AlzheimerActueel Informatie voor donateurs van de Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek
|
|
- Joris Smits
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Nummer 2 / juni 2013 AlzheimerActueel Informatie voor donateurs van de Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek Special Presentatiemiddag Dr. Harm Krugers Hoe geheugenverlies ontstaat en wordt versneld Drs. Eva Naninck Dr. Aniko Körösi Stress op jonge leeftijd en alzheimer Dr. Mirjam Geerlings De hippocampus in vroege stadia van de ziekte van Alzheimer voor een toekomst zonder alzheimer Communicatie van hersencellen.
2 CONTACT VRAGEN VAN DONATEURS Dr. Harm Krugers Universiteit van Amsterdam onderzoek Geachte donateur, Diagnose Vorig jaar kon de ISAO 10 nieuwe studies steunen en in de vorige Alzheimer Actueel schreef ik daarom al dat 2013 een interessant jaar zou worden. Tijdens onze presentatiemiddag op 17 april werd dit bevestigd. Daar werden 3 van deze veelbelovende studies toegelicht door de wetenschappers zelf. Zo beschreef dr. Krugers hoe onderzoek naar de communicatie tussen hersencellen ons helpt begrijpen hoe geheugenverlies bij alzheimer ontstaat..... Drs. Naninck onderzoekt onder leiding van dr. Korosi hoe stress op jonge leeftijd de ontwikkeling van alzheimer op latere leeftijd beinvloedt.. Dr. Geerlings tot slot, wil met haar onderzoek inzicht geven in het belang van de hippocampus subgebieden bij het ontstaan van de ziekte van Alzheimer, die zichtbaar gemaakt worden met een nieuwe fmri techniek. Ik vind het geweldig om te zien hoe onze donateurs en de wetenschappers elkaar ontmoeten en van gedachten wisselen. Een betere manier is er niet om onze donateurs een kijkje achter de schermen te geven en de wetenschappers in contact te brengen met de mensen die hun onderzoek mogelijk maken! Ik ben ontzettend blij met de betrokkenheid van onze donateurs, met uw betrokkenheid. Bedankt daarvoor en hopelijk tot ziens op een van onze toekomstige presentatiedagen. Met vriendelijke groet, Prof. dr. E. Ronald de Kloet Voorzitter bestuur ISAO AlzheimerActueel is een uitgave van de Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek en verschijnt viermaal per jaar. Voor meer informatie: Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek. Business Park Stein 108, 6181 MA Elsloo, Tel , info@alzheimer.nl, KvK nr , ABN Amro nr , IBAN: NL25ABNA , ANBI geregistreerd. Facebook: AlzheimerISAO 2 AlzheimerActueel Ik vermoed dat ik alzheimer heb, wat nu? Uw huisarts heeft de mogelijkheid om naast een gesprek een aantal tests met u te doen. Indien hij alzheimer vermoedt, zal hij u doorverwijzen naar een specialist. In grotere ziekenhuizen zijn geheugenpoli's ingericht waar uitgebreider onderzocht kan worden of iemand aan de ziekte van Alzheimer of aan een andere vorm van dementie De ziekte van Alzheimer nog Actueler Op de hoogte blijven van nieuws en onderzoek? Regelmatig krijgen we vragen van donateurs die de ontwikkelingen op het gebied van alzheimer en het alzheimer onderzoek op de voet volgen, zij willen ook buiten onze AlzheimerActueel om geïnformeerd worden. Wilt u ook voortdurend op de hoogte blijven? Volg ons dan ook via de social media. De ISAO is actief op Twitter (@AlzheimerISAO), Facebook (AlzheimerISAO) en Youtube (Alzheimer ISAO). Langs deze weg kunt u ook vragen aan ons stellen of interessante feiten met ons delen. Heeft u een vraag? U kunt bellen, mailen of schrijven naar: info@alzheimer.nl Facebook: AlzheimerISAO Postbus 569, 6180 AB Elsloo Begrijpen hoe geheugenverlies ontstaat en wordt versneld Een van de belangrijkste mentale eigenschappen die mensen hebben, is misschien wel het vermogen om informatie aan te leren, vast te houden en op te roepen (leren en herinneren). Dit vermogen maakt ons in belangrijke mate tot de persoon die we zijn en dat wordt pas goed duidelijk wanneer deze processen zijn verstoord. Zoals bij de ziekte van Alzheimer. Voor leren en geheugen is de communicatie tussen hersencellen van essentieel belang. Als we willen weten hoe de ziekte van Alzheimer wordt veroorzaakt, en hoe het verloop van de ziekte wordt beïnvloedt, is het belangrijk om te weten hoe we leren en herinneren. Leren en herinneren De plaats waar hersencellen met elkaar communiceren wordt synaps genoemd. Er zijn sterke aanwijzingen dat hersencellen tijdens het leerproces worden geactiveerd. Dit zorgt dat cellen beter met elkaar communiceren, waardoor gebeurtenissen kunnen worden aangeleerd en onthouden. Geheugenverlies bij alzheimer Wij bestuderen de communicatie tussen hersencellen om beter te Dr Harm Krugers, Universitair Hoofddocent, Swammerdam Instituut voor levenswetenschappen, Universiteit van Amsterdam «communicatie tussen de hercencellen» begrijpen hoe geheugenverlies bij de ziekte van Alzheimer ontstaat. In de hersenen van mensen met alzheimer worden kenmerkende veranderingen aangetroffen, de zogenaamde plaques (die be- AlzheimerActueel 3
