Obesitas-auto moet afslanken

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Obesitas-auto moet afslanken"

Transcriptie

1 _Lichtgewicht :14 Pagina 34 DOOR: PAUL QUAEDVLIEG Obesitas-auto moet afslanken Op de komende EuroBlech in Hannover (D) zal het nodige te zien zijn op het gebied van lichtbouw, want de moderne auto moet op afslankcursus. Automobielfabrikanten zoeken massaal de samenwerking met universiteiten, kennisinstituten en machineleveranciers. Met de alsmaar stijgende brandstofprijzen, de steeds strenger wordende milieuwetgeving en de opkomst van de elektrische mobiliteit, wordt er meer aandacht gegeven aan het gewicht van de auto zonder concessies te doen op het gebied van veiligheid. Figuur 1. Er worden veel verschillende materialen gebruikt in de carrosserie van een moderne auto (foto: Audi) Tijdens een symposium afgelopen zomer van ThyssenKrupp over elektrische mobiliteit ging één van de presentaties over de InEco, een vierpersoons elektrische auto die inclusief accu nog geen 900 kg weegt (zie figuur 2). Deze concept car is vergelijkbaar met een nieuwe Audi A3 qua afmetingen, beschikt over een 60 kw elektromotor en een accupakket waarmee een actieradius van 100 km wordt gehaald. Qua materialen is deze toekomstige auto het neusje van de zalm: staal, koolstofvezel, vezelversterkte kunststoffen, hybride materiaal bestaande uit koolstofvezel met polyurethaanschuim, aluminium en een combinatiemateriaal bestaande uit staal met koolstofvezel. De projectpartners Institut für Leichtbau und Kunststoftechnik (ILK) van de Technische Universiteit Dresden, het Leichtbau-Zentrum Sachsen en ThyssenKrupp ontwikkelen samen nieuwe sterke structuuronderdelen, bijbehorende verbindingstechnologieën en economische productietechnieken. Voor de automobielindustrie verwachten de partners veel van de combinatie staal-koolstofvezel. Hierbij worden de voordelen van beide materialen samengevoegd, zodat lichtbouw ook economisch te verwezenlijken is. Bij een botsing kan staal gecontroleerd vervormen en niet meteen breken zoals koolstofvezel. Hetzelfde geldt voor de drukbestendigheid. Ook is staal eenvoudiger en met een dunnere laklaag te voorzien dan koolstofvezel. Aan de andere kant heeft koolstofvezel een betere vervormingsweerstand en heeft natuurlijk een 80 procent mindere massa. In het InEco-project worden beide materialen gecombineerd en dat bij acceptabele productiekosten en energieverbruik. Staalsandwich Staal en koolstofvezel zijn op verschillende manieren met elkaar te combineren. ThyssenKrupp spreekt van onder meer een patchbouwwijze, vlechten of wikkelen en een sandwichstructuur. Door de verschillende combinaties is het hybride materiaal op verschillende plaatsen te gebruiken in een auto. Zo wordt in het InEco concept de dorpel (zie figuur 3) gemaakt van dun plaatstaal (0,7 mm) omvlochten met koolstofvezel (1,7 mm). Eerste testen wijzen uit dat deze dorpel net zo sterk is als een dorpel van plaatstaal met een dikte van 1,68 mm, maar met een gewicht 34 jaargang

2 _Lichtgewicht :14 Pagina 35 M A T E R I A L E N van 5,2 kg ten opzichte van 8,0 kg. Momenteel is ThyssenKrupp in de onderzoeksfase belandt van het materiaal InCarbon. Dit is een sandwichstructuur bestaande uit twee dunne staalplaten met een kern van koolstofvezel. Dit materiaal is stevig en stijf, maar heeft het staaltypisch buiggedrag. Het is zo n 35 procent lichter ten opzichte van een vergelijkbare staalplaat. Belangrijk is dat alle staalgebaseerde carrosserieconcepten behouden blijven en dat de conventionele perslijnen ook gebruikt kunnen worden. Het materiaal zou een alternatief kunnen zijn voor bepaalde aluminiumonderdelen. Warmomvormen Staal is nog altijd één van de belangrijkste gebruikte materialen bij het bouwen van auto s. Maar het soort staal en de dikte hiervan is wel even anders dan twintig jaar geleden. Bovendien staan de ontwikkelingen niet stil en worden er vaker combinaties met andere materialen gebruikt. Staalplaat wordt gebruikt omdat Figuur 2. InEco is een concept van een lichtgewicht vierpersoons elektrische auto met een massa van slechts 900 kg inclusief accu s (foto: Paul Quaedvlieg) het stevig is en naar verhouding eenvoudig in zeer interessant is. Hierbij is het mogelijk een een vorm te persen is. Een relatief nieuw en lage massa te combineren met een hoge sterkte veelbelovend omvormproces in de strijd tegen en een hoge stijfheid, zonder exotische (en dus de zwaargewicht-auto is het warmomvormen dure) materialen te gebruiken. Bij het warmomvormen worden de toegepaste plaathalffabri- van staalplaat. Dit proces, ook wel press hardening of hot forming genoemd, is een omvormprocedé van staalplaat dat voor autobouwers verhit tot rond de 900 C. De tijd in de katen vooraf, voor het omvormen, in een oven oven >>> Figuur 3. Een dorpel gemaakt van dun plaatstaal (0,7 mm) omvlochten met koolstofvezel (1,7 mm), maar net zo sterk als staal met een dikte van 1,68 mm (foto: Paul Quaedvlieg) Uitstoot rules Automobielfabrikanten worden door de wetgeving verplicht om in 2015 een gemiddelde uitstoot per automerk te hebben van maximaal 120 gr CO 2 per kilometer. In 2030 moet dat zelfs 95 gr CO 2 /km zijn. Hoe lichter de auto, des te minder CO 2 -uitstoot. Zo n 100 kg minder gewicht betekent al gauw een afname van tussen de 8,8 en 12,5 gr CO 2 /km. Bij elektrische auto s, die zogenaamd geen CO 2 -uitstoot hebben (discutabel als de stroom niet groen is), is er een andere reden om lichter te bouwen. Een moderne lithium-ion accu voor een autoaandrijving weegt nog altijd een paar honderd kilo. Dus moet een lichtere auto dat gewicht compenseren. Volgens een studie van McKinsey zorgt de CO 2 -wetgeving voor een flinke groei op het gebied van lichtbouwconstructies. De markt groeit van 70 miljard euro naar zo n 300 miljard euro in Dus worden materialen zoals hogesterktestaal, aluminium, magnesium en composietenmaterialen steeds vaker door automobielfabrikanten gebruikt. jaargang

