DUURZAAMHEID LOONT! Praktisch handboek voor VvE s om samen aan de slag te gaan met duurzaamheid
|
|
- Koenraad Hendriks
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 DUURZAAMHEID LOONT! Praktisch handboek voor VvE s om samen aan de slag te gaan met duurzaamheid Wijkvereniging Duttendel & Wittebrug Organisatie voor en door bewoners
2 Inhoudsopgave Voorwoord...1 Inleiding...3 Stappenplan...4 Begrippen...12 Handige links...15 Nawoord...16 Bijlagen Exploitatiemodellen...17
3 Voorwoord De Commissie Duurzaamheid van wijkvereniging Duttendel & Wittebrug heeft begin 2013 een plan opgesteld met de titel Duurzaamheid loont! om ook in onze eigen wijk aan de duurzaamheidsdoelstelling van de gemeente Den Haag (CO 2 -vrij in 2040) invulling te geven. We zijn heel blij dat op verschillende plaatsen in onze wijk enthousiaste buurtbewoners de handen ineen hebben geslagen en aan de slag zijn gegaan met het thema duurzaamheid. Vier VvE s en het straatinitiatief in de Van Lennepweg hebben afgelopen jaar onderzocht welke mogelijkheden er voor hen zijn om een extra impuls te geven aan energiebesparing en duurzaamheid. Een compliment voor deze buurtbewoners! De gemeente Den Haag heeft het onderzoek en het maken van een handboek ondersteunt. Dit handboek is op 6 februari 2014 aangeboden aan wethouder Baldewsingh (duurzaamheid) van de gemeente Den Haag. We hopen ook in de toekomst op een duurzame en prettige samenwerking met de gemeente Den Haag. Catherine Kamerlingh Onnes voorzitter Commissie Duurzaamheid wijkvereniging Duttendel & Wittebrug We kunnen zeggen dat er inmiddels veel kennis en ervaring aanwezig is in de wijk waar anderen hun voordeel mee kunnen doen! Deze kennis is in een handboek vastgelegd. Het kan andere VvE s en straatinitiatieven helpen om duurzaamheid mee te nemen in nieuwe investeringsplannen. De ervaring leert dat investeren in duurzame energieopwekking en isoleren het meeste rendement heeft. We hopen van harte dat we met de duurzame initiatieven in onze wijk anderen inspireren en bijdragen aan het doel voor 2040: Den Haag CO 2 -vrij. Voor onszelf, onze kinderen en kleinkinderen. Het handboek is ook beschikbaar in digitale vorm en te downloaden van de website van de wijkvereniging ( 1
4 VvE Van Lennepweg, Van Lennepweg Hoe ga je als oudere om met investeringen die je pas op langere termijn terugverdient? We hebben veel gehad aan de informatie van de VvE-balie van de gemeente Den Haag. Onze ambitie is om ons gebouw bij de tijd te houden. Daar hoort duurzaamheid ook bij. 6 appartementen Prioriteiten Isolatie spouwmuren, dak, vloer en dubbele beglazing Energie besparen Energie opwekken Aandachtspunten Weerstand tegen isolatie vanwege angst voor vochtoptrek Aangeboden Expert op gebied van isolatie Mogelijkheden Meerjarig Onderhoudsplan voor energie besparende maatregelen door middel van isolatie, dubbele beglazing, LED verlichting en nieuwe energiezuinige apparatuur Zonnestroom project / energie opwekking: Optie 1: VvE, zeer goed rendement, het gebruik is < kwh Optie 2: Bewoners via coöperatie met model Herman of model post - coderoos Contact : de heer P. van Loon Mail : pvloonprive@gmail.com Paul van Loon 2
5 Inleiding Er zijn verschillende redenen om met uw VvE zonne-energie op te wekken. Veel mensen vinden het belangrijk om op die manier bij te dragen aan een lagere CO 2 uitstoot. Maar minstens zo belangrijk of wellicht wel belangrijker is dat u en uw VvE op de kosten voor energie kunt besparen. Werken aan gezamenlijke doelen verhoogt de saamhorigheid en sociale cohesie in de wijk. Dat is de gedachte achter het project Duurzaamheid loont! van wijkvereniging Duttendel & Wittebrug in Den Haag om met een aantal VvE s de mogelijkheden van zonne-energie op de daken van VvE s in de wijk te onderzoeken. Een aantal VvE s heeft de eerste stappen gezet om een besluit te nemen over het al dan niet plaatsen van een zonnepaneleninstallatie op hun dak. De ervaringen die daarmee zijn opgedaan vindt u terug in dit handboek. Dit handboek kan u helpen om met uw VvE een goede afweging te maken of panelen op het dak een interessante investering zijn. Het plaatsen van zonnepanelen is één van de manieren om duurzamer met energie om te gaan. Besparen en isoleren zijn andere goede mogelijkheden om in uw afweging te betrekken. Ook kunt u onderzoeken of warmtepompen of zonneboilers een optie zijn voor uw VvE. De ervaring leert dat investeren in besparen en isoleren het meeste rendement oplevert. Bekijk daarom alle opties en neem de relevante mogelijkheden mee in het meerjarenonderhoudsplan van uw VvE. De stappen die zijn beschreven voor het maken van een plan voor een zonnepaneleninstallatie zijn in grote lijnen ook bruikbaar voor andere duurzaamheidsmaatregelen. Bij beschrijving van de stappen in dit handboek is gebruik gemaakt van het stappenplan van VvE-Belang, zie 3
6 STAPPENPLAN 1 Oriënteren Ga na of er binnen uw VvE meer mensen zijn die zich in willen zetten voor energiebesparing en duurzaamheid. Informeer bij uw buren, bij het bestuur van de VvE of breng het onderwerp in bij een Algemene Leden Vergadering. Meldt in ieder geval het bestuur dat u onderzoekt welke duurzaamheidsmaatregelen voor de VvE relevant zijn. Het is verstandig niet alleen naar de mogelijkheden van zonne-energie te kijken. Met isoleren en besparen is meer per geïnvesteerde euro te verdienen dan met zonne-energie. Als u voldoende medestanders vindt, organiseer dan een werkgroep zodat u er niet alleen voor staat. Acties Zoek anderen binnen de VvE die zich voor energie besparing en duurzaamheid willen inzetten. Handig is wanneer er ook mensen met een (elektro-)technische, juridische, financiële en communicatieve achtergrond meedoen. Organiseer een werkgroep. Meld het bestuur dat u duurzaamheidsmaatregelen (of specifiek mogelijkheden voor zonnepanelen) voor de VvE wilt onderzoeken. Oriënteer u breed op de verschillende duurzaamheidsmogelijkheden. Informeer u over mogelijke subsidies (zie handige links ). Ga na of er andere/vergelijkbare initiatieven of ervaringen in de wijk aanwezig zijn. Bijvoorbeeld via de wijkvereniging. Ga na of er draagvlak is voor duurzaamheidsmaat regelen of specifiek een panelenproject. Dat kan b.v. door individuele leden te vragen naar motieven (CO 2 - reductie, financieel rendement) en onder welke condities ze positief zijn over maatregelen (inventariseer niet wat men niet wil, maar waar men mogelijkheden ziet). 2 Informatie verzamelen Onderzoek of er wellicht in het verleden al mogelijkheden zijn bekeken voor uw VvE. Ga na of er een meer jarenonderhoudsplan (MJOP) is. Mogelijk kunt u met duurzaamheidsmaatregelen aansluiten bij dit MJOP. Verzamel informatie over het energiegebruik van uw VvE. Ga na of er bouwtekeningen beschikbaar zijn. Als dat niet het geval is, kunt u een bouwkundige vragen om een indicatie van de bouwkundige staat van met name het dak. In een latere fase kunt u zo nodig een bouwtekening laten maken. Ga na of er vergunningen nodig zijn voor een pv-installatie (= photovoltaische installatie = zonnepanelen installatie): beschermd dorps- of stadsgezicht, monumentenstatus. En zo ja, wat zijn de (on)- mo gelijkheden. Het bestuur kan u informeren over het noodzakelijke besluitvormingstraject. Acties Korte beschrijving van aantal appartementen, gemeenschappelijke voorzieningen, type dak, zon ligging Ga na hoe de splitsingsakte er uit ziet, waarmee moet u rekening houden? Is er een (meerjaren)onderhoudsplan? Staan daar duurzaamheidsmaatregelen in? Wat is de onderhoudssituatie van het lees verder op pag. 6 4
