Inhoudstafel. Colofon
|
|
- Frederik van der Linden
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 1 1 Handleiding2014
2 Inhoudstafel 1. Het kaartspel: voor wie? 2. Over Welzijnszorg 3. De kaarten op tafel 3.1. Trek de kaart van de arme 3.2. Open kaart spelen 3.3. Troeven op tafel 3.4. Hoger lager 4. Toelichting bij de spellen Trek de kaart van de arme en Open kaart spelen 5. Toelichting bij spel Troeven op tafel 6. Meer weten over ons? 7. Bronvermelding 2 Colofon Redactie: medewerkers Welzijnszorg Vormgeving: Gevaert Graphics Artikelcode: handleiding: WZZ Verantwoordelijke uitgever: Welzijnszorg vzw, Huidevettersstraat 165, 1000 Brussel
3 1. Het kaartspel: voor wie? Het sociaal-culturele aanbod in Vlaanderen en Brussel is ruim. In elke gemeente vind je talloze leuke activiteiten voor in je vrije tijd. Miljoenen mensen doen er dan ook graag aan mee. Er is voor elk wat wils. Of toch niet? Voor mensen in armoede is het niet evident om naar een socio-culturele organisatie te stappen. Ze botsen op sociale, financiële of culturele drempels. En dat geldt ook voor hun kinderen: jongeren in armoede. Toch is kunnen meedoen aan vrijetijdsactiviteiten een recht van iedereen. Je leert iets nieuws en je ontmoet andere mensen. Je kan je zorgen even vergeten en voelt dat je ergens bij hoort. Werk je in een socio-culturele organisatie en wil je graag volwassenen en jongeren uit kansengroepen verwelkomen? Of ben je leerkracht en wil je je leerlingen een inkijk bieden in de wereld van armoede? Dit kaartspel leert je nadenken over armoede. Je verkent de drempels in je eigen organisatie of school en brainstormt over mogelijke acties. Wie weet is het eindresultaat een concreet project? Veel succes! 2. Over Welzijnszorg 3 Welzijnszorg bestrijdt armoede en uitsluiting in Vlaanderen en Brussel. Hiervoor zetten we jaarlijks een grootschalige informatiecampagne op. We steunen armoedeprojecten en trekken politici aan de mouw als de rechten van sociaal kwetsbare mensen op de helling komen te staan. We geven vormingen aan organisaties, opdat ze toegankelijker zouden worden voor mensen in armoede. En we ontwikkelen educatief materiaal om de armoedeproblematiek bespreekbaar te maken in scholen. Meer info:
4 3. De kaarten op tafel 3.1. Trek de kaart van de arme Met dit spel kan je het armoedethema kort inleiden of een vergadering of les openen. Het is een ideale denkoefening voor wie nog niet eerder met armoede geconfronteerd werd. De spelers vragen zich af wat er zou gebeuren als ze in een armoedesituatie terecht zouden komen. De 4 verschillende vragen gaan over de 4 levensdomeinen: inkomen, zorg, wonen en participatie. 4 Materiaal: willekeurig 2 ruitenkaarten, 2 hartenkaarten, 2 schoppenkaarten, 2 klaverenkaarten Aantal spelers: 4 tot 8. Vanaf 9 spelers speel je met 2 groepen. Dan heb je meerdere kaarten nodig. Duur: 15 minuten Symbolen: WONEN ZORG INKOMEN PARTICIPATIE Begeleiding: een speler uit de groep Speluitleg: haal de jokers uit het kaartspel en schud de kaarten. Elke speler trekt 1 kaart. Lees per teken (harten, ruiten, schoppen, klaveren) de bijbehorende vraag voor. De spelers krijgen even bedenktijd en geven daarna om de beurt antwoord op hun vraag. Nabespreking: nadat iedereen geantwoord heeft, volgt er een groepsgesprek. Kijk voor extra uitleg bij 4. Toelichting bij de spellen. Hier vind je info waarmee je een debat op gang kan brengen. Wat als? Ruiten Wat als ik geen stromend water zou hebben in huis? Wat als ik op een divanbed in de woonkamer zou moeten slapen omdat ik geen eigen kamer had? Harten Wat als een familielid een been zou breken en er niemand is om voor hem te zorgen? Wat als ik niet naar de dokter zou kunnen omdat er nog maar 20 euro is voor de laatste week van de maand? Schoppen Wat als ik geen cadeau zou kunnen meebrengen naar een verjaardagsfeestje? Wat als ik mijn bijbaantje zou verliezen? Klaveren Wat als ik/mijn kind niet mee op zeeklassen zou kunnen? Wat als ik/mijn kind twee maanden zomervakantie zou hebben zonder veel vrijetijdsactiviteiten, want die zijn te ver of te duur?
5 3.2. Open kaart spelen Dit spel is opgebouwd rond stellingen. Zo kan je snel polsen naar de verschillende meningen in een groep. De stellingen maken het armoedethema bespreekbaar en leveren een boeiende discussie op. Materiaal: voor iedere speler een rode en zwarte kaart. Aantal spelers: 4 tot 12. Vanaf 13 spelers speel je met 2 groepen. Duur: 30 minuten Begeleiding: een speler uit de groep Speluitleg: elke speler krijgt een rode en zwarte speelkaart: rood = niet akkoord, zwart = akkoord. Lees een stelling voor. Elke speler steekt zijn/haar speelkaart - rood of zwart - in de lucht. Na een korte discussie mag je van speelkaart veranderen. Zo zie je of de discussie een invloed heeft op de mening van de spelers. Nabespreking: hierna licht je de stellingen toe. Kijk voor extra uitleg bij 4. Toelichting bij de spellen. Hier vind je info waarmee je een debat op gang kan brengen Troeven op tafel Dit spel duurt langer en gaat dieper in op de armoedeproblematiek. Hoe kijk je als organisatie naar armoede? Zijn mensen in armoede welkom bij ons? Welke acties kunnen we opzetten? En welke tips kunnen we hierbij gebruiken? Nabespreking: extra uitleg vind je bij 4. Toelichting bij de spellen. 5 Materiaal: kaartspel zonder jokers Aantal spelers: 4 tot 8 Zijn er 9 of meer spelers? Dan speel je in duo s. Is het een onpare groep? Dan gaat 1 speler alleen aan de slag. Duur: 1,5 uur Symbolen: WONEN ZORG INKOMEN PARTICIPATIE Begeleiding: een van de spelers Speluitleg: haal de jokers uit het kaartspel. Schud en verdeel de kaarten. Sommige spelers zullen 1 kaart meer hebben. Neem je kaarten in de hand en laat ze aan niemand zien. Elke kaart maakt deel uit van een kwartet. De jongste speler begint en vraagt aan een medespeler naar keuze een kaart van een kwartet. De speler moet ten minste 1 kaart zelf in handen hebben van de gevraagde kwartetkaart. Bv. je hebt schoppen 7 in je hand en vraagt aan een medespeler harten 7. Als de medespeler de gevraagde kwartetkaart in handen heeft, geeft hij deze af. De speler die aan de beurt is, vraagt een volgende kwartetkaart aan een medespeler naar keuze. Totdat een medespeler de gevraagde kwartetkaart niet in handen heeft: dan gaat de beurt naar de speler aan wie de laatste kwartetkaart is gevraagd. Wanneer een speler een kwartet heeft verzameld, legt hij deze open voor zich neer. Bij elk kwartet dat neergelegd wordt, hoort een opdracht. Tijdens de opdracht ligt het kaartspel even stil. Nadien gaat het kwartetspel verder. Als een speler geen kaarten meer in de hand heeft, is hij uitgespeeld Hij/zij werkt wel nog mee aan de opdrachten. Het spel is afgelopen als geen enkele speler nog kaarten in de hand heeft. De speler met de meeste kwartetten is de winnaar. Opdrachten De speler die een kwartet neerlegt, leest de stellingen op de kaarten voor. Kijk voor extra uitleg bij 4. Toelichting bij de spellen. Daar vind je info waarmee je een debat op gang kan brengen. Stel bijvragen als: Wat is je eerste reactie na het horen van de stelling? Vind je dit een hoog of laag cijfer? Waarom wel/niet? Verbaast dit cijfer jou? Hou de reactietijd kort. Als er geen reacties (meer) zijn, gaat het kwartetspel verder.
