JAARVERSLAG 2014 ROYAL COSUN

Transcriptie

1

2 ROYAL COSUN JAARVERSLAG 2014 Het jaarverslag 2014 is ook verkrijgbaar in het Engels. In geval van verschillen tussen de Nederlandse en de Engelse versie heeft de Nederlandse voorrang. Naast dit jaarverslag brengt Cosun een digitaal MVO-verslag uit. De verslagen zijn tevens beschikbaar op This Annual Report is also published in English. In the event of inconsistencies between the English and the Dutch version the latter shall prevail. This Annual Report is also available on the internet: Coöperatie Koninklijke Cosun U.A. Van de Reijtstraat 15, 4814 NE Breda Postbus 3411, 4800 MG Breda Telefoon (076) Fax (076) Internet Ingeschreven in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel Zuidwest-Nederland onder nummer

3 OVER ROYAL COSUN 1 INHOUD OVER COSUN Adressen 2 Profiel 3 Businessmodel 4 Vestigingen 5 KENGETALLEN 6 COÖPERATIE Verslag coöperatie 8 Overzicht leden en aandelen 9 VERSLAG Bericht van de voorzitters 10 Financiële gang van zaken 12 Vooruitzichten 14 Verantwoord ondernemen 15 COSUN IN BEDRIJF Innovatie en ontwikkeling 17 Suiker Unie 18 Aviko 20 Sensus 22 SVZ 24 Duynie-groep 26 Cosun Biobased Products 28 BEHEERSASPECTEN Risicoprofiel 29 Corporate governance 33 Verslag van de raad van toezicht 34 Samenstelling bestuursorganen 36 JAARREKENING 2014 Geconsolideerde balans 38 Geconsolideerde winst-en-verliesrekening 39 Geconsolideerd kasstroomoverzicht 40 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 41 Enkelvoudige balans 60 Enkelvoudige winst-en-verliesrekening 61 Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening 62 OVERIGE GEGEVENS Controleverklaring van de onafhankelijke accountant 69 Statutaire bepalingen 71

4 OVER COSUN 2 ADRESSEN ROYAL COSUN Postbus MG Breda COSUN FOOD TECHNOLOGY CENTER Postbus BH Roosendaal Tel.: (076) Fax.: (076) info@cosun.com Tel.: (0165) Fax: (0165) AVIKO Postbus AA Steenderen DUYNIE-GROEP Postbus AB Alphen aan den Rijn Tel.: (0575) Fax: (0575) info@aviko.nl Tel.: (0172) Fax: (0172) info@duynieholding.com SENSUS Postbus BH Roosendaal SUIKER UNIE Postbus AC Oud Gastel Tel.: (0165) Fax: (0165) info@sensus.nl Tel.: (0165) Fax: (0165) info@suikerunie.com SVZ Postbus LM Breda COSUN BIOBASED PRODUCTS Postbus MG Breda Tel.: (076) Fax: (076) info@svz-nl.com Tel.: (076)

5 OVER COSUN 3 PROFIEL Royal Cosun is een agro-industrieel concern dat akkerbouwgewassen en andere plantaardige grondstoffen verwerkt. Cosun is een coöperatie waarbij zo n Nederlandse suikerbietentelers zijn aangesloten. De suikerbieten van onze leden worden sinds 1899 door de coöperatie verwerkt. In de loop van de tijd hebben wij nieuwe activiteiten, die vrijwel altijd een relatie met de land- en tuinbouw hebben, aan ons portfolio toegevoegd. Uit plantaardige grondstoffen als suikerbieten, aardappelen, cichorei, groenten en fruit produceren wij een breed assortiment ingrediënten en halffabricaten voor de internationale voedingsmiddelenindustrie. Daarnaast maken wij producten die via de foodservice (horeca en groothandel) en de retail aan consumenten worden aangeboden. In toenemende mate ontwikkelen we ook ingrediënten voor niet-voedingstoepassingen. Zo leveren we producten aan de veevoedersector, ontwikkelen we bouwstenen voor biobased chemicaliën en produceren we bio-energie (groen gas). Van alle bedrijven binnen Cosun zijn Suiker Unie en Aviko het bekendst. Zij produceren van oudsher suiker- en aardappelspecialiteiten. Sensus produceert uit cichorei de voedingsvezel inuline, die wordt gebruikt voor vezelverrijking maar ook om het suiker- en/of vetgehalte in voeding te verlagen. SVZ verwerkt fruit en groenten tot concentraten en puree voor de voedingsmiddelenindustrie. Duynie-groep verhandelt en distribueert veevoer en ontwikkelt hoogwaardige toepassingen op basis van rest- en bijproducten van voedingsmiddelenbedrijven. Cosun Biobased Products is een onderneming in opbouw. De onderneming legt zich toe op de ontwikkeling en productie van functionele groene chemicaliën en materialen op basis van hernieuwbare, plantaardige grondstoffen voor uiteenlopende toepassingen. Royal Cosun beschikt over een gezamenlijk onderzoeksen ontwikkelingscentrum: het Cosun Food Technology Centre (CFTC). In nauwe samenwerking met de bedrijven binnen Cosun werkt het CFTC aan betere toepassingen van plantaardige grondstoffen, innovaties in procestechnologie, optimalisatie van energiemanagement en, al dan niet in samenwerking met klanten, het ontwikkelen van nieuwe producten. Daarbij werkt het CFTC ook samen met diverse instituten en universiteiten uit binnen- en buitenland. Omzet EUR miljoen medewerkers (fte) 30 productievestigingen in 10 landen 10 miljoen ton plantaardige grondstof verwerkt leden / aandeelhouders

6 OVER COSUN 4 BUSINESSMODEL VERWAARDING VAN GRONDSTOFFEN Ons zakelijk succes wordt in belangrijke mate bepaald door de benutting van de totale grondstof, wat inhoudt dat we alle delen van de plant gebruiken. Dit proces wordt ook wel bioraffinage genoemd. De uitdaging is om gelijktijdig meerdere componenten te winnen. De verwerking van plantaardige grondstoffen is de kern van ons bedrijf. Ruim tachtig procent van de agrarische grondstoffen (biomassa) die wij verwerken, vindt zijn toepassing in voeding. Tien procent gaat naar diervoeding en de rest naar bio-energie en biobased producten. Voedingsmiddelenindustrie

7 OVER COSUN 5 VESTIGINGEN * Cosun CFTC Aviko Duynie-groep Sensus Suiker Unie SVZ Cosun Biobased Products * Hoofdkantoren en productievestigingen in Nederland, Europa, V.S. en Azië