7 Résidence Wittebrug, Nieuwe Parklaan 2-42a Goede communicatie en informatie zijn heel belangrijk voor een VvE. 52 appartementen Prioriteiten Energie besparen Isolatie spouwmuren, dak, vloer en dubbele beglazing Energie opwekken Aandachtspunten Dakrenovatie noodzakelijk in 2017 Aangeboden Programma van Eisen Leveranciers Zonneboilers t.b.v. inpandige zwembad Offerte traject met 3 leveranciers Het uitgangspunt is maximaal energie te besparen zonder dat dit te veel vraagt van bewoners. We hebben actieve leden en een actief bestuur. Bijna iedereen komt naar onze vergaderingen. Mogelijkheden Meerjarig Onderhoudsplan voor energie besparende maatregelen door middel van isolatie, dubbele beglazing, LED verlichting en nieuwe energiezuinige apparatuur Zonnestroom project / energie opwekking: Optie 1: VvE schaft panelen aan en saldeert de opgewekte energie met de collectieve elektrarekening Optie 2: Bewoners via coöperatie met model Herman of model postcoderoos Contact : mevrouw J. de Vries Mail : joke.de.vries@kpnmail.nl Joke de Vries 5
8 gebouw (isolatie van gevels, vloeren, dak, dubbel glas, duurzame verlichting, etc.) Onderhoud dak, wanneer is groot onderhoud gepland? Constructie van het dak (dragend vermogen), zijn er bouwtekeningen? Laat zo nodig een bouwkundige een indicatie afgeven. Hoeveel dakoppervlak is geschikt voor panelen? Voldoende zonbestraling? Een flink aantal gemeenten doet mee aan daar kunt u zien of uw dak geschikt is (in Den Haag nu nog alleen beschikbaar voor de wijk Archipel Willemspark). Via Google Earth kunt u uw dak bekijken en opmeten. Wat voor elektra-aansluiting is er? (groter dan 3x 80A dan is saldering niet mogelijk). Hoe is de elektra-installatie (in aparte schachten, goten?, makkelijk verbindingen te maken?, bijvoorbeeld van dak naar individuele appartementen?) Welke voorzieningen op elektra zijn er? (centrale verlichting, lift, hydrofoor, zwembad, garagedeuren, buitenverlichting) Ga na of er een vergunningsplicht is (alleen bij beschermd dorps- of stadsgezicht of monumentenstatus) Duidelijkheid over besluitvormingstraject (voorstel ledenvergadering, gekwalificeerde meerderheid) 3 Voorstel ledenvergadering Informeer u over de verschillende exploitatiemodellen die er voor VvE s zijn (zie pagina: 17 t/m 20). In de ledenvergadering kunt u of het bestuur een voorstel in stemming brengen om een onderzoek te (laten) doen naar de haalbaarheid en te behalen besparingen. LET OP: meestal is voor een dergelijk besluit een gekwalificeerde meerderheid vereist. Na goedkeuring van het besluit kan het bestuur opdracht geven aan een werkgroep en/of een adviesbureau om aan het werk te gaan. Bij het voorstel om een nader onderzoek te verrichten kunnen kort de exploitatiemodellen die in aanmerking komen worden beschreven. Dit geeft de kaders van het onderzoek aan. Uiteraard kan in deze fase een brede opdracht (meerdere verduurzamingsmogelijkheden) worden geformuleerd. Waarbij het doel is maatregelen op te nemen in het MJOP en dat om te buigen naar een DMJOP (Duurzaam Meerjaren Onderhouds Plan). Onderdeel van het voorstel kan zijn om het bestuur te machtigen vervolgbesluiten te nemen mits aan een aantal voorwaarden is voldaan. Dit voorkomt dat voor iedere tussenstap de ledenvergadering opnieuw een besluit moet nemen. Acties Voorstel ledenvergadering voorbereiden Neem in het voorstel een korte beschrijving op van relevante exploitatiemodellen Hou rekening met wellicht noodzakelijke gekwalificeerde meerderheid (zie ook Volmacht voor bestuur (wellicht gedelegeerd aan werkgroep) om vervolgstappen te nemen 6
9 VvE Huberthof, Residentie Koninginnebrug Plesmanweg Vanuit maatschappelijke betrokkenheid hebben we onderzocht of zonnepanelen interessant zijn voor ons. 54 appartementen Prioriteiten Energie besparen Energie opwekken Aandachtspunten Salderen met rekening VvE niet mogelijk vanwege aansluiting van 3 x 125 Ampère Er moet meer duidelijkheid komen over terugverdien - mogelijkheden. De wet zou aangepast moeten worden zodat ook grootverbruikers de duurzaam opgewekte energie kunnen terugleveren aan het net. Mogelijkheden Meerjarig Onderhoudsplan voor energie besparende maatregelen door middel van LED verlichting en nieuwe energiezuinige apparatuur Zonnestroom project / energie opwekking: Optie 1: Bewoners via coöperatie met model Herman of model postcoderoos, zeer geschikt dak aanwezig Contact : de heer F. Jansen Mail : fj0850@xs4all.nl Dick Lageweg, Koenraad Weber en Frans Jansen 7
10 4 Uitwerken voorstel Afhankelijk van de samenstelling en deskundigheid van de werkgroep kan worden besloten een externe projectmanager/adviseur voor het uitwerken van (delen van) het voorstel in te schakelen. Het voorstel moet omschrijven wat de technische haalbaarheid van de pv-installatie is, op welke manier de installatie geëxploiteerd zal worden, wat de geschatte opbrengst is en aan welke juridische en fiscale randvoorwaarden moet worden voldaan. De regelgeving voor collectieve pv-installaties is onderhevig aan veranderingen. De afgelopen tijd leken de mogelijkheden met het Regeerakkoord en in Energie akkoord te worden verruimd. Recente uitspraken (november 2013) van minister Kamp van EZ lijken echter juist de mogelijkheden te beperken. Inmiddels heeft de Tweede Kamer een motie aangenomen die de verruiming onderschrijft. Kortom oplettendheid is hier geboden (zie ook de exploitatiemodellen). Het is van groot belang om onder de leden voldoende draagvlak te hebben. Het is lastig om daarvoor een blauwdruk te maken omdat iedere VvE verschillend is. Het is in ieder geval verstandig om te inventariseren hoe er over duurzaamheidsmaatregelen wordt gedacht. Dat kan bijvoorbeeld door een enquête te organiseren, waarbij het het mooist is wanneer die persoonlijk door de werkgroepleden wordt afgenomen. In de enquête is dan de belangrijkste vraag onder welke omstandigheden leden positief zijn. Aan de hand van het voorstel en uitkomsten uit een enquête kan een Programma van Eisen (PvE) worden geformuleerd (voorbeeld zonneboilerinstallatie bij wijkvereniging). Acties Formuleer wat er onderzocht wordt (b.v. alleen de mogelijkheden om panelen te exploiteren of breder ). Geef aan waaraan het onderzoek moet voldoen: Technische haalbaarheid Technische installatie Dakconstructie, plek op het dak, zon inval Aansluiting op net Eventueel mogelijkheden om individuele appartementen op de zonne-installatie aan te sluiten Exploitatie Beoordeling mogelijkheden voor saldering met stroomrekening VvE, beoordelen andere opties (aan wie mag stroom geleverd worden voor welk tarief, moet er energiebelasting afgedragen worden, leaseopties, relatie met fiscaal/juridisch) Is inzet van de Herman (intelligente stroomverdeler) opportuun? Onderzoeken subsidiemogelijkheden (let op: meer mogelijkheden als pv-installatie onderdeel is van een breder verduurza- lees verder op pag. 9 8
11 mingsproject) Beoordelen financieel rendement (globaal) Welke financieringsmogelijkheden zijn er (reserve VvE, (deel-)financiering door individuele leden, eventueel participatie van anderen dan leden van de VvE). Fiscaal/Juridisch Is saldering met de elektranota van de VvE mogelijk? Welk (energie-)belastingtarief geldt? Wie wordt eigenaar van de panelen? Aan wie kan stroom geleverd worden? Wanneer niet de VvE eigenaar is van de panelen kan het nodig zijn een opstalakte te laten opstellen Wanneer niet de VvE eigenaar is kan het verstandig zijn om een coöperatie op te richten die de panelen in eigendom heeft en beheert Draagvlak Verwerken uitkomsten enquête 5 Besluitvorming Het voorstel wordt besproken in de ledenvergadering. De werkgroep bereidt een presentatie voor. In de presentatie komen de volgende zaken aan de orde: milieuwinst investering en mogelijk financieel rendement financiële gevolgen voor de VvE en de leden toelichting op het exploitatiemodel zichtbaar maken hoe de installatie op het dak komt goede informatieuitwisseling goede voorbeelden uit de buurt 6 Programma van Eisen en offertes aanvragen In het Programma van Eisen (PvE) is omschreven aan welke voorwaarden de installatie moet voldoen. Bij leveranciers worden offertes aangevraagd. Daarbij worden de volgende stappen worden gezet: Samenstellen longlist van ca. 6 leveranciers. Het bedrijfschap installatietechniek geeft een overzicht van leveranciers op haar website ( wellicht kent u andere VvE s waar al een installatie op het dak staat die leveranciers kunnen suggereren en tot slot heeft verzekeraar Solar IF een lijst van leveranciers die door Solar IF geselecteerde panelen leveren (geselecteerd op duurzame productie en menswaardige arbeids - omstandigheden) ( De leveranciers wordt gevraagd om een goede indicatie te geven van de kosten voor de installatie, te schetsen wat het rendement van de installatie is, aan te geven welke garanties worden geboden en welke kwaliteit wordt geleverd. Indikken tot shortlist. Op basis van de binnengekomen voorstellen wordt een selectie van 2 tot 3 leveranciers gemaakt. De geselecteerde leveranciers worden uitgenodigd om een locatieschouw te doen en op basis daarvan hun voorstel aan te scherpen. Op basis van de ingeleverde voorstellen wordt een leverancier geselecteerd (zie voorbeeld). 9
