De Hoef weer op één!

Transcriptie

1 De Hoef weer op één!

2 De Hoef weer op één! 2

3 De Hoef weer op één! Eindconcept, 15 maart 2011 INHOUDSOPGAVE Hoofdstuk 1: Waarom een visie op De Hoef ontwikkelen?...5 Hoofdstuk 2: Vijf speerpunten...7 Hoofdstuk 3: Achtergrond : Karakter De Hoef : Economische ontwikkelingen : Beleidsontwikkelingen gemeente Amersfoort : Provinciale en landelijke ontwikkelingen 16 Hoofdstuk 4: Bijlagen:...17 Bijlage A: Resultaten uit de enquête bij ondernemersbijeenkomst op 9 december jl.17 Bijlage B: Overzicht van de acties per speerpunt en planning 19 Bijlage C: Cijfers in tabellen en figuren als input bij economische ontwikkeling..20 De Hoef weer op één! 3

4 Een verkenning van De Hoef leverde diverse beelden en ideeën op. Hoe het wel moet, hoe het niet moet. Inspiratie, en afgrijzen. Opvallend veel te huurborden. Bij De Hoef Zuidwest mooi groen, bij De Hoef Noordoost meer zichtbare achterkanten. Wat als ondernemers elkaar inspireren bij het simpel opknappen van panden, het aanplanten van bomen uit een groenfonds? Geen "Te huur"-borden, maar zoveel m2 verhuurd-borden? Genoeg ideeën verzameld, nu de volgende stap: met ondernemers en gemeente aan de slag! De Hoef weer op één! 4

5 Hoofdstuk 1: Waarom een visie op De Hoef ontwikkelen? Kantorenlocaties en bedrijventerreinen veranderen. Dóór blijven bouwen op nieuwbouwlocaties is niet langer aan de orde. Na een lange opwaartse trend in de ontwikkeling van locaties is er een tijd van (structurele) stagnatie aangebroken. Hierdoor zal komende jaren veel meer de focus komen te liggen op bestaande kantorenlocaties en bedrijventerreinen. Één van deze bestaande locaties is bedrijventerrein De Hoef. In 1998 stond dit bedrijventerrein volgens de Elsevier op één in de top 30-lijst van locaties, waar gedurende vijf jaar de bruto toegevoegde waarde per vierkante kilometer het snelst groeide. In het artikel wordt aangegeven dat de centrale ligging de oorzaak lijkt van het succes, in de oksel van twee snelwegen. Bedrijven die in het Gooi niet konden uitbreiden, vonden onderdak in Amersfoort. Inmiddels is De Hoef ingehaald door de realiteit, de kwaliteit wordt minder, er is leegstand, het parkeren is een probleem, evenals de bereikbaarheid in de spits. Het is hoog tijd voor een boost, om het terrein toekomstbestendig te maken. Om ervoor te zorgen dat De Hoef een aantrekkelijke werklocatie is en blijft, heeft een groep van bedrijven uit De Hoef de handen ineen geslagen. Anno 2010 is een werkgroep opgericht vanuit de Vereniging voor Amersfoortse Bedrijven (VAB) en de Vereniging voor Amersfoortse Ondernemers (VAO) om een visie op het terrein te ontwikkelen. Het bedrijfsleven wil het bedrijventerrein graag onderscheidend maken door te onderzoeken hoe het terrein er momenteel voor staat en hoe het terrein zich richting de toekomst het beste kan ontwikkelen. In deze visie brengt de werkgroep hiertoe een aantal aanbevelingen naar voren in de vorm van speerpunten. De werkgroep is in 2010 en 2011 een aantal keer bij elkaar gekomen om onderwerpen te bespreken en heeft onder leiding van Noud de Vreeze het bedrijventerrein verkend. Uit beiden kwamen interessante punten naar voren. Vervolgens zijn de ideeën getoetst bij ondernemers op De Hoef, tijdens een bijeenkomst op 9 december jl. Middels drie workshops zijn functiemenging, duurzaamheid en de kwaliteit van de openbare ruimte bij deze bijeenkomst verder uitgewerkt. De rode draad uit dit proces is weergegeven in het discussiestuk dat voor u ligt. De belangrijkste boodschap luidt: De Hoef weer op één! Om dit voor elkaar te krijgen zijn acties nodig op het gebied van vijf benoemde speerpunten. De speerpunten uit dit stuk zullen tevens een bijdrage leveren aan de visie Werklocaties, die door de gemeente Amersfoort is opgesteld. Deze visie Werklocaties is één van de acties die volgt uit het rapport Economische Visie Amersfoort 2030, opgesteld door de Commissie van Ek. Het bedrijfsleven wil graag met dit discussiestuk gesprekspartner zijn voor de gemeente Amersfoort bij het uitwerken van de Visie Werklocaties. 17 maart a.s. wordt de visie aangeboden aan het college. Vervolgens wordt de visie vanuit het bedrijfsleven betrokken in de uitwerking van de Visie Werklocaties en het bedrijfsleven zal aanwezig zijn bij de bespreking van de Visie Werklocaties in De Ronde op 12 april en op 26 april bij het raadsbesluit. Samenstelling werkgroep Sinds 2010 is de werkgroep De Hoef actief, die bestaat uit de volgende leden: Naam Dhr. H. Broekhuizen Dhr. H. Erdmann Dhr. G. Folmer Dhr. R. van den Hengel Dhr. A. Jansma Dhr. J. Mertens Dhr. W. Pot Dhr. S. Roos Mw. M. Schokker Dhr. W. Strunk Dhr. G. Veenman Dhr. Y. Visser Bedrijf Heilijgers Secretaris VAB Van Dorp Installaties Amersfoort B.V. Grontmij RéBM Bedrijfsmakelaardij Medisch Training Centrum B.V. Pot Verhuizingen Rosencamp Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland Hollander Techniek Bouwbedrijf A. Huurdeman B.V. Imtech Daarnaast krijgt de werkgroep advies van de gemeente Amersfoort (Mw. I. Schuringa vanuit de afdeling Economische Zaken, dhr. Theo Hotke en mw. J. Krzystanek voor het onderwerp Duurzaamheid). De Hoef weer op één! 5

6 In het discussiestuk worden in de eerste plaats vijf speerpunten genoemd die de toekomstbestendige kwaliteit van het bedrijventerrein kunnen stimuleren. Vervolgens wordt op de achtergrond in gegaan: het karakter van het terrein wordt kort omschreven en de economische en beleidsmatige ontwikkelingen. Leeswijzer: Hoofdstuk 1: Waarom een visie op De Hoef ontwikkelen? Hoofdstuk 2: Vijf speerpunten Hoofdstuk 3: Achtergrond: 3.1: Karakter De Hoef 3.2: Economische ontwikkelingen 3.3: Beleidsontwikkelingen gemeente Amersfoort 3.4: Provinciale en landelijke ontwikkelingen Hoofdstuk 4: Bijlagen: Bijlage A: Resultaten uit de enquête bij ondernemersbijeenkomst op 9 december jl. Bijlage B: Overzicht van de acties per speerpunt en planning Bijlage C: Cijfers in tabellen en figuren als input bij economische ontwikkeling Afbeelding 1: "Waar groeit Nederland?" Bron: Elsevier (p , 1998) De Hoef weer op één! 6