8 KENGETALLEN 6 KENGETALLEN Als coöperatie van Nederlandse bietentelers betaalt Cosun de leden een bietenprijs die mede afhankelijk is van de resultaten. De bietenprijs is volledig als kosten grond- en hulpstoffen in de resultatenrekening verantwoord en beïnvloedt daarmee ook het in dit overzicht gepresenteerde bedrijfsresultaat en nettoresultaat. In miljoenen EUR (tenzij anders vermeld) FINANCIEEL Netto-omzet Bedrijfsresultaat Recurring EBITDA* Nettoresultaat Kasstroom uit operationele activiteiten Investeringen in vaste activa Groepsvermogen Groepsvermogen in procenten van balanstotaal Gemiddelde hectareopbrengst bietenteelt in Nederland (in euro) Quotumbietenprijs** 50,18 67,26 Ledentoeslag SOCIAAL Gemiddelde personeelsbezetting*** Ziekteverzuim (in procenten) 3,8 3,8 Aantal verzuimongevallen (per medewerkers) OMGEVING Directe CO 2 emissie (in ton, per ton product) 0,22 0,21 Watergebruik (in m 3, per ton product) 2,3 2,4 Restmateriaal (in ton, per ton product) 0,05 0,04 * Recurring EBITDA betreft het operationele resultaat vóór afschrijving en amortisatie en geschoond voor verkochte activiteiten en incidentele resultaten. ** Prijs in EUR per ton bij gemiddeld suikergehalte en gemiddelde winbaarheid. *** Gemiddeld aantal medewerkers in FTE, met een arbeidsovereenkomst bij Cosun of één van de groepsmaatschappijen.

9 KENGETALLEN 7 Netto-omzet in miljoenen EUR Recurring EBITDA in miljoenen EUR Ledentoeslag in miljoenen EUR Gemiddelde opbrengst per hectare in EUR Directe CO 2 emissie in ton, per ton product Aantal medewerkers gemiddeld in FTE 0,26 0,23 0,25 0,23 0,21 0, , , , ,22 0, , Aantal FTE Aantal FTE gecorrigeerd na verkoop activiteiten

10 COÖPERATIE 8 VERSLAG COÖPERATIE In 2014 zijn we er opnieuw in geslaagd zeer hoge hectareopbrengsten in de bietenteelt te realiseren. Door suikeroverschotten op zowel de Europese als op de wereldmarkt staan de verkoopprijzen onder druk en daarmee ook het resultaat van Suiker Unie. De overgang naar een Europese suikermarkt zonder marktordening brengt onzekerheid met zich mee, maar we zijn uitstekend gepositioneerd om ook na 2017 een goede prijs aan onze leden te kunnen betalen. Naast de gebruikelijke drie bijeenkomsten heeft de ledenraad in 2014 een extra vergadering gehouden over het aflopen van de Europese marktordening voor suiker. Cosun heeft een eigen suikersysteem op hoofdlijnen uitgewerkt; de invulling daarvan staat voor 2015 op de agenda. Om aanbod en vraag meer met elkaar in balans te brengen, is in 2014 de Betacal-regeling aangepast. BESTUURSZAKEN Met ingang van de jaarvergadering op 4 juni 2014 is de samenstelling van de raad van beheer gewijzigd. Dirk de Lugt kreeg de voorzittershamer overhandigd door Jos van Campen, die na 22 jaar uit de raad van beheer is teruggetreden. Bij zijn afscheid is hem veel lof toegezwaaid voor zijn grote inzet en vele verdiensten voor de coöperatie. Adrie Bossers is als nieuw lid toegetreden tot de raad van beheer. Ook de samenstelling van de raad van toezicht is gewijzigd, zie hiervoor het verslag van de raad op pagina 34. De arbiters zijn in 2014 voor vier jaar (her)benoemd en zijn geheel onafhankelijk van de coöperatie. De afgelopen jaren heeft de commissie geen zaken in behandeling hoeven nemen. LEDENFINANCIERING Cosun voert met ingang van 2015 een programma in dat leden de mogelijkheid biedt om gedurende een vaste periode geld aan de onderneming uit te lenen tegen een aantrekkelijke rentevergoeding. Leden die in 2015 een uitkering ontvangen op basis van de UB/BBU regeling, krijgen de mogelijkheid hieraan deel te nemen. Met ingang van 2016 kan elk lid een deel van zijn eindafrekening op dezelfde wijze aan de coöperatie uitlenen. Het ledenfinancieringsprogramma betreft inleg via een achtergesteld deposito met een vaste looptijd die varieert van twee tot vijf jaar. Cosun beschikt hierdoor over een aanvullende financieringsbron en de leden over een extra beleggingsmogelijkheid. Cosun heeft een jongerenraad die uit zestien leden bestaat. Zij zijn zeer geïnteresseerd in Cosun en willen zich bekwamen in bestuurlijke functies. Binnen de eigen kring treden de jongerenraadsleden op als ambassadeur. Ze worden begeleid en gecoacht door een lid van de raad van beheer. Deze investering in jong bestuurlijk talent werpt haar vruchten af. In 2014 is een lid van de jongerenraad gekozen in de ledenraad en zo direct doorgestroomd. Begin 2015 is nog een jongerenraadslid toegetreden tot de ledenraad. Cosun-bestuurders zijn vrijwel allen man, maar daarin lijkt nu verandering te komen. Sinds begin 2015 telt de ledenraad drie vrouwen. De instroom van jongeren en vrouwen past in het streven om meer diversiteit binnen de bestuursorganen van de coöperatie te bewerkstelligen. Bij conflicten tussen leden en de coöperatie hebben de leden de mogelijkheid om arbitrage aan te vragen volgens de arbitrageprocedure van het Instituut voor Agrarisch Recht. De arbitragecommissie bestaat uit een externe, in agrarisch recht gespecialiseerde jurist, aangevuld met deskundigen. Veelal zijn dit oud-ledenraadsleden van Cosun. TOEKOMST BIETENTEELT Met ingang van de bietencampagne 2017 vervalt het Europese systeem van productiequota voor suiker. Hierdoor ontstaat de mogelijkheid om de bietenteelt en suikerproductie in Nederland uit te breiden. Als uitbreiding van de bietenteelt aan de orde komt, vormen de huidige leveringsrechten het vertrekpunt. Bestaande leden kunnen uitbreiden als zij daarvoor interesse hebben. Als de afzetmogelijkheden structureel stijgen, dan kunnen ook de leveringsrechten structureel meegroeien. In 2014 zijn de hoofdlijnen van een nieuw suikersysteem uitgezet en door de ledenraad goedgekeurd. Cosun wil een hanteerbaar en bestendig systeem introduceren. Eén van de pijlers is een minimumprijs, zodat de telers daarover vooraf zekerheid hebben. Voor de fabrieken is het van groot belang voldoende grondstof te hebben om rendabel te kunnen draaien. De uiteindelijke bietenprijs hangt uiteraard samen met het resultaat van de hele onderneming. De voorkeur gaat uit naar een ander aandelensysteem, waaraan leveringsrechten en -plichten worden gekoppeld. De details worden in 2015 verder uitgewerkt en aan de ledenraad voorgelegd voor goedkeuring.