12 7 Uitvoering Wanneer het besluit tot plaatsing is genomen en er een leverancier is geselecteerd kan opdracht gegeven worden tot plaatsing. Hou er rekening mee dat bij opdrachtverlening de leverancier een aanbetaling wenst. Acties Leg afspraken en leveringstermijnen vast Leg de staat van het dak en andere relevante plekken vast (mochten er na installatiebeschadigingen zijn, dan is dat makkelijker aantoonbaar) Zorg voor afspraken met de energieleverancier over levering van stroom aan het net. De installatie dient daarvoor (na oplevering) ook aangemeld te zijn bij 8 Oplevering Spreek van te voren af dat na afronding van de installatie een opleveringsschouw wordt gehouden om na te gaan of de installatie conform de opdracht is geplaatst en er geen beschadigingen zijn. Daarin kunt u zich laten bijstaan door een andere installateur. Zorg dat de leverancier zorgdraagt voor een opleveringsrapport. Acties Vraag opleveringsrapport van uw installateur Maak afspraken over eventuele resterende werkzaamheden Meld de installatie aan bij Zorg voor een goede verzekering Feestelijk moment van start!! Maak bekend hoe de opbrengst kan worden gevolgd (app en/of website) 10
13 VvE Parkflat Duttendel III, Van Alkemadelaan Voor elk VvE-bestuur zijn communicatie, een goede samenwerking en heldere afspraken van groot belang. 36 appartementen (13 huur) Prioriteiten Isolatie spouwmuren, dak, vloer en dubbele beglazing Energie besparen Energie opwekken Aandachtspunten 4 meters aanwezig voor collectief gebruik Het draait elke keer weer om: Wat gaat het kosten en wat levert het op? Als je iets wilt bereiken moet je er veel mee bezig zijn, veel gesprekken voeren en geduld hebben. Aangeboden Business case voor zonnestroom Mogelijkheden Meerjaren Onderhoudsplan voor energie besparende maatregelen door middel van isolatie, dubbele beglazing, LED verlichting en nieuwe energiezuinige apparatuur Zonnestroom project / energie opwekking: Optie 1: VvE, goed rendement, het gebruik is +/ kwh (Er ligt reeds installatie voor 4000 Wp) Optie 2: Bewoners via coöperatie met model Herman of model postcoderoos Parkflats Duttendel I, II en IV zijn vergelijkbaar. Contact : mevrouw O. Nijhuis Mail : okkienijhuis@ziggo.nl Okkie Nijhuis 11
14 BEGRIPPEN Saldering = het verrekenen van de opgewekte energie met de gebruikte energie. Wanneer de VvE bij voorbeeld kwh per jaar verbruikt en er is een pv-installatie die kwh levert, dan brengt uw energieleverancier kwh bij de VvE in rekening. opgewekte kwh, de energiebelasting en de BTW die zowel over de opwek prijs als de energie - belasting geheven wordt. Naast de prijs voor elektriciteit betaalt een afnemer ook voor het transport van de energie en de kosten voor een aansluiting. Zelflevering = de eigenaar van een pv-installatie gebruikt zelf de opgewekte energie. Dat betekent dat de eigenaar de opbrengst kan salderen met de eigen energierekening (wanneer de pv-installatie op eigen dak staat of wanneer in collectief verband aan een aantal eisen wordt voldaan om de opgewekte elektriciteit te mogen verrekenen met de eigen energierekening als de pv-installatie niet op eigen dak staat. Die eisen zijn (Energieakkoord): Er is sprake van een collectief project, b.v. middels een coöperatie De opgewekte elektra wordt via een eigen aansluiting aan het net geleverd De deelnemers aan het project wonen binnen de postcoderoos (in het 4-cijferige postcode - gebied van de locatie van de installatie of in een aangrenzend 4-cijferig postcodegebied). Energiebelasting = een belasting die de overheid heft over geleverde energie. Voor elektriciteit gelden de volgende tarieven: (Zie tabel onderaan deze pagina) Elektriciteitsprijs = de elektriciteitsprijs bestaat uit de volgende elementen: prijs per Er bestaan verschillende tarieven voor elektriciteit. Enkeltarief houdt in dat je een vaste prijs betaalt, ongeacht het moment waarop je de elektriciteit gebruikt. Dubbeltarief betekent dat je tijdens bepaalde uren van de dag minder betaalt. Je hebt daarvoor een dubbeltariefmeter nodig. De precieze tijden waarop dubbelstroom goedkoper is, verschilt per energieleverancier. Een dubbeltariefmeter is alleen zinvol als je tijdens die goedkopere perioden (vaak s nachts) meer elektriciteit verbruikt dan overdag. Raadpleeg je energieleverancier om uit te vinden of dubbeltarief voor jou voordelig is. Verder is het handig te weten dat een dubbeltariefmeter duurder is: je betaalt meer voor aansluitkosten en huur van de elektriciteitsmeter. Gemiddelde kosten per kwh De prijs van enkeltarief grijze stroom is gemiddeld 23 eurocent per kwh (prijspeil 2013/2014); 7 eurocent is voor de stroom zelf; 3,5 eurocent voor btw, en bijna 12 eurocent is energie - belasting. Het tarief dat jouw huishouden betaalt is erg afhankelijk van het contract dat je hebt afgesloten. De prijs van groene stroom is vergelijk- Tarieven 2014 Energiebelasting excl. btw Hoeveelheid Verschil Elektriciteit (kwh) ,65 11,85 0,2 Elektriciteit (kwh) ,24 4,31 0,07 Heffingskorting excl. btw onroerende zaak met verblijfsfunctie 318,62 318,62-12
15 baar met die van grijze stroom. Vaste kosten Behalve met kosten per kwh verbruikte elektriciteit, heeft elk huishouden te maken met de teruggave energiebelasting en vaste kosten. Die vaste kosten betaal je voor de elektriciteits - aansluiting, jaarlijks 290 euro (inclusief btw). (Kilo)watt piek (kwp / Wp) = Het elektrisch vermogen van fotovoltaïsche zonnepanelen wordt uitgedrukt in wattpiek of kilowatt-piek (1 kilowatt-piek is 1000 watt-piek). Kilowattuur (kwh) = Kilowatt (kw) is de eenheid die gebruikt wordt voor het vermogen van elektrische energie. Kilowattuur houdt vervolgens de hoeveelheid stroom in, die in 1 uur geproduceerd kan worden door een energiecentrale met een capaciteit van 1 kilowatt. KWh is de meest gebruikelijke eenheid/afkorting om je elektriciteitsverbruik in een bepaalde periode mee aan te duiden. Postcoderoos = In het Energieakkoord zijn afspraken gemaakt om het voor energie - coöperaties (en wellicht ook VvE's ) mogelijk te maken om de energieopbrengst van een collectieve installatie te salderen met de energie - rekening van de deelnemers. Deze deelnemers dienen dan wel binnen de postcoderoos te wonen (het 4-cijferig postcodegebied en de direct daaraan grenzende 4-cijferige postcodes). De Herman = Een intelligente stroomverdeler die er voor kan zorgen dat elektra, opgewekt met een grote installatie naar verbruik wordt verdeeld over de met een kabel aangesloten huishoudens. De levering van elektra gebeurt 'achter de meter', zodat de individuele huis - houdens de elektra met hun eigen gebruik kunnen salderen. Zie ook onder Handige links. 13