7 Hoofdstuk 2: Vijf speerpunten De Hoef stond in 1998 op één. Dertien jaar later is de kwaliteit van bedrijventerrein De Hoef afgenomen, wat bijvoorbeeld resulteert in leegstand. Het is tijd om De Hoef aan te pakken, om de kwaliteit te verbeteren. Werkgroep De Hoef heeft vanuit diverse bijeenkomsten, een rondleiding over het terrein, een bijeenkomst voor ondernemers op De Hoef en de achtergrondkenmerken van het terrein vijf rode draden gesignaleerd, vijf speerpunten. Per speerpunt worden de acties genoemd die vanuit dit punt bijdragen om de kwaliteit van het terrein te verbeteren. Wanneer deze acties worden uitgevoerd door ondernemers, gemeente en een samenwerking tussen beide, hoopt de werkgroep een opwaartse beweging van het terrein in gang te hebben gezet. De vijf speerpunten zijn: 1. Pak kantorenleegstand aan 2. Verbeter de kwaliteit van de openbare ruimte (groen, veiligheid, parkeren) 3. Maak het terrein levendiger en pas (haalbare) functiemenging toe 4. Maak het terrein duurzaam 5. Vermarkt De Hoef 1. Pak kantorenleegstand aan In 2001 was er nog een gebrek aan ruimte op De Hoef, tien jaar later zijn langs de kant van de weg veel borden te zien waarop kantoorruimte wordt aangeboden. Heel Amersfoort heeft momenteel een kantorenleegstandspercentage van 15,3%, 3% boven het landelijk gemiddelde. Uit berekening komt naar voren dat ongeveer 30% voor rekening komt van De Hoef. Uit onderzoek van RéBM makelaars komt naar voren dat eind 2010 de leegstand bij bedrijfsruimte in totaal m² bedraagt, waarvan m² huur en m² koop. Dit aantal is afgelopen maanden verdubbeld door grote transacties, onder andere een pand van ongeveer m², dat leeg is achtergelaten door een bedrijf. Op het gebied van kantoorruimte staat eind 2010 in totaal m² leeg, waarvan m² huur en m² koop. Dit aantal is redelijk gelijk gebleven. Er zijn wel grote transacties geweest maar deze zijn genivelleerd (per saldo heeft het niet geleid tot een afname). Structurele leegstand is een probleem dat niet alleen in Amersfoort, maar ook landelijk op grote schaal voorkomt. De aanpak van leegstand is veelal maatwerk, elke locatie is verschillend. Daarnaast is een veel gehoord geluid dat een groot deel van de (structurele) leegstand niet snel zal worden opgelost. Dit heeft onder andere te maken met het feit dat beleggers financieel geen prikkel hebben om het probleem aan te pakken (afwaarderen kan een ontwikkeling in gang zetten). De sense of urgency is momenteel echter nog niet groot genoeg. Ook fiscale regelgeving vormt momenteel nog een belemmering bij de aanpak van leegstand. Daarnaast willen ondernemers graag een flexibeler bestemmingsplan, waarin meer mogelijk is dan bijvoorbeeld alleen een kantorenbestemming. Als het goed is wordt dit mogelijk gemaakt met de nieuwe Visie Werklocaties. De belangrijkste redenen van vertrek op De Hoef (blijkt uit het nabellen van bedrijven en een ondernemersbijeenkomst) zijn vaak bedrijfsbeëindigingen of verhuizing naar een groter pand op een nieuwbouwlocatie, dat meer aan de eisen van deze tijd voldoet. Wat kun je vanuit het bedrijfsleven en gemeente ondernemen om dit probleem op De Hoef tegen te gaan? Ten eerste moet goed in kaart worden gebracht wat de vraag is naar panden, en wat het huidig aanbod is op De Hoef. Wat is hiervan structurele leegstand, en wat is frictieleegstand? Waar is de leegstand geconcentreerd aanwezig? Wat is de doelgroep die geïnteresseerd kan zijn in de huidige of om te vormen panden? Hoe verhoudt deze leegstand zich tot de omliggende bedrijventerreinen? Daarnaast vormt preventie van leegstand een belangrijk onderdeel. Zorg ervoor dat de panden die nu nog gevuld zijn, gevuld blijven, breng de wensen van bestaande gebruikers in kaart. Om leegstand aan te pakken kan een klein gebied op De Hoef worden gekozen, waar momenteel een aantal lege en gevulde panden te vinden zijn. De aanpak van één gebied kan een olievlek-werking hebben op de rest van het terrein. Het is van belang om vertrouwen te wekken bij beleggers en gebruikers van panden, dat De Hoef een interessante locatie is om in te investeren. Dit betekent dat ook de overheid haar vertrouwen moet uitspreken voor het terrein, en op bepaalde doelgroepen in kan zetten bij de acquisitie van bedrijven richting Amersfoort, en in haar accountmanagement. Ook kan ervoor worden gekozen om de borden van makelaars te gebruiken om aan te geven hoeveel er juist is verhuurd, in plaats van wat er leeg staat. De Hoef weer op één! 7