11 COÖPERATIE 9 OVERZICHT LEDEN EN AANDELEN PER PER AFDELING / KRING Aantal leden Aantal aandelen Aantal leden Aantal aandelen Zeeuwsch-Vlaanderen Zeeland-Midden Zeeland-Noord Goeree-Overflakkee West-Brabant Zuid-Hollandse Eilanden Holland-Midden Kop van Noord-Holland Oostelijk Flevoland Noordoostpolder Friesland Groningen Drenthe/Overijssel-Noord Overijssel-Zuid/Gelderland Oost-Brabant + Limburg (CSV COVAS) Zuidelijk Flevoland B-leden CSV COVAS per / TOTAAL leden Cosun

12 VERSLAG 10 Cosun gaat een paar turbulente jaren tegemoet. Daarop zijn we voorbereid. Onze leden kunnen ook in de toekomst op hun coöperatie bouwen. Dirk de Lugt BERICHT VAN DE VOORZITTERS Na een aantal jaren met hoge suikerprijzen, daalde de suikerprijs in 2014 aanzienlijk. Van een uitzonderlijk hoog resultaat, zoals in de afgelopen twee jaren, was dan ook geen sprake. Toch heeft Cosun het goed gedaan in Ondanks de suikerprijsdaling is nog steeds sprake van een mooi concernresultaat met een hoge ledentoeslag. Dat de prijs van suiker zou gaan fluctueren, hebben we zien aankomen. In de opmaat naar 2017, wanneer de Europese marktordening voor suiker wordt beëindigd, verwachtten we meer prijsschommelingen. Hierdoor zal ons resultaat de komende twee jaren onder druk komen te staan. De andere activiteiten van Cosun kunnen deze verwachte terugval in resultaat niet compenseren. Ze zorgen er wél voor dat we ook dan nog een redelijke bietenprijs kunnen betalen aan onze leden. Een financieel sterke onderneming als Cosun kan een paar magere jaren aan. OVERGANGSFASE We zien de komende periode als een overgangsfase naar een nieuwe realiteit op de internationale suikermarkt die grotere prijsschommelingen laat zien. Dit effect willen we voor onze leden zoveel mogelijk opvangen. Daarom investeren we flink in onze rendabele activiteiten. Dus óók in suiker. En de kansen die deze liberalisering kan bieden, zullen we aangrijpen. Want kansen zien wij wel degelijk. Sterker nog, over een paar jaar denken we juist meer suikerbieten te verwerken tot suiker voor voeding én non-foodtoepassingen. We zien toekomst voor de bietenteelt in Nederland en voor Suiker Unie als sterke speler in de Europese markt. Daarom blijven we investeren in de suikerketen. Want wil je competitief zijn dan heb je een hoge opbrengst per ha nodig en efficiënte suikerfabrieken. INVESTEREN VOOR DE TOEKOMST Onze strategie is en blijft verder rendabel te groeien. In de bestaande activiteiten en in nieuwe activiteiten waarmee onze plantaardige grondstoffen verder tot waarde kunnen worden gebracht. Zo hebben Aviko en Duynie in 2014 enkele kleinere acquisities gedaan om de bestaande activiteiten te versterken.

13 VERSLAG BERICHT VAN DE VOORZITTERS 11 In veel van onze markten is de kostprijs van onze producten doorslaggevend. Dit geldt voor suiker, frites, inuline, fruit- en groentepuree, veevoer en zetmeel. Alles draait hierbij om efficiency en optimalisatie. Vanuit het concern wordt hierop gestuurd, bijvoorbeeld door productieprocessen verder te verbeteren en op energie te besparen met energiemanagement. De omvangrijke investeringen geven aan dat we vertrouwen hebben in de groeimogelijkheden van ons bedrijf. Robert Smith Dit scheelt in de kostprijs en is goed voor het milieu. De laatste drie jaren hebben we gemiddeld EUR 110 miljoen per jaar geïnvesteerd in onder andere het verbeteren van de productieprocessen en de verwerkingstechnieken. In de afzetmarkten voor speciale suikers, aardappelspecialiteiten, inuline, plantaardige kleur- en smaakstoffen speelt toegevoegde waarde een grote rol. Dit vraagt om een specifieke marktbenadering waarbij we vaak met (beoogde) klanten samenwerken. Nog sterker speelt dit bij innovaties op basis van plantaardige grondstoffen. Daarbij investeren we in onderzoek en productontwikkeling van functionele groene chemicaliën en materialen op basis van hernieuwbare, plantaardige grondstoffen voor uiteenlopende toepassingen. Cosun Biobased Products richt zich specifiek op het ontwikkelen van dergelijke nieuwe producten en toepassingen. Als de ontwikkeling naar een biobased economy doorzet, kan en wil Cosun daarin een rol spelen. Onze missie en onze kern blijven; de manier waarop we onze doelstellingen realiseren verandert mee met de wereld om ons heen. Behouden wat goed is en wat werkt, aanpassen wat niet meer werkt en doorlopend vernieuwen. Dat doen we al meer dan honderd jaar, een steviger fundament is amper denkbaar. Dat Cosun een paar turbulente jaren tegemoet gaat, daarop zijn we voorbereid. Onze leden kunnen ook in de toekomst op hun coöperatie bouwen. Wij hebben er veel vertrouwen in. Dirk de Lugt Voorzitter raad van beheer Robert Smith Voorzitter concerndirectie Breda, 12 maart 2015