3 _Lichtgewicht :14 Pagina 36 wordt gebruikt om de juiste austenitische structuur te verkrijgen. De verwarmde plaatdelen moeten daarna zo snel mogelijk naar de pers om afkoeling te voorkomen. De pers sluit, vormt het plaatdeel en blijft enkele seconden gesloten. Gedurende deze tijd wordt het plaatdeel afgekoeld. De hoge afkoelsnelheid in combinatie met de legeringselementen zorgt voor een harde kristalstructuur. Na het harden worden de plaatdelen (nog altijd zo n 200 C) uit de pers gehaald en verder getransporteerd. Als voorbeeld nemen we de nieuwe Audi A3 die onlangs op de markt kwam. Hierbij worden warmomgevormde carrosseriedelen gebruikt met een dikte van tussen de 0,95 mm en 2,0 mm. Bij deze delen spreken de Duitsers zelfs van ultrahochfeste Stähle. Deze plaat- en structuurdelen worden vooral gebruikt in de carrosserie om maximale sterkte te geven zoals bijvoorbeeld de dragers in de bodem, veiligheidsbalken in de deur et cetera. Naast de warmomgevormde carrosseriedelen wordt er in de Audi A3 ook zeer hogesterktestaal gebruikt, normaal hogesterktestaal, zacht staal en aluminium, waarbij het juiste materiaal op de juiste plek ingezet wordt (zie figuur 1 en kader rechts). Hierdoor wordt er alleen al aan de frame van de auto 25 kg bespaard ten opzichte van de vorige versie van de Audi A3. Bescherming van accu s Tegenwoordig zijn er diverse horrorverhalen over elektrische auto s die na een botsing in brand vliegen, doordat de accu is beschadigd. Fabrikanten die elektrische auto s ontwikkelen doen er dan ook van alles aan om die accu s zo goed mogelijk te beschermen. De Streetscooter, een kleine elektrische auto, mede ontwikkeld door de RWTH in Aken (D), moet vooral veilig en betaalbaar zijn. De bodem van de auto, waar zich ook de accu s bevinden, is opgebouwd uit verschillende soorten staalplaat. De dorpels absorberen de bots-energie, de langsliggers hebben een maximale sterkte ter bescherming van de accu s (foto: ThyssenKrupp). Min 80 kg Audi presenteerde onlangs de nieuwste generatie compacte middenklasser A3. De Duitsers, toch al bekend van het veelvuldig gebruik van lichtgewicht materialen zoals aluminium en magnesium, zeggen vol trots dat de nieuwe A3 tot 80 kg lichter is dan zijn voorganger. Het is duidelijk dat met de nieuwste materialen en productietechnieken winst te halen valt. In veel gevallen vooral kilo s en CO 2 -winst (foto: Audi AG). Aangepaste persen Hardline-serie, bestaande uit een oven, een pers Persenbouwer Schuler speelt in op de stijgende en bijbehorende automatisering (robots). De vraag naar warmomgevormde plaatdelen met Hardline PCH twin is hiervan de nieuwste ontwikkeling. Deze bestaat uit een tons een drietal verschillende productielijnen uit de pers Figuur 4. Schuler heeft voor het warmomvormen een proces ontwikkeld, waardoor de onderdelen sneller afkoelen, het Pressure Controlled Hardening (foto: Schuler) 36 jaargang

4 _Lichtgewicht :15 Pagina 37 M A T E R I A L E N met twee stoters (rammen) die elk 600 ton perskracht hebben. Elke tafel is van het PCH type (Pressure Controlled Hardening) waarin 23 hydraulische cilinders zijn geplaatst. Voordelen zijn het gecontroleerde afkoelen, de optimale krachtverdeling op alle componenten, er kunnen verschillende delen in één slag gemaakt worden, de matrijshoogtes kunnen verschillen en er kan eventueel ook met maar één matrijs gewerkt worden (zie figuur 4). Bij de Hardline PCH twin wordt een oven geleverd met een lengte van 60 m. De cyclustijden liggen hier tussen de 8 s en 15 s per onderdeel. Overigens is Schuler ook met andere ovenconcepten bezig. Het nadeel van de huidige ovens met rollenbanen is de lengte en dus de vierkante meters gebruikte vloeroppervlakte. Als concept toonde Schuler op haar huisshow in juni ovens die de hoogte ingaan en waarbij zo n 25 procent minder vloeroppervlak nodig is. Aluminium Het lichtgewicht materiaal aluminium is populair in de automobielindustrie. Vooral Audi was in het verleden één van de aanjagers van het gebruik van dit materiaal. Inmiddels wordt het door meerdere merken gebruikt om vooral de zwaardere luxe auto s minder massa mee te geven. Onlangs werd bijvoorbeeld de nieuwste generatie Range Rover geïntroduceerd. De nieuwe Range Rover is de eerste SUV ter wereld met een geheel aluminium, zelfdragende carrosserieconstructie. Een constructie die 39 procent lichter is dan de stalen carrosserie van zijn voorganger, waardoor een totale gewichtsbesparing mogelijk is geworden die, afhankelijk van de uitvoering, kan oplopen tot 420 kg. Kijk, dat zijn kilo s die tellen. Deze vermindering van gewicht zorgt voor lagere verbruiks- en emissiewaarden, van steeds groter belang voor de SUVmarkt. Hierdoor krijgt de nieuwe Range Rover met TDV6-motor in Nederland zelfs een C-label (voorheen een E-label). En dat is weer gunstig voor de BPM. Het aandeel aluminium valt eigenlijk wat tegen bij de nieuwe A3, hetgeen waarschijnlijk met de kostprijs te maken heeft, maar ook door het hogere aandeel aan warmomgevormde stalen carrosseriedelen. Bovendien zit op compacte auto s nu eenmaal een kleinere verdienmarge dan op de luxe topklasse. Waar luxe auto s als een Audi A8 en een R8 een spaceframe én diverse carrosserieplaatdelen hebben van aluminium, wordt dit materiaal bij de A3 alleen gebruikt bij de motorkap, beide voorspatborden, het hulpframe van de voorwielophanging, de fusees van de voorwielen (zie figuur 5), een gegoten aluminium motorblok, een cilinderkop met geïntegreerd uitlaatspruitstuk (zie figuur 6) en nog diverse onderdelen. Koolstofvezel Het hightech materiaal koolstofvezel (ook vaak carbonfiber genoemd) is vooral bekend uit de racerij. Vooral als we een Formule 1 auto zien crashen, spatten de koolstofvezelstukjes in het rond. Koolstofvezel is licht, tijdens de productie Figuur 5. De fusee van de nieuwe Audi A3 is gemaakt van gegoten aluminium (foto: Paul Quaedvlieg) goed te vormen en op het eind van het productieproces heel sterk. Bijna het ideale materiaal om een carrosserie van te maken. Maar door de complexe productiemethoden en het vele handwerk is het vooral een duur materiaal. Sommige bronnen spreken van twaalf- tot achttienvoudige hogere kosten ten opzichte van staal. Ook is de productie van koolstofvezel meer belastend voor het milieu. Bij de productie van dit materiaal komt een veelvoud van CO 2 vrij in vergelijking met staal. Het is nog maar de vraag of dat later door brandstofbesparing weer terug te winnen is. Tevens is koolstofvezel >>> Productie koolstofvezel dak BMW heeft samen met Schuler de nodige ervaring opgedaan met het maken van een koolstofvezel dak in serie voor de BMW M3. De productie van het koolstofvezel dak gebeurt in een aantal stappen. Eerst worden de diverse vezels tot een soort mat verweven. Deze mat wordt in een preform -pers geplaatst, waarbij het dak wel de vorm krijgt, maar nog niet de stevigheid heeft. Het slappe halffabrikaat wordt daarna in een volgende pers geplaatst, waarbij middels het RTM-proces (resin transfer molding) hars onder hoge druk in de matrijs wordt geïnjecteerd. In de matrijs wordt het product uitgehard, waarna het stevige koolstofvezel dak uit de matrijs wordt gehaald. Door middel van mechanische bewerkingen (frezen van de kanten, boren van gaten) krijgt de dak zijn uiteindelijke vorm, waarna deze ingebouwd kan worden in de BMW M3. Alles bij elkaar een complexer en duurder proces dan gewoon een stalen dak, maar bij exclusieve auto s zoals de BMW M3 wel een verkoopargument. jaargang

