2 Waar werken verpleegkundigen?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "2 Waar werken verpleegkundigen?"

Transcriptie

1 2 Waar werken verpleegkundigen? Verpleegkundigen houden zich, samen met veel andere hulpverleners, bezig met de gezondheid van mensen. Zij werken in de gezondheidszorg. Dit hoofdstuk geeft een overzicht van het brede werkveld dat gezondheidszorg heet. Hoe zijn de gezondheidszorgvoorzieningen toegankelijk voor de zorgvrager en welke zijn dat? Daarnaast zijn het niet alleen hulpverleners die zorg verlenen; ook familieleden of vrijwilligers zorgen vaak voor anderen. Aan de basis van dit alles staat de zorg die iemand voor zichzelf heeft. De begrippen die bij deze vormen van zorg horen lichten we toe: zelfzorg, mantelzorg, vrijwillige zorg en professionele zorg. In de tweede helft van dit hoofdstuk beschrijven we de werkvelden of branches waarin verpleegkundigen kunnen werken. Wat is het specifieke van een werkomgeving en welke hulpvraag hebben de zorgvragers daar? We geven een schets van wat verpleegkundigen kunnen tegenkomen in ziekenhuis, verpleeg- en verzorgingshuis, thuiszorg, geestelijke gezondheidszorg en gehandicaptenzorg. 2.1 Oriëntatie op het werkveld van verpleegkundigen In de gezondheidszorg zijn veel instellingen en beroepsbeoefenaren actief. Iedereen heeft daarin zijn eigen deskundigheid en aandachtsgebied. De gemeenschappelijke doelstelling van de gezondheidszorg is daarbij: het bevorderen en in stand houden van gezondheid; het voorkomen van ziekte en handicap; het bijdragen aan genezing en herstel van ziekte; het verlichten van lijden en ongemak.

2 48 v e r p l e e g k u n d e v o o r m b o Voordat we ingaan op het brede terrein van de gezondheidszorg, komen we terug op de beschrijving van gezondheid uit hoofdstuk 1. Gezondheid is een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk welzijn en niet slechts de afwezigheid van ziekten of andere lichamelijke gebreken. Uit deze beschrijving blijkt duidelijk dat gezondheid en dus ook de gezondheidszorg meer omvat dan de medische toestand van een zorgvrager. De beschrijving geeft aan dat er in de gezondheidszorg ten minste aandacht moet zijn voor: het lichamelijke welzijn; het geestelijke welzijn; het sociale welzijn. De gezondheidszorg houdt zich dus bezig met een verscheidenheid aan zaken. Verpleegkundigen hebben hierin een veelzijdige taak en werken daarin samen met andere hulpverleners. Een van de taken van de verpleegkundige hierbij is om de zorg te coördineren. Om dit goed te kunnen doen, moet ze de sociale kaart in haar werkgebied kennen. Daarover gaat de volgende paragraaf Wegwijs in de sociale kaart Een overzicht van de instellingen en beroepsbeoefenaren in een bepaalde regio wordt ook wel een sociale kaart genoemd. Om al de instellingen en beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg overzichtelijk weer te geven, maakt men meestal gebruik van twee indelingen. Bij de ene indeling wordt de zorg omschreven in lijnen : van nulde lijn tot derde lijn. De andere indeling gebruikt de termen intramurale en extramurale zorg en de vormen van zorg die daar tussenin zitten. Deze indelingen zeggen iets over hoe de zorg bereikbaar is voor de zorgvrager is en waar de zorg verleend wordt. lijnen in de zorg In de Nederlandse gezondheidszorg spreekt men van nuldelijns-, eerstelijns-, tweedelijns- en derdelijnszorg. Deze indeling gaat uit van de gezondheidszorg zoals die voor de zorgvrager bereikbaar is.

3 2 w a a r w e r k e n v e r p l e e g k u n d i g e n? 49 Nuldelijnszorg In de nuldelijns zorg, ook wel basisgezondheidszorg genoemd, bieden hulpverleners zorg aan voordat er sprake is van een gezondheidsprobleem. Het initiatief tot het aanbieden van de zorg ligt bij de hulpverleners en deze richten zich op specifieke groepen. Het doel van de zorg is bescherming en bevordering van de gezondheid (positieve zorg) en het voorkomen van ziekte (preventieve zorg). Voorbeeld van basisgezondheidszorg is de GGD (gemeentelijke of geneeskundige gezondheidsdienst) met onder meer de taken: bestrijding van infectieziekten zoals geslachtsziekten en aids, reizigersadvisering en -vaccinatie en jeugdgezondheidszorg. Eerstelijnszorg Onder de eerstelijnszorg valt die gezondheidszorg waarmee zorgvragers over het algemeen het eerst in aanraking komen: huisarts, tandarts, verloskundige, paramedici, verpleegkundige en verzorgende in de thuiszorg (figuur 2.1). Zij bieden zorg aan mensen dichtbij hun woonplek. De zorg vindt plaats zonder opname en iemand heeft geen verwijzing nodig om naar de huisarts, tandarts, verloskundige of fysiotherapeut te gaan. Om thuiszorg van een verpleegkundige of verzorgende te krijgen, heb je wel een indicatie nodig. Het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) beoordeelt na onderzoek van de situatie welke zorg en hoeveel zorg nodig is. Om de afstemming binnen de eerste lijn te bevorderen, werken de hulpverleners vaak samen in een gezondheidscentrum. Tweedelijnszorg Wanneer iemand meer gespecialiseerde zorg nodig heeft dan de eerste lijn kan bieden, vindt een verwijzing plaats naar de tweedelijnszorg. De tweedelijnszorg geeft specialistische zorg in centra waar eventueel ook een opname kan plaatsvinden. Tweedelijnsinstellingen zijn onder meer algemene en psychiatrische ziekenhuizen, zelfstandige behandelcentra en privé-klinieken. Naast algemene ziekenhuizen zijn er categorale ziekenhuizen. Deze bieden zorg voor een bepaalde groep mensen, zoals mensen met reuma, kanker, verslaving, eetstoornissen of epilepsie.

4 50 v e r p l e e g k u n d e v o o r m b o Figuur 2.1 Verpleegkundige in de thuiszorg. Derdelijnszorg Een beperkt aantal centra, zoals academische ziekenhuizen, biedt topklinische zorg. In deze centra vindt ook vaak wetenschappelijk onderzoek plaats. Daarnaast rekent men tot de derdelijnszorg de permanente zorg in instellingen, zoals verpleeghuizen, een psychogeriatrische verpleeghuis voor demente mensen of een somatisch

5 2 w a a r w e r k e n v e r p l e e g k u n d i g e n? 51 verpleeghuis voor mensen met een lichamelijke beperking. Naast de zorg staat de woonfunctie in deze instellingen centraal. indeling in de plek waar de zorg plaatsvindt Extramurale zorg Bij extramurale zorg krijgt de zorgvrager de zorg die hij nodig heeft terwijl hij in de eigen woonomgeving kan blijven. Het streven van de overheid is om de zorg zo veel mogelijk extramuraal te verlenen. Voorbeelden zijn een terminale zorgvrager die thuis wil sterven en de laatste periode van zijn leven verpleging krijgt via de thuiszorg. Of iemand die al een tijd depressieve klachten heeft en hiervoor bij Riagg (regionale instelling voor ambulante geestelijke gezondheidszorg), gesprekken heeft met een sociaalpsychiatrisch verpleegkundige. Intramurale zorg Bij intramurale zorg vindt de zorg plaats in een instelling waar de zorgvrager is opgenomen. De opname kan voor korte of voor lange tijd zijn. Een voorbeeld van korte tijd is een opname in een ziekenhuis van iemand die geopereerd moet worden. Een voorbeeld van lange tijd is iemand die in verband met een handicap of chronische ziekte opgenomen wordt in een verpleeghuis. In tabel 2.1 zijn de indelingen in lijnen en in intra- en extramurale zorg op een schematische manier weergegeven. Hierbij is een grove indeling gemaakt in algemene gezondheidszorg (AGZ) en geestelijke gezondheidszorg (GGZ). Semimurale zorg Naast intra- en extramurale zorg bestaat er ook semimurale zorg. Bij semimurale zorg krijgt iemand een behandeling, hulp of verzorging voor een deel van de dag in een instelling, terwijl hij voor de rest van de dag thuis of ergens anders verblijft. Een voorbeeld hiervan is iemand die voor revalidatie overdag naar een revalidatiecentrum gaat, maar verder thuis woont. Of een kleuter die gedragsstoornissen heeft en voor dagbehandeling naar een medisch kleuterdagverblijf gaat.

6 52 v e r p l e e g k u n d e v o o r m b o Tabel 2.1 Gezondheidszorgvoorzieningen ingedeeld naar lijnen en locatie. Algemene Gezondheidszorg (AGZ) Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) derde lijn intramuraal tweede lijn intramuraal tweede lijn extramuraal eerste lijn extramuraal Verpleeghuis (permanent intramuraal) Gespecialiseerd diagnostisch centrum (tijdelijk intramuraal) Specialistische zorg (ziekenhuis tijdelijk intramuraal) Specialistische zorg (ziekenhuis poliklinisch) Huisarts Thuiszorg Algemeen Psychiatrisch Ziekenhuis (APZ) Psychiatrische Afdeling Algemeen Ziekenhuis (PAAZ) Instelling voor verslavingszorg Deeltijdbehandeling APZ PAAZ Ambulante behandeling GGZ-instelling PAAZ Huisarts Eerstelijnspsycholoog Algemeen maatschappelijk werk nulde lijn extramuraal Basisgezondheidsdienst (GGD) Consultatiebureau Transmurale zorg Transmurale zorg is een vorm van zorg die gericht is op de behoeften van de zorgvrager. De kern is dat er samenwerking en afstemming bestaat tussen organisaties en beroepsbeoefenaren uit meerdere organisaties. Dat kunnen zowel intra- als extramurale organisaties of beroepsbeoefenaren zijn. Een voorbeeld hiervan is de thuiszorg die voor een kankerpatiënt zorgt, terwijl voor de epidurale pijnbestrijding een gespecialiseerde verpleegkundige uit het ziekenhuis komt. Of een reumaverpleegkundige die zowel in het ziekenhuis op de polikliniek als in de thuiszorg werkt. ketenzorg Ketenzorg is een manier om tegemoet te komen aan het beleid van vraaggerichte zorg (zie par ). De kern ervan is dat de zorg voor een bepaalde groep zorgvragers beter wordt afgestemd door een structurele samenwerking tussen instellingen en beroepsbeoefenaren. Ketenzorg bestaat uit een groot aantal onderdelen. Deze onderdelen kunnen zowel intra- als extramuraal gegeven worden. Verschillende hulpverleners zijn verantwoordelijke voor deze zorg, die als schakels in een keten met elkaar zijn verbonden. Er zijn regio s met zorgketens voor bijvoorbeeld mensen met diabetes, dementie of mensen die een beroerte hebben gehad.

