Menameradiel, terpen en de Friese beschaving. Dr. Johan Nicolay Rijksuniversiteit Groningen Groninger Instituut voor Archeologie
|
|
- Martha van de Veen
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Menameradiel, terpen en de Friese beschaving Dr. Johan Nicolay Rijksuniversiteit Groningen Groninger Instituut voor Archeologie
2 Vragen, voorgelegd door gemeenteraad - Wie is dhr. Nicolay. Is hij echt de man met het meeste verstand van opgravingen in Noord Nederland (zoals de burgemeester een vooraanstaand journalist hoorde zeggen)? - Hoe is hij geinteresseerd geraakt in archeologie (als jongetje al zwerfsteentjes aan het verzamelen?) - Waarop afgestudeerd. Met welke switch interesse voor Fryslan opgedaan vanuit vakinhoudelijk oogpunt - Ontwikkelingen binnen archeologie. Groeiende belangstelling. Verdrag van Malta. Hardere Nederlandse regelgeving en groeiende budgetten. - Vergelijking tussen opgravingen in Friesland vanaf begin jaren 50 vorige eeuw tot nu. Wat brengt de toekomst op dat gebied. - Zijn er op dit moment lopende discussies of zelfs controverses binnen het veld, die ook in Friesland spelen? - Dronryp. Was in de jaren voor Christus wat Harlingen nu is. Hoe zag Fryslân er toen uit. Hoe leefden de mensen. - Wat hebben de opgravingen hier ons tot dusver geleerd? - Is de Friese beschaving echt in Dronryp begonnen?
3 Wie is dhr. Nicolay?
4 Is hij echt de man met de meeste verstand van opgravingen in N-Nl? Hoe geïnteresseerd geraakt in de archeologie? Waarop afgestudeerd? Etc
5 Ca. 1985: Lezing door Hendrik de Jong op lagere school ( De Terp )
6 : Lid Archeologisch Werkverband van de Fryske Akademy + deelname kleinschalige opgravingen (o.a. state Beers) Lid NJBG, deelname opgraving Wijk bij Duurstede / Dorestad!
7 : Deelname opgraving Wijnaldum- Tjitsma (scholier/student)
8 : Studie Archeologie van NW-Europa, GIA/RUG Deelname opgravingen in Nederland en Turkije (o.a. Wommels-Stapert)
9 : Scriptie over goudvondsten uit N-Nl kustgebied Bezoek uitwisselingsstudent Arhůs (DK)
10
11
12
13
14 : Assistent opgravingsleider steilkantonderzoek Dongjum (1998) Veldtechnicus RAAP-Noord: boren in Friese terpen
15 : Promotie-onderzoek Gewapende Bataven (VU Amsterdam)
16 : Grote opgraving Midlaren- De Bloemert (Drenthe) Projectleider op GIA/RUG
17 2006: Steilkantopgraving Anjum (pilot-onderzoek) 2008: Grote opgraving Leeuwarden- Oldehoofsterkerkhof : Steilkantproject Friesland (Achlum, Jelsum, Oosterbeintum, Dronrijp-Z) : Land der Ontdekkingen (steilkanten Firdgum en Dronrijp-Oost)
18 2006: Steilkantopgraving Anjum (pilot-onderzoek)
19 Blija, 1912
20
21
22
23
24
25
26 2008: Grote opgraving Leeuwarden- Oldehoofsterkerkhof
27
28
29
30
31
32 : Steilkantproject Friesland (Achlum, Jelsum, Oosterbeintum, Dronrijp-Z)
33
34 : Land der Ontdekkingen (steilkanten Firdgum en Dronrijp-Oost)
35
36 NWO-project Kings of the North Sea
37
38 De toekomst: Publiceren vele opgravingen Publiceren boek over vroegmiddeleeuwse goudvondsten Nieuwe onderzoeksprojecten (door promovendi ism Provincie/gemeente): - Onderzoek terpzolen Friesland (gecombineerd met veldlopen) - Onderzoek veenterpen Friesland - Onderzoek landingsplaatsen en geul-/kreeksystemen - Inventarisatie amateurvondsten (o.a. detectie)
39 Ontwikkelingen binnen de archeologie: - Groeiende publieke belangstelling
40
41 Ontwikkelingen binnen de archeologie: - Groeiende publieke belangstelling - Verdrag van Malta, hardere regelgeving, groeiende budgetten
42 Vergelijking tussen opgravingen jaren 50 en nu + wat brengt toekomst? Geschiedenis onderzoek, pieken en vooral dalen: ca : grootschalige terpafgr., verzamelen toevalsvondsten ca : gericht veldonderzoek (Boeles & Van Giffen) ca : bescherming & incidenteel (grootsch) onderzoek, o.a. Tritsum ( ), Foudgum (1966), Oosterbeintum ( ) : hernieuwd veldwerk en uitwerken oud onderzoek, o.a. Wijnaldum (1991-3), Wommels (1994), Winsum (1997-8), Dongjum, Birdaard (1998) en Peins (1999) 2006-heden: ongekende piek in veldwerk, o.a. Steilkantproject & Land van Ontdekkingen
43 Lopende discussies en controverses binnen onderzoek? Nog steeds vele, o.a.: - Begint terp als vlaknederzetting of altijd als podium? - Zijn Ezinge (Gr) & Feddersen Wierde (Du) als karakteristiek te beschouwen? - Is er sprake van regionale verschillen opbouw van terpen, en waarmee hangt dit samen (ouderdom, functie, landschap)? - Kon er in het kweldergebied akkerbouw gepleegd worden? - Hoe was de zoetwatervoorziening geregeld? - Wordt een periode van bewoning vooraf gegaan door een periode van veeteelt en/of akkerbouw? - Is er daadwerkelijk sprake van een bewoningshiaat in de 4e eeuw?