6 Kwartet van 2, 4, 6, 7, 8 en 9: op deze kaarten staan algemene stellingen over armoede. Kwartet van 3, 5, en 10: op deze kaarten staan stellingen over ouderen en armoede. Kwartet van Azen: op deze kaarten staan tips om mensen in armoede te verwelkomen in je organisatie. Kwartet van Boeren: op deze kaarten staan 4 knelpunten waarmee ouderen in armoede te maken krijgen. Kwartet van Dames: op deze kaarten staan vrijetijdsdrempels waarop mensen in armoede botsen. Kwartet van Heren: op deze kaarten staan mogelijke acties die jouw organisatie kan opzetten Hoger lager Dit spel is gemaakt voor het secundair onderwijs, maar je kan het ook in je organisatie gebruiken. Voor wie van een speelse aanpak houdt! 6 Materiaal: het volledige kaartspel Aantal spelers: onbeperkt. Verdeel de spelers in groepjes van max. 5 personen. Duur: minimaal 60 minuten Begeleiding: leerkracht of een van de spelers uit je organisatie. Speluitleg: zet 8 tot 10 kaarten omgekeerd op de rand van het bord. Draai de eerste kaart om. Team 1 raadt of de volgende kaart hoger of lager zal zijn. Juist geraden? Dan krijg je de vraag die bij de omgedraaide kaart hoort. Is het antwoord juist, dan krijg je de kaart en mag je verder spelen. Bij een fout antwoord mag team 2 het antwoord zoeken. Is dat juist, dan speelt dat team verder. Is het fout, dan is team 3 aan de beurt. Enzoverder. Bij de -vragen en de -vragen is er niet altijd een goed of fout antwoord. In dat geval speelt het team dat aan de beurt is verder tot het bij een volgende kaart een fout antwoord geeft. Stel je bij alle vragen en opdrachten voor dat je opgroeit in een gezin in armoede. Puntentelling: aan het eind van het spel telt elk team de cijfers op de verzamelde kaarten bij elkaar op. Het team met het grootste cijfer heeft gewonnen. De vragen bij de kaarten: Symbolen: GEVOELSVRAAG OPEN VRAAG MEERKEUZEVRAAG CIJFERVRAAG Aas = je krijgt geen vraag, maar krijgt de aas cadeau. Je mag verder spelen en krijgt het antwoord op de vraag bij de volgende kaart cadeau. Joker = een opdracht voor alle teams. Het winnende team krijgt 5 extra punten. Teken hoe het volgens jou voelt om in armoede te leven. Bouw een zo hoog mogelijk kaartenhuis. Bedenk een originele fondsenwervende actie voor Welzijnszorg Bedenk een actie rond armoede die je in jouw school zou kunnen opzetten. 2 = een vraag over armoede algemeen Armoede is veel meer dan een gebrek aan geld. Wat is volgens jou buiten geldgebrek het meest erge aan arm zijn? Welk land is het armste van de EU? (Antwoord = Bulgarije) Hoeveel mensen in België leven in armoede? 1,4/1,5/1,7 miljoen? (Antwoord = 1,7 miljoen) Op welke plaats staat België in de lijst van rijkste landen ter wereld? (Antwoord = 17e plaats)
7 3 = een vraag over inkomen Je groeit op in armoede en je wil graag een smartphone. Vraag je er een aan je ouders? Hoe heet de bijstandsuitkering die mensen bij het OCMW krijgen? (Antwoord = leefloon) Ligt het leefloon voor een alleenstaande op, onder of boven de armoedegrens? (Antwoord = het ligt eronder: het leefloon voor een alleenstaande bedraagt 820 euro per maand, de armoedegrens ligt op 1003 euro) Hoeveel mensen in België hebben zware schulden die hen op de rand van armoede brengen? (Antwoord : 5 à 6% van de bevolking) 4 = een vraag over gezondheid Je mama vraagt je om jullie voedselpakket te gaan ophalen. Hoe voel jij je daarbij? Wat is de derdebetalersregeling? (Antwoord = een regeling waarbij je enkel het remgeld betaalt bij de dokter. Dus niet de volle prijs, waarvan je later een deel terugkrijgt via de mutualiteit. Je betaalt dus minder bij een doktersbezoek. ) Hoeveel gezonde levensjaren heeft iemand in armoede minder? (Antwoord = gemiddeld 7,5 jaar minder) Is er een link tussen armoede en geestelijke gezondheid? (Antwoord = ja. Depressie komt significant meer voor bij personen in armoede) 5 = een vraag over ouderen Je oma heeft het niet breed. Met je verjaardag krijg je van haar een grijze, zelfgebreide muts. Ben je daar blij mee en draag je die? Waarvan is IGO de afkorting? (Antwoord = Inkomensgarantie voor Ouderen, een toeslag bovenop een te laag pensioen) Hoeveel 65plussers leven in armoede in ons land? / / ? (Antwoord = ) 3 op 10 Vlaamse ouderen heeft een inkomen tussen 500 en 900 euro per maand. Kost een verblijf in een woonzorgcentrum gemiddeld meer of minder dan 1000 euro per maand? (Antwoord = meer. Gemiddeld 1286 euro per maand). 7 6 = een vraag over onderwijs Je gaat afstuderen en wilt met je vrienden/vriendinnen een feestje bouwen: je maakt wilde, dure plannen: een taxibus huren, samen op restaurant en afsluiten in een gekende discotheek. Ze vragen of je meedoet. Hoe reageer jij? Wat is de duurste opleiding van het secundair onderwijs? (Antwoord = het BSO) Hoeveel meer kans heb je om als laaggeschoolde op de arbeidsmarkt terecht te komen als je ouders ook laaggeschoold zijn? (Antwoord = 12 keer meer kans) Hoeveel jongeren verlaten jaarlijks de school zonder diploma? (Antwoord = ongeveer 9000 jongeren per jaar, dat is 1 op 6)) 7 = een vraag over kinderen De Sint is geweest. Je zusje moet voor school uit de Sinterklaasfolders een collage maken met het speelgoed dat ze kreeg. Het speelgoed (vooral uit de kringwinkel) staat in geen enkele folder. Wat doe je? Waarom begint kinderarmoede al voor de geboorte? (Antwoord = aanstaande moeders in armoede gaan minder naar dokter of gynaecoloog, eten minder gezond, wonen in slechtere huizen, dat heeft een effect op de groei van het ongeboren kindje) Op welke leeftijd hebben kinderen in armoede al schoolachterstand opgelopen? (Antwoord = nog voor ze 2,5 jaar oud zijn) Stijgt of daalt kinderarmoede in België? (Antwoord = ze blijft jaarlijks stijgen) 8 = een vraag over werk Wat wil jij graag worden? Denk je dat je daarmee voldoende kan verdienen om niet arm te worden/blijven? Wat zijn werkende armen? (Antwoord = mensen die wel werk hebben, maar dat zo slecht betaald is dat ze toch in financiële armoede leven) Hoeveel procent van bevolking in Vlaanderen leeft in een gezin waarin niemand werkt? 5%/7%/10%? (Antwoord = 7%) Stijgt of daalt de werkloosheidsgraad van de actieve bevolking? (Antwoord = sinds 2010 daalt ze lichtjes)
