Vrouw, 75 jaar, blanco voorgeschiedenis. Uit bed gevallen, hoofd tegen nachtkastje. Fors bloedende hoofdwond. Werd wakker van de val.

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Vrouw, 75 jaar, blanco voorgeschiedenis. Uit bed gevallen, hoofd tegen nachtkastje. Fors bloedende hoofdwond. Werd wakker van de val."

Hanne Bauwens
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Vrouw, 75 jaar, blanco voorgeschiedenis. Uit bed gevallen, hoofd tegen nachtkastje. Fors bloedende hoofdwond. Werd wakker van de val. Amnesie-, misselijkheid-, braken-, hoofdpijn thv hoofdwond.

3 Sinds 10 jaar weduwe, slaapt alleen. Droomt regelmatig zeer levendig. Bed is altijd omgewoeld. 6 maanden geleden ook uit bed gevallen, toen geen letsel. Nooit geslaapwandeld.

4 Neurologisch onderzoek: - Heldere dame - Georiënteerd in triplo - Bloedende hoofdwond links occipitaal - Gering maskergelaat en enige bradykinesie - Verminderde armswing rechts zonder rigiditeit - Overig neurologisch onderzoek normaal CT cerebrum: geen afwijkingen.

enige bradykinesie - Verminderde armswing rechts zonder rigiditeit

6 1) Licht traumatisch hersenletsel. 2) REM sleep behaviour disorder (RBD), bij hypokinetisch rigide syndroom (bv ziekte van Parkinson).

7 Steenhoven Hexham 2014

8 1/3 e deel van het leven burden of society Basis voor wakkere periode Restoratieve functie Psychologische aspecten

9 Slaap-waakcyclus Circadiaan mechanisme Kwaliteit slaap vs. kwaliteit waak Spectrum: te weinig Beïnvloedende factoren regulatie te veel

10 Beïnvloedende factoren Circadiaan RLS Ademhalingsgerelateerd Begeleidende verschijnselen andere symptomen angst/ depressie

13 Te weinig slaap, niet per sé slechte slaap Belangrijkste oorzaken: Primair: Psychofysiologische insomnie (Too stressed to sleep) Secundair: Medicatie: o.a. antidepressiva (Too medicated to meet Morpheus)

14 Huidig: (Slaapmedicatie) Slaaptherapie Toekomstperspectief: Medicamenteus: versterking flip-flop -mechanisme

16 An Unpleasant Urge to Move RESTLESS LEGS SYNDROME Late 17th century Opioid responsiveness 1945 First modern term and description 1968 Association with PLMS 1982 L-Dopa and Dopaminergic 2000 Central Iron Deficiency (MRI & CSF)

term and description 1968 Association with PLMS 1982

17 Caucasische populaties : ± 10% Intensiteit gemeten m.b.v. frequentie iedere nacht 8% paar dagen week 15% paar dagen maand 25% leeftijd < 30 : 3% : 10% > 65 : 20% geslacht V ± 6 14% Zwangerschap 23 % M: 4 10% Familie: 1e graads verwante : kans is 3-5 maal groter. Etniciteit ± Aziatische en Afrikaanse afkomst minder.

30 : 3% 30 65 : 10% > 65 : 20% geslacht V ± 6 14% Zwangerschap 23 % M: 4 10%

19 A sensori-motor aandoening - intense drang om de benen te bewegen - duidelijk gevoel van discomfort /pijn Uitgelokt door inactiviteit, onderdrukt door beweging, circadiaan patroon: avond en begin nacht Slaap: Verstoring Periodic Limb Movements (PLMs).

inactiviteit, onderdrukt door beweging, circadiaan patroon:

21 A.Essentiële criteria 1. onaangenaam gevoel m.n.benen bewegingsdrang 2. begin of verergering tijdens rust of inactiviteit (liggen, zitten) 3. (gedeeltelijke) verlichting door beweging 4. begin of verergering in avond of nacht (>overdag)