44 Dronrijp: - Was dit in jaren voor Chr. wat Harlingen nu is? - Hoe zag Friesland er toen uit? - Hoe leefden de mensen? => Wat hebben opgravingen hier ons tot dusverre geleerd?
45 De vorming van het Friese landschap
46
47 Opgraving Dronrijp-Oost, eerste resultaten
48
49
50 Vroege/late middeleeuwen Laat-Romeinse tijd-vvt Late ijzertijd-romeinse tijd
51
52
53
54 Firdgum, bouw zodenhuis
55
56
57
58
59
60 Is de Friese beschaving echt in Dronrijp begonnen?
61 Rijke nederzettingen in Romeinse tijd!
62 Rijke nederzettingen in vroege middeleeuwen!
63 Echter, meeste nederzettingen eenvoudige boerengehuchten
64 Dank voor uw aandacht!
terp/wierde Excursie Belangrijke begrippen 28-9-2015 Wonen op terpen en wierden - Annet Nieuwhof Cursus Seniorenacademie najaar 2015
Cursus Seniorenacademie najaar 2015 Wonen op terpen en wierden. De archeologie van het Noord-Nederlandse kustgebied 1. Inleiding en geschiedenis van het onderzoek Annet Excursie Hegebeintum Noarderleech
Nadere informatieVAN WIERDEN EN TERPEN Nieuwsbrief nummer 18 (maart 2013)
Vereniging voor Terpenonderzoek VAN WIERDEN EN TERPEN Nieuwsbrief nummer 18 (maart 2013) Bloeiend terpenonderzoek heeft goede vooruitzichten De afgelopen vier jaar zijn maar liefst zes steilkanten in Friesland
Nadere informatieDe Marneslenk. Het kustlandschap van zuidelijk Westergo door de eeuwen heen. Theo Spek
De Marneslenk Het kustlandschap van zuidelijk Westergo door de eeuwen heen Theo Spek Kenniscentrum Landschap RUG Opgericht in 2010 Gevestigd in de binnenstad van Groningen (Oude Boteringestraat 34) 8 medewerkers,
Nadere informatieGEMEENTE HARLINGEN. Voorstel aan de gemeenteraad van Harlingen *GR * GR
Voorstel aan de gemeenteraad van Harlingen *GR15.00061* GR15.00061 Behandeld in Gezamenlijke commissie Mens & Bestuur en Omgeving Datum Commissie 16 september 2015 Agendanummer 15 Datum Raad 30 september
Nadere informatieArcheologiebeleid op Walcheren
Archeologiebeleid op Walcheren Netwerkbijeenkomst Erfgoed en Ruimte RCE 12 december 2012 Walcherse Archeologische Dienst, december 2012 Archeologie op Walcheren Verdrag van Malta 1992: bescherming archeologie
Nadere informatieVAN WIERDEN EN TERPEN Mededelingen van de Vereniging voor Terpenonderzoek Nummer 15 (december 2010)
VAN WIERDEN EN TERPEN Mededelingen van de Vereniging voor Terpenonderzoek Nummer 15 (december 2010) Groningen krijgt bijzondere leerstoel terpenarcheologie De Rijksuniversiteit Groningen krijgt een bijzondere
Nadere informatieDe mens in het landschap van ijstijd tot middeleeuwen
Programma en deelnemers Dag van de Noord-Nederlandse Archeologie De mens in het landschap van ijstijd tot middeleeuwen ZATERDAG 19 MAART 2016 Van 10.00 tot 16.00 uur Tresoar - Boterhoek 1 te Leeuwarden
Nadere informatieTerpen- en wierdenland. Een verhaal in ontwikkeling. Ulrum
Terpen- en wierdenland Een verhaal in ontwikkeling Ulrum Europees Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland Met steun van de provincies Groningen en Fryslân en de
Nadere informatie1998 en 1999: vondst dijkjes uit begin jaartelling Dongjum en Peins
Cursus Seniorenacademie najaar 2015 Wonen op terpen en wierden. De archeologie van het Noord-Nederlandse kustgebied 2. Bestaansmogelijkheden en economie Annet Nieuwhof 1998 en 1999: vondst dijkjes uit
Nadere informatieDe late prehistorie en protohistorie van holoceen NoordNederland, versie 2.0. Nationale onderzoeksagenda archeologie Hoofdstuk 12
De late prehistorie en protohistorie van holoceen NoordNederland, versie 2.0 Nationale onderzoeksagenda archeologie Hoofdstuk 12 DE LATE PREHISTORIE EN PROTOHISTORIE VAN HOLOCEEN NOORD- NEDERLAND Nationale
Nadere informatieterra sigllata waarvoor wordt materiaalstudie gebruikt? 27/10/2015 Cursus Seniorenacademie najaar 2015 draaischijfaardewerk: niet handgevormd!
Cursus Seniorenacademie najaar 2015 Wonen op terpen en wierden. De archeologie van het Noord-Nederlandse kustgebied 4. Materiaalstudie: aardewerk Annet Nieuwhof waarvoor wordt materiaalstudie gebruikt?