3 onderzoek staan uit het eiwit Beta-Amyloïde) en tangles (die bestaan uit het eiwit Tau). Wij onderzoeken hoe het eiwit Tau de synapsen en de communicatie tussen hersencellen beïnvloedt. Voorlopig lijkt het erop dat Tau nodig is voor het goed werken van hersencellen. Welke factoren spelen een rol? Een belangrijke vraag is wat er gebeurt met de vorm van en de communicatie tussen hersencellen indien Tau (te) lang aanwezig is in de hersenen. Daarnaast is het belangrijk om te begrijpen welke factoren een rol spelen bij het verloop van de ziekte van Alzheimer. Zo bestuderen we bijvoorbeeld de effecten van stress. Als we worden blootgesteld aan stress wordt in de hersenen onder andere het hormoon cortisol afgegeven. Dit Drs. Eva Naninck (links), assistent in opleiding bij Dr. Aniko Körösie (rechts), Swammerdam Instituut voor Levenswetenschappen, Universiteit van Amsterdam Dr. Harm Dr. Harm Krugers Krugers Universitair van van Amsterdam hormoon stelt mensen in staat om te gaan met stressvolle situaties. Indien de hoeveelheid cortisol echter langdurig verhoogd is kan dat voor de hersenen negatieve gevolgen hebben. Hogere cortisol spiegels correleren met een kleinere hippocampus (hersengebied dat belangrijk is voor leren en geheugen). De invloed van stress Stress in het vroege leven bepaalt in belangrijke mate hoeveel cortisol er op volwassen leeftijd bij stress wordt afgegeven. We onderzoeken daarom waar Tau en Amyloid in de hersenen aanwezig zijn, of meer stress op vroege leeftijd de kenmerkende afwijkingen in de hersenen en geheugenverlies kan verergeren, en of minder stress deze ontwikkelingen kan vertragen. Drs. Eva Naninck, assistent in opleiding bij dr. Aniko Körösie Universitair van Amsterdam Dit project is gefinancierd door de ISAO, door u! Het project van dr. Harm Krugers loopt van 1 november 2012 t/m 31 oktober Het is 1 van de 10 onderzoeken die in 2012 van start gingen. De ISAO steunt het onderzoek van dr. Harm Krugers met een bedrag van ,-. Dit bedrag werd opgebracht door onze donateurs. Bedankt voor uw steun! «Cortisol stelt mensen in staat beter om te gaan met stresssituaties» Begrippenlijst Plaques: In het kader van de ziekte van Alzheimer ook wel ook Beta-Amyloïde genoemd. Dit zijn opeenhopingen (plaques) van eiwitten (Amyloïde). Tangles: Onoplosbare ineengestrengelde vezels die in de hersencellen te vinden zijn, zij bestaan voornamelijk uit het Tau-eiwit. Synapsen: Een synaps is het contactpunt tussen twee zenuwcellen, een zenuw en spiercel of een zenuw en kliercel waar informatieoverdracht plaats vindt. Cortisol: Is een hormoon dat gemaakt wordt in de bijnierschors uit cholesterol. Het komt vrij bij elke vorm van stress. Neurogenese: De benaming voor het ontstaan van nieuwe neuronen (zenuwcellen). MRI: Magnetic Resonance Imaging Drs. Eva Naninck, assistent in opleiding bij dr. Aniko Körösie Universitair van Amsterdam Stress op jonge leeftijd en de ziekte van Alzheimer Hoe kunnen we negatieve effecten voorkomen met Neurogenese, epi-genetica en beweging? We veronderstellen dat nieuwe zenuwcellen en subtiele veranderingen in DNA (zgn. 'epi-genetica') mede verantwoordelijk zijn voor geheugenproblemen tijdens veroudering. Omgevingsfactoren die een rol spelen bij geheugenproblemen en dementie? Nieuwe hersencellen komen vooral voor in de hippocampus, een gebied betrokken bij leren en geheugen. Hun aanmaak wordt sterk onderdrukt door stress terwijl bijvoorbeeld hardlopen deze 'neurogenese' juist stimuleert. Naast genetische factoren worden steeds meer omgevingsfactoren bekend die de kans op geheugenproblemen en dementie beïnvloeden. Vroege stress Bij dieren bleek dat geheugenproblemen tijdens het ouder worden, bij stress op jonge leeftijd, eerder optraden. Daarbij deed het de aantallen stamcellen en nieuwe neuronen in het brein (een maat voor plasticiteit) levenslang afnemen. Met dit project willen we onderzoeken of vroege stress het ontwikkelen van dementie kan versnellen en welke mechanismes hieraan ten grondslag liggen. «Kan vroege stress dementie versnellen?» Lichamelijke beweging We verwachten dat dementie bij dieren eerder zal optreden en verergeren bij vroege stress terwijl de neurogenese levenslang zal zijn afgenomen. Door hardlopen op latere leeftijd verwachten we dat beide processen beïnvloed en mogelijk hersteld zullen worden. De analyse van de epi-genetische veranderingen zal hierbij belangrijke inzichten verschaffen en mogelijk bij kunnen dragen aan nieuwe methodes voor preventie en therapie bij dementie. Nieuws ISAO Even voorstellen Wie: Romy Gebben Medewerkster: website en social media ISAO heeft sinds kort een nieuwe medewerkster website en social media in dienst. Het nieuwe gezicht achter deze digitale revolutie is Romy Gebben. Romy heeft van dichtbij meegemaakt welke gevolgen de ziekte van Alzheimer met zich mee brengt. Haar oma leed aan deze ongeneselijke ziekte en is inmiddels overleden. Ik ben erg dankbaar dat ik middels mijn werk de bewustwording van deze ziekte mag vergroten en mensen meer informatie kan bieden over alzheimer. Ik ga mij dan ook zeker voor de volle 100% inzetten om dit te verwezenlijken. 4 AlzheimerActueel AlzheimerActueel 5
4 ONDERZOEK Dr. Mirjam Geerlings Universiteit van Utrecht VisiteClowns bijzondere giften Stichting VisiteClowns: 'Je geeft mensen iets wat ze even blij en vrolijk maakt.' Tijdens de presentatiemiddag hadden wij namens de Stichting VisiteClowns Jeanine de Graaf en Henk Bieze te gast. Deze Stichting werd 5 jaar geleden opgericht en werkt op dit moment met vijf professionele clowns (ZZP'ers) die spelen voor dementerende ouderen en voor mensen met een verstandelijke beperking. De hippocampus in vroege stadia van de ziekte van Alzheimer De ziekte van Alzheimer is een hersenaandoening die vooral gekenmerkt wordt door geheugenstoornissen. Deze worden veroorzaakt door atrofie (letterlijk zonder voeding ) van de hersenen waardoor weefselverlies optreedt. Atrofie kan zichtbaar gemaakt worden met beeldvormende technieken, zoals MRI. De hersenen bestaan uit meerdere structuren die met elkaar verbonden zijn en waarvan sommige meer of minder specifieke functies hebben. De hippocampus is één van deze structuren. Het is een kleine structuur van ongeveer 3,5 ml die zowel in de linker- als de