8 Er moet worden aangesloten op de discussies die momenteel gaande zijn op dit gebied op gemeentelijk terrein (werkgroep op het gebied van leegstand vanuit Taskforce Innovatie Utrecht en de Kamer van Koophandel, in samenwerking met Amersfoortse ondernemers uit alle delen van de bouwketen), met de gemeente vanuit de Visie Werklocaties, met de Provincie Utrecht en het Rijk (o.a. experimenteergebieden). De provincie heeft verschillende partijen uitgenodigd om deel te nemen vanaf maart 2011 aan een stuurgroep met als doelstelling leegstand aan te pakken in een experimenteergebied binnen De Hoef. Acties: - Marktonderzoek naar vraag en aanbod laten uitvoeren, doelgroepgericht (werkgroep De Hoef, gemeente) - Overzicht maken van huidige eigenaren (gemeente, vanuit de WOZ) - Een gebied aanwijzen waar gestart kan worden met het praten met beleggers en (toekomstige) gebruikers, dat als een olievlek kan gaan uitwerken op de rest van het terrein (werkgroep leegstand/stuurgroep experimenteergebied) - Preventie-maatregelen benoemen om bestaande gebruikers te triggeren te blijven - De Hoef meenemen in gemeentelijk, provinciaal en landelijk leegstandsbeleid 2. Verbeter de kwaliteit van de openbare ruimte (groen, parkeren, bereikbaarheid, veiligheid) Van bedrijventerrein naar een bedrijvenpark: het is volgens bedrijven gewenst om meer een parkgevoel te creëren. Op De Hoef is hier veel potentie voor, er bestaat momenteel echter een niveauverschil tussen de plekken op De Hoef. Overal waar het groen is op De Hoef, met name bij De Hoef Zuidwest, levert dit een goede uitstraling van het terrein op. Daar waar er meer achterkanten van bedrijfsruimten zijn, bij De Hoef Noordoost, is de uitstraling minder goed. Een oplossing om dit te doorbreken is om één uitstraling te creëren met meer groen, bijvoorbeeld door de aanplanting van bomen over het hele terrein. Referentie hierin vormt Schiphol. Een bedrijvenpark met een groene uitstraling, die belangrijk is voor de identiteit, voor ondernemers zelf en hun klanten. Om dit aan te pakken zou je plaatjes kunnen laten ontwerpen hoe dit eruit kan zien, de ondernemers op het terrein hiervoor interesseren en een bomenfonds voor De Hoef opzetten. Bovendien kan worden nagedacht over openbaar groen en privé groen, het is zaak om een goede vorm van beheer hiervoor te ontwikkelen met elkaar. Ook de bestaande daken en gevels kunnen vergroend worden. Behalve een waarde voor planten en dieren heeft dit ook een functie voor waterberging, zuurstofproductie en CO2-vastlegging. het vangt fijnstof en heeft een positief effect op de luchtkwaliteit. 12 december jl. is er een onderzoek naar de ecologische waarden en potenties op bedrijventerrein De Hoef afgerond. De conclusies van het rapport kunnen later worden meegenomen bij een integrale groenaanpak voor het terrein. Daarnaast kan in de toekomst de regie op rooilijnen en bouwhoogtes strakker worden gemaakt, zodat meer eenheid in het beeld ontstaat. Ook kunnen aantrekkelijke wandelroutes worden ontwikkeld, zodat werknemers goed kunnen verpozen tussen de middag. Bij de aanpak van de openbare ruimte hoort ook het opknappen van panden. Bedrijven kunnen van elkaar leren hoe je je pand simpel weer kan opknappen. Hiervoor kunnen er onderling interviews gehouden worden met gebruikers van panden die goed zijn opgeknapt. Wat is hiervoor nodig? Als het lastig is dit richting eigenaar (bij verhouding eigenaargebruiker) te verkopen: toch druk zetten, de waarde van het pand zal bovendien toenemen. Er is duidelijk een tweedeling waarneembaar op het terrein, tussen de kantoorpanden en de dozen. Door een goede opknapbeurt, die niet veel hoeft te kosten, kun je dit al camoufleren. Parkeren wordt door bezoekers van de ondernemersbijeenkomst als een probleem ervaren. Op sommige plekken staan zeer veel auto s geparkeerd. Mocht de leegstand worden opgelost, bestaat er nog meer een parkeerprobleem. Een nuancering hierin is dat de gemiddelde autobezitter een snelle `parkeerklager is en dat een klein stukje lopen vaak als vervelend wordt ervaren. Om parkeerproblemen op te lossen kan de parkeernorm onder de loep worden genomen. Daarnaast dienen er creatieve oplossingen voor parkeren bedacht te worden. De ontwikkeling van parkeren is weliswaar vaak makkelijker bij nieuwe panden, handhaving daarentegen kan een goede oplossing bij bestaande panden en eigen terrein bieden. De Hoef weer op één! 8

9 De bereikbaarheid van De Hoef is in vergelijking met andere steden nog steeds goed, al kan het vooral in de spits beter. Positief en redelijk uniek is het treinstation op loopafstand. Om ervoor te zorgen dat De Hoef een multimodaal terrein is, bereikbaar voor vele vervoersstromen, moet de aansluiting op het openbaar vervoer nog wel verbeterd worden vanaf het station. De bedrijven zelf kunnen werken aan het stimuleren van het type bedrijvigheid, zoals het gebruik maken van openbaar vervoer, ook in het kader van het Nieuwe Werken. De verwachting is dat de autobereikbaarheid over tien jaar (na afronding van de werkzaamheden) beter zal zijn. De aanpak gaat wel erg traag, twintig jaar geleden werd al gesproken over de aanpak van knooppunt Hoevelaken. En onlangs is naar voren gekomen dat het Rijk waarschijnlijk minder geld wil uittrekken voor de aanpak van het knooppunt. De centrale ligging is een sterk punt, echter hoe slechter de bereikbaarheid, des te minder wordt de centrale ligging als een pluspunt ervaren. De bewegwijzering op het terrein kan nog worden verbeterd. De veiligheid wordt over het algemeen positief ervaren. Het aandachtspunt is de dekkingsgraad van deelnemende bedrijven aan de collectiviteit voor de beveiliging van het bedrijventerrein (MPL). Bij grotere deelname zal nog meer realiseerbaar worden. Een promotie van het collectief kan beter, waardoor het draagvlak toeneemt. Er zijn bovendien veel donkere locaties, die inbraak gevoelig zijn. Mochten er meer voorzieningen komen die ook s avonds open zijn, wordt de sociale controle en daarmee de veiligheid op het terrein beter (stimuleren van functiemenging). Gezien deze opmerkingen is het zinvol om een traject Keurmerk Veilig Ondernemen op te starten. Een dergelijk project begint altijd met een schouw, waarin nagegaan kan worden waar bijvoorbeeld precies de donkere plekken zijn. Om allerlei acties, met name voor de openbare ruimte te realiseren, kan een Ondernemersfonds een nuttig instrument zijn om zaken zoals hierboven beschreven op te pakken. Acties: - Mogelijkheden onderzoeken voor het aanplanten van groen/bomen, voor een gelijke uitstraling van het terrein - Inventariseren hoe panden makkelijk opgeknapt kunnen worden en dit verspreiden onder ondernemers - Creatieve parkeeroplossingen bedenken vanuit de bedrijvenkring - Bewegwijzering onderzoeken, aanpakken hierin wat beter kan - Mogelijkheden voor een traject van Keurmerk Veilig Ondernemen onderzoeken - Draagvlak onderzoeken voor een ondernemersfonds op De Hoef 3. Maak het terrein levendiger en pas (haalbare) functiemenging toe Voorzieningen op een terrein worden pas haalbaar als er ook een doelgroep voor is. Echter, die doelgroep komt pas naar het terrein als het aantrekkelijk genoeg is en er voldoende voorzieningen zijn. Een kip-ei situatie, waarbij eerst de doelgroep goed in kaart moet zijn gebracht, samen met welke voorzieningen voor hen aantrekkelijk zijn. Zoals hierboven werd aangegeven, kan functiemenging bijdragen aan een levendiger en veiliger bedrijventerrein. Hierover is tijdens de bijeenkomst een discussie gehouden. De belangrijkste punten worden hieronder genoemd. Versterk de levendigheid met huisvesting De route naar het station kan steeds levendiger worden, door in de cirkels rond het station de levendigheid te stimuleren. Een voorbeeld hiervan kan zijn (studenten)huisvesting, waarbij bijvoorbeeld een leegstand pand kan worden herbestemd. In Utrecht is dit ook gedaan bij de Archimedeslaan, wat tot nu toe een succes is geweest. Bij dergelijke ontwikkelingen moet goed worden meegenomen of dit ook haalbaar is financieel gezien en of er geen overlast voor de omliggende kantoren wordt veroorzaakt. Wellicht valt er nog een combinatie te maken met SOMT (zij breiden over driekwart jaar uit). Een lastig punt bij herbestemmen naar bijvoorbeeld studentenhuisvesting is dat dit lang niet altijd financieel haalbaar is. Bedenk een goed concept Maak een thema-terrein waar mensen elkaar ontmoeten. Kleinschalige en creatieve bedrijvigheid op een deel van het terrein roept nieuwe bedrijvigheid op. Denk bijvoorbeeld aan een kapper, een stomerij-service, horeca/catering. Daarbij is het echter wel van belang dat er voldoende draagvlak is. Dit begint met het ontwikkelen van een concept voor het terrein: wat is je doelgroep, wat is de concurrentie op dat gebied? Denk bijvoorbeeld aan het concept Yellowstone: kleinschalige kantoorruimten verhuren aan kleine bedrijven met flexibele doorlooptijden. Dergelijke concepten moeten aansluiten op wat er op dat gebied al in de markt wordt aangeboden. Wellicht is er een combinatie mogelijk met het De Hoef weer op één! 9