5 _Lichtgewicht :16 Pagina 38 Figuur 6. Door het uitlaatspruitstuk in de aluminium cilinderkop te integreren wordt ook materiaal en dus gewicht bespaard (foto: Audi) of koolstofvezelversterkt kunststof minder goed te vervormen hetgeen de nodige impact heeft bij een botsing. Ondanks deze nadelen is BMW één van de eerste autofabrikanten die gestart is met de serieproductie van koolstofvezelversterkte componenten. Het bedrijf heeft de afgelopen jaren ervaring hiermee opgedaan met onder meer de productie van een dak van koolstofvezel voor de snelle BMW M3 (zie kader). Inmiddels is er een compleet nieuwe productiehal verrezen in Landshut (D) voor de productie van Warmomvormen AP&T voor Volvo Persenbouwer AP&T heeft een opdracht gekregen van Volvo voor de levering van twee complete lijnen voor het warmomvormen van carrosseriedelen. De lijnen die continu gaan werken worden in 2015 uitgeleverd. In de huidige Volvo s vormen warmomgevormde delen tussen de 7 en 17 procent van de carrosseriemassa. Voor de volgende generatie auto s wil Volvo dit percentage verdubbelen. Wat opvalt is dat Volvo deze onderdelen nu in eigen huis gaat maken. Volgens Volvo heeft dat te maken met het feit dat de globale auto-industrie in de nabije toekomst volop gebruik gaat maken van warmomgevormde delen. Door een deel van de componenten zelf te gaan maken, verzekert Volvo zich van een constante aanvoer van onderdelen, zeker als toeleveranciers mogelijk met een tekort aan productiecapaciteit te maken krijgen (foto: AP&T). koolstofvezelonderdelen voor de BMW elektrische en hybride voertuigen zoals de BMW i3 en i8. In totaal is 40 miljoen euro geïnvesteerd in de nieuwe productiefaciliteit, waar zo n honderd mensen komen te werken (zie figuur 7). Er zijn drie persstraten gebouwd voor het persen van de koolstofvezelcarrosseriedelen. Elke pers heeft een massa van 320 ton, een vermogen van 200 kw en een perskracht tot kn. Het gewicht van de matrijzen bedraagt 85 ton. De elektrisch aangedreven BMW i3, die in 2014 op de markt komt, heeft een passagierscompartiment dat grotendeels uit koolstofvezel is opgebouwd. Conclusie Gedreven door de milieueisen wordt er een forse groei verwacht op het gebied van lichte auto s. Het is inmiddels duidelijk dat veel automobielfabrikanten de samenwerking opzoeken met de materiaal- en machineleveranciers, want alleen kunnen ze het niet meer. Maar ook andersom gaan de materiaalleveranciers zelf op zoek naar alternatieven om maar te kunnen blijven leveren aan de autofabrikanten. Ook is duidelijk dat staal straks nog steeds een substantieel onderdeel uitmaakt van een autocarrosserie, het zal alleen dunner, lichter en sterker zijn. Wel lopen de diverse fabrikanten straks tegen andere problemen aan. Hoe zijn de verschillende materialen met elkaar te verbinden? Lassen, lijmen, clinchen? Hoe worden de hybride materialen straks gerecycled? Hoe wordt een schade aan een auto gerepareerd? Voorlopig zullen we het aan de buitenkant van een auto nog niet zien, maar als u straks een nieuwe Audi A3 ziet rijden, besef wel dat deze nieuwe versie ettelijke kilo s lichter is dan zijn voorganger. Nieuwe auto s worden voortaan alleen maar lichter! <<< Achterbankleuning van magnesium Een materiaal dat nog niet zo veel wordt toegepast in de automobielbouw is magnesium. Onlangs toonde BMW M (van de sportieve BMW s) op een workshop over lichtbouw een deelbare achterbankleuning gemaakt van magnesium. Met een gewicht van 5,45 kilo wordt een gewichtsbesparing bereikt van meer dan 50 procent ten opzichte van staal. De nieuwe achterbankleuning voldoet desondanks aan alle wettelijke crashcriteria, zoals beschreven in norm ECE R17. Het magnesium met een dikte van 1,5 mm en 2 mm komt af van ThyssenKrupp Magnesium Flachprodukte (foto: ThyssenKrupp). Bronnen: Weiter.Vorn, het Fraunhofer-Magazin Audi BMW Ford Land Rover AP&T Schuler Group ThyssenKrupp Figuur 7. In Landshut worden de koolstofvezelcarrosseriedelen voor de BMW i3 en i8 gemaakt (foto: BMW) 38 jaargang

it s electric! e-powered mobility by ece

it s electric! e-powered mobility by ece it s electric! e-powered mobility by ece Dramatische CO 2 reductie Lotus Elise VW Golf Een snelle, sportieve wagen. Van 0 naar 100 in 4,7 seconde? Het kan elektrisch! Specificaties Lotus Elise-ece: ca.

Nadere informatie

België dieselland? Automania.be. Hybride en elektrische voertuigen integreren in bedrijfsvloten rendeert

België dieselland? Automania.be. Hybride en elektrische voertuigen integreren in bedrijfsvloten rendeert Automania.be Hybride en elektrische voertuigen integreren in bedrijfsvloten rendeert Gepubliceerd: 08.05.2014 Een studie rond het omslagpunt tussen rijden op benzine, diesel of elektriciteit, onlangs uitgevoerd

Nadere informatie

VOLT DE NIEUWE CHEVROLET

VOLT DE NIEUWE CHEVROLET VOLT DE NIEUWE CHEVROLET Chevrolet Volt De elektrische droom De nieuwe Chevrolet Volt is een unieke, multi-award winnende auto. Door het combineren van de voordelen van een elektrische auto met de actieradius

Nadere informatie

transmissionnews EEN UITGAVE VAN ZUIDBERG transmissions NR. 7 maart 2014 Zuidberg Transmissions levert transmissies voor Hybrid PTO systeem

transmissionnews EEN UITGAVE VAN ZUIDBERG transmissions NR. 7 maart 2014 Zuidberg Transmissions levert transmissies voor Hybrid PTO systeem EEN UITGAVE VAN ZUIDBERG transmissions NR. 7 maart 2014 In deze editie Blz. 2 Zuidberg Transmissions levert transmissies voor 2 Hybrid PTO systeem Blz. 3 Zuidberg opent eigen vestiging in USA Zuidberg

Nadere informatie

SunTuk Taxi. SunTuk - OnVolts. Contact informatie

SunTuk Taxi. SunTuk - OnVolts. Contact informatie SunTuk Taxi Contact informatie Cees de Graaf +31651673755 ceesdegraaf@planet.nl Timothy van Beelen +31641307489 info@onvolts-onderdelen.nl Voor productinformatie en verkoop, neem contact op met Timothy

Nadere informatie

22ste EuroBlech. 23 redenen voor. 28 jaargang 50 www.metaalmagazine.nl 8-2012

22ste EuroBlech. 23 redenen voor. 28 jaargang 50 www.metaalmagazine.nl 8-2012 28-29-30-31-32_Blechredenen 01-10-12 14:02 Pagina 28 DOOR: REINOLD TOMBERG 23 redenen voor 22ste EuroBlech Over twee weken, op dinsdag 23 oktober, opent de 22ste EuroBlech de poorten. Een bezoek aan dit

Nadere informatie

Renault Zoe. Twee stapjes naar voren, een stapje terug

Renault Zoe. Twee stapjes naar voren, een stapje terug Renault Zoe Twee stapjes naar voren, een stapje terug Rij-impressie Eind 2016 onderging de Renault Zoe een facelift. De compacte elektrische auto van Renault kreeg een zuinigere motor en een grotere batterij.

Nadere informatie

Gebruik van lichtgewicht materialen in voertuigen

Gebruik van lichtgewicht materialen in voertuigen Gebruik van lichtgewicht materialen in voertuigen Jasper Kelderman IA San Francisco Op 1 augustus 2012 verscheen het rapport 'Advancing Technology for America s Transportation Future', geschreven in opdracht

Nadere informatie

Toyota Prius plug-in. Gestroomlijnd. Plug-in

Toyota Prius plug-in. Gestroomlijnd. Plug-in Toyota Prius plug-in Gestroomlijnd Autotest Het kan nog zuiniger! De Toyota Prius is al ruim tien jaar hét boegbeeld van milieuvriendelijk rijden. De Prius dankt het succes aan een slimme combinatie van

Nadere informatie

Audi A4 2.0 TDIe Limousine

Audi A4 2.0 TDIe Limousine Bjorn Blokzijl 11 maart 2012 Bijgepunt Om ook de Audi A4 weer helemaal in de pas te laten lopen in het nieuwe modellengamma van Audi - waar de A6 en de A8 dit al deden - heeft hij een facelift ondergaan.