7 2 w a a r w e r k e n v e r p l e e g k u n d i g e n? 53 Een speciale vorm van ketenzorg is transitiezorg. Transities zijn overgangen van de ene levensfase, lichamelijke of geestelijke toestand of van de ene sociale rol naar de andere. Bij transitiezorg gaat het om meer dan een goede overdracht van de zorgvrager en zijn dossier. Niet de ziekte, maar het transitieproces van de persoon staat centraal. Het einde van het transitieproces wordt gekenmerkt door het ontstaan van een nieuw evenwicht: de integratie van het verlies of de verandering in het dagelijkse bestaan Vormen van zorg Zorgen begint met de zorg voor jezelf, met je leven zo te organiseren dat je zo veel mogelijk op je eigen benen kunt staan. Als dat niet (meer) lukt, kun je een beroep doen op je partner, familie, buren, vrienden of op een vrijwilligersorganisatie. Wanneer deze hulp niet toereikend is, kun je terecht bij een professionele hulpverlener. Deze vormen van zorg staan bekend als zelfzorg, mantelzorg, vrijwillige zorg en professionele zorg. Verpleegkundigen krijgen met al deze vormen van zorg te maken. zelfzorg In het dagelijkse leven zorgen mensen om te beginnen voor zichzelf ook als het om de eigen gezondheid gaat. Het kenmerk van zelfzorg is dat het de kortste afstand heeft tussen zorgverlener en zorgontvanger; beide zijn verenigd in dezelfde persoon. Soms is het nodig iemand te stimuleren tot zelfzorg, maar dat hoeft niet altijd te betekenen dat iemand zo veel mogelijk zelf moet doen. Wanneer een chronisch zieke bijvoorbeeld nog urenlang uitgeput is nadat hij zichzelf heeft gewassen, kan een ander de wasbeurt misschien beter overnemen. Daardoor heeft de zorgvrager energie over om iets anders te doen. Zelfzorg betekent dus ook de vrijheid om te kiezen, om iets wel of niet te doen. Iemand beslist zelf hoe hij zijn leven in wil vullen en behoudt daarmee zijn keuzevrijheid. mantelzorg Mantelzorg betreft de hulp die mensen aan elkaar geven vanuit een persoonlijke relatie. Het gaat hierbij vaak om hulp aan een partner,

8 54 v e r p l e e g k u n d e v o o r m b o ouder of ander gezinslid, familielid, buren, vrienden of kennissen. De hulp gaat de normale of gebruikelijke zorg te boven. De zorg voor gezonde kinderen in het gezin valt bijvoorbeeld niet onder mantelzorg. Wanneer die kinderen lichamelijke of psychische aandoeningen hebben die veel extra zorg vragen, dan spreken we wel over mantelzorg. De meest voorkomende vorm van mantelzorg is die van uitwonende kinderen voor hun ouders (44%), op afstand gevolgd door partners (14%) en vrienden/kennissen (12%). Mantelzorg wordt in veel vormen gegeven: huishoudelijke hulp, psychosociale begeleiding, persoonlijke verzorging, begeleiding bij afspraken met artsen of therapeuten enzovoort. In Nederland geven ruim drieënhalf miljoen mensen mantelzorg. Ruim tien procent doet dit meer dan drie maanden achterelkaar, meer dan acht uur per week. Driekwart van de langdurige zorg wordt door mantelzorgers verleend. Uit deze cijfers blijkt wel dat mantelzorg een heel belangrijk onderdeel van de gezondheidszorg is geworden! Lang is er gedacht dat de mantelzorg zou afnemen, onder meer door de individualisering en het feit dat steeds meer vrouwen een baan buitenshuis hebben. Toch blijven er evenveel mantelzorgers er is alleen een verschuiving te zien in wie de mantelzorg geven. Er zijn steeds meer 65-plussers die voor hun partner of een bekende zorgen. Ook is er meer aandacht voor de jonge mantelzorgers, kinderen tussen de acht en achttien jaar. Wanneer er naast mantelzorg ook professionele zorg bij de zorgvrager betrokken is, ontstaat er een driehoeksrelatie: zorgvrager, mantelzorger en professionele zorgverlener. Zij moeten de zorg op elkaar afstemmen. Dat dit niet altijd gebeurt, blijkt uit het volgende verhaal van een vrouw die samen met haar man een eigen bedrijf heeft en jarenlang haar zus heeft verzorgd die nu, na een lange ziekteperiode, is overleden. Ik vind de afstemming tussen professionals en mantelzorgers lastig. Wie wat doet, is op papier misschien goed te regelen, maar in de praktijk niet. Het afbakenen van de taken is moeilijk. Wanneer wordt huishoudelijk werk verzorging? En verzorging verpleging? Wie mag wat doen? Het lijkt er soms op dat mantelzorgers alles mogen doen, maar professionals strikt afgebakende taken hebben. Dat werkt niet goed in de

9 2 w a a r w e r k e n v e r p l e e g k u n d i g e n? 55 praktijk! Het schort ook nogal eens aan de communicatie. Wat als de thuiszorg niet op tijd komt? Mijn afspraken zijn net zo belangrijk! De thuiszorg rekent te veel op mantelzorgers en dat vergroot de druk op ons. (Bron: A. Geluk, 2006.) Soms hebben mantelzorgers zelf ondersteuning nodig omdat ze de zorg niet meer kunnen volhouden. De grootste kans op overbelasting lopen huisgenoten die veel en langdurig mantelzorg bieden, zoals aan hun demente partner of mannen die alleen voor hun chronisch zieke partner zorgen. Ook mantelzorgers die hun partner in de terminale fase verzorgen en daarna alleen achterblijven, hebben een grotere kans op overbelasting. Als de mantelzorger de zorg niet meer kan volhouden, is het belangrijk om hulp te bieden. Een van de vormen daarvoor is respijtzorg. Bij respijtzorg wordt de zorg tijdelijk overgenomen. Dat kan thuis gebeuren, door een vrijwilliger die inspringt, of in een instelling. De zorgvrager gaat dan tijdelijk naar een instelling, bijvoorbeeld overdag of juist s nachts, in het weekend of voor een logeerperiode. vrijwillige zorg Naast mantelzorgers bieden ook vrijwilligers hulp aan mensen met een ziekte of beperking. Veel vrijwilligers doen hun vrijwilligerswerk via een organisatie of maken deel uit van een vrijwilligersteam van een zorginstelling. Vrijwilligers krijgen niet betaald, maar ontvangen soms een onkostenvergoeding. In tabel 2.2 is te zien waarin vrijwillige zorg en mantelzorg van elkaar verschillen. professionele zorg In de gezondheidszorg noemt men personen die professioneel hulp verlenen professionals. Er zijn drie belangrijke verschillen tussen professionele zorg en mantelzorg: Het eerste verschil heeft te maken met de vraag wie de zorg geeft. Mantelzorg wordt gegeven door familieleden of vrienden. De familieband of vriendschap is hier de basis van waaruit de zorg wordt gegeven. Professionele zorg wordt gegeven door personen

10 56 v e r p l e e g k u n d e v o o r m b o die een opleiding hebben gevolgd en beroepshalve zorg verlenen. Het tweede verschil heeft te maken met de vraag waarom zorg wordt gegeven. Bij mantelzorg komt het motief om te zorgen voort uit de relatie die iemand heeft met de zorgvrager. Drijfveren voor veel mantelzorgers om klaar te staan voor de ander zijn betrokkenheid, liefde en verantwoordelijkheidsgevoel. Professionals verlenen de zorg vanuit hun deskundigheid waarvoor ze betaald worden. Professionele hulp heeft dus ook een financieel motief. Het derde verschil heeft te maken met de wijze waarop zorg wordt gegeven. Mantelzorgers bieden spontaan zorg, ze hebben zichzelf het zorgen aangeleerd en zorgen naar eigen goeddunken. Professionele zorg kenmerkt zich altijd door een professionele standaard en wordt op een methodische wijze gegeven. Tabel 2.2 Verschillen in vrijwillige zorg en mantelzorg. Vrijwillige zorg Mantelzorg Vrijwilligers geven zorg vanuit een organisatie. Ze doen dit vrijwillig, zonder betaling, ten behoeve van anderen. Vrijwillige zorg geeft men aan iemand buiten de familierelatie of kennissenkring. Voor vrijwilligerswerk kiest iemand bewust. Vrijwilligers kunnen zelf bepalen hoeveel tijd ze er in steken. Een vrijwilliger kan stoppen als de zorg te veel of te zwaar wordt. Vrijwilligers kunnen zelf de aard van de werkzaamheden bepalen. Vrijwilligers krijgen vaak een training ter voorbereiding op de werkzaamheden. Bij mantelzorg is geen organisatie betrokken; de zorg vloeit rechtstreeks voort uit de relatie die men met elkaar heeft. Mantelzorg geeft men aan iemand uit de familiekring, vriendenkring of buren. Mantelzorg overkomt je, je rolt erin. Mantelzorg vraagt zoveel tijd als nodig is en gaat door zolang het nodig is, soms zeven dagen per week. Een mantelzorger moet alle voorkomende werkzaamheden doen, ook wat hem niet ligt. Mantelzorgers moeten leren door ervaring. De Raad voor de Volksgezondheid (2000) omschrijft een professional als: een beoefenaar van een beroep in de individuele gezondheidszorg. In de Wet BIG staan twee groepen beroepen specifiek beschreven onder artikel 3- en artikel 34-beroepen. Voor de artikel 3-beroepen zijn de opleidingseisen en het deskundigheidsgebied vastgelegd. De beroepstitel is wettelijk beschermd. Wie deze titel wil voeren, moet zich inschrijven in het BIG-register. Deze beroepen vallen onder het tuchtrecht.

11 2 w a a r w e r k e n v e r p l e e g k u n d i g e n? 57 Ook voor de artikel 34-beroepen zijn de opleidingseisen en het deskundigheidsgebied vastgelegd. Er is echter geen wettelijk register. Wie voldoet aan de wettelijk vastgestelde eisen, mag de beschermde opleidingstitel voeren. In tabel 2.3 staat een overzicht van de artikel 3-, artikel 34-beroepen en overige beroepen. Tabel 2.3 Hulpverleners in de gezondheidszorg in relatie tot de Wet BIG. Artikel 3-beroepen Artikel 34-beroepen Overige beroepen arts apotheker fysiotherapeut gezondheidszorgpsycholoog psychotherapeut tandarts verloskundige verpleegkundige apothekersassistent diëtist ergotherapeut huidtherapeut logopedist mondhygiëniste oefentherapeut Cesar oefentherapeut Mensendieck optometrist orthoptist podotherapeut radiodiagnostisch laborant radiotherapeutisch laborant tandprotheticus verzorgende in de individuele gezondheidszorg (VIG) anesthesiemedewerker doktersassistent geestelijk verzorger maatschappelijk werker operatieassistent De beroepen in de gezondheidszorg kun je globaal indelen in een aantal disciplines: de verpleegkundige en verzorgende discipline; hiertoe behoren verpleegkundigen, verzorgenden (individuele gezondheidszorg), helpenden en zorghulpen; de medische discipline: artsen met specialismen als huisarts, chirurg, internist, neuroloog, psychiater; de paramedische discipline: zoals fysiotherapeut, diëtist, logopedist, ergotherapeut; de psychosociale discipline: psychotherapeut, maatschappelijk werker, orthopedagoog, enzovoort.

