ACTUEEL. Informatieblad van de Vlaamse Ouderenraad. Driemaandelijks informatieblad Jaargang 14, nr. 4 - oktober/november/december 2013

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "ACTUEEL. Informatieblad van de Vlaamse Ouderenraad. Driemaandelijks informatieblad Jaargang 14, nr. 4 - oktober/november/december 2013"

Transcriptie

1 ACTUEEL Informatieblad van de Vlaamse Ouderenraad Driemaandelijks informatieblad Jaargang 14, nr. 4 - oktober/november/december 2013

2 ACTUEEL-Informatieblad Inhoud Voorwoord... 1 Nieuws uit de commissies...2 Nieuws van de Vlaamse Ouderenraad...7 Vlaamse Ouderenraad brengt boek uit: Levens lopen anders...7 Ondervoeding, een vaak voorkomend probleem bij de oudste ouderen...8 Vlaamse Ouderenraad lanceert leeftijdsvriendelijke gemeenten...10 Federale Adviesraad voor Ouderen geeft aftrap met vijf adviezen...13 SIS-kaart verdwijnt...14 De MOBIB-kaart voor 65-plussers komt er aan...14 Audiodescriptie maakt tv toegankelijk voor personen met een visuele beperking...15 Bevolkingsonderzoek naar dikkedarmkanker...16 Week van de Smaak 2013 in het teken van Water en Vuur...16 Je bent nooit te oud om te veranderen van energieleverancier of energiecontract...17 Leven met dementie: over positieve verhalen en het belang van luisteren...18 Leden van de Vlaamse Ouderenraad

3 Voorwoord De vergrijzing moet een positief verhaal worden Regeringen moeten stoppen met zagen over de pensioenleeftijd, zegt niemand minder dan Johan Vande Lanotte. Zeggen dat mensen langer moéten werken, haalt niets uit. Laat ons er een positief verhaal van maken. We hebben daar trouwens meer tijd voor dan we denken. Eindelijk, zou ik zeggen. Gaat het hier om wat men tegenwoordig voortschrijdend inzicht noemt? Of zit er achter deze uitspraken een of andere (verkiezings)strategie? Het doet er niet toe. Vande Lanotte heeft gelijk. De vergrijzing van onze samenleving keer op keer afschilderen als een ramp die onze maatschappij, onze sociale zekerheid en onze pensioenen bedreigt, is een heilloze aanpak. Niemand ontkent dat zij vragen oproept, maar de vergrijzing houdt ook kansen in. Daarom is een positief en allesomvattend vergrijzingsplan aangewezen. Een plan dat vertrekt vanuit twee vragen. Enerzijds: hoe kunnen we de ervaring, de verworven kennis, vaardigheden en competenties van ouderen beter aanwenden? Anderzijds: welke opportuniteiten vloeien voort uit de behoeften van een groter wordende groep ouderen? Competenties Heel wat ouderen beschikken over competenties die maatschappelijk van groot nut zijn en willen die ook actief aanwenden. Maar kunnen ze dat ook? Zijn de basisvoorwaarden hiertoe aanwezig? In het bedrijfsleven, bijvoorbeeld. Worden ouderen niet te vlug afgeschreven? Krijgen zij voldoende mogelijkheden om zich bij te scholen of te herscholen? Houdt men rekening met de zwaarte van hun werk? Met de combinatie werken en zorgen voor partner, ouders en kleinkinderen? En welke is de kans van vijftigplussers om nog ander werk te vinden? Of in het vrijwilligerswerk en de mantelzorg? Veel ouderen zetten daarbij hun tijd en talenten in. Wordt dat voldoende gewaardeerd? Werkt de al te eenzijdige nadruk op de noodzaak om langer betaald te werken niet ontmoedigend? Zijn ook hier voldoende vormingskansen aanwezig? Zijn de materiële voorwaarden voor dit vrijwilligerswerk optimaal? Opportuniteiten De komende jaren gaat de babyboomgeneratie met pensioen. Dit is een generatie waarvan een behoorlijk aantal het financieel niet slecht stelt. Deze babyboomers hebben heel wat behoeften op vlak van cultuur, gezondheidszorg, wonen, mobiliteit enzovoort. Dit houdt ongetwijfeld mogelijkheden in tot het ontwikkelen van producten en diensten die daarop zijn afgesteld. Dit levert eveneens hieruit tewerkstellingskansen op voor jonge mensen. Denk maar aan de zorg, het toerisme, allerlei hulpmiddelen, vervoer- en boodschappendiensten enzovoort. Worden deze opportuniteiten voldoende onderzocht? Zijn er stimulansen om op dit gebied innovatieve oplossingen te zoeken? Is het tewerkstellingsbeleid hierop afgesteld? En het onderwijsbeleid? Een inclusief en gecoördineerd ouderenbeleid Bovenstaande vragen geven aan dat een positieve en allesomvattende benadering van de vergrijzing niet alleen mogelijk is, maar ook noodzakelijk. Daarom pleit de Vlaamse Ouderenraad, in het licht van de komende verkiezingen en de daaropvolgende vorming van nieuwe regeringen, voor een inclusief en gecoördineerd ouderenbeleid om het actief ouder worden te stimuleren en een afdoend antwoord te bieden op de uitdagingen van de vergrijzing. Een inclusief en gecoördineerd ouderenbeleid op alle bestuurlijke niveaus: Europees, federaal, Vlaams en lokaal. Zeker het lokale niveau is hierbij betrokken. Daar is de uitdaging om in de komende jaren een beleid te ontwikkelen dat leidt tot leeftijdsvriendelijke gemeenten. Gemeenten waarin het mogelijk is om goed ouder te worden. Jul Geeroms, voorzitter ACTUEEL-Informatieblad 1

4 N Commissie Cultuur, Leren en Maatschappelijke Participatie Huib Hinnekint, voorzitter Ouderen en mediawijsheid Het begrip mediawijsheid bestaat nog niet zo lang. Toch wil de Vlaamse regering duidelijk sterk inzetten op dit onderwerp. Zo stelde ze in haar beleidsverklaring uitdrukkelijk dat er werk zou gemaakt worden van het beleid rond mediawijsheid: Het is elementair dat elke Vlaming kan participeren aan de vooruitstrevende informatiemaatschappij die Vlaanderen wil zijn. De digitale kloof moet weggewerkt worden. Onze ambitie is om ervoor te zorgen dat ook kwetsbare doelgroepen voldoende mediatoegang hebben en voldoende mediageletterd zijn. Mediagebruikers moeten de nodige vaardigheden kunnen verwerven om adequaat met de nieuwe media om te gaan. We richten daarom een Kenniscentrum Mediawijsheid en Mediageletterdheid op dat de samenwerking zal coördineren met alle betrokken partners. Deze intentie werd nader uitgewerkt in de beleidsnota Media van Ingrid Lieten, de minister van media. Daarnaast heeft ze, samen met minister van onderwijs Pascal Smet, een Conceptnota Mediawijsheid opgesteld, waarin hun visie werd uitgewerkt en veertig geplande acties werden geschetst. Mediawijs? Maar waarop slaat mediawijsheid nu concreet? In eenvoudige woorden valt mediawijsheid te omschrijven als het verstandig kunnen omgaan met de media. Dat veronderstelt allereerst dat men de praktische basisvaardigheden heeft om deze te kunnen gebruiken (mediageletterdheid), maar ook dat men daar nuttig en kritisch mee kan omgaan. Dat laatste kan op twee manieren bekeken worden. Enerzijds draait het om het wapenen van jong en oud tegen misbruik langs verschillende mediakanalen. Het gaat hierbij over misleidende reclame, veilig online surfen, chatten en bankieren enzovoort. Anderzijds gaat er ook aandacht naar hoe de verschillende mogelijkheden die deze nieuwe media bieden door iedereen optimaal benut kunnen worden. Hoe kunnen zij praktisch het welzijn van mensen in onze samenleving vergroten? Voordelen van nieuwe media Zeker bij ouderen zouden veel meer mensen kunnen genieten van de voordelen van bijvoorbeeld het internet. Veel ouderen onderschatten immers de mate waarin ze het zichzelf en hun omgeving makkelijker kunnen maken door wel gebruik te maken van deze mogelijkheden. Toch hebben deze ouderen enkele goede redenen om niet op het internet te gaan. Zo vormen de kosten een te hoge drempel. De complexiteit van de nieuwe technologieën en de vereiste bekwaamheden om hiermee aan de slag te kunnen, vormen evenzeer een drempel. Er moet dus zeker geïnvesteerd worden in het wegwerken van deze barrières, en dit met de steun van de overheden op alle niveaus. Maar tegelijkertijd kan er ook gewerkt worden aan de bereidheid van ouderen zelf om de stap naar digitale communicatiemiddelen en media te zetten. Dit kan door hen meer bewust te maken van de voordelen die zij kunnen ervaren bij een verstandig gebruik van digitale media en bij de vele vaak onbekende toepassingen in het dagelijkse leven. Campagne Van meet af aan heeft de Vlaamse Ouderenraad daarom benadrukt dat ouderen in het verhaal rond mediawijsheid niet vergeten mogen worden. Dit heeft ertoe geleid dat dit punt door de Vlaamse regering opgenomen werd in het Vlaams Ouderenbeleidsplan Daarin staat onder meer dat de ouderen bij de werking van het nieuwe Kenniscentrum Mediawijsheid zullen betrokken worden. Ondertussen is dit Kenniscentrum opgericht, en mag het resultaat van die samenwerking er al zijn: de Vlaamse overheid is momenteel volop bezig om samen met het Kenniscentrum Mediawijsheid en de Vlaamse Ouderenraad een sensibiliseringscampagne rond mediawijsheid uit te werken die speciaal gericht is op ouderen. Hoe kunnen internet en digitale technologieën jouw wereld als oudere verbreden? En hoe zet je makkelijker de stap naar die complexe nieuwe toepassingen? In het voorjaar van 2014 mag je een antwoord verwachten. 2 ACTUEEL-Informatieblad