10 Ondernemersplein. Een voorbeeld hiervan is tevens een Solid. In dit gebouw is er een zeer flexibele invulling mogelijk, waardoor het gebouw meegroeit met de tijd. Vergroot de aantrekkelijkheid van het terrein Amersfoort als het best bewaarde geheim van Nederland: doorbreek dit door veel meer met citymarketing de stad te profileren. De Hoef heeft vooral in het centrale gedeelte tussen de Outputweg en de bedrijven langs de A1 en de verbindingsweg naar de A28 erg weinig uitstraling. Veel grote hallen die voornamelijk aan de achterzijde een verrommeld beeld geven. In het midden van dit gebied staat het distributiecentrum van DHL. Vestig hier bijvoorbeeld een uitdagend multifunctioneel bedrijvencentrum, zoals eerder genoemd. Dit mag een landmark zijn, een extravert gebouw dat mensen trekt, zowel door-de-week als in het weekend en s avonds. Daarmee ontstaat een centrumgebied wat positief zal uitstralen op de directe omgeving. Het nadeel van De Hoef ten opzichte van bijvoorbeeld het Oliemolenkwartier is dat het ontbreekt aan karakteristieke bebouwing en de ligging ten opzichte van het oude centrum is ook minder goed. Echter, het is ook weer niet nodig om van elk Amersfoorts bedrijventerrein een nieuwe creatieve stad te maken. Concluderend wat betreft functiemenging kan worden gesteld dat De Hoef nu overwegend zakelijke dienstverlening en op strategische plekken logistieke centra herbergt wat een monocultuur met zich meebrengt. Er gebeurt weinig en het bedrijventerrein heeft een minder levendig karakter. Uit die optiek is functiemenging zeker gewenst. Acties: - Een nieuw haalbaar concept bedenken voor bedrijventerrein De Hoef, waar functies inpassen die het terrein verlevendigen, dat aansluit op de omgeving (zowel binnen als buiten De Hoef) - Doelgroepen in kaart brengen, onderzoeken wat voor type voorzieningen zij als vestigingsfactoren zien 4. Maak het terrein duurzaam Bij de eerste bijeenkomst van de werkgroep kwam naar voren dat ondernemers graag het onderwerp duurzaamheid op De Hoef wilden verkennen. Richting de toekomst kun je niet meer om dit thema heen. Onder een duurzaam bedrijventerrein wordt verstaan: een terrein waarop bedrijven onderling en met de overheid samenwerken met als doel betere bedrijfsresultaten te realiseren, minder milieubelasting en een efficiënter ruimtegebruik. Tijdens de ondernemersbijeenkomst kwamen de volgende punten aan bod. Ten eerste is het interessant om na te denken over gezamenlijke inkoop van energie. Hiervoor kan de werkgroep in gesprek gaan met een energieleverancier. Door energie te besparen kunnen bedrijven toewerken naar een C-label. Daarnaast kan ook CO2 reductie door mobiliteit op de agenda worden gezet. Dergelijke zaken kunnen een plus vormen in het vermarkten van het terrein. De Hoef zal hier niet de enige in zijn, maar het helpt wel bij het up to date maken en houden van je terrein. Voor zonnepanelen lijkt er gezamenlijk nog weinig belangstelling te zijn, wellicht over een paar jaar als de panelen beter en goedkoper zijn. Er kan gebruik worden gemaakt van Het Nieuwe Werken, waardoor minder autokilometers worden gemaakt 1. Op dit gebied zou het ook mooi zijn als meer bedrijven gebruik zouden maken van glasvezel. Dit wordt momenteel voor consumenten aangelegd, maar zou ook veel meer toepassingen kunnen hebben voor het bedrijfsleven op De Hoef. Dit zou het Nieuwe Werken ondersteunen. Ook Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen maakt deel uit van duurzaamheid. Een voorbeeld hierin zou kunnen zijn het inventariseren wat momenteel al gedaan wordt op dit terrein door ondernemers op De Hoef en dit op een website voor het terrein vermelden. Er kan worden ingespeeld op verschillende subsidies vanuit het Rijk en provincie: Subsidie EIA, Subsidie convenant bedrijventerreinen en verschillen projecten vanuit de provincie Utrecht (waaronder Op Kop). Momenteel wordt al met twee bedrijven samengewerkt doordat windturbines worden geplaatst, bij wijze van een pilot. Het is mooi dat bedrijfsleven en de overheid elkaar op dit gebied via deze werkgroep hebben gevonden. 1 Het Nieuwe Werken levert echter ook meer leegstand op. De Hoef weer op één! 10

11 Het thema duurzaamheid wordt nader verdiept zodra er een bedrijvenkring op De Hoef tot stand komt. De gevestigde bedrijven kunnen dan de kansen in beeld brengen voor De Hoef voor transformatie naar een duurzaam bedrijventerrein. Acties: - Vanuit samenwerking in een bedrijvenkring kansen onderzoeken voor de transformatie naar een duurzaam bedrijventerrein, waaronder de gezamenlijke inkoop van energie - In kaart brengen wat momenteel gedaan wordt op het gebied van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen - Subsidiemogelijkheden voor ondernemers op de Hoef in kaart brengen 5. Vermarkt het terrein Om De Hoef weer op één te brengen, is het belangrijk dat het bedrijventerrein goed vermarkt wordt. Centraal daarbij staat dat goed in beeld moet worden gebracht wat de kracht is van De Hoef, wat de (potentiele) doelgroepen zijn en hoe het terrein zich onderscheidt ten opzichte van de regio. Hiervoor werd al eerder aangegeven dat een kwalitatieve match moet worden gemaakt tussen vraag en aanbod. Wanneer deze informatie beschikbaar is, kan er aan de hand van de volgende stappen een goede marketing van De Hoef vormgegeven worden: 1. Bepalen kernwaarden; 2. Opstellen positionering waarbij geredeneerd wordt vanuit Unique Selling Points voor de (potentiële) gebruikers; 3. Positionering en communicatief concept toetsen onder (potentiële gebruikers); 4. Bepalen meest kansrijke doelgroepen; 5. Definitieve positionering, merk- en communicatiestrategie; 6. Uitvoering communicatieplan; 7. Monitoring en eventuele bijsturing. Bij de verdere uitwerking kunnen de volgende uitgangspunten gebruikt worden, geformuleerd in de werkgroep De Hoef: Verreweg de meeste bedrijven verhuizen binnen een straal van 30 kilometer; De Hoef ligt centraal in Nederland op een kruispunt van snelwegen en aan het spoor. Dit terrein is in de regio Amersfoort bij uitstek geschikt om (inter-)nationale vestigingen vanuit een grotere regio aan te trekken; Sinds 1 augustus 2010 is de Stichting Citymarketing opgericht. Het is goed om vanuit of in samenwerking met deze stichting het vermarkten van De Hoef uit te werken. De gemeente Amersfoort omschrijft de (regionale) Stichting Citymarketing als volgt: Op 1 augustus 2010 is de stichting Citymarketing Amersfoort opgericht. Daarbinnen bundelen gemeente, ondernemers, bedrijven, horeca en culturele instellingen hun krachten om de sterke kanten van stad en regio onder ieders aandacht te brengen. Doel van de Stichting: Be good and tell it. Meer bekendheid en een duidelijk profiel zorgen ervoor dat meer mensen naar Amersfoort komen; voor een bezoek, om er te wonen of er een bedrijf te vestigen. De Stichting Citymarketing gaat de bekendheid van Amersfoort vergroten. De Stichting maakt het makkelijker om gezamenlijk verplichtingen aan te gaan van bijvoorbeeld financiële aard. De ideale plek om werken en wonen te combineren: zo wil Amersfoort zich de komende jaren verder profileren. Als stad, maar ook met de regio. De combinatie van een aantrekkelijke woonstad met veel voorzieningen en voldoende werk- en carrièremogelijkheden, is een ijzersterke troef die de nieuwe stichting Citymarketing Amersfoort in handen heeft om stad en regio beter op de kaart te zetten. Een groene en veilige leefomgeving, ook met het oog op het opvoeden van kinderen: dat is wat jonge, hoogopgeleide tweeverdieners belangrijk vinden. De ideale woonplaats biedt daarnaast goede voorzieningen om gezin en werk te combineren in een duurzame omgeving. Maar ook bereikbaarheid, een passend woningaanbod, een aantrekkelijk, gezellig stadscentrum en goed onderwijs zijn belangrijk. En dat heeft de Amersfoortse regio volop te bieden. Ook voor bedrijven is het een prima plek om zich te vestigen: centraal gelegen, goed bereikbaar en met een bevolking die aanzienlijk jonger is dan gemiddeld, veel hoger is opgeleid dan gemiddeld en met een hoge arbeidsparticipatie. De regio Amersfoort beschikt over een ruim en gevarieerd aanbod aan hotels, vergadercentra, catering en ontspanning. Op dit moment is al 1 op de 17 banen direct of indirect het gevolg van zakelijk toerisme. Door de variatie aan mogelijkheden beter te profileren, is verdere groei te verwachten. Ook hebben Amersfoort en de regio veel te bieden op het gebied van De Hoef weer op één! 11