14 VERSLAG 12 FINANCIËLE GANG VAN ZAKEN Cosun realiseerde een goed resultaat in De omzet van EUR miljoen ligt 2% lager dan in Omzet en resultaat van Suiker Unie daalden aanzienlijk als gevolg van lagere suikerprijzen. Dit werd deels gecompenseerd door een hoger resultaat uit de andere activiteiten. Het bedrijfsresultaat kwam uit op EUR 110 miljoen. Ten opzichte van de recordjaren 2012 en 2013 een stuk lager, maar nog steeds een mooi resultaat. RESULTAATONTWIKKELING Het bedrijfsresultaat inclusief incidentele resultaten liep terug van EUR 172 miljoen in 2013 naar EUR 110 miljoen in De recurring EBITDA (operationeel resultaat voor afschrijving en amortisatie, geschoond voor incidentele resultaten) daalde minder sterk, met EUR 39 miljoen naar EUR 202 miljoen (2013: EUR 241 miljoen). De ledentoeslag die aan de leden wordt uitbetaald als onderdeel van de bietenprijs daalde met 42% tot EUR 108 miljoen (2013: EUR 187 miljoen), maar is nog steeds aanzienlijk. De ledentoeslag is als grondstofkosten verwerkt in het reguliere bedrijfsresultaat. Hiermee komt het nettoresultaat uit op EUR 79 miljoen (2013: EUR 139 miljoen). ONTWIKKELING PER BUSINESSGROEP Suiker Unie realiseerde bij een licht hogere afzet een lagere omzet dan in het voorgaande jaar. Vanwege de hoge suikervoorraden zette de daling van de wereldmarktprijzen en Europese suikerprijzen verder door. Hierdoor daalden in 2014 de prijzen van quotumsuiker en van exportsuiker. Suiker Unie kon nog wel gedeeltelijk profiteren van hogere prijzen door verkoopcontracten die al waren afgesloten in De verdere daling van suikerprijzen in de tweede helft van het jaar drukten echter de omzet en het resultaat. Voor zowel de teelt als de verwerking van bieten is 2014 een historisch goed jaar voor Suiker Unie. De gemiddelde suikeropbrengst per ha kwam boven de 15 ton uit. De Nederlandse suikerfabrieken hebben nog nooit zoveel bieten verwerkt en ze hebben de hele campagne uitstekend gedraaid. Dit resulteerde in een hoog gemiddeld aantal verwerkte bieten per dag. Tijdens de campagne is in Nederland in 135 dagen circa 6,6 miljoen ton bieten verwerkt. In Duitsland verslechterde in het laatste deel van de campagne de kwaliteit van de grondstoffen, waardoor de verwerking onder druk kwam te staan. Hierdoor duurde de campagne langer dan gepland. Uiteindelijk zijn circa 1,5 miljoen ton bieten verwerkt. Aviko heeft een goed resultaat gerealiseerd door een hogere afzet, een betere bezetting van de fabrieken en hogere marges bij lagere grondstofkosten. Daarnaast is het aandeel specialiteiten opnieuw gegroeid. Aviko heeft een meerderheidsbelang genomen in een specialiteitenfabriek in Zuid-Duitsland en in een fritesfabriek in China. Ook Rixona (granulaat en vlokken) heeft goed gepresteerd in De afzet is op niveau gebleven, maar door meer efficiency is het resultaat verbeterd. Per saldo heeft de Aviko-groep haar resultaat sterk verbeterd ten opzichte van Inulineproducent Sensus behaalde een hogere omzet in 2014 en groeide harder dan de markt. De verkoopprijzen bleven gemiddeld op het niveau van Wel drukten hogere grondstofkosten het resultaat. Een eenmalige post, gerelateerd aan de ontvangen verzekeringsuitkering voor een schade uit 2013, had een positief effect op het resultaat. Daarnaast zorgde de goed verlopen campagne voor een goed bezettingsresultaat. SVZ laat vergelijkbare resultaten zien met die van De afzet steeg enigszins, maar door een lagere gemiddelde verkoopprijs daalde de omzet licht. Door verschuivingen in de productmix (relatief meer groenten en minder rood fruit) is de stabiliteit van het resultaat verbeterd. De vraag naar groenteconcentraten en purees stijgt, net als de vraag naar natuurlijke kleurstoffen. De Duynie-groep deed het goed in veevoer ondanks dalende prijzen in Er was veel aanvoer van bijproducten beschikbaar, waardoor de verkoopprijzen onder druk stonden. De integratie van twee acquisities (in 2013 en 2014) is succesvol afgerond. Zetmeelverwerker Novidon had echter een moeilijk jaar door forse concurrentie op het gebied van tarwezetmeel. De concurrenten in de tarwezetmeelindustrie hebben de laatste jaren hun productiecapaciteit flink uitgebreid, waardoor een overschot aan tarwezetmeel is ontstaan, wat voor prijsdruk op de afzetmarkten zorgt.

15 VERSLAG FINANCIËLE GANG VAN ZAKEN 13 FINANCIERING De totale financieringskosten in 2014 komen door de beperkte omvang van externe financiering uit op EUR 4 miljoen. Dit is iets hoger dan voorgaand jaar door de incidentele rentebaten in 2013 over de terugontvangen productieheffing over Opnieuw is in 2014 fors geïnvesteerd, zowel in de vergroting van de bietverwerkingscapaciteit als in de aardappelactiviteiten. In totaal is dit jaar een bedrag van circa EUR 130 miljoen geïnvesteerd, meer dan 140% van het afschrijvingsniveau. Daarnaast steeg het werkkapitaal beperkt. De toename van het geïnvesteerd vermogen is uit eigen middelen gefinancierd. In juli 2014 is een nieuw vijfjarig financieringsarrangement van EUR 400 miljoen met een bankensyndicaat afgesloten. In 2015 zal opnieuw een tranche van de schuld aan institutionele beleggers worden afgelost. Daarnaast zal er een naar verwachting aanzienlijk bedrag worden uitgekeerd aan de leden in het kader van de UB/BBU regeling. BELASTINGDRUK De effectieve belastingdruk steeg met 6,9 procentpunten tot 25,8% (2013: 18,9%). In 2013 werd het belastingtarief gedrukt door tariefvoordelen uit de afwikkeling van belastbare inkomsten die betrekking hadden op voorgaande jaren, realisatie van compensabele verliezen en de toepassing van de innovatiebox. BALANS Het balanstotaal nam toe met EUR 30 miljoen tot EUR miljoen, met name door een hoger investeringsniveau dan de reguliere afschrijvingen. De liquiditeitspositie verbeterde met EUR 32 miljoen door de ontvangst van de resterende vordering op de gemeente Bergen op Zoom inzake de verkoop van een voormalige productielocatie. Het groepsvermogen nam toe met EUR 81 miljoen tot EUR miljoen (2013: EUR miljoen). De solvabiliteit (groepsvermogen uitgedrukt als percentage van het balanstotaal) nam in 2014 toe tot 63% (2013: 60%). Dankzij de hoge operationele kasstroom en de gezonde solvabiliteitspositie blijft de financieringspositie van het concern onverminderd sterk. In deze situatie verwachten wij geen belangrijke wijzigingen in 2015, ondanks een aanzienlijke UB/BBU uitkering die we verwachten te doen in BIETENPRIJS De ledentoeslag kwam uit op EUR 108 miljoen en wordt uitgekeerd als onderdeel van de quotumbietenprijs. Binnen de toewijzing is in % surplusbieten als quotumbieten afgerekend. Vorig jaar ontvingen de leden over 5% van de surplusbieten dezelfde prijs als voor de quotumbieten. KASSTROOM De operationele kasstroom daalde met EUR 5 miljoen van EUR 177 miljoen in 2013 naar EUR 172 miljoen in Ondanks het aanzienlijk lagere bedrijfsresultaat is de daling beperkt door de mutaties in de voorzieningen en een lagere groei van het werkkapitaal dan in De kasstroom was ook in 2014 ruim voldoende om de investeringen uit eigen middelen te financieren. De gezonde kasstroom en liquiditeitspositie geven ons een sterke uitgangspositie voor de verdere implementatie van onze strategie. INVESTERINGEN De investeringen in vaste activa (inclusief immateriële activa) bedroegen EUR 112 miljoen (2013: EUR 101 miljoen). De investeringen in de suikeractiviteiten zijn met name gericht op verdere uitbreiding en flexibilisering van productiecapaciteit, naast de reguliere vervangingsinvesteringen. Er werd geïnvesteerd in onder andere een diffusietoren en een diksaptank. De overige investeringsprojecten betroffen vooral vervangingsinvesteringen en beperkte capaciteitsuitbreidingen. In 2014 heeft Aviko 60% van de aandelen in een Duitse producent van aardappelspecialiteiten overgenomen. Verder is Aviko een joint venture gestart in China. De basisprijs voor quotumbieten van EUR 26,25 per ton is gebaseerd op de EU-minimumprijs en is niet gewijzigd ten opzichte van De ledentoeslag kwam uit op EUR 18,50 per ton (2013: EUR 32,75) waarbij over meer bieten de ledentoeslag wordt betaald. Per saldo is de ledenprijs van quotumbieten daarmee vastgesteld op EUR 44,75 bij 16% suikergehalte en een winbaarheidsindex van 87. Bij gemiddelde winbaarheid en gemiddeld gehalte komt de ledenprijs voor quotumbieten uit op EUR 50,18. Voor de eerste 7% surplusbieten boven de toewijzing wordt gemiddeld EUR 31,35 betaald en voor het deel van de bieten tussen de 7% en 15% boven de toewijzing wordt EUR 22,36 betaald. De gemiddelde suikeropbrengst per hectare lag met 15,1 ton aanzienlijk hoger dan in 2013 (13,2 ton). De gemiddelde opbrengsten voor de Nederlandse bietenteler komen uit op EUR per hectare. Dat is EUR 563 lager dan vorig jaar, maar nog steeds in de top 3 van de afgelopen tien jaar.