23 B. ondersteunende klinische kenmerken ( oplossen diagnostische onzekerheid) 1.Periodic limb movements (tijdens waak en/óf slaap) 2.Family anamnese met RLS 3.Respons to dopaminerge therapie

24 C. Geassocieerde klinische kenmerken (additionele informatie). 1.Natuurlijk beloop 2. Verstoring slaap 3. Medische evaluation: VG/ Medicatie ALO/ NO

25 Periodic Limb Movements (PLMs) Predominant in onderste extremiteiten. niet altijd aanwezig bij RLS Kunnen andere oorzaak hebben. kunnen per dag verschillen. Predominant in the 1e slaapcyclus (circadiaan optreden)

27 Betrokkenheid van dopamine en opioïdepathways Dopamine pathway dysfunctie L-dopa/ dopa-agonisten Effect metoclopramide Opioïde pathway dysfunctie Opioïden Effect naloxon

28 Dopamine-agonisten En dan

29 Dopamine-agonisten En dan 3 scenario s: Goed effect Goed effect, na verloop van tijd toch meer last Geen effect

30 Augmentatie :

31 Augmentatie: rebound klachten na aanvankelijk succesvolle behandeling RLS

32 Augmentatie: rebound klachten na aanvankelijk succesvolle behandeling RLS 2 e en 3 e lijnsbehandeling: Opioïden Nieuwe(re) generatie AEDs

33 Diagnostiek: Onvoldoende criteria Atypische anamnese Onbegrepen pijn avond/ nacht Behandeling: Onvoldoende effect medicatie augmentatie

34 REM sleep behaviour disorder

36 Abnormaal gedrag gedurende REM slaap. Patiënt of bedpartner kan gewond raken. Geassocieerd met EMG afwijkingen met overmaat aan spiertonus tijdens REM slaap.

37 Meestal mannen. Niet bewust van omgeving, gebruiken geen objecten, ogen meestal gesloten. Personen komen zelden uit bed, gaan niet kamer uit. Kortdurende, explosieve bewegingen. Geweld is ongepland. Makkelijk patiënten te wekken. Patiënten kunnen zich vervelende, gewelddadige dromen herinneren.

38 Indicatie Polysomnografie: -klinische twijfel -slechte respons op medicatie -mogelijk slaapapneu

40 Acute RBD: -Meestal medicatie-gerelateerd. -Meeste antidepressiva (venlafaxine, mirtazepine). -Betablokkers? -Onttrekken chronisch alcohol of hypnotics (??) -Excessief chocola of koffie gebruik?

41 Chronisch RBD: -neurodegeneratieve ziekten (vooral parkinsonisme) -narcolepsie (>30% vd narcolepsie) -hersenstamlaesies, vooral inflammatoir -limbische encefalitis -Ziekte van Tourette, autisme, erfelijke ataxieen

42 Vermijdt bepaalde medicijnen, bv antidepressiva. Veilige slaapomgeving. Medicamenteus is voor lange termijn (geen RCT bewijs). Melatonine (langdurig preparaat?), circardian ritme (2-8mg) Clonazepam effectief mg -let op bij slaap gerelateerde ademhalingsaandoeningen -onbekend of andere medicijnen werken, bv zoplicon.

43 Vermijdt bepaalde medicijnen, bv antidepressiva. Veilige slaapomgeving. Medicamenteus is voor lange termijn (geen RCT bewijs). Melatonine (langdurig preparaat?), circardian ritme (2-8mg) Clonazepam effectief mg -let op bij slaap gerelateerde ademhalingsaandoeningen -onbekend of andere medicijnen werken, bv zoplicon.

Vergelijkbare documenten

huisartsennascholing 10 sept 2013

huisartsennascholing 10 sept 2013 -polyneuropathie -restless legs syndrome Joost van Oostrom Afdeling Neurologie Rijnstate Programma (2x) WAAROM moeten we hier iets over weten WAT moeten we hierover weten