DE ZUIDERLING ONDERZOEKSRAPPORT NAAR DE BESTE PASSENDE RECHTSVORM PATRICK GILJAM EN JAN-PIETER BOS

Transcriptie

1 DE ZUIDERLING ONDERZOEKSRAPPORT NAAR DE BESTE PASSENDE RECHTSVORM PATRICK GILJAM EN JAN-PIETER BOS

2 VOORWOORD 2/64

3 Aan het management van B.V. De Zuiderling Rotterdam, 12 maart 2015 Geachte heren Manders en Kromwijk, Voor u ligt het onderzoeksrapport, naar aanleiding van uw opdracht, inzake uw vennootschap B.V. De Zuiderling. Vanuit het management van B.V. De Zuiderling hebben wij opdracht gekregen om onderzoek te doen naar de beste passende rechtsvorm voor de huidige rechtspersoon. Op het moment is De Zuiderling een Besloten Vennootschap. Het management heeft bij het geven van de opdracht aangegeven dat een Besloten Vennootschap niet de juist rechtsvorm voor de Zuiderling is, vooral gezien de activiteiten en het doel van de organisatie. Het management heeft derhalve verzocht of er door ondergetekenden onderzoek gedaan kan worden naar welke rechtsvorm het beste zou passen bij de Zuiderling. Aan de hand van deskresearch en interviews bij het huidige management en de gebruikers van de Zuiderling, hebben wij informatie verzameld, beoordeeld en samengevat in het dossier. Aan de hand van deze informatie hebben wij een advies geformuleerd. In dit adviesrapport kunt u als management teruglezen welke informatie wij hebben verzameld, hoe wij deze hebben geïnterpreteerd, hoe wij tot ons advies zijn gekomen en waarom wij tot dit advies gekomen zijn. Wij hopen met het advies een bijdrage geleverd te hebben aan een welvarende toekomst van De Zuiderling. Met de nieuwe rechtsvorm hopen wij dat hetgeen waar de Zuiderling voor staat, geluk en welvaart voor iedereen, met zo min mogelijk weerstand gerealiseerd mag worden. Tot slot willen wij een woord van dank richten aan iedereen die ons op welke wijze dan ook heeft ondersteund bij het uitvoeren van ons onderzoek. Het enthousiasme van de oprichters, medewerkers en vooral gebruikers heeft ons veel plezier gegeven bij het doen van het onderzoek en vooral motivatie gegeven tijdens het onderzoek. Wij wensen u veel plezier bij het lezen van het onderzoeksrapport. Met vriendelijke groet, J.P. Giljam J. Bos 3/64

4 INHOUDSOPGAVE VOORWOORD 2 INLEIDING 7 PROJECTKADER 8 DOELSTELLING 8 VRAAGSTELLING ONDERZOEK 8 ONDERZOEKSVRAAG 8 DEELVRAGEN 9 ONDERZOEKSMODEL 9 BEGRIPSBEPALING 10 TECHNISCH ONTWERP VAN HET ONDERZOEK 10 ONDERZOEKSSTRATEGIE 10 ONDERZOEKSMATERIAAL 10 BEDRIJFSVERKENNING 11 DE ZUIDERLING 12 LEVENSCYCLUS VAN DE ZUIDERLING 12 WAT ZUIDERLINGEN ZIJN 14 DE WERKING VAN ZUIDERLINGEN 14 FINANCIEEL 15 TOEKOMST 15 OBM-MODEL 15 EXTERNE AGENTEN (INVLOED VAN O.A. OVERHEID OF GEMEENTE) 16 STRATEGISCHE PARTNERS 18 HULPBRONNEN EN LEVERANCIERS 19 INTERNE PROCESSEN 20 MARKTEN, CLIËNTEN EN PRODUCTEN 20 CONCURRENTEN 21 SWOT ANALYSE 22 STERKE PUNTEN 22 ZWAKKE PUNTEN 23 KANSEN 24 BEDREIGINGEN 24 DESKRESEARCH RECHTSVORMEN 26 RECHTSVORMEN IN NEDERLAND 27 VERENIGING 27 OPRICHTING 27 AANSPRAKELIJKHEID 28 EIGENDOM/PARTICIPATIE 28 ZEGGENSCHAP 28 BESTUUR 29 FINANCIËLE VERANTWOORDING 29 4/64

