De Kracht van het Brein van de Therapeut waarom veranderen zo moeilijk is

Transcriptie

1 De Kracht van het Brein van de Therapeut waarom veranderen zo moeilijk is John van der Meij Trilemma: Praktijk voor Training, Coaching en Therapie (Oegstgeest) Instituut voor Toegepaste Neurowetenschappen (Haarlem)

2 Gehanteerde literatuur 1) Het Gelaagde Brein; reflectie en discipline bij het werken aan verandering; Martin Appelo 2) Mindsight; de psychologie van het nieuwe bewustzijn; Daniel Siegel 3) Mijn Brein is niet Jouw Brein; Richard Davidson & Sharon Begley 4) De kracht van kwetsbaarheid; Brené Brown 5) De moed van imperfectie; Brené Brown 6) Het Brein en Emotionele Intelligentie; Daniel Goleman 7) Dromen, durven, doen; Ben Tiggelaar

3 Voor meer informatie over trainingen en cursussen zoals bijv. - Persoonlijke Groeigroep - Het Brein vd Therapeut - Het is nooit te laat voor gelukkige jeugd - Zie

4 Waar bent u?

5 Waar bent u? Hier bevindt u zich.

6 Wat gebeurt er in het brein van de therapeut in relatie tot zijn patiënt? Inleiding in de neurowetenschappen, Ben van Cranenburgh; 2006

7 De Kracht van het Brein van de Therapeut 1)Heb kennis van het brein 2)Maak contact / Therapeutische relatie 3)Stress en Zelfregulatie

8 BLOK I DE HARDWARE

9

10 EMPOWERMENT HEB KENNIS VAN HET BREIN

11 Reptielenbrein: doet omdat-ie t zo gewend is Reptielenbrein Overleven Geen woorden Geen gevoel Nieuwe reacties: via klassieke conditionering

12 Het limbische brein; als iets lekker voelt gaan we ermee door Limbische Brein; Handelt op principe van beloning en straf Geen woorden Limbische Brein Reacties aangeboren en deels aangeleerd Emoties spelen altijd rol Nieuwe reacties : via operante onditionering

13 Neocortex: verantwoord? Corticale Brein We denken na en geven woorden aan dat wat gebeurt Geen belang bij directe behoeftenbevrediging We doen dingen passend bij principes en overtuigingen Nieuwe reacties: via redeneren

14 De drie lagen van het Brein Het gelaagde brein; Martin Appelo, 2011 Ik vind het gewoon (niet) lekker Ik ben het (niet) zo gewend Het is (on)verantwoord

15 Het brein in de palm van je hand Dan Siegel, Mindsight 2009

16 Het brein in je hand

17

18 Geen goede communicatie tussen rationele brein(vingers) en limbische brein (duim)

19 Hoe bedreigender of bekender; hoe korter de route

20 The low road or high road?

21 Low road en high road informatieverwerking Siegel and Hartzell, Parenting from the Inside Out, 2008 LOW ROAD HIGH ROAD

22 NEUROPLASTICITEIT

23 Welke ervaringen zijn vastgelegd?

24 Neuronen die samen vuren, worden goede buren iedere ervaring zorgt voor vuren van neuronen (Hebb 1949) Nieuwe gedachte, gedrag, activiteit

25 Plasticiteit in je brein v=jismowkknz4

26 BLOK II MAAK CONTACT DE THERAPEUTISCHE RELATIE

27 Trilemmatraining lichaamswerk voor professionals Bergen aan zee, 2012

28 IK VOEL ME WAT ONZEKER DEZE PATIENT KAN IK WEL AAN.. HET IS ZEKER PSYCHISCH ZE VINDT VAST DAT IK ME AANSTEL WAT EEN VERVELEND MENS. WAT KIJKT ZE BOOS..