rechterhersenhelft zit. De naam hippocampus is gegeven omdat de structuur een beetje op een zeepaardje lijkt. De hippocampus is heel belangrijk voor het geheugen. Zonder hippocampus, ben je niet in staat zijn om nieuwe herinneringen te vormen. Wegens de belangrijke rol voor het geheugen, wordt atrofie van de hippocampus vaak gezien als een specifiek kenmerk van de ziekte van Alzheimer. Maar ook bij normale veroudering treedt weefselverlies van de hersenen op, ook bij de hippocampus. In dit opzicht is atrofie van de hippocampus dus niet specifiek voor de ziekte van Alzheimer. De hippocampus bestaat echter uit meerdere subgebieden en er zijn aanwijzingen dat deze verschillend zijn in functie en hun relatie met ziektes. Het idee is dan ook dat we meer inzicht kunnen krijgen in het ontstaan van de ziekte van Alzheimer en het onderscheid met normale veroudering van de hersenen als we deze subgebieden apart bestuderen. Tot kort geleden was het niet mogelijk om deze subgebieden in levende mensen met beeldvor- mende technieken zoals MRI af te beelden. In het UMC Utrecht hebben wij een nieuwe techniek ontwikkeld op MRI met zeer hoge veldsterkte (7 Tesla) die de subgebieden binnen de hippocampus in groot detail af kan beelden. Een van de belangrijke vragen van het onderzoek is of bij vroege stadia van de ziekte van Alzheimer specifieke subgebieden zijn aangetast die niet of in mindere mate zijn aangetast bij normale veroudering van de hersenen, en of bij normale veroudering andere subgebieden zijn aangetast. Voor dit onderzoek zullen 80 patiënten met een milde vorm van de ziekte van Alzheimer vergeleken worden met 80 oudere mensen zonder cognitieve stoornissen (allen 60 jaar of ouder). De patiënten zullen geworven worden via de geheugenpoli s in het UMC Utrecht, en de ouderen zonder cognitieve stoornissen zullen geworven worden via huisartsenpraktijken in Utrecht. Met dit onderzoek hopen we meer inzicht te krijgen in het belang van de subgebieden in de hippocampus bij het ontstaan van de ziekte van Alzheimer en een bijdrage te leveren aan kennis omtrent normale veroudering van de hersenen en het ontstaan van de ziekte van Alzheimer. Jeanine: Wat je wilt doen, is contact maken. Dat krijgen wij voor elkaar door de ander als clown te ontmoeten. Je zet alles in. Het spel is het belangrijkste en dat neem je mee, je geeft mensen echt iets wat ze even blij of vrolijk maakt. Puur en kwetsbaar De VisiteClowns bedenken niets van tevoren en dat is ook hun kracht. Het verschil met een gewone clown is dat de VisiteClown geen druk typetje is dat zomaar even binnen valt. Henk: "Het gaat erom dat je heel goed weet wat je aan het doen bent. Je staat helemaal open, puur en kwetsbaar, uitnodigend tot contact zonder allerlei drempels die je in het dagelijkse leven wel in acht neemt. Wat is er mooier dan dat er vrolijkheid in de huiskamer is?" De stichting probeert samen met verzorgingstehuizen en instellingen projecten op te zetten. 6 AlzheimerActueel AlzheimerActueel 7 Over ISAO In sommige huizen komen de visiteclowns nu al drie tot vijf jaar, ze komen dan minstens 8 keer per jaar langs. Voor meer informatie over de stichting VisiteClowns kunt u terecht op hun website: ' Wat is er mooier dan dat er vrolijkheid in de huiskamer is! ' De Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek en voorlichting Veel mensen denken vaak dat de ISAO alleen wetenschappelijk onderzoek naar de ziekte van Alzheimer financiert. Een groot deel van onze beschikbare middelen wordt inderdaad aan deze doelstelling besteedt. Maar ISAO doet meer! Naast het steunen van onderzoek naar de ziekte van Alzheimer geeft ISAO ook voorlichting over de ziekte. De ISAO zet zich in voor meer bewustwording en kennis op het gebied van alzheimer door informatie en nieuws te verzamelen en deze te delen. Via de website, het verstrekken van (gratis) brochures en het versturen van onze nieuwsbrieven, Facebook en Twitter. In overleg geven we zelfs graag een op maat gemaakte presentatie op locatie. Heeft u vragen over de ziekte van Alzheimer, het onderzoek naar deze ziekte of onze stichting, dan kunt u terecht op onze website Ook kunt u een sturen naar info@alzheimer.nl. Wilt u meer weten over onze op maat gemaakte presentaties op locatie, dan kunt u contact opnemen met Claudia Lemmens via clemmens@alzheimer.nl. U kunt natuurlijk ook gewoon bellen met
5 bijzondere giften Steun voor de ISAO Waardering vanuit de hele wereld De heer Ton van der Velden is ruim 37 jaar werkzaam geweest bij Tebodin, een internationaal opererend advies- en ingenieursbureau. Ter gelegenheid van zijn afscheid als directeur wilde hij graag een donatie doen aan de Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek (ISAO). Al een aantal jaar draagt hij ISAO een warm hart toe. Vol waardering en respect voor de heer Van der Velden hebben vele relaties, collega s en vrienden uit binnen- en buitenland spontaan gereageerd! Dit geweldige initiatief heeft geleid tot een totaalbedrag van 5.642,93. De heer en mevrouw Van der Velden Mantelzorg nader bekeken De ouderenzorg in Nederland wordt de komende jaren steeds verder versoberd zo is onlangs door het kabinet besloten. Een direct gevolg daarvan is dat ongeveer 800 verzorgingshuizen in 2020 de deuren zullen hebben gesloten en de zorg voor, het alleen maar toenemende aantal, ouderen steeds meer op de schouders van de familie terecht zal komen. Wat is een mantelzorger? Een mantelzorger is iemand die er, al dan niet noodgedwongen, voor kiest om te zorgen voor iemand in zijn of haar omgeving die deze verzorging ook echt nodig heeft en waar een