5 BEËINDIGING 30 VOORDELEN 30 NADELEN 30 COÖPERATIES EN ONDERLINGE WAARBORGMAATSCHAPPIJEN 30 OPRICHTING 30 AANSPRAKELIJKHEID 31 EIGENDOM/PARTICIPATIE 31 ZEGGENSCHAP 31 BESTUUR 31 FINANCIËLE VERANTWOORDING 32 BEËINDIGING 32 VOORDELEN 32 NADELEN 32 STICHTING 32 OPRICHTING 32 AANSPRAKELIJKHEID 33 EIGENDOM/PARTICIPATIE 33 ZEGGENSCHAP 33 BESTUUR 33 FINANCIËLE VERANTWOORDING 34 BEËINDIGING 34 VOORDELEN 34 NADELEN 34 NAAMLOZE VENNOOTSCHAP 34 OPRICHTING 34 AANSPRAKELIJKHEID 35 EIGENDOM/PARTICIPATIE 35 ZEGGENSCHAP 37 BESTUUR 38 FINANCIËLE VERANTWOORDING 38 BEËINDIGING 39 VOORDELEN 39 NADELEN 39 BESLOTEN VENNOOTSCHAP 40 OPRICHTING 40 AANSPRAKELIJKHEID 40 EIGENDOM/PARTICIPATIE 41 ZEGGENSCHAP 43 BESTUUR 43 FINANCIËLE VERANTWOORDING 44 BEËINDIGING 44 VOORDELEN 44 NADELEN 45 5/64

6 WENSEN HUIDIG MANAGEMENT 46 WENSEN VAN DE OPRICHTERS 47 HOE HET BESTUUR GEREGELD ZAL WORDEN 47 HOE HET BESTUUR GEVORMD ZAL WORDEN 47 DE INVLOED VAN DE GEBRUIKERS 48 DE ZEGGENSCHAP DIE DE OPRICHTERS WILLEN BEHOUDEN 48 DE WAARDEN EN DOELSTELLINGEN DIE BEHOUDEN DIENEN TE BLIJVEN 48 SAMENVATTEND EN CONCLUDEREND 48 WENSEN BEWONERS ROTTERDAM ZUID 50 OVERDRACHT VAN DE ZUIDERLING AAN DE BEWONERS EN INITIATIEVEN 51 BESTUUR VAN DE ZUIDERLING 51 INSPRAAK/ZEGGENSCHAP IN DE ZUIDERLING 52 BENOEMING/VERKIEZING BESTUUR 52 CONCLUSIE 53 ANALYSE 54 ANALYSE DESKRESEARCH RECHTSVORMEN 55 VERENIGING 55 COÖPERATIE EN ONDERLINGE WAARBORGMAATSCHAPPIJ 55 STICHTING 55 NAAMLOZE VENNOOTSCHAP EN BESLOTEN VENNOOTSCHAP 56 TRUST 56 DE RECHTSVORMEN EN DE ZUIDERLING 57 ANALYSE WENSEN VAN HET MANAGEMENT EN DE BEWONERS 57 HET BESTUUR 58 INSPRAAK GEBRUIKERS 58 BETROKKENHEID HUIDIGE MANAGEMENT 59 MISSIE EN VISIE DE ZUIDERLING 59 SAMENVATTING ANALYSE WENSEN 59 ADVIES 60 ANALYSE 61 BEST PASSENDE RECHTSVORM 61 HOOFDLIJNEN OMZETTING VAN HUIDIGE RECHTSVORM 62 BIJLAGEN 63 BRONNENLIJST 64 6/64