8 9 = een vraag over energie Je bent met je vrienden aan het basketten als jullie overvallen worden door een stortbui. Jij woont het dichtstbij en iedereen komt mee naar je thuis. Een van je vrienden stelt voor om jullie kleren even in de droogkast te steken. Maar jullie zitten op noodkrediet en dan werkt de droogkast niet. Hoe reageer je? Wat is een budgetmeter? (Antwoord = een systeem waarbij je via een herlaadkaart vooraf betaalt voor je elektriciteit en gas. Je kan dan voor een beperkt bedrag toestellen in huis gebruiken. Je krijgt een budgetmeter bij betaalmoeilijkheden of wanbetaling aan energieleveranciers. Je kan er niet zelf voor kiezen. Weiger je een budgetmeter, dan kan je worden afgesloten.) Als je je elektriciteit niet meer kan betalen, val je terug op een noodkrediet. Je kan dan zeer beperkt elektrische toestellen in huis gebruiken. Voor hoeveel ampère: 8/10/15 ampère? (Antwoord = 10 ampère, net voldoende voor basisbehoeften) Hoeveel procent van hun inkomen geven de armste gezinnen in ons land uit aan energie? Meer of minder dan 20%? (Antwoord = minder. 19%) 10 = een vraag over wonen Een klasgenootje vraagt om langs te komen i.v.m. een huistaak. Je deelt je kamer met je 2 broers en de woonkamer is met die vochtplekken op de muur nu ook niet de meest geschikte plek om mensen te ontvangen. Wat doe je? Huizen die buiten een WC hebben, bestaan die nog? (Antwoord = ja. 1,4 % van de totale bevolking in België woont in een huis zonder toilet met stromend water in de woning) Hoeveel van de private huurders lopen een risico op armoede? 1 op 2, 1 op 5, 1 op 3? (Antwoord = 1 op 3) Hoeveel sociale woningen zijn er in België? (Antwoord = ongeveer in Vlaanderen, zo n in Wallonië en zo n in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest) 8 Boer = een vraag over vrije tijd Je broertje zit in de preselectie voor de Belgische kampioenschappen zwemmen. De uiteindelijke selectie maakt de club na een buitenlandse stage, en die kost geld. Geen stage = geen selectie. Wel stage = geen vakantiebudget voor de rest van het gezin. Hoe voel jij je daarbij? Is volgens jou vrije tijd een recht? Vzw Pirlewiet organiseert vakantiekampen voor gezinnen in armoede. Hoeveel mensen gaan jaarlijks mee op hun kampen? 500/1500/2000? (Antwoord: 500 per jaar) Hoeveel procent van de leiding bij jeugdbewegingen is bereid om meer moeite te doen om jongeren in armoede te bereiken? Meer of minder dan 50%? (Antwoord = meer. 64%) Dame = een vraag over drempels Hoe zou het voelen om hulp te vragen bij het OCMW? Waarom nemen mensen in armoede minder deel aan het verenigingsleven? Wat is geen goede maatregel om drempels bij mensen in armoede te verlagen? Lidgeld in stukjes laten betalen/mondeling uitnodigen/een folder in de brievenbus steken. (Antwoord = folders bussen werkt niet goed bij mensen in armoede. Zij baseren zich veel meer op mond-aan-mond-reclame en persoonlijke contacten) Via het Fonds Vrijetijdsparticipatie hoeven mensen in armoede minder entreegeld te betalen bij culturele activiteiten. Betalen ze meer of minder dan 50%? (Antwoord = minder.20%) Heer = een vraag over Welzijnszorg Geld geven aan een persoon in armoede die je kent of aan een organisatie die armoede bestrijdt. Wat vind je het beste en waarom? Hoe heet dit jongetje In welk jaar voerde WZZ zijn 1 e campagne? 1965/1969/1970 (Antwoord = 1969) Hoeveel brachten de Soep op de Stoep-acties in totaal op? Meer of minder dan euro? (Antwoord = meer )
9 4. Toelichting bij de spellen Trek de kaart van de arme en Open kaart spelen 9 WONEN In België leeft een vijfde van de bevolking (22,5%) in een woning met structurele gebreken. Mensen in armoede zijn vaak het slachtoffer van huisjesmelkers. Ze komen terecht in oude, slecht onderhouden woningen met rottend raamwerk, een gebrek aan elementair comfort en onvoldoende kamers. Soms is er geen stromend water of verwarming. Nog veel vaker zijn de huizen slecht geïsoleerd, wat de energiefactuur de hoogte in jaagt. Het is moeilijk om een huis in slechte staat proper te houden. De bewoners worden ook vaker ziek, door vocht, schimmel en tocht. ZORG Mensen in armoede hebben meer gezondheidsproblemen, hebben minder toegang tot de gezondheidszorg en sterven gemiddeld vroeger dan mensen die niet in armoede leven. Die trend wordt nog voor de geboorte ingezet, omdat de prenatale zorg en de voeding van de toekomstige moeder vaak te wensen over laten. Kinderen die opgroeien in armoede, leven in omstandigheden die hun mentale en fysieke ontwikkeling in gevaar brengen. Hierdoor hebben ze vaak nog voor de 1 e schooldag een achterstand opgelopen. En die is niet meer of heel moeilijk in te halen. Voor mensen in armoede is naar de dokter gaan geen prioriteit: ze hebben andere zorgen en dringender kosten. Doktersbezoeken uitstellen kan leiden tot grotere gezondheidsproblemen. INKOMEN Om een menswaardig bestaan te kunnen leiden, heb je voldoende financiële middelen nodig. Maar veel mensen in armoede leven onder of net op de armoedegrens. Werk beschermt uiteraard tegen armoede, maar niet altijd: er zijn ook veel werkende armen. Mensen die slecht betaalde jobs uitoefenen of uit noodzaak zwartwerk doen, zonder de nodige sociale bescherming. Ouders die op onregelmatige uren werken, waardoor de kosten voor kinderopvang hoog oplopen. Of mensen die een leefloon krijgen, dat in België ver onder de armoedegrens ligt. Hiermee rondkomen is quasionmogelijk. Slechts 1/3e van de personen met een leefloon, zou kunnen werken: het overgrote deel is te jong of te oud, te ziek of te invalide. Geldgebrek heeft veel consequenties: niet alleen kan je geen eten of kleding kopen, ook je sociale leven lijdt eronder. Er is geen geld voor extraatjes of ontspanning. Kinderen kunnen niet naar verjaardagsfeestjes of mee op schoolreis. Geldgebrek betekent vaak een groot isolement. PARTICIPATIE & Stelling Zonder geld kan ik niet meedoen aan de activiteiten van deze vereniging. Mensen in armoede besparen op vrije tijd en ontspanning. Mobiliteit speelt hier een grote rol. Wie geen eigen auto heeft of wie erg landelijk woont, wordt als het ware gedwongen om thuis te blijven. Dit kan leiden tot eenzaamheid en sociaal isolement. Maar iedereen heeft recht op ontspanning en vrije tijd. De spanning en de stress van een leven in armoede, maken dat mensen met een beperkt inkomen nood hebben aan een rustpauze. Een vakantie of uitstap maakt mensen sterker en brengt hen in contact met anderen. Vooral voor jongeren is de drang om erbij te horen erg groot. De jongerencultuur kan erg dwingend zijn. Ouders weten dat heel goed en willen niet dat hun kind, net als zijzelf destijds, wordt uitgesloten. Ze zullen dan ook alles doen om toch maar die dure smart phone of i-pad te kunnen kopen, ook al zijn er andere, veel dringender kosten.