12 vrijetijdsbesteding. Het bestuur wordt gevormd door vertegenwoordigers van het bedrijfsleven en de overheid. De burgemeester van Amersfoort is voorzitter, wat het belang duidelijk maakt dat de gemeente aan citymarketing hecht. Acties: - Na marktonderzoek over de kwalitatieve vraag en aanbod, de verschillende stappen om De Hoef te vermarkten doorlopen. - De Hoef verwerken in citymarketing, doelgroepgericht benaderen. Ook bijvoorbeeld bij de Provada De Hoef promoten. - Monitoren waarom bedrijven zich vestigen en vertrekken, koppeling aan accountmanagement en acquisitie. - De Hoef goed meenemen in (regionale) acquisitie en accountmanagement, zowel om bedrijven aan te trekken als te behouden (ervoor zorgen dat bestaande gebruikers op De Hoef gevestigd blijven). Planning Om de voorgestelde acties uit te voeren, stelt de werkgroep het volgende voor: - Samen met ondernemers op De Hoef verder brainstormen en direct uitwerken van 5 speerpunten (voorjaar 2011) - Aanbieden van het rapport aan gemeente: eerst aan college (17 maart 2011), vervolgens wordt de Visie Werklocaties behandeld in de raad ( De Ronde: 12 april, Raadsbesluit: 26 april 2011) - Oprichten bedrijvenkring De Hoef (als een vervolg op werkgroep en als mogelijke start KVOtraject) (meiseptember 2011). Elk lid bedrijvenkring heeft een thema onder zich en bewaakt de uitvoering van de acties die hieronder vallen. Gemeente en KvK blijven hierop aangesloten, en zorgen voor aansluiting op Visie Werklocaties en bestemmingsplan. Vervolgens wordt een planning opgesteld voor het uitvoeren van de in het rapport benoemde acties. - Site voor De Hoef opstellen bij voldoende draagvlak, met daarop alle bedrijven. Plus bijv. MVO-acties van bedrijven, sluit aan op acquisitieplan/acquisitieteam (begin 2011). De Hoef weer op één! 12

13 Hoofdstuk 3: Achtergrond 3.1 Karakter De Hoef Locatie De Hoef is een perifere snelweglocatie aan het knooppunt Hoevelaken (snelwegen A1 en A28), een zichtlocatie vanaf de snelweg en het spoor. Het bedrijventerrein bestaat uit een mix van representatieve kantoren en bedrijven. Nabij het NS station Schothorst zijn er voornamelijk zelfstandige kantoren (De Hoef Zuidwest), en richting knooppunt Hoevelaken wordt het gebied gekenmerkt door bedrijven en bedrijfsgebonden kantoren (De Hoef Noordoost). De totale omvang van het terrein is 57 hectare netto, met een huurprijsniveau voor bedrijfsruimte van 41 tot 53 euro en een huurprijsniveau voor kantoren van 100 tot 140 euro. Er is geen terrein meer uitgeefbaar op De Hoef. Type bedrijvigheid Op het terrein zijn middelgrote tot grote bedrijven gevestigd, in de zakelijke dienstverlening, handel, logistiek, reparatiebedrijven, non-profit en ICT. Dit zijn zowel nationale als internationale ondernemingen. De kwaliteit van de kantoorpanden is relatief goed, met name aan de zuid-westkant van De Hoef. Er bevinden zich geen wijkvoorzieningen op het terrein. Voorbeelden van bedrijven op De Hoef zijn Heilijgers, Hollander Techniek, Pot Verhuizingen, Bouwbedrijf A. Huurdeman B.V., Rosencamp, Van Dorp Installaties Amersfoort B.V., Medisch Training Centrum B.V., Imtech en Grontmij. Vertaald naar cijfers, begin 2011: Op De Hoef zijn momenteel 359 economisch actieve bedrijven gevestigd. Het grootste deel van deze bedrijven zijn afkomstig uit de branches advisering, onderzoek en overige specialistische zakelijke dienstverlening (88), groot- en detailhandel (74), en informatie en communicatie (42). In de bijlage is een verdere specificatie van het type bedrijvigheid opgenomen. Type bedrijvigheid Aantal Industrie 23 Bouwnijverheid 19 Groot- en detailhandel; reparatie van auto s* 74 Vervoer en opslag 13 Logies-, maaltijd- en drank-verstrekking 3 Informatie en communicatie** 42 Financiële instellingen 23 Verhuur van en handel in onroerend goed 3 Advisering, onderzoek en overige specialistische zakelijke dienstverlening*** 88 Verhuur van roerende goederen en overige zakelijke dienstverlening 36 Onderwijs 14 Gezondheids- en welzijnszorg 15 Cultuur, sport en recreatie 3 Overige dienstverlening 3 Totaal 359 Bron: Ondernemer op de kaart, 21 januari 2011 *): Dit grote aantal is vertegenwoordigd in handel in consumentenproducten non-food (21 bedrijven) (m.n. op medisch gebied), groothandel in ICT-apparatuur (19 bedrijven) (m.n. op gebied van computers). **): Het grote aantal bestaat met name enerzijds uit Advisering op het gebied van informatietechnologie (16 bedrijven) en anderzijds uit Ontwikkelen, produceren en uitgeven van software (14 bedrijven). ***):Dit aantal is met name groot door vertegenwoordiging in Advisering op het gebied van management en bedrijfsvoering, geen public relations (37 bedrijven) en Ingenieurs en overig technisch advies en ontwerp (17 bedrijven) Bereikbaarheid en parkeren Het terrein is redelijk goed bereikbaar met de trein en met de bus. Aan de westzijde van De Hoef ligt NS-station Schothorst. Per auto is het terrein bereikbaar via opritten op de A28 en de A1. Tijdens de spits is er kans op filevorming. Om het openbaar vervoer te stimuleren is er een proef met een bus tussen station Schothorst en De Hoef. Over het De Hoef weer op één! 13