7 INLEIDING 7/64

8 PROJECTKADER BV De Zuiderling is een organisatie die zich wil inzetten voor het welzijn van Rotterdam Zuid. Met name omdat er in Rotterdam Zuid sprake is van werkloosheid is het doel van de organisatie om de bewoners hun talent in te zetten. Om dit doel te bereiken is door BV De Zuiderling een complementaire munt opgericht en uitgegeven, de Zuiderling. Een Zuiderling vertegenwoordigd een half uur tijd. Het doel van de Zuiderling is dat mensen hun talenten gaan gebruiken om Zuiderlingen te verdienen. Het idee bij de oprichting van BV De Zuiderling is dat iedereen wel iets kan. Iedereen heeft talent of heeft iets in bezit waarmee hij/zij een dienst kan verrichten. De Zuiderling geeft de bewoners de kans om hun talenten of bezit te gebruiken en daarvoor Zuiderlingen te verdienen. Het idee hierachter is dat talent dan wordt beloond. Daarnaast wil De Zuiderling dat mensen met elkaar in contact komen en daarmee een netwerk opbouwen. Als je dan iets voor een ander doet, dan wordt je daar gelukkig van. Hoe groter je netwerk is, hoe meer geluk en dus welvaart in Rotterdam Zuid. De Zuiderling is een hulpmiddel door als ruilmunt te gebruiken. Met de huidige monetaire munt wordt talent niet altijd beloond. Als er geen baan is, krijg je geen geld. Het doel van de Zuiderling is om iedereen mee te laten doen in de samenleving en zo welzijn op Rotterdam Zuid toe te laten nemen. De Zuiderling is een organisatie die niet gericht is op het behalen van winst. Maar doordat de De Zuiderling is opgericht met als rechtsvorm Besloten Vennootschap, is dit voor de buitenwereld niet duidelijk. Dit bemoeilijkt het verwerven van fondsen en sponsoren omdat die in de veronderstelling zijn dat een BV als doel heeft om winst te behalen. Daarnaast wil de directie de Zuiderling aan de bewoners geven. Zij zijn gebruikers, zij zijn uiteindelijk de personen die de munt gaan beheren en het beschikkingsrecht krijgen. DOELSTELLING Het doel van het onderzoek is om de meest passende rechtsvorm te bepalen van De Zuiderling om de munt door te kunnen geven aan de bewoners van Rotterdam Zuid, op basis van de wensen van het management en de bewoners. VRAAGSTELLING ONDERZOEK ONDERZOEKSVRAAG Om aan de doelstelling van het onderzoek te voldoen, en dus in de informatiebehoefte van het management te voorzien, zal er een duidelijke onderzoeksvraag worden geformuleerd. De onderzoeksvraag is leidend in het onderzoek. De onderzoeksvraag is als volgt geformuleerd: Welke rechtsvorm past het beste bij BV De Zuiderling op basis van de wensen van het huidige management en de bewoners van Rotterdam Zuid als de organisatie doorgegeven zal worden aan de bewoners van Rotterdam Zuid? 8/64

9 DEELVRAGEN De onderzoeksvraag is de centrale vraag die in de informatiebehoefte van het management moet voorzien. De deelvragen die geformuleerd worden zullen voor de verzameling van de juiste kennis zorgen. Aan de hand van de verzamelde kennis zal de onderzoeksvraag beantwoord worden, onderbouwd met de verzamelde kennis aan de hand van de beantwoording van de deelvragen. De volgende deelvragen zullen worden geformuleerd. 1. Uit welke rechtsvormen kan er gekozen worden binnen de Nederlandse wetgeving en wat zijn de voor- en nadelen van deze rechtsvormen? 2. Wat zijn de wensen van het huidige bestuur met betrekking tot de zeggenschap in De Zuiderling als De Zuiderling wordt doorgegeven aan de bewoners van Rotterdam Zuid? 3. Welke zeggenschap en wat voor aansprakelijkheid willen de bewoners van Rotterdam Zuid als De Zuiderling wordt doorgegeven? ONDERZOEKSMODEL De start van het onderzoek begint met het oriënteren en het verdiepen in de organisatie De Zuiderling. Wat is het doel van de organisatie en wat zijn de invloeden van de omgeving. Met de kennis van de organisatie en haar omgeving is het mogelijk in te schatten wat de behoeften zijn van De Zuiderling. Daarna zal er georiënteerd worden op de verschillende Nederlandse rechtsvormen. Aan de hand van de rechtsvormen die onderzocht worden zal blijken welke rechtsvormen op voorhand al geschikt zijn om te gebruiken. Deze verschillende rechtspersonen zijn wettelijk vastgelegd in het Burgerlijk Wetboek 2 artikel 26 tot en met artikel 304. Na onderzoek van de rechtsvormen wordt nagegaan welke wensen er zijn vanuit het huidige bestuur. Hoe wil het bestuur De Zuiderling doorgeven aan de bewoners van Rotterdam Zuid. Direct volgend op de wensen van het bestuur zal in kaart gebracht worden wie De Zuiderling gebruiken. De vraag gericht aan de gebruikers en de toekomstige eigenaren zal vooral zijn wat ze met de munteenheid willen. Aan de hand van bovenstaand onderzoek zal de beste rechtsvorm worden gekozen. De keuze zal uiteindelijk worden gemaakt aan de hand van de mogelijkheden die de wetgever heeft gesteld in Nederland, de wensen van het huidige bestuur en de wensen van de bewoners van Rotterdam Zuid. Hieronder is schematisch weergegeven hoe het onderzoek zal worden gedaan. Bedrijfsverkenning Deskresearch rechtsvormen Wensen huidig management Wensen bewoners Rotterdam Zuid Analyse vooren nadelen rechtsvormen en wensen partijen Advies en opstellen managementletter 9/64