Nadere informatieVAN WIERDEN EN TERPEN Nieuwsbrief nummer 17 (juli 2012)
VAN WIERDEN EN TERPEN Nieuwsbrief nummer 17 (juli 2012) Oudste bewoners Dronrijp maakten eerst een huispodium van plaggen De eerste mensen die zich rond 500 voor Chr. op de kwelderwal ten zuiden van Dronrijp
Nadere informatieBeleef de prehistorie HUNEBEDQUIZ. Door: Nadine Lemmers 1 februari 2016
Beleef de prehistorie HUNEBEDQUIZ Door: Nadine Lemmers 1 februari 2016 RONDE 1: HUNEBEDDEN 1. Wat is een hunebed? A. Een graf B. Een huis C. Een opslag D. Weten we niet 2. Hoe oud zijn de Nederlandse hunebedden?
Nadere informatiePDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen
PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/26401
Nadere informatieArcheologie. Dit werkstuk is gemaakt door: Lonneke Surstedt.
Archeologie Dit werkstuk is gemaakt door: Lonneke Surstedt. Inhoudsopgave Wat is een archeoloog? Bekende archeologen. Opleiding. Soorten archeologen. Tempel van Empel. Opgravingen. Mijn buurman. 1 Wat
Nadere informatiePresenteert. De Nationale kennisquiz Archeologie 2013
Presenteert De Nationale kennisquiz Archeologie 2013 De quizmasters: Jan-Willem Oudhof Al komt het water nog zo hoog Chris Sueur Op een wierde lig je altijd droog 2 De spelregels Er zijn vragen uit verschillende
Nadere informatieInterview Tessa de Groot
Interview Tessa de Groot Tessa de Groot die op 27 september een lezing voor onze Kring verzorgt is momenteel werkzaam als senior onderzoeker Romeinse tijd bij de nieuwe Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap
Nadere informatieDe Vrije Fries JAARBOEK. uitgegeven door het
De Vrije Fries JAARBOEK uitgegeven door het KONINKLIJK FRIES GENOOTSCHAP VOOR GESCHIEDENIS EN CULTUUR/ KENINKLIK FRYSK GENOATSKIP FOAR SKIEDNIS EN KULTUER en de FRYSKE AKADEMY 95 v i j f e n n e g e n
Nadere informatie1 Hoe gaan we om met archeologie in de gemeente Oss? U heeft een omgevingsvergunning aangevraagd.voordat we een vergunning kunnen verlenen,
Sinds 2010 heeft de gemeente Oss een archeologiebeleid. Vanaf 1 januari 2013 geldt dit voor het gehele grondgebied van de nieuwe gemeente Oss, inclusief Lith dus. Deze brochure is voor iedereen bedoeld
Nadere informatieKerkpad aan de Tweehuizerweg 6 te Spijk (gem. Delfzijl) Een Cultuurhistorisch Bureauonderzoek
Kerkpad aan de Tweehuizerweg 6 te Spijk (gem. Delfzijl) Een Cultuurhistorisch Bureauonderzoek Planvoornemen In opdracht van de gemeente Delfzijl, vertegenwoordigd door mevr. E. van Joolen, is een cultuurhistorisch
Nadere informatieGevormd en omgevormd landschap Prehistorie tot Middeleeuwen
Gevormd en omgevormd landschap Prehistorie tot Middeleeuwen DPV 95 jaar 1 9 1 3 2 0 0 8 onder eindredactie Marcel J.L.Th. Niekus d r e n t s p r e h i s t o r i s c h e v e r e n i g i n g foto: ToonBeeld/Frans
Nadere informatieOnderdeel A Het landschap en het ontstaan van terpen en wierden
opdrachtvel naam Onderdeel A Het landschap en het ontstaan van terpen en wierden Ben je eerder klaar met de vragen? Dan mag je beginnen met de woordzoeker op de laatste pagina. 1. Welk antwoord is goed?
Nadere informatieVAN WIERDEN EN TERPEN Nieuwsbrief nummer 18 (maart 2013)
VAN WIERDEN EN TERPEN Nieuwsbrief nummer 18 (maart 2013) Bloeiend terpenonderzoek heeft goede vooruitzichten De afgelopen vier jaar zijn maar liefst zes steilkanten in Friesland archeologisch onderzocht.