16 VERSLAG 14 VOORUITZICHTEN De volatiliteit van prijzen van agrarische producten heeft grote invloed op het resultaat van Cosun. De effecten van de sterke daling van de Europese suikerprijs in de laatste helft van 2014, zien we nog maar gedeeltelijk terug in de resultaten van Suiker Unie in Met name in 2015 zal dit tot een aanzienlijk verdere daling van het resultaat leiden. De marktomstandigheden zijn op dit moment volledig anders dan twee jaar geleden, toen sprake was van een tekort in de EU en relatief hoge wereldmarktprijzen. Ondanks de huidige lage Europese suikerprijzen zullen de suikeractiviteiten een positief bedrijfsresultaat blijven realiseren. Voor Duynie verwachten we dat de resultaten in 2015 zullen verbeteren door het herstel van de marge voor zetmeelactiviteiten. Het resultaat van SVZ zal op het niveau van 2014 blijven, rekening houdend met een beperkte afzetgroei. Voor Aviko wordt ten opzichte van 2014 een beperkte daling van het resultaat verwacht, onder de veronderstelling dat grondstofkosten zich zullen herstellen naar reguliere niveaus. Het resultaat van Sensus zal als gevolg van dalende verkoopprijzen (toenemende concurrentie) dalen ten opzichte van afgelopen jaar. Cosun blijft het komend jaar onverminderd investeren in versterking van zijn marktpositie in de verschillende segmenten. Dit doen we deels door investeringen in autonome groei en deels door strategische acquisities, efficiencyverbeteringen en innovatie. We verwachten dat het personeelsbestand licht zal toenemen door de groei van de activiteiten.

17 VERSLAG 15 VERANTWOORD ONDERNEMEN Als coöperatie en als concern is Cosun verantwoordelijk voor alles wat er binnen onze bedrijven gebeurt. Hoe veilig wordt er gewerkt? Hoe wordt er omgesprongen met grondstoffen, energie en water? Hoe verdienen we ons inkomen en wat gebeurt er met dat geld? Cosun creëert toegevoegde waarde en speelt een significante economische rol: door het verwaarden van grondstoffen tot producten voor onze klanten; door het doen van substantiële betalingen aan leden, leveranciers, medewerkers, de overheid en kapitaalverschaffers. Het overzicht toont de toegevoegde waarde die we in staat zijn te creëren door middel van afzet van onze producten na aftrek van vergoeding aan leveranciers voor producten en diensten. In 2014 is EUR 735 miljoen waarde gecreëerd. Toegevoegde waarde overzicht (In miljoenen EUR) Netto-omzet Overige opbrengsten en wijzigingen in de voorraad Bijdrage aan leveranciers van grondstoffen -/ / Bijdrage aan andere dienstverleners -/ /- 329 Toegevoegde waarde die gecreëerd is Personeel (loon) Leden (bieteninkopen en ledentoeslag) Financiers (rente) 4 -/- 1 Overheid (belasting) Waardeverdeling naar stakeholders Ingehouden winst Afschrijvingen Waarde ten behoeve van herinvestering Waarde ten behoeve van herinvestering Afschrijvingen 12% Personeel (loon) 34% Ingehouden winst 11% Overheid (belasting) 4% Waardeverdeling naar stakeholders Financiers (rente) 1% Leden (bieteninkopen en ledentoeslag) 38%