emotionele band mee bestaat. Zoals bijvoorbeeld de zorg voor een ouder. Zorg die vaak niet zomaar gestopt kan worden en soms wel 24 uur per dag nodig is. Zorgcompliment Als dank hiervoor kunnen mantelzorgers het zogenaamde zorgcompliment aanvragen. De overheid heeft dit zorgcompliment ingevoerd voor mantelzorgers die zieke familieleden verzorgen. Door deze zorg wordt de overheid veel geld bespaart, een opname in een verpleeghuis of zorginstelling wordt immers voorkomen. Wordt de aanvraag goedgekeurd, dan ontvangt de mantelzorger als "compliment" een kleine tegemoetkoming (2012; 200). Bent u niet gehuwd of heeft u geen geregistreerde partner en zorgt u voor uw alleenstaande vader of moeder? Heeft u hem of haar in huis genomen (of bent u bij hem of haar ingetrokken)? Vraag dan direct het zorgcompliment aan! Als u aan al deze eisen voldoet en u heeft het zorgcompliment ontvangen, dan bent u als kind voor de erfbelasting (voorheen successierecht genoemd) niet alleen vrijgesteld over de eerste , maar hoeft u over de eerste geen erfbelasting te betalen. Een groot verschil! 8 AlzheimerActueel
AlzheimerActueel Informatie voor donateurs van de Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek
Nummer 2 / juni 2014 AlzheimerActueel Informatie voor donateurs van de Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek Onderzoek naar lipocaline-2 bij alzheimer Prof. dr. Ulrich Eisel Nieuwe directeur ISAO
Nadere informatieAlzheimerActueel Informatie voor donateurs van de Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek
Nummer 1 / maart 2014 AlzheimerActueel Informatie voor donateurs van de Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek Special Presentatiemiddag Er zijn mensen die aan de verschrompeling van het brein weten
Nadere informatieAlzheimerActueel Informatie voor donateurs van de Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek
Nummer 3 / september 2014 AlzheimerActueel Informatie voor donateurs van de Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek Wereld Alzheimer Dag: een dag om nooit te vergeten! Wereld Alzheimer Dag: een dag
Nadere informatieIntegratie van functionele en moleculaire beeldvorming bij de ziekte van Alzheimer
Integratie van functionele en moleculaire beeldvorming bij de ziekte van Alzheimer Achtergrond De ziekte van Alzheimer De ziekte van Alzheimer (Alzheimer s disease - AD) is een neurodegeneratieve ziekte
Nadere informatieDEMENTIE EN HET GENETISCH ONDERZOEK
DEMENTIE EN HET GENETISCH ONDERZOEK Prof. Dr. Julie van der Zee, PhD Neurodegeneratieve Hersenziekten Groep, Department Moleculaire Genetica, VIB, Laboratorium Neurogenetica, Instituut Born Bunge, Universiteit
Nadere informatieAlzheimerActueel Informatie voor donateurs van de Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek
nummer 3 / oktober 2012 AlzheimerActueel Informatie voor donateurs van de Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek 'Het bloedvat jong houden. Dat is wat we willen.' Dr. Koen Bossers Transcriptiefactoren
Nadere informatieAlzheimerActueel Informatie voor donateurs van de Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek
Nummer 1 / maart 2013 AlzheimerActueel Informatie voor donateurs van de Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek 'Er lijkt heel wat te gebeuren in de kleine hersenen.' Gerda Arkesteijn 'Het besef dat
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 137 138 Het ontrafelen van de klinische fenotypen van dementie op jonge leeftijd In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, komt dementie ook op jonge leeftijd voor. De diagnose
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting nelleke tolboom binnenwerk aangepast.indd 161 28-12-2009 09:42:54 nelleke tolboom binnenwerk aangepast.indd 162 28-12-2009 09:42:54 Beeldvorming van Alzheimerpathologie in vivo:
Nadere informatieAlzheimerActueel. SPECIAL presentatiemiddag. Informatie voor donateurs van de Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek
nummer 3 / oktober 2011 AlzheimerActueel Informatie voor donateurs van de Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek SPECIAL presentatiemiddag Wetenschappelijke adviesraad Dr. Geert-Jan Biessels Vaatschade
Nadere informatieBesmettelijke hersenaandoeningen
Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Moeten we ons zorgen maken over een huntingtine-invasie? Goed lab
Nadere informatieAlzheimerActueel Informatie voor donateurs van de Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek
Nummer 4 / december 2015 AlzheimerActueel Informatie voor donateurs van de Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek Verstoring eiwithuishouding bij ziekte van Alzheimer Met Dick Jaarsma Kent u de Cradle?
Nadere informatieDementie. Ilse Masselis regionaal expertisecentrum dementie Sophia Kortrijk
Dementie Ilse Masselis regionaal expertisecentrum dementie Sophia Kortrijk Expertisecentra dementie Vlaanderen Visie Het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen en de negen regionale expertisecentra dementie
Nadere informatieBijlage 4.2.2 Vragenlijst voor stotterende kinderen
Bijlage 4.2.2 Vragenlijst voor stotterende kinderen bussum 2011 Wij wijzen erop dat het gebruik van de bijlagen bedoeld is voor de praktijk van de therapeut die de in het boek Stotteren: van theorie naar
Nadere informatieDe ziekte van Alzheimer is een neurodegeneratieve aandoening en de meest voorkomende
Nederlandse samenvatting Ontsteking bij de ziekte van Alzheimer in vivo kwantificatie Achtergrond De ziekte van Alzheimer is een neurodegeneratieve aandoening en de meest voorkomende vorm van dementie.