12 58 v e r p l e e g k u n d e v o o r m b o 2.2 Het werkterrein van verpleegkundigen Het werkterrein van verpleegkundigen is te verdelen in vier gebieden, ook wel branches genoemd: de ziekenhuizen (ZH); de verpleeg- en verzorgingshuizen en thuiszorg (VVT); de geestelijke gezondheidszorg (GGZ); de gehandicaptenzorg (GHZ). Naar schatting zijn in Nederland verpleegkundigen in het beroep actief. Hiervan is zeventig procent opgeleid op mbo-niveau en dertig procent op hbo-niveau. Van de mbo-verpleegkundigen werkt bijna de helft in een ziekenhuis, de anderen werken in de andere branches. Tabel 2.4 geeft een overzicht van de verdeling over de branches waar mbo-verpleegkundigen werken. Tabel 2.4 Schatting aantal mbo-verpleegkundigen naar branche in 2008 (bron: Prismant, 2008). ziekenhuizen 45% verpleeg- en verzorgingshuizen 18% thuiszorg 7% geestelijke gezondheidszorg 14% gehandicaptenzorg 13% overige 3% Van elke branche volgt nu een korte beschrijving van de werkomgeving en de zorgvragers. Bij de beschrijving zullen we de zorgvrager aanduiden met de term die in die branche gebruikelijk is. Dus patiënt in het ziekenhuis, bewoner in de verpleeg- en verzorgingshuizen en de gehandicaptenzorg en cliënt in de thuiszorg en geestelijke gezondheidszorg Ziekenhuizen de werkomgeving Ziekenhuizen bieden medische en verpleegkundige zorg. Patiënten komen naar het ziekenhuis voor een chirurgische ingreep, onderzoek of behandeling of voor een bevalling. Dit gebeurt in verschil-

13 2 w a a r w e r k e n v e r p l e e g k u n d i g e n? 59 lende vormen: poliklinische behandeling, dagbehandeling en opname in het ziekenhuis. In de afgelopen jaren is er een verschuiving te zien geweest in de plaats waar de behandeling gegeven wordt: in 1990 bestond 21% van alle behandelingen in een ziekenhuis uit een dagbehandeling; in 2006 was dat 46%. De opnameduur van patiënten in het ziekenhuis is in de loop van de jaren ook steeds korter geworden: in 1972 verbleef een patiënt na een opname gemiddeld zeventien dagen in het ziekenhuis, in 2006 was dat nog maar zeven dagen. Patiënten gaan dus steeds sneller weer naar huis en dat maakt dat de zorg in de periode dat ze in het ziekenhuis verblijven, intensief is. Verpleegkundigen in ziekenhuizen geven aan dat het werk steeds specialistischer wordt en dat ze steeds bedrijfsmatiger moeten werken. Het voelt alsof ze steeds meer productie moeten draaien. Kenmerkend voor het werken in een ziekenhuis is de directe samenwerking van verpleegkundigen met artsen (figuur 2.2). Verpleegkundigen leveren een belangrijke bijdrage aan de diagnostische en therapeutische werkzaamheden van artsen. Zo kunnen zij patiënten voorlichten en voorbereiden op onderzoeken en operaties en de patiënten observeren, verplegen en begeleiden na een onderzoek of operatie. Meestal werken mbo-verpleegkundigen in een ziekenhuis in een team van verpleegkundigen. Twee derde van hen werkt in de directe verpleging op een verpleegafdeling. Een derde werkt buiten de directe verpleging, zoals op de polikliniek of assisterend bij behandelingen bij dagopnames. de zorgvragers Patiënten komen op verschillende manieren in aanraking met het ziekenhuis: met spoed na een ongeluk, na een lange voorgeschiedenis voor een specifieke behandeling of onderzoek of voor een bevalling. Voor een deel van de patiënten geldt dat ze in spanning of onzekerheid verkeren. Wat zal de uitslag van het onderzoek zijn of hoe zal de operatie verlopen? Voor de patiënten is het ziekenhuis een tijdelijke verblijfplaats. Zodra de chirurgische ingreep, het onderzoek, de behandeling of de bevalling achter de rug is en de patiënt voldoende is hersteld, zal hij het ziekenhuis weer verlaten. Dit betekent dat verpleegkundigen bijna dagelijks te maken krijgen met opname van nieuwe patiënten en met ontslag van andere patiënten. Om te zorgen dat de patiënten

14 60 v e r p l e e g k u n d e v o o r m b o Figuur 2.2 Samenwerking van verpleegkundigen en artsen in het ziekenhuis. ook na ontslag de zorg krijgen die nog nodig is, moeten verpleegkundigen met mantelzorgers of thuiszorg overleggen over het vervolg van de zorg. Naast complexe en onzekere situaties van patiënten krijgen verpleegkundigen ook te maken met patiënten die weten dat ze niet meer zullen genezen. Gezien de ernst van de ziekte zullen zij binnen korte tijd in het ziekenhuis sterven. Bij deze patiënten en hun familieleden en naasten hebben verpleegkundigen een belangrijke begeleidende taak Verpleeg- en verzorgingshuizen en thuiszorg de werkomgeving In deze branche zijn mbo-verpleegkundigen werkzaam in een verpleeghuis, revalidatievoorziening, verzorgingshuis, thuissituatie, kleinschalige woonvorm of een woonzorgcombinatie. De zorgvragers, die van alle leeftijden kunnen zijn, kunnen kortdurend of langdurig zorg nodig hebben. Over het algemeen gaat het echter om langdurende zorg aan oudere mensen. Kenmerkend is dat de zorgvraag voortkomt uit zowel lichamelijk als psychosociale problemen bij de zorgvrager. Genezing is vaak

15 2 w a a r w e r k e n v e r p l e e g k u n d i g e n? 61 niet mogelijk, vandaar dat in de zorg de kwaliteit van leven van de zorgvrager centraal staat. Belangrijk is dat verpleegkundigen de zorg nadrukkelijk afstemmen met de zorgvrager, de mantelzorger en de naasten. In de verpleeg- en verzorgingshuizen en thuiszorg zijn ook verzorgenden en helpenden werkzaam die zich vooral richten op de basiszorg. Mbo-verpleegkundigen worden ingezet wanneer er sprake is van een meer complexere zorgvraag. Vaak zijn bij deze zorg ook andere disciplines betrokken. Mbo-verpleegkundigen verlenen in de verpleeg- en verzorgingshuizen en in de thuiszorg ook regelmatig palliatief-terminale zorg. de zorgvragers In verpleeg- en verzorgingshuizen en thuiszorg verleent de mboverpleegkundige aan de volgende mensen ondersteuning en zorg: oudere zorgvragers met beperkte zelfzorg; psychogeriatrische zorgvragers en zorgvragers met psychische problemen; chronisch zieken; revaliderende zorgvragers en zorgvragers die kortdurende zorg ontvangen na een ziekenhuisopname. Oudere zorgvragers met beperkte zelfzorg De meeste oudere mensen wonen gewoon thuis, ondanks de zorg die ze nodig hebben. De volgende cijfers geven dat weer. In 2006 woonde van de 65-plussers vijf procent in een verzorgingshuis of verpleeghuis; van de 80-plussers woonde zestien procent in een verzorgings- of verpleeghuis. Belangrijke redenen voor opname in een verpleeghuis of verzorgingshuis zijn de toename van gezondheidsklachten en overbelasting van de mantelzorgers. De vijf meest voorkomende gezondheidsproblemen bij ouderen zijn vergeetachtigheid, dementie, doof- en slechtziendheid, incontinentie en mobiliteitsproblemen. Een ander probleem, dat een gevolg is van het mobiliteitsprobleem, is het vallen. Ongeveer dertig procent van de ouderen valt één keer per jaar en vijftien procent valt twee keer per jaar of vaker. Hierdoor belanden ze vaak in het ziekenhuis.

16 62 v e r p l e e g k u n d e v o o r m b o Mantelzorgers spelen een belangrijke rol in de zorg voor ouderen. En ook zij hebben aandacht nodig, omdat er een groot beroep op hen wordt gedaan. Psychogeriatrische zorgvragers en zorgvragers met psychiatrische problemen Psychogeriatrische zorgvragers zijn ouderen die lijden aan dementie of andere geheugenstoornissen als gevolg van het ouder worden. Kenmerkend voor deze zorgvragers is dat ze steeds minder in staat zijn om voor zichzelf te zorgen. Het vooruitzicht is dat ze de regie over het eigen leven op termijn helemaal zullen verliezen. Voor de partner en familie heeft dit ook enorme gevolgen. Psychogeriatrische zorgvragers kunnen ook lichamelijke stoornissen hebben, die tot uitdrukking komen in psychische problemen of gedragsproblemen. Het is daarom belangrijk om verschijnselen van sluimerende dementie tijdig te herkenen. Zorgvragers met psychiatrische problemen maken steeds meer gebruik van de reguliere thuiszorg. Ook in de verpleeg- en verzorgingshuizen komen zorgvragers met psychiatrische problemen voor. Bij ouderen kunnen al langer bestaande gedragsproblemen een steeds groter probleem gaan worden en er is een verhoogd risico op het ontstaan van nieuwe stoornissen, zoals depressie. Chronisch zieken Chronisch zieken zijn mensen met één of meer lichamelijke stoornissen en beperkingen, waarmee zij hoogstwaarschijnlijk de rest van hun leven te maken hebben. Veelvoorkomende chronische ziekten zijn longaandoeningen (COPD: longemfyseem, chronische bronchitis en astma), reuma en diabetes. De klachten zijn voor een deel te behandelen of te verlichten, maar de ziekte zelf is niet te genezen. Chronisch zieken moeten steeds weer een evenwicht zien te vinden tussen de gevolgen van de ziekte en de behandeling en hun leven en levensstijl. Een belangrijk kenmerk van chronisch zieken is dat zij meestal goed in staat zijn om aan te geven welke wensen en behoeften zij hebben. Daarnaast hebben zij wat de zorg betreft veel ervaringsdeskundigheid.