18 VERSLAG VERANTWOORD ONDERNEMEN 16 PRIORITEITEN Naast het scheppen van waarde voor onze stakeholders, de leden van de coöperatie voorop, richten we onze inspanningen op vier gebieden waarop we invloed kunnen en willen uitoefenen: teeltoptimalisatie als verantwoordelijkheid voor telers en milieu; optimalisatie van productieprocessen met het oog op grondstofgebruik en milieu; investering in de bekwaamheid van medewerkers en in een veilige werkomgeving; rekening houden met overige belanghebbenden en verantwoording afleggen. TEELTOPTIMALISATIE Duurzaam telen betekent streven naar een zo hoog mogelijke opbrengst per hectare met zo weinig mogelijk kunstmatige inbreng. Dankzij nieuwe rassen en moderne bewerkingstechnieken wordt de bodem ontzien en de biodiversiteit beter beschermd. Het behoud hiervan is van belang voor de voedselvoorziening, juist op de langere termijn. Rond en boven de akkers levert biodiversiteit een bijdrage aan een gevarieerd en aantrekkelijk planten- en dierenleven. Daarom investeren wij, samen met onze telers, veel in het verder verbeteren, optimaliseren en verduurzamen van de teelt. Cosun-bedrijven zijn aangesloten bij tal van initiatieven zoals het SAI Platform (voor duurzame landbouw), Veldleeuwerik en het project Bietenteelt en Biodiversiteit. OPTIMALISATIE VAN PRODUCTIEPROCESSEN In onze fabrieken is energie nodig om de grondstoffen te verwerken tot producten en halffabricaten. Het energieverbruik per ton product is een graadmeter voor de efficiency van onze productieprocessen: hoe lager, hoe beter. Cosun heeft zich ten doel gesteld om per jaar 2% minder energie per ton product te gebruiken. Tot nu toe is dat gelukt. Als we hierin ook de komende jaren slagen, dan ligt in 2020 het energieverbruik 20% lager dan in Daarnaast proberen we het watergebruik zoveel mogelijk te beperken, evenals de hoeveelheid afval. INVESTEREN IN MEDEWERKERS Cosun wil een goede werkgever zijn, die medewerkers een veilige en prettige werkomgeving biedt. Veiligheid in de werkomgeving blijft een punt van zorg en aandacht. Het aantal ongevallen met verzuim moet verder omlaag, evenals het aantal bijna-ongevallen, incidenten en onveilige situaties. In 2014 is het aantal ongevallen gedaald, van 30 per fte (2013) naar 24 per fte. Het streven is om dit aantal in 2015 verder terug te brengen naar minder dan 17 per fte. Gemeten in voltijdbanen is het aantal medewerkers bij Cosun gestegen, van fte naar fte gemiddeld. Deze toename is het gevolg van acquisities door Aviko en Duynie. Daarnaast heeft Aviko in enkele productievestigingen het aantal ploegen uitgebreid. Medewerkers blijven vaak lang in dienst en bouwen veel kennis en ervaring op. Het is dan ook belangrijk bij medewerkers kennis en vaardigheden te blijven ontwikkelen om ze optimaal inzetbaar te houden. Daarom investeren wij in onze medewerkers door hen opleidingen en trainingen aan te bieden. In 2014 was het gemiddeld aantal opleidingsdagen 3 per medewerker. Het ziekteverzuim bleef stabiel op 3,8%, onder het gemiddelde voor de voedingsmiddelenindustrie. VERANTWOORDING AFLEGGEN Ondernemingen kijken bij de keuze voor hun leveranciers steeds vaker naar arbeidsomstandigheden en sociaal beleid. Ook de grote, internationale afnemers van Cosun stellen hoge eisen. Ze willen bovendien vastgesteld zien dat de Cosun-bedrijven hieraan voldoen. Daarom heeft Sensus zich bijvoorbeeld door een extern bureau laten auditeren op basis van Sedex, een internationale organisatie die zich inzet voor responsible sourcing (verantwoord inkopen). Daarbij gaat het niet alleen om de producten zelf, maar ook om de productie ervan. Sensus scoorde zeer goed. De verbeterpunten die uit de audit naar voren kwamen, heeft het bedrijf meteen aangepakt. Ook SVZ is aangesloten bij Sedex en is zeer positief beoordeeld door EcoVadis. Aviko is aangesloten bij de RSPO (organisatie voor duurzame palmolie). Daarnaast hanteert Cosun een gedragscode waarin is beschreven hoe wij ons gedragen en waarop wij aanspreekbaar zijn. Ten opzichte van elkaar, maar ook ten opzichte van onze opdrachtgevers, zakenpartners en de samenleving waarvan wij deel uitmaken. ZORG VOOR DE OMGEVING Omwonenden van productielocaties worden regelmatig geïnformeerd over geplande werkzaamheden. De investeringen bij de twee suikerfabrieken leiden tot meer verkeer, bouwactiviteiten en soms tot een ander uitzicht voor omwonenden. Dat geldt ook voor de bouw van een nieuw vrieshuis bij de Aviko-vestiging in Steenderen. Cosun hecht waarde aan een goede verstandhouding met zijn naaste buren en wil waar mogelijk rekening met hen houden. Tijdige informatie, het zoveel mogelijk beperken van overlast en goed nabuurschap horen daarbij. Voor meer informatie over onze inspanningen en de behaalde resultaten verwijzen wij naar het Cosun MVO-verslag 2014 op

19 COSUN IN BEDRIJF 17 INNOVATIE EN ONTWIKKELING Bij Cosun Food Technology Centre (CFTC), het gezamenlijke onderzoek- en ontwikkelingscentrum van Cosun, werken ruim zeventig professionals waaronder procestechnologen, chemisch analisten, voedingsmiddelentechnologen, microbiologen en andere specialisten, aan diverse projecten. Deze betreffen niet alleen opdrachten die dicht bij de bestaande activiteiten liggen maar ook de ontwikkeling van nieuwe producten en toepassingen op basis van plantaardige grondstoffen en restanten. Innovatie neemt daarbij een prominente plaats in. Vaak gaat het om procesgerelateerde vernieuwingen waarbij de nadruk ligt op kostenbesparing en rendementsverbetering. De kennis en ervaring van de specialisten van CFTC wordt binnen het concern ingezet. Zo kunnen bijvoorbeeld de mogelijkheden tot energiebesparing die voor één vestiging zijn ontwikkeld, vaak ook worden toegepast bij andere Cosunbedrijven. Hetzelfde geldt voor de waterzuivering, waarmee een bedrijf deels in de eigen energievoorziening kan voorzien. Cosun voorziet dat onderzoek en ontwikkeling de komende jaren steeds belangrijker wordt. Mede daarom is in 2014 besloten om te investeren in een nieuw gebouw. In 2016 verhuist CFTC, samen met Cosun Biobased Products, naar het Agro & Food Cluster Nieuw Prinsenland, bij de suikerfabriek in Dinteloord. In de nog te bouwen proeffabriek kunnen hier op bescheiden schaal nieuwe producten en toepassingen worden gemaakt. Voor de medewerkers, collega s van de businessgroepen en mogelijk ook voor externe partijen die in projecten meedraaien worden flexibele werkplekken gecreëerd. OPERATIONAL EXCELLENCE Alle Cosun-vestigingen in Nederland werken op basis van het verbeterprogramma Total Productive Maintenance (TPM). In 2014 ontvingen Aviko in Steenderen, Sensus in Roosendaal en Suiker Unie in Dinteloord de excellence award. Andere vestigingen zijn bezig deze award te behalen, of zijn zelfs al op weg naar de consistency award, een hoger niveau binnen TPM. Ook buiten onze productieomgevingen wordt TPM steeds meer toegepast, bijvoorbeeld bij Sensus Agro en CFTC. En ook in onze buitenlandse vestigingen wordt steeds vaker met deze methodiek gewerkt. Cosun ondersteunt en begeleidt het TPMprogramma met eigen consultants. Zij adviseren de bedrijven, en adviseren en coachen de medewerkers op locatie.

20 COSUN IN BEDRIJF 18 SUIKER UNIE SUIKER EN -SPECIALITEITEN Na twee uitzonderlijk goede jaren met hoge suikerprijzen zette de daling van de suikerprijzen op zowel de wereldmarkt als de Europese markt verder door. Hierdoor zag Suiker Unie de omzet en winstgevendheid fors dalen. Het afgelopen jaar nam de consumptie wereldwijd weliswaar met 2% toe, maar doordat de productie sterker toenam dan de consumptie, steeg de suikervoorraad tot grote hoogte. Hierdoor daalde de wereldmarktprijs voor witte suiker naar onder USD 400, het laagste niveau in de afgelopen vijf jaar. In bijna alle Europese landen lag de oogst boven het vijfjarig gemiddelde. Hierdoor is het aanbod surplussuiker veel groter dan kan worden afgezet. Ondanks de toegenomen verkoop van surplussuiker in 2014, moet toch een deel worden doorgeschoven naar het volgende verkoopseizoen. Deze surplussuiker wordt daarmee quotumsuiker in De bieten waaruit deze suiker is gemaakt worden eveneens doorgeschoven en zijn voor telers de eerste geleverde quotumbieten van Dat betekent dat de volgende campagne veel kleiner zal worden en het areaal suikerbieten met 18% zal afnemen. De markt voor melasse was goed en Suiker Unie kon ook veel pulp afzetten. RECORDCAMPAGNE 2014 was in veel opzichten een recordjaar, zowel voor de fabrieken als op het land. Er is vroeg gezaaid en de hoge temperaturen in combinatie met veel zon en voldoende vochtigheid, zorgden voor een goed groeiseizoen. Ook het najaar was goed. Met 91 ton bieten per hectare werd in het verslagjaar de hoogste opbrengst per hectare ooit gerealiseerd. In Nederland werd 15,1 ton suiker per hectare geoogst. Dit is circa 12% meer dan het vijfjarig gemiddelde. De ledenprijs bij een gemiddeld suikergehalte van 16,7% en een gemiddelde winbaarheid (index) van 91,2 bedroeg EUR 50,18 per ton quotumbieten (2013: EUR 67,26). De oogst en de verwerking van de suikerbieten kenden weinig problemen. In Nederland is een recordaantal bieten verwerkt in een campagne van 135 dagen. Daarbij lagen zowel het productierendement als het energierendement op een zeer goed niveau. Om de grote voorraden suiker en diksap op te slaan heeft Suiker Unie extra opslagcapaciteit gehuurd.