Nadere informatieOnderzoeksgroep Neurodegeneratieve Hersenziekten
WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK NAAR DE ROL VAN GENETICA IN JONGDEMENTIE: FAMILIES, MUTATIES EN GENETISCHE TESTEN. Christine Van Broeckhoven Neurodegeneratieve Hersenziekten Groep, Department Moleculaire Genetica,
Nadere informatieDEMENTIE: HOEVER STAAT HET ONDERZOEK? Christine Van Broeckhoven. 2012-10-23 Lezing Davidsfonds Boom- Niel. Prof. Dr. Christine Van Broeckhoven PhD DSc
DEMENTIE: HOEVER STAAT HET ONDERZOEK? Christine Van Broeckhoven Neurodegeneratieve Hersenziekten Groep, Department Moleculaire Genetica, VIB, Laboratorium voor Neurogenetica, Instituut Born Bunge, Universiteit
Nadere informatieLinks op de foto mijn moeder, Greet van. Woudenberg-Brink met haar man, kinderen en. kleinkinderen tijdens een laatste vakantie op
Kwaliteit van leven en hoogwaardige kwaliteit van zorg voor mensen met dementie: dat is voor Alzheimer Nederland een belangrijke drijfveer. Zeker nu de hervormingen in de langdurige zorg aan de orde van
Nadere informatiezorgen voor elkaar over mantelzorgers met een migranten achtergrond stamm
zorgen voor elkaar over mantelzorgers met een migranten achtergrond stamm Mantelzorg is... Mooi De hulpvrager is je dankbaar, mantelzorg geeft veel voldoening Divers De taken lopen uiteen: huishoudelijke
Nadere informatieEen mens met dementie is een persoon met wensen, gevoelens en voorkeuren. En geen dode geest in een nog levend lichaam. Met deze presentatie willen
1 Een mens met dementie is een persoon met wensen, gevoelens en voorkeuren. En geen dode geest in een nog levend lichaam. Met deze presentatie willen we de clichés omtrent dementie bijstellen. Het beeld
Nadere informatieDe ziekte van Alzheimer. Diagnose
De ziekte van Alzheimer Bij dementie is er sprake van een globale achteruitgang van de cognitieve functies, zoals het geheugen of de taalfuncties. Deze achteruitgang leidt tot functionele beperkingen in
Nadere informatieInformatie over Exoom sequencing
Informatie over Exoom sequencing Exoom sequencing is een nieuwe techniek voor erfelijkheidsonderzoek. In deze folder vindt u informatie over dit onderzoek. De volgende onderwerpen komen aan bod: Om de
Nadere informatieDementie maar anders Vergeet Dementie Onthou Mens
Dementie maar anders Vergeet Dementie Onthou Mens Wat is dementie? Dementie is geen op zichzelf staande ziekte, maar een combinatie van verschijnselen (syndroom): Geheugenstoornissen Verwardheid Verminderde
Nadere informatieStand van het Onderzoek naar Dementie en Alzheimer
Stand van het Onderzoek naar Dementie en Alzheimer Christine Van Broeckhoven Neurodegeneratieve Hersenziekten Groep, Department Moleculaire Genetica, VIB, Laboratorium voor Neurogenetica, Instituut Born-Bunge,
Nadere informatieALS Onderzoek. ALS biobank en database. ALS Onderzoek. Onderzoeksprojecten
ALS Onderzoek ALS Centrum Nederland doet onderzoek naar ALS, PLS en PSMA met als doel om zo snel mogelijk een behandeling voor deze ziektes te vinden. We verzamelen gegevens van zoveel mogelijk patiënten.
Nadere informatieDementie. Havenziekenhuis
Dementie Uw arts heeft met u en uw naasten besproken dat er (waarschijnlijk) sprake is van dementie. Mogelijk bent u hiervan geschrokken. Het kan ook zijn dat u of uw omgeving hier al op voorbereid was.
Nadere informatieDe mantelzorg DER LIEFDE
De mantelzorg DER LIEFDE Ongeveer 3,5 miljoen Nederlanders zorgen onbetaald en langdurig voor een chronisch zieke, gehandicapte of hulpbehoevende partner of familielid. Ook op de HAN zijn veel medewerkers
Nadere informatieDementie Radboud universitair medisch centrum
Dementie Bij u, uw partner of familielid is dementie vastgesteld. In deze folder kunt u lezen wat dementie is en waar u voor verdere vragen en informatie terecht kunt. Vanwege de leesbaarheid wordt in
Nadere informatie100-plus onderzoek: wel oud maar niet dement. informatiefolder
100-plus onderzoek: wel oud maar niet dement informatiefolder 1 Juist u, de 100-plusser die niet dement is Bent u ouder dan 100 jaar en helemaal helder, of kent u misschien iemand voor wie dit opgaat?
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting In het promotieonderzoek dat wordt beschreven in dit proefschrift staat schade aan de bloedvaten bij dementie centraal. Voordat ik een samenvatting van de resultaten geef zal ik
Nadere informatieU zorgt voor iemand met dementie. Wie zorgt er voor u?
U zorgt voor iemand met dementie. Wie zorgt er voor u? Uw hart luchten Adviezen inwinnen Uw problemen bespreken Mevrouw Meijers weet wat het is om te zorgen voor iemand met dementie: Zowel mijn buurvrouw
Nadere informatieNederlandse samenvatting proefschrift Renée Walhout. Veranderingen in de hersenen bij Amyotrofische Laterale Sclerose
Nederlandse samenvatting proefschrift Veranderingen in de hersenen bij Amyotrofische Laterale Sclerose Cerebral changes in Amyotrophic Lateral Sclerosis, 5 september 2017, UMC Utrecht Inleiding Amyotrofische
Nadere informatieVerschil tussen Alzheimer en dementie
Inhoudsopgave Verschil tussen Alzheimer en Dementie blz. 1 De fasen van Dementie blz. 2 Verschijnselen van Dementie blz. 3 Verschil tussen gezond en dementerend, waardoor? Blz. 4 Benaderingswijze blz.
Nadere informatieWat zijn polyq ziektes?
Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Zijn er genetische verbanden tussen neurodegeneratieve ziektes?
Nadere informatieNHL symposium. Down & Alzheimer. dr. Alain Dekker Rijksuniversiteit Groningen Universitair Medisch Centrum Groningen
NHL symposium Down & Alzheimer dr. Alain Dekker a.d.dekker@umcg.nl Rijksuniversiteit Groningen Universitair Medisch Centrum Groningen Wat is het verschil tussen dementie en de ziekte van Alzheimer? Dementie
Nadere informatieOmdat een Open Generatie Verleden verhindert om Jezelf te zijn! Dit geldt zowel voor ons individueel als als leefgemeenschap
Omdat een Open Generatie Verleden verhindert om Jezelf te zijn! Dit geldt zowel voor ons individueel als als leefgemeenschap Met het afsluiten van een open generatie verleden biedt je jezelf als mens de
Nadere informatieINFORMATIE DECEMBER 2015 NUMMER 5
INFORMATIE DECEMBER 2015 NUMMER 5 schooljaar 2015 2016 Geachte ouders, beste leerlingen, Dit is de laatste Van Hasseltschool nieuwsbrief van 2015. Het is ook de allerlaatste van mijn hand. Na ruim 40 jaar
Nadere informatieWelkom in het Alzheimercentrum Erasmus MC
Welkom in het Alzheimercentrum Erasmus MC In ons Alzheimercentrum zien wij mensen met verschillende vormen van dementie, of een vermoeden daarvan. Door intensieve samenwerking tussen verschillende afdelingen
Nadere informatie\ Thuiszorg. Zorg en hulp bij u thuis. BrabantZorg, met aandacht
\ Thuiszorg Zorg en hulp bij u thuis BrabantZorg, met aandacht 2 Alle aandacht en zorg bij u thuis \ Thuiszorg Thuis wonen in uw vertrouwde omgeving met alle hulp en zorg die u nodig heeft. BrabantZorg
Nadere informatieCP9. In gesprek over de toekomst
CP9 In gesprek over de toekomst Na het voortgezet onderwijs kiest uw kind welk vak hij wil gaan leren en welke opleiding hij wil gaan volgen. Hij maakt een beroepskeuze. Een decaan of studiebegeleider
Nadere informatieUMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Pijnrevalidatie voor kinderen en jongeren
UMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Pijnrevalidatie voor kinderen en jongeren Informatie voor kinderen, jongeren en ouders Wat staat er in deze folder? Inleiding voor ouders 1 Informatie
Nadere informatieOuderen en seksualiteit:
Ouderen en seksualiteit: een oud taboe of een sexy verhaal? Vaak denken jongeren dat mensen van boven de 60 geen seks meer hebben, of daar toch zeker niet van genieten. Niets is minder waar. Maar ook in
Nadere informatieAlzheimerActueel. Informatie voor donateurs van de Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek. Dr. Saartje Burgmans
nummer 1 / maart 2012 AlzheimerActueel Informatie voor donateurs van de Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek Lekkage van de bloed-hersenbarrière bij de ziekte van Alzheimer Dr. Edwin Jacobs Waarom
Nadere informatieOnderzoek naar de nazorg bij dikke darmkanker door de huisarts of de chirurg en het gebruik van een persoonlijke interactieve website (I CARE studie).