17 2 w a a r w e r k e n v e r p l e e g k u n d i g e n? 63 Revaliderende zorgvragers en zorgvragers die kortdurende zorg ontvangen na een ziekenhuisopname Revaliderende zorgvragers hebben vaak complexe zorgvragen door hun behoefte aan ondersteuning op een groot aantal gebieden. Bij opname zijn over het algemeen meerdere disciplines bij de revalidatie betrokken. Met name na een ongeval of als iemand een beroerte heeft gehad, heeft de zorgvrager met een heel nieuwe situatie te maken. De behoefte aan ondersteuning bij de verwerking en acceptatie van de nieuwe situatie kan groot zijn. Dit geldt niet alleen voor de zorgvrager, maar ook voor zijn naasten Geestelijke gezondheidszorg de werkomgeving Mbo-verpleegkundigen in de geestelijke gezondheidszorg (GGZ ) zijn werkzaam in intra-, trans- en extramurale zorgvoorzieningen, zoals algemeen psychiatrisch ziekenhuizen (APZ), kinder- en jeugdpsychiatrische klinieken, regionale instellingen voor beschermd wonen (RIBW), instellingen voor verslavingszorg, geïntegreerde GGZ-instellingen voor ambulante zorg en regionale instellingen voor ambulante geestelijke gezondheidszorg (Riagg). In de geestelijke gezondheidszorg heeft de laatste jaren een verschuiving plaatsgevonden van langdurige zorg naar kortdurende zorg en van klinische zorg naar ambulante zorg en transmurale zorg. Ondanks dat neemt de klinische opname van cliënten met complexe psychiatrische problemen toe. De GGZ is wat doelgroepen, disciplines en behandelmethoden betreft zeer gevarieerd. De mbo-verpleegkundigen die werkzaam zijn in de GGZ, zijn niet alleen in de verpleging actief, maar ook in de behandeling. de zorgvragers De GGZ biedt zorg aan cliënten uit alle leeftijdscategorieën die kort- of langdurend zorg nodig hebben. In bijna alle sectoren van de GGZ neemt het aantal cliënten met een niet-nederlandse afkomst toe, vooral in de grote steden. De GGZ richt zich op cliënten die behoefte hebben aan de volgende vormen van zorg:

18 64 v e r p l e e g k u n d e v o o r m b o Geneeskundige zorg, gericht op het behandelen van een psychische stoornis. Langdurige zorg, gericht op zorgvragers met een (chronische) psychische stoornis om zo goed mogelijk deel te kunnen nemen aan de samenleving (wonen, welzijn, arbeid en relaties). Preventieve zorg, gericht op het voorkomen van psychische stoornissen. Bemoeizorg, gericht op mensen die ernstig verward en/of verslaafd zijn en die niet zelf om zorg vragen. Een belangrijk kenmerk van de cliënten is de onvoorspelbaarheid van het gedrag. Een cliënt kan de ene dag normaal en acceptabel gedrag vertonen en goed aanspraakbaar zijn. De volgende dag kan dat totaal anders zijn: hij vertoont afwijkend gedrag en is nauwelijks aanspreekbaar. Een ander belangrijk kenmerk is dat iemand ooit normaal was en meestal de hoop koestert dat hij weer wordt als vroeger. De weg naar herstel of goed maatschappelijk kunnen functioneren, is echter vaak een lange, met veel ups en downs. Soms geneest een cliënt niet van zijn ziekte. Deze cliënten wonen dan permanent in een instelling of kleinschalige woonvorm waar de nodige zorg en ondersteuning aanwezig is. De nadruk in deze sector van de GGZ ligt op het bevorderen en in stand houden van gezondheid, welzijn en wonen Gehandicaptenzorg de werkomgeving Mbo-verpleegkundigen in de gehandicaptenzorg zijn werkzaam in zelfstandige woonvormen (leefeenheden), bij ouders of verzorgers van zorgvragers thuis, kleinschalige woonvormen, instellingen voor gehandicaptenzorg, ambulante dienstverlening, dagbestedingprojecten of een combinatie daarvan. De zorg richt zich op mensen met een verstandelijke, lichamelijke, meervoudige en/of zintuiglijke beperking en omvat de volgende vormen van zorg: Ondersteuning van de woonfunctie aan mensen die niet zelfstandig wonen, maar aan wie een woonomgeving wordt aangeboden. Deze ondersteuning kan 24 uur per dag nodig zijn of alleen in de

19 2 w a a r w e r k e n v e r p l e e g k u n d i g e n? 65 avond en nacht omdat de zorgvrager overdag activiteiten heeft buiten de woonvoorziening. Ondersteuning van de dagbesteding bij het ontwikkelen van vaardigheden en het aanbieden van dagactiviteiten (figuur 2.3). Ambulante dienstverlening aan mensen die zelfstandig of bij ouders of andere verzorgers wonen. Het verplegen van mensen met een handicap is zeer divers; handicaps, behoeften en zorgvragen zijn immers zeer verschillend. Wat bij de zorg voor alle gehandicapten echter centraal staat, is de kwaliteit van bestaan en de verschillende levensdomeinen: woon-/leefomstandigheden, participatie/sociale zelfredzaamheid, mentaal welbevinden/autonomie en lichamelijk welbevinden/gezondheid. In paragraaf gaan we uitgebreider in op deze levensdomeinen. Figuur 2.3 Aanbieden van dagactiviteiten. de zorgvragers Het gaat om zorgvragers met een handicap of zorgvragers met een beperking. Deze woorden gebruikt men in de gehandicaptenzorg vaak door elkaar. De volgende groepen zorgvragers zijn te onderscheiden in de gehandicaptenzorg: mensen met een verstandelijke beperking;

20 66 v e r p l e e g k u n d e v o o r m b o mensen met een lichamelijke beperking; mensen met een zintuiglijke beperking; mensen met een meervoudige beperking. Mensen met een verstandelijke beperking Er worden verschillende begrippen gebruikt om de mate van verstandelijke handicap aan te geven. Vaak maakt men een onderscheid in licht, matig, ernstig en zeer ernstig (of diep) verstandelijk gehandicapten. Ongeveer de helft van de mensen met een verstandelijke handicap heeft een licht verstandelijke beperking. Dat wil zeggen dat hun vermogens vergelijkbaar zijn met die van een kind in het basisonderwijs. Ze hebben echter wel ruimere levenservaring, zijn lichamelijk verder ontwikkeld en hebben specifieke vaardigheden en levenswensen die vergelijkbaar zijn met die van andere volwassenen. Vaak kunnen ze alleen of met anderen samenwonen en hebben ze weinig begeleiding nodig. Ongeveer een kwart van de mensen met een verstandelijke handicap heeft een matige verstandelijke beperking. Dat wil zeggen dat hun verstandelijke ontwikkeling vergelijkbaar is met die van kinderen tussen drie en vijf jaar oud. Deze mensen kunnen vaak wel aangeven wat ze willen, zichzelf aan- en uitkleden, eten en drinken. Meestal hebben ze op alle levensgebieden ondersteuning nodig. Ongeveer een kwart van de mensen met een verstandelijke handicap heeft een ernstig verstandelijke beperking. Zij hebben een verstandelijke ontwikkeling vergelijkbaar met een kind jonger dan drie jaar. Deze mensen hebben op alle levensgebieden intensieve ondersteuning nodig. Mensen met een verstandelijke handicap hebben over het algemeen een verhoogde kans op motorische beperkingen, epilepsie, visuele en gehoorstoornissen, psychiatrische en gedragsproblemen en autismegerelateerde aandoeningen. Van de mensen met een verstandelijke beperking woont ongeveer een kwart in instituten en driekwart extramuraal. In instituten wonen vooral volwassenen met een ernstige handicap en mensen die behalve een verstandelijke handicap ook andere problemen hebben. Veel mensen met een licht verstandelijke beperking wonen op

21 2 w a a r w e r k e n v e r p l e e g k u n d i g e n? 67 zichzelf, al of niet met begeleiding. De anderen wonen, als zij niet meer bij familie thuis wonen, in gezinsvervangende tehuizen of in sociowoningen. Mensen met een lichamelijke beperking Lichamelijk gehandicapten vormen een relatief kleine groep in de totale gehandicaptenzorg. Zij verblijven in grote en kleine woonvormen, in gezinsvervangende tehuizen en/of maken gebruik van activiteitencentra. Het overgrote deel van de lichamelijk gehandicapten (95% van de mensen jonger dan 65 jaar) verblijft in de eigen thuissituatie. Tussen mensen met een lichamelijke beperking en chronisch zieken bestaat een sterke samenhang; zo heeft 85% van de mensen met een matige of ernstige lichamelijke beperking een chronische ziekte. Mensen met een zintuiglijke beperking Zintuiglijk gehandicapten zijn mensen met een beperking van de zintuigen: het gehoor, het zien, het evenwicht, het voelen en tasten, de smaak en de reuk. Men onderscheid vaak visueel en auditief gehandicapten. Ruim 96% van de mensen met een zintuiglijke beperking verblijft buiten een instelling. Mensen met een meervoudige beperking Mensen met een meervoudige beperking hebben naast een verstandelijke beperking ook een ernstige zintuiglijke of motorische beperking. Zij verblijven zowel in reguliere als in specifieke voorzieningen voor meervoudig gehandicapten. De zorgvraag van meervoudig gehandicapten is zeer complex. Dit heeft onder meer te maken met de moeilijke communicatie. Literatuur Boog, W., Jong, J.H.J. de, & Kerstens, J.A.M. (2002). Inleiding in de verpleegkunde en aspecten van de verpleegkundige beroepsuitoefening. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

22 68 v e r p l e e g k u n d e v o o r m b o Buijssen, H., & Adriaansen, M. (2005). Hulpverlening aan mantelzorgers. Amsterdam: Boom. Burgt, M. van der, Mechelen-Gevers, E. van, & Lintel Hekkert, M. te (2006). Introductie in de gezondheidszorg. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Duijnstee, M., Boeije, H., & Grypdonck, M. (2001). Hoe meer zelfzorg en mantelzorg, hoe beter? TvZ, 14/15, Geluk, A. (2006). Zorgen, een kwestie van doen! Een praktisch handboek voor mantelzorgers. Utrecht: Kosmos-Z&K. Haan, K. de, & Eliens, A. (2008). Verstandelijk gehandicaptenzorg toe aan herbezinning en actie. TvZ, 11/12, Kauffman, K. e.a. (2009). Eisen aan de beginnend verpleegkundige: algemene ziekenhuizen aan het woord. Nijmegen: Kenniscentrum Beroepsonderwijs Arbeidsmarkt. Kort, H., Cordia, A., & Witte, L. de (red). (2008). Langdurende zorg en technologie. Den Haag: Lemma. Leistra, E. e.a. (1999). Beroepsprofiel van de verpleegkundige. Utrecht: Elsevier/ De Tijdstroom. Most, M. van, & Pasch, T van de (2004). Mantelzorg in Nederland. TvZ, 10, Movisie (2007). Beroepscompetentieprofiel mbo-verpleegkundige. Utrecht: Movisie/Vilans. Prismant (2008). Regiomarge De arbeidsmarkt van verpleegkundigen, verzorgenden en sociaalagogen Utrecht: Prismant. Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (2000). Professionals in de gezondheidszorg. Zoetermeer: RVZ. Staa, A. van (2004). Transitiezorg is meer dan een goede transfer. TvZ, 6, Vroom, M. (2004). Verkenning van het transmurale landschap. TvZ, 6, Websites Centraal Bureau voor de Statistiek met gegevens over aantallen Informatie over gezondheidszorg, zorgverleners en zorginstellingen Informatie van de landelijke vereniging voor mantelzorgers en vrijwilligerszorg Informatie over beroepsbeoefenaren in de individuele gezondheidszorg Informatie over ketenzorg en transitiezorg Informatie over beroepen in de gezondheidszorg en welzijn Informatie over actuele ontwikkelingen en inzet van vrijwilligers.