16 Van Lennepweg Straatinitiatief van bewoners Van Lennepweg Onze zonnepanelen zijn goed voor het milieu en prima voor onze portemonnee. We onderzoeken nu of een warmtepomp en vloerisolatie interessant voor ons zijn. Het noodzakelijke overleg combineren we met een gezellige borrel. Zo leer je elkaar beter kennen en neemt het sociale contact in de straat toe. Prioriteiten Isolatie spouwmuren, dak, vloer en dubbele beglazing Energie besparen Energie opwekken Aandachtspunten Draagvlak in de buurt organiseren Aangeboden Ondersteuning bij straatinkoop zonnepanelen (ondersteuning inkoop) Gerealiseerd Installatie 4 pv systemen met 10 panelen, 1 met 11 panelen en 1 pv systeem met 6 panelen op daken van de deelnemers Mogelijkheden Samen met andere bewoners van de straat oppakken van verduurzaming. Contact : de heer P. Nolet Mail : p.nolet@euro-logistics.nl Pim Nolet en Ben Giesen 14
17 HANDIGE LINKS VvE Belang, organisatie die de belangen van VvE s behartigt: Gemeente Den Haag: Klimaatfonds Haaglanden, samenwerkingsverband geïnitieerd door de gemeente Den Haag met maatschappelijke organisaties en ondernemers om Den Haag duurzamer te maken. Activiteiten worden georganiseerd vanuit het Klimaatcentrum, Brouwersgracht 2, 2512 ER Den Haag: kan worden gesaldeerd met de energierekening van de deelnemers. Projectbegeleiding van start tot finish: Milieucentraal, alles over energie en milieu in het dagelijks leven, zeer informatieve site: Solar IF, verzekeraar van pv installaties en samensteller van een lijst van duurzaam geproduceerde zonnepanelen: Haags Milieucentrum, Het Haags Milieucentrum (HMC) is een onafhankelijke stichting die zich inzet voor een groen en duurzaam Den Haag: Meermetminder, helpt particulieren, ondernemers en overheden met het besparen van energie(kosten) door advies, kennis, verwijzen en informatie over subsidies: Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (fusie van Agentschap NL en Dienst Regelingen) ondersteunt ondernemers met subsidies, zakenpartners, kennis en regelgeving. Bij duurzaam, agrarisch, innovatie en internationaal ondernemen. Heeft o.a. een zoekfunctie voor subsidies, financieringen en regelingen: Energieleveren, als u meer energie produceert dan verbruikt, wordt deze energie op het elektriciteitsnet gezet. Uw energieleverancier verrekent deze terug levering met de normale levering tot een maximum van kwh. Indien u meer dan kwh terug levert en/of indien u meer terug levert dan verbruikt, heeft u recht op een terug leververgoeding. Hierover kunt u afspraken maken met uw energieleverancier. Door uw productie-installatie te registreren op energieleveren.nl weet u zeker dat de juiste gegevens bekend zijn om de terug leververgoeding te berekenen: Natuur en milieu, stichting die zich o.a. inzet voor een duurzamer samenleving. Organiseert de Zon op je dak inkoopactie: en Zon op Nederland, burgerinitiatief voor collectieve pv-projecten (collectieve zonnepanelen projecten op daken van overheden, bedrijven, woningcorporaties, en VvE s voor particulieren en ondernemers) dat lokale initiatieven verder helpt met een stappenplan, advies en realisatie: Herman, de zonnestroomverdeler, ideëel bedrijf dat met name VvE s de intelligente stroomverdeler Herman levert waardoor opgewekte zonnestroom optimaal wordt verdeeld en Groene leningen, een aantal banken biedt een scherper rentetarief wanneer u investeert in duurzaamheid (isolatie, duurzame energie). Nationaal Energiebespaarfonds, de Rabobank en de ASN Bank zullen samen met het Rijk het Nationaal Energiebespaarfonds gaan vullen. Met het Nationaal Energiebespaarfonds kunnen huizenbezitters een goedkope lening afsluiten om energiebesparende maatregelen te financieren. Er komt ruim 600 miljoen in het fonds dat medio 2014 van start gaat. 15
18 NAWOORD Het bestuur van wijkvereniging Duttendel & Wittebrug juicht duurzaamheidsinitiatieven zeer toe. Projectondersteuning van de overheid en samenwerking met andere wijkverenigingen dragen bij aan het stellen van gezamenlijke doelen, waarmee niet alleen vrijwilligers zijn te motiveren, maar juist ook bewoners zijn te enthousiasmeren om schijnbaar complexe onderwerpen inzichtelijk en behapbaar te maken. Met dit handboek hoopt de wijkvereniging alle VvE-besturen, ondernemers en huiseigenaren in Duttendel & Wittebrug te bereiken en een bijdrage te leveren aan Den Haag CO 2 -vrij in 2040, te beginnen in 2014! Wijkvereniging Duttendel & Wittebrug Tom Ensink, voorzitter Marjon Margés, secretaris portefeuillehouder Groen&Water, Duurzaamheid en Evenementen Aede Schoustra, penningmeester portefeuillehouder RO en Gebouwen Den Haag,
19 BIJLAGEN Er volgen hieronder drie exploitatiemodellen: 1. Investering door VvE, VvE eigenaar installatie, salderen met energienota VvE 2. Investering door leden VvE, inzet Herman de stroomverdeler 3. Investering door leden VvE Exploitatiemodellen Binnen een VvE wordt energie gebruikt door de VvE voor collectieve voorzieningen als verlichting, liften en een hydrofoor. Daarnaast gebruiken de individuele appartementen elektra. Er zijn verschillende mogelijkheden om de opgewekte elektra te salderen (verrekenen) met het eigen gebruik. Dat kan door de opbrengst te verrekenen met het gebruik van de VvE of door de opbrengst te salderen met het gebruik van de leden. Dat laatste kan door salderen achter de meter of door salderen op afstand. De opbrengst van de zonnepanelen kan worden gesaldeerd met de elektranota van de VvE. Het elektratarief dat door de VvE wordt betaald is afhankelijk van de omvang van het gebruik: Tot kwh 22ct Tussen en kwh 14 ct Boven de kwh 8 ct financieel aantrekkelijk is, hangt dus af van het tarief waartegen gesaldeerd kan worden. Een gebruik onder de kwh biedt goede mogelijkheden. Bij een tarief van 22 ct. is een rendement haalbaar van ca. 12 à 13% Bij een tarief van 14 ct. is een rendement haalbaar van ca. 9% Uiteraard dient de omvang van de installatie afgestemd te worden op het verbruik waarmee kan worden gesaldeerd. Daarbij is het verstandig om rekening te houden met een wat lager gebruik in de toekomst door besparen (b.v. door led-verlichting), dus niet een installatie te plaatsen die het gebruik 100% compenseert. De opbrengst van een paneleninstallatie kan ook worden verrekend met het gebruik van de individuele leden. Dit heeft als voordeel dat voor het hoogste tarief wordt gesaldeerd en een installatie kan worden geplaatst afgestemd op het gebruik van alle leden samen (of desgewenst een deel daarvan). Om aan de regelgeving te voldoen dient dan wel voor ieder aangesloten appartement een aparte omvormer te worden geplaatst en een draad te worden getrokken achter de individuele meter. Een andere oplossing is het toepassen van elektraverdeler De Herman. Bij een tarief van 17,5 ct. is een rendement haalbaar van ca. 9%. Wanneer een VvE kwh gebruikt, dan kan de opbrengst van panelen tot kwh worden gesaldeerd voor 14 ct., de rest (tot maximaal het volledige elektragebruik van de VvE) tegen 22 ct. Wanneer meer elektra door de panelen wordt opgewekt dan de VvE afneemt, wordt geleverd aan het net tegen een tarief van ca. 5 ct. De mate waarin het plaatsen van zonnepanelen Tot slot is in het Energieakkoord de mogelijkheid opgenomen om te salderen op afstand. De opgewekte energie wordt niet direct naar een afnemer geleid maar aan het netwerk geleverd. De opgewekte energie wordt in mindering gebracht op het individuele gebruik. Leveranciers van elektriciteit dienen energiebelasting af te dragen, op dit moment ca. 11,8 ct. bij kleinverbruikers. Voor deel nemers aan collectieve elektriciteit opwek geldt een korting op deze 17
Mogelijkheden voor energie coöperaties. Jeroen Leclercq jeroen.leclercq@wijkenergie.coop 06-53544195
Mogelijkheden voor energie coöperaties Jeroen Leclercq jeroen.leclercq@wijkenergie.coop 06-53544195 Inhoud Samen sterker Belang van gezamenlijke projecten Variant 1: alles achter de meter Variant 2: korting
Nadere informatieBusinesscases zonne-energie: waar kan het, en wat levert het op?