5 Commissie Internationaal Ouderenbeleid Een Europees burgerinitiatief voor langdurige zorg Niek De Meester, OKRA Dankzij het Europees burgerinitiatief kunnen één miljoen EU-burgers rechtstreeks invloed uitoefenen op de ontwikkeling van het EU-beleid, door de Commissie op te roepen een wetgevingsvoorstel te doen. In dat kader start de Europese federatie voor gepensioneerden en ouderen (Ferpa) in december een campagne voor het recht op een waardig en onafhankelijk leven. Ferpa Het ACV / CSC en het ABVV / FGTB zijn de officiële leden van Ferpa in België. De organisatie bestaat sinds oktober 1993 en werkt in de schoot van het Europese vakverbond. Ferpa behartigt enkele specifieke thema s zoals de actieve participatie van ouderen op alle niveaus, nondiscriminatie, levenslang leren, huisvesting, de verbetering en de levensvatbaarheid van de wettelijke pensioenstelsels. Tot slot komt Ferpa ook op voor mensen die afhankelijk zijn van zorg. Vanuit deze optiek wil Ferpa ijveren voor een basisrecht op langdurige zorg. Eisen Ferpa vraagt in de eerste plaats dat alle EUburgers het recht hebben op waardig leven. De EU en de lidstaten moeten dus een afdoende sociale bescherming voorzien voor mensen in een situatie van afhankelijkheid. Ten tweede vraagt Ferpa dat het aanbod van diensten voor langdurige zorg worden beschouwd als openbare diensten met een gelijke toegang voor iedereen. Ten derde eist Ferpa dat de EU dit beleid voert voor iedereen, maar in het bijzonder voor ouderen. Tevens wil de organisatie dat er regelgeving wordt voorzien opdat deze diensten van hoge kwaliteit zijn. Achtergrond van het initiatief De campagne voor het recht op een waardig en onafhankelijk leven is vanuit verschillende invalshoeken ontstaan. Ten eerste zal in de toekomst de vraag naar zorg alleen maar toenemen door een steeds ouder wordende bevolking in de Europese Unie. Ten tweede is het aantal mensen dat onder de armoederisicodrempel leeft toegenomen. Ook voor ouderen is dit een specifiek probleem. Vanuit deze twee vaststellingen zien we verschillende situaties in de EU ontstaan op het gebied van de zorg: verschillende budgetten voor overheidsinvestering, uiteenlopende definities van zorgmodellen, een moeilijke erkenning van informele zorg, kleinere budgetten en stijgende kosten in de sector zelf en een toenemende commercialisering. Het wordt dus zeer urgent dat de juiste stappen gezet worden, ook op Europees niveau, om het basisrecht op zorg te garanderen. Het Europese burgerinitiatief Een burgerinitiatief heeft als doel directe democratie in de EU te vergroten. Eén miljoen EU-burgers, die samen de nationaliteit hebben van ten minste een kwart van de lidstaten, zijn hierdoor in staat de Europese Commissie rechtstreeks op te roepen wetgeving voor te stellen. Weliswaar op een gebied waar de lidstaten de bevoegdheden aan de Europese Unie hebben overgedragen. Dit stelt burgers op gelijke voet met het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie, die de Commissie ook om wetsvoorstellen kunnen vragen. Procedure Op dit moment beslist de Europese Commissie of het Europese burgerinitiatief voldoet aan de formele eisen van de procedure. Begin november heeft Ferpa hier duidelijkheid over. Bedoeling is om de campagne effectief te laten starten in december De initiatiefnemers hebben dan één jaar de tijd om één miljoen handtekeningen te verzamelen. Dit kan via papieren formulieren of via een website die speciaal hiervoor gelanceerd zal worden. De Belgische leden van Ferpa engageren zich om minstens handtekeningen te verzamelen. De Commissie Internationaal Ouderenbeleid van de Vlaamse Ouderenraad zal de campagne in ieder geval opvolgen en ondersteunen. Indien de handtekeningen conform blijken te zijn, kan Ferpa het initiatief publiekelijk voorstellen in het Europees Parlement. De Commissie heeft dan drie maanden tijd om mee te delen of en hoe zij gevolg zal geven aan het burgerinitiatief. En hopelijk wordt het recht op langdurige zorg voor iedereen uiteindelijk een realiteit. ACTUEEL-Informatieblad 3

6 Commissie Welzijn, Gezondheid en Zorg Het spanningsveld tussen vergrijzing en mantelzorg De oudste groep ouderen neemt toe. Daarnaast is er bij stijgende leeftijd een groter risico om chronisch ziek te worden. Daardoor verwacht men dat ook de groep ouderen die zorg nodig heeft, zal groeien. En wie zal voor deze ouderen zorgen? Minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Jo Vandeurzen ziet het belang van mantelzorg door de vergrijzing alleen maar toenemen. De minister trekt dan ook volop de kaart van de mantelzorg. Zo lezen we in het Woonzorgdecreet dat voorzieningen maximaal een beroep moeten doen op het zelfzorgvermogen en de zelfredzaamheid van de gebruiker en zijn mantelzorgers, rekening houdend met hun draagkracht. En in het Dementieplan Vlaanderen wordt het als volgt uitgedrukt: De visie van de Vlaamse overheid is helder en eenvoudig, namelijk een keuze voor de minst ingrijpende zorg, zijnde zelfzorg, mantelzorg en thuiszorg indien mogelijk. Veranderingen in vraag naar en aanbod van mantelzorg We kunnen ons evenwel afvragen of de Vlaamse beleidskeuze om in te zetten op mantelzorg haalbaar is en blijft. Er is immers heel wat onzekerheid over de toekomst van de informele zorg. Zo waarschuwen demografische projecties voor een krimpende groep van potentiële mantelzorgers de komende decennia. Dit wordt geïllustreerd met de familiale zorgindex, ofwel de verhouding tussen het aantal 80-plussers en de leeftijdsgroep tussen 50 en 59 jaar. Deze index toont aan dat er in Vlaanderen in 2010 voor elke 80-plusser 3 potentiële mantelzorgers tussen 50 en 59 jaar waren. In 2030 zullen dat er nog minder dan 2 zijn. Het aanbod aan mantelzorg wordt beïnvloed door verschillende sociale, demografische en economische factoren. Er is de te verwachten verhoging van de pensioenleeftijd, de toenemende individualisering, eventuele veranderingen in de bereidheid van mensen om mantelzorg te geven, wijzigingen in tewerkstellingspatronen en woongewoontes. Ook de gezinssituaties worden steeds diverser. Meer mensen wonen alleen, het aantal gescheiden ouderen neemt toe en door de gezinsverdunning hebben de ouderen van de toekomst minder kinderen op wie ze een beroep zullen kunnen doen. Bovendien zullen deze kinderen hun eigen kinderwens gemiddeld later of niet vervullen waardoor vele ouderen minder kleinkinderen zullen hebben. Ook aan de vraagzijde zijn er veranderingen op til. Ouderen willen hun kinderen immers niet altijd meer belasten met een zorgvraag en kiezen soms om te betalen voor zorg. Maar als er geen professionele zorg voor handen is, door te lange wachttijden of te hoge kosten voor zorg, dan zal er wel naar mantelzorg gezocht moeten worden. Bovendien zal de duur van deze informele zorg waarschijnlijk toenemen gezien de stijging van de levensverwachting en de talrijke medische ontwikkelingen. Een heel recent webartikel van de Studiedienst van de Vlaamse regering onderzocht of er verschillen zijn in de vraag en het aanbod van mantelzorg tussen Belgen, personen uit de EU15 en personen uit de nieuwere EU-landen (EU12 met onder meer Bulgarije, Polen en Roemenië) of van buiten de Europese Unie. Er werd vastgesteld dat er geen invloed is van herkomst op het feitelijke zorggedrag dat mensen vertonen. Er wordt gezorgd voor een ouder of schoonouder en Belgen doen dat evenveel als personen met een andere herkomst. Personen van middelbare leeftijd en gepensioneerden zorgen wel meer, en mantelzorgers kenmerken zich ook door hun sociaal engagement. Dit laatste betekent dat wie vrijwilligerswerk verricht ook meer kans heeft om informele zorg te verlenen aan ouders of schoonouders. Zicht op mantelzorg Mantelzorgers zijn dus sterke steunpilaren in de zorg, maar het zijn ook personen met eigen noden en een eigen beleving van de zorgsituatie. Wanneer zij ouderen in een chronische zorgsituatie bijstaan, nemen ze vaak ongemerkt meer taken op zich en kan de druk op 4 ACTUEEL-Informatieblad