10 Stelling Tweedehands is niet cool Second hand is in. Transitie is in. Overal om je heen zie je tweedehandsbeurzen, repair café s waar je je kapotte spullen kan laten herstellen en swishing events waar je kledij kan ruilen. In elk kringwinkel kan je zelf spullen leren maken met recyclagemateriaal. We zijn trots op dat hippe truitje uit de seventies en die leuke handtas, zelf gemaakt van afgedankte autobanden. Maar we vergeten dat we die tweedehandsmarkt eigenlijk niet echt nodig hebben. Het is een fijn extraatje, en het is goed voor de planeet. Maar we shoppen net zo goed in de gewone winkelstraten als we daar zin in hebben. Hoe voelt het als je naar de kringloopwinkel moèt gaan? Als sommige spullen zelfs daar nog te duur zijn? Als je er niets van je gading vindt? Als je geen maatje groter of kleiner kan vragen? Vooral voor kinderen en jongeren is de druk om erbij te horen enorm. Het valt op als je enkel in oude spullen loopt. En nee, dat is niet cool. Stelling Je gezondheid heb je zelf in de hand. Wie gezond wil leven, moet geld uitgeven. Zo lang verse groenten en fruit duurder zijn dan kant-en-klaar voedsel, zullen mensen naar het laatste grijpen: het is goedkoop, makkelijk en snel. Als je aan het eind van de maand met 20 euro moet rondkomen, geven goedkope diepvriesfrieten en hamburgers je langer een verzadigd gevoel. Zo hoef je maar één keer per dag te eten, en kan je je kinderen beter voedsel voorzetten. Dit is de realiteit voor heel wat mensen in armoede. Een gezond mens in een gezond lichaam, maar ook sporten is duur. Start-to-run is heel laagdrempelig, maar je redt het niet zonder goede loopschoenen. Gaan zwemmen met het hele gezin is onbetaalbaar. Bovendien wonen mensen in armoede vaak in slecht aangelegde wijken, waar er weinig gratis recreatiemogelijkheid is. Ten slotte: arm maakt ziek, en ziek maakt arm. Een slechte woning leidt tot gezondheidsproblemen. Gezondheidsproblemen leiden tot uitgestelde doktersbezoeken. Het gevolg is vaak langdurige of chronische ziekten Toelichting bij spel Troeven op tafel Tips bij kwartet van azen: Mond-aan-mondreclame Stap zelf op de mensen in armoede af. Hiervoor contacteer je best armoedeorganisaties in je buurt. Je vindt verenigingen waar armen het woord nemen op Welzijnsschakels op www. welzijnsschakels.be en projecten van Welzijnszorg op Mond-aan-mondreclame werkt goed, ook bij mensen in armoede. Zij hebben niet de gewoonte om ledenbladen te bekijken. Samenwerken Werk samen met organisaties die al mensen in armoede bereiken. Organiseer je een ontmoeting, spreek dan duidelijk af wie de contactpersoon zal zijn. Een bekend gezicht verlaagt de drempel. Duidelijke taal Zorg voor een frisse, heldere folder, website en infoblad. Maak korte alinea s met sprekende tussentitels. Vermijd lange zinnen en oubollige woorden. Plaats foto s. Zo spreekt je tekst aan. Je lezer krijgt zin om naar jouw organisatie te komen. En dat is toch wat je wil. Peter/meterschap Zorg voor een sfeer waar mensen in armoede zich thuis kunnen en mogen voelen. Het gewone verenigingsleven is voor hen vaak onbekend. Duid een peter of meter aan die de mensen in armoede begeleidt in jouwvereniging. Deze persoon wordt zo een vertrouwenspersoon.
11 11 Knelpunten bij kwartet van boeren: Inkomen Op latere leeftijd is het pensioen de belangrijkste bron van inkomsten. Het pensioen maakt het verschil tussen een leven in armoede of niet. Je pensioen is namelijk gebaseerd op je arbeidsverleden. Als daar iets is misgelopen, draag je dat je hele leven mee. Je kan je niet meer verbeteren : een andere job, een hoger loon horen er niet meer bij. 3 op 10 Vlaamse ouderen moeten rondkomen met een gezinsinkomen tussen de 500 en euro per maand. Voor vele ouderen is het wettelijk pensioen onvoldoende en niet in verhouding tot de reële levenskosten. Voor mensen die geen pensioenrechten konden opbouwen is de situatie nog nijpender. Zij hebben recht op de InkomensGarantie voor Ouderen (IGO): een toeslag bovenop het pensioen, zodat ze een min of meer leefbaar inkomen hebben. Het aanvragen en de opvolging van de IGO vraagt echter wel wat administratieve vaardigheden. Wonen Drie op vier ouderen beschikken over een eigen woning. Toch is dat geen garantie om niet in armoede terecht te komen. Omdat verbouwings- of onderhoudswerken te duur zijn voor mensen met een laag inkomen, zijn veel woningen van ouderen dan ook van mindere kwaliteit, slecht geïsoleerd en woningen van ouderen hebben geen basiscomfort. Er bestaan nog steeds woningen zonder stromend water in de keuken en de badkamer, met een toilet buiten. 1 op 4 ouderen heeft ook geen centrale verwarming. Niet alle ouderen zijn eigenaar: 1 op 5 huurt een woning. Wie met een beperkt budget afhankelijk is van de huurmarkt is er nog slechter aan toe. Een te groot deel van het inkomen gaat dan op aan de huur van de woning, die vaak van mindere kwaliteit is. Naast de maandelijkse huurprijs zijn er nog andere kosten zoals elektriciteit, water, verwarming Zorg Naarmate mensen ouder worden, neemt de zorgbehoefte toe. Voor wie regelmatig, langdurig of chronisch ziek is, kunnen de doktersbezoeken, ziekenhuisopnames, onderzoeken, revalidatie en geneesmiddelen de gezondheidskosten hoog doen oplopen. Bovendien stellen onderzoeken duidelijk vast dat hoe armer je bent, hoe slechter je gezondheid wordt. Wie geen private hospitalisatieverzekering bezit, mag zich bovendien aan een hoger kostenplaatje verwachten. In België kunnen 41% van de 65-plussers hun uitgaven voor gezondheidszorgen maar moeilijk betalen. Daarbij zorgen ook niet-medische zorgkosten, zoals poetshulp, dat ouderen niet rondkomen. Participatie Uit angst om niet rond te komen, gaan ouderen besparen op hun ontspanningsmogelijkheden, het verenigingsleven én vervoer. Mobiliteit speelt immers ook een belangrijke rol. Wie geen eigen auto heeft of wie erg landelijk woont, wordt als het ware gedwongen om thuis te blijven. Drempels voor ouderen in armoede bij kwartet van dames: Vooroordelen Mensen in armoede zijn in mindere mate bekend met het verenigingsleven. Daardoor ontstaan vooroordelen zoals Is dit wel iets voor mij? of Zijn dat geen snobs daar? Zullen ze op me neerkijken? Draag ik de juiste kleding, spreek ik dezelfde taal (letterlijk en figuurlijk)? Ook bij organisaties leven vooroordelen. Is ons aanbod wel geschikt voor mensen in armoede? of Moeten we nu alles gratis doen? Tijd om de vooroordelen te doorprikken en elkaar te ontmoeten. Wantrouwen Angst en wantrouwen zijn verborgen drempels en daardoor ook moeilijker weg te werken. Mensen in armoede zijn minder bekend met het verenigingsleven. Vaak weten ze niet wat ze moeten verwachten, wat de gang van zaken is, wat er van hen verwacht wordt Als vereniging kan je een klimaat scheppen waar mensen in armoede zichzelf mogen zijn en zich thuis mogen voelen. Kostprijs Lidgeld, deelname aan activiteiten, aankoop materiaal vormen een financiële drempel. Maar denk ook aan verborgen kosten zoals verplaatsing, koffie drinken tijdens een fietstocht, traktaties Vaak denken verenigingen dat alles gratis moet zijn voor mensen in armoede. Mensen in armoede verwachten dat niet, maar willen wel betalen op maat van hun budget. Denk eens samen na over mogelijkheden zoals activiteiten via Steunpunt Vakantieparticipatie, lidgeld in stukken laten betalen Bereikbaarheid Vaak wordt verondersteld dat iedereen een wagen heeft. Maar veel mensen in armoede zijn afhankelijk van het openbaar vervoer. Probeer plaats en uur van je activiteit hierop af te stemmen.