Businesscases zonne-energie: waar kan het, en wat levert het op? Door: Ronald Franken en Maarten Corpeleijn (r.franken@atrive.nl / m.corpeleijn@atrive.nl) 3 september 2013 Ten geleide Met het nieuwe energie-akkoord
Nadere informatieRaymond Roeffel Directeur Trineco. Regelgeving, Organisatie en beheermodellen rondom Zonne
Raymond Roeffel Directeur Trineco Regelgeving, Organisatie en beheermodellen rondom Zonne Agenda Waarom zonnestroom? Wet en regelgeving rondom zonnesystemen Salderingstarieven De meest voorkomende situaties
Nadere informatieWelkom VvE s uit Gemeente Emmen EEN INITIATIEF VAN
Welkom VvE s uit Gemeente Emmen EEN INITIATIEF VAN Informatiebijeenkomst Zonnepanelen voor VvE s 27 november 2018 Even voorstellen Jan Cullens, VvE Zonnecoach De VvE Zonnecoach geeft uw VvE energie Nut
Nadere informatieZon op Heerjansdam daar krijgen we energie van! Samenwerkingsverband Wat/Wie Buurtbewoners is kopen van omwonende burgers/ondernemers Zon samen op in een Heerjansdam Op Dit is het het dak tweede van een
Nadere informatieInformatieavond Zon op ons dak VVE JULIANAPARK 22 JANUARI 2013
Informatieavond Zon op ons dak VVE JULIANAPARK 22 JANUARI 2013 Wie zijn werkgroep dak Christina Rozendaal Bert Bakker Ruud Verschoof Alex van den Boogaard Informatieavond 'Zon op ons dak' versie 5 2 Agenda
Nadere informatieZon op VVE. Wormerveer Eric de Lange 19 mei 2016
Zon op VVE Wormerveer Eric de Lange 19 mei 2016 Waarom doen we dit? Wereldwijde klimaatcrisis Klimaat top Parijs Energie Akkoord Nederland Klimaatzaak Urgenda Maar er gebeurt nog steeds te weinig en te
Nadere informatieZonnestroom voor VvE s. Week van de VvE februari 2019 Amsterdam
Zonnestroom voor VvE s Week van de VvE februari 2019 Amsterdam 1 Even voorstellen Joost de Valk Judith Roodenrijs Zonne-adviseurs coöperatie U.A. advies aan: VvE s, bedrijven, scholen > 160 VvE s in Amsterdam
Nadere informatieSaldering. Wido van Heemstra Agentschap NL
Saldering Wido van Heemstra Agentschap NL De wetgeving nu 2 Wat verstaan we onder salderen? In de wet wordt dit woord nergens gebruikt, dus verschillende interpretaties en misverstanden mogelijk Belangrijkste
Nadere informatieZon op Zwijndrecht daar krijg ik energie van Wij Buurtbewoners Wat/Wie Op het zijn dak een van burgerinitiatief kopen een samen in een coöperatie -zonnepanelen is openbaar Zon op gebouw Zwijndrecht Eerste
Nadere informatieMogelijkheden collectieven
Mogelijkheden collectieven Welke mogelijkheden zijn er 23 januari 2914 Roelof Dijkstra Sectorstrategie Inhoud Over Enexis Trias Energetica Standaard situatie Zon-PV op eigen woning Collectieve opwek Waarom
Nadere informatieProject MienskipsEnergie
Project MienskipsEnergie Lokaal en duurzame energie Met draagvlak en zeggenschap van de bewoners Waarbij de baten terugvloeien naar het dorp 10-10-2017 2 Project Collectieve zonnedaken 7 Trynwâldster zonnedaken
Nadere informatieFlexibele & Rendabele Zonne-energie
Flexibele & Rendabele Zonne-energie Voor Verenigingen van Eigenaren Herman is een product van LENS Inleiding Zonne-energie is duurzaam én winstgevend. Wij geloven in een wereld waar mensen hier samen de
Nadere informatieZonnestroom Achter de Hoven. 15 oktober, Achter de Hoven Jadranka Cace, aanjager zonnestroom
Zonnestroom Achter de Hoven 15 oktober, Achter de Hoven Jadranka Cace, aanjager zonnestroom Zonnestroom systeem: Zonnepanelen Draagconstructie Omvormer Kabels en leidingen Beveiliging Meting J. Cace, 26
Nadere informatieGreenspread. realising sustainable connections
Greenspread realising sustainable connections Greenspread, het Energieakkoord en CoopDeZon Inleiding Inleiding Greenspread richt zich op het ontwikkelen van lokale duurzame-energieproductiemiddelen. Greenspread
Nadere informatieSTAPPENPLAN AANSCHAF ZONNE-COLLECTOREN INDIVIDUEEL
STAPPENPLAN AANSCHAF ZONNE-COLLECTOREN INDIVIDUEEL Introductie De ontwikkelingen op het gebied van zonne-energie staan nooit stil. Heeft u ook belangstelling, dan kunt u zich als deelnemer aansluiten bij
Nadere informatieStroom van andermans dak. Voorlichtingsbijeenkomst 24 oktober 2018 Auditorium Rabobank te Sittard Gert Kempen
Stroom van andermans dak Voorlichtingsbijeenkomst 24 oktober 2018 Auditorium Rabobank te Sittard Gert Kempen Welke regelingen voor PV panelen zijn er? 1. Salderingsregeling Kleinverbruikers Eigen verbruik
Nadere informatieC2 Saldering en zelflevering van zonnestroom Sunday 2013, Wido van Heemstra Agentschap NL. 20 november 2013
C2 Saldering en zelflevering van zonnestroom Sunday 2013, Wido van Heemstra Agentschap NL 20 november 2013 Overzicht 1.Saldering 2.Zelflevering 3.Verlaagd tarief bij collectieve opwek Nb. Disclaimer: hoe
Nadere informatieZonnestroom voor VVE s
Zonnestroom voor VVE s Wim Schutten 21 februari 2019 Zonnestroom voor VVE s Volgorde der dingen in duurzaamheid Draagvlak binnen de VVE Techniek Ontwerp Kosten & baten Hoe en hoe te verdelen Hoe een offerte
Nadere informatieHerman de Zonnestroomverdeler
Herman de Zonnestroomverdeler is een product van LENS BV Rendabele & flexibele zonnestroom voor VvE s met Herman de Zonnestroomverdeler Een eigen zonnesysteem is duurzaam én winstgevend. Wij zijn dan ook
Nadere informatieInformatie over het project
Informatie over het project Op de sporthal Mondriaan in Oss legt Energiecoöperatie Oss een installatie voor het opwekken van elektriciteit uit zonlicht (PV-panelen). Deelnemers kopen er delen van en worden
Nadere informatieDe zon als energiebron!