Nadere informatie

Van I-PACE tot I-PACE: Jaguar Land Rover geeft aluminium tweede leven

Van I-PACE tot I-PACE: Jaguar Land Rover geeft aluminium tweede leven 02 april 2019, 09:00 (CEST) Van I-PACE tot I-PACE: Jaguar Land Rover geeft aluminium tweede leven Jaguar Land Rover begint aan de nieuwe fase van zijn circulaire strategie met de implementatie van een

Nadere informatie

Hyundai i30 Wagon. De verstandigste. Ruimte

Hyundai i30 Wagon. De verstandigste. Ruimte Hyundai i30 Wagon De verstandigste Autotest Met de i30 wil Hyundai een zo breed mogelijke doelgroep aanspreken. De i30 zoekt daarom de optimale balans tussen rijplezier, functionaliteit en prijs. Bovendien

Nadere informatie

Rijden op H2 is meer dan een andere bus Op weg naar een schone toekomst. Kivi Niria congres Sustainable Mobility

Rijden op H2 is meer dan een andere bus Op weg naar een schone toekomst. Kivi Niria congres Sustainable Mobility Rijden op H2 is meer dan een andere bus Op weg naar een schone toekomst Kivi Niria congres Sustainable Mobility Rob van der Sluis 1 Van fossiel naar duurzaam Andere brandstof / energiedrager Andere infrastructuur

Nadere informatie

50 JAAR HOOGWAARDIGE TECHNOLOGISCHE INNOVATIE. Diafragmakoppeling

50 JAAR HOOGWAARDIGE TECHNOLOGISCHE INNOVATIE. Diafragmakoppeling Diafragmakoppeling De eerste innovatie die een belangrijke rol heeft gespeeld in het succesverhaal van LuK is de diafragmakoppeling, die in 1965 is geïntroduceerd. Dr. Wilhelm en Dr. Georg Schaeffler hebben

Nadere informatie

Special: Toekomstige EV modellen

Special: Toekomstige EV modellen Special: Toekomstige EV modellen De afgelopen jaren is het aantal elektrische voertuigen in Nederland flink gestegen. Ook het aanbod vanuit de voertuigfabrikanten groeit: steeds meer merken bieden een

Nadere informatie

In-de-matrijs decoreren Gunstige prijs, goede kwaliteit John Düring

In-de-matrijs decoreren Gunstige prijs, goede kwaliteit John Düring In-de-matrijs decoreren Gunstige prijs, goede kwaliteit John Düring Uit de omvangrijke octrooiliteratuur blijkt dat men al decennia geleden op het idee was gekomen om het decoreren van kunststofproducten

Nadere informatie

Toyota Yaris Hybrid. Welkom bij de familie. Theorie en praktijk

Toyota Yaris Hybrid. Welkom bij de familie. Theorie en praktijk Toyota Yaris Hybrid Welkom bij de familie Autotest Waarom worden er alleen hybride-versies van grote auto's gemaakt? Juist mensen die voor kleine auto's kiezen, willen graag zo zuinig mogelijk rijden.

Nadere informatie

Hyundai Kona Electric

Hyundai Kona Electric Hyundai Kona Electric De ideale auto? Autotest Het is al vaker gezegd: Hyundai dankt zijn succes aan het feit dat het als geen ander luistert naar de wensen van de klant. En op dit moment willen automobilisten

Nadere informatie

Toyota Yaris Hybrid. Welkom bij de familie. terug te verdienen"

Toyota Yaris Hybrid. Welkom bij de familie. terug te verdienen Toyota Yaris Hybrid Welkom bij de familie Autotest Waarom worden er alleen hybride-versies van grote auto's gemaakt? Juist mensen die voor kleine auto's kiezen, willen graag zo zuinig mogelijk rijden.

Nadere informatie

Matthias Van Wonterghem, Pieter Vanhulsel Aluminium en hoge snelheid, een mooie toekomst?

Matthias Van Wonterghem, Pieter Vanhulsel Aluminium en hoge snelheid, een mooie toekomst? Matthias Van Wonterghem, Pieter Vanhulsel Aluminium en hoge snelheid, een mooie toekomst? Milieu is een hot topic. En terecht. Het is nu dat er moet gediscussieerd worden om onze huidige levenskwaliteit

Nadere informatie

Citroën e-mehari. Luxueus kamperen. Eenvoud troef

Citroën e-mehari. Luxueus kamperen. Eenvoud troef Citroën e-mehari Luxueus kamperen Rij-impressie Luxueus kamperen. Dat klinkt mooi, maar de term is tegenstrijdig met zichzelf. Kamperen, hoe luxueus ook, is per definitie minder comfortabel dan thuis.

Nadere informatie

Finnik Autorapport - BMW 1-serie

Finnik Autorapport - BMW 1-serie Finnik Autorapport - BMW 1-serie Deze BMW 1-serie komt uit 2013 en kostte toen 46.262. Deze geïmporteerde auto staat sinds 2013 op Nederlands kenteken en is voorzien van een benzine motor die 218 PK levert.

Nadere informatie

persinformatie Hoe kleiner, hoe efficiënter Energie besparen met montagegereedschap

persinformatie Hoe kleiner, hoe efficiënter Energie besparen met montagegereedschap persinformatie Industriele techniek: perslucht- & elektrische gereedschappen Atlas Copco Tools Nederland, Merwedeweg 7, NL -, Tel. 078-6230230, Fax 078-6104702, tools.nl@nl.atlascopco.com, www.atlascopco.nl

Nadere informatie

Alternatieve aandrijfvormen

Alternatieve aandrijfvormen Alternatieve aandrijfvormen Als alternatief voor de klassieke benzine- en dieselmotor zijn er momenteel acht andere aandrijfvormen beschikbaar. We lijsten ze even op met telkens een definitie, de voor-

Nadere informatie

EuroBlech 2006. nadruk op innovatie en automatisering. beurs

EuroBlech 2006. nadruk op innovatie en automatisering. beurs 06mek011z012.ps 09-11-2006 08:30 Pagina 12 beurs Tekst en foto s: Paul Quaedvlieg EuroBlech 2006 nadruk op innovatie en automatisering Van Otterloo uit Hendrik Ido Ambacht liet op de beurs een deel van

Nadere informatie

Caddy Touran T5 Crafter. met bott bedrijfswageninrichtingen. voor service en transport

Caddy Touran T5 Crafter. met bott bedrijfswageninrichtingen. voor service en transport Caddy Touran T5 Crafter VW met bott bedrijfswageninrichtingen voor service en transport Vertrouwd, competent en ervaren, Bedrijfswageninrichtingen van bott. Overtuigend in ieder detail Een gedraaide kast

Nadere informatie

De ABS EffeX serie De eerste afvalwaterpompen ter wereld die aangedreven worden door een premium-efficiency motor.

De ABS EffeX serie De eerste afvalwaterpompen ter wereld die aangedreven worden door een premium-efficiency motor. De ABS EffeX serie De eerste afvalwaterpompen ter wereld die aangedreven worden door een premium-efficiency motor. www.absgroup.com The ABS EffeX range complies fully with Een geheel nieuwe benadering

Nadere informatie

Automotive Center of Expertise. Concept. BMW C 650 GT Plug-in Hybrid

Automotive Center of Expertise. Concept. BMW C 650 GT Plug-in Hybrid Automotive Center of Expertise Concept BMW C 650 GT Plug-in Hybrid Noud Strous & Wilco van Harselaar 3 oktober 2013 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1 Conceptkeuze... 2 1.1 Hybride vormen... 2 1.1.1 Serie hybride...