12 12 Acties bij kwartet van heren: Dag tegen armoede: Hang een geknoopt laken uit het raam op 17 oktober. De lakens symboliseren de boodschap ontsnappen uit armoede is een zaak van iedereen. Het laken uit het raam verbeeldt de ontsnapping. De knoop erin verwijst naar de slogan Bind mee de strijd aan tegen armoede. Neem ook een kijkje voor acties in je buurt op Warme Babbel: De Warme Babbel is als het ware een homeparty over armoede, geïnspireerd op de alombekende Tupperware homeparty s. Een groep kan zo op een originele manier kennis laat maken met de boodschap van Welzijnszorg: armoede (in onze eigen samenleving) is een onrecht! Met je vereniging kan je ook zo n geëngageerde warme babbel organiseren. Je zorgt voor een knusse locatie, koekjes en koffie, nodigt eventueel nog enkele andere groepen, vrienden en kennissen uit én Welzijnszorg zorgt voor een boeiende spreker uit één van de armoedeprojecten die Welzijnszorg steunt. De spreker komt bij jullie in de groep vertellen over zijn ervaring of werk in de aanpak van armoede. Vertrekpunt is de werking van het project waar de spreker actief is. Op bezoek: Mensen in armoede zetten moeilijk om de eerste stap naar een vereniging. Ze voelen zich onzekerheid en stellen zich wantrouwig op. Vaak zijn ze ook niet vertrouwd met het gewone verenigingsleven. Zet daarom zelf de eerste stap naar hen toe. Kijk vooral naar wat er in je eigen buurt leeft. Samen tegen armoede: Welzijnszorg wil verandering en beweging brengen in het Vlaamse en Brusselse landschap en zet daarom jaarlijks een grootschalige campagne op. Campagne voeren kan Welzijnszorg niet alleen. Ook jouw steun hebben we nodig! Niet alleen om een jaarlijkse geslaagde campagne te hebben, maar ook om onze oproep warm te houden in je vereniging en blijvend aandacht te hebben voor mensen in armoede in je vereniging. Wat kan je allemaal doen? Hang de campagneaffiche in je lokaal op. Deel onze boodschap en zwengel het debat mee aan. Vind ons leuk op Facebook of volg ons via Twitter. Zet je naam onder onze petitie en teken mee voor een warme oude dag. Zet je in voor één van de acties van Welzijnszorg zoals Soep op de stoep en draag zo op jouw manier bij in de strijd tegen armoede.
13 6. Meer weten over ons? Bronvermelding/ cijfermateriaal
Achtergrondcijfers WELZIJNSZORG VZW HUIDEVETTERSSTRAAT 165 1000 BRUSSEL 02 502 55 75 WWW.WELZIJNSZORG.BE INFO@WELZIJNSZORG.BE
Achtergrondcijfers WELZIJNSZORG VZW HUIDEVETTERSSTRAAT 165 1000 BRUSSEL 02 502 55 75 WWW.WELZIJNSZORG.BE INFO@WELZIJNSZORG.BE NATIONAAL SECRETARIAAT Huidevettersstraat 165 1000 Brussel T 02 502 55 75 F
Nadere informatieSituatie 2. Situatie 1. Opdracht
Budgetoefening Situering Als grootste armoedebestrijdingsorganisatie van Vlaanderen en Brussel laat Welzijnszorg niet los aan de armoedethematiek. Armoede is de dagelijkse realiteit voor 1 op 7 Belgen.
Nadere informatieInhoudstafel. Colofon
1 1 Handleiding2013 Inhoudstafel 1. Inleiding 2. Welzijnszorg 3. Voor wie 4. Aan de slag 4.1 De kaarten op tafel: korte modellen als starter 4.2 Troeven op tafel: lang model als educatief pakket 5. Extra
Nadere informatieBezinning voor wie wil stilstaan bij de campagne Een toekomst zonder armoede. Om te combineren met de dvd, een infoavond of ander campagne-aanbod.
Bezinning voor wie wil stilstaan bij de campagne Een toekomst zonder armoede. Om te combineren met de dvd, een infoavond of ander campagne-aanbod. Kom en duw mee Beste begeleider, Deze korte bezinning
Nadere informatieInfoblad ARMOEDE IN NEDERLAND
Steun elkaar! Infoblad ARMOEDE IN NEDERLAND Wat goed dat je een spreekbeurt, werkstuk of presentatie wilt houden over armoede in Nederland. Dat vinden wij ontzettend fijn. We helpen je graag door meer
Nadere informatieIedereen beschermd tegen armoede?
Iedereen beschermd tegen armoede? Sociaal onrecht treft 1 op 7 mensen in ons land Campagne 2014 Iedereen beschermd tegen armoede? België is een welvaartsstaat, Brussel is de hoofdstad van Europa en Vlaanderen
Nadere informatieVormingspakket Energie. De Lokale Adviescommissie en afsluiten van energie
De Lokale Adviescommissie en afsluiten van energie Normaal gezien sluit de netbeheerder de elektriciteit nooit af. Er zijn echter 3 uitzonderingen. De eerste uitzondering is als er gevaar is door technische
Nadere informatieWat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.
Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me
Nadere informatieHandleiding Kind in Beeld Kinderopvang
Handleiding Kind in Beeld Kinderopvang Waarom is kinderopvang goed voor mijn kindje. Foto Je bent zwanger. Het is goed om dan al na te denken over kinderopvang van je kindje.. Foto In de kinderopvang zorgt
Nadere informatieArmoede & Veerkracht: Hoe vinden mensen met weinig geld hun weg?
Armoede & Veerkracht: Hoe vinden mensen met weinig geld hun weg? Ruim 10% van de Nederlandse bevolking leeft in armoede. Ongeveer 7% van de kinderen in de provincie Groningen groeit op in een gezin dat
Nadere informatieLaagdrempelige verenigingen: omgaan met mensen uit kansengroepen. Workshop Roeselare stadhuis donderdag 10 september
Laagdrempelige verenigingen: omgaan met mensen uit kansengroepen Workshop Roeselare stadhuis donderdag 10 september www.demos.be Tatjana van Driessche Stafmedewerker lokale netwerken en sport Ondersteuning
Nadere informatie«WELZIJNSBAROMETER 2010» SAMENVATTING EN CONCLUSIES
«WELZIJNSBAROMETER 2010» SAMENVATTING EN CONCLUSIES Brussel wordt gekenmerkt door een grote concentratie van armoede in de dichtbevolkte buurten van de arme sikkel in het centrum van de stad, met name
Nadere informatie2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S
2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de
Nadere informatieVeelgestelde vragen Wet WIJ
Veelgestelde vragen Wet WIJ Wat is de WIJ? WIJ staat voor Wet investeren in jongeren (WIJ). Deze nieuwe wet gaat in per 1 oktober 2009 en moet ervoor zorgen dat alle jongeren tot 27 jaar een opleiding
Nadere informatieSponsordossier Vakantiekampen
Sponsordossier contact Rodekruisvakanties vzw Sofie Vehent Motstraat 40 2800 Mechelen 015/44 35 11 rodekruisvakanties@rodekruis.be Armoede Wie arm is, heeft het financieel moeilijker dan anderen en leeft
Nadere informatieMaak je keuze (Uit: RECHT-vaardig, menswaardig)
Maak je keuze (Uit: RECHT-vaardig, menswaardig) De deelnemers beslissen in kleine groepjes of ze akkoord gaan met stellingen over armoede in het Noorden. Onenigheid over bepaalde stellingen moet opgelost
Nadere informatieOntstellende cijfers: de 9 e armoedebarometer
Ontstellende cijfers: de 9 e armoedebarometer Persconferentie Welkom door Jos Geysels, voorzitter Decenniumdoelen Ontstellende cijfers: de 9 e armoedebarometer door Michel Debruyne, coördinator Decenniumdoelen
Nadere informatieTITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven.
TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. Beginsituatie: De lln doen als inleiding op het project rond geloven en de kerkwandeling, een filosofisch gesprek. Er komen verschillende
Nadere informatieWIJ en jij Wet investeren in jongeren
Ik heb een WW-uitkering. Krijg ik een werkleeraanbod? Je krijgt pas een werkleeraanbod als je WW-uitkering is afgelopen. Zolang je een WW-uitkering krijgt, geldt voor jou de sollicitatie- en reintegratieplicht
Nadere informatieMijn huis, mijn thuis
Les 5: Mijn huis, mijn thuis (A-klas) Mijn huis, mijn thuis 1. Mijn huis Mijn naam is Ik ben jaar oud. Ik woon in Ik woon samen met... mensen. Heb je een broer? JA / NEE Heb je een zus? JA / NEE Mijn huis
Nadere informatiePubliekstekst Wet investeren in jongeren
Publiekstekst Wet investeren in jongeren Juni 2009 Deze publicatie is gemaakt door Stimulansz in opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Stimulansz spreekt haar dank uit aan alle
Nadere informatieProbleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het.