7 Annick De Donder, stafmedewerker hun schouders groot worden. Hoewel zorg- en hulpverleners zich bewust zijn van de belangrijke rol die mantelzorgers opnemen, is het niet altijd eenvoudig om die werkelijke noden en de aangevoelde druk in te schatten. Uit een recente enquête die de Hogeschool Gent uitvoerde bij 222 mantelzorgers van ouderen blijkt bovendien dat 40 procent van deze mantelzorgers het moeilijk vindt om de eigen noden met hulpverleners te bespreken. De Vlaamse Ouderenzorg Studie uit 2012 toont daarenboven aan dat bij 36 procent van de inwonende mantelzorgers en bij 20 procent van de uitwonende mantelzorgers een vermoeden van depressie aanwezig is. De Hogeschool Gent is met deze bevinding aan de slag gegaan en ontwikkelde het instrument zicht op mantelzorg. Dit instrument biedt een leidraad voor hulpverleners om in een verdiepend gesprek zicht te krijgen op de situatie en noden van mantelzorgers van ouderen met een chronische zorgnood. Het doel van het gesprek is om het eigen verhaal van de mantelzorger te horen, in zijn of haar woorden. Door inzicht te krijgen in de situatie en verwachtingen van de mantelzorger zijn hulpverleners ook beter in staat om passende informatie en ondersteuning te bieden. Door systematisch en bewust te luisteren naar het verhaal, de persoonlijke beleving en ondersteuningsnoden van de mantelzorger wordt hij of zij op het voorplan geplaatst. Een plaats die welverdiend is! Deze legislatuur geen maximumfactuur in de thuiszorg Zoals steeds op de vierde maandag van september heeft minister-president Kris Peeters op maandag 23 september 2013 in het Vlaams Parlement de septemberverklaring voorgelezen. Traditioneel betekent dat de start van een nieuw politiek werkjaar. De Septemberverklaring is een toelichting van de Vlaamse regering bij de algemene maatschappelijke situatie in Vlaanderen, bij de krachtlijnen van haar beleid en bij de begroting voor het komende jaar. De minister-president kondigde daarbij aan dat de begroting 2014 in evenwicht is. Toch zijn er een aantal structurele maatregelen en besparingen die voor alle sectoren van toepassing zijn, dus ook voor de welzijns-, gezondheids- en gezinssector. Zo laat de budgettaire situatie van de Vlaamse regering het niet toe om bij de begroting 2014 middelen toe te kennen voor het dossier van de Vlaamse Sociale Bescherming. De geplande kindpremie, de maximumfactuur in de thuiszorg en een verhoging van de tenlasteneming in de zorgverzekering voor de thuisverblijvende zwaarst zorgbehoevenden zullen deze legislatuur dus niet van start kunnen gaan. Om de betaalbaarheid van de zorg nu en in de toekomst te garanderen, blijft de Vlaamse Ouderenraad echter adviseren om de zorgcomponenten van de Vlaamse Sociale Bescherming effectief en binnen een redelijke termijn uit te voeren. De Vlaamse Ouderenraad ijvert voor de volledige uitwerking van de maximumfactuur in de thuiszorg omdat daarmee gewerkt wordt aan de kosten voor zorg en aan de kansen voor ouderen om langer veilig en zelfstandig thuis te wonen, ook indien men zorg en ondersteuning nodig heeft (zie advies 2012/2 van de Vlaamse Ouderenraad). Minister Vandeurzen geeft in een verklaring voor het beleidsdomein Welzijn, Volksgezondheid en Gezin wel mee dat blijvend geïnvesteerd wordt in de stijgende vraag naar ouderenzorg. Voor de gezinszorg wordt bijvoorbeeld een bijkomend budget van 8,6 miljoen euro vrijgemaakt om de vereiste groei van de ouderenzorg aan te pakken. Dankzij de toename van het budget met 1,7 procent kan de Vlaamse regering ouderen die zo lang mogelijk thuis willen wonen, meer ondersteunen. ACTUEEL-Informatieblad 5

8 Commissie Welzijn, Wonen, Mobiliteit Gezondheid en en Veiligheid Zorg Wonen voor een nieuwe generatie ouderen André Sonneville, voorzitter Er gaat tegenwoordig geen dag meer voorbij of de woonsituatie van de ouderen komt in beeld. Je kan geen krant of tijdschrift openen of er staat een artikel of studie in met betrekking tot de zestigplussers. In mijn bibliotheek staat nu al een ganse plank vol studies en documenten over de huisvesting van de senioren. Weet je dat volgens één van deze studies, een enquête van het ILIV (het Kenniscentrum over het belang van een thuis), bijna 32 procent van de Belgen het zou zien zitten om met meerdere gezinnen samen onder één dak te wonen? Met dit gegeven kunnen dus ook vijftig- en zestigers de mogelijkheid onder ogen zien om aan te sluiten bij initiatieven voor groepswonen zoals cohousing, kangoeroewonen of Abbeyfieldwoningen. Deze groeiende aandacht voor het wonen van ouderen is natuurlijk een positieve evolutie. Lange tijd werd de vergrijzing immers alleen maar in verband gebracht met het pensioendossier en met de betaalbaarheid van de zorg. Maar ook de woonwensen en -behoeften van ouderen en de invloed daarvan op de woningmarkt zijn heel belangrijk! Aandacht voor deze doelgroep moet uiteindelijk bijdragen aan de realisatie van een woonbeleid op maat van alle leeftijden. Niet alleen op beleidsniveau neemt de aandacht voor de woonsituatie van ouderen toe. Ook in de praktijk ontdekt men de zestigplussers als belangrijke doelgroep. We stellen dan ook vast dat de assistentiewoningen als paddenstoelen uit de grond schieten. Bouwpromotoren zijn daarbij bijzonder creatief: zij bouwen er op los, maar houden ook rekening met toegankelijkheid en levensbestendig wonen. Als kers op de taart sluiten ze convenanten met een zorgmakelaar en meteen is de zorg op maat een feit. Onlangs nog bezocht ik een nieuwe woning, speciaal ontworpen voor dertigers, maar met de mogelijkheid om er meer dan vijftig jaar, in alle omstandigheden, te blijven wonen. Niet alleen de commerciële wereld neemt initiatieven. Ook de lokale overheid en het OCMW zitten niet stil. Helaas hebben zij veel minder financiële ruimte. Soms zijn dan een Publiek Private Samenwerking of een Onroerende Leasing oplossingen voor het verwerven en verbouwen van vastgoed. Ook de Vlaamse overheid doet wat zij kan en iedere Vlaamse minister deed al beleidsvoorstellen. Denken we maar aan de ondertussen goedgekeurde besluiten in verband met de assistentiewoningen, de samenwerking tussen de Welzijnssector en de Sociale Huisvesting, en nu pas nog het lanceren van de proeftuinen voor innovatie in de ouderenzorg. Hiermee wil Vlaams minister van Innovatie Ingrid Lieten mensen uit de zorgsector, ondernemingen en kennisinstellingen samen laten zoeken naar vernieuwende oplossingen voor de stijgende zorgvraag bij ouderen. Maar ook het vergroten van de zelfredzaamheid van ouderen en hun wens om zo lang mogelijk thuis en in hun vertrouwde wijk te blijven wonen, staan centraal. Een mogelijk voorbeeld is het uitwerken van zorgverlening op wijkniveau (via woonzorgzones?) waarbij de oudere persoon via een knop op de tv of een app op de tablet de zorgcoördinator kan bereiken. Maar ook andere vormen van domotica en tools worden getest. Tenslotte zou ook een soort facebook voor mantelzorgers, zoals reeds in Parijs bestaat, een welgekomen hulp kunnen betekenen. De Commissie Wonen, Mobiliteit en Veiligheid vraagt in deze innovatieprojecten, maar ook in de dagdagelijkse praktijken van bouwpromotoren en in het woonbeleid, rekening te houden met de wens van ouderen om zo lang mogelijk zelfstandig en veilig thuis te blijven wonen. Moraal van het verhaal is en blijft dat menselijke, maar ook digitale hulp ouderen daarbij helpt. Indien gewenst kan een verhuis naar een woonzorgcentrum met deze hulp zelfs uitgesteld worden. Gezellig en comfortabel oud worden in je eigen thuis is dan ook een mooi streefdoel. En het maakt niet uit of je dit nu doet in een eigen woning of een huurhuis, in een assistentiewoning of aanleunwoning, een clusterwoning of satellietwoning, een eengezinswoning of een groepswoning, thuis of in een woonzorgcentrum dat je als nieuwe thuis gaat zien. 6 ACTUEEL-Informatieblad

9 N V O Vlaamse Ouderenraad brengt boek uit: Levens lopen anders. Over actief ouder worden Vandaag verloopt het leven anders dan honderd jaar geleden: we leven langer, doorgaans in een betere gezondheid en de levensloop is anders. De bevolking vergrijst. Deze vergrijzing roept vragen op. Vormen ouderen in deze veranderende samenleving alleen een kostenpost? Of kunnen zij een zinvolle bijdrage leveren? Het antwoord op deze uitdagingen is actief ouder worden: oudere werknemers stimuleren langer te werken, de sociale uitsluiting van ouderen terugdringen en hun gezondheid verbeteren. Dit heeft gevolgen voor alle bevolkingsgroepen en op vele domeinen van het maatschappelijke Danny leven. Willems Het heeft de volgehouden aandacht nodig van alle betrokkenen bij het werk, de zorg en het beleid. Ook de jongere generaties denken best al eens na over hun levensloop. Want leren, werken, zorgen en rusten beperken zich niet langer tot één levensfase. Ouder worden is zeer persoonsgebonden. Iedereen heeft een andere achtergrond, een verschillend temperament. Actief ouder worden is moeilijk definieerbaar, maar moet gesitueerd worden vanuit de gehele levensloop van mensen. Dit bevordert het welbevinden. De Vlaamse Ouderenraad confronteert in dit boek zijn visie op actief ouder worden met de bevindingen van diverse wetenschappers. De Vlaamse Ouderenraad wil op die manier aanzetten tot discussie over goed ouder worden en het ouderenbeleid in het vergrijzende Vlaanderen. Dit boek is bedoeld voor de ouderen zelf, uiteraard, maar ook voor mantelzorgers, voor wie met en voor ouderen werkt, voor verantwoordelijken voor het ouderenbeleid. En eigenlijk voor iedereen, jongeren en ouderen. Leven is ouder worden. Per definitie een cliché, maar het loont de moeite om er bij stil te staan. Levens lopen anders. Over actief ouder worden Dit boek is verschenen bij Garant Uitgevers nv. Redactie: Mie Moerenhout, Lieve Demeester en Roos Sierens ISBN: Prijs: 24 euro Ouderen, ouderenorganisaties en ouderenraden kunnen het boek aan de voordeelprijs van 18 euro verkrijgen op het secretariaat van de Vlaamse Ouderenraad. ACTUEEL-Informatieblad 7