Nadere informatie

Camperen herontdekt.

Camperen herontdekt. Comfort zonder compromissen onder de 3,5 ton!: Camperen herontdekt. Wij nodigen u van harte uit de nieuwe generatie HYMER B-Klasse te ontdekken. De B-DynamicLine met groots comfort, het modernste design

Nadere informatie

Prestaties (Quality) De veiligheid van de auto met een hybride aandrijving moet minimaal even goed zijn als de veiligheid van de benzine variant.

Prestaties (Quality) De veiligheid van de auto met een hybride aandrijving moet minimaal even goed zijn als de veiligheid van de benzine variant. Programma van eisen Binnen dit hoofdstuk wordt het pakket van eisen uitgewerkt. De uitdaging zit in het goed definiëren van alle eisen. Zo is het belangrijk om naar het complete plaatje te kijken en de

Nadere informatie

Ontwerp van een lichtgewicht stadsbus met elektrische aandrijving

Ontwerp van een lichtgewicht stadsbus met elektrische aandrijving Ontwerp van een lichtgewicht stadsbus met elektrische aandrijving 22 11 12 Symposium More Weight 2 Light Weight Ir Erik de Lange Hogeschool Rotterdam Hollen en stilstaan: de stadsbus! Ek 1 mv 2 2 v 50

Nadere informatie

WB Evolving Design Hybride systemen

WB Evolving Design Hybride systemen WB3110 - Evolving Design Hybride systemen Marco de Beurs Examiner EPO Brandstof Electriciteit Voertuig met verbrandingsmotor: compact / licht, veel vermogen, vervuiling, complexe aandrijflijn. Voertuig

Nadere informatie

voor service en transport

voor service en transport Berlingo Jumpy Jumper CITROËN met bott bedrijfswageninrichtingen voor service en transport Vertrouwd, competent en ervaren, Bedrijfswageninrichtingen van bott Overtuigend in ieder detail Een gedraaide

Nadere informatie

En wat als uw bedrijf zou overstappen op een nieuwe generatie buizensystemen?

En wat als uw bedrijf zou overstappen op een nieuwe generatie buizensystemen? En wat als uw bedrijf zou overstappen op een nieuwe generatie buizensystemen? COMPOSIETMATERIALEN: DE NATUURLIJKE OPVOLGER VAN DE METALEN SYSTEMEN. Maakt u al jaren gebruik van metalen buizensystemen met

Nadere informatie

Opel Ampera. Nooit meer bang. Range Extender. tussen elektrische kilometers en kilometers op de benzinemotor"

Opel Ampera. Nooit meer bang. Range Extender. tussen elektrische kilometers en kilometers op de benzinemotor Opel Ampera Nooit meer bang Autotest Klamme handen en zweet op het voorhoofd. Alle eigenaren van elektrische auto's delen dezelfde angst: hebben de accu's nog stroom genoeg om de bestemming te halen? De

Nadere informatie

Honda Insight. Meer inzicht. "De Insight dankt de overvloedige binnenruimte aan de relatief eenvoudige constructie van de aandrijving"

Honda Insight. Meer inzicht. De Insight dankt de overvloedige binnenruimte aan de relatief eenvoudige constructie van de aandrijving Honda Insight Meer inzicht Rij-impressie Tijdens het leven van een auto wordt een model continu aangepast. Gaandeweg krijgt de fabrikant nieuwe inzichten, werkt de fabriek efficiënter of ontwikkelt een

Nadere informatie

Volkswagen Golf 1.0 BlueMotion

Volkswagen Golf 1.0 BlueMotion Volkswagen Golf 1.0 BlueMotion Verder met een liter Autotest Verder met een liter. Hoe doe je dat? Een eenvoudige manier om brandstof te besparen is om een auto kleiner en dus lichter te maken. Maar dat

Nadere informatie

PASSIVE SAFETY BMW 335I

PASSIVE SAFETY BMW 335I PASSIVE SAFETY BMW 335I Verantwoording, Allereerst een opmerking: Deze opdracht moest eigenblijk met z n tweeën worden gedaan en over twee auto s gaan, maar aangezien onze klas op dit moment een oneven

Nadere informatie

Volvo S60 ( )

Volvo S60 ( ) Volvo S60 (1999-2010) Kilometervreter Autotest De Volvo S60 is in het jaar 2000 geïntroduceerd als de rijdersauto van Volvo. Dit zou een auto zijn die behalve veiligheid, meer rijplezier biedt dan menig

Nadere informatie

MF-SERIE MAXIMALE KEUZE VOOR GESCHEIDEN AFVALINZAMELING

MF-SERIE MAXIMALE KEUZE VOOR GESCHEIDEN AFVALINZAMELING MF-SERIE MAXIMALE KEUZE VOOR GESCHEIDEN AFVALINZAMELING MF-SERIE Iedere achterlader van Geesinknorba biedt u drie krachtige voordelen: uitstekende, betrouwbare werkprestaties, hogere efficiëntie van uw

Nadere informatie

Autosalon Parijs 2010

Autosalon Parijs 2010 Autosalon Parijs 2010 Voorproefje Autoshow De geheel nieuwe Mercedes-Benz CLS? Een eerste blik op de Hyundai ix20? Of wat te denken van de vier wereldprimeurs bij Chevrolet? Benieuwd naar de Opel Astra

Nadere informatie

Geen uitstoot meer. Wubbo Ockels gaat elektrisch. Werknemers opgelet! 1500 euro om jezelf te ontwikkelen

Geen uitstoot meer. Wubbo Ockels gaat elektrisch. Werknemers opgelet! 1500 euro om jezelf te ontwikkelen Alles wat je moet weten over metaalbewerking najaar 2007 www.metaaljournaal.nl WIN DEZE BEACHCRUISER Geen uitstoot meer Wubbo Ockels gaat elektrisch Werknemers opgelet! 1500 euro om jezelf te ontwikkelen

Nadere informatie

PLASTICS IN THE AUTOMOTIVE INDUSTRY. AutomotiveNL JP Heijster Manager manufacturing

PLASTICS IN THE AUTOMOTIVE INDUSTRY. AutomotiveNL JP Heijster Manager manufacturing PLASTICS IN THE AUTOMOTIVE INDUSTRY THEMAGEBIEDEN Smart mobility Green mobility Nieuwe materialen / lichtgewicht constructies Productie technologie 2 WAT BETEKENT KUNSTSTOF IN DE AUTOMOBIEL INDUSTRIE FACTS

Nadere informatie

H2 Waterstofvoertuigen ontwikkelingen

H2 Waterstofvoertuigen ontwikkelingen Innovation Expo Rotterdam 4.10.2018 H2 Waterstofvoertuigen ontwikkelingen Jaco Reijerkerk Ekinetix B.V. Waterstof Daily Driver Dagelijks vervoer >55.000km Tanken: 3 min. Vooraf H2 Platform participanten

Nadere informatie

Beter presteren met glasvezel De Schöck Isokorb CXT

Beter presteren met glasvezel De Schöck Isokorb CXT Beter presteren met glasvezel De Schöck Isokorb CXT Het beste van twee werelden Samen in één product Welkom bij de toekomst van bouwen Duurzaamheid en klimaatbescherming worden steeds belangrijker, en

Nadere informatie

Daihatsu Cuore 1.0 Premium

Daihatsu Cuore 1.0 Premium Darrow Parinussa 12 mei 2008 De zuinigste benzineauto Achter het onschuldige en vrolijke uiterlijk van de nieuwe Daihatsu Cuore schuilt een serieuze bedoeling. Met het steeds onvriendelijker wordende autoklimaat

Nadere informatie

Smart ForTwo electric drive

Smart ForTwo electric drive Smart ForTwo electric drive Een stroom van nieuwe ideeën Autotest Smart is altijd anders geweest. Vanaf het eerste begin had deze fabrikant nieuwe ideeën over auto's. Dat begon met een eigenzinnig ontwerp,

Nadere informatie

Finnik Autorapport - Audi A6

Finnik Autorapport - Audi A6 Finnik Autorapport - Audi A6 Deze Audi A6 komt uit 2015 en kostte toen 52.642. Deze originele Nederlandse auto staat sinds 2015 op kenteken en is voorzien van een diesel motor die 150 PK levert. Het gebruik

Nadere informatie

2: vermindering van koolmonoxide, kooldioxide, zwaveldioxide en stikstofoxide en dat is erg goed om het broeikaseffect tegen te houden.

