rectumresectie operatie verwijderen endeldarm patiënteninformatie

Transcriptie

1 patiënteninformatie rectumresectie operatie verwijderen endeldarm Uw arts heeft een afwijking aan uw endeldarm gevonden. Daarom wordt u binnenkort geopereerd. Deze operatie heet ook wel abdominoperineale resectie (APR). Wat gaat er precies gebeuren? Hoe kunt u zich voorbereiden op de operatie? Dat en meer leest u in deze brochure. De endeldarm De endeldarm is het laatste deel van de dikke darm. In deze dikke darm komt voedsel terecht nadat het door de slokdarm, maag en dunne darm is gekomen. Hier verandert het eten uiteindelijk in ontlasting. De dikke darm is ongeveer anderhalve meter lang en begint bij de dunne darm, waar ook het wormvormig aanhangsel zit. Dit noemen we ook wel de blindedarm of appendix. Verderop gaat de dikke darm over in de endeldarm (E) ofwel het rectum. Dit deel van de darm dient als reservoir voor de darminhoud. Deze darminhoud verlaat als ontlasting het lichaam, via de sluitspier (anus). Klachten aan uw darm Als er iets mis is met uw endeldarm, bijvoorbeeld een ontsteking of een gezwel, kunt u verschillende klachten ervaren. Welke klachten u heeft, hangt af van de afwijking en waar die zich precies bevindt. Mogelijke klachten: zie volgende pagina.

2 Mogelijke klachten: Bloedarmoede Veranderingen in de regelmaat van de stoelgang Verstoppingen of afwisselend verstopping en diarree Bloed of slijm bij de ontlasting Het gevoel naar het toilet te moeten, terwijl er niets of weinig komt (= loze aandrang) Om een diagnose te kunnen stellen, onderzoekt de arts de aard van uw klachten en doen we aanvullend onderzoek(en). Mogelijke endel-darmonderzoeken zijn endoscopie, colonografie, CT-scan, echo en MRI-scan. Wat is een rectumresectie? U wordt geopereerd aan het laatste deel van de dikke darm, aan het gedeelte dat tegen de anus aan ligt. De arts verwijdert dan de gehele endeldarm. Dit wordt een abdominoperianale resectie (APR), of een rectumextirpatie genoemd. De arts legt voor de operatie uit hoe de ingreep wordt gedaan. Tijdens de operatie wordt een definitief stoma (= darmuitgang op de buik) aangelegd. Daarom krijgt u voor de operatie een gesprek met een consulent stomazorg. Hij geeft u informatie over het stoma en bepaalt samen met u de voorkeursplaats. Dit is meestal linksonder op de buik. Het is nodig dat u voor deze operatie enkele dagen in het ziekenhuis verblijft. Voor de operatie brengt de anesthesioloog u onder narcose. Soms krijgt u ook een verdoving via de ruggenprik. De arts brengt dan een heel dun slangetje in uw rug. Dit wordt de epiduraalkatheter genoemd. Dit slangetje blijft tot 2 dagen na de operatie in uw rug zitten en zorgt constant voor de aanvoer van pijnstilling. We werken volgens het Versneld herstel-principe. Dit betekent dat u na de operatie al snel uit bed zal komen om rechtop te zitten en een beetje te lopen. Ook gaat u snel starten met een gewoon dieet. U geneest daardoor sneller dan patiënten die veel in bed blijven liggen. U verliest minder kracht en spiermassa en er is een verminderde kans op complicaties. Wilt u meer weten over de opname op de afdeling Chirurgie? Lees dan de folder Opname chirurgie. Voorbereiding thuis 1. Het is belangrijk dat u lichamelijk in goede conditie bent voor de operatie. Om uw conditie te verbeteren kunt u trainen. Bijvoorbeeld door dagelijks een uur te wandelen. 2. Voedzaam en voldoende eten is ook belangrijk. Blijf daarom gevarieerd 2