14 algemeen is er voldoende parkeergelegenheid op eigen terrein, het parkeren wordt echter vooral bij kantoren als een probleem ervaren. 3.2 Economische ontwikkelingen De Hoef De afgelopen tien jaar ( ) worden gekenmerkt door de volgende economische ontwikkelingen op De Hoef: - De grootste groei vond plaats in de zakelijke diensten. - De werkgelegenheid in de industrie en de bouwnijverheid is afgenomen - Werkgelegenheid in de sector vervoer is echter toegenomen - Op de Hoef is de conjunctuurinvloed en de schommeling in de economie sterk zichtbaar: o Sinds 2001 is de werkgelegenheid op De Hoef 11% gedaald o In 2005 was er een sterke groei (+ 975 banen) en in 2006 een sterke daling ( banen) o In 2007 was er een lichte groei (+ 282 banen), net als in 2008 (+ 471 banen) - Gemiddeld aantal arbeidsplaatsen per hectare bedraagt 186 (arbeidsplaatsen 2008 (12 uur of meer p.w.) ten opzichte van 57 hectare) (Nog uitzoeken hoeveel per industriete - De Hoef kent veel MKB (de laatste 10 jaar is vooral het aantal bedrijven met minder dan 10 arbeidsplaatsen gestegen), naast veel grote bedrijven (het aantal bedrijven met 100 of meer arbeidsplaatsen schommelt rond de 25 á 30). Deze cijfers zijn afkomstig uit de Economische Monitor 2008, opgesteld door de gemeente Amersfoort. Inmiddels is het aantal economisch actieve bedrijven gedaald van 373 bedrijven in 2008 naar 359 bedrijven eind Op de ondernemersbijeenkomst op 9 december 2010 is onder andere daarom gesproken met ondernemers waarom bedrijven steeds vaker lijken te vertrekken van De Hoef. In bijlage C is een selectie van diverse tabellen en figuren opgenomen die de economische ontwikkeling schetsen. 3.3 Beleidsontwikkelingen gemeente Amersfoort Commissie van Ek: een economische visie voor Amersfoort in 2030 In 2008 heeft de gemeenteraad van Amersfoort zich onder andere beziggehouden met de visie op Amersfoort in 2030 (GA 2030). Omdat daar het economische aspect niet is meegenomen, heeft het College de Commissie Van Ek geïnstalleerd die januari 2009 haar economische visie op Amersfoort 2030 heeft gepresenteerd. De toekomst van De Hoef kan uitvoering geven aan de drie belangrijke economische opgaven voor de toekomst van Amersfoort: het vergroten van de regionale samenhang (bereikbaarheid, van uitbreiding naar inbreiding), een goede balans tussen wonen en werken en een duurzame economische groei. Uitgangspunten in deze visie zijn daarnaast: voldoende werkgelegenheid voor de inwoners van Amersfoort en koesteren van bestaande (MKB-)bedrijven in Amersfoort. Vanuit de Commissie van Ek was het ook van belang om een actieplan op te stellen voor kantoren- en bedrijventerreinen om schaarse ruimte optimaal voor groei te benutten. De aandachtspunten hierbij zijn: - Toekomstige opgave voor herstructurering: mogelijkheden onderzoeken van actief grondbeleid en een subsidiestrategie voor bedrijventerrein in Amersfoort-Noord - Hanteer een compensatienorm bij de transformatie van bedrijventerreinen, als implementatie van de SERladder bij de planning van werklocaties - Onderzoek de mogelijkheden om de beschikbare ruimte zo arbeidsintensief mogelijk te benutten. Door bijvoorbeeld op meer mening van bedrijfs-, kantoor-, of voorzieningenfuncties te richten. - Zoek hierbij naar thematisering van (delen van) werklocaties en de mogelijkheden om nieuwe vormen van bedrijvigheid te stimuleren - Versterk de mogelijkheden voor milieu en duurzaamheid (bijvoorbeeld het cradle-to-cradle-principe), onder andere via een slimme inrichting en goed beheer (denk aan parkmanagement, mobiliteitsmanagement en veilig ondernemen). Deze aandachtspunten worden meegenomen bij de uitwerking van de acties bij het speerpunt "Pak leegstand aan". De Hoef weer op één! 14

15 Stichting Citymarketing In 2007 is in Amersfoort een city-marketeer aangesteld. De citymarketeer ontwikkelt beleid om de gemeente Amersfoort beter op de (landelijke) kaart te zetten. Één van de sterke punten van Amersfoort is dat je hier wonen en werken aangenaam kunt combineren. Inmiddels zijn de campagnes Amersfoort Wintertijd en Zomertijd van start gegaan. De citymarketeer Dennis Sille was tevens betrokken bij het opstellen van ideeën voor het vermarkten van De Hoef. Sinds 1 augustus 2010 is de Stichting Citymarketing opgericht. In #1 onder speerpunt 5 staat omschreven wat deze stichting inhoudt. Visie Werklocaties (momenteel in afrondende fase) Als vervolg op de aanbevelingen van de commissie Van Ek gaat de gemeente Amersfoort een visie werklocaties opstellen (start: najaar 2009; gereed: 2011). Het bedrijfsleven wordt hierbij betrokken. De visie op De Hoef van het bedrijfsleven (net als de uitgewerkte visie op Isselt) kan hierbij dienen als een van de bouwstenen. De visie werklocaties is op haar beurt weer een van de bouwstenen voor de nieuwe structuurvisie (zie verderop). Er zijn vraagstukken die integraal beantwoord moeten worden voor andere functies zoals woningbouw. Ook is er een relatie met de samenwerking in Regio Amersfoort en NV Utrecht waarin een regionale visie op bedrijventerreinen wordt ontwikkeld. Kortom, de visie werklocaties staat niet op zichzelf en is ook weer onderdeel van een breder proces. Daarbij is het tevens denkbaar dat voor concrete thema s of locaties (bijvoorbeeld De Hoef) aan de visie werklocaties uitvoeringsplannen worden verbonden om zaken meer in detail uit te werken. Regionale visie(s) op bedrijventerreinen Na vaststelling van de Ontwikkelingsvisie hebben Rijk en NV Utrecht partners afgesproken om een integrale regionale visie op bedrijventerreinen op te stellen. In de afspraken is opgenomen dat in de regionale visie ondermeer invulling wordt gegeven aan de mogelijkheden voor intensiever ruimtegebruik en het daarmee samenhangende streven naar het verlagen van de totale behoefte aan nieuwe bedrijventerreinen met tien procent. In Regio Amersfoort wordt op het onderwerp economie bestuurlijk samengewerkt door Amersfoort, Baarn, Barneveld, Bunschoten, Eemnes, Leusden, Nijkerk, Soest en Woudenberg. Bedrijventerreinen is daarbij een belangrijk thema. De komende maanden wordt gewerkt aan een plan van aanpak voor een regionale visie op bedrijventerreinen, in het verlengde van de NV Utrecht afspraken. Dit proces loopt parallel aan de visie werklocaties die we in Amersfoort gaan uitwerken, waarbij de inhoudelijke verwevenheid een belangrijk aandachtspunt is. Daarbij kunnen ook de visies van andere regio s van belang zijn, zoals onlangs de provincie Gelderland een regionale visie heeft gemaakt. Structuurvisie ( ) Onlangs is de structuurvisie op basis van bestaand beleid vastgesteld. Hierin zijn geen nieuwe beleidsafwegingen gemaakt. Het bestaande beleid laat bepaalde dilemma s / vraagstukken onbeantwoord. Hiervoor is nieuwe beleidsafweging nodig, waaronder op het gebied van economie en werklocaties. Na de verkiezingen zal de nieuwe raad een nieuwe structuurvisie vaststellen. Momenteel wordt gewerkt aan een startnotitie waarin de aanpak en het proces worden uitgewerkt. Nog in deze collegeperiode worden de nodige onderzoeken gestart. De feitelijke uitwerking en besluitvorming zal in 2010 / 2011 plaatsvinden. Zoals eerder aangegeven zal de visie werklocaties, waarin ook aandacht voor De Hoef, een belangrijke bouwsteen voor de nieuwe structuurvisie zijn. Taskforce leegstand In samenwerking met de Taskforce Innovatie Utrecht wordt samen met een afspiegeling uit de Amersfoortse bouwsector onderzocht hoe je leegstand aan kunt pakken, door op een innovatieve manier samen te werken in de bouwketen. Maart 2011 gaat er een stuurgroep van start voor een experimenteergebied in De Hoef Zuidwest op initiatief van de Provincie Utrecht. In deze stuurgroep wordt met diverse partijen vernieuwend gekeken naar een aanpak voor leegstand of de preventie hiervan. De Hoef weer op één! 15