Onderzoek naar de nazorg bij dikke darmkanker door de huisarts of de chirurg en het gebruik van een persoonlijke interactieve website (I CARE studie). Verbetert de zorg na de behandeling van dikke darmkanker
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20126 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Dumas, Eve Marie Title: Huntington s disease : functional and structural biomarkers
Nadere informatieWat is dementie? Radboud universitair medisch centrum
Wat is dementie? Bij de diagnostiek en behandeling van mensen met dementie werkt het Jeroen Bosch Ziekenhuis nauw samen met het Radboud Alzheimer Centrum in het Radboudumc te Nijmegen. We wisselen voortdurend
Nadere informatiehet lerende puberbrein
het lerende puberbrein MRI / fmri onbalans hersenstam of reptielenbrein automatische processen, reflexen, autonoom het limbisch systeem of zoogdierenbrein cortex emotie, gevoel, instinct, primaire behoeften
Nadere informatieIs een bipolaire stoornis erfelijk?
Kenniscentrum Bipolaire Stoornissen p/a Dimence Postbus 398 7600 AJ Almelo www.kenbis.nl Vragen over erfelijkheid bij de bipolaire stoornis Op dit moment wordt ervan uitgegaan dat een combinatie van erfelijke
Nadere informatieDag 15 - natuurlijk speechen met mind mapping
Dag 15 - natuurlijk speechen met mind mapping Zodra je er op gaat letten zie je dat veel toespraken eigenlijk heel onnatuurlijk overkomen. De spreker staat kaarsrecht achter zijn spreekgestoelte. Hij duikt
Nadere informatiePatiënteninformatie. Medische Psychologie. Informatie over neuropsychologisch onderzoek
Patiënteninformatie Medische Psychologie Informatie over neuropsychologisch onderzoek Medische Psychologie Informatie over neuropsychologisch onderzoek U bent door een specialist van het ziekenhuis verwezen
Nadere informatieAlzheimerActueel. Samen sterk bij dementie met Inlife. VisiteClowns voor mensen met dementie. Tovertafel geeft licht in de duisternis van dementie
Nummer 1 / maart 2016 AlzheimerActueel Informatie voor donateurs van de Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek Samen sterk bij dementie met Inlife VisiteClowns voor mensen met dementie Tovertafel
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING 188 Type 1 Diabetes and the Brain Het is bekend dat diabetes mellitus type 1 als gevolg van hyperglykemie (hoge bloedsuikers) kan leiden tot microangiopathie (schade aan de kleine
Nadere informatieWES: Informatiebrief en toestemmingsformulier voor whole exome sequencing
WES: Informatiebrief en toestemmingsformulier voor whole exome sequencing Geachte ouders, De arts van uw kind heeft aan u voorgesteld om met gebruik van een nieuwe techniek uitgebreid onderzoek van het
Nadere informatieGa door met mijn strijd. Amyotrofische Laterale Sclerose. www.als.nl. Informatie over ALS, het ALS Centrum en Stichting ALS Nederland
Ga door met mijn strijd Amyotrofische Laterale Sclerose Informatie over ALS, het ALS Centrum en Stichting ALS Nederland www.als.nl Amyotrofische Laterale Sclerose is een dodelijke zenuw-spierziekte waarbij
Nadere informatieThema s voor het Alzheimer Café. Verzameld, kopjes gekozen en geordend door Franklin Roos van Alzheimer Café Zuidelijk Westerkwartier te Leek
Thema s voor het Alzheimer Café Verzameld, kopjes gekozen en geordend door Franklin Roos van Alzheimer Café Zuidelijk Westerkwartier te Leek Medische aspecten Wat is dementie? Medische aspecten Verschillende
Nadere informatieEen kijkje in je hersenen
Brein in beeld Een kijkje in je hersenen Je brein ziet eruit als een uit de kluiten gewassen walnoot, niet veel groter dan twee gebalde vuisten tegen elkaar. Wat de hersenen doen, het is teveel om op te
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting HET BEGRIJPEN VAN COGNITIEVE ACHTERUITGANG BIJ MULTIPLE SCLEROSE Met focus op de thalamus, de hippocampus en de dorsolaterale prefrontale cortex Wereldwijd lijden ongeveer 2.3
Nadere informatieNederlandse samenvatting
5 Nederlandse samenvatting FUNCTIONELE EN PERFUSIE MRI BIJ DEMENTIE Dementie kan worden veroorzaakt door een groot aantal verschillende ziekten. De ziekte van Alzheimer is de meest voorkomende neurodegeneratieve
Nadere informatieMCI Groep (Mild Cognitive Impairment) Dagactiviteitencentrum Inovum
MCI Groep (Mild Cognitive Impairment) Dagactiviteitencentrum Inovum Voor mensen die problemen ondervinden met het verwerken van informatie en/of geheugen en taal Dagactiviteitencentrum Inovum in Loosdrecht
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/39720 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Hafkemeijer, Anne Title: Brain networks in aging and dementia Issue Date: 2016-05-26
Nadere informatieWij verzoeken u vriendelijk om bijgaande brief onder de aandacht te brengen b de fracties van de politieke partijen binnen uw gemeente.