3 eten, en let op uw gewicht. Bent u meer dan 3 kilo binnen één maand of meer dan 6 kilo binnen een half jaar afgevallen? Dan krijgt u advies van een diëtiste. Als het nodig is, krijgt u aanvullende voeding. 3. U mag zes uur vóór de operatie niet meer eten. Het drinken van heldere dranken, zoals water, thee, limonade en bouillon mag nog wel tot twee uur vóór de operatie. De operatie Voordat de operatie begint, krijgt u als verdoving een ruggenprik. u krijgt dan een slangetje in uw rug met continue pijnstilling, de epiduraal. Ook krijgt u een infuus, waardoor u vocht en eventueel medicatie toegediend krijgt. Nadat de chirurg een gedeelte van de darm met anus heeft verwijderd, legt hij een blijvend stoma van de dikke darm (colostoma) aan. De chirurg verwijdert niet alleen het aangedane deel van de endeldarm, maar ook het omliggende vetweefsel waarin zich lymfeklieren bevinden. Zo is de kans op het terugkeren van het gezwel in het operatiegebied zo klein mogelijk. Achter dit vetweefsel lopen veel zenuwvezels die zorgdragen voor een aantal seksuele en urineblaasfuncties. Tijdens de operatie worden deze zenuwvezels zoveel mogelijk gespaard. Het weefsel dat de chirurg weghaalt, wordt microscopisch onderzocht. De uitslag van het microscopisch onderzoek is na 5 tot 7 werkdagen bekend. de arts bespreekt dit met u en uw familie. Na de operatie Direct na de operatie bent u met een aantal slangetjes verbonden. Dat kunnen zijn: 1 of twee infusen voor vochttoediening, voor ongeveer 2 tot 3 dagen. een slangetje in of bij uw neus voor zuurstoftoediening, blijft meestal 24 uur zitten. 1 dun slangetje in uw rug voor pijnbestrijding, de epiduraal. Deze kan veelal na de tweede dag worden gestopt. eventueel een slangetje in uw neus, die via de slokdarm in de maag ligt. Deze zorgt ervoor dat het overtollige maagsap kan aflopen, blijft meestal 24 uur zitten. een drain in uw buik voor afvoer van eventueel bloed en inwendig wondvocht, blijft meestal 4 dagen zitten. een blaaskatheter voor afloop van urine. Dit slangetje loopt via de urinebuis naar de blaas, blijft meestal 5 dagen zitten. 3

4 Dag van de operatie Na de operatie wordt u naar de uitslaapkamer (recovery) gebracht, ter observatie. Na enkele uren gaat u weer terug naar uw eigen afdeling. Volg voor een snel herstel de volgende adviezen over eten, drinken en bewegen. Drinken Als u terug bent op de afdeling mag u meteen gaan drinken, tenzij u een neusmaagsonde heeft. Aangeraden hoeveelheid: 0.8 liter, waarvan 2 flesjes drinkvoeding (2x 0,2 liter) die verrijkt zijn met eiwitten en energie. Als het drinken nog niet lukt, krijgt u extra vocht via het infuus. Heeft u een neusmaagsonde gekregen? Dan mag u elk uur 1 slokje water drinken. Dit is belangrijk om de maag en de darm tot rust te laten komen. Eten Als u geen neusmaagsonde gekregen heeft, mag u al normaal eten. In de avond is het beter om nog geen warme maaltijd gebruiken. U kunt beter wat vla, yoghurt of een boterham eten. Door de voeding komen uw darmen sneller op gang. Bovendien is het goed voor uw stofwisseling, waardoor de wonden beter genezen. Bent u misselijk, of heeft u gebraakt? Probeer dan zo snel mogelijk opnieuw iets te eten en te drinken. Vertel het uw arts en verpleegkundige als u misselijk bent, u kunt hier medicijnen tegen krijgen. Bewegen Het is van belang dat u in bed wisselligging krijgt of zelf doet. Het is beter om niet op uw rug te gaan liggen omdat het wondgebied niet te belasten. Door het ontbreken van continue druk op de wond, krijgt deze rust om te genezen. U mag de dag na de operatie weer uit bed komen om een beetje te bewegen. Dat kan ook met het slangetje in de rug. Probeer s middag en s avonds twee keer, tenminste 15 minuten naast het bed op de stoel te zitten. U zal van de verpleegkundige een speciaal kussen (ROHO-kussen ) krijgen, waarbij de druk zoveel mogelijk verdeeld wordt over uw stuit, dit om complicaties te verminderen. Algemene adviezen over zitten Zorg dat u recht op en achterin de stoel zit, uw bovenbenen zijn dan goed ondersteund. Houd tussen zitting en knieholte de breedte van 2 vingers vrij. Zorg dat uw heupen zich op dezelfde hoogte bevinden als uw knieën, of iets hoger dan uw knieën. Zet de voeten plat op de grond, 4