10 Ondervoeding, een vaak voorkomend probleem bij de oudste ouderen Zoals geweten is de ouderengroep heel divers. Naast de verschillen in leeftijd, gezondheidstoestand, gezinssamenstelling, afkomst, activiteitsgraad en geslacht zijn ook grote verschillen in voedingstoestand vast te stellen. Zo is overgewicht een probleem dat meer en meer voorkomt bij jongere ouderen (60-75 jaar), terwijl één op de tien van de oudste ouderen (75-plussers) ondervoed is. Bijna de helft van deze leeftijdsgroep loopt bovendien een ernstig risico om ondervoed te raken. I. Aandacht nodig voor gezond en voldoende eten op oudere leeftijd In combinatie met beweging is voldoende en gezonde voeding voor ouderen een kernelement in het behoud van hun onafhankelijkheid en de kwaliteit van hun leven. Natuurlijk reflecteert de gezondheidstoestand op oudere leeftijd de keuzes die vroeger in het leven gemaakt zijn, maar toch kan nog veel gedaan worden om de gezondheid te behouden of zelfs nog te versterken. Het is niet waar... dat ouderen minder voedsel moeten innemen.... dat gezonde ouderen andere voedingsbehoeften hebben dan jongere volwassenen.... dat de actieve voedingsdriehoek voor ouderen geen goede richtlijn meer is. De algemene voedingsaanbevelingen voor gezonde zestigplussers verschillen bijna niets van deze van gezonde jongere volwassenen van hetzelfde geslacht. De actieve voedingsdriehoek en de voedingspiramide geven hen nog steeds een goed idee van wat dagelijks gegeten moet worden om voldoende voedingsstoffen in te nemen. Maar omdat bepaalde processen in het lichaam met toenemende leeftijd minder efficiënt gebeuren, is de behoefte aan specifieke voedingsstoffen wel verhoogd (bijvoorbeeld calcium, vitamine D, vitamine B 12). Dit betekent dat veel meer eten meestal niet nodig is, maar dat men wel moet opletten wat men eet. II. Ondervoeding bij ouderen is een onderschat maar ernstig probleem Bij ouderen is er sprake van ondervoeding wanneer zij een onvrijwillig gewichtsverlies hebben van meer dan 10 procent in de afgelopen 6 maanden of van meer dan 5 procent in de laatste maand. Iemand boven de 70 jaar is ook ondervoed als hij of zij een body mass index (BMI) van minder dan 20 kg/m² heeft. Het is niet waar... dat ouder worden gelijk staat met gewicht verliezen.... dat ondervoeding bij ouderen de laatste jaren afneemt. In februari 2013 onderzochten gespecialiseerde artsen, huisartsen en thuisverpleegkundigen (een samenwerking onder de naam NutriAction) samen met de Universiteit Antwerpen de voedingssituatie van 3641 Belgen ouder dan 70. Dit waren zowel ouderen die nog thuis wonen als ouderen die in een woonzorgcentrum verblijven. De conclusies van dit onderzoek tonen aan dat 45 procent van de onderzochte ouderen een reëel risico heeft om ondervoed te raken, 12 procent van de onderzochte groep was daadwerkelijk ondervoed. Gezien de gezondheidstoestand van de oudste ouderen komt ondervoeding vaker voor bij ouderen die in ziekenhuizen en in woonzorgcentra verblijven dan gemiddeld bij thuiswonende ouderen. Vrouwen vertonen een groter risico op malnutritie dan mannen. En extra waakzaamheid is nodig bij alleenstaanden, na hospitalisatie, bij depressie en dementie. III. Ondervoeding heeft vele oorzaken en nog meer gevolgen Partnerverlies of vereenzaming zijn in de thuissituatie vaak de eerste aanleiding van een verwaarloosd voedingspatroon. Als er daarnaast ook nog een somatisch of mentaal probleem optreedt (bijvoorbeeld depressie, dementie), kan ondervoeding zich makkelijk installeren. Een verlies van zelfstandigheid, financiële problemen, te weinig aandacht voor het eten 8 ACTUEEL-Informatieblad

Hoge Raad voor Vrijwilligers over het EYAA 2012 (European Year of Active Ageing 2012)

Hoge Raad voor Vrijwilligers over het EYAA 2012 (European Year of Active Ageing 2012) Hoge Raad voor Vrijwilligers over het EYAA 2012 (European Year of Active Ageing 2012) De Hoge Raad voor Vrijwilligers (HRV) kijkt relatief tevreden terug op 2011, het Europees Jaar voor het Vrijwilligerswerk.

Nadere informatie

Tijd voor actie! Steek de handen uit de mouwen en werk een actie uit in jouw buurt!

Tijd voor actie! Steek de handen uit de mouwen en werk een actie uit in jouw buurt! Roos Sierens Stafmedewerker 1 oktober 2013 Tijd voor actie! Steek de handen uit de mouwen en werk een actie uit in jouw buurt! Doel? Een leeftijdsvriendelijke actie opzetten Waar? In de eigen buurt of

Nadere informatie

10 JAAR VLAAMSE OUDERENRAAD GROEI - REALISATIES MIE MOERENHOUT - DIRECTEUR VLAAMS PARLEMENT 28 JANUARI 2016

10 JAAR VLAAMSE OUDERENRAAD GROEI - REALISATIES MIE MOERENHOUT - DIRECTEUR VLAAMS PARLEMENT 28 JANUARI 2016 10 JAAR VLAAMSE OUDERENRAAD 2005 2015 GROEI - REALISATIES MIE MOERENHOUT - DIRECTEUR VLAAMS PARLEMENT 28 JANUARI 2016 Van spontaan overleg naar erkende organisatie OVG Overleg Gepensioneerdenverenigingen

Nadere informatie

ZORG EN WONEN VOOR OUDEREN

ZORG EN WONEN VOOR OUDEREN ZORG EN WONEN VOOR OUDEREN COMMISSIE VOOR WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID, GEZIN EN ARMOEDEBELEID HOORZITTING WOENSDAG 11 DECEMBER 2013 JUL GEEROMS VOORZITTER, MIE MOERENHOUT - DIRECTEUR, ANNICK DE DONDER STAFMEDEWERKER

Nadere informatie

betreffende een betere ondersteuning van de mantelzorg in het Vlaamse beleid

betreffende een betere ondersteuning van de mantelzorg in het Vlaamse beleid stuk ingediend op 1228 (2010-2011) Nr. 1 7 juli 2011 (2010-2011) Voorstel van resolutie van mevrouw Marijke Dillen, de heren Filip Dewinter, Jan Penris en Wim Wienen en mevrouw Gerda Van Steenberge betreffende

Nadere informatie

3. Inspraak - Participatie aan het beleid

3. Inspraak - Participatie aan het beleid kwaad berokkenen. Vaak is de zorgverlener zich dus niet bewust van de gevolgen van zijn handelingen (vandaar de be tussen haakjes). Voor Vlaanderen bestaat er een Vlaams Meldpunt Ouderenmis(be)handeling.

Nadere informatie

VLAAMSE OUDERENRAAD Advies 2014/3 naar aanleiding van het Vlaams Ouderenbeleidsplan

VLAAMSE OUDERENRAAD Advies 2014/3 naar aanleiding van het Vlaams Ouderenbeleidsplan VLAAMSE OUDERENRAAD Advies 2014/3 naar aanleiding van het Vlaams Ouderenbeleidsplan 2015-2020 Vlaamse Ouderenraad vzw 5 november 2014 Koloniënstraat 18-24 bus 7 1000 Brussel Advies 2014/3 naar aanleiding

Nadere informatie

Slotwoord Jongerenmediadag

Slotwoord Jongerenmediadag Slotwoord Jongerenmediadag Woensdag 7 november 2012 Hallo iedereen! Het is nu mijn beurt om samen met jullie deze Jongerenmediadag stilaan af te ronden. De Jongerenmediadag kadert in de uitvoering van

Nadere informatie

Toekomstgericht antwoord geven op de uitdagingen van de vergrijzing

Toekomstgericht antwoord geven op de uitdagingen van de vergrijzing Toekomstgericht antwoord geven op de uitdagingen van de vergrijzing Cijfers en feiten 2011: 1,86 miljoen 65 plussers 2020: 2,22 miljoen De volgende 10 jaar groeit de groep van 80-plussers tot bijna 577.000,

Nadere informatie

8 Voorwoord. 2012, het Europees jaar van het actief ouder worden en de solidariteit tussen de generaties.

8 Voorwoord. 2012, het Europees jaar van het actief ouder worden en de solidariteit tussen de generaties. Voorwoord In alle Europese landen en zeker ook in Vlaanderen leven steeds meer mensen langer. Daardoor neemt het relatieve aandeel van de ouderen in de bevolking toe. De bevolking vergrijst. Deze vergrijzing

Nadere informatie

VLAAMSE OUDERENRAAD Advies 2011/2 over de aanpassing van het Decreet ouderenbeleidsparticipatie

VLAAMSE OUDERENRAAD Advies 2011/2 over de aanpassing van het Decreet ouderenbeleidsparticipatie VLAAMSE OUDERENRAAD Advies 2011/2 over de aanpassing van het Decreet ouderenbeleidsparticipatie Vlaamse Ouderenraad vzw 26 augustus 2011 Koloniënstraat 18-24 bus 7 1000 Brussel VLAAMSE OUDERENRAAD Advies

Nadere informatie

Actieplan 1 Informatie- en preventiebeleid naar de Zeelse bevolking toe op het vlak van o.m. (kinder)armoede, gezondheid, participatie

Actieplan 1 Informatie- en preventiebeleid naar de Zeelse bevolking toe op het vlak van o.m. (kinder)armoede, gezondheid, participatie DEEL ARMOEDEBESTRIJDING Actieplan 1 Informatie- en preventiebeleid naar de Zeelse bevolking toe op het vlak van o.m. (kinder)armoede, gezondheid, participatie Actie 1 : Het OCMW zorgt er, zelfstandig of