Nadere informatieDe archeologie van Weert-Nederweert van de prehistorie tot de Middeleeuwen
De archeologie van Weert-Nederweert van de prehistorie tot de Middeleeuwen dr. H.A. Hiddink senior-archeoloog VUhbs, Amsterdam cursus Weerterlogie, 17-02-2016 Geologie - hooggelegen rug in Roerdalslenk
Nadere informatielesbrief vervolgles Ulrum
lesbrief vervolgles Ulrum Terpen- en Wierdenland lesbrief Ulrum Inhoud Inleiding 3 Lesoverzicht 4 Introductie 5 Kerndoelen 6 Aansluiting bij de canon 7 Deze lesbrief is ontwikkeld door erfgoedjuf Dineke
Nadere informatieDe late prehistorie en protohistorie van Holoceen Noord-Nederland
De late prehistorie en protohistorie van Holoceen Noord-Nederland Bazelmans, J.; Groenendijk, Hendrik; de Langen, Gilles; Nicolay, Johan; Nieuwhof, Antje IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the
Nadere informatie¾. U M~ De Vrije Fries JAARBOEK I83? J^l. lö-= uitgegeven door het FRIES GENOOTSCHAP VAN GESCHIED-, OUDHEID- EN TAALKUNDE. en de FRYSKE AKADEMY
¾. U M~ J^l lö-= De Vrije Fries JAARBOEK uitgegeven door het FRIES GENOOTSCHAP VAN GESCHIED-, OUDHEID- EN TAALKUNDE en de FRYSKE AKADEMY NEGEN EN ZEVENTIGSTE DEEL 1999 I83? DE VRIJE FRIES SINDS 1839 NEGENENZEVENTIGSTE
Nadere informatieOver ijzertijdboeren en middeleeuwse. erven in het Demerbroek te Rotselaar- Hellicht
Over ijzertijdboeren en middeleeuwse Een huisstijl voor het VIOE erven in het Demerbroek te Rotselaar- Hellicht Dirk Pauwels (Vlaams Instituut voor het Onroerend Erfgoed) Viering werking Winar Holsbeek
Nadere informatieOpmerkingen Datum Dag Code ver. Plaats Code wedstr. Categorie Soort wedstrijd
Opmerkingen Datum Dag Code ver. Plaats Code wedstr. Categorie Soort wedstrijd April Mei 27-4-2018 vr 1052 Holwerd B Heren 1e klas DEL 28-4-2018 za 1039 Goënga F Heren 50+ DEL 29-4-2018 zo 1113 Weidum A
Nadere informatieDe Vlaardingencultuur. leven in de steentijd
De Vlaardingencultuur leven in de steentijd INHOUDSOPGAVE INLEIDING... 3 LES 1... 4 LES 2... 5 LES 3... 7 OPDRACHTEN... 8-12 2 Inleiding Voor u ligt de docentenhandleiding van het lespakket over de Vlaardingencultuur.
Nadere informatieUniversity of Groningen. De lege vierde eeuw Nieuwhof, Annet. Published in: Van Wierhuizen tot Achlum
University of Groningen De lege vierde eeuw Nieuwhof, Annet Published in: Van Wierhuizen tot Achlum IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite
Nadere informatieGasselte boerderijen: migratie van zand naar klei
E.E. Scheele 1 & R.M. Rollingswier 2 Introductie Boerderijen uit de Middeleeuwen van de Gasselte-typeserie worden in de Nederlandse archeologie over het algemeen gezien als een type van de (Drentse) zandgronden.
Nadere informatieHoe doen we het nu? Een inventarisatie van het erfgoedbeleid in de regiogemeenten. Ria Berkvens
Hoe doen we het nu? Een inventarisatie van het erfgoedbeleid in de regiogemeenten Ria Berkvens Wat gaat er veranderen door nieuwe wetgeving? Erfgoedwet: Onderhoudsplicht voor beschermde monumenten; Opgravingsvergunning
Nadere informatieJaarverslag BATO 2006
Jaarverslag BATO 2006 Afgelopen jaar was een bewogen en creatief jaar voor Bato. Ten eerste hebben zich twee nieuwe leden aangemeld: Christa van Diepen en Jan van Oostveen. Naast de gewoonlijke werkzaamheden
Nadere informatieTijdwijzer. Het begin. Voor en na Christus
138 Tijdwijzer Het begin Op deze tijdbalk past niet de hele geschiedenis van de mens. Er lopen namelijk al zo n 100.000 jaar mensen rond op aarde. Eigenlijk zou er dus nog 95.000 jaar bij moeten op de
Nadere informatiemaart 2016 in Noardwest Fryslân april 2016 in Noardwest Fryslân
maart 2016 in Noardwest Fryslân 12 maart Johannes Passion - J.S. Bach in Franeker 26 maart Wandelexcursie Stinzenflora, Martenastate Koarnjum 26 maart Paasactiviteit Harlinger Ondernemersvereniging 26
Nadere informatieMaand Datum Dag Plaats Categorie Soort wedstrijd. April za Menaam VvK Ledenw. Heren 50+ DEL za Holwerd Heren 1e klas DEL
Maand Datum Dag Plaats Categorie Soort wedstrijd. April 20-4-2019 za Menaam VvK Ledenw. Heren 50+ DEL 27-4-2019 za Holwerd Heren 1e klas DEL 28-4-2019 zo Weidum Heren Hoofdklas Afd Mei 4-5-2019 za Pingjum
Nadere informatieNieuwsbrief 1 maart 2012
Nieuwsbrief 1 maart 2012 De Heemshof Het gebied rond De Heemshof in Heemskerk wordt bedreigd door nieuwbouwplannen van de gemeente. Op verzoek van Lambert Koppers, eigenaar van De Heemshof en deelnemer
Nadere informatiePortefeuillehouder: P. Broeksma Behandelend ambtenaar J.Samplonius, 0595 447745 gemeente@winsum.nl (t.a.v. J.Samplonius)
Vergadering: 3 december 2013 Agendanummer: 9 Status: Besluitvormend Portefeuillehouder: P. Broeksma Behandelend ambtenaar J.Samplonius, 0595 447745 E mail: gemeente@winsum.nl (t.a.v. J.Samplonius) Aan
Nadere informatieVerslag van de ledenavond van de Historische Vereniging Middelstum d.d. 11 december 2013 op Ewsum
1 Verslag van de ledenavond van de Historische Vereniging Middelstum d.d. 11 december 2013 op Ewsum Aanwezigen: ruim 40 personen. Spreker Als spreker is dhr. A. (Arnold) van Dam uit Zuidhorn uitgenodigd
Nadere informatiePapendrecht, Westeind 25, gemeente Papendrecht (ZH). Archeologisch en cultuurhistorisch bureauonderzoek. Transect-rapport 528 (concept 1.