21 COSUN IN BEDRIJF SUIKER UNIE 19 In het Duitse Anklam produceert Suiker Unie ook bio-ethanol, dat voor bijmenging wordt geleverd aan brandstofproducenten. Ook in deze regio was de oogst bovengemiddeld. Hier duurde de campagne 155 dagen en werd bijna ton suiker geproduceerd. Daarnaast werd bijna ton suiker in de vorm van diksap geproduceerd. Dit wordt in de loop van 2015 omgezet in bio-ethanol en witsuiker. Als gevolg van een teruglopende kwaliteit van de bieten door vorst en broei na 20 december 2014 liep de verwerkingscapaciteit aan het einde van de campagne terug. VERBETERINGEN IN PRODUCTIE EN LOGISTIEKE INFRASTRUCTUUR Suiker Unie heeft ook in 2014 veel geïnvesteerd in haar fabrieken. Zo is de diffusiecapaciteit vergroot. Hiermee wordt niet alleen bespaard op energiekosten, maar wordt ook een beter grondstofrendement behaald. Bovendien kon Suiker Unie door de verbeteringen de productiecapaciteit uitbreiden en zo de grote aanvoer van bieten probleemloos verwerken. Tijdens de campagne verwerkten de drie fabrieken in Nederland en Duitsland in totaal meer dan ton bieten per dag. In het verslagjaar heeft Suiker Unie een nieuw state-of-the art opslag- en distributiecentrum in Puttershoek in gebruik genomen. Het nieuwe distributiecentrum, gebouwd en beheerd door logistiek dienstverlener Zijderlaan, is volledig gemechaniseerd en geautomatiseerd. De suikerproducten worden 24 uur per dag, zonder tussenkomst van mensen, van de productieruimte naar de opslagruimte getransporteerd. Drie computergestuurde palletkranen slaan alle retailproducten die Suiker Unie in Puttershoek en in Roosendaal produceert automatisch op. Dit levert een aanzienlijke besparing op van interne transportkilometers, en dus ook van de uitstoot van CO 2. BASIS VOOR GROENE CHEMIE Behalve als voedingsmiddel is suiker ook zeer geschikt als vervanger van fossiele grondstoffen bij de productie van chemicaliën en materialen. Samen met andere partijen doet Suiker Unie onderzoek naar mogelijkheden om suiker en reststromen aan te wenden voor biobased toepassingen. Deze toepassingen produceert Suiker Unie niet zelf. Wel onderzoekt ze hoe ze de meest geschikte suikerspecificaties kan leveren en zo grondstofspecialist kan zijn voor producenten van groene chemicaliën. Tegen die achtergrond ondersteunt ze verschillende studies en onderzoeken op dit gebied. Niet alleen de chemische en fermentatie-industrie hebben er baat bij dat er meer toepassingen komen voor bijvoorbeeld suikerbieten, maar ook de telers en de suikerindustrie. De verwachting is dat er een groeiende markt voor deze producten ontstaat. Daardoor zijn er kansen voor groei in bieten en suikerhoeveelheden. Met de diepgaande kennis en ervaring op het gebied van suikerbieten en de verwerking ervan, kan Suiker Unie de groene chemische industrie expertise en topgrondstoffen leveren en tegelijkertijd haar afzetmogelijkheden verruimen.

22 COSUN IN BEDRIJF 20 AVIKO AARDAPPELPRODUCTEN EN -SPECIALITEITEN HERSTEL RESULTATEN Aviko kende een goed jaar met een hogere afzet en veel betere resultaten ten opzichte van De aardappeloogst was goed, wat een gunstig effect had op de beschikbaarheid en inkoopprijs van de grondstof, en daarmee ook op de afzet. De goede resultaten zijn deels toe te schrijven aan de innovatiekracht van Aviko. De onderneming weet groeikansen te creëren, met name door producten te introduceren in het hogere toegevoegde-waardesegment. Een betere bezetting en verdere efficiencyverbeteringen in de fabrieken droegen eveneens bij aan een hogere winstgevendheid. GROEIKANSEN IN DE MARKT BENUTTEN In Europa was de fritesconsumptie stabiel, met uitzondering van Centraal- en Oost-Europa. Deze gebieden lieten een lichte groei zien. Ook in Engeland realiseerde Aviko meer groei. Hier richtte de onderneming zich specifiek op casual dinings, restaurants waar de combinatie van frites en fritesspecialiteiten goed aanslaat. Buiten Europa, waar Aviko zich vooral richt op het foodservicesegment, was eveneens sprake van herstel. Met name in Zuid-Amerika, het Midden-Oosten en Azië in het bijzonder in Japan deed Aviko het goed. Azië biedt interessante groeimogelijkheden gezien de toenemende koopkracht van de middenklasse en de komst of uitbreiding van fastfoodketens. SUCCES DOOR INNOVATIES In 2014 was Aviko opnieuw succesvol in de markt voor premium frites en aardappelspecialiteiten als purees, gratins, hash browns, specialiteitensnacks en maaltijden. Speciaal voor de cafetaria werd Aviko Oerfriet geïntroduceerd. De retail kreeg er twee nieuwe producten bij: zoete aardappelfrites en zoete aardappelblokjes. Omdat zoete aardappel rijk is aan vezels en het antioxidant bètacaroteen bevat, sluit deze goed aan bij de toenemende behoefte van consumenten aan gezonde voeding.