Waar werken verpleegkundigen?

Waar werken verpleegkundigen? 7 Waar werken verpleegkundigen? Samenvatting Verpleegkundigen zijn met vele andere hulpverleners werkzaam in de gezondheidszorg. Dit hoofdstuk geeft een overzicht van het brede werkveld dat gezondheidszorg

Nadere informatie

Zorg nodig omdat iemand niet voor zichzelf kan zorgen: ongeneeslijk ziek, het hebben van een handicap, psychisch, door ouderdom.

Zorg nodig omdat iemand niet voor zichzelf kan zorgen: ongeneeslijk ziek, het hebben van een handicap, psychisch, door ouderdom. SAMENVATTING 7.1 Waarom hebben mensen zorg nodig? Om gezond te worden en gezond te blijven. Zorg nodig omdat iemand niet voor zichzelf kan zorgen: ongeneeslijk ziek, het hebben van een handicap, psychisch,

Nadere informatie

Netwerk Ouderenzorg Regio Noord

Netwerk Ouderenzorg Regio Noord Netwerk Ouderenzorg Regio Noord Vragenlijst Behoefte als kompas, de oudere aan het roer Deze vragenlijst bestaat vragen naar uw algemene situatie, lichamelijke en geestelijke gezondheid, omgang met gezondheid

Nadere informatie

De verschillen tussen Eerstelijns én Tweedelijns

De verschillen tussen Eerstelijns én Tweedelijns De verschillen tussen Eerstelijns én Tweedelijns & In de Bres biedt 'Eerstelijns Kortdurende Hulp' en 'Tweedelijns Specialistische Zorg', maar wat is het verschil? In Nederland ziet de zorgstructuur er

Nadere informatie

HERREGISTRATIE WET BIG RESEARCH PROFESSIONALS

HERREGISTRATIE WET BIG RESEARCH PROFESSIONALS HERREGISTRATIE WET BIG RESEARCH PROFESSIONALS Saskia Danen de Vries WET BEROEPEN INDIVIDUELE GEZONDHEIDS- ZORG, HOE ZAT HET OOK AL WEER? 1986: Parlement 1993: Wetsvoorstel aangenomen 1995 1997: gefaseerd

Nadere informatie

1.1 Inleiding: de categorie cliënten

1.1 Inleiding: de categorie cliënten In dit hoofdstuk wordt een beeld gegeven van mensen met een chronische aandoening. Beschreven wordt hoe de zorg is georganiseerd en welke instellingen en woonvormen er zijn. Ook wordt aandacht besteed

Nadere informatie

Beleid mantelzorg en vrijwilligers Fener Zorg

Beleid mantelzorg en vrijwilligers Fener Zorg P a g i n a 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding 1 2. Begrippen 1-2 3. Verschillen tussen mantelzorg en vrijwilligerswerk 2 4. Mantelzorg in Rotterdam 2-3 5. Visie van Fener Zorg op mantelzorg en vrijwilligers

Nadere informatie

DE VALKHORST. Intensieve verpleegkundige zorg, logeerzorg en revalidatie voor kinderen en jongeren tot 20 jaar

DE VALKHORST. Intensieve verpleegkundige zorg, logeerzorg en revalidatie voor kinderen en jongeren tot 20 jaar DE VALKHORST Intensieve verpleegkundige zorg, logeerzorg en revalidatie voor kinderen en jongeren tot 20 jaar 1 In deze brochure vindt u informatie over: De zorg van De Valkhorst 4 Voor wie De Valkhorst

Nadere informatie

Mantelzorgers. Herstel bij ons. Overdag bij ons. Tijdelijk bij ons. Beschut thuis

Mantelzorgers. Herstel bij ons. Overdag bij ons. Tijdelijk bij ons. Beschut thuis Mantelzorgers Beschut thuis Overdag bij ons Herstel bij ons Tijdelijk bij ons Behandeling en expertise Bij u thuis Nieuw thuis Praktische hulp en voorlichting Advies en begeleiding Emotionele steun Mantelzorg

Nadere informatie

U heeft zorg nodig. Hoe regelt u dat?

U heeft zorg nodig. Hoe regelt u dat? U heeft zorg nodig. Hoe regelt u dat? U wilt zorg die betaald wordt uit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). U kunt daar altijd een aanvraag voor doen. Het CIZ (Centrum indicatiestelling zorg)

Nadere informatie

Sociale kaart. Voor werkgroepleden en coördinatoren. Het belang van de sociale kaart

Sociale kaart. Voor werkgroepleden en coördinatoren. Het belang van de sociale kaart Sociale kaart Voor werkgroepleden en coördinatoren Het belang van de sociale kaart De sociale kaart geeft informatie over instellingen op het gebied van zorg, welzijn en hulpverlening. Deze instellingen

Nadere informatie

U heeft zorg nodig. Hoe regelt u dat?

U heeft zorg nodig. Hoe regelt u dat? U heeft zorg nodig. Hoe regelt u dat? U wilt zorg die betaald wordt uit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). U kunt daar altijd een aanvraag voor doen. Het CIZ (Centrum indicatiestelling zorg)

Nadere informatie

&Ons Tweede Thuis VOLWASSENEN

&Ons Tweede Thuis VOLWASSENEN &Ons Tweede Thuis VOLWASSENEN & & VOLWASSENEN Ondersteuning voor mensen met een beperking Heb je een beperking of heeft je zoon of dochter een beperking? Dan is wat ondersteuning soms erg welkom. Ons Tweede

Nadere informatie

Antwoorden stellingen. Afstemmen van zorg. NU ZORG Editie 2014. Pagina 1

Antwoorden stellingen. Afstemmen van zorg. NU ZORG Editie 2014. Pagina 1 Antwoorden stellingen Afstemmen van zorg NU ZORG Editie 2014 Pagina 1 Hoofdstuk 1. Coördinatie van zorg 1. Als verzorgende ben je niet verantwoordelijk voor de totale zorg rondom een zorgvrager. 2. Je

Nadere informatie

Ons Advies. graag. Zij komen ook bij u thuis. Behandeling & expertise

Ons Advies. graag. Zij komen ook bij u thuis. Behandeling & expertise Ons Advies & Behandelteam helpt u graag Zij komen ook bij u thuis Behandeling & expertise Welkom Vertrouwd en verantwoord Woonzorg Flevoland is een organisatie die een breed aanbod heeft aan zorg, diensten

Nadere informatie

Alle medewerkers zijn professioneel en erg vriendelijk.

Alle medewerkers zijn professioneel en erg vriendelijk. Wonen Thuis Expert WONEN THUIS EXPERT Alle medewerkers zijn professioneel en erg vriendelijk. De RSZK biedt zorg en diensten aan mensen die vanwege hun leeftijd, ziekte of een beperking in meer of mindere

Nadere informatie

Overdracht van zorg aan de CVA-client naar de thuissituatie

Overdracht van zorg aan de CVA-client naar de thuissituatie Overdracht van zorg aan de CVA-client naar de thuissituatie Richtlijnen/afspraken met betrekking overdracht van de coördinatie van zorg naar de thuissituatie. Protocol thuiszorg, 1 december 2004 Opgesteld

Nadere informatie

Zorgprofielen Productenboek Verzorging en Verpleging

Zorgprofielen Productenboek Verzorging en Verpleging Zorgprofielen Productenboek Verzorging en Verpleging Informatie over zorgproducten van Amerpoort voor oudere mensen met een verstandelijke beperking met het accent op verzorging en verpleging Een zorgprofiel

Nadere informatie

ANTWOORDEN OPDRACHTEN ORGANISATIE VAN DE GEZONDHEIDSZORG. Hoofdstuk 2 Huisarts... 1 Stellingen... 1 Open vraag... 1

ANTWOORDEN OPDRACHTEN ORGANISATIE VAN DE GEZONDHEIDSZORG. Hoofdstuk 2 Huisarts... 1 Stellingen... 1 Open vraag... 1 ANTWOORDEN OPDRACHTEN ORGANISATIE VAN DE GEZONDHEIDSZORG INHOUD Hoofdstuk 2 Huisarts... 1... 1... 1 Hoofdstuk 4 Apotheken en zorg voor geneesmiddelen... 2... 2... 2 Hoofdstuk 5 Andere zorgverleners in

Nadere informatie

Zorg na uw ziekenhuisopname

Zorg na uw ziekenhuisopname Zorg na uw ziekenhuisopname U bent opgenomen in Maasziekenhuis Pantein. Voordat u weer naar huis gaat, heeft u een gesprek met de liaisonverpleegkundige om te bespreken of u na uw opname in het ziekenhuis

Nadere informatie

Basisarrangement 10. Beschermd verblijf met intensieve palliatief-terminale zorg CIZ-indicatie: zorgzwaartepakket 10 (ZZP VV10)

Basisarrangement 10. Beschermd verblijf met intensieve palliatief-terminale zorg CIZ-indicatie: zorgzwaartepakket 10 (ZZP VV10) Basisarrangement 10 Beschermd verblijf met intensieve palliatief-terminale zorg CIZ-indicatie: zorgzwaartepakket 10 (ZZP VV10) Voor elkaar WoonZorgcentra Haaglanden basisarrangement 10 Dit basisarrangement

Nadere informatie

Bron: Vilans website januari 2018 en Movisie - website januari 2018

Bron: Vilans website januari 2018 en Movisie -   website januari 2018 Wettelijke kaders en voorzieningen mantelzorgondersteuning Bron: Vilans - https://www.vilans.nl - website januari 2018 en Movisie - https://www.movisie.nl website januari 2018 Vilans is een kenniscentrum

Nadere informatie

Nazorgwijzer Martini Ziekenhuis

Nazorgwijzer Martini Ziekenhuis Nazorgwijzer Martini Ziekenhuis Nazorgwijzer Martini Ziekenhuis U wordt opgenomen in het ziekenhuis en denkt na ontslag uit het ziekenhuis ook nog zorg nodig te hebben. Bijvoorbeeld thuiszorg voor hulp

Nadere informatie

Ik krijg nu AWBZ-zorg. Wat krijg ik in 2015?