1. ALGEMENE GEGEVENS Titel Auteur(s) Autorisatie Gemeente Papendrecht, Westeind 25, gemeente Papendrecht (ZH). Archeologisch en cultuurhistorisch bureauonderzoek. Transect-rapport 528 (concept 1.0) H.
Nadere informatieVanaf 29 maart nieuwe regeling voor De Opstapper
Vanaf 29 maart nieuwe regeling voor De Opstapper Als onderdeel van de nieuwe dienstregeling in Friesland geldt vanaf 29 maart 2009 ook voor De Opstapper een gewijzigde opzet. Hieronder treft u alle relevante
Nadere informatieArcheologie in Amsterdam
Archeologie in Amsterdam Archeologie is de studie van samenlevingen, culturen en landschappen door de tijd heen. Fysieke resten van het verleden komen tevoorschijn bij opgravingen, maar worden ook bestudeerd
Nadere informatieArcheologie in Utrecht Informatie, adressen en procedures
Archeologie in Utrecht Informatie, adressen en procedures Utrecht.nl Archeologie in Utrecht De Utrechtse bodem zit vol waardevolle resten uit het verleden. Daarom mogen er vaak alleen onder bepaalde voorwaarden
Nadere informatieDe exploitatie van het Noordpoolgebied: een historisch perspectief
17 April 2008 1 De exploitatie van het Noordpoolgebied: een historisch perspectief Arctisch Centrum / H.R. de Haas & L. Hacquebord www.arctic-centre.nl www.lashipa.nl 17 April 2008 2 Noordpoolgebied in
Nadere informatieArcheologie in Amsterdam
Archeologie in Amsterdam Archeologie is de studie van samenlevingen, culturen en landschappen door de tijd heen. Fysieke resten van het verleden komen tevoorschijn bij opgravingen, maar worden ook bestudeerd
Nadere informatieVAN WIERDEN EN TERPEN Nieuwsbrief nummer 19 (juni 2014)
VAN WIERDEN EN TERPEN Nieuwsbrief nummer 19 (juni 2014) Een Terpencentrum met het oog op de toekomst In 2012 is als onderdeel van het Groninger Instituut voor Archeologie het Terpencentrum opgericht. In
Nadere informatieHandreiking Archeologie, Aardkundige waarden en Cultuurhistorie voor Waterbeheerders Baggernet 9 november 2010
Handreiking Archeologie, Aardkundige waarden en Cultuurhistorie voor Waterbeheerders Baggernet 9 november 2010 Esther Wieringa, SIKB 1. Aanleiding en doel van de Handreiking 2. Werkwijze & betrokken partijen
Nadere informatieMaand van de archeologie 2014
Met het project Maand van de archeologie plaatst de Archeologische Dienst Waasland (ADW) archeologisch erfgoed via verschillende activiteiten op een originele manier in de kijker. Bijzondere aandacht gaat
Nadere informatieMOERASBOS IN STADSHAGEN. Thema: natuur
DOCENT In het thema Natuur ontdekken de leerlingen van groep 7 en 8 dat er rond de jaartelling een bijzonder bos op de plek stond waar zij nu wonen. Dit moerasbos is in 2000 opgegraven door archeologen.
Nadere informatieDoelgroep: groep 5 t/m 8 (vraag 9 is vooral geschikt voor groep 7/8. Groep 5/6 kan deze vraag overslaan)
UITLEG VOOR DE LEERKRACHT In deze lessenserie hebben leerlingen van alles geleerd over archeologie en het leven van vroeger. Met deze quiz kunnen ze hun kennis testen. Opmerking: De leerlingen hebben tot
Nadere informatieVr. 6 september 2013: Leeuwarden Fryslân viert feest
Vr. 6 september 2013: Leeuwarden Fryslân viert feest Bidboek Lwd2018: veel ruimte voor ecologie, landschap, biodiversiteit en Waddenzee 1. Het thema Nature and culture richt zich op ideeën en concepten
Nadere informatielesbrief Terpen- en Wierdenland lesbrief pagina 1
lesbrief Terpen- en Wierdenland lesbrief pagina 1 Inhoud Voorwoord 3 Inleiding 4 Kennismaking en introductie 5 A. Het landschap en het ontstaan van terpen en wierden 6 B. Archeologie: het woonstalhuis
Nadere informatieOPENBARE BESLUITENLIJST
OPENBARE BESLUITENLIJST collegevergadering d.d. Aanwezig: Burgemeester A.R.B. van den Tillaar Wethouders J. de Jonge, A. Vader, S. Stroosnijder, J. Elliott Gemeentesecretaris M. van Vliet Bestuurssecretaris
Nadere informatieStatenvoorstel. Subsidieverlening Gemeente Vlaardingen - Middeleeuws kampement met opvoering van de Slag bij Vlaardingen
Statenvoorstel Vergaderdatum GS: 6 februari 2018 Portefeuillehouder: Janssen, RA Uiterlijke beslistermijn: 15 maart 2018 Behandeld ambtenaar : dhr. H. Aydin E-mailadres: h.aydin@pzh.nl Telefoonnummer:
Nadere informatieWonen op de Wadden 1500 jaar boerderijbouw op onbedijkte kwelders
Wonen op de Wadden 1500 jaar boerderijbouw op onbedijkte kwelders Met een terugblik op een halve eeuw bemoeienis met het terpenonderzoek H. T. Waterbolk Dit boekje is een bewerking van de lezing Vijftien
Nadere informatieG.P. Mulder. Col. Map 71. Inhoud: blz.