29 Resultaat behandeling Norcross,J; Psychotherapy relationships that work. Therapist contributions and responsiveness to patients. Oxford University Press ( 2002) Werkrelatiefactoren 85 % - therapeutkenmerken - patiëntkenmerken Methode/ technieken 15 % empirically validated psychotherapists, rather than empirically supported treatment (Lambert and Ogles 2004)

30 Sharing pain and relief: neural correlates of physicians during treatment of patients KB Jensen et all.molecular Psychiatry (2013), 1 7 Patiënt- behandelaar interacties dragen significant bij aan placebo-effecten en klinische uitkomsten Verwachtingsproces behandelaar

31 Activiteit beloningscentrum behandelaar

32 BLOK III STRESS & ZELFREGULERING

33 Je bewust zijn van je innerlijke toestanden, en het hanteren ervan Zelfbeheersing

34 Het centrale gebied voor zelfregulering is de Prefrontale Cortex Prefrontale schors Dorsolaterale Prefrontale Cortex Cognitieve controle Aandacht Besluitvorming Redeneren Flexibel reageren Remt Amygdala Emotioneel ongemak Woede Impulsiviteit Angst Krachtige rem PFC betekent meer beslissingsruimte.

35 Amygdala: hersenradar voor gevaar en dreiging Rechts: emotioneel zelfbewustzijn; bewust van je eigen gevoelens en ze begrijpen Rechter amygdala Linker Amygdala Neemt Amygdala het gezag over in de hersenen?

36 Ben je van streek dan veel activiteit van R. Amygdala in combinatie met R. PFC Davidson, RJ; Emotion and affective style, 1992 Nadeel: Quick and Dirty Veel fouten Gevaren zijn symbolisch Rechter Amygdala STRESS AS

37 Gestoord tijdens je werk

38 Top vijf van situaties in werkomgeving die de amygdalae activeren Tony Schwartz; the way we re working isn t working, Neerbuigend behandeld worden en gebrek aan respect - Oneerlijk behandeld worden - Niet gewaardeerd worden - Het gevoel hebben dat er niet naar je geluisterd wordt - Onhaalbare deadlines - Telkens gestoord worden

39 I) Iemand die zich afgewezen of bedreigd voelt door zijn meerdere. Er ontstaat een cascade van neurochemicals Cortisol en adrenaline

40 Er ontstaat een soort cortisolbad vooral in Prefrontale cortex en Hippocampus CORTISOL CORTISOL Leren Cognitie Geheugen Cortisol verdwijnt niet snel: uur

41 II) Gaat angst of stress door dan ontstaat een amygdala hijack Prolonged state of fear

42 III) Wat sluit in het brein zijn systemen: 1) voor opbouw vertrouwen 2) voor afstemmen en empathie 3) voor helder denken en probleem oplossen 2)Spiegel neuronen 3)Orbitofrontale Cortex 1) Nc Accumbens

43 Algemeen patroon bij het uitvoeren van taken onder oplopende spanning Mobbs, 2009 Hoe voorkom je dat je neuronaal afzakt? 1 Analyse, nadenken weloverwogen handelen 3 2 Tijd verstrijkt opschieten Onrust Besluiten op basis van emoties Bij overactief worden lagere breindelen worden er steeds meer fouten gemaakt Deadline Paniekerig Overlevingssprong in t duister

44 EMOTIONELE REGULATIE STAYING COOL UNDER PRESSURE

45 Iedereen heeft een links-rechtsverhouding van prefrontale activiteit die precies voorpselt hoe we dagelijks gestemd zijn Davidson, 2012 NEGATIEVER POSITIEVER

46 Emotieregulatie via Prefrontale Cortex Davidson 1982; Kabat-Zinn, 2006; Siegel, 2007 Linker Prefrontale Cortex als Stressmanager - Remt circuits van de Amygdala - Helpt ons emotionele evenwicht te houden - Activeert circuits die actief zijn tijdens enthousiasme en betrokkenheid

47 KEN JE EMOTIONELE STIJL

48 Zes dimensies van de emotionele stijl uit systematisch onderzoek naar neurale basis van emoties Richard Davidson; 2012

49 1)Veerkracht: signalen van de PFC naar de amygdala en van de amygdala naar de PFC bepalen hoe snel het brein zich herstelt van een schokkende ervaring.