5 recht onder de knieën. Gebruik een voetenbankje als de hoogte van de stoel te hoog is. Plaats de bolling van de rugleuning in het holle gedeelte van de rug. Houdt uw hoofd, schouders en heupen boven elkaar op 1 lijn. Ontspan de schouders, laat de armen afhangen op de armsteun of op de tafel. Let op dat u de schouders niet optrekt of deze omhoog geduwd worden door de armleuningen. Gebruik symmetrie bij opstaan Wissel regelmatig van een actieve zithouding in een ontspannen zithouding. Loop regelmatig. De verpleegkundige geeft u tijdens de opname hierover meer uitleg. Als het nodig is kan een ergotherapeut worden ingeschakeld. Pijnstilling Het slangetje (epiduraal) in de rug blijft na de operatie nog 2 dagen zitten. U krijgt gedurende deze tijd naast de epiduraal ook tabletten paracetamol om een zogeheten spiegel van pijnstilling op te bouwen, zodat de pijn minder snel kan optreden. U start s avonds met sterkere pijnstilling, als de epiduraal de volgende dag gestopt zal worden. De urine gaat via een blaaskatheter naar een katheterzak. Op de vijfde dag na de operatie wordt de blaaskatheter verwijderd. Eerste dag na de operatie Eten en drinken U mag gewoon eten en drinken, tenzij u een neusmaagsonde heeft. Probeer 2 liter te drinken, waarvan 0,4 liter drinkvoeding (2 flesjes verrijkt met eiwitten en energie). Stomaverzorging De dagelijkse stomazorg en begeleiding doet zowel door de consulent stomazorg als de afdelingsverpleegkundige. U wordt vanaf de eerste dag na de operatie betrokken bij de stomazorg. Bewegen Voor uw lichaambeweging mag u 2 tot 3 keer uit bed, minstens 15 minuten. Dit zal steeds verder opgebouwd worden. Wondverzorging De verpleegkundige verzorgt uw buik- en rectumwond. Het is normaal dat er wat wondvocht uit de rectumwond komt. De verpleegkundige en de zaalarts bekijken het regelmatig. 5