Col G.P. Mulder. Map 71. Inhoud: blz. Hoofd k Hoofd k2 Hoofd k3 Hoofd k4 Hoofd k5 k6 k7 k8 De oorsprong. blz. 3. De familie Van Terwisga. blz. 1,9. Het erfgoed van de Terwisga's. blz. 30. De toestand in
Nadere informatieMEROVINGISCHE PIONIERS BRABANTSE BOEREN
MEROVINGISCHE PIONIERS BRABANTSE BOEREN Middeleeuwse bewoning in de Kempen AdAK P R O V I N C I A L E I N F O D A G A R C H E O L O G I E 2 0 1 3 Turnhout zaterdag 16 februari 2013 Het voorbije decennium
Nadere informatieLeraar in onderzoek. Exacte Wetenschappen. Onderzoeksprogramma voor wis- en natuurkundedocenten
Exacte Wetenschappen Leraar in onderzoek Onderzoeksprogramma voor wis- en natuurkundedocenten Den Haag, mei 2010 Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek Inhoud 1 Inleiding 3 2 Doel 4 3
Nadere informatieSamen werken aan een duurzame Stad (voorlopige werktitel)
Samen werken aan een duurzame Stad (voorlopige werktitel) 1 Aanleiding Groningen heeft een netwerk waarin burgers, organisaties, bedrijven en de gemeente zich inspannen voor een schone, veilige en zich
Nadere informatieArcheologen vinden bijzondere geldschat bij zuidelijke muur in Jeruzalem
Archeologen vinden bijzondere geldschat bij zuidelijke muur in Jeruzalem Munten uit de Byzantijnse tijd. Een archeologisch team onder leiding van dr. Eilat Mazar heeft in de buurt van de Tempelberg een
Nadere informatieReuvensdagen 2013. Lezingensessies
Reuvensdagen 2013 Lezingensessies Archeologie van het Terpen- en Wierdenlandschap Organisatie: Gilles de Langen (RUG en provincie Fryslân), Hans Huisman (RCE), voorzitter: Jos Bazelmans (RCE en Waddenacademie).
Nadere informatieDe late prehistorie en protohistorie van holoceen Noord-Nederland, versie 2.0
09-054 ACHTER cover 12 23-06-2009 10:58 Pagina 1 De late prehistorie en protohistorie van holoceen Noord-Nederland, versie 2.0 Ambitie De Waddenacademie heeft de ambitie het waddengebied te (laten) ontwikkelen
Nadere informatieAfgegraven wierde Englum wordt hersteld. Met baggerspecie! sector: waterbeheer, cultuurlandschapsbeheer
Afgegraven wierde Englum wordt hersteld. Met baggerspecie! sector: waterbeheer, cultuurlandschapsbeheer Inleiding In het laaggelegen en waterrijke landschap van de Waddenkust vonden handel en transport
Nadere informatieArcheologische rijksmonumenten - aantal complexen
De Erfgoedmonitor Home > Indicatoren > Archeologische rijksmonumenten - aantal complexen Archeologische rijksmonumenten - aantal complexen Publicatiedatum: 10 november 2017 E ind 2015 bestonden de 1.435
Nadere informatieEen Egyptische collectie in Leiden
Een Egyptische collectie in Leiden Naam: Klas:.. Het Rijksmuseum van Oudheden, de naam zegt het al, toont voorwerpen uit oude tijden. De collectie bestaat uit objecten van beschavingen die vandaag de dag
Nadere informatieNieuwsbrief VNG Flevoland november 2015
Nieuwsbrief VNG Flevoland november 2015 Vacatures. 1. De Algemene Leden Najaarsvergadering op 25 november a.s.in het stadhuis van Almere, gevolgd door de themabijeenkomst over verbonden partijen, zal voor
Nadere informatieGEMEENTE WIERDEN ARCHEOLOGISCHE INVENTARISATIE EN VERWACHTINGSKAART
BAAC rapport GEMEENTE WIERDEN ARCHEOLOGISCHE INVENTARISATIE EN VERWACHTINGSKAART BAAC rapport V-09.0172 januari 2010 Status definitief Auteur(s) drs. A. Buesink drs. M.A. Tolboom H.M.M. Geerts ARCHEOLOGIE
Nadere informatieHOOFDSTUK 2 Gebiedsanalyse
HOOFDSTUK 2 Gebiedsanalyse 2.1 Inleiding In dit hoofdstuk zijn achtereenvolgens de ruimtelijke structuur en de functionele structuur van het plangebied uiteengezet. De ruimtelijke structuur is beschreven
Nadere informatieEen brede belangstelling? Ja / nee. Grieken en Romeinen?
Gymnasium Quintus Wie was dr. Hendrik Jan Nassau? Het Dr. Nassau College is genoemd naar Dr. Hendrik Jan Nassau. Ongeveer tweehonderd jaar geleden werkte hij als taalmeester aan de Latijnse school in Assen.