50 Mensen die langzaam van tegenslag herstellen zijn er minder signalen tussen de Amygdla en de PFC Veroorzaakt door: 1) Lage activiteit PFC 2) Gebrek aan verbindingen tussen PFC van de Linker hersenhelft en de Amygdala NB hoop door neuroplasticiteit!!

51 Werkzaamheid van linker Prefrontaal gebied versterken 1) Lummelen 2) Mindfulness 3) Zelfcompassie Left anterior shift

52 LUMMEL

53 Het rustbrein (default mode network) in rust zijn de sociale circuits in het brein heel actief Sense of self Autobiograf. reflectie Memory Integratie Rustbrein actief tijdens niets doen Gaat vooraf aan Inzicht

54 WEES MINDFUL MEDITEER

55 Neuroplasticiteit TRAINEN VAN SPIEREN VERANDERT HET LIJF TRAINEN VAN DE GEEST VERANDERT HET BREIN

56 Afname grijze stof amygdala na mindfulness training Hölzel et all, SCAN (2010) 5,11^17

57 TEDxCambridge - Sara Lazar on how meditation can reshape our brains

58 HEB ZELFCOMPASSIE

59

60 Brene Brown: De kracht van kwetsbaarheid TEDxHouston TED Boeken: 1) De Kracht van Kwetsbaarheid 2) De Moed van Imperfectie

61 Verbondenheid is de reden van ons bestaan. Dat is wat ons leven richting en zin geeft M. Lieberman: Social: Why our Brains are wired to connect ; 2013

62 Citaat: De Kracht van Kwetsbaarheid Schaamte kennen we allemaal. We hebben allemaal een lichte en een duistere kant. Maar als we niet in het reine komen met de dingen waar we mee worstelen, dan gaan we geloven dat er iets mis is met ons, dat we niet goed genoeg zijn Schaamte= angst voor onverbondenheid

63 Er is bijna niets erger dan te worden afgewezen en buitengesloten Naomi I. Eisenberger, Matthew D. Lieberman in Pain, 2006 Maar bijna niemand zegt AU ; integendeel, je verbergt je kwetsbaarheid ik maak het uit Mooi niet, ik maak het al uit met jou.

64 Sociale en fysieke pijn The pains and pleasures of social life: a social cognitive neuroscience approach Lieberman & Eisenberger, 2008 Anterior Cingula Cortex (dorsaal) Anterior Cingula Cortex (dorsaal) Rechter Ventro-laterale PFC Rechter Ventro-laterale PFC

65 Zelfcompassie ( Aardig zijn voor jezelf Warm en begripvol op jezelf reageren ook als je fouten maakt of lijdt. Je menselijkheid erkennen Lijden en gevoelens van tekortschieten horen bij het leven. We maken ze allemaal mee, niet alleen ik..

66 Silhouet illusie Welke kant draait de danseres op? Nobuyuki Kayahara

67 Resultaten van het Groot Nationaal Onderzoek naar stress ( okt 2012) DOOR: FLOORTJE VISSERS De eerste resultaten van het Groot Nationaal Onderzoek (GNO) naar stress zijn bekend. Er werd onderzocht in hoeverre stressgevoeligheid, in combinatie met het ervaren van veel of weinig stress, het dagelijks doen en laten beïnvloedt.

68 GEEFT DEZE LEZING U STRESS? HOEVEEL VERSCHILLEN ZIET U TUSSEN DEZE TWEE IDENTIEKE DOLFIJNEN??

69

70 The Healthy Mind Platter NeuroLeadershipjournal 4; 2012 David Rock, Daniel J. Siegel, Steven A.Y. Poelmans and Jessica Payne Cursus Trilemma: Het Brein vd Therapeut 23 mei en 20 juni ITON Haarlem

71 Niets is wat het lijkt leren kijken met nieuwe ogen

72 DANK VOOR UW AANDACHT!