10 BEGRIPSBEPALING De kernbegrippen binnen het onderzoek hebben voornamelijk betrekking op de te kiezen rechtsvorm en met name de eigenschappen die een bepaalde rechtsvorm met zich meebrengt. Hierbij kan gedacht worden aan de volgende zaken die mee kunnen spelen bij het kiezen van een rechtsvorm, vooral bij het afdekken van risico s: De zeggenschap in De Zuiderling; Het regelen van het dagelijks bestuur in De Zuiderling; Het afdekken van belastingrisico s; Het afdekken van de aansprakelijkheid van De Zuiderling; Het regelen of afdekken van administratieve verplichtingen; Het participeren en het toetreden als eigenaar/participant in De Zuiderling. TECHNISCH ONTWERP VAN HET ONDERZOEK ONDERZOEKSSTRATEGIE De doelgroep zal doelgericht worden benaderd om aan de hand van vragenlijsten en enquêtes de wensen van het huidige bestuur en de bewoners van Rotterdam Zuid te bepalen. Hierbij zal vooral rekening worden gehouden met de diverse mogelijkheden die uit het onderzoek naar diverse rechtsvormen voortvloeien. De vragenlijst zal naar verwachting in lijstvorm worden opgesteld, waarin diverse mogelijkheden tegen elkaar worden opgesteld. Daarnaast zullen diverse gesloten vragen worden gesteld om de wensen concreet in beeld te krijgen en zo eventuele antwoorden in de lijst te kunnen verklaren. Tot slot zal er gekeken worden naar rechtsvormen van andere vergelijkbare organisaties, welke rechtsvormen worden het meeste gebruikt voor vergelijkbare organisaties. ONDERZOEKSMATERIAAL De benodigde kennis om het onderzoek te kunnen verrichten is kennis van de diverse rechtsvormen binnen de Nederlandse wetgeving, kennis nemen van de wensen van het management en kennis nemen van de wensen van de bewoners van Rotterdam Zuid. Voor het verzamelen van kennis van de diverse rechtsvormen kan gebruik gemaakt worden van het Burgerlijk wetboek, studieboeken en kennis van een bedrijfsjurist. Aan de hand van het onderzoeksmateriaal zal in kaart gebracht worden welke rechtsvormen er zijn en welke voor- en nadelen deze rechtsvormen hebben die sluiten met het doel van De Zuiderling. De wensen van zowel het huidige bestuur als van de bewoners van De Zuiderling zal verzameld worden aan de hand van interviews. Belangrijk is om in kaart te hebben wie de bewoners zijn, om hoeveel mensen het gaat en hoe de bewoners denken De Zuiderling te beheren als zij de munt hebben doorgegeven gekregen. Door een gericht onderzoek naar de diverse rechtsvormen te verrichten, kan aan de hand van de beschikbare kennis gericht gepeild worden naar de wensen van het bestuur en de bewoners van Rotterdam Zuid. Aan de hand van de wensen kan een profielschets worden geformuleerd waaraan de rechtsvorm van De Zuiderling moet voldoen en welke risico s moeten worden afgedekt. Aan de hand van de profielschets kan een rechtsvorm gekozen worden die het beste past bij de toekomst van De Zuiderling. 10/64