Nadere informatieJe eigen dorp en het Stellingwarfs
Je eigen dorp en het Stellingwarfs (Bedoeld voor groep 5 en 6) Jij en je klasgenoten wonen allemaal in een Stellingwerfs dorp. Dat dorp kan in de gemeente Ooststellingwerf liggen of in gemeente Weststellingwerf.
Nadere informatieOnderzoeksrapport. Sport op Basisscholen
Onderzoeksrapport Sport op Basisscholen Sport Fryslân, januari 2015 Inhoud Inhoud... 2 Sport op Basisscholen: inzet vakleerkracht en verzorging bewegingsonderwijs... 3 Lekker Fit! Fryslân... 7 Literatuur...
Nadere informatieArGeoBoor Archeologisch vooronderzoek & advies
ArGeoBoor Archeologisch vooronderzoek & advies B U R E A U O N D E R Z O E K Harlingen, Kanaalweg 88 (gemeente Harlingen) Een bureauonderzoek Plangebied op de kaart van Schotanus 1718 (Bron: http:www.digicollectietresoar.nl)
Nadere informatieArjan Koop, Watter. Uitnodiging
Arjan Koop, Watter Uitnodiging Arjan Koop, Watter De beschikbare kennis en ondersteuning in Noord-Nederland heeft er voor gezorgd dat ons duurzame desinfectie concept nu wereldwijd wordt ingezet. 28 november
Nadere informatieDag van de Ruimtelijke Kwaliteit, 23 september, De Kanselarij
Ingekomen stukken week 35, 2015 26 augustus 2015 Motie actieplan schone bodem 26 augustus 2015 Stân fan saken ynfiering Wet natuerbeskerming 27 augustus 2015 Afhandeling motie 1006 jongerenparticipatie
Nadere informatieNieuwsflits Arbeidsmarkt. Friesland, februari 2019
Nieuwsflits Arbeidsmarkt Friesland, februari 2019 Afname WW, zorg biedt veel kansen op werk Het aantal WW-uitkeringen in Friesland nam in februari af In de groeiende zorgsector ontstaan steeds meer baankansen
Nadere informatieMEMO. Alphen aan den Rijn. Stevinstraat 9 2405 CR ALPHEN AAN DEN RIJN. Contactpersoon opdrachtgever Dhr. R. Teunisse; (0172) 245 611 / (06) 2021 06 09
MEMO Van : Vestigia BV Archeologie & Cultuurhistorie Aan : Dhr. R. Teunisse namens Stichting Ipse de Bruggen Onderwerp : Quickscan Drietaktweg te Datum : 13 oktober 2010 Ons Kenmerk : V10-22710 / V10-1944
Nadere informatieExtra: Terpen hv123. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/79565
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 03 oktober 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/79565 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieUrbanisatie en de-urbanisatie in Nederland 1400-1850
Urbanisatie en de-urbanisatie in Nederland 1400-1850 Richard Paping Rijksuniversiteit Groningen Tweede Dag van de Historische Demografie Tilburg, 4 december 2009 Een nieuwe schatting voor de bevolking
Nadere informatiegebiedsontwikkeling & erfgoed
gebiedsontwikkeling & erfgoed op zoek naar mogelijkheden om processen van gebiedsontwikkeling te versnellen en te verbeteren Philip Drontmann Twynsta Gudde Thessa Fonds The Missing Link antwoorden gezocht
Nadere informatieDe bewoners van het Gooi
De bewoners van het Gooi Perioden en culturen door Egbert J. Pelgrim Voor een niet-ingewijde bevatten artikelen over archeologische onderwerpen soms een overstelpende hoeveelheid termen om allerlei verschillende
Nadere informatieVAN WIERDEN EN TERPEN Mededelingen van de Vereniging voor Terpenonderzoek Nummer 7 (juni 2001)
VAN WIERDEN EN TERPEN Mededelingen van de Vereniging voor Terpenonderzoek Nummer 7 (juni 2001) TEN GELEIDE Deze Nieuwsbrief valt bij u aanzienlijk later in de bus dan onze bedoeling was, maar daaraan bent
Nadere informatieJaarverslag 2012 AWN-afdeling 15: West- en Midden-Betuwe en Bommelerwaard
Jaarverslag 2012 AWN-afdeling 15: West- en Midden-Betuwe en Bommelerwaard Verslag van de jaarvergadering in 2012 Op 28 april 2012 vindt onze jaarvergadering plaats in Restaurant De Engel te Wijk bij Duurstede.
Nadere informatieBevolking: gemeentelijke indeling in regio's
Bevolking: gemeentelijke indeling in regio's Bevolking per 1 januari 2015 Gemeente inwoners Gemeente inwoners Aa en Hunze 25.203 Marum 10.311 Achtkarspelen 27.983 Menaldumadeel 13.612 Ameland 3.590 Menterwolde
Nadere informatieMuseum Smedekinck heeft een aantal mogelijkheden om scholen te ondersteunen bij hun lesprogramma zowel op school als in het museum
Museum Smedekinck heeft een aantal mogelijkheden om scholen te ondersteunen bij hun lesprogramma zowel op school als in het museum Het kan gaan om ondersteuning bij een projectweek, een eenmalige les op
Nadere informatieEen beknopte geschiedenis van de terp Binia, Bynia of Birdinga bij Harlingen.