Nadere informatie

België - Vlaanderen. Alle Vlamingen zijn betrokken. Pijlers van het Vlaams zorgen ouderenbeleid. Vermaatschappelijking van zorg 29-11-13

België - Vlaanderen. Alle Vlamingen zijn betrokken. Pijlers van het Vlaams zorgen ouderenbeleid. Vermaatschappelijking van zorg 29-11-13 België - Vlaanderen Dementievriendelijke gemeenschap Landelijk Congres - Moderne Dementiezorg Jo Vandeurzen Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin 25 november 2013 Alle Vlamingen zijn betrokken

Nadere informatie

VLAAMSE OUDERENRAAD. Advies 2013/2. Ingrediënten voor de aanpak van ondervoeding bij ouderen

VLAAMSE OUDERENRAAD. Advies 2013/2. Ingrediënten voor de aanpak van ondervoeding bij ouderen VLAAMSE OUDERENRAAD Advies 2013/2 Ingrediënten voor de aanpak van ondervoeding bij ouderen Vlaamse Ouderenraad vzw 6 november 2013 Koloniënstraat 18-24 bus 7 1000 Brussel Advies 2013/2 Ingrediënten voor

Nadere informatie

Geachte Dames en Heren,

Geachte Dames en Heren, Trefdag 'Patiënt en professional, samen sterker' UZ Gent 1 december 2016 19u Bijdrage gedeputeerde Couckuyt, met als titel: Vermaatschappelijking van zorg: het belang van zelfzorg en gebruikersparticipatie

Nadere informatie

Borstkankeropsporing in de beleids- en beheerscyclus van gemeenten en OCMW s (BBC)

Borstkankeropsporing in de beleids- en beheerscyclus van gemeenten en OCMW s (BBC) Borstkankeropsporing in de beleids- en beheerscyclus van gemeenten en OCMW s (BBC) Borstkankeropsporing in de BBC Situering Het Vlaams bevolkingsonderzoek naar borstkanker is een initiatief van de Vlaamse

Nadere informatie

VLAAMSE OUDERENRAAD Advies 2015/6 naar aanleiding van de aanbeveling van de Raad van Europa over de rechten van ouderen

VLAAMSE OUDERENRAAD Advies 2015/6 naar aanleiding van de aanbeveling van de Raad van Europa over de rechten van ouderen VLAAMSE OUDERENRAAD Advies 2015/6 naar aanleiding van de aanbeveling van de Raad van Europa over de rechten van ouderen Vlaamse Ouderenraad vzw 16 december 2015 Koloniënstraat 18-24 bus 7 1000 Brussel

Nadere informatie

Samen voor een sociale stad

Samen voor een sociale stad Samen voor een sociale stad 2015-2018 Samen werken we aan een sociaal en leefbaar Almere waar iedereen naar vermogen meedoet 2015 Visie VMCA 2015 1 Almere in beweging We staan in Almere voor de uitdaging

Nadere informatie

Dementievriendelijke gemeente/stad. Ilse Masselis Expertisecentrum dementie Sophia

Dementievriendelijke gemeente/stad. Ilse Masselis Expertisecentrum dementie Sophia Dementievriendelijke gemeente/stad Ilse Masselis Expertisecentrum dementie Sophia WAAROM? Belang van een dementievriendelijke gemeente Door de ogen van personen met dementie Door de ogen van personen met

Nadere informatie

VASTSTELLEN EN AANPAKKEN VAN ONDERVOEDING: SIMPEL TOCH ANTWERPEN 20 APRIL 2017

VASTSTELLEN EN AANPAKKEN VAN ONDERVOEDING: SIMPEL TOCH ANTWERPEN 20 APRIL 2017 VASTSTELLEN EN AANPAKKEN VAN ONDERVOEDING: SIMPEL TOCH ANTWERPEN 20 APRIL 2017 Wie ben ik? Dr.André FRANCK Bestuurslid Huisartsenvereniging Wilrijk Lic.Gerontologie Medisch Voedingsdeskundige VOEDINGS-

Nadere informatie

Het klopt in mijn hoofd!

Het klopt in mijn hoofd! PERSBERICHT Brussel, 21 september 2011 Het klopt in mijn hoofd! Sinds 2009 vulden ruim 140.000 mensen de zelftest in over mentaal welbevinden op de website van de Vlaamse overheid, www.fitinjehoofd.be.

Nadere informatie

Innovatie in de ouderenzorg in België. Prof. Dr. Anja Declercq Lucas, KU Leuven

Innovatie in de ouderenzorg in België. Prof. Dr. Anja Declercq Lucas, KU Leuven Innovatie in de ouderenzorg in België Prof. Dr. Anja Declercq Lucas, KU Leuven Ouderen in België De vergrijzing wordt vaak en vooral geproblematiseerd Maar is in de eerste plaats een succes! 4 Beelden

Nadere informatie

Federatie Onafhankelijke Seniorenzorg

Federatie Onafhankelijke Seniorenzorg Federatie Onafhankelijke Seniorenzorg Ouderenbeleidsplan 2010 2014 Opmerkingen Kurt Stabel Kurt Stabel VLD 19 mei 2011 Inhoud Voorstelling Kurt Stabel en FOS Inleiding: Uitgangspunt Enkele cijfers Ouderenzorg

Nadere informatie

FEDERALE ADVIESRAAD VOOR OUDEREN Advies 2016/4

FEDERALE ADVIESRAAD VOOR OUDEREN Advies 2016/4 FEDERALE ADVIESRAAD VOOR OUDEREN Advies 2016/4 De Federale Adviesraad voor ouderen, opgericht krachtens de wet van 8 maart 2007 tot oprichting van een Federale Adviesraad voor ouderen en waarvan de leden

Nadere informatie

Risico op sterfte door hart- en vaatziekten in 10 jaar tijd met 25 procent gedaald

Risico op sterfte door hart- en vaatziekten in 10 jaar tijd met 25 procent gedaald PERSMEDEDELING VAN JO VANDEURZEN, VLAAMS MINISTER VAN WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZIN 4 oktober 2012 Risico op sterfte door hart- en vaatziekten in 10 jaar tijd met 25 procent gedaald De kans dat Vlamingen

Nadere informatie

online! Telenet Foundation ondersteunt momenteel zo n 105 projecten in België. We bereikten al meer dan 111.000 mensen. Iedereen

online! Telenet Foundation ondersteunt momenteel zo n 105 projecten in België. We bereikten al meer dan 111.000 mensen. Iedereen Iedereen online! Telenet Foundation ondersteunt momenteel zo n 105 projecten in België. We bereikten al meer dan 111.000 mensen. 96 Telenet Jaarverslag 2012 Duurzaamheid Telenet Foundation Telenet Foundation

Nadere informatie

VLAAMSE OUDERENRAAD. Advies 2009/1 Sport en Bewegen voor ouderen. Vlaamse Ouderenraad 25 maart 2009 Koloniënstraat bus Brussel

VLAAMSE OUDERENRAAD. Advies 2009/1 Sport en Bewegen voor ouderen. Vlaamse Ouderenraad 25 maart 2009 Koloniënstraat bus Brussel VLAAMSE OUDERENRAAD Advies 2009/1 Sport en Bewegen voor ouderen Vlaamse Ouderenraad 25 maart 2009 Koloniënstraat 18-24 bus 7 1000 Brussel VLAAMSE OUDERENRAAD Advies 2009/1 Sport en Bewegen voor ouderen

Nadere informatie

1. Graag had ik volgende gegevens ontvangen betreffende de arbeidsmigratie in de social profit:

1. Graag had ik volgende gegevens ontvangen betreffende de arbeidsmigratie in de social profit: SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 242 van GRIET COPPÉ datum: 20 januari 2016 aan PHILIPPE MUYTERS VLAAMS MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE EN SPORT Buitenlandse werkkrachten - Zorgsector Op mijn schriftelijke

Nadere informatie

pggm.nl Mantelzorg en dementie in de beleving van PGGM&CO-leden

pggm.nl Mantelzorg en dementie in de beleving van PGGM&CO-leden pggm.nl Mantelzorg en dementie in de beleving van PGGM&CO-leden Enquête Mantelzorg en dementie 2014 Vooraf In juli 2014 vroegen wij onze leden naar hun ervaringen met mantelzorg in het algemeen, en mantelzorg

Nadere informatie

Persnota: Dag van de Verzorgende 20/10/2010

Persnota: Dag van de Verzorgende 20/10/2010 Griet Coppé Vlaams Volksvertegenwoordiger CD&V www.grietcoppe.be Persnota: Dag van de Verzorgende 20/10/2010 Synthese Onze samenleving staat voor enorme uitdagingen op het vlak van zorg. De verzilvering

Nadere informatie

1 jaar Zoet Zwanger: Vlaanderen in actie tegen diabetes

1 jaar Zoet Zwanger: Vlaanderen in actie tegen diabetes Kabinet Jo Vandeurzen Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin 11 oktober 2010 1 jaar Zoet Zwanger: Vlaanderen in actie tegen diabetes Het project Zoet Zwanger moet vrouwen die zwangerschapsdiabetes

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding... 4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van de rechten... 6 Hoofdstuk 2 De belangrijkste rechten...12

Inhoud. Inleiding... 4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van de rechten... 6 Hoofdstuk 2 De belangrijkste rechten...12 Inhoud Inleiding... 4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van de rechten... 6 Hoofdstuk 2 De belangrijkste rechten...12 Onderwerp 1 Gelijkheid...13 De rechten van Tim... 14 Onderwerp 2 Toegankelijkheid...17 De rechten

Nadere informatie

14. Over de evaluatie van de werking van de ouderenadviesraad

14. Over de evaluatie van de werking van de ouderenadviesraad 14. Over de evaluatie van de werking van de ouderenadviesraad Elke gezonde organisatie of structuur stelt op regelmatige basis zichzelf de vraag: Zijn wij in feite wel goed bezig? Ook voor ouderenadviesraden