Ik krijg nu AWBZ-zorg. Wat krijg ik in 2015? Factsheet Ik krijg nu AWBZ-zorg. Wat krijg ik in 2015? De overheid gaat de langdurige zorg anders organiseren. Hoe is de overgang van de ene wet naar de andere geregeld? Vanaf 1 januari 2015 verandert

Nadere informatie

Boterdiep Oost. Kortdurend verblijf voor observatie, onderzoek en revalidatie HEYMANSCENTRUM

Boterdiep Oost. Kortdurend verblijf voor observatie, onderzoek en revalidatie HEYMANSCENTRUM Boterdiep Oost Kortdurend verblijf voor observatie, onderzoek en revalidatie HEYMANSCENTRUM Boterdiep Oost is de revalidatieafdeling met een Plus. Hier kunt u terecht als u meer zorg en begeleiding nodig

Nadere informatie

1 Het werkveld van de helpende

1 Het werkveld van de helpende 1 Het werkveld van de helpende Wat moet je zeggen tegen een cliënt die vraagt of je geld voor hem wilt pinnen? Of een cliënt die vraagt of je oogdruppels kunt toedienen? Je kunt het best, want je doet

Nadere informatie

Presentatie verdiepingssessie inkoop Jeugd-AWBZ. Vrijdag 13 juni 2014

Presentatie verdiepingssessie inkoop Jeugd-AWBZ. Vrijdag 13 juni 2014 Presentatie verdiepingssessie inkoop Jeugd-AWBZ Vrijdag 13 juni 2014 Wie zijn we? Ons Tweede thuis is een organisatie ten dienste van ongeveer 2000 mensen met een verstandelijke, meervoudige of lichamelijke

Nadere informatie

Als genezing niet meer mogelijk is

Als genezing niet meer mogelijk is Algemeen Als genezing niet meer mogelijk is www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl ALG043 / Als genezing niet meer mogelijk is / 06-10-2015 2 Als

Nadere informatie

Zorg na een ziekenhuisopname

Zorg na een ziekenhuisopname Zorg na een ziekenhuisopname Inhoudsopgave Inleiding... 1 Heeft u nog extra zorg nodig na uw ziekenhuis verblijf... 1 Als u naar huis gaat... 1 Thuiszorg... 1 Hulpmiddelen... 2 Medisch Specialistische

Nadere informatie

Pakket 10 Beschermd verblijf met intensieve palliatiefterminale

Pakket 10 Beschermd verblijf met intensieve palliatiefterminale BESCHRIJVING VAN DE ZORGZWAARTEPAKKETTEN Pakket 10 Beschermd verblijf met intensieve palliatiefterminale zorg Pakket 10 Beschermd verblijf met intensieve palliatief-terminale zorg is voor mensen die een

Nadere informatie

Familieparticipatie en mantelzorg

Familieparticipatie en mantelzorg Familieparticipatie en mantelzorg Inleiding: Mantelzorg en familieparticipatie zijn twee begrippen die vaak door elkaar gebruikt worden. Norschoten maakt onderscheid in deze twee begrippen. In deze notitie

Nadere informatie

GVT-team. Gespecialiseerde Verpleging

GVT-team. Gespecialiseerde Verpleging GVT-team Gespecialiseerde Verpleging Gespecialiseerde Verpleging: liever thuis dan in het ziekenhuis Infuus inbrengen, pijnbestrijding De Gespecialiseerde Verpleging Thuiszorgtechnologie van Cordaan- Thuiszorg

Nadere informatie

Vragenlijst onderzoek wachtlijsten in de Wlz. In te vullen door de zorgvrager:

Vragenlijst onderzoek wachtlijsten in de Wlz. In te vullen door de zorgvrager: lijst onderzoek wachtlijsten in de Wlz Deze vragenlijst wordt afgenomen voor het onderzoek naar de wachtlijsten voor het wonen bij een zorginstelling. Volgens onze gegevens heeft u een wens voor wonen

Nadere informatie

Kennismaken met Valkenhof compleet in zorg, bij u thuis of bij ons. Kennismaken met Valkenhof

Kennismaken met Valkenhof compleet in zorg, bij u thuis of bij ons. Kennismaken met Valkenhof Kennismaken met Valkenhof compleet in zorg, bij u thuis of bij ons Kennismaken met Valkenhof Inhoud Zorg met 'n zachte g Korte kennismaking Vergoeding Zorg bij u thuis Dagcentra Gezondheidscentrum Valkenhof

Nadere informatie

Zorg na een ziekenhuisopname Als u (nog) niet naar huis terug kunt

Zorg na een ziekenhuisopname Als u (nog) niet naar huis terug kunt Patiënten verblijven steeds korter in het ziekenhuis en worden ontslagen zodra dat medisch verantwoord is. Wanneer u na de ziekenhuisopname (nog) niet naar huis kunt, zijn er verschillende mogelijkheden:

Nadere informatie

Werken in Zorg en Welzijn. Iets voor jou?

Werken in Zorg en Welzijn. Iets voor jou? Werken in Zorg en Welzijn Iets voor jou? De zorg verandert Belangrijke ontwikkelingen Wij worden allemaal ouder. Ouderen hebben meerdere chronische ziektes. Zorg voor jong en oud verschuift van instelling

Nadere informatie

Nazorgwijzer Martini Ziekenhuis

Nazorgwijzer Martini Ziekenhuis Nazorgwijzer Martini Ziekenhuis Nazorgwijzer Martini Ziekenhuis Transferpunt voor Nazorg Informatie en bemiddeling bij zorg na ziekenhuisopname. Transferpunt voor Nazorg bevindt zich in de centrale hal

Nadere informatie

Zorg na een ziekenhuisopname

Zorg na een ziekenhuisopname Zorg na een ziekenhuisopname Met ingang van 1 januari 2015 is er veel veranderd in de zorg. Belangrijk is dat u weet dat niet meer alle zorg wordt vergoed en verzorgd door de overheid, thuiszorg of het

Nadere informatie

WELKOM BIJ LUCIVER! Heeft u na het lezen van deze brochure nog vragen. Laat het ons horen. Wij staan graag voor u klaar!

WELKOM BIJ LUCIVER! Heeft u na het lezen van deze brochure nog vragen. Laat het ons horen. Wij staan graag voor u klaar! WELKOM BIJ LUCIVER! LuciVer is een kleinschalige organisatie voor welzijn, zorg en wonen. Wij zijn er voor ouderen die door verlies van lichamelijke en/of geestelijke mogelijkheden zorg of ondersteuning

Nadere informatie

Wiens verantwoordelijkheid is het eigenlijk. Mythen en feiten rond de informele steunstructuren

Wiens verantwoordelijkheid is het eigenlijk. Mythen en feiten rond de informele steunstructuren Wiens verantwoordelijkheid is het eigenlijk Mythen en feiten rond de informele steunstructuren Tot slot: Meer doelmatigheid van het professionele aanbod valt te verkrijgen door het kritisch doorlichten

Nadere informatie

Organiseren van zorg Niveau 3

Organiseren van zorg Niveau 3 Antwoorden stellingen Organiseren van zorg Niveau 3 NU ZORG Editie 2014 Pagina 1 Hoofdstuk 1. Het zorgproces 1. De holistische mensvisie gaat uit van de hele mens. Lichamelijke, psychische en sociale aspecten

Nadere informatie

Ketenzorg dementie. Ketenzorg dementie in Zoetermeer

Ketenzorg dementie. Ketenzorg dementie in Zoetermeer Ketenzorg dementie Wat is dementie? Dementie is niet één bepaalde aandoening, maar een ziektebeeld (syndroom) waarvan meer dan 60 oorzaken bekend zijn. Kenmerkend voor dit ziektebeeld is een combinatie

Nadere informatie

Ik krijg nu AWBZ-zorg. Wat krijg ik in 2015?

Ik krijg nu AWBZ-zorg. Wat krijg ik in 2015? Factsheet Ik krijg nu AWBZ-zorg. Wat krijg ik in 2015? De overheid gaat de langdurige zorg anders organiseren. Hoe is de overgang van de ene wet naar de andere geregeld? Vanaf 1 januari 2015 verandert

Nadere informatie

Thuiszorg Sint Annaklooster. Uw wensen, onze zorg

Thuiszorg Sint Annaklooster. Uw wensen, onze zorg Thuiszorg Sint Annaklooster Uw wensen, onze zorg Even voorstellen Stichting Sint Annaklooster is een brede zorginstelling in de regio Eindhoven. Met een op maat gesneden aanbod van zorg- en dienstverlening

Nadere informatie

Ruim baan voor informele zorg

Ruim baan voor informele zorg Ruim baan voor informele zorg Henk Nies Vilans, Kenniscentrum Langdurende Zorg, Utrecht - Zonnehuis Leerstoel Organisatie en beleid van zorg Vrije Universiteit Amsterdam 17 e Regionale Zorgconferentie

Nadere informatie

Al gehoord van de 107? Mieke Craeymeersch, directeur Similes

Al gehoord van de 107? Mieke Craeymeersch, directeur Similes Al gehoord van de 107? Mieke Craeymeersch, directeur Similes Heb je al gehoord van de 107? Niet 101 of 102 of 105 maar 107? gebaseerd op het nummer van het artikel in het KB over de ziekenhuizen die de

Nadere informatie

ZZP-Productenboek Volledig Pakket Thuis (VPT)

ZZP-Productenboek Volledig Pakket Thuis (VPT) ZZP-Productenboek Volledig Pakket Thuis (VPT) Informatie over zorgproducten van Amerpoort voor mensen met een verstandelijke beperking die thuis wonen Een zorgzwaartepakket (ZZP) is een manier om aan te

Nadere informatie

Na ontslag uit het ziekenhuis

Na ontslag uit het ziekenhuis Na ontslag uit het ziekenhuis U bent opgenomen op de afdeling Interne Geneeskunde, Infectieziekten, Endocrinologie en Reumatologie in Rijnstate en gaat binnenkort weer naar huis. In deze folder geven wij

Nadere informatie

AWBZ-zorg aanvragen, hoe regelt u dat?