ONTMOET HUMANITAS Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het. Zonder uitzondering. Lukt het je niet alleen,
Nadere informatieFit in joen ooft voor kansarmen. Een project van de Logo s West-Vlaanderen
Fit in joen ooft voor kansarmen Een project van de Logo s West-Vlaanderen Vzw Logo Vzw Lokaal Gezondheidsoverleg Doelstelling: de gezondheidsdoelstellingen van de Vlaamse Overheid realiseren Thema s: tabak,
Nadere informatieArmoede en parochie. Opzet 1. Mijn moeder (tekst 1) 2. Wat is armoede? o Iedere deelnemer geeft een woord of definitie o Bespreking tekst 2
Armoede en parochie Situering Met dit materiaal kunt u leren wat armoede eigenlijk is en welk plan je als parochies kunt maken om met armoede aan de slag te gaan. Als u het in groepsverband doet, is het
Nadere informatieCijfers en wegwijzers Armoede in Vlaanderen en Brussel. ChanceArt 10 december 2009
Cijfers en wegwijzers Armoede in Vlaanderen en Brussel ChanceArt 10 december 2009 Inhoud 1. De naakte cijfers 2. Decenniumdoelstellingen 3. Armoedebarometers 4. Armoede en cultuurparticipatie 5. Pleidooi
Nadere informatieKind in Beeld. Kinderopvang
Kind in Beeld Kinderopvang Inhoud Waarom is kinderopvang goed voor mijn kindje? 4 Waarom breng ik mijn kindje naar de kinderopvang? 6 Hoeveel kost kinderopvang? 8 Legende Prijs Inkomen Kindje Begeleider
Nadere informatieKind in Beeld. Kinderopvang
Kind in Beeld Kinderopvang Inhoud Waarom is kinderopvang goed voor mijn kindje 4 Waarom breng ik mijn kindje naar de kinderopvang 6 Hoeveel kost kinderopvang 8 Legende Prijs Inkomen Kindje Begeleider Dagen
Nadere informatieSOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN
SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN Dit thema is opgesplitst in drie delen; gevoelens, ruilen en familie. De kinderen gaan eerst aan de slag met gevoelens. Ze leren omgaan met de gevoelens van anderen. Daarna
Nadere informatieInhoud. Mijn leven. ik ga verhuizen
Inhoud Inleiding...3 Hoofdstuk 1 Plannen... 4 Hoofdstuk 2 Meubels enzo... 6 Hoofdstuk 3 Geld... 8 Hoofdstuk 4 Winkelen... 10 Hoofdstuk 5 Adreswijziging... 12 Hoofdstuk 6 De sleutel!... 14 Hoofdstuk 7 Voorbereiden...
Nadere informatieBen jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!
Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw
Nadere informatieKinderen zonder papieren
VPM VPM Kinderen zonder papieren Je ziet het bijna elke dag op de tv of in de krant: beelden van landen in oorlog, mensen in armoede. Op zoek naar een betere plaats om te leven, slaan ze op de vlucht.
Nadere informatieJezus vertelt, dat God onze Vader is
Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.
Nadere informatieBijlage 1 :Tabellen Armoedebarometers
Bijlage 1 :Tabellen Armoedebarometers Kinderarmoede Nulmeting 2008 Barometer 2009 Barometer 2010 Barometer 2011 Barometer 2012 Barometer 2013 Barometer 2014 Barometer 2015 Bron Het aandeel kinderen geboren
Nadere informatieAlgemene indicator domein overschrijdende kinderarmoede Nulmeting 2008 (cijfers 2006)
Bijlage : Overzicht tabellen Armoedes Algemene indicator domein overschrijdende kinderarmoede ) ) ) ) ) Het aandeel kinderen geboren in een kansarm gezin - - - 8.2% 8.6% 9.7% 10.5% Kind en Gezin, Het kind
Nadere informatieHandleiding. kinderrechten n. Samen voor SPEL KAART. Ver. Uitgever: UNICEF België, Olivier Marquet, Keizerinlaan 66, 1000 Brussel
KAART SPEL Handleiding Samen voor kinderrechten n Ver. Uitgever: UNICEF België, Olivier Marquet, Keizerinlaan 66, 1000 Brussel 15 RECHT OP VEILIGHEID EN BESCHERMING Kinderen moeten veilig kunnen opgroeien
Nadere informatieRECHT OP ANDERS ZIJN DOELSTELLING
RECHT OP ANDERS ZIJN DOELSTELLING Kinderen leren wat discriminatie inhoudt Discrimineren gebeurt overal ter wereld Iedereen heeft het recht om gelijk behandeld te worden MATERIAAL Spelregels Pionnen (zie
Nadere informatieLou en Lena: NEE tegen geweld!
Mijn prentenboek Prentenboek voor leerlingen 1 e en 2 e leerjaar Lou en Lena: NEE tegen geweld! Mijn naam:... Mijn klas:... Mondiale Vorming - Plan België Hallo, ik ben Lou. En dit is mijn zus Lena. We
Nadere informatieWerkloos, hoezo? Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les:
Werk graad 3 Lesvoorbereiding Werkloos, hoezo? Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les: Zet het luisterverhaal klaar op het smartboard. Print de memory
Nadere informatieLes 3. Familie, vrienden en buurtgenoten
www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les
Nadere informatieTiresias Verdiepend materiaal in verband met armoede. Inleefspel: Zet een stap voorwaarts. Doelstelling:
Tiresias Verdiepend materiaal in verband met armoede Inleefspel: Zet een stap voorwaarts Doelstelling: Leerlingen ondervinden aan de hand van een inleefspel dat armoede een complex probleem is waar je
Nadere informatieAll en gaan wonen of op kot gaan Wat je moet weten als je verhuist
All en gaan wonen of op kot gaan Wat je moet weten als je verhuist Alles over alleen gaan wonen of op kot gaan Huurdersbond www.huurdersbond.be Vlaamse regulator van de elektriciteits- en gasmarkt www.vreg.be
Nadere informatieWat vertel ik mijn kind als ik opgenomen word? Praten helpt. Verslavingspreventie Mondriaan
Wat vertel ik mijn kind als ik opgenomen word? Praten helpt Verslavingspreventie Mondriaan Wat vertel ik mijn kind als ik opgenomen word? Alle ouders hebben het beste voor met hun kinderen. Ouders vragen
Nadere informatieEen nieuwe bank. Lesvoorbereiding Crisis graad 2. Verwondering
Een nieuwe bank Lesvoorbereiding Crisis graad 2 Voorzie speelgoed - geld, echte kleine muntstukken of print het blad met de centen. Op elk blad staan 100 centen in rijen van 10. Zo kan je gemakkelijk het
Nadere informatieFOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.
PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een
Nadere informatieAll en gaan wonen of op kot gaan Wat je moet weten als je verhuist
All en gaan wonen of op kot gaan Wat je moet weten als je verhuist Alles over alleen gaan wonen of op kot gaan Huurdersbond www.huurdersbond.be Vlaamse regulator van de elektriciteits- en gasmarkt www.vreg.be
Nadere informatiestandpunt noodhulp 18 augustus 2009
Vlaams Netwerk van verenigingen waar armen het woord nemen vzw Aromagebouw / Vooruitgangstraat 323 bus 6 (3 de verdieping) / 1030 Brussel / tel. 02-204 06 50 / fax : 02-204 06 59 info@vlaams-netwerk-armoede.be
Nadere informatieU leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen.
TOESTEMMING VRAGEN les 1 spreken inleiding en doel U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. Bij toestemming vragen is het belangrijk dat je het op een
Nadere informatieEen stem voor gezinnen in armoede in Vaals. Photovoice
Een stem voor gezinnen in armoede in Vaals Photovoice De harde realiteit Een stem voor gezinnen in armoede in Vaals In deze tentoonstelling ziet u een selectie van foto s gemaakt door acht gezinnen in
Nadere informatieAlvast bedankt voor het invullen!