Nadere informatie

VLAAMSE OUDERENRAAD Standpunt over de commercialisering van de residentiële ouderenzorg in Vlaanderen

VLAAMSE OUDERENRAAD Standpunt over de commercialisering van de residentiële ouderenzorg in Vlaanderen VLAAMSE OUDERENRAAD Standpunt over de commercialisering van de residentiële ouderenzorg in Vlaanderen Vlaamse Ouderenraad vzw 19 december 2012 Koloniënstraat 18-24 bus 7 1000 Brussel VLAAMSE OUDERENRAAD

Nadere informatie

VLAAMSE OUDERENRAAD Advies 2013/3 over de overdracht van de tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden (THAB) naar Vlaanderen

VLAAMSE OUDERENRAAD Advies 2013/3 over de overdracht van de tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden (THAB) naar Vlaanderen VLAAMSE OUDERENRAAD Advies 2013/3 over de overdracht van de tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden (THAB) naar Vlaanderen Vlaamse Ouderenraad vzw 18 december 2013 Koloniënstraat 18-24 bus 7 1000 Brussel

Nadere informatie

Ondersteunende zorg voor mensen met kanker

Ondersteunende zorg voor mensen met kanker Ondersteunende zorg voor mensen met kanker Máxima Oncologisch Centrum (MOC) Inleiding Als u van uw behandelend arts te horen krijgt dat u kanker heeft, krijgen u en uw naasten veel informatie en emoties

Nadere informatie

Vergeet dementie, onthou mens

Vergeet dementie, onthou mens Kabinet Jo Vandeurzen Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin 20 september 2011 Ongenuanceerde beeldvorming dementie leidt tot gemiste zorg en isolement Vergeet dementie, onthou mens Een

Nadere informatie

Voorstel van resolutie. betreffende het automatisch toekennen van een tenlasteneming van de Vlaamse zorgverzekering voor palliatieve thuispatiënten

Voorstel van resolutie. betreffende het automatisch toekennen van een tenlasteneming van de Vlaamse zorgverzekering voor palliatieve thuispatiënten stuk ingediend op 2262 (2013-2014) Nr. 1 30 oktober 2013 (2013-2014) Voorstel van resolutie van mevrouw Vera Van der Borght, de heer Peter Gysbrechts, de dames Gwenny De Vroe en Lydia Peeters en de heren

Nadere informatie

Rapportage enquête De ggz laat zich horen

Rapportage enquête De ggz laat zich horen Rapportage enquête De ggz laat zich horen Thijs Emons en Fred Leffers, oktober 2011 Inleiding Op 10 september 2008 werd de website De ggz laat zich horen gelanceerd. Met deze site en de bijbehorende mailinglijst

Nadere informatie

Bel 078 15 50 10. Surf www.citycareplus.be

Bel 078 15 50 10. Surf www.citycareplus.be In alle comfort thuis wonen CARE - voor mantelzorgers & zorgbehoevenden... die genieten van hun moment Bel 078 15 50 10 Surf www.citycareplus.be City Care Plus is een eigentijdse, onafhankelijke organisatie

Nadere informatie

Aandachtspunten t.a.v. de PROVINCIES. 2. Mobiliteit Ouderen willen zich overal kunnen verplaatsen, ook bij beperking van de persoonlijke mobiliteit.

Aandachtspunten t.a.v. de PROVINCIES. 2. Mobiliteit Ouderen willen zich overal kunnen verplaatsen, ook bij beperking van de persoonlijke mobiliteit. OOK Vlaams OUDEREN OVERLEG KOMITEE vzw - Vlaamse OUDERENRAAD Aandachtspunten t.a.v. de PROVINCIES 1. Informatie en communicatie Ouderen willen de diensten en taken van de provincie beter kennen. 2. Mobiliteit

Nadere informatie

lokalebesturen.limburg.be Vergrijzing en zorgvraag in beeld gebracht

lokalebesturen.limburg.be Vergrijzing en zorgvraag in beeld gebracht Vergrijzing en zorgvraag in beeld gebracht Karolien Bloemen Voorstelling Ouder worden in je buurt 20 oktober 2014 Overzicht Vergrijzing en verzilvering Zorgvraag van ouderen Huidige zorgaanbod Provinciale

Nadere informatie

Voor ik naar hier kwam, heb ik nog even een kijkje genomen op de. organisaties, vzw s die al dan niet dringend op zoek zijn naar

Voor ik naar hier kwam, heb ik nog even een kijkje genomen op de. organisaties, vzw s die al dan niet dringend op zoek zijn naar Vrijdag 3 december 2010 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Belgische medialaunch Europees Jaar 2011 Vrijwilligerswerk (enkel het gesproken woord telt) Dames

Nadere informatie

Onderzoek naar. levenskwaliteit. bij colorectale (ex-)kankerpatiënten. Basisrapport. Met financiële steun van

Onderzoek naar. levenskwaliteit. bij colorectale (ex-)kankerpatiënten. Basisrapport. Met financiële steun van Onderzoek naar levenskwaliteit bij colorectale (ex-)kankerpatiënten Basisrapport Met financiële steun van Onderzoek naar levenskwaliteit bij colorectale (ex-)kankerpatiënten Basisrapport Auteurs: De Gendt

Nadere informatie

Preventie ondervoeding in woonzorgcentra

Preventie ondervoeding in woonzorgcentra Preventie ondervoeding in woonzorgcentra Inhoud 1. Waarom een (onder)voedingsbeleid in het WZC? 2. Doel draaiboek preventie ondervoeding in WZC 3. Inhoud draaiboek preventie van ondervoeding in woonzorgcentra

Nadere informatie

Samenvatting van de IMA-studie. Sociaaleconomisch profiel en zorgconsumptie van personen in primaire arbeidsongeschiktheid

Samenvatting van de IMA-studie. Sociaaleconomisch profiel en zorgconsumptie van personen in primaire arbeidsongeschiktheid 1 Samenvatting van de IMA-studie Sociaaleconomisch profiel en zorgconsumptie van personen in primaire arbeidsongeschiktheid Het aantal arbeidsongeschikten alsook de betaalde uitkeringen bij arbeidsongeschiktheid

Nadere informatie

Barometer werking 2015

Barometer werking 2015 Barometer werking 2015 Bezorg deze vragenlijst voor 30 september 2016 terug aan: Vlaamse Ouderenraad - t.a.v. Nadia Denayer Koloniënstraat 18 24 bus 7-1000 Brussel info: 02 209 34 58 terugmailen naar nadia.denayer@vlaamse-ouderenraad.be

Nadere informatie

I N H O U D INLEIDING 11. HOOFDSTUK 1 Zorgen voor morgen 13

I N H O U D INLEIDING 11. HOOFDSTUK 1 Zorgen voor morgen 13 5 I N H O U D INLEIDING 11 HOOFDSTUK 1 Zorgen voor morgen 13 1. Welzijnszorg 13 1.1. Wat is welzijnszorg? 13 1.2. Welzijnszorg van gunst naar recht 14 1.3. De positie van de welzijnssector in Vlaanderen,

Nadere informatie

Actief ouder worden: meer dan sportelen. Prof. Dr. Anja Declercq UDL Kortrijk, 27 februari 2014

Actief ouder worden: meer dan sportelen. Prof. Dr. Anja Declercq UDL Kortrijk, 27 februari 2014 Actief ouder worden: meer dan sportelen Prof. Dr. Anja Declercq UDL Kortrijk, 27 februari 2014 De vergrijzing wordt vaak en vooral geproblematiseerd Maar is de vergrijzing iets dat louter negatief is?

Nadere informatie

Graag wens ik een actuele stand van zaken te verkrijgen met betrekking tot het aanbod van voorzieningen voor ouderen in woonzorgcentra.

Graag wens ik een actuele stand van zaken te verkrijgen met betrekking tot het aanbod van voorzieningen voor ouderen in woonzorgcentra. SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 519 van ELS ROBEYNS datum: 11 mei 2016 aan JO VANDEURZEN VLAAMS MINISTER VAN WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZIN Woonzorgcentra Limburg - Bijkomende bedden Aangezien de provincie

Nadere informatie

EVOLUTIE VAN DE GEZONDHEIDSZORG IN BELGIË

EVOLUTIE VAN DE GEZONDHEIDSZORG IN BELGIË EVOLUTIE VAN DE GEZONDHEIDSZORG IN BELGIË QUO VADIS, GEZONDHEIDSZORG? 1 INHOUDSTAFEL 1. SITUERING BELGISCHE GEZONDHEIDSZORG 2. DE ZIEKENHUIZEN 3. DE AMBULANTE ZORG EN DE THUISZORG 4. DE HUISARTSGENEESKUNDE

Nadere informatie

Ouderenbeleidsplan pleit voor samenleving voor àlle leeftijden

Ouderenbeleidsplan pleit voor samenleving voor àlle leeftijden Kabinet Jo Vandeurzen Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin 30 september 2010 Generatie Nu: nù jong van hart Ouderenbeleidsplan pleit voor samenleving voor àlle leeftijden Vorige vrijdag

Nadere informatie

Personen met een handicap. Tegemoetkomingen en andere maatregelen

Personen met een handicap. Tegemoetkomingen en andere maatregelen Personen met een handicap Tegemoetkomingen en andere maatregelen 1 Heb je een handicap? Heeft je kind een handicap? Dan kan je bij ons (de Directiegeneraal Personen met een handicap) terecht voor: De

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 16 oktober 2018 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 16 oktober 2018 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter, > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340

Nadere informatie

Belgian Ageing Studies 10 jaar onderzoek door en voor ouderen

Belgian Ageing Studies 10 jaar onderzoek door en voor ouderen Belgian Ageing Studies 10 jaar onderzoek door en voor ouderen Dominique Verté, Nico De Witte, Liesbeth De Donder, Sarah Dury, An-Sofie Smetcoren, Dorien Brosens, Emily Verté, Sofie Van Regenmortel, Deborah