AWBZ-zorg aanvragen, hoe regelt u dat? AWBZ-zorg aanvragen, hoe regelt u dat? AWBZ: zorg bij ziekte, handicap of ouderdom Als u zorg wilt die wordt betaald uit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ), onderzoekt het Centrum indicatiestelling

Nadere informatie

ZZP-Productenboek Verzorging en Verpleging

ZZP-Productenboek Verzorging en Verpleging ZZP-Productenboek Verzorging en Verpleging Informatie over zorgproducten van Amerpoort voor oudere mensen met een verstandelijke beperking met het accent op verzorging en verpleging Indicatiestelling Zorg)

Nadere informatie

Ondersteuning bij de diagnose kanker (de lastmeter)

Ondersteuning bij de diagnose kanker (de lastmeter) Ondersteuning bij de diagnose kanker (de lastmeter) De diagnose kanker kan grote impact op u en uw naaste(n) hebben. De ziekte en de behandeling kunnen niet alleen lichamelijke klachten met zich meebrengen,

Nadere informatie

ZORG NA ZIEKENHUISOPNAME

ZORG NA ZIEKENHUISOPNAME ZORG NA ZIEKENHUISOPNAME 2 Inhoudsopgave Inleiding 3 Heeft u zorg nodig na het verblijf in het ziekenhuis? 4 Wie regelt deze zorg? 4 Uw plichten rondom ontslag 5 Wanneer kan de zorg na de ziekenhuisopname

Nadere informatie

Hebt u zorg nodig? Informatie over de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten en het aanvragen van zorg

Hebt u zorg nodig? Informatie over de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten en het aanvragen van zorg Hebt u zorg nodig? Informatie over de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten en het aanvragen van zorg JANUARI 2010 INHOUDSOPGAVE Waar gaat deze folder over? Welke zorg hoort bij de AWBZ? Vijf zorgfuncties

Nadere informatie

> Zorgaanbod voor mensen met de ziekte van Parkinson. Wonen, (thuis)zorg en dagbehandeling

> Zorgaanbod voor mensen met de ziekte van Parkinson. Wonen, (thuis)zorg en dagbehandeling > Zorgaanbod voor mensen met de ziekte van Parkinson Wonen, (thuis)zorg en dagbehandeling Wonen, (thuis)zorg en dagbehandeling 2 Inleiding Deze folder geeft informatie over het zorgaanbod van MeanderGroep

Nadere informatie

Factsheet Veranderingen in de Zorg 2015 (AWBZ, LIZ, Zvw en Wmo):

Factsheet Veranderingen in de Zorg 2015 (AWBZ, LIZ, Zvw en Wmo): Factsheet Veranderingen in de Zorg 2015 (AWBZ, LIZ, Zvw en Wmo): Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ): Collectieve Volksverzekering voor ziektekostenrisico s, waarvoor je je niet individueel kunt

Nadere informatie

Clientprofielen maatwerkvoorzieningen Kempengemeenten Reusel-De Mierden, Bergeijk, Bladel en Eersel 19 mei 2014

Clientprofielen maatwerkvoorzieningen Kempengemeenten Reusel-De Mierden, Bergeijk, Bladel en Eersel 19 mei 2014 Welbevinden Doel Het bevorderen van welzijn en de kwaliteit van leven, achteruitgang vertragen en mantelzorgers ontlasten door het dragelijk houden van de effecten van de aandoening van de cliënt en langer

Nadere informatie

GGZ Centrum Roermond Regionaal Centrum GGZ Venlo Regionaal Centrum GGZ Venray

GGZ Centrum Roermond Regionaal Centrum GGZ Venlo Regionaal Centrum GGZ Venray GGZ Centrum Roermond Regionaal Centrum GGZ Venlo Regionaal Centrum GGZ Venray GGZ Centrum Roermond Informatie voor de cliënt 2 De Regionale Centra GGZ Venray, Venlo en Roermond Lichamelijke klachten heeft

Nadere informatie

Feiten en cijfers mantelzorg

Feiten en cijfers mantelzorg Feiten en cijfers mantelzorg Hieronder leest u de meest belangrijke feiten en cijfers op het gebied van mantelzorg in Nederland uit het SCP-rapport 'Informele hulp: wie doet er wat?' (2015). Aantal mantelzorgers

Nadere informatie

Wat als ik niet meer beter word?

Wat als ik niet meer beter word? Wat als ik niet meer beter word? Als u te horen heeft gekregen dat u niet meer kunt genezen, is dat een harde boodschap. Deze boodschap roept veel vragen op, zoals: Deze folder is bedoeld voor mensen die

Nadere informatie

School voor. gezondheidszorg. Doktersassistent. Tandartsassistent. Verpleegkundige. Verzorgende-IG. Helpende Zorg & Welzijn

School voor. gezondheidszorg. Doktersassistent. Tandartsassistent. Verpleegkundige. Verzorgende-IG. Helpende Zorg & Welzijn School voor gezondheidszorg Doktersassistent Tandartsassistent Verpleegkundige Verzorgende-IG Helpende Zorg & Welzijn School voor gezondheidszorg Doktersassistent Tandartsassistent Verpleegkundige Verzorgende-IG

Nadere informatie

Waarmee helpt Thuisbegeleiding?

Waarmee helpt Thuisbegeleiding? Waarmee helpt Thuisbegeleiding? Veelzijdig in zorg Verwijzersinformatie Vérian, veelzijdig in zorg Vérian biedt u een breed aanbod aan zorgdiensten, 24 uur per dag, 7 dagen in de week. In elke levensfase

Nadere informatie

Project Versterking van Palliatieve Zorg in Suriname

Project Versterking van Palliatieve Zorg in Suriname Project Versterking van Palliatieve Zorg in Suriname Ernstig zieke mensen voor wie geen genezing meer mogelijk is, willen de laatste fase van hun leven graag thuis doorbrengen in hun eigen vertrouwde omgeving.

Nadere informatie

Psychiatrische Intensieve Thuiszorg

Psychiatrische Intensieve Thuiszorg Psychiatrische Intensieve Thuiszorg Informatie voor cliënten en familie Ouderen Mondriaan voor geestelijke gezondheid Ouderen Psychiatrische Intensieve Thuiszorg De Divisie Ouderen is een onderdeel van

Nadere informatie

INTERMED Self-Assessment Het scoren van BioPsychoSociale Gezondheidszorg behoeften vanuit perspectief van de oudere Maart 2011

INTERMED Self-Assessment Het scoren van BioPsychoSociale Gezondheidszorg behoeften vanuit perspectief van de oudere Maart 2011 INTERMED Self-Assessment Het scoren van BioPsychoSociale Gezondheidszorg behoeften vanuit perspectief van de oudere Maart 2011 De INTERMED 1 is een instrument waarmee zorgcomplexiteit kan worden vastgesteld.

Nadere informatie

5,8. Samenvatting door een scholier 1754 woorden 9 april keer beoordeeld. Zorg en welzijn

5,8. Samenvatting door een scholier 1754 woorden 9 april keer beoordeeld. Zorg en welzijn Samenvatting door een scholier 1754 woorden 9 april 2006 5,8 33 keer beoordeeld Vak Zorg en welzijn Sociaal-agogisch Boek: Begeleiden 309 Hoofdstuk 1: Begeleidingsbehoefte nader bekeken 1.1 Inleiding Leerdoelen,

Nadere informatie

> Wonen, (thuis)zorg en dagbehandeling. voor mensen met de ziekte van Parkinson

> Wonen, (thuis)zorg en dagbehandeling. voor mensen met de ziekte van Parkinson > Wonen, (thuis)zorg en dagbehandeling voor mensen met de ziekte van Parkinson Inleiding Deze folder geeft informatie over het zorgaanbod van MeanderGroep voor cliënten met de ziekte van Parkinson. De

Nadere informatie

Poliklinische behandeling

Poliklinische behandeling Poliklinische behandeling Ouderen Poliklinische behandeling Introductie Mondriaan Ouderen is een onderdeel van Mondriaan. We verlenen hulp aan mensen van 65 jaar en ouder, die behoefte hebben aan behandeling,

Nadere informatie

Mantelzorgbeleid WZU Veluwe 2015

Mantelzorgbeleid WZU Veluwe 2015 Mantelzorgbeleid WZU Veluwe 2015 April 2015 Ant Stremmelaar Adviseur Zorg en Kwaliteit Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Doel 3 3. Begripsbepaling 3 4. Uitgangspunten WZU Veluwe 4 2 Inleiding Mantelzorg

Nadere informatie

Logeren, herstellen en revalideren. Herstel bij ons

Logeren, herstellen en revalideren. Herstel bij ons Logeren, herstellen en revalideren hut thuis Overdag bij ons Herstel bij ons Behandeling en expertise is Nieuw thuis Comfortabel logeren met zorg en ondersteuning Revalideren en/of herstellen tijdens ziekte

Nadere informatie

AWBZ-zorg aanvragen, hoe regelt u dat?

AWBZ-zorg aanvragen, hoe regelt u dat? AWBZ-zorg aanvragen, hoe regelt u dat? AWBZ: zorg bij ziekte, handicap of ouderdom Als u zorg wilt die wordt betaald uit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ), onderzoekt het Centrum indicatiestelling

Nadere informatie

Beleidsregels indicatiestelling AWBZ 2011. Bijlage 7. Behandeling

Beleidsregels indicatiestelling AWBZ 2011. Bijlage 7. Behandeling 2011 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Doelstelling functie 4 2.1 Algemeen 4 2.2 Continue, systematische, langdurige en multidisciplinaire zorg (CSLM) 5 2.3 gericht op herstel en/of het aanleren van vaardigheden

Nadere informatie

Sint Annaklooster, de beste zorg bij u in de wijk

Sint Annaklooster, de beste zorg bij u in de wijk Sint Annaklooster, de beste zorg bij u in de wijk Even voorstellen Sint Annaklooster is een brede zorginstelling in de regio Eindhoven en Helmond. Met een op maat gesneden aanbod van zorg- en dienstverlening

Nadere informatie

GEÏNTEGREERDE THUISZORG

GEÏNTEGREERDE THUISZORG GEÏNTEGREERDE THUISZORG GEÏNTEGREERDE THUISZORG Instituut voor Zorgprofessionals biedt de cursus Geïntegreerde Thuiszorg aan. In de cursus staat het opzetten en onderhouden van een samenwerking tussen

Nadere informatie

Hersenletsel uw behandelprogramma bij Adelante

Hersenletsel uw behandelprogramma bij Adelante Hersenletsel uw behandelprogramma bij Adelante Voorwoord Hersenletsel Iedereen is anders. Elke situatie is anders en elk herstelproces verloopt anders. Dat realiseren wij ons heel goed. In dit hoofdstuk