Deze vragenlijst gaat over jongeren die steun of hulp geven aan een familielid. Wij zijn erg benieuwd hoeveel jongeren er binnen onze school steun of hulp geven en hoe zij dit ervaren. De vragenlijst is
Nadere informatieARMOEDEBAROMETER 2015
ARMOEDEBAROMETER 2015 Wat zeggen de cijfers? ARMOEDE GEWIKT EN GEWOGEN Kinderarmoede: 11.2% Sinds 2008 gestaag gestegen Toekomst: blijft stijgen Kinderarmoede vooral bij moeders met een migratiegeschiedenis
Nadere informatieArmoedebarometer 2012
Armoedebarometer 2012 Jill Coene An Van Haarlem Danielle Dierckx In opdracht van Decenniumdoelen 2017 Armoede in cijfers Kinderen geboren in een kansarm gezin verdubbeld tot 8,6% op tien jaar tijd - Kwalijke
Nadere informatieLES 3 Ik leer Nederlands. TESTEN TEST 1
12/11/14 1 LES 3 Ik leer Nederlands. TESTEN TEST 1 1. (lezen) Ik.... een lange tekst. 2 Hij.... een moeilijk boek. 3. Zij.... een gemakkelijk tekstje. 4..... jullie veel? Ja, wij.... graag kinderboeken.
Nadere informatieJe wil meedoen met CURANT.
Je wil meedoen met CURANT. Wat moet je weten? Wat is CURANT? CURANT is de afkorting van Cohousing and case management for Unaccompanied young adult Refugees in ANTwerp. In dat project laten we Vlaamse
Nadere informatieWanneer vertel je het de kinderen? Kies een moment uit waarop je zelf en de kinderen niet gestoord kunnen worden.
Hoe vertel je het de kinderen? Op een gegeven moment moet je de kinderen vertellen dat jullie gaan scheiden. Belangrijk is hoe en wat je hen vertelt. Houd rekening daarbij rekening met de leeftijd van
Nadere informatieKnabbel en Babbeltijd.
Knabbel en Babbeltijd. (zorg ervoor dat je deze papieren goed leest, uitprint en meeneemt naar de VBW) Het thema van deze VBW-week is Zeesterren. Het thema is de titel van de week (dus geen kreet of korte
Nadere informatieIs jouw maand ook altijd iets te lang? Onderzoek Jongerenpanel Tilburg
Is jouw maand ook altijd iets te lang? Onderzoek Jongerenpanel Tilburg Onderzoek uitgevoerd in opdracht van: Gemeente Tilburg DIMENSUS beleidsonderzoek December 2012 Projectnummer 507 Inhoudsopgave Samenvatting
Nadere informatieDVD Jongeren en schulden
DVD Jongeren en schulden Werkwijze: De leerlingen bekijken het filmpje. Daarna krijgen zij een vragenlijst die ze beginnen invullen zo ver ze kunnen. Daarna wordt de film opnieuw bekeken in drie delen
Nadere informatieFamilie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie.
Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie. De cliënt krijgt een groot vel papier en kleurkrijt. De opdracht is: Teken je gezin van herkomst rond de etenstafel. Een werkvorm
Nadere informatieInformatie 10 januari 2015
Informatie 10 januari 2015 ARMOEDE: FEITEN EN CIJFERS ARMOEDE WERELDWIJD Wereldwijd leven ongeveer 1,2 miljard mensen in absolute armoede leven: zij beschikken niet over basisbehoeften zoals schoon drinkwater,
Nadere informatieSoorten gezinnen. 2. Vakgebied en vakonderdeel: Wereldoriëntatie / Godsdienst. Eerste graad Tweede graad Derde graad 1 2 3 4 5 6
Soorten gezinnen 1. Thema: Diversiteit 2. Vakgebied en vakonderdeel: Wereldoriëntatie / Godsdienst 3. Doelgroep Eerste graad Tweede graad Derde graad 1 2 3 4 5 6 4. Duur: 50 min. 5. Doelen Eindtermen Wereldoriëntatie:
Nadere informatieNawoord. Armoede vandaag
Nawoord Via hun levensverhaal laten Emilie en Nico ons binnenkijken in de leefwereld van mensen in armoede. Het is een beklijvend getuigenis over hun dagelijkse strijd om te overleven, ook over hun verlangen
Nadere informatieToegankelijkheid en betaalbaarheid van de Kinderopvang voor mensen in armoede. Getuigenis VVSG 02/04/2015
Toegankelijkheid en betaalbaarheid van de Kinderopvang voor mensen in armoede. Getuigenis VVSG 02/04/2015 Beste iedereen, Ik ben Cynthia, opgeleide ervaringsdeskundige, en ik werk binnen TAO-Armoede. Wij
Nadere informatieAmbulante ondersteuning
Ambulante ondersteuning Wie zijn we? Tweb biedt ambulante ondersteuning aan mensen met een beperking die zelfstandig wonen of willen gaan wonen in de regio Vlaamse Ardennen. Wij worden gesubsidieerd door
Nadere informatieMijn huis, mijn alles & alles voor mijn huis
Mijn huis, mijn alles & alles voor mijn huis ILIV, kenniscentrum, voerde een representatief onderzoek naar de impact van financiën op het thuisgeluk bij meer dan 4.000 Belgen. Een huis maakt gelukkig en
Nadere informatieDe Kar wil ook beleidsbeïnvloedend werken vanuit de noden en signalen die zij bij mensen opvangt.
De Kar Folder Wat is De Kar? Soms kan je leven plotseling veranderen door een tegenslag (ziekte, werkloosheid, scheiding, een overlijden binnen je gezin...) en word je verplicht om met weinig geld rond
Nadere informatieEen toekomst zonder armoede
Een toekomst zonder armoede Verwerkingstips bij de campagnefilm Op maat van het secundair onderwijs en (middenvelds)groepen www.welzijnszorg.be Voor je aan de slag gaat Armoede is geen eenvoudig thema
Nadere informatieStartopdracht. Iedereen die in Zorg en Welzijn werkt, krijgt te maken met agressie op het werk.
Agressiespel Startopdracht Iedereen die in Zorg en Welzijn werkt, krijgt te maken met agressie op het werk. Hoe vaak heb jij te maken met agressie op het werk, op een schaal van 0 (helemaal nooit) tot
Nadere informatieKerstbezinning laat ons paraplumensen worden
Kerstbezinning laat ons paraplumensen worden Beste begeleider, Deze bezinning is geschikt als bezinnend moment bij een kerstfeest. Ze legt de link tussen Kerstmis en de campagne van Welzijnszorg 2014 Iedereen
Nadere informatieChecklist samenwonen voor partners waarvan alleen de man kinderen heeft
Checklist samenwonen voor partners waarvan alleen de man kinderen heeft Vul afzonderlijk van elkaar allebei de vragen in. Bij elke vraag moet je een antwoord kiezen. Als je niet kunt kiezen, kies dan het
Nadere informatieHOOFD-HART-HANDEN- KWARTET
INLEIDING Het Hoofd-Hart-Handen-kwartet bestaat uit 48 kaarten die samen 12 kwartetten vormen, plus 12 Denk-Voel-Doe-kaarten. Het kwartet kan worden gespeeld met minimaal 2 spelers vanaf 7 jaar en ouder.
Nadere informatieDeventer investeert in jou! Informatie over de Wet Investeren in Jongeren (WIJ) www.deventer.nl/wij
Deventer investeert in jou! Informatie over de Wet Investeren in Jongeren (WIJ) www.deventer.nl/wij Wet Investeren in Jongeren (WIJ) Deze wet gaat over jou! Ben jij tussen de 16 en 27? Heb jij geen werk?
Nadere informatieR O S A D E D I E F. Arco Struik. Rosa de dief Arco Struik 1 www.gratiskinderboek.nl
R O S A D E D I E F Arco Struik Rosa de dief Arco Struik 1 www.gratiskinderboek.nl In de winkel 3 Bart 5 Een lieve dief 7 De telefoon 9 Bij de dokter 11 De blinde vrouw 13 Een baantje 15 Bijna betrapt
Nadere informatieLucas 10:25-37 - Mag Jezus jouw naaste zijn?