2: vermindering van koolmonoxide, kooldioxide, zwaveldioxide en stikstofoxide en dat is erg goed om het broeikaseffect tegen te houden. Stelling door T. 1429 woorden 12 juni 2014 7,8 2 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Stelling 1: openbaar vervoer moet gratis worden 1: km autorijden levert dan per passagier gemiddeld zeven keer

Nadere informatie

ALLE DAGEN DUURZAAM OP WEG NAAR EEN CIRCULAIRE ECONOMIE. Eric Schoones

ALLE DAGEN DUURZAAM OP WEG NAAR EEN CIRCULAIRE ECONOMIE. Eric Schoones ALLE DAGEN DUURZAAM OP WEG NAAR EEN CIRCULAIRE ECONOMIE Eric Schoones 150 Mondial Aad de Wit Verhuizingen elektrisch verhuizen Verhuizer in transitie Mondial Aad de Wit Verhuizingen elektrisch verhuizen

Nadere informatie

Toyota Auris 1.8 Full Hybrid Executive

Toyota Auris 1.8 Full Hybrid Executive Jarno van Maanen 20 juli 2010 Schoon geweten Met het succes van de Prius in het achterhoofd zet Toyota volledig in op hybride-techniek. Uiteindelijk wil de Japanse autofabrikant al haar modellen aanbieden

Nadere informatie

SERIES. www.govecs.nl www.rrmobility.nl

SERIES. www.govecs.nl www.rrmobility.nl SERIES www.govecs.nl www.rrmobility.nl CO2 Emissies 1800 kg 950 kg 920 kg 750 kg 710 kg 240 kg 0 kg Hybride auto Middenklasse Openbaar 2-takt scooter 4-takt scooter GOVECS GOVECS auto vervoer e-scooter

Nadere informatie

1. Hoe dringend vindt u het klimaatprobleem? Helemaal niet dringend, we 1% Er is helemaal geen klimaatprobleem. Weet niet / geen mening

1. Hoe dringend vindt u het klimaatprobleem? Helemaal niet dringend, we 1% Er is helemaal geen klimaatprobleem. Weet niet / geen mening 1. Hoe dringend vindt u het klimaatprobleem? Helemaal niet dringend, we 1% kunnen wel even wachten met grote maatregelen 17% 1 Een beetje dringend, we kunnen nog wel even wachten met grote maatregelen,

Nadere informatie

Platformliften NL 100-RIEM AANDRIJVING NL 200-SPINDEL AANDRIJVING. NL Liften Noord-Lierweg 3 2636 AA Schipluiden 015-3809293. www.nlliften.

Platformliften NL 100-RIEM AANDRIJVING NL 200-SPINDEL AANDRIJVING. NL Liften Noord-Lierweg 3 2636 AA Schipluiden 015-3809293. www.nlliften. www.nlliften.nl Platformliften NL Liften Noord-Lierweg 3 2636 AA Schipluiden 015-3809293 www.nlliften.nl info@nlliften.nl NL 100-RIEM AANDRIJVING NL 200-SPINDEL AANDRIJVING 3 NL 100 Riem aangedreven

Nadere informatie

Kracht door samenwerking. VDL Fibertech Industries

Kracht door samenwerking. VDL Fibertech Industries Kracht door samenwerking VDL Fibertech Industries VDL Fibertech Industries Composieten als carbon fiber en glas fiber worden onder andere gebruikt in formule 1 auto s en de nieuwste vliegtuigen, tennisrackets

Nadere informatie

Door: Laura Kursten Het Nieuwe Eemland Klas: B2d

Door: Laura Kursten Het Nieuwe Eemland Klas: B2d Door: Laura Kursten Het Nieuwe Eemland Klas: B2d 1 Onderwerp: Bladzijde nummer: Geschiedenis 3 Hoe werkt het? 4 Soorten magnetrons 5 Magnetron ongezond? 6 Evaluatie 7 Bronvermelding 8 2 De magnetron is

Nadere informatie

Fiat Panda CNG TwinAir Turbo 80 CNG Lounge

Fiat Panda CNG TwinAir Turbo 80 CNG Lounge Bjorn Blokzijl 14 april 2013 Groen beestje Milieuvriendelijk. Hét toverwoord om tegenwoordig auto's aan de man te brengen. De één komt met een hybride-aandrijving, de ander met minder cilinders. Hoewel

Nadere informatie

kiggen Stationaire PerSen EEN OPTIMALE INVESTERING DOOR INTELLIGENTE FUNCTIES

kiggen Stationaire PerSen EEN OPTIMALE INVESTERING DOOR INTELLIGENTE FUNCTIES kiggen Stationaire PerSen EEN OPTIMALE INVESTERING DOOR INTELLIGENTE FUNCTIES kiggen EEN OPTIMALE INVESTERING DOOR INTELLIGENTE FUNCTIES De Kiggen afvalpersen van Geesinknorba bieden veel slimme voordelen:

Nadere informatie

Nationaal Occasion Onderzoek

Nationaal Occasion Onderzoek Nationaal Occasion Onderzoek Resultaten 2014 Peter Odding 3 juli 2014 VWE in cijfers Nationaal Occasion Onderzoek 2014 Hoofdconclusie 1: Occasionverkopen dalen Occasionverkopen verder gedaald, echter tekenen

Nadere informatie

Agmi Structures. aluminium constructies VICA. alles in één!

Agmi Structures. aluminium constructies VICA. alles in één! Agmi Structures aluminium constructies VICA alles in één! VICA, alles in één! Met ruim 45 jaar ervaring vanuit de Agmi Group waarin Agmi Traffic aluminium borden (ALISA) levert, produceert Agmi Structures

Nadere informatie

M A A N D. Mei AutomotiveCampusNL Helmond

M A A N D. Mei AutomotiveCampusNL Helmond GROENE M A A N D Mei 2013 AutomotiveCampusNL Helmond INTRODUC TIE Groene maand Duurzaamheid is in deze tijd een hot item. Wie niet duurzaam onderneemt, zet zijn toekomst op het spel. Duurzaamheid is een

Nadere informatie

HOOFDSTUK 5 : PROSTOCKS

HOOFDSTUK 5 : PROSTOCKS HOOFDSTUK 5 : PROSTOCKS A. Chassis Het chassis bestaat uit de volgende delen c.q. moet aan de volgende regels voldoen: 1. Een standaard motorblok of origineel vervangingsonderdeel waarin een standaard

Nadere informatie

persinformatie Persluchtmotor met inbouwhoogte van slechts 150 mm

persinformatie Persluchtmotor met inbouwhoogte van slechts 150 mm persinformatie Industriele techniek: perslucht- & elektrische gereedschappen Atlas Copco Tools Nederland, Merwedeweg 7, NL -, Tel. 078-6230230, Fax 078-6104702, tools.nl@nl.atlascopco.com, www.atlascopco.nl