De zon als energiebron! Zelf elektriciteit opwekken met de zon? Door middel van (diverse) subsidie(s) is het zéér rendabel! Met zonnepanelen verlaagt u uw energiekosten. Deze besparing wordt alleen maar
Nadere informatieZon op Heemstede. daar krijg ik energie van. Informatie bijeenkomst 25 september 2014
Zon op Heemstede daar krijg ik energie van Informatie bijeenkomst 25 september 2014 Wat/Wie is Zon op Heemstede Wij zijn een burgerinitiatief Buurtbewoners kopen samen in een coöperatie - zonnepanelen
Nadere informatieIs uw dak geschikt? ing. J.J. (Jacco) van de Sandt. Energie- en bouwkundig adviseur Stichting VvE Belang. Oegstgeest 1 april 2019
Is uw dak geschikt? ing. J.J. (Jacco) van de Sandt Energie- en bouwkundig adviseur Stichting VvE Belang Oegstgeest 1 april 2019 ꓫ Ongeschikt Redenen om het NIET te doen (of uit te stellen) Dak te hoog
Nadere informatieWaarom zonnestroom? 21 maart 2013 1
Waarom zonnestroom? De zon is ruim voorradig. Je eigen stroom duurzaam zelf opwekken. Verwachte levensduur panelen ca. 30 jaar. Minder afhankelijk van de grote maatschappijen Minder invloed van wat ver
Nadere informatieZonnestroom in Enspijk
Zonnestroom in Enspijk Waarom zonnestroom? Wat is zonnestroom? Wat levert zonnestroom op? Hoe begin ik er aan? De zon straalt in 1 uur evenveel energie op aarde als het jaarlijkse wereldwijde energieverbruik
Nadere informatieKees Smitskamp Guido Weber. 18 januari 2016
Kees Smitskamp Guido Weber 18 januari 2016 } 19.30 Presentatie van Zonnecollectief Tuindorp Hengelo } 20.00 Presentatie Pure Energie uit Enschede } 20.15 Pauze } 20.45 Vragen } 21.30 Einde Zaalhuur, koffie,
Nadere informatieInformatiebijeenkomst: 7 Bildtse Zonnedaken
Informatiebijeenkomst: 7 Bildtse Zonnedaken Woensdag 29 juni 2016 Wat gaan we bespreken? Waarom duurzame energie? Wat is Mienskips Energie? Zonnecollectief 7 Bildtse Zonnedaken Vragen? Waarom duurzame
Nadere informatieDuurzame dienstverlening Rekenen aan rendement
Duurzame dienstverlening Rekenen aan rendement Rekenen aan rendement zonnepanelen Monique van der Meij Energie-adviseur Monique.vanderMeij@flynth.nl mobiel: 06 53 26 19 68 LTO Noord Programma Ondernemer
Nadere informatieECO Oostermoer in oprichting
Samen sterk voor een leefbaar en duurzaam platteland ECO Oostermoer in oprichting Nieuwsbrief 18 juni 2012 Voor u ligt de eerste nieuwsbrief van ECO Oostermoer, waarin wij u nader informeren over de stand
Nadere informatieZon op Zoeterwoude. Project Kaasboerderij van Veen. Zoeterwoude 19 februari 2019
Zon op Zoeterwoude Project Kaasboerderij van Veen Zoeterwoude 19 februari 2019 1 Even voorstellen Jos Atteveld Zoeterwoude Duurzaam 2030 Sjaak en Karin van Veen Kaasboerderij van Veen Zon op Zoeterwoude
Nadere informatieKeuze zonnepanelen op VvE of corporatieflat
Australiëlaan 5 3526 AB Utrecht T: 030 693 60 00 KvK nr. 31042832 E: info@atrive.nl I: www.atrive.nl Keuze zonnepanelen op VvE of corporatieflat dr. Ronald Franken maart 2015 B l a d 1 Inhoudsopgave 1
Nadere informatieZONNEPANELEN PROJECT. RADIJSSTRAAT 2 t/m 82 te Groningen
ZONNEPANELEN PROJECT RADIJSSTRAAT 2 t/m 82 te Groningen Waarom dit project? De ambitie van de gemeente Groningen is om in 2035 energieneutraal te zijn. De Gemeente Groningen ondersteund dit project met
Nadere informatiePurmerend stapt over op Zonnestroom. Een initiatief van Opgewekt in Purmerend
Purmerend stapt over op Zonnestroom Een initiatief van Opgewekt in Purmerend Wie is Opgewekt In Purmerend (OIP) Stichting die zich inzet voor de bevordering van duurzaamheid in en om Purmerend. Evenementen
Nadere informatieZONNESTROOM voor VvE s. Mieke Weterings adviseur duurzaam en gezond bouwen Gemeente Den Haag
ZONNESTROOM voor VvE s Mieke Weterings adviseur duurzaam en gezond bouwen Gemeente Den Haag TOEKOMSTGERICHT WONEN ook met de VvE-complexen op weg naar een duurzame Zuidvleugel!!! ZONNESTROOM KAN BIJDRAGEN
Nadere informatieMeedoen met EigenWijkse Zonprojecten
Meedoen met EigenWijkse Zonprojecten 1. Ik wil meedoen met Eigenwijkse Zonprojecten. Wat moet ik doen? Bekijk de actuele projecten op www.ewec.nl. Kies een project en volg de stappen voor aanmelding. 2.
Nadere informatieENERGIE IN EIGEN HAND
Zonne-energie voor bedrijven? ENERGIE IN EIGEN HAND De Stichting Beheer Bedrijvenpark Merm, heeft een onderzoek gedaan naar de mogelijkheden voor bedrijven om d.m.v. aanbrengen van zonnepanelen op het
Nadere informatie9-5-2014 B.v.d.Hoek Driebergen 0655965653
Zonnepanelen op het dak van uw VvE? Draagvlak creëren en offertes aanvragen en communiceren met de VvE (Nieuwsbrief) Kosten en baten analyse Berekenen terug verdien tijd Spreadsheet offerte gegevens Communicatie
Nadere informatieZonnepanelen op VvE De Albatros. Amsterdam Michiel Buur 12 april 2018
Zonnepanelen op VvE De Albatros Amsterdam Michiel Buur 12 april 2018 We weten waarom we hier zitten Genieten van een winters zonnetje. anp 2017 bij warmste drie jaar: 'Risico's voor leven op aarde' 2017
Nadere informatieVooronderzoek Zonnepanelen VvE Mauritius Augustus Jan Klootsema
Vooronderzoek Zonnepanelen VvE Mauritius Augustus 2012 Jan Klootsema Aanleiding Zonnepanelen Meer en meer VvE s hebben interesse in zonnepanelen. De stroom die wordt opgewerkt wordt gebruikt voor de collectieve
Nadere informatieprogramma - welkom - ontstaan initiatief - wat is een regeling Verlaagd Tarief (postcoderoos) - hoever zijn we - kosten/opbrengsten - wie doet mee
Crowdfunding populair voor zonnepanelen Den Haag - Steeds meer mensen die zelf geen dak hebben, willen wel investeren in zonnepanelen. Projecten waarbij mensen samen investeren in de zonne-energieparken
Nadere informatieZonnestroom voor VVE s. Martijn de Gier. Architect & energiearchitect
Zonnestroom voor VVEs Martijn de Gier Architect & energiearchitect Zonnestroom voor VVEs Volgorde der dingen in duurzaamheid Draagvlak binnen de VVE Techniek Ontwerp Kosten & baten Hoe en hoe te verdelen
Nadere informatieZonnepanelen voor VvE Guirlande
Zonnepanelen voor VvE Guirlande EEN INITIATIEF VAN Jan Cullens 8 september 2018 Even voorstellen Jan Cullens, VvE Zonnecoach 1,5 minuut introductie Zonnecoaches Wat is de VvE Zonnecoach? Een initiatief
Nadere informatieIn de bijlagen is het voorstel meer in detail uitgewerkt. De belangrijkste punten zijn hieronder kort samengevat:
Besluit Algemene Ledenvergadering 2018 Onderwerp: Aanschaf zonnepanelen en renovatie dak. In werking stelling besluit: 17 september 2018 Beste Leden, Als VCB willen we niet alleen steeds duurzamer zijn,
Nadere informatieWido van Heemstra. Adviseur Agentschap NL. Saldering, de stand van zaken
Wido van Heemstra Adviseur Agentschap NL Saldering, de stand van zaken Saldering: de stand van zaken Wido van Heemstra Agentschap NL Nationaal Zonne-energiedebat Universiteit Utrecht 13 mei 2013 Overzicht
Nadere informatieStappenplan Zon op Huurwoning Amsterdam
Context Klimaatprobleem Er is sprake van een wereldwijd klimaatprobleem, waarbij de temperatuur over de afgelopen decennia structureel is opgelopen. Deze trend wordt veroorzaakt door de uitstoot van broeikasgas,
Nadere informatieZONNEPANELEN? INTRO COLLECTIEF OF INDIVIDUEEL? 19-5-2014 PROGRAMMA
INTRO PROGRAMMA 19:15 u Inloop 19:30 u Zonnepanelen Collectief of individueel? Techniek, financiën en organisatie 20:30 u Pauze 20:45 u Maak een plan voor uw eigen VvE-complex 21:15 u Napraten en tijd
Nadere informatiePresentatie: Collectief zonnedak Coöperatie Pingjum. Dinsdag 1 november 2016 Klaas Bijlsma & Simon Visbeek
Presentatie: Collectief zonnedak Coöperatie Pingjum Dinsdag 1 november 2016 Klaas Bijlsma & Simon Visbeek Opbouw Waarom duurzame energie? Mienskips Energie Kansen zonnedak Coöperatie Pingjum Vragen? Waarom
Nadere informatieOok energie opwekken met je dorpsgenoten?