16 3.4 Provinciale en landelijke ontwikkelingen Provincie Utrecht: Verbetering bedrijvenlocaties: herstructurering, duurzaamheid en zorgvuldig ruimtegebruik De Provincie Utrecht werkt met het programma Verbetering bedrijvenlocaties. Om aan de ruimtebehoefte voor bedrijvenlocaties te voldoen met optimale aandacht voor kwaliteit en toekomstwaarde zet GS zich in voor een kwaliteitsimpuls bedrijventerreinen. Er wordt werk gemaakt van herstructurering, duurzame bedrijventerreinen en stimulering zorgvuldig ruimtegebruik. De provincie heeft zichzelf een 15% ruimtewinstdoelstelling gesteld op de Utrechtse bedrijventerreinen. Inbreiding, transformatie en intensivering moeten op zorgvuldige wijze plaatsvinden met optimale aandacht voor ruimtelijke kwaliteit. GS wil dit proces zo veel mogelijk faciliteren. Daartoe is in de tweede helft van 2004 een kennisteam ingesteld, dat gaat functioneren voor locatiebeleid, zorgvuldig ruimtegebruik en duurzaamheid. Dit team levert een bijdrage aan het vergroten van kennis bij onder meer gemeenten. Verder wordt ervaring opgedaan met voorbeeldprojecten zorgvuldig ruimtegebruik en begeleiding van herstructureringsprojecten. In het Ruimtelijk ActieProgramma zijn maatregelen opgenomen die dit proces moeten versnellen. Voor het verbeteren van de kwaliteit en duurzaamheid van werklocaties betekent dit: De inzet van nieuwe instrumenten van grondbeleid om het functioneren van bestaande bedrijventerreinen te verbeteren, Te zorgen voor een gezonde voorraad kantoren door transformatielocaties in beeld te brengen deze te begeleiden naar een passende nieuwe functie; Te zorgen voor één loket voor ondersteuning van gemeenten op het gebied van werklocaties en een kennisbank aanleggen. Er zijn provinciale middelen voor het verplaatsen van milieuhinderlijke bedrijven om ter plaatse gewenste ontwikkelingen mogelijk te maken en voor het revitaliseren van bedrijventerreinen, maar het grootste deel van de kosten voor revitalisering moet bekostigd worden door de gemeente, de bedrijven zelf en de verhoging van de marktwaarde door revitalisering. VROM-Raad: Werklandschappen vernieuwend concept voor bedrijventerreinen De VROM-Raad heeft in 2006 de problematiek rond bedrijventerreinen in Nederland op de politieke agenda gezet met de publicatie: Werklandschappen: een regionale strategie voor bedrijventerreinen. De VROM-Raad trekt daarbij aan de alarmbel, omdat de huidige wijze van planning van bedrijventerreinen leidt tot monofunctionele, grootschalige uitlegterreinen langs de randen van steden en snelwegen die niet of nauwelijks voldoen aan de huidige kwaliteits- en duurzaamheidseisen. De VROM-Raad introduceert een nieuw perspectief: de herdefiniëring van het begrip bedrijventerrein. Een ander begrip kan uitdrukking geven aan het idee om bij het ontwerp zachtere overgangen tussen werk en andere functies te creëren, bijvoorbeeld door aan de randen ervan combinaties van wonen met kantoor-, atelierof praktijkruimte te situeren. Daarom introduceert de VROM-Raad het begrip werklandschappen. Taskforce herstructurering bedrijventerreinen, Cie Noordanus: versnelling herstructureringsopgave Voor bestaande bedrijventerreinen heeft het Rijk de Commissie Noordanus ingesteld, de Taskforce herstructurering bedrijventerreinen met als opdracht met een advies te komen om de herstructureringsopgave van ha in Nederland te versnellen. De kernwoorden van het advies zijn: focus, regionale samenwerking én samenhang tussen bestaande en nieuwe bedrijventerreinen. Taskforce transformatie Februari 2010 heeft de Taskforce Transformatie vanuit de Provincie Utrecht conclusies en aanbevelingen geformuleerd voor alle partijen die zich bezig houden met leegstand, van gemeenten tot beleggers. De belangrijkste rode draad was dat de huidige wet- en regelgeving momenteel niet geschikt is om het probleem van de leegstand op te lossen. Daarnaast vormt het huidige systeemdenken een belangrijke belemmering voor het vinden van oplossingen om leegstand tegen te gaan, of te voorkomen. Ook het convenant bedrijventerreinen vanuit de provincies kan interessante aanknopingspunten bieden. De Hoef weer op één! 16