Lucas 10:25-37 - Mag Jezus jouw naaste zijn? Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Bij deze preek is geen powerpoint
Nadere informatieNieuwe armoede. Waarom we er zijn Armoede verandert Werkloosheid neemt af -langdurige armoede neemt toe Definitie Cijfers (Cbs, scp, ombudsvrouw)
Nieuwe Armoede 2018 Nieuwe armoede Waarom we er zijn Armoede verandert Werkloosheid neemt af -langdurige armoede neemt toe Definitie Cijfers (Cbs, scp, ombudsvrouw) Regeerakkoord Denken over armoede Nieuwe
Nadere informatieHelp, mijn papa en mama gaan scheiden!
Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Joep ligt in bed. Hij houdt zijn handen tegen zijn oren. Beneden hoort hij harde boze stemmen. Papa en mama hebben ruzie. Papa en mama hebben vaak ruzie. Ze denken
Nadere informatieOmmekeer. Niet meer worden uitgeschopt door de maatschappij. Om uitgesloten alleen te staan. Maar kunnen naar buiten komen
Ommekeer Niet meer worden uitgeschopt door de maatschappij Om uitgesloten alleen te staan Maar kunnen naar buiten komen En door reikende handen elkaar recht trekken Mekaar steunen in respect voor elkaar
Nadere informatieNieuwe wetten voor zorg en ondersteuning bij wonen en werken
(in)formatieblad - eenvoudig verteld Nieuwe wetten voor zorg en ondersteuning bij wonen en werken november 2014 1 De wet langdurige zorg 4 Woon je in een instelling en heb je 24 uur per dag zorg en ondersteuning
Nadere informatieSeptember de maand van weerbaarheid
September de maand van weerbaarheid Het thema van deze maand is weerbaarheid. Het komt steeds vaker voor in het nieuws, kinderen die gepest worden. Vaak sta je als ouder machteloos. Hieronder volgt een
Nadere informatieBouwsteen 2: motivatie Waarom kies ik voor de job als onthaalouder?
Bouwsteen 2: motivatie Waarom kies ik voor de job als onthaalouder? Bij de start als onthaalouder koos je om één of meerdere redenen voor deze job. Dit bepaalt mee wat voor jou belangrijk is in de job.
Nadere informatieHUMO enquête naar de koopkracht
HUMO enquête naar de koopkracht Steekproef N= 1000 respondenten representatief voor de Nederlandstalige 20-plussers (geen studenten) Methode Combinatie van telefonisch (23%; bij 65-plussers) en online
Nadere informatieHeilig Jaar van Barmhartigheid
Heilig Jaar van Barmhartigheid van 8 december 2015 tot 20 november 2016 Paus Franciscus heeft alle mensen van de hele wereld uitgenodigd voor een heilig Jaar van Barmhartigheid. Dit hele jaar is er extra
Nadere informatie15. eten moet je toch
GRATIS voorproefje 15. eten moet je toch Uitnodigen Ik zal zorgen dat ik honger heb. Hou het eenvoudig, hoor! Ik eet alles. Ik ben niet zo n moeilijke eter. Maar verder eet ik alles! Je ziet me wel verschijnen.
Nadere informatieKinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar
Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar Als je ouders uit elkaar gaan is dat heel ingrijpend. Vaak verandert er nogal wat in je leven. Een rechter wil hierover met je praten tijdens een kinderverhoor.
Nadere informatieJongeren de nieuwe armen van morgen?
Jongeren de nieuwe armen van morgen? Groei van jongeren in armoede en rol van het jeugdwerk Leven leren werken in 2050 België heeft één van de hoogste kinderarmoedecijfers van Europa Structureel strijden
Nadere informatieTheorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,
3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol
Nadere informatieMisschien zit u hier wel met de grote vraag: wat is Kerst eigenlijk?
25 december 2015 1 e Kerstdag Sixtuskerk te Sexbierum Ds. A.J. (Anneke) Wouda Teksten: Hebr. 1:1-6 en Lucas 2: 15-21 Geliefden van God, gemeente van Christus, Kerstochtend 2015 U zit midden in een kerstviering,
Nadere informatieLou en Lena in Ecuador
Mijn prentenboek Prentenboek voor leerlingen 1 e en 2 e leerjaar Lou en Lena in Ecuador Mijn naam:... Mijn klas:... Mondiale Vorming - Plan België Hallo, wij zijn Lou en Lena! Kom, we nemen je mee naar
Nadere informatie[zelf op te maken en in te vullen > denk hierbij aan het tonen van een foto en/of logo van de bank, je naam etc.
Beschrijving Deze gastles gaat over inzicht krijgen in je inkomen en uitgaven. Jongeren moeten zorgen dat ze inkomen hebben. Anders is het lastig om een eigen leven in te vullen. Zakgeld, kleedgeld, baantje,
Nadere informatieMEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Vrije tijd & Sport
MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Vrije tijd & Sport Ik wil graag dat mijn kind leert zwemmen, maar hij past niet in zo n grote groep. Kan het ook anders? Er is vast wel een (gezelligheids)
Nadere informatieBeste ouders. Je wereld delen
Beste ouders Het 4e thema van het schooljaar luidt "Arm en rijk". Het gaat over armoede en de impact daarvan op kinderen naar aanleiding van wat de bijbelse profeet Amos tegen zijn tijdgenoten zei over
Nadere informatieOP KAMERS Opdrachtenblad Categorie:
Opdrachten Opdracht 1 Jasmina raadt Wesley aan om wat vaker bij zijn ouders te gaan eten. Welke tips kun je nog meer bedenken om geld te besparen op het moment dat je wat krapper zit? Wesley woont op kamers.
Nadere informatieEerste week vd advent
Advent vieren en beleven derde graad Eerste week vd advent De adventskrans staat centraal. Er speelt zachte muziek. De kinderen nemen bij het binnenkomen een sparrentakje uit de mand en leggen dit rond
Nadere informatieU schrijft ook dat wij Belgen bang zijn voor elkaar. Hoezo?
Wablieft praat met Paul Verhaeghe De maatschappij maakt mensen ziek Materieel hebben we het nog nooit zo goed gehad. De meesten van ons hebben een inkomen, een dak boven ons hoofd Toch voelen veel mensen
Nadere informatieBijlage 1 Thema 1. De helppagina van een tijdschrift
98 De helppagina van een tijdschrift Bijlage 1 Thema 1 Ik ben een meisje van 10 jaar en zit in groep 6. Wij zijn in nieuwe groepjes gezet en nu zit ik tegenover een meisje waar ik me heel erg aan erger.
Nadere informatieVRAGENLIJST. Mantelzorger
VRAGENLIJST pagina 2 Uw ervaringen als mantelzorger zijn waardevol U zorgt voor uw partner, een familielid, een vriend of andere naaste. In deze lijst staan vragen over wat die zorg betekent voor u als
Nadere informatieInvloed van armoede op welzijn op het werk. m_campaign=share&utm_medium=c opy&rc=ex0share
Invloed van armoede op welzijn op het werk http://prezi.com/s23rn5rmwv5n/?ut m_campaign=share&utm_medium=c opy&rc=ex0share Wat is arm zijn, armoede Armoede is een netwerk van sociale uitsluitingen dat
Nadere informatieKoningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande
Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie
Nadere informatieVoorbeeld van mensen die een tweedehands wagen wensen aan te kopen die ouder is dan 2 jaar met een lening bij ING.
Voorbeeld van mensen die een tweedehands wagen wensen aan te kopen die ouder is dan 2 jaar met een lening bij ING. Bij deze data moeten we het 1 en ander uitleggen. Jouw geld dat je hebt ontvangen, maakt
Nadere informatieGewoon zo! WONEN: HOE ONTMOET JE BUURTBEWONERS?
Gewoon zo! WONEN: HOE ONTMOET JE BUURTBEWONERS? Inhoud WELKE INFORMATIE VIND JE IN DIT BOEKJE? Bladzijde 3 - Waarom een boekje over je buurt? Bladzijde 4 - Ontdek je buurt Bladzijde 6 - Een buurtkaart
Nadere informatie