Dorpsmolen Ook energie opwekken met je dorpsgenoten? De windmolen van E.A.Z. Wind is 15 meter hoog en levert stroom voor 10 huishoudens. Door samen een molen aan te schaffen kan je allemaal profiteren
Nadere informatieINITIATIEFVOORSTEL CONFORM ARTIKEL 4:2 REGLEMENT VAN ORDE
INITIATIEFVOORSTEL CONFORM ARTIKEL 4:2 REGLEMENT VAN ORDE 1. Rol van de gemeente bij het opzetten en ondersteunen van lokale duurzame energie initiatieven. 2. Onderzoek naar de mogelijkheden plaatsing
Nadere informatieSAMEN IETS MOOIS GAAN DOEN. Postcoderoos Project ECZoR
SAMEN IETS MOOIS GAAN DOEN Postcoderoos Project ECZoR Agenda Opening en welkom; Jan Snelders, vz. ECU Klimaatdoelstellingen gemeente Tilburg; Paul van Dijk Presentatie collectief PV systeem Pauze Vragenronde
Nadere informatieHarderwijk in de zon
Harderwijk in de zon Informatieavond zonne-energie Veluwe Duurzaam samen met Gemeente Harderwijk 17 juni 2014 ir. A.D. Hekstra Handicom Solar solar@handicom.nl 0341-412629 Vanavond Zonnestraling -> warmte
Nadere informatieInventarisatie. Stap B: Beslissingsbevoegdheid. Stap A: Technisch. Nee. Nee
Handleiding 1 Inventarisatie Stap A: Technisch Zonatlas (VOORBEELD LINK) Ga naar: www.zonatlas.nl en voer postcode en huisnummer in Is het schoolgebouw geschikt? Nee Quickscan (VOORBEELD LINK) Vraag een
Nadere informatieEnergiegroep COOL Zonnepanelen mei 2014
Energiegroep COOL Zonnepanelen mei 2014 www. cool-leusden.nl twitter: http://twitter.com/coolleusden PROGRAMMA Welkom - door Ago Salverda (voorzitter CML Leusden) Informatie Zonnepanelen - door Marian
Nadere informatieDuurzame Energie Bedum
Duurzame Energie Bedum Postcoderoos Egbert Ludwig Egbert.ludwig@gmail.com 06 830608769 Achtergrond U kunt ons dorp duurzaam maken, samen met SV Bedum Woningen met zonnepanelen en zwembad met restwarmte
Nadere informatieIs uw dak geschikt? Presentatie van de VvE Zonnecoach. Najaar 2018 EEN INITIATIEF VAN
Is uw dak geschikt? Presentatie van de VvE Zonnecoach EEN INITIATIEF VAN Najaar 2018 ing. J.J. (Jacco) van de Sandt Energie- en bouwkundig adviseur Stichting VvE Belang Agenda 1. Kennismaking 2. Zonnepanelen
Nadere informatieHartelijk Welkom! Gemeentehuis Capelle aan den IJssel 26 november 2013
Hartelijk Welkom! Gemeentehuis Capelle aan den IJssel 26 november 2013 Agenda 20.00 uur Opening door wethouder (introductie zonatlas) Jouke van Winden 20.20 uur Introductie Energie Collectief Capelle (ECC)
Nadere informatieHet eerste Postcoderoosproject in gemeente Roerdalen Zonnedak De Roerparel
Het eerste Postcoderoosproject in gemeente Roerdalen Zonnedak De Roerparel Opening Voorzitter Duurzaam Roerdalen Agenda Energieverbruik gemeente Roerdalen in beeld Stappenplan energieproject Zonnedak De
Nadere informatiePROJECT SAMEN ZON COLLECTIEF ZONNEDAK Woensdag 25 Januari 2017
PROJECT SAMEN ZON COLLECTIEF ZONNEDAK Woensdag 25 Januari 2017 OPBOUW Waarom duurzame energie? MienskipsEnergie Kansen zonnedak Coöperatie Mei-inoar Grien Vragen? AAN DE SLAG MET LOKAAL EN DUURZAME ENERGIE?
Nadere informatieIntroductie 040energie
1 Introductie 040energie 040energie is een 100% non profit vereniging Vrijwilligers, door burgers, voor burgers Doel: betaalbare, duurzame energie middels lokale energieopwekking en energiebesparing Bestaat
Nadere informatieVanavond. Workshop VvE Energieloket Gelderland Fletcher Hotel Doorwerth
Workshop VvE Energieloket Gelderland 29-05-2018 Fletcher Hotel Doorwerth Vanavond Kennismaking Ondersteuning VvE Energieloket Gelderland Waarom verduurzamen? Mogelijkheden verduurzamen VvE s Subsidie en
Nadere informatieSalderingsoverzicht 18-12-2012
Salderingsoverzicht 18-12-2012 Salderingsoverzicht Particulieren Door zelf zonne-energie op te wekken bespaart u op uw energierekening. Uw stroomtarief is opgebouwd uit een kaal leveringstarief, energiebelasting
Nadere informatieZONNESTROOM voor VvE s. Mieke Weterings adviseur duurzaam en gezond bouwen Gemeente Den Haag email mieke.weterings@denhaag.nl
ZONNESTROOM voor VvE s Mieke Weterings adviseur duurzaam en gezond bouwen Gemeente Den Haag email mieke.weterings@denhaag.nl TOEKOMSTGERICHT WONEN ook met de VvE-complexen op weg naar een duurzame Zuidvleugel!!!
Nadere informatieEemstroom ZonneBerg - Licht op het dak
Eemstroom ZonneBerg - Licht op het dak Globaal denken, lokaal handelen Zonlicht voorziet de aarde van enorm veel energie: duurzame energie. De hoeveelheid zoninstraling en de daaruit te halen energie is
Nadere informatieVERENIGING BEWONERS HANZELAND ZWOLLE
Nieuwe samenstelling bestuur Nieuwsbrief juli 2012 Vanaf juni 2012 heeft het bestuur van de vereniging een andere samenstelling. Graag willen wij ons aan u voorstellen. Van links naar rechts: Albert Brouwer
Nadere informatieVAN HARTE WELKOM INFORMATIE AVOND PV- PROJECT NAMENS WETHOUDER TON ANCION OP DE. Duurzame Verlichting Landgraaf
1 NAMENS WETHOUDER TON ANCION VAN HARTE WELKOM OP DE INFORMATIE AVOND PV- PROJECT Duurzame Verlichting Landgraaf PROJECTLEIDER GEMEENTE LANDGRAAF: RONALD BOUWERS ALGEMEEN Een van de milieu ambities van
Nadere informatieRev maart 2018
Rev. 05 22 maart 2018 Doel van vanavond: Informeren zonnepark Lutten Levert Aftrap ledenwerving Algemeen: Presentatie wordt geplaatst op www.luttenleeft.nl Stel gerust vragen tijdens de presentatie Achtergrond
Nadere informatieInvesteer NU in uw eigen zonnepanelen!
Web pagina : www.installatietechniekdwcschoutens.nl E mail : its@brunssum.net Zonne-energie Investeer NU in uw eigen zonnepanelen! Hoe werkt Zonnestroom? Voor het opwekken van zonnestroom heb je nodig:
Nadere informatieCollectieve opwek van energie
Collectieve opwek van energie Het is je waarschijnlijk al wel opgevallen, steeds meer particulieren en bedrijven plaatsen zonnepanelen op hun dak en werken zo mee aan een schonere duurzame leefomgeving.
Nadere informatieAlphen aan den Rijn, Boskoop, Rijnwoude Samen, lokaal en duurzaam! ENERGIEK ALPHEN AAN DEN RIJN
Alphen aan den Rijn, Boskoop, Rijnwoude Samen, lokaal en duurzaam! ENERGIEK ALPHEN AAN DEN RIJN Energiek Alphen aan den Rijn AGENDA 1. Opening 2. Wie en wat is Energiek Alphen aan den Rijn 3. Gemeente
Nadere informatie01 / AANLEIDING 02 / ZON OP BEDRIJFSDAKEN 03 / PROJECTAANPAK 04 / VOORWAARDEN PRESENTATIE 05 / VERVOLGSTAPPEN. Zon op Bedrijfsdaken 06 / VRAGEN
01 / AANLEIDING 02 / ZON OP BEDRIJFSDAKEN 03 / PROJECTAANPAK PRESENTATIE Zon op Bedrijfsdaken 04 / VOORWAARDEN 05 / VERVOLGSTAPPEN 06 / VRAGEN AANLEIDING Ambitie Capelle aan den IJssel Energieneutraal
Nadere informatieInformatiebrochure. Besparen met zonnepanelen. Quality solar solutions
Informatiebrochure Besparen met zonnepanelen Quality solar solutions Er is steeds meer vraag naar zonnepanelen. Zonnepanelen hebben veel voordelen. Een zonnepanelen-installatie levert duurzame elektrische
Nadere informatieSamen in de zon. Zonnedaken op onze school en de manege. g
Samen in de zon Zonnedaken op onze school en de manege www.meerkracht.org info@meerkracht.or g Wij zijn Meerkracht! Visie Missie In de nabije toekomst is de energievoorziening duurzaam en voor een belangrijk
Nadere informatieZonnepanelen. Riethoven 15/10/2012 G. Theuws en Jan Hoeks. Giuseppe.Theuws@theuws.biz gtheuws2@csc.com Weebosch 84 5571NH Bergeijk
Zonnepanelen Riethoven 15/10/2012 G. Theuws en Jan Hoeks Giuseppe.Theuws@theuws.biz gtheuws2@csc.com Weebosch 84 5571NH Bergeijk Agenda Waarom? Werking Wat heb je nodig? Wat kost energie? Wat levert het
Nadere informatieZonne-energie voor ondernemers
Zonne-energie voor ondernemers Een zonnige en zuinige toekomst? Johannes Zijlstra 20-03-2013 LTO Noord Advies Zonne energie; drijvende kracht!? 1 Zonuren Onderwerpen Energie en duurzaamheid Ontwikkeling
Nadere informatieDe zon als energiebron
De zon als energiebron Voor bedrijven nog aantrekkelijker! Panelen die elektra opwekken worden ook wel zonnepanelen of PV (in Engels photo voltaic) panelen genoemd. De panelen worden aangesloten op één
Nadere informatieDuurzame accommodaties. Jaap Veld
Duurzame accommodaties Jaap Veld Zelziuz Zelziuz Advies Zon Thuis Zon Bedrijf Zon Agri Zon Thuis voor huurders Zonnestroom van Wp naar kwh Vermogen zonnestroominstallatie gespecificeerd in Watt peak (Wp)
Nadere informatieAgenda. Inleiding Wat is de terugverdientijd? Hoe zit het met de BTW? Energiebelasting en salderen Bedrijf zoekt buur Schenken en ANBI. Vragen?