Nadere informatie

Finnik Autorapport Ford Mondeo Wagon 1.6 Atlantic

Finnik Autorapport Ford Mondeo Wagon 1.6 Atlantic TV-GB-48 Finnik Autorapport Ford Mondeo Wagon 1.6 Atlantic Deze Ford Mondeo Wagon komt uit 1998, werd geleverd van 25-06-1998 tot 30-07-1999 en kostte toen 18.677,-. Deze originele Nederlandse personenauto

Nadere informatie

Volkswagen Jetta Hybrid Comfortline

Volkswagen Jetta Hybrid Comfortline Bjorn Blokzijl 18 mei 2013 Groene peper Als er één klasse is waar de afgelopen jaren om de gunst van de zakelijke rijder is gestreden, dan is het wel de compacte middenklasse. Waren het eerst enkel de

Nadere informatie

BUVA. Deurdrangers. Voor woningbouw, appartementen en. - voor enkele en dubbele deuren - voor brand- en rookwerende deuren

BUVA. Deurdrangers. Voor woningbouw, appartementen en. - voor enkele en dubbele deuren - voor brand- en rookwerende deuren Deurdrangers BUVA Voor woningbouw, appartementen en - voor enkele en dubbele deuren - voor brand- en rookwerende deuren BUVA Deurdrangers De BUVA deurdrangers worden sinds 1930 in Noord-Europa geproduceerd

Nadere informatie

Eindexamen vmbo gl/tl nask1 compex I

Eindexamen vmbo gl/tl nask1 compex I Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. Open vragen Geef niet méér antwoorden dan er worden gevraagd. Als er bijvoorbeeld twee redenen worden gevraagd, geef er dan twee

Nadere informatie

Kunststof en composiet

Kunststof en composiet Kunststof en composiet Kunststof en composiet 4e college kunststof Utrecht HKU Materialen Vandaag: Overige kunststoffen Composieten Kunststofherkenning en herhaling Materialen PE, polyetheen - LDPE en

Nadere informatie

Kunststof en composiet Kunststof en composiet

Kunststof en composiet Kunststof en composiet Kunststof en composiet Kunststof en composiet 4e college kunststof Utrecht HKU Vandaag: PE, polyetheen Overige kunststoffen Composieten Kunststofherkenning en herhaling - LDPE en HDPE: verschillend soortelijk

Nadere informatie

Alles draait om de hybride. Hybrid systems

Alles draait om de hybride. Hybrid systems Alles draait om de hybride Hybrid systems Alles draait om de hybride Sinds 2003 biedt Geesinknorba hybride systemen aan voor zijn Geesinknorba achterladers. In 2009 werd het Hybrid Plug-In systeem bekroond

Nadere informatie

EnergyCarport. Greenteq Energiebesparende Systemen

EnergyCarport. Greenteq Energiebesparende Systemen EnergyCarport Greenteq Solutionsbv. A. Torenlaan10 3851NR Ermelo T.0341-842709 I. www.greenteqsolutions.com E.info@greenteqsolutions.com EnergyCarport Deze geheel nieuwe carport heeft een dakconstructie

Nadere informatie

S 500 PLUG-IN HYBRID.

S 500 PLUG-IN HYBRID. S 500 PLUG-IN HYBRID. Z n sterkste kracht: efficiëntie. Met de S 500 PLUG-IN HYBRID legt Mercedes-Benz wederom nieuwe maatstaven aan op technologiegebied. Daarbij zijn onovertroffen comfort, voortreffe

Nadere informatie

De ONBEKENDE KANT van PLASTIC. Waarom worden zoveel. producten in plastic verpakt? En wat moet er gebeuren met deze verpakking als dit afval wordt?

De ONBEKENDE KANT van PLASTIC. Waarom worden zoveel. producten in plastic verpakt? En wat moet er gebeuren met deze verpakking als dit afval wordt? De ONBEKENDE KANT van PLASTIC Waarom worden zoveel producten in plastic verpakt? En wat moet er gebeuren met deze verpakking als dit afval wordt? PLASTIC IS WAARDEVOL Tijdens de productie en gebruik EEN

Nadere informatie

Trends in Kunststoffen

Trends in Kunststoffen Trends in Kunststoffen Trends in Polymeren voor toeleveranciers en OEM-ers ESEF, maart 2014 Ir. Martin van Dord DPI Value Centre & NRK Dr. Louis Jetten DPI Value Centre Kunststoffen: organische polymeren

Nadere informatie

Finnik Autorapport - Audi A3 Sportback

Finnik Autorapport - Audi A3 Sportback Finnik Autorapport - Audi A3 Sportback Deze Audi A3 Sportback komt uit 2012 en kostte toen 35.679. Deze originele Nederlandse auto staat sinds 2012 op kenteken en is voorzien van een benzine motor die

Nadere informatie

Plug-in Hybrid. juni 2013

Plug-in Hybrid. juni 2013 Plug-in Hybrid Electric Vehicles juni 2013 Begin 2013 reden In Nederland ongeveer 8.000 personenauto s met 0% fiscale bijtelling. Het overgrote deel hiervan zijn elektrische auto s die tevens een benzine-

Nadere informatie

Fiat Panda 4x4. Stille wateren, diepe gronden. Wie niet sterk is, moet slim zijn

Fiat Panda 4x4. Stille wateren, diepe gronden. Wie niet sterk is, moet slim zijn Fiat Panda 4x4 Stille wateren, diepe gronden Autotest Bij de introductie van een nieuwe SUV heeft de presentatie vrijwel altijd dezelfde strekking. "Deze auto lijkt groot en stoer, maar het is geen terreinauto.

Nadere informatie

Demagnetiseren van magnetisch

Demagnetiseren van magnetisch De kolibrie is een wonderlijke vogel. Door zijn zeer snelle vleugelslag kan hij in de lucht stil blijven hangen. De vleugels maken 15 tot 80 slagen per seconde en daardoor kan hij zelfs achteruit vliegen.

Nadere informatie

Samenvatting NaSk 1 Hoofdstuk 5

Samenvatting NaSk 1 Hoofdstuk 5 Samenvatting NaSk 1 Hoofdstuk 5 Samenvatting door R. 956 woorden 12 oktober 2015 7,4 4 keer beoordeeld Vak NaSk 1 Paragraaf 1 De belangrijkste energiebronnen in huis zijn elektriciteit en aardgas. De meeste

Nadere informatie

Finnik Autorapport - Volvo XC90

Finnik Autorapport - Volvo XC90 Finnik Autorapport - Volvo XC90 Personenauto Kentekenstatus (Geldig, gedemonteerd, geëxporteerd of ongeldig) Kleur Brandstof (bijv. benzine, diesel, electrisch) G3 (is er een gastank ingebouwd) 90-LT-VF

Nadere informatie

Volkswagen Golf Plus. Nieuw en toch vertrouwd. Facelift

Volkswagen Golf Plus. Nieuw en toch vertrouwd. Facelift Volkswagen Golf Plus Nieuw en toch vertrouwd Autotest Het is geen MPV, maar ook geen gewone Volkswagen Golf. De Golf Plus houdt het midden tussen een gewone personenauto en een familiebusje. En met dat

Nadere informatie

Elektrische auto stoot evenveel CO 2 uit als gewone auto

Elektrische auto stoot evenveel CO 2 uit als gewone auto Elektrische auto stoot evenveel CO 2 uit als gewone auto Bron 1: Elektrische auto s zijn duur en helpen vooralsnog niets. Zet liever in op zuinige auto s, zegt Guus Kroes. 1. De elektrische auto is in

Nadere informatie

E Series TRUCKS.COM. New Energy Efficiency Sustainability Safety

E Series  TRUCKS.COM. New Energy Efficiency Sustainability Safety E Series WWW.GINAF TRUCKS.COM New Energy Efficiency Sustainability Safety GINAF Trucks Nederland B.V. is een vrachtwagenfabrikant met 70 jaar ervaring in ontwikkeling en truckbouw voor de niche markt.