6 Tweede, derde en vierde dag na de operatie Eten en drinken U mag normaal eten en drinken. Probeer 2 liter te drinken, waarvan 0,4 liter drinkvoeding (2 flesjes verrijkt met eiwitten en energie). Als het eten en drinken goed gaat, wordt ook het infuus verwijderd. Stomaverzorging De dagelijkse stomazorg en begeleiding doet zowel de consulent stomazorg als de afdelingsverpleegkundige. De consulent stomazorg bestelt ook stomamaterialen voor thuis. Pijnstilling Op de tweede dag na de operatie wordt de pijnstilling via het slangetje (epiduraal) gestopt en het slangetje wordt verwijderd. Bewegen Het is goed om in beweging te blijven. U mag tijdens de dag 3 keer 30 minuten uit bed. Wissel dan tussen op de stoel zitten en rondlopen. Ontslag Op de tweede dag na de operatie zullen wij met u bespreken wanneer u waarschijnlijk weer naar huis mag en welke thuiszorg u nodig heeft. Naar huis Als er geen complicaties zijn, kunt u meestal 5 dagen na de operatie het ziekenhuis verlaten. Er worden bij ontslag een aantal afspraken gemaakt voor u: een poliklinische afspraak met de consulent stomazorg een telefonische afspraak met de verpleegkundig specialist/ casemanager voor 2 dagen na het ontslag Een poliklinische afspraak met uw arts. Mocht u de uitslag van het microscopisch onderzoek van het verwijderde weefsel nog niet tijdens de opname meegedeeld hebben gekregen, dan zal uw arts deze bespreken tijdens de gemaakte poliafspraak. Complicaties Geen enkele operatie is zonder risico s. Zo is er ook bij operaties aan de endeldarm een kans op complicaties aanwezig. U kunt denken aan bijvoorbeeld, trombose, blaasontsteking, longontsteking, nabloeding en wondinfectie. Bij darmoperaties komen wondinfecties vaker voor dan bij andere operaties. Als er een wondinfectie is, kan de wond minder goed genezen. Om dit te voorkomen, wordt de buikhuid na een darm operaties soms opengelaten. 6

7 Mannen die een uitgebreide endeldarmoperatie hebben ondergaan, hebben de kans om impotent te raken. Vrouwen krijgen soms door deze operatie een verminderd libido (= minder zin in geslachtsgemeenschap). Dit wordt veroorzaakt door beschadiging van de zenuwen naar de geslachtsdelen en de blaas. Dit is vaak niet te vermijden bij dit soort operaties. Ook kunnen problemen met het plassen ontstaan, dit als gevolg van enige zenuwschade van de blaas. Gelukkig gaan deze problemen vaak na een tijd weer over. Acute klachten? Bent u thuis en heeft u last van de volgende klachten? Koorts hoger dan 38,5 C Ernstige, toenemende pijn in de buik Aanhoudende misselijkheid en braken, waardoor u niet kunt drinken en eten Aanhoudende diarree (meer dan vijf keer per dag) of andere problemen met ontlasting Vurige roodheid van de wond Ook belangrijk Het is altijd mogelijk dat een operatie uitgesteld wordt door onvoorziene omstandigheden. Denk bijvoorbeeld aan een patiënt die spoedeisende hulp nodig heeft. Hij krijgt om medische redenen altijd voorrang. Uiteraard stellen wij dan alles in het werk om u zo snel mogelijk te opereren/te behandelen. Het OLVG is een opleidingsziekenhuis. Dat betekent dat de chirurg altijd geassisteerd wordt door een arts-assistent in opleiding tot chirurg. Ook kan het zo zijn dat een arts-assistent de operatie verricht. Neem voor de zekerheid contact op met uw zorgverzekeraar en vraag naar de voorwaarden voor een vergoeding Neem bij bovenstaande klachten direct contact op met de afdeling Maag- Darm- Leverziekten: afdeling B5 (020) of afdeling C5 (020)

8 Vragen? Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, neem dan contact op met uw casemanager of de afdeling via chirurgie@ olvg.nl of per telefoon. Het telefoonnummer staat in de folder Opname chirurgie of kijk op U kunt ook bellen met de afdeling Maag- Darm- Leverziekten (B5) via (020) of (C5) via (020) Meer informatie Wilt u meer weten over aandoeningen van de endeldarm/ rectum dan kunt u ook contact opnemen met de Maag Lever Darm Stichting. U kunt medische vragen stellen en voorlichtingsmateriaal aanvragen via de Infolijn van deze stichting via (0900) (0,20 p/m). De Infolijn is bereikbaar op werkdagen van 9.00 tot 17.00uur of via voorlichting@mlds.nl, of de website www. mlds.nl raadplegen. onze lieve vrouwe gasthuis postbus hm amsterdam ' (020) algemene voorwaarden, kijk op klacht of opmerking, ga naar Redactie en uitgave Marketing en Communicatie april 2014/ /