Nadere informatie

Doelgroepenbeleid Zorgvilla Huize Dahme

Doelgroepenbeleid Zorgvilla Huize Dahme Doelgroepenbeleid Zorgvilla Huize Dahme Levensgericht zorgaanbod Een zorgaanbod ontwikkelen dat goed aansluit bij de zorg van onze Gasten. Dat is het doel van ons doelgroepenbeleid. Het verhoogt de kwaliteit

Nadere informatie

Fysiotherapie bij u in de wijk

Fysiotherapie bij u in de wijk Fysiotherapie bij u in de wijk Florence Florence biedt met ruim 4.000 medewerkers onder meer jeugdgezondheidszorg, thuiszorg, verzorgingshuiszorg en verpleeghuiszorg in Den Haag, Delft, Leidschendam-Voorburg,

Nadere informatie

WERKAFSPRAKEN OVER COMMUNICATIE ROND KWETSBARE OUDEREN

WERKAFSPRAKEN OVER COMMUNICATIE ROND KWETSBARE OUDEREN WERKAFSPRAKEN OVER COMMUNICATIE ROND KWETSBARE OUDEREN Huisartsenpraktijk (huisarts en/of POH) levert 1 e lijns zorg, d.w.z. doet diagnostisch onderzoek en behandeling t.b.v. álle inwoners in thuissituatie

Nadere informatie

Transities in vogelvlucht de hervorming van de langdurige zorg. ZorgImpuls maart 2015 versie gemeente Rotterdam

Transities in vogelvlucht de hervorming van de langdurige zorg. ZorgImpuls maart 2015 versie gemeente Rotterdam Transities in vogelvlucht de hervorming van de langdurige zorg ZorgImpuls maart 2015 versie gemeente Rotterdam Inleiding Vanaf 1 januari 2015 is er veel veranderd in de zorg en ondersteuning. Het Rijk

Nadere informatie

Memo. Leden van de commissie WOS. R.Kool- van Mourik CDA-fractie. Betreft: Informatie over kwetsbare ouderen. Datum: 15-3-2011

Memo. Leden van de commissie WOS. R.Kool- van Mourik CDA-fractie. Betreft: Informatie over kwetsbare ouderen. Datum: 15-3-2011 Aan: Van: Leden van de commissie WOS R.Kool- van Mourik CDA-fractie Betreft: Informatie over kwetsbare ouderen. Datum: 15-3-2011 Inleiding. Ruim een kwart van de 65-plussers is kwetsbaar voor ernstige

Nadere informatie

Zorg nodig na uw verblijf in het ziekenhuis

Zorg nodig na uw verblijf in het ziekenhuis Zorg nodig na uw verblijf in het ziekenhuis Heeft u na uw verblijf in het ziekenhuis nog zorg nodig? Dan wordt afdeling nazorg ingeschakeld om dit samen met u voor u te regelen. De afdeling nazorg De afdeling

Nadere informatie

Keten Palliatieve Zorg

Keten Palliatieve Zorg Keten Palliatieve Zorg Wat is palliatieve zorg? Palliatieve zorg begint wanneer iemand te horen heeft gekregen dat hij/zij ongeneeslijk ziek is en behandeling niet meer mogelijk is. Dat is een harde boodschap

Nadere informatie

Dementie Radboud universitair medisch centrum

Dementie Radboud universitair medisch centrum Dementie Bij u, uw partner of familielid is dementie vastgesteld. In deze folder kunt u lezen wat dementie is en waar u voor verdere vragen en informatie terecht kunt. Vanwege de leesbaarheid wordt in

Nadere informatie

Woordenlijst begrippen in de zorg

Woordenlijst begrippen in de zorg Woordenlijst begrippen in de zorg Aanvullende verzekering Een aanvullende verzekering kan kosten voor gezondheidszorg die niet in het basispakket zit vergoeden. Aanvullende verzekeringen kunnen per verzekeraar

Nadere informatie

1 De gezondheidszorg in een notendop

1 De gezondheidszorg in een notendop 1 De gezondheidszorg in een notendop Dit hoofdstuk beschrijft de gezondheidszorg in het kort. Het is te lezen als een samenvatting van het boek: de belangrijkste onderdelen komen in enkele woorden aan

Nadere informatie

GEBROKEN HEUP MET ELKAAR WERKEN AAN HERSTEL

GEBROKEN HEUP MET ELKAAR WERKEN AAN HERSTEL GEBROKEN HEUP MET ELKAAR WERKEN AAN HERSTEL 288 Deze folder is een samenwerking van: Inleiding U bent via de Spoedeisende Hulp opgenomen in het Sint Franciscus Gasthuis met een gebroken heup. Waarschijnlijk

Nadere informatie

Poliklinische behandeling

Poliklinische behandeling Poliklinische behandeling Ouderen Poliklinische behandeling Introductie Mondriaan Ouderen is een onderdeel van Mondriaan. We verlenen hulp aan mensen van 65 jaar en ouder, die behoefte hebben aan behandeling,

Nadere informatie

Pleyade. Algemene informatie. www.pleyade.nl

Pleyade. Algemene informatie. www.pleyade.nl Pleyade Algemene informatie www.pleyade.nl Zorg voor elkaar Pleyade is gespecialiseerd in zorg voor mensen van 55 jaar en ouder in de regio Arnhem. Als geen ander kunnen wij anticiperen op de veranderingen

Nadere informatie

Mantelzorg. Praktische informatie en tips voor mantelzorgers

Mantelzorg. Praktische informatie en tips voor mantelzorgers Mantelzorg Praktische informatie en tips voor mantelzorgers Inleiding Met de mantelzorger bedoelen we diegene die een belangrijke rol in de zorg voor een naaste vervult. Vaak is dit een ouder, partner

Nadere informatie

Productbeschrijving Wmo contract 2016

Productbeschrijving Wmo contract 2016 Productbeschrijving Wmo contract 2016 In dit document worden de ingekochte producten beschreven. Het is bedoeld als handreiking bij de beoordeling van de in te zetten ondersteuning. Geen vaste criteria

Nadere informatie

Meldactie AWBZ oktober 2010

Meldactie AWBZ oktober 2010 pagina 1 van 13 Meldactie AWBZ oktober 2010 Inleiding Zeven cliëntenorganisaties werken samen om de gevolgen van de veranderingen in de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) in kaart te brengen.

Nadere informatie

Stroke Service Assen. Zorg op maat na een beroerte. stroke service

Stroke Service Assen. Zorg op maat na een beroerte. stroke service Stroke Service Assen Zorg op maat na een beroerte z z stroke service assen 1 Stroke Service Assen staat garant voor goede zorg aan inwoners van Assen en omstreken die getroffen zijn door een beroerte.

Nadere informatie

Brijder Verslavingszorg Hoofddorp

Brijder Verslavingszorg Hoofddorp Ons Team Ons team is zeer divers. We bestaan uit het secretariaat, psychologen, maatschappelijk werkers, sociaal psychiatrisch verpleegkundigen, cognitief gedragstherapeutisch werkers, ervaringsdeskundigen,

Nadere informatie

Logeren, herstellen en revalideren. Herstel bij ons

Logeren, herstellen en revalideren. Herstel bij ons Logeren, herstellen en revalideren eschut thuis Overdag bij ons Herstel bij ons Behandeling en expertise huis Nieuw thuis Comfortabel logeren met zorg en ondersteuning Revalideren en/of herstellen tijdens

Nadere informatie

Eenzaamheid onder mantelzorgers Jolanda Elferink, Expertisecentrum Mantelzorg

Eenzaamheid onder mantelzorgers Jolanda Elferink, Expertisecentrum Mantelzorg Eenzaamheid onder mantelzorgers Jolanda Elferink, Expertisecentrum Mantelzorg 4-06-13 Inhoud - In welke mantelzorgsituaties kom je eenzaamheid tegen? - Welke drie stappen kun je zetten om eenzaamheid te

Nadere informatie

College Specialismen Verpleegkunde

College Specialismen Verpleegkunde Besluit verpleegkundig specialisme geestelijke gezondheidszorg CSV van 9 maart 2009 College Specialismen Verpleegkunde Besluit van 9 maart 2009 houdende de specifieke eisen voor de opleiding, registratie

Nadere informatie

Op tijd bouwen voor ouderen (hoofdstuk 5). Signaleringsrapport College bouw ziekenhuisvoorzieningen (rap.nr. 548). Utrecht, 17 februari 2003

Op tijd bouwen voor ouderen (hoofdstuk 5). Signaleringsrapport College bouw ziekenhuisvoorzieningen (rap.nr. 548). Utrecht, 17 februari 2003 VERGRIJZING IN DE GEHANDICAPTENZORG Op tijd bouwen voor ouderen (hoofdstuk 5). Signaleringsrapport College bouw ziekenhuisvoorzieningen (rap.nr. 548). Utrecht, 17 februari 2003 1. Inleiding De komende

Nadere informatie

Gebruikersgids jeugdigen met een licht verstandelijke beperking. Algemene informatie Informatie per zorgzwaartepakket (ZZP)

Gebruikersgids jeugdigen met een licht verstandelijke beperking. Algemene informatie Informatie per zorgzwaartepakket (ZZP) Gebruikersgids jeugdigen met een licht verstandelijke beperking Algemene informatie Informatie per zorgzwaartepakket (ZZP) Inhoud Samenvatting 3 Over welke problemen gaat het? 3 Voorbeelden 3 Welke hulp

Nadere informatie

WERKAFSPRAKEN OVER COMMUNICATIE ROND KWETSBARE OUDEREN

WERKAFSPRAKEN OVER COMMUNICATIE ROND KWETSBARE OUDEREN WERKAFSPRAKEN OVER COMMUNICATIE ROND KWETSBARE OUDEREN Begripsbepaling De werkgroep hanteert het NHG Standpunt. Kwetsbare ouderen zijn: ouderen met complexe problematiek, die diverse aandoeningen hebben

Nadere informatie

Wier. Behandelcentrum voor mensen die moeilijk leren, met gedragsproblemen en/of psychiatrische problemen. Patiënten & familie

Wier. Behandelcentrum voor mensen die moeilijk leren, met gedragsproblemen en/of psychiatrische problemen. Patiënten & familie Wier Behandelcentrum voor mensen die moeilijk leren, met gedragsproblemen en/of psychiatrische problemen Patiënten & familie 2 Voor wie is Wier? Wier is er voor mensen vanaf achttien jaar (en soms jonger)

Nadere informatie

Voorwoord 12 Voorwoord bij de tweede druk 13

Voorwoord 12 Voorwoord bij de tweede druk 13 Inhoud Voorwoord 12 Voorwoord bij de tweede druk 13 1 Gezondheidszorg in een notendop 14 1.1 Eerstelijns- en tweedelijnsgezondheidszorg 14 1.2 Huisartsenzorg 14 1.3 Mondzorg 15 1.4 Apotheken en zorggeneesmiddelen

Nadere informatie