Nadere informatie

Finnik Autorapport Dacia Duster 1.6 Aniversare 2wd

Finnik Autorapport Dacia Duster 1.6 Aniversare 2wd 85-XPD-1 Finnik Autorapport Dacia Duster 1.6 Aniversare 2wd Deze Dacia Duster komt uit 2012, werd geleverd van 01-05-2011 tot 31-10-2012 en kostte toen 18.730,-. Deze originele Nederlandse personenauto

Nadere informatie

Volkswagen Golf Plus. Nieuw en toch vertrouwd. Facelift

Volkswagen Golf Plus. Nieuw en toch vertrouwd. Facelift Volkswagen Golf Plus Nieuw en toch vertrouwd Autotest Het is geen MPV, maar ook geen gewone Volkswagen Golf. De Golf Plus houdt het midden tussen een gewone personenauto en een familiebusje. En met dat

Nadere informatie

Inleiding Opdracht Plan van Aanpak Concept Projectmanagement Stuurhuis... 5

Inleiding Opdracht Plan van Aanpak Concept Projectmanagement Stuurhuis... 5 Inhoud Inleiding... 3 Opdracht... 3 1. Plan van Aanpak... 4 1.1 Concept... 4 1.2 Projectmanagement... 4 2. Stuurhuis... 5 2.1 Engineering stuurhuis... 5 2.2. Voordelen composiet... 6 2.3 Productie stuurhuisdak...

Nadere informatie

Waarom? Wat willen we? En hoe? Position paper Vereniging Elektrische Rijders

Waarom? Wat willen we? En hoe? Position paper Vereniging Elektrische Rijders Waarom? Wat willen we? En hoe? Position paper Vereniging Elektrische Rijders Najaar 2016 Waarom een vereniging voor elektrische rijders? Elektrisch rijden is in opmars. Elektrisch rijden is cool, het is

Nadere informatie

Bijl Bruggen. specialist in dragende composietconstructies

Bijl Bruggen. specialist in dragende composietconstructies Bijl Bruggen specialist in dragende composietconstructies BIJL BRUG VOLLEDIG COMPOSIET BIJL kwaliteit Het Dintelmondse Bijl Profielen produceert glasvezelversterkte polyester profielen én complete bruggen.

Nadere informatie

Finnik Autorapport Dacia Duster 1.6 Lauréate 2wd

Finnik Autorapport Dacia Duster 1.6 Lauréate 2wd 47-RPT-8 Finnik Autorapport Dacia Duster 1.6 Lauréate 2wd Deze Dacia Duster komt uit 2011, werd geleverd van 01-03-2010 tot 31-01-2014 en kostte toen 18.720,-. Deze originele Nederlandse personenauto staat

Nadere informatie

Mercedes-Benz GLC 350e

Mercedes-Benz GLC 350e Mercedes-Benz GLC 350e Schijnbare tegenstrijdigheden Rij-impressie Een SUV (Sports Utility Vehicle) dient groot, stoer en sterk te zijn. Maar Mercedes-Benz introduceert nu een SUV die juist compact, elegant

Nadere informatie

Finnik Autorapport Volvo V T5 Summum

Finnik Autorapport Volvo V T5 Summum GG-148-L Finnik Autorapport Volvo V70 2.0 T5 Summum Deze Volvo V70 komt uit 2015, werd geleverd van 11-11-2013 tot 31-07-2015 en kostte toen 57.689,-. Deze geïmporteerde personenauto staat sinds 2015 op

Nadere informatie

Deelsessie 11. Lonen financiële tools bij Duurzaam Inkopen? Esther Veenendaal Martin Blijerveld. >> Als het gaat om milieu en leefomgeving

Deelsessie 11. Lonen financiële tools bij Duurzaam Inkopen? Esther Veenendaal Martin Blijerveld. >> Als het gaat om milieu en leefomgeving Deelsessie 11 Lonen financiële tools bij Duurzaam Inkopen? Esther Veenendaal Martin Blijerveld Kennisnetwerk Duurzaam Inkopen Voor en door inkopers Aanleiding: workshop 21 januari 2010 Financiële aspecten

Nadere informatie

Eco-line hoge-drukunit

Eco-line hoge-drukunit Eco-line hoge-drukunit AT Cleaning systems heeft een hogedruk-unit ontwikkeld die werkt op batterijen/accu s. Wij hebben hiervoor gekozen omdat er alleen maar voordelen mee te behalen zijn. M.V.O. waar

Nadere informatie

Kracht door samenwerking. VDL Industrial Modules

Kracht door samenwerking. VDL Industrial Modules Kracht door samenwerking VDL Industrial Modules IN DE HIGH-TECH WERELD WAARIN U EN WIJ OPEREREN, DRAAIT ALLES OM EFFICIENCY: STREVEN NAAR REDUCTIE VAN KOSTEN EN UITBESTEDING VAN NIET KERNCOMPETENTIES.

Nadere informatie

Finnik Autorapport Fiat Grande Punto V Dynamic

Finnik Autorapport Fiat Grande Punto V Dynamic HR-861-X Finnik Autorapport Fiat Grande Punto 1.4-16V Dynamic Deze Fiat Grande Punto komt uit 2008, werd geleverd van 01-07-2007 tot 31-01-2008 en kostte toen 15.980,-. Deze geïmporteerde personenauto

Nadere informatie

WAT U WILT WETEN OVER ELEKTRISCH RIJDEN

WAT U WILT WETEN OVER ELEKTRISCH RIJDEN ALD FAQ WAT U WILT WETEN OVER ELEKTRISCH RIJDEN INHOUD 1. Is elektrisch rijden iets voor mij? 3 2. Welke soorten elektrische auto s zijn er? 3 3. Welke auto is voor mij geschikt? 4 4. Hoe ver kan ik rijden

Nadere informatie

Thermoplastische composieten verwerken. Processing van TPC. René de Looff Engel Benelux BV. Welkom. Welcome Willkommen

Thermoplastische composieten verwerken. Processing van TPC. René de Looff Engel Benelux BV. Welkom. Welcome Willkommen Thermoplastische composieten verwerken Processing van TPC René de Looff Engel Benelux BV Welkom Welcome Willkommen Internationaal Het bedrijf Onderneming Oostenrijk, 100% familiebedrijf Omzet Engel wereldwijd

Nadere informatie

Finnik Autorapport - Audi A3 Sportback

Finnik Autorapport - Audi A3 Sportback Finnik Autorapport - Audi A3 Sportback Deze Audi A3 Sportback komt uit 2012 en kostte toen 25.831. Deze originele Nederlandse auto staat sinds 2012 op kenteken en is voorzien van een benzine motor die

Nadere informatie

Sector initiatief. Hybride graafmachines. Pijnacker Infra b.v. J.N. Liebrecht (Ouwejan & F. de Bruijn Infra b.v.) H. Walberk (Pijnacker Infra b.v.

Sector initiatief. Hybride graafmachines. Pijnacker Infra b.v. J.N. Liebrecht (Ouwejan & F. de Bruijn Infra b.v.) H. Walberk (Pijnacker Infra b.v. Sector initiatief Hybride graafmachines Bedrijven: Ouwejan & F. de Bruijn Infra b.v. Pijnacker Infra b.v. Auteur: J.N. Liebrecht Contact: J.N. Liebrecht (Ouwejan & F. de Bruijn Infra b.v.) H. Walberk (Pijnacker

Nadere informatie

Finnik Autorapport Toyota iq 1.0 VVTi Comfort

Finnik Autorapport Toyota iq 1.0 VVTi Comfort 42-KRL-2 Finnik Autorapport Toyota iq 1.0 VVTi Comfort Deze Toyota iq komt uit 2010, werd geleverd van 23-01-2009 tot 31-12-2013 en kostte toen 14.629,-. Deze originele Nederlandse personenauto staat sinds

Nadere informatie