11 BEDRIJFSVERKENNING 11/64

12 DE ZUIDERLING De Zuiderling B.V. is door Luc Manders en Martien Kromwijk, in samenwerking met de Hogeschool Rotterdam, op drie september opgericht. De Zuiderling is gevestigd te Pretorialaan 15 (bij Afrikaanderplein), 3072 EE Rotterdam. De gedachte achter De Zuiderling is dat door de munt de uitwisseling tussen on(der)benut potentieel én onvervulde wensen en behoeften wordt versterkt, en draagt zo bij aan meer welvaart en geluk voor alle bewoners van Rotterdam Zuid. De Zuiderling wil de volgende drie doelen bereiken 1 Meer geluk en welvaart voor iedereen op Rotterdam-Zuid. Het maakt niet uit of je jong of oud, arm of rijk bent of met baan of zonder baan, iedereen op Rotterdam-Zuid kan gebruik maken van de ruil munt De Zuiderling op Rotterdam-Zuid. Iedereen heeft andere kwaliteiten en vaardigheden die men in kan zetten voor anderen op Rotterdam-Zuid. Door je kwaliteiten en vaardigheden in te zetten voor anderen wordt het gelukt en welvaart vergroot. Niet alleen van anderen maar ook van je zelf. Versterken van de bewoners op Zuid en alle gemeenschapsinitiatieven die meedoen. Doordat bewoners hun kwaliteiten en vaardigheden in zetten voor anderen in de buurt komen ze in contact met andere bewoners waar ze normaal gesproken nooit mee in contact zouden komen zonder De Zuiderling. Doordat je de dingen goed doet (omdat dit je kwaliteit is) waarderen de bewoners je, waardoor er een band ontstaat tussen de bewoners. Ook wordt het netwerk van de bewoners vergroot en komen de bewoners in aanraking met andere initiatieven die het geluk en welvaart vergroten op Rotterdam-Zuid. Omdat de bewoners weten wat voor invloed De Zuiderling heeft op Rotterdam-Zuid zijn de bewoners sneller geneigd om ook mee te doen aan deze initiatieven. Zo ontstaat er een sneeuwbal effect en dit allemaal ter bevordering van het geluk en welvaart op Rotterdam-Zuid. Een zo hoog mogelijke omloopsnelheid van Zuiderlingen. Een hoge omloopsnelheid betekent veel activiteit wat weer betekend dat de welvaart en het geluk op Rotterdam-Zuid stijgt. Als veel bewoners gebruik maken van De Zuiderling wordt dit vanzelf een onderdeel van de samenleving op Rotterdam-Zuid. De missie van de Zuiderling B.V is 2 : Groei van welvaart en geluk op Rotterdam Zuid. Peoples money for peoples communities LEVENSCYCLUS VAN DE ZUIDERLING Volgens Churchill en Lewis wordt het succes van een onderneming afhankelijk gesteld van de accenten die binnen het management worden gelegd. De volgende vijf fases zijn volgens Churchill en Lewis te onderscheiden: site_0.pdf 12/64

13 Bestaansopbouw Overleven Succes Expansiefase Optimale verhoudingen 3 In elke fase dient de ondernemer anders te ondernemen. In de beginfase dient de ondernemer erboven op te zitten. De ondernemer werkt volop mee in de onderneming. Hij/Zij springt en stuurt bij. In latere fases moet de ondernemer veel terughoudender zijn en meer aan zijn personeel over laten. Voor de continuïteit van de onderneming is het van belang dat de ondernemer zich meer met het lange termijn beleid gaat bezig houden. In bovenstaande figuur is dit weergegeven in de laatste regel. De Zuiderling B.V. zit in de overlevingsfase. De onderneming is intensief bezig met veilig stellen van het voortbestaan d.m.v. partijen organisatorisch aan zich te binden of als sponsor. Er zijn nog amper formele systemen aanwezig. De stijl van leidinggeven is supervisie onder toezicht. Elke week wordt er vergaderd met betrokken mensen bij de Zuiderling. Deze mensen trekken dan de wijken in om bijvoorbeeld sponsoren te zoeken of de bekendheid van de Zuiderling te vergroten. Luc Manders stuurt deze personen aan onder andere door middel van deze wekelijkse vