitzendende organisaties en op advies van de verschillende (medisch) specialisten binnen het COTG, een voorstel gedaan voor differentiatiemogelijkheden. Hiertoe zijn een aantal nieuwe profielen opgesteld die moeten leiden tot een beperkt aantal aanvullende profielen met bijpassend opleidingsprogramma. Dit pakket aan nieuwe profielen moet beantwoorden aan de gedifferentieerde vraag uit het veld en de NGO s. Medio 2007 hoopt de commissie deze profielen aan het COTG te kunnen voorleggen. 7

9 Hoofdstuk 1 Omschrijving van de functie tweedelijns tropenarts 1.1 Inleiding Binnen het gezondheidssysteem zijn meerdere beroepsgroepen en functies en logischerwijs meerdere diverse functieprofielen van gezondheidswerkers te onderscheiden. Onder degenen die werkzaam zijn of voornemens zijn te gaan werken in ontwikkelingslanden of landen in transitie bevinden zich naast artsen, ook verpleegkundigen, fysiotherapeuten etc. Verder wordt onderscheid gemaakt in de verschillende niveaus van hulpverlening. Iedere indeling heeft altijd iets kunstmatigs en doet nooit recht aan de variatie zoals die in de praktijk voorkomt. Voor de duidelijkheid conformeren we ons aan de niveaus die de WHO omschrijft voor het gezondheidszorgsysteem: het gemeenschapsniveau (community-level), de eerste lijn (primary health care) en de tweedelijn (ook wel eerste verwijsniveau of District Health Care genoemd) (zie WHO website, search: module 9 health network ). Op het niveau van de gemeenschap bevindt zich de zorg die de patiënt ontvangt van gezinsleden en van niet professionele werkers uit de buurt (mantelzorg). Deze zorg wordt gekenmerkt door vrijwillige hulp en zorg verleend door personen die daarvoor geen speciale of slechts zeer beperkte scholing hebben gehad. Tevens vindt op dit niveau de traditionele c.q. niet formele gezondheidszorg plaats. De eerste lijn is de plaats waar de patiënt in contact komt met het formele gezondheidszorgsysteem. Het is de plaats waar de patiëntenzorg in handen is van professionele gezondheidswerkers. De zorg wordt gekenmerkt door het continue karakter, door een holistische benadering en een geïntegreerde aanpak van problemen. Bijgevolg zijn de werkers op het eerstelijnsniveau polyvalent of generalist en in de meeste gevallen geen arts. De hulpverlening in de tweede lijn concentreert zich op gevallen die verwezen zijn door de eerste lijn omdat ze op dat niveau niet opgelost konden worden. Het kan gaan om redenen van praktische aard, van efficiëntie, en van competentie. Dit kan zowel gaan om diagnostiek als om behandeling. Het districtgezondheidssysteem staat onder coördinatie van een functionaris die er onder andere voor dient te zorgen dat de verschillende niveaus op elkaar afgestemd zijn en dat een samenhangend geheel van zorgaanbod ontstaat, met zo min mogelijk overlappingen of hiaten. 1.2 Werksituatie tweedelijns tropenarts De tweedelijns arts ontwikkelingslanden is werkzaam - in een multidisciplinair team in een algemeen ziekenhuis op het eerste niveau van verwijzing (First level referral hospital), meestal districtsziekenhuis genoemd met mogelijkheden voor spoedgevallen en eenvoudige electieve chirurgie/gynaecologie/obstetrie 8

10 - in het verzorgingsgebied van het ziekenhuis (district) voor ondersteuning en kwaliteitsbevordering van zorg door de eerste lijn en op gemeenschappelijk niveau - in een niet-westerse cultuur - hoofdzakelijk voor arme bevolkingsgroepen - in een ontwikkelingsland of land in transitie. 1.3 Takenpakket (Job description) De tweedelijns arts heeft zowel taken in de directe zorg aan patiënten als in de ondersteunende diensten aan de patiëntenzorg, doch het zwaartepunt van zijn werk ligt in de directe patiëntenzorg Taken ten aanzien van de directe patiëntenzorg (het primaire proces) 1 Curatieve taken: o verricht diagnostiek en behandeling van aandoeningen die niet afdoende in de eerste lijn afgehandeld kunnen worden vanwege de grote medische complexiteit. Het betreft diagnostische en therapeutische handelingen die om redenen van technische aard of uit doelmatigheidsoverwegingen niet in de eerste lijn kunnen plaats vinden. Preventieve taken: o primaire preventie: ondersteunt en signaleert problemen in de eerstelijn maar heeft over het algemeen geen uitvoerende rol. o secundaire preventie: voorkomt complicaties door middel van adequate, vroegtijdige behandeling van potentieel invaliderende aandoeningen. o tertiaire preventie: ondersteunt een multidisciplinair team voor de wederinpassing van het gehandicapte individu in zijn omgeving. (fysisch, cultureel, economisch, politiek natuurlijk, sociaal etc.) Gezondheidsbevorderende taken o geeft individuele voorlichting ter bevordering van een gezonde levensstijl. o geeft medisch inhoudelijke ondersteuning met actuele informatie over effectieve aanpak van de problemen met communicatie naarde gemeenschap. Bijvoorbeeld, zorgdragen dat communicatie over het voorkomen en behandelen van ziektes en gebreken niet misleidend is of nadelige gevolgen kan hebben. De arts moet ook in staat zijn om in grote lijnen aan te geven welke aanpak bij voorlichting het meest effectief is (bijvoorbeeld voor het overdragen van vaardigheden, zoals condoomgebruik, of het aanmaken van orale rehydratieoplossingen is mondelinge uitleg zonder oefening van de vaardigheid niet effectief). Ook moet de arts weten 1 De directe patiënten zorg omvat tenminste de volgende terreinen: chirurgie, gynaecologie en verloskunde, kindergeneeskunde en interne geneeskunde. Er is sprake van een mogelijkheid tot opname en operaties, en beeldvormend en laboratorium onderzoek. 9

11 waarom het belangrijk is de gemeenschap te betrekken bij het stellen van prioriteiten en het nemen van beslissingen over activiteiten om de gezondheid te bevorderen en hoe dat het beste kan worden aangepakt Ten aanzien van taken ter ondersteuning van het primaire proces (secundair proces in ondersteunende diensten) Beheer en bestuurstaken (indien noodzakelijk) o beheer van financiële, materiele en menselijke hulpbronnen nodig voor het doelmatig functioneren van de gezondheidsinstelling waarin hij werkzaam is. o neemt actief deel of geeft leiding aan een multidisciplinair team. Health Management Information o registreert, verzamelt en analyseert gegevens over de gezondheidstoestand van de populatie in het gebied waarvoor de tweedelijns arts verantwoordelijk is (als specifiek onderdeel van de beheerstaken). Dit betreft zowel gegevens over het epidemiologische profiel, de hulpmiddelen die gebruikt worden (input, resources), de activiteiten die worden uitgevoerd (output) als wel de beoogde resultaten op langere termijn (outcomes, impact). Opleidingen /training (competentieontwikkeling; overdracht van kennis, attitude en vaardigheden) o verzorgt basale training voor gezondheidswerkers (nurses, clinical officers, doctors, midwives). o begeleidt praktijkstages en superviseert het delegeren van taken die zijn voorbehouden aan hoger gekwalificeerd personeel. Indien verbonden aan een opleidingsinstituut geeft hij ook les 2. o geeft nascholing / bijscholing (continuing education): neemt actief deel aan het organiseren van vakbijscholing voor de gezondheidswerkers in het district in de eerste lijn en op het eerste verwijs niveau. De inhoud en vorm van de bijscholing wordt mede bepaald door de aan het ziekenhuis gepresenteerde pathologie, supervisiebezoeken aan de eerste lijn en de wensen van de gezondheidswerkers. Assisteert de gezondheidswerkers van de eerste lijn bij het organiseren en trainen van gezondheidswerkers in de gemeenschap 3. Pleitbezorger (advocacy) voor gezondheid 2 De opleiding van medici, paramedici, en verpleegkundigen is gewoonlijk verantwoordelijkheid van gespecialiseerde opleidingsinstituten. De tweedelijns arts kan participeren in die opleiding door het begeleiden van praktijkstages in het ziekenhuis 3 Deze assistentie richt zich zowel op logistieke ondersteuning (verkrijgen van middelen: financiën, materieel, eventueel personeel) en inhoudelijke ondersteuning (zowel trainingstechniek, als inhoud van het scholingspakket, indien niet reeds vastgelegd op een hoger nationaal niveau) 10

12 o pleit met kennis van zaken voor een grotere rol van andere sociale en productieve sectoren (zoals onderwijs, landbouw en industrie) in het ontwikkelingsproces om de gezondheid van de doelgroep te bevorderen. o pleit beargumenteerd voor een grotere rol van de doelgroep in het maken van keuzen en het vaststellen van de prioriteiten, het uitvoeren van programma s en het beoordelen van de resultaten. o pleit met kennis van zaken 4 voor het toekennen van meer hulpmiddelen voor de gezondheidszorg in het aan hem toevertrouwde verzorgingsgebied waarbij het districtsniveau overschreden kan worden. Kwaliteitszorg o de tweedelijns arts draagt zorg voor de kwaliteitsbewaking en kwaliteitsborging en heeft hierin een initiërende taak. 1.4 Functie eisen geregistreerd (basis) arts heeft door het COTG/NVTG erkende stages gevolgd van minimaal 12 maanden heelkunde en 12 (9) maanden gynaecologie/verloskunde heeft een door het NVTG erkende tropencursus gevolgd kan zich goed uitdrukken in het Engels en eventueel andere vreemde talen, c.q is bereid een talencursus te volgen Daarnaast voldoet de arts aan het profiel uit het Raamplan 2001 Artsopleiding (Metz et al. 2001): heeft zich het proces van medisch probleemoplossen eigen gemaakt bezit een breed kennis- en vaardighedenpakket is in staat met andere disciplines samen te werken beschikt over een goede communicatieve en sociale vaardigheden is wetenschappelijk gevormd beschikt over de juiste attitude (professioneel gedrag) is flexibel; kan improviseren en organiseren 4 Bedoeld word een juiste prioriteitstelling op basis van een gedegen Highway Kambia-Sierra Leone kennis van de locale situatie. De prioriteit wordt gesteld met inachtneming van de wensen/behoefte van de lokale bevolking, binnen de sociaal-politieke en economische financiële realiteit. 11

13 Hoofdstuk 2 Eindtermen Opleiding Tropenarts 2.1 Inleiding De opleiding tot tweedelijns tropenarts (m/v) heeft als doelstelling basisartsen zodanig toe te rusten dat zij niet alleen over de noodzakelijke kennis, inzicht en praktische vaardigheden beschikken die hen in staat stellen doeltreffend professioneel te handelen in een totaal andere medische en culturele context dan in Nederland, maar ook over een passende attitude beschikken (=professioneel gedrag vertoont) om in een andere samenleving als arts te kunnen functioneren. Voor wat betreft de opleiding tot tweedelijns tropenarts wordt een onderscheid gemaakt tussen de eindtermen gerelateerd aan de directe zorg voor de patiënt en de eindtermen voor de taken in de ondersteunende diensten (zie hoofdstuk 1). Bij het curatieve handelen van de tweedelijns arts is het uitgangspunt dat dit dient te passen in het integrale management van de meest voorkomende ziekten in ontwikkelingslanden en landen in transitie. Door de andere epidemiologie moet er in de opleiding (zowel in theorie als in praktijk) extra aandacht geschonken worden aan (de preventie en behandeling van) die aandoeningen die daar wèl, maar hier niet frequent voorkomen, of die hier geen bedreiging voor de volksgezondheid vormen. 2.2 Niveaus Bij alle eindtermen wordt er een onderscheid gemaakt in het niveau waarop de betreffende eindterm moet worden beheerst: O-niveau: overzichtsniveau: dit niveau wordt niet weergegeven in de eindtermen. IT-niveau: inzicht en toepassingsniveau: De arts bezit kennis, attitude en vaardigheden (incl. praktische verrichtingen) die het mogelijk maken relevante (in het algemeen niet te complexe) probleemstellingen te doorzien en op te lossen, en kan deze kennis en vaardigheden in theorie of in de praktijk- in beperkte mate- toepassen. P-niveau: professioneel niveau: De arts bezit het vermogen om in relevante probleemsituaties kennis, attitude en vaardigheden (incl. praktische verrichtingen) onder eigen verantwoordelijkheid in de beroepssituaties correct en met de gewenste snelheid toe te passen Het verschil dat in de eindtermen wordt gemaakt tussen P-niveau (professioneel niveau) en IT-niveau (inzicht en toepassingsniveau) heeft betrekking op: - de mate waarin de tweedelijns tropenarts in staat moet worden geacht om na zijn opleiding zelfstandig en onder eigen verantwoordelijkheid probleemstellingen te doorzien en correct op te lossen. - het belang van betreffende kennis, attitude en vaardigheden voor de beroepsuitoefening van de tweedelijns tropenarts na zijn opleiding. 12

14 - de mate waarin kennis en vaardigheden (inclusief praktische verrichtingen) tijdens de opleiding in Nederland kunnen worden aangeleerd. Voor kennis en vaardigheden op het P-niveau geldt dat een tropenarts na zijn opleiding in Nederland geacht wordt dat hij betreffende kennis en vaardigheden zodanig beheerst, ook dankzij oefening in Nederland, dat hij na uitzending naar een ontwikkelingsland zelfstandig kan functioneren. Het gaat om kerncompetenties die volledig beheerst worden, bijvoorbeeld omdat de betreffende aandoening frequent voorkomt en een bedreiging voor de volksgezondheid vormt, of omdat de genoemde handeling veel voorkomt en ook in Nederland kan worden geoefend. Bijvoorbeeld: malaria of manuele placentaverwijdering. Voor kennis en vaardigheden op het IT niveau geldt dat een tropenarts na zijn opleiding in Nederland geacht wordt betreffende kennis en vaardigheden in grote lijnen theoretisch te beheersen, ook al ontbeert hij uitgebreide oefening in Nederland of uitgebreid klinisch inzicht. Over het algemeen is de tropenarts door het IT niveau zodanig toegerust, dat hij zich na uitzending naar een ontwikkelingsland zich vlot zal ontwikkelen tot iemand die kan handelen op het P-niveau. Het gaat hierbij om (kern)competenties die nog niet volledig beheerst (kunnen) worden, maar die wel tijdens de opleiding gedegen theoretisch worden voorbereid en gesimuleerd worden geoefend. Bijvoorbeeld: lepra en autotransfusie, zowel diagnose als therapie. 2.3 Algemene eindtermen Kennis over gezondheidszorg in ontwikkelingslanden / landen in transitie IT Heeft algemene kennis van gezondheidszorgsystemen en kan het functioneren van primary health care en districtsziekenhuizen daarin plaatsen. Heeft kennis van de epidemiologie van ziekten in niet-westerse landen, inclusief epidemiologische transitie Kent integrale managementrichtlijnen en (inter)nationale programma s voor het effectief voorkomen en behandelen van de meest voorkomende ziektes en gezondheidsproblemen in ontwikkelingslanden (b.v. IMCI strategie, DOTS) en weet deze toe te passen in de medische praktijkvoering als tweedelijns tropenarts zoals klinische behandeling, signaleren van problemen, pleitbezorger, training en management. 13

15 2.3.2 Attitude ten opzichte van collega s en patiënten P - Laat respect en inlevingsvermogen zien ten aanzien van verscheidenheid in culturele en sociale normen, waarden en omgangsvormen. - Geeft blijk van flexibiliteit en van een voorkeur voor samenwerking en gedeelde beslissingen (indien gepast), en toont bereidheid tot leren. - Laat een anticiperende houding zien t.a.v. problemen in de ondersteunende diensten. - Toont initiatief, is geneigd tot reflectie, heeft zelfkennis en een ondersteunende houding naar anderen. - Geeft blijk van respect voor de rechten van de patiënt en zijn omgeving op waardigheid, informatie en medebeslissing. 2.4 Directe patiëntenzorg: Curatieve taken disciplinegebonden Chirurgie (op basis van geformuleerde eisen NVH) P (chirurgie) Kennis en vaardigheden: - resuscitatie en shock behandeling - conservatieve behandeling van frequent voorkomende fracturen en luxaties - röntgenonderzoek - wondbehandeling (waaronder brandwonden) - behandeling van chirurgische infecties - anatomie en operatietechniek van circumcisie, eenvoudige liesbreuken, ileus van dunne en dikke darm (darmresecties, AP aanleggen), amputatieniveau en -technieken, hemorroïden en andere perianale pathologie - organisatie van de operatiekamer, samenstelling van operatiesets, hechtmateriaal en sterilisatieprocedures - pre- en postoperatieve zorg - antibiotica beleid Praktische verrichtingen: - operaties: liesbreuk, appendectomie, circumcisie, laparotomie, darmnaad - verrichtingen: venasectie, intuberen, katheteriseren, lumbaalpuncties en spinaal anesthesie geven 14

16 - de op de afdeling Eerste Hulp voorkomende handelingen, met name beoordeling en diagnostiek en eerste behandeling van acuut (ernstig) zieke niet- traumatische patiënt en traumapatiënt (volgens ATLS protocol) - triage - visite lopen op de chirurgische afdeling - bijhouden van de administratie op een chirurgische afdeling. Ovariumcyste operatie onder basale algeheleanesthesie IT (chirurgie) Kennis en vaardigheden: - echo-onderzoek - anatomie en operatietechniek van miltextirpatie - behandeling eenvoudige contracturen - de fysiotherapeutische begeleiding ter voorkoming van contracturen Gynaecologie/Verloskunde (op basis van geformuleerde eisen NVOG) P (verloskunde) Kennis - fysiologische zwangerschap en bevalling - gebruik en interpretatie van het partogram - opvang van de pasgeborene - pathologie van het eerste trimester: bloedverlies 1 e trimester, (geïnduceerde, septische) abortus, extra-uteriene graviditeit - pathologie van de zwangerschap: hypertensie, pre-eclampsie, eclampsie, bloedverlies 2 e en 3 e trimester, prematuur gebroken vliezen, IUVD - pathologie van de baring: liggingafwijkingen, gemelli, niet-vorderende ontsluiting, nietvorderende uitdrijving, totaal ruptuur, vastzittende placenta, fluxus postpartum - pathologie kraamperiode: koorts postpartum, mastitis, wondinfecties 15

17 Vaardigheden - spontane partus in hoofdligging - spontane partus gemelli - spontane partus stuitligging, uitwendige versie - inleiden van de baring - kunstverlossing i.e. vacuumextractie - sectio caesarea - operatie extra-uteriene graviditeit - (zuig) curettage - manuele placentaverwijdering - zetten en hechten episiotomie - hechten totaal ruptuur - behandelen fluxus postpartum - simpel echoscopisch onderzoek (biometrie, vruchtwaterindex, placentalokalisatie) - resuscitatie pasgeborene P (gynaecologie) Kennis - menstruele cyclus en cyclusstoornissen - meest voorkomende vormen van anticonceptie - seksueel overdraagbare aandoeningen inclusief HIV - PID Vaardigheden - plaatsen IUD - laparotomie d.m.v. mediane en Pfannenstiel incisie - abdominale uterusextirpatie - adnexextirpatie - cervixbiopsie - behandeling abces/cyste vulva IT (verloskunde) Kennis - uterusruptuur - vesicovaginale- en rectovaginale fistels - mola hydatidosa 16