Een beknopte geschiedenis van de terp Binia, Bynia of Birdinga bij Harlingen. Inleiding De terp Binia is in de ijzertijd aangelegd op een kweldervlakte langs de toenmalige kust van Westergo. In de tweede
Nadere informatieMinor Landschapsgeschiedenis
Minor Landschapsgeschiedenis Het Kenniscentrum Landschap van de Rijksuniversiteit Groningen biedt een minor Landschapsgeschiedenis aan die zich richt op verleden, heden en toekomst van het Nederlandse
Nadere informatieHet (Boxtels) landschap is de leesbare biografie van Boxtel.
Het (Boxtels) landschap is de leesbare biografie van Boxtel. Erfgoednota gemeente Boxtel COMMUNICATIE Erfgoednota communicatie gemeente Boxtel 1 Inleiding en leeswijzer Boxtel is een prachtige gemeente
Nadere informatieINFOSESSIE ARCHEOLOGIETRAJECT...
INFOSESSIE ARCHEOLOGIETRAJECT...... INHOUD Verwelkoming Wieland De Meyer Inleiding Jan Decorte Toelichting nieuw archeologietraject Sam De Decker Vragenronde Netwerkmoment...... ARCHEO7 Kennisopbouw Ondersteuning
Nadere informatieInstructie voor leerkracht
Instructie voor leerkracht Bij deze PPT hoort achtergrondinformatie. Dit vindt u ook op deze site. In het document: Informatie voor leerkrachten Print het uit. Dan heeft u de info bij de hand, tijdens
Nadere informatieOPGRAVING BEST-AARLE AFGEROND
OPGRAVING BEST-AARLE AFGEROND In het najaar van 2011 en de lente van 2012 deed een team archeologen van Archeologisch Onderzoek Leiden (Archol bv) en Diachron UvA bv opgravingen in Aarle in de gemeente
Nadere informatieSpoorboekjes. Reizen door een onbekend, soms onbegrepen maar ongekend boeiend landschap. Reis in den vreemde door het noorden.
Spoorboekjes. Reizen door een onbekend, soms onbegrepen maar ongekend boeiend landschap Reis in den vreemde door het noorden. Oktober 2015, dr Bob van Limburg 1 Spoorboekjes die het noorden verder naar
Nadere informatieDoelgroep: groep 7 en 8 (voor groep 5 en 6 is opdracht 7 vondsten zoeken meer geschikt)
UITLEG VOOR DE LEERKRACHT Archeologen kijken in het landschap naar sporen van menselijke bewoning zoals akkers en nederzettingen. Dit kan met luchtfoto s, maak ook door over velden te lopen. In deze opdracht
Nadere informatieEnquête 43ste Reuvensdagen Groningen, 15 en 16 november 2013
Enquête 43ste Reuvensdagen Groningen, 15 en 16 november 213 1. U heeft de 43ste Reuvensdagen bezocht. Hoe is uw algemene oordeel over het congres? N.v.t. 119 88 11 1 2. Er volgen nu enkele vragen over
Nadere informatieVERSLAGEN VAN WERKZAAMHEDEN
VERSLAGEN VAN WERKZAAMHEDEN 1. ACTIVITEITEN VAN DE WERKGROEP APELDOORN (AWA) Door Chris Nieuwenhuize (veldwerkleider). Inventarisatie cultuurhistorie Bruggelen De Stichting Probos heeft samen met een aantal
Nadere informatieLeefbare Toekomst? De kunst van het ouder worden voor de kwetsbare mens. Jubileumcongres ter inspiratie van werkers in de zorg
Leefbare Toekomst? De kunst van het ouder worden voor de kwetsbare mens Jubileumcongres ter inspiratie van werkers in de zorg 20 november 2007 Spant!, Bussum Leefbare Toekomst? De kunst van het ouder worden
Nadere informatie: Vaststelling van het reglement van orde voor de vergaderingen en andere werkzaamheden van de raad.
Raad : 27 februari 2007 Agendanr. : Doc.nr : B200700726 Team: : Bestuur RAADSVOORSTEL Onderwerp : Vaststelling van het reglement van orde voor de vergaderingen en andere werkzaamheden van de raad. Toelichting
Nadere informatieraad voor cultuur De heer dr. R.H.A. Plasterk Postbus 16375 2500 BJ DEN HAAG datum: 24 juni 2008 uw kenmerk: DL-2008-0 I 0 uw brief van: 5maart 2008
RJ Schimmelpennincklaan 3 postbus 61243 2506 E Den Haag telefoon +31(0)7 310 66 86 fax +31(0)7 3614727 e-mail cultuur@cultuur.nl www.cultuur.nl De Minister van Onderwijs, De heer dr. R.H.. Plasterk Postbus
Nadere informatiePlangebied naast Warfhuisterweg 12 te Wehe-Den Hoorn (gemeente De Marne) Een Archeologisch Bureauonderzoek
Plangebied naast Warfhuisterweg 12 te Wehe-Den Hoorn (gemeente De Marne) Een Archeologisch Bureauonderzoek Administratieve gegevens provincie: gemeente: plaats: toponiem: bevoegd gezag: opdrachtgever:
Nadere informatieSchoolmeesters in Friesland, 1600-1950
Schoolmeesters in Friesland, 1600-1950 De verzamelaar en samensteller Hartman Sannes... 2 Schoolmeesters in Friesland; het materiaal... 3 Bronnen... 4 Aard van het materiaal... 5 Verantwoording... 6 De
Nadere informatie