23 COSUN IN BEDRIJF AVIKO 21 VERSTERKING MARKTPOSITIE IN DUITSLAND EN OOSTENRIJK Aviko heeft in 2014 zijn positie in het zuiden van Duitsland en Oostenrijk weten te versterken met de verwerving van een meerderheidsbelang in Amberger. Dit Beierse familiebedrijf produceert verse aardappelproducten voor de foodservice. Hiermee voegt Aviko een breed pakket aardappelspecialiteiten toe aan het assortiment waaronder regionale specialiteiten. Europese consumenten willen steeds vaker herkenbare merken en producten. BASIS VOOR VERDERE GROEI IN CHINA VERSTERKT Ook in China had Aviko een goed jaar. Het volume en de kwaliteit van de aardappelen waren goed. Met een consumptietoename van meer dan 10% per jaar is China een belangrijk groeimarkt. Door de opkomende koopkrachtige middenklasse en de groei van (lokale) quick service restaurants en convenience stores zal de afzet van met name frites hier de komende jaren sterk toenemen. De verwachting is dat China over enkele jaren de positie van Japan als grootste Aziatische markt zal overnemen. In het verslagjaar nam de afzet van vlokken in de Chinese markt verder toe. Aviko produceert in Gansu hoogwaardige vlokken voor zowel lokale als internationale afnemers. Door de samenwerking met de Chinese overheid van Minle County is de toevoer van grondstoffen geborgd en is Aviko beter in staat om aan de groeiende vraag van grote snackfabrikanten te voldoen. Halverwege 2014 heeft Aviko een meerderheidsbelang genomen in SnowValley Food, een fritesfabriek in het noordoosten van China, in de regio Chabei. De frites zijn bestemd voor de lokale markt en worden verkocht onder de merknamen Aviko, Diamond, Tulip en Windmill. Aviko is de eerste Europese aardappelverwerker die frites produceert in China. Aviko en SnowValley vullen elkaar goed aan. SnowValley heeft jarenlang ervaring in de pootgoedvermeerdering en het telen van fritesaardappelen. Bovendien heeft het goede contacten met de Chinese overheid. Aviko heeft veel ervaring met de verwerking van aardappelen tot frites en het vermarkten ervan. Het streven is om eind 2015 ruim ton aardappelen te verwerken tot frites. Aviko plaatst ook een vlokkenproductielijn in de fabriek in Chabei. Hiervoor wordt de opslagcapaciteit uitgebreid. RIXONA De goede aardappeloogst zorgde ook bij Rixona voor betere resultaten. De winstgevendheid is in 2014 sterk verbeterd door een stijging van de marge en het productievolume. Het afzetvolume bleef echter wel iets achter bij de verwachtingen, doordat klanten hun orders verschoven naar een latere periode om te kunnen profiteren van goedkopere prijscontracten. De geplande kostenbesparingen zijn gerealiseerd en de productiekosten zijn gedaald. De strategie van Rixona is erop gericht om met name in foodservice te groeien. Daarbij ligt het accent op export naar Azië. Aviko bekijkt waar de vlokken logistiek gezien het beste kunnen worden geproduceerd: in Nederland bij Rixona of in China bij Gansu Aviko om daarmee internationale klanten optimaal te bedienen.

24 COSUN IN BEDRIJF 22 SENSUS INULINE Sensus, producent van het functionele voedingsingrediënt inuline, kijkt terug op een goed jaar. Afzet en omzet namen verder toe. De hogere grondstofkosten zorgden er echter voor dat het resultaat per saldo toch daalde. In de Europese markt was de afzetgroei vooral toe te schrijven aan een toename van de afzet van op melkpoeder gebaseerde babyvoedingproducten voor export naar Azië, met name China. De overige marktsegmenten lieten een gemengd beeld zien. Dankzij de licht verbeterende economische omstandigheden waren er wel meer innovatieprojecten. De meeste daarvan waren gerelateerd aan de tendens naar suikerverlaging. Sensus heeft in het verslagjaar verder gewerkt aan versterking van de productportfolio. Er zijn nieuwe inulinevarianten ontwikkeld met meer zoetkracht. Met dergelijke innovaties, die zich vooral richten op het zoetwarensegment en de bakkerij, wil Sensus zich het komende jaar verder profileren onder andere op het gebied van suikerverlaging of -vervanging in chocoladeproducten. In Zuidoost-Azië, waar Sensus zich vooral richt op afzet bij producenten van baby- en kindervoeding en producten voor een gezonde darmflora, ontwikkelde de markt zich vlak. Tegenover een onverminderd goede ontwikkeling in landen als Indonesië stond een lagere afzet in bijvoorbeeld Thailand. Door de afzwakkende economie en politieke onrust kwam de markt daar onder druk te staan. De Amerikaanse markt kende een hogere afzet van inuline in het zuivelsegment. Met name de Griekse-yoghurt varianten deden het goed en veroverden een flink aandeel in het zuivelschap. Sensus ziet ook hier kansen voor producten met meer vezels en minder suiker. Daarnaast steeg de afzet van oligofructose in cereal bars weer licht, dankzij bestaande en nieuwe klanten. EUROPESE ERKENNING INULINE Begin 2014 heeft de Europese Voedsel en Waren Autoriteit (EFSA) een positief oordeel gegeven over het gezondheidseffect van oligofructose en inuline.

25 COSUN IN BEDRIJF SENSUS 23 Bij gebruik als suikervervanger kunnen deze toevoegingen de hoeveelheid glucose, die in het bloed wordt opgenomen verlagen. De Europese Commissie gebruikt dit positieve EFSAadvies om de uiteindelijke gezondheidsclaim te formuleren die wordt opgenomen in het EU-register voor voedings- en gezondheidsclaims. Daarna kan de claim op voedingsmiddelen worden gebruikt. Sensus ziet deze ontwikkeling als een stimulans voor innovaties. CICHOREICAMPAGNE De cichoreioogst was in het verslagjaar relatief goed. Een vroeg zaaiseizoen en een zonnig najaar ondersteunden de groei. De opbrengsten per hectare kwamen duidelijk boven het gemiddelde uit, terwijl er evenveel cichorei was gecontracteerd als in Er is dan ook meer cichorei verwerkt dan in de voorgaande campagne. De campagne verliep soepel en kende weinig incidenten. MAATSCHAPPELIJKE AUDIT Sensus heeft in 2014 met succes de Sedex Members Ethical Trade Audit 4-pillar doorlopen. Deze uitgebreide maatschappelijke audit heeft betrekking op goed werkgeverschap. Met name de ethische normen op het gebied van arbeid, maar ook veiligheid binnen de onderneming, worden hierbij getoetst. Met de audit speelt Sensus in op de trend dat klanten, zeker de grote internationale voedingsfabrikanten, in toenemende mate kijken naar de maatschappelijke verantwoordelijkheid van hun afnemers en hun leveranciers. Sedex leden kunnen hun auditrapporten in het Sedex-systeem publiceren, waar aangesloten klanten ze kunnen inzien. Sensus blijft veel aandacht besteden aan de relatie met telers. Samen met hen werkt de onderneming aan een verbeterprogramma om het rendement op de akker te verhogen. In het verslagjaar zijn twee belangrijke investeringsprojecten afgerond. In Roosendaal is een investering in opslagcapaciteit voor vloeibare inulineproducten gerealiseerd. En tijdens de campagne is op de locatie in Zwolle, waar inulinepoeders worden geproduceerd, een nieuwe sproeidrooginstallatie in gebruik genomen. Hierdoor wordt tevens een capaciteitsverruiming gerealiseerd.