Nadere informatie

VLAAMSE GEMEENSCHAPSCOMMISSIE DE RAAD

VLAAMSE GEMEENSCHAPSCOMMISSIE DE RAAD STUK 651 (2016-2017) Nr.1 VLAAMSE GEMEENSCHAPSCOMMISSIE DE RAAD ZITTING 2016-2017 30 NOVEMBER 2016 VRAAG Commissie voor Welzijn, Gezondheid en Gezin van woensdag 30 november 2016 INTEGRAAL VERSLAG Hebben

Nadere informatie

Onlinehulpverlening en Mediawijsheid. in het sociaal werk

Onlinehulpverlening en Mediawijsheid. in het sociaal werk Onlinehulpverlening en Mediawijsheid in het sociaal werk Infobrochure vormingsaanbod Onlinehulpverlening en Media-W 2015 Project Mediawijsheid Een smartphone, laptop, tablet, computer en internet zijn

Nadere informatie

standpunt noodhulp 18 augustus 2009

standpunt noodhulp 18 augustus 2009 Vlaams Netwerk van verenigingen waar armen het woord nemen vzw Aromagebouw / Vooruitgangstraat 323 bus 6 (3 de verdieping) / 1030 Brussel / tel. 02-204 06 50 / fax : 02-204 06 59 info@vlaams-netwerk-armoede.be

Nadere informatie

LOKAAL OUDERENBELEID WAT IS BELANGRIJK ALS LOKAAL BESTUUR?

LOKAAL OUDERENBELEID WAT IS BELANGRIJK ALS LOKAAL BESTUUR? LOKAAL OUDERENBELEID WAT IS BELANGRIJK ALS LOKAAL BESTUUR? WAT? Cijfers Aandachtspunten Wat kan je doen als lokaal bestuur? Regelgeving en initiatieven Project lokaal ouderenbeleid Cijfers Aantal 60-plussers

Nadere informatie

Sponsordossier Vakantiekampen

Sponsordossier Vakantiekampen Sponsordossier contact Rodekruisvakanties vzw Sofie Vehent Motstraat 40 2800 Mechelen 015/44 35 11 rodekruisvakanties@rodekruis.be Armoede Wie arm is, heeft het financieel moeilijker dan anderen en leeft

Nadere informatie

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid 18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je

Nadere informatie

Welkom bij de Vlaamse Zorgkas. Wat meer uitleg over de zorgverzekering

Welkom bij de Vlaamse Zorgkas. Wat meer uitleg over de zorgverzekering Wat meer uitleg over de zorgverzekering Welkom bij de Vlaamse Zorgkas Wat is de zorgverzekering? De Vlaamse Regering heeft aan het eind van de jaren negentig de zorgverzekering in het leven geroepen. Waarom?

Nadere informatie

Persdossier ikgeeflevenaanmijnplaneet.indeklas.be 28 september 2010

Persdossier ikgeeflevenaanmijnplaneet.indeklas.be 28 september 2010 Persdossier ikgeeflevenaanmijnplaneet.indeklas.be 28 september 2010 Persbericht Wat vind je in de virtuele edukit? Een dynamische website Activiteiten in detail De algemene campagne ikgeeflevenaanmijnplaneet.be

Nadere informatie

Cijfers en wegwijzers Armoede in Vlaanderen en Brussel. ChanceArt 10 december 2009

Cijfers en wegwijzers Armoede in Vlaanderen en Brussel. ChanceArt 10 december 2009 Cijfers en wegwijzers Armoede in Vlaanderen en Brussel ChanceArt 10 december 2009 Inhoud 1. De naakte cijfers 2. Decenniumdoelstellingen 3. Armoedebarometers 4. Armoede en cultuurparticipatie 5. Pleidooi

Nadere informatie

Nieuwsbrief 9 mei 2014

Nieuwsbrief 9 mei 2014 Katrien Schryvers Aan de bel voor Zorg, Wonen en Kinderen Nieuwsbrief 9 mei 2014 Beste lezer, Mijn nieuwsbrief kreeg een nieuw kleedje, om te onderstrepen dat ik aan de bel trek voor u! Voor wonen, zorg

Nadere informatie

Ontwerp van decreet. houdende de stimulering van een inclusief Vlaams ouderenbeleid en de beleidsparticipatie van ouderen

Ontwerp van decreet. houdende de stimulering van een inclusief Vlaams ouderenbeleid en de beleidsparticipatie van ouderen stuk ingediend op 1716 (2011-2012) Nr. 6 28 november 2012 (2012-2013) Ontwerp van decreet houdende de stimulering van een inclusief Vlaams ouderenbeleid en de beleidsparticipatie van ouderen Tekst aangenomen

Nadere informatie

ACTIEF OUDER WORDEN. Visie van de Vlaamse Ouderenraad

ACTIEF OUDER WORDEN. Visie van de Vlaamse Ouderenraad VISIENOTA ACTIEF OUDER WORDEN Visie van de Vlaamse Ouderenraad ACTUEEL-Informatieblad 1 15 ACTIEF OUDER WORDEN Visie van de Vlaamse Ouderenraad Inleiding In alle Europese landen leven mensen langer en

Nadere informatie

CD&V SOCIALE VOORUITGANG DOOR ECONOMISCHE GROEI EEN DUIDELIJKE DOELGERICHTE EN DUURZAME VISIE OP ZORG

CD&V SOCIALE VOORUITGANG DOOR ECONOMISCHE GROEI EEN DUIDELIJKE DOELGERICHTE EN DUURZAME VISIE OP ZORG CDV 3 D ZORGPLAN SOCIALE VOORUITGANG DOOR ECONOMISCHE GROEI EEN DUIDELIJKE DOELGERICHTE EN DUURZAME VISIE OP ZORG CDV 3 D ZORGPLAN SOCIALE VOORUITGANG DOOR ECONOMISCHE GROEI MENS CENTRAAL TOTALE ZORG SAMENWERKEN

Nadere informatie

AEGON Zorgverzekering AEGON ZorgConsulent / AEGON Privé Zorgpakket

AEGON Zorgverzekering AEGON ZorgConsulent / AEGON Privé Zorgpakket AEGON Zorgverzekering AEGON ZorgConsulent / AEGON Privé Zorgpakket Omdat alleen de beste zorg voor u goed genoeg is AEGON Ziektekosten onderscheidt zich als een kwalitatieve zorgverzekeraar met hart voor

Nadere informatie

Bent u op zoek naar een boeiende vorming voor uw vereniging, organisatie, school?

Bent u op zoek naar een boeiende vorming voor uw vereniging, organisatie, school? Thuiszorgcentrum CM Midden-Vlaanderen Vormingsaanbod voor verenigingen, organisaties, scholen Bent u op zoek naar een boeiende vorming voor uw vereniging, organisatie, school? Het CM Thuiszorgcentrum in

Nadere informatie

Functiebeschrijving TEAMVERANTWOORDELIJKE CULTUURCENTRUM A1a2a3a

Functiebeschrijving TEAMVERANTWOORDELIJKE CULTUURCENTRUM A1a2a3a Beschrijving doel en visie Binnen de eengemaakte organisatie, stad en OCMW, staat de burger centraal. Om dit te realiseren zijn er 3 klantgerichte sectoren: dienstverlening, samenleving en stadsontwikkeling

Nadere informatie

Spanningsvelden bij toegankelijkheid van zorg : We hebben gezocht naar een titel die meteen naar de kern van de zaak gaat en die omvattend is voor de

Spanningsvelden bij toegankelijkheid van zorg : We hebben gezocht naar een titel die meteen naar de kern van de zaak gaat en die omvattend is voor de 1 Inleiding door dr. Walter Krikilion, voorzitter Werkgroep Ethiek in de Kliniek van ICURO - Symposium Spanningsvelden bij toegankelijkheid van zorg 19 oktober 2012 - Hasselt Beste deelnemers, Als Werkgroep

Nadere informatie

Participatie en integratie: leeftijdsvriendelijke gemeenten

Participatie en integratie: leeftijdsvriendelijke gemeenten Participatie en integratie: leeftijdsvriendelijke gemeenten Cijfers en feiten 1.924.472 65 plussers in België (17,4 % v.d. totale bevolking) In Vlaanderen: 1.100.194 65 plussers Aantal 100 plussers in

Nadere informatie

Handboek Politiek. Derde Kamer der Staten-Generaal

Handboek Politiek. Derde Kamer der Staten-Generaal Handboek Politiek Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid van de Derde Kamer der Staten-Generaal, Gefeliciteerd! Deze week ben jij een politicus. Je gaat samen met je klasgenoten discussiëren over

Nadere informatie

Voorkom onnodige achteruitgang in het ziekenhuis Handleiding voor patiënten

Voorkom onnodige achteruitgang in het ziekenhuis Handleiding voor patiënten Voorkom onnodige achteruitgang in het ziekenhuis Handleiding voor patiënten Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te gaan. Waarom deze informatie? 2 Gebruiksaanwijzing 3 Cartoon 1 bereid uw ziekenhuisopname

Nadere informatie

Lokale ouderenraden op de kaart

Lokale ouderenraden op de kaart Lokale ouderenraden op de kaart Resultaten barometerbevraging lokale ouderenraden 2017 Eerste editie Vlaamse Ouderenraad vzw Broekstraat 49-53 1000 Brussel www.vlaamse-ouderenraad.be Inhoud Inleiding...