Geachte heer, mevrouw, Wij verzoeken u vriendelijk om bijgaande brief onder de aandacht te brengen b de fracties van de politieke partijen binnen uw gemeente. Wilt u zo vriendelijk zijn om ons een ontvangst-
Nadere informatieCHAPTER 10. Nederlandse samenvatting. I never read, I just look at pictures. Andy Warhol
CHAPTER 10 Nederlandse samenvatting I never read, I just look at pictures Andy Warhol 189 Chapter 10 Inleiding Dementie en de ziekte van Alzheimer Dementie is een syndroom dat gekenmerkt wordt door een
Nadere informatieALZHEIMER DEMENTIE: EEN GENETISCH INZICHT IN DE BIOLOGIE VAN DE ZIEKTE
ALZHEIMER DEMENTIE: EEN GENETISCH INZICHT IN DE BIOLOGIE VAN DE ZIEKTE Prof. Dr. Christine Van Broeckhoven PhD DSc Neurodegeneratieve Hersenziekten Groep, Departement voor Moleculaire Genetica, VIB, Laboratorium
Nadere informatieAlzheimerActueel. 20 jaar isao. Informatie voor donateurs van de Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek
Nummer 4 / december 2013 AlzheimerActueel Informatie voor donateurs van de Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek 20 jaar isao 1993-2013 Prof. Dr. Elly Hol De rol van steuncellen bij plaquevorming
Nadere informatieEEG tijdens geheugenactivatie een onderzoek naar vroege hersenveranderingen bij de ziekte van Alzheimer en de ziekte van Huntington
EEG tijdens geheugenactivatie een onderzoek naar vroege hersenveranderingen bij de ziekte van Alzheimer en de ziekte van Huntington In Nederland wordt het aantal patiënten met dementie geschat op meer
Nadere informatieWensen en problemen van mantelzorgers van mensen met dementie: prioriteiten voor de regio Midden-Brabant
Wensen en problemen van mantelzorgers van mensen met dementie: prioriteiten voor de regio Midden-Brabant Rapportage LDP-monitor 07-01-2009 Henk van den Hoven en Marlies Smulders, Alzheimer Nederland, afdeling
Nadere informatieGeorgie Dom. Greep op uw geheugen. Zo blijft u scherp
Georgie Dom Greep op uw geheugen Zo blijft u scherp 1 e druk, juli 2010 Copyright 2010 Consumentenbond, Den Haag Auteursrechten op tekst, tabellen en illustraties voorbehouden Inlichtingen Consumentenbond
Nadere informatieIk ben uit de mode. Netwerk Dementie 7 februari 2019 Judith van Tuijn
Ik ben uit de mode Netwerk Dementie 7 februari 2019 Judith van Tuijn (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium
Nadere informatiePatiënteninformatie. Medische Psychologie. Informatie over neuropsychologisch onderzoek
Patiënteninformatie Medische Psychologie Informatie over neuropsychologisch onderzoek Medische Psychologie Informatie over neuropsychologisch onderzoek U bent door een specialist van het ziekenhuis verwezen
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 203 Nederlandse samenvatting Wittere grijstinten Klinische relevantie van afwijkingen in de grijze stof in multipele sclerose, zoals afgebeeld met MRI Multipele sclerose (MS) is
Nadere informatieSamen voor een gezonde toekomst
business friends Samen voor een gezonde toekomst Business Friends De Business Friends van het Erasmus MC Vriendenfonds is een groep van zakelijke relaties en bedrijven in de regio die we regelmatig uitnodigen
Nadere informatieWelke gebieden in de hersenen veroorzaken de ZvH?
Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Het brein bij de ZvH: groter dan de som van zijn delen? Een belangrijke
Nadere informatieWelke fasen zijn er in Dementie? Blz. 2. Afb eeldingen van gezonde hersenen en een dementerende zorgvrager. Wat is het verschil? Blz.
Wat is het verschil tussen Dementie en Alzheimer? Blz. 1 Welke fasen zijn er in Dementie? Blz. 2 Wat zijn de verschijnselen bij de verschillende fasen? Blz. 3 Afb eeldingen van gezonde hersenen en een
Nadere informatieDe tijd van je leven
De tijd van je leven Dementie Het verschil tussen dementie en alzheimer. Dementie is een verzamelnaam voor een aantal verschijnselen, die verschijnselen worden veroorzaakt door een ziekte. Er zijn ruim
Nadere informatieIk heb een vraag over: Voorwoord. Ik voel me thuis niet prettig, kan ik met iemand praten?
Ik heb een vraag...... over zorg, huiselijk geweld en kindermishandeling, hulp en ondersteuning, opvoeding en jeugdhulp, ziekenhuisopname, beschermd wonen, schulden, werkloosheid, mijn arbeidsbeperking
Nadere informatieVRAGENLIJST. Zorgvrager, vervolgmeting
VRAGENLIJST pagina 2 Uw ervaringen als zorgvrager zijn waardevol U ontvangt zorg. In deze lijst staan vragen over wat die zorg betekent voor u als zorgvrager. Uw antwoorden worden gebruikt in onderzoek
Nadere informatieProbleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het.
ONTMOET HUMANITAS Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het. Zonder uitzondering. Lukt het je niet alleen,
Nadere informatieCHAPTER 9 GENERAL DISCUSSION SUMMARY NEDERLANDSE SAMENVATTING
CHAPTER 9 GENERAL DISCUSSION SUMMARY NEDERLANDSE SAMENVATTING Chapter 9 HERSENEN ONDER DRUK De invloed van bloeddruk en het angiotensine-converterend enzym op de hersenen Achtergrond De ziekte van Alzheimer
Nadere informatieZorg. Omdat een andere blik je leven verrijkt
Zorg vanuit bekeken Omdat een andere blik je leven verrijkt Je kind heeft autisme Je kind blijkt autisme te hebben. Waarschijnlijk had je al langere tijd een vermoeden. Ouders weten vaak al vroeg dat hun
Nadere informatieGezonde hersenen nodig in strijd tegen dementie
Gezonde hersenen nodig in strijd tegen dementie VUmc, Alzheimer Nederland en Hersenstichting introduceren Hersenonderzoek.nl Hersenonderzoek.nl is een digitale omgeving waar mensen zich aan kunnen melden
Nadere informatieHet lerend vermogen van mensen met een dementie dr. Danielle Boelen
Het lerend vermogen van mensen met een dementie dr. Danielle Boelen UMC St Radboud, Medische Psychologie Revalidatiecentrum St. Maartenskliniek Mevrouw Jansen: 83 jaar, sinds 1 jaar ziekte van Alzheimer
Nadere informatieAlzheimerActueel. Onderzoek. Kwaliteit van leven. Lezing. Informatie voor donateurs van de Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek
nummer 2 / juli 2011 AlzheimerActueel Informatie voor donateurs van de Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek Onderzoek Kan eerder behandelen van hart- en vaatziekten dementie afremmen of voorkomen?