Zon op kerk Johan van Drie Bram Faber 16 februari 2015 Agenda Inleiding Wat is de terugverdientijd? Hoe zit het met de BTW? Energiebelasting en salderen Bedrijf zoekt buur Schenken en ANBI Vragen? Zon
Nadere informatieAgenda. Verdieping. Cursus op 1 en 29 november Advies op maat voor uw VvE via VVE010
Agenda Techniek Geld: Energiebelasting, Saldering, Regeling Verlaagd Tarief Geld: Investeren en Terugverdienen Leveranciers en offertes De VvE en PV s. Wat te doen bij welke VvE? Verdieping Cursus op 1
Nadere informatieNieuws onder de zon. Onderwerpen. Handicom Solar. december 2013. Haal het zonnetje in huis
Contents 1 Chapter... 1.1 paragraph... 1.2 paragraph... 1.2.1 sub paragraph... 1.2.2 sub paragraph... 1.3 paragraph... Nieuws onder de zon Haal het zonnetje in huis december 2013 Onderwerpen 1. Energie
Nadere informatieInformatiebrochure. Besparen met zonnepanelen. Quality solar solutions
Informatiebrochure Besparen met zonnepanelen Quality solar solutions Er is steeds meer vraag naar zonnepanelen. Zonnepanelen hebben veel voordelen. Een zonnepaneleninstallatie levert duurzame elektrische
Nadere informatieDuurzaamheidsfonds Amstelveen. Carina Dijkhuis Aanjager Duurzaamheidsfonds
Duurzaamheidsfonds Amstelveen Carina Dijkhuis Aanjager Duurzaamheidsfonds Hoera, 1 jaar! De oogst van het eerste jaar: 9 goedgekeurde aanvragen voor subsidies voor haalbaarheidsonderzoeken, ter waarde
Nadere informatieZonne-energie financieel
Zijtak OZ 39 7833 AN Nieuw Amsterdam Tel: 0591 532347 E mail: info@zon-panelen.nl Zonne-energie financieel Deze handleiding geeft een overzicht van het financiële plaatje van zonnestroom voor particulieren,
Nadere informatieVeelgestelde vragen & antwoorden. 020-80 80 854 info@sungevity.nl
Veelgestelde vragen & antwoorden. 020-80 80 854 info@sungevity.nl Ontdek de voordelen van de zon. Onafhankelijk Verzekerd van het gebruik van schone stroom die u zelf opwekt. Besparen Bespaar op uw energierekening
Nadere informatieInformatieavond Zonnepanelen. Hans Pulles in samenwerking met: Wilko Kistemaker (Groen Zonnig) Pieter Biewenga (NewSolar)
Informatieavond Zonnepanelen Hans Pulles in samenwerking met: Wilko Kistemaker (Groen Zonnig) Pieter Biewenga (NewSolar) 16 mei 2013 Agenda Informatieavond 19:30 Welkom Aanleiding Energiepunt Wonen (Gem.
Nadere informatieMEI Westerkwartier 4 april 2011
Duurzame Energie veranderingen in de markt van Photo Voltaische systemen (PV) MEI Westerkwartier 4 april 2011 Frans Debets Duurzame energie 4 redenen om het te ontwikkelen 1. Klimaatbeleid, CO2 reductie
Nadere informatieZonnecoöperatie West-Friesland Burgerinitiatief. 1 september 2014
Zonnecoöperatie West-Friesland Burgerinitiatief 1 september 2014 Programma: Welkom! Wethouders Wijnne en Nootebos aan het woord Werkgroepleden Presentatie plannen Vragen? Afsluiting: circa 21.30 uur Wethouder
Nadere informatiePresenta(es buurtbijeenkomst woensdag 30-10- 13. Zonnig Amelterhout door Chris(aan Teule Financiën door Alfred Middelkamp
Presenta(es buurtbijeenkomst woensdag 30-10- 13 Zonnig Amelterhout door Chris(aan Teule Financiën door Alfred Middelkamp Zonnig Amelterhout Servicepunt Energie Lokaal Drenthe Natuur en Milieufedera
Nadere informatieSamenwerken met agrariërs geeft kansen voor groene energie. Ton van Korven Projectleider Bio-economie Ton.van.Korven@zlto.nl
Samenwerken met agrariërs geeft kansen voor groene energie Ton van Korven Projectleider Bio-economie Ton.van.Korven@zlto.nl LTO inzet duurzame energie 1. Verbetering inkomenspositie door (decentrale)energieproductie
Nadere informatieZon in de Kop! Wees slim en investeer in zonnepanelen. Zon in de Kop
Zon in de Kop Wees slim en investeer in zonnepanelen Zon in de Kop! Zon in de Kop is een samenwerkingsverband van de gemeenten met HVC, Ontwikkelingsbedrijf NHN, Millennium Comité Schagen en de Noordhollandse
Nadere informatieBewonersavond Zonnecentrale NH Kerk
Bewonersavond Zonnecentrale NH Kerk 20 Juni 2013 That's one small step for a man, one giant leap for mankind." Inhoud 1. Intro 2. Uw stroomprijs 3. Kabinetsbeleid & effect 4. Het project 5. De organisatie
Nadere informatieSamenwerking met Greenchoice
Samenwerking met Greenchoice Dit document is onderdeel van de Buurten met Energie toolbox, een project van Nudge. Deze toolbox is samengesteld om initiatiefnemers te ondersteunen bij het starten van een
Nadere informatieZonneEnergie voor Thuis
ZonneEnergie voor Thuis Programma 20:00 22:00 Welkom Introductie ReestdalEnergie ZonneEnergie: het hoe en waarom Pauze ZonneEnergie van ReestdalEnergie Afsluiting Vragenvuur Reestdal Duurzame Energie
Nadere informatieDe zon als energiebron voor bedrijven
De zon als energiebron voor bedrijven Panelen die elektra opwekken worden ook wel zonnepanelen of PV (Engels: Photo Voltaic) genoemd. De panelen worden aangesloten op één of meerdere stroomomvormers (inverters)
Nadere informatieWaar staan wij voor? Belangrijke milestones geschiedenis
Waar staan wij voor? Eerlijk advies over diverse mogelijkheden Totaalaanbieder Volledige ontzorging (Informeren, adviseren, installeren, beheren) Belangrijke milestones geschiedenis Wat is een postcoderoosproject?
Nadere informatieHilversum Kerkelanden Zeverijn en Rode Dorp
Hilversum Kerkelanden Zeverijn en Rode Dorp Energieavond Hilversum Kerkelanden, Zeverijn en Rode Dorp 17 mei 2016 Wat kunt u verwachten Hilverzon & Kerkelanden Leeft! Ambitie gemeente Hilversum Wie is
Nadere informatieRegeling verlaagd tarief bij collectieve opwekking
Regeling verlaagd tarief bij collectieve opwekking Energiecafé 12 december 2013 Johan de Kanter Salderen Het kunnen verrekenen van afname van en levering aan het net en de consequenties daarvan voor Energiebelasting
Nadere informatieSamenWind. Dorpsmolen
SamenWind Dorpsmolen Ook energie opwekken met je dorpsgenoten? De windmolen van E.A.Z. Wind is 15 meter hoog en levert stroom voor 10 huishoudens. Door samen een molen aan te schaffen kan je allemaal profiteren
Nadere informatieWerkgroep HEET/DEH. Zonnepanelen stralen. Gezamenlijke aankoop 2013
WELKOM Werkgroep HEET/DEH Zonnepanelen stralen Gezamenlijke aankoop 2013 Agenda 20.00-20.10 uur Ontvangst en inleiding (Huub) 20.10-20.40 uur Waarop te letten bij aanschaf en selectie-criteria (Jaap) 20.40-20.45
Nadere informatie