Nadere informatie

NETWERK THUISZORG JAAROVERZICHT 2016

NETWERK THUISZORG JAAROVERZICHT 2016 NETWERK THUISZORG JAAROVERZICHT 2016 NETWERK THUISZORG De Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten is als ledenvereniging van alle gemeente- en OCMW-besturen wellicht een vertrouwde organisatie. De VVSG

Nadere informatie

Samenvatting voor niet-ingewijden

Samenvatting voor niet-ingewijden voor niet-ingewijden Type 2 diabetes Diabetes is een ernstige chronische ziekte, die wordt gekenmerkt door te hoge glucosespiegels (de suikers ) in het bloed. Er zijn verschillende typen diabetes, waarvan

Nadere informatie

BETEKENISVOLLE. ACTIVITEITEN METHODE Een multidisciplinaire en praktijkgerichte aanpak voor bewoners van woonzorgcentra

BETEKENISVOLLE. ACTIVITEITEN METHODE Een multidisciplinaire en praktijkgerichte aanpak voor bewoners van woonzorgcentra BETEKENISVOLLE ACTIVITEITEN METHODE Een multidisciplinaire en praktijkgerichte aanpak voor bewoners van woonzorgcentra Elise Cornelis Ruben Vanbosseghem Valerie Desmet Patricia De Vriendt Colofon Auteurs:

Nadere informatie

Het erkenningsbesluit sociale huisvesting: stimulans voor bewonersparticipatie

Het erkenningsbesluit sociale huisvesting: stimulans voor bewonersparticipatie Het erkenningsbesluit sociale huisvesting: stimulans voor bewonersparticipatie Voorstel tot aanbevelingen van VIVAS I. Inleiding...2 II. Het erkenningsbesluit en bewonersparticipatie...2 1 Prestatiebeoordeling

Nadere informatie

Voorstelling Onafhankelijk leven

Voorstelling Onafhankelijk leven Voorstelling Onafhankelijk leven Inhoudsopgave 1. Wat is Onafhankelijk leven?... 3 2. Waarom is Onafhankelijk Leven belangrijk?... 4 3.1. Met een persoonlijk assistentie budget (PAB) kan je onafhankelijk

Nadere informatie

Mantelzorg, waar ligt de grens?

Mantelzorg, waar ligt de grens? Mantelzorg, waar ligt de grens? CDA Talentacademie 2014-2015 Anita Relou Wat is volgens het christendemocratisch gedachtengoed de grens van mantelzorg. Inleiding 2015. Een jaar met veel veranderingen in

Nadere informatie

Hoe BlueAssist een succesvolle sociale-netwerksitecampagne opzette. In samenwerking met

Hoe BlueAssist een succesvolle sociale-netwerksitecampagne opzette. In samenwerking met Hoe BlueAssist een succesvolle sociale-netwerksitecampagne opzette In samenwerking met INHOUD Wat is BlueAssist Bekendmaken algemeen Campagne Basisplan Concept Concrete uitwerking / Drempels Resultaat

Nadere informatie

VLAAMSE OUDERENRAAD Advies 2012/2 over de maximumfactuur in de thuiszorg

VLAAMSE OUDERENRAAD Advies 2012/2 over de maximumfactuur in de thuiszorg VLAAMSE OUDERENRAAD Advies 2012/2 over de maximumfactuur in de thuiszorg Vlaamse Ouderenraad vzw 4 juli 2012 Koloniënstraat 18-24 bus 7 1000 Brussel VLAAMSE OUDERENRAAD Advies 2012/2 over de maximumfactuur

Nadere informatie

Een initiatief dat als voorbeeld kan dienen van een succesvolle samenwerking tussen verschillende stads- en OCMW diensten.

Een initiatief dat als voorbeeld kan dienen van een succesvolle samenwerking tussen verschillende stads- en OCMW diensten. Beste dames en heren Beste Senior Welkom op de opening van de Seniorenweek. Dit jaarlijks initiatief van OCMW, Stad en Seniorenraad, die telkens met beperkte middelen een aantrekkelijk programma samenstellen,

Nadere informatie

Het gezondheidsbeleid naar een hoger niveau tillen. Silvia Van Cauter Stafmedewerker Gezond Leven

Het gezondheidsbeleid naar een hoger niveau tillen. Silvia Van Cauter Stafmedewerker Gezond Leven Het gezondheidsbeleid naar een hoger niveau tillen Silvia Van Cauter Stafmedewerker Gezond Leven Vlaams Instituut Gezond Leven Van VIGeZ naar Vlaams Instituut Gezond Leven Expertisecentrum & partnerorganisatie

Nadere informatie

COMMISSIE WELZIJN, WERK EN MILIEU - MONDELINGE VRAAG - ANTWOORD

COMMISSIE WELZIJN, WERK EN MILIEU - MONDELINGE VRAAG - ANTWOORD COMMISSIE WELZIJN, WERK EN MILIEU - MONDELINGE VRAAG - ANTWOORD OPSCHRIFT Vergadering van: 20 oktober 2015 Nummer: 2015_MC_00361 Onderwerp: Worden onze woonzorgcentra onbetaalbaar? - Mieke Bouve Raadslid(-leden):

Nadere informatie

> KEN JE GEMEENTE EN GA ERMEE AAN DE SLAG!

> KEN JE GEMEENTE EN GA ERMEE AAN DE SLAG! > KEN JE GEMEENTE EN GA ERMEE AAN DE SLAG! > > DE GEMEENTE: WAT, WAAR, HOE EN WAAROM? Simpel gezegd is een gemeente een stuk grondgebied met een eigen bestuur, dat verkozen is door en verantwoording aflegt

Nadere informatie

Structuur geven aan onze seniorenadviesraad

Structuur geven aan onze seniorenadviesraad Seniorenadviesraad Kampenhout 1 Structuur geven aan onze seniorenadviesraad Structureren in 4 stappen : -Oprichting adviesraad - Behoefteonderzoek - Opmaak beleidsplan - Opvolging van het beleid Structureren

Nadere informatie

SENIORENBELEID te VORSELAAR

SENIORENBELEID te VORSELAAR SENIORENBELEID te VORSELAAR Inleiding In het voorjaar 2015 werd het ouderenbehoefteonderzoek in Vorselaar afgerond. Bedoeling is dat de resultaten worden ontleed en als eindresultaat een seniorenbeleidsplan

Nadere informatie

Personen met een handicap. Tegemoetkomingen en andere maatregelen

Personen met een handicap. Tegemoetkomingen en andere maatregelen Personen met een handicap Tegemoetkomingen en andere maatregelen 1 Heb je een handicap? Heeft je kind een handicap? Dan kan je bij ons (de Directiegeneraal Personen met een handicap) terecht voor: De

Nadere informatie

Meer dan de monitor. Peter Smit, Active Ageing Nederland Donderdag 6 juli 2017

Meer dan de monitor. Peter Smit, Active Ageing Nederland Donderdag 6 juli 2017 Meer dan de monitor Peter Smit, Active Ageing Nederland Donderdag 6 juli 2017 Het symposium Presentatie Monitor Seniorvriendelijke Gemeenten, inclusief benchmark Gastsprekers met inspirerende verhalen

Nadere informatie

Directie-generaal Personen met een handicap. Tegemoetkomingen en andere maatregelen

Directie-generaal Personen met een handicap. Tegemoetkomingen en andere maatregelen Directie-generaal Personen met een handicap Tegemoetkomingen en andere maatregelen 1 Heb je een handicap? Heeft je kind een handicap? Dan kan je bij ons (de Directiegeneraal Personen met een handicap)

Nadere informatie

Toespraak Freya Saeys, actualiteitsdebat VP 13.05.2015

Toespraak Freya Saeys, actualiteitsdebat VP 13.05.2015 Toespraak Freya Saeys, actualiteitsdebat VP 13.05.2015 Collega s, Voorzitter, Armoede is moeilijk te bestrijden. Ook de collega s van de oppositie zullen dat moeten toegeven. Zo is mevrouw Lieten 5 jaar

Nadere informatie

Slechtzienden en Blinden Platform Vlaanderen vzw. Nieuwsbrief.

Slechtzienden en Blinden Platform Vlaanderen vzw. Nieuwsbrief. Jaargang 4 (2015), nummer 3 27/02/2015 Slechtzienden en Blinden Platform Vlaanderen vzw. Nieuwsbrief. IN DIT NUMMER: Voorwoord... 2 DOSSIER. Audiodescriptie en toegankelijk televisiekijken.... 3 Bestaat

Nadere informatie

Toespraak van Sven Gatz. Minister van Cultuur, Jeugd, Media en Brussel. Viering 80 jaar Doktersgild Van Helmont. Brussel, zaterdag 1 oktober 2016

Toespraak van Sven Gatz. Minister van Cultuur, Jeugd, Media en Brussel. Viering 80 jaar Doktersgild Van Helmont. Brussel, zaterdag 1 oktober 2016 Toespraak van Sven Gatz Minister van Cultuur, Jeugd, Media en Brussel Viering 80 jaar Doktersgild Van Helmont Brussel, zaterdag 1 oktober 2016 Geachte voorzitter, dames en heren, - Het is me een grote

Nadere informatie

DE BRIEVENBRIGADE HET VERHAAL VAN DE EUROPESE UNIE

DE BRIEVENBRIGADE HET VERHAAL VAN DE EUROPESE UNIE DE BRIEVENBRIGADE HET VERHAAL VAN DE EUROPESE UNIE DE INSTELLINGEN: WIE DOET WAT? INTRO VOOR DE LEERKRACHT Op de volgende pagina s vindt u materiaal waarmee u de belangrijkste Europese instellingen op

Nadere informatie

De reis van de mantelzorger. Branddoctors 2017 Vertrouwelijk Niets uit dit document mag worden gepubliceerd zonder toestemming vooraf

De reis van de mantelzorger. Branddoctors 2017 Vertrouwelijk Niets uit dit document mag worden gepubliceerd zonder toestemming vooraf De reis van de mantelzorger 09/03/17 1 Natuurlijk zorg ik graag voor jou Leun gerust op mij Al ga ik soms een beetje maar aan mijzelf voorbij Ik weet beter, dan wie dan ook, wat jij precies bedoelt Het

Nadere informatie