Nadere informatieMANTELZORG VANAF JANUARI 2015 EEN GROTERE ZORG VOOR GEMEENTEN
MANTELZORG VANAF JANUARI 2015 EEN GROTERE ZORG VOOR GEMEENTEN Veel jongeren hebben al vroeg de zorg voor een gezinslid. Maar wie zorgt er eigenlijk voor hen? De klassieke verzorgingsstaat verandert in
Nadere informatieAlzheimercentrum Belangrijk
Alzheimercentrum U bent verwezen naar het Alzheimercentrum van VU medisch centrum (VUmc). In dit centrum wordt voor u op één dag al het onderzoek verricht dat nodig is voor het stellen van een diagnose.
Nadere informatieErfelijkheidsonderzoek: Exoomsequencing
Erfelijkheidsonderzoek: Exoomsequencing Exoomsequencing is een nieuwe techniek voor erfelijkheidsonderzoek. In deze folder vindt u informatie over dit onderzoek. De volgende onderwerpen komen aan bod:
Nadere informatieWat gaan we doen? Hoe komt leren tot stand?
Voeding en schoolprestatie: Hoofdzaak of kopzorg? Dr. Renate H.M. de Groot Welten Institute Research, Centre for Learning, Teaching and Technology, Open University of the Netherlands Wat gaan we doen?
Nadere informatieSportief bewegen met dementie. Dementie
Sportief bewegen met dementie Dementie Sportief bewegen met dementie...................................... Bewegen: gezond en nog leuk ook! Regelmatig bewegen heeft een positieve invloed op de gezondheid
Nadere informatieINFORMATIEFOLDER BIJ HET ONDERZOEK GETITELD. Tweelingfamilieonderzoek naar genetische invloeden op lichamelijke en geestelijke gezondheid
VRIJE UNIVERSITEIT NERDERLANDS REGISTER TWEELINGEN INFORMATIEFOLDER BIJ HET ONDERZOEK GETITELD Tweelingfamilieonderzoek naar genetische invloeden op lichamelijke en geestelijke gezondheid 2 Tweelingfamilieonderzoek
Nadere informatieAmyloïd-bindende eiwitten bij de ziekte van Alzheimer
Amyloïd-bindende eiwitten bij de ziekte van Alzheimer Introductie onderzoeksproject De ziekte van Alzheimer De ziekte van Alzheimer is een neurologische aandoening en is de meest voorkomende vorm van dementie.
Nadere informatieTevredenheid van familieleden en mantelzorgers met casemanagement bij dementie
Tevredenheid van familieleden en mantelzorgers met casemanagement bij dementie (in te vullen door mantelzorgers) Codering tevredenheidsonderzoek : _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ Datum verzending : _ _ - _ _ - _
Nadere informatieAntonius College: Dementie
Antonius College: Dementie Sprekers Karel van Wieringen internist ouderengeneeskunde Doetie Visser verpleegkundig specialist geriatrie Polikliniek Klinische Geriatrie Specifiek gericht op ouderen, maar
Nadere informatieMijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd
Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen
Nadere informatieMEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Vrienden & Relaties
MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Vrienden & Relaties s Avonds en in het weekend zit ik vaak alleen thuis. Ik bel dan wel eens met mijn vrienden, maar ze bellen me nooit terug. Ik heb verkering,
Nadere informatiePatiënten Informatie Brochure Erfelijkheidsonderzoek: Exoom Sequencing
2 Patiënten Informatie Brochure Erfelijkheidsonderzoek: Exoom Sequencing Algemene informatie Exoom Sequencing is een nieuwe techniek voor erfelijkheidsonderzoek. In deze folder vindt u informatie over
Nadere informatieSamen komen we verder. Draag bij aan onderzoek naar kanker, steun stichting VUmc CCA
Samen komen we verder Draag bij aan onderzoek naar kanker, steun stichting VUmc CCA Uw bijdrage zorgt voor vooruitgang Juan Garcia, onderzoeker bij VUmc CCA: Ik studeerde geneeskunde omdat ik mensen wilde
Nadere informatieDe overeenkomsten tussen de ziekte van Parkinson en de ziekte van Huntington
Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Succesvolle gentherapiestudie bij de ziekte van Parkinson geeft
Nadere informatieInformatiebrief Hersenonderzoek.nl Biobank: bloeddonatie
Informatiebrief Hersenonderzoek.nl Biobank: bloeddonatie Geachte heer/mevrouw, U ontvangt deze brief omdat u staat ingeschreven bij Hersenonderzoek.nl. In deze brief vragen we u of u bloed wilt doneren
Nadere informatieHoofdstuk 1 Milde geheugenproblemen
Hoofdstuk 1 Milde geheugenproblemen Meneer Ter Burg: Ik merkte al een tijdje dat mijn geheugen achteruitging. Maar je wilt het niet toegeven, hè? Mijn vrouw merkte het ook, zo bleek later. Op een gegeven
Nadere informatieStichting Karibu ANBI geregistreerd
Stichting Karibu ANBI geregistreerd Ambassadeur: Rik Felderhof Voorzitter Comité van aanbeveling: Mr. A.A.M. van Agt Piksenweg 19A 7645 BC Hoge Hexel Lezingen/info: tel. 0546 697 188 Internet: marjantieberink@gmail.com
Nadere informatieHoe gaat het in z n werk daar? Wat is er anders dan een gewone poli?
INTERVIEW d.d. 28 december 2009 Coeliakiepoli Op het interview-wenslijstje van Nynke en Zara staat Dr. Luisa Mearin. Zij is kinderarts MDL in het LUMC te Leiden en heeft als eerste met haar collega s in
Nadere informatie