18 Vaardigheden - herstel uterusruptuur - destructieve ingrepen (craniotomie, decapitatie) - symfysiotomie - forcipale extractie - versie en extractie tweede v.e. tweeling - autotransfusie - niet laparoscopische salpingectomie bij EUG IT (gynaecologie) Kennis en vaardigheden - infertiliteit - cervixcarcinoom Praktische vaardigheden - sterilisatie d.m.v. minilaparotomie of bij sectio caesarea - plaatsen suprapubische catheter Muurschildering verloskundig onderzoek Sierra Leone Interne geneeskunde (voor onderbouwing zie annex 4) IT- en P-niveau (intere geneeskunde) Kennis en vaardigheden op zowel IT- als P-niveau van de volgende onderwerpen dienen tijdens een stage interne geneeskunde te worden opgedaan. - decompensatio cordis en oorzaken - hypertensie en complicaties - ritmestoornissen - ECG 17

19 - echocardiografie (pericardvocht beoordeling en -punctie) - diabetes mellitus en complicaties - infectieziekten, met name van luchtwegen, maagdarmstelsel, urogenitaalstelsel en huid - pleurapunctie - niet-infectieuze longaandoeningen (astma, COPD) - endocrinologische problemen (schildklier, bijnier) - hematologie (anemie, stollingsproblemen) - nierfunctiestoornissen (principes van kortdurende peritoneaaldialyse) - leverproblematiek (geelzucht, hepatitis, ascites), ascitespunctie - anafylaxie (geneesmiddelreacties) - neurologie (meningitis, meningoencefalitis, CVA, paraplegie, neuropathie, epilepsie, coma); lumbaalpunctie - basale dermatologische beelden - ondervoeding en vitaminedeficiëntie - principes van pijnstilling en palliatie Kennis van veel voorkomende infecties door hygiëne/sanitatie, m.n. diarree en buiktyfus, specifieke tropische (virale, bacteriële, fungale en parasitaire) infecties, SOA, tuberculose en HIV infectie/aids, en daarnaast geografisch bepaalde intoxicaties en vergiftigingen dient op voldoende wijze door de NTC en op studiedagen te worden opgedaan. Kennis van de tropische dermatologie moet door onderwijs in de NTC worden verkregen Pediatrie P (pediatrie) Kennis en vaardigheden: - een afwijkende groei en psychomotore ontwikkeling van het kind in de tropen herkennen en behandelen - kennis hebben van de aanbevolen immunisatieschema s voor kinderen - een calorisch ondervoed kind herkennen en behandelen - de verschillende oorzaken van koorts bij het kind herkennen en behandelen - de presentatie van en de verschillende oorzaken van coma and convulsies herkennen en behandelen - behandelen van acute diarree (gastro-enteritis) en dehydratie bij het kind - behandelen van acute luchtweginfecties bij kinderen 18

20 Toekijkende kinderen West Afrika IT (pediatrie) Kennis en vaardigheden: - deficiëntieziekten kunnen herkennen en behandelen - de presentatie van en de verschillende oorzaken van bloedarmoede herkennen en behandelen Praktische vaardigheden: - infuustechnieken; zowel intraveneus als gebruik van vleugelnaaldjes, botnaalden, peritoneum punctie (zowel diagnostisch als infusie) - sondevoedingstechnieken - behandelingstechnieken meningitis en parasitaire infecties Dermatologie P (dermatologie) Kennis en vaardigheden: - herkennen en behandelen van SOA - herkennen van HIV- gerelateerde dermatose IT (dermatologie) Kennis en vaardigheden: - herkennen en behandelen van de meest voorkomende dermatologische afwijkingen op de gepigmenteerde huid (melanomen, impetigo, dermatitis) - lepra, buruli zweer, mycetoma. - leishmaniasis 19