17 Hoofdstuk 4: Bijlagen Bijlage A: Resultaten uit de enquête bij ondernemersbijeenkomst op 9 december jl. 1. Vond u de bijeenkomst nuttig? Ja, want: 18x - Belangrijk onderwerp voor de toekomst - Goede ideeën, draagvlak verbreed - Draagkracht opbouwen - Inzicht/deelname - Start om tot oplossingen te komen - Ik was niet op de hoogte van wat er op dit gebied al speelt. - Je krijgt informatie en ontmoet mede-ondernemers - informatief - Zet aan tot betrokkenheid en input - Geeft weer nieuwe input - Bredere visie van het gehele terrein - Er komt steeds meer leegstand - Interessante topics - De discussie was goed, jammer van het aantal - Peilen van mening ondernemers op de Hoef 2. Als er een bedrijvenkring voor De Hoef wordt opgericht, zou u daar aan willen deelnemen? Ja: 16x Weet nog niet: 2x 3. Op welke onderwerpen zou een bedrijvenkring op de Hoef zicht moeten richten. Graag max 3 onderwerpen aankruisen. U kunt met 1, 2 en 3 aangeven in welke volgorde u de onderwerpen van belang vindt: - leegstand: 3, 2, 3, 1, 1, 2, 1, 1, 2, 2 (22 punten): nr. 1 - vermarkten van De Hoef: 2, 3, 2, 1, 3, 2, 3, 3, 2, 2, 1 (20 punten): nr. 2 - onderling netwerken: 2, 1 (bedrijfskring), 2, 1, 2, 2, 2, 2, 2, 2 (17 punten): nr. 3 - groen op het bedrijventerrein: 2, 2, 1, 2, 1, 2, 2 (16 punten): nr. 4 - duurzaamheid: 2, 2, 2, 2, 3, 2, 3 (12 punten): nr. 5 - bereikbaarheid: 1, 3, 2, 1, 2 (11 punten): nr. 6 - veiligheid/terugdringen criminaliteit: 2, 2, 2 (6 punten): nr. 7 - anders, nl: 2 (2 punten): nr. 8 Stimulering van het gehele terrein, een goede uitstraling/prettige werkomgeving te laten zijn (publieke en private deel) Uitleg toekenning punten: 1 als belangrijkste, krijgt daarmee 3 punten, 3 als minst belangrijk krijgt 1 punt) 4. Bent u bereid contributie voor een vereniging/parkmanagement te betalen om de verschillende activiteiten uit te voeren (bijv. E 400 per jaar)? - ja, ik denk aan een bedrag van per jaar: 9x E 35 per ton is een goed plan E 500 per jaar, 2x E 400 per jaar, 2x - nee, 1x - weet ik nog niet : 6x (geen beslisser, 1x) - vaststellen contributie aan hand van aantallen deelnemers - afhankelijk van wat ervoor wordt gedaan - niet hoger dan een VAB-lidmaatschap - afzetten tegen huidige contributie vs. geleverde inspanning van het collectief De Hoef weer op één! 17

18 5. Als u uw antwoorden wilt toelichten of nog opmerkingen heeft over de bijeenkomst, dan kunt u deze hieronder opschrijven: - Ken deze problematiek ook uit andere steden. Dus ben beschikbaar voor informatie. - Goed initiatief! - Waarom zo weinig belangstelling? - Kortere inloop, en broodjes/soep al tijdens de brainstormsessie. Haal je meer uit de tijd. - Ben benieuwd naar de follow up! De Hoef weer op één! 18

19 Bijlage B: Overzicht van de acties per speerpunt en planning 1. Kantorenleegstand: - Marktonderzoek naar vraag en aanbod laten uitvoeren, doelgroepgericht (werkgroep De Hoef, gemeente) - Overzicht maken van huidige eigenaren (gemeente, vanuit de WOZ) - Een gebied aanwijzen waar gestart kan worden met het praten met beleggers en (toekomstige) gebruikers, dat als een olievlek kan gaan uitwerken op de rest van het terrein (werkgroep leegstand/stuurgroep experimenteergebied) - Preventie-maatregelen benoemen om bestaande gebruikers te triggeren te blijven - De Hoef meenemen in gemeentelijk, provinciaal en landelijk leegstandsbeleid 2. Openbare ruimte: - Mogelijkheden onderzoeken voor het aanplanten van groen/bomen, voor een gelijke uitstraling van het terrein - Inventariseren hoe panden makkelijk opgeknapt kunnen worden en dit verspreiden onder ondernemers - Creatieve parkeeroplossingen bedenken vanuit de bedrijvenkring - Bewegwijzering onderzoeken, aanpakken hierin wat beter kan - Mogelijkheden voor een traject van Keurmerk Veilig Ondernemen onderzoeken - Draagvlak onderzoeken voor een ondernemersfonds op De Hoef 3. Functiemenging: - Een nieuw haalbaar concept bedenken voor bedrijventerrein De Hoef, waar functies inpassen die het terrein verlevendigen, dat aansluit op de omgeving (zowel binnen als buiten De Hoef) - Doelgroepen in kaart brengen, onderzoeken wat voor type voorzieningen zij als vestigingsfactoren zien 4. Duurzaamheid: - Vanuit samenwerking in een bedrijvenkring kansen onderzoeken voor de transformatie naar een duurzaam bedrijventerrein, waaronder de gezamenlijke inkoop van energie - In kaart brengen wat momenteel gedaan wordt op het gebied van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen - Subsidiemogelijkheden voor ondernemers op de Hoef in kaart brengen 5. Vermarkten De Hoef: - Na marktonderzoek over de kwalitatieve vraag en aanbod, de verschillende stappen om De Hoef te vermarkten doorlopen. - De Hoef verwerken in citymarketing, doelgroepgericht benaderen. Ook bijvoorbeeld bij de Provada De Hoef promoten. - Monitoren waarom bedrijven zich vestigen en vertrekken, koppeling aan accountmanagement en acquisitie. - De Hoef goed meenemen in (regionale) acquisitie en accountmanagement, zowel om bedrijven aan te trekken en te behouden (ervoor zorgen dat bestaande gebruikers De Hoef gevestigd blijven) Om de voorgestelde acties uit te voeren, stelt de werkgroep de volgende planning voor: - Samen met ondernemers op De Hoef verder brainstormen en direct uitwerken van 5 speerpunten (voorjaar 2011) - Aanbieden van het rapport aan gemeente: eerst aan college (17 maart 2011), vervolgens wordt de Visie Werklocaties behandeld in de raad ( De Ronde: 12 april, Raadsbesluit: 26 april 2011) - Oprichten bedrijvenkring De Hoef (als een vervolg op werkgroep en als mogelijke start KVOtraject) (meiseptember 2011). Elk lid bedrijvenkring heeft een thema onder zich en bewaakt de uitvoering van de acties die hieronder vallen. Gemeente en KvK blijven hierop aangesloten, en zorgen voor aansluiting op Visie Werklocaties en bestemmingsplan. Vervolgens wordt een planning opgesteld voor het uitvoeren van de in het rapport benoemde acties. - Site voor De Hoef opstellen bij voldoende draagvlak, met daarop alle bedrijven. Plus bijv. MVO-acties van bedrijven, sluit aan op acquisitieplan/acquisitieteam (begin 2011). De Hoef weer op één! 19

20 Bijlage C: Cijfers in tabellen en figuren als input bij economische ontwikkeling Tabel 1: Groei van arbeidsplaatsen de Hoef per sector Sector vestigingen 2008 arbeidsplaatsen 2008 (12 uur of meer p.w.) totaal arbeidsplaatsen sectorverdeling groei arbeidspl Industrie % -14% Bouwnijverheid % -21% Handel en reparatie % 20% Horeca % 7% Vervoer en communicatie % 36% Financiële diensten % 439% Zakelijke diensten % 69% Overheid % -54% Onderwijs % 42% Gezondheidszorg % -20% Overige diensten % 136% Totaal % 28% Bron: PAR / bewerking O&S Tabel 2: Arbeidsplaatsen de Hoef Industrie Bouwnijverheid Handel en reparatie Horeca Vervoer en communicatie Financiële instellingen Zakelijke dienstverlening Overheid Onderwijs Gezondheidszorg Overige diensten Totaal Bron:PAR / bewerking O&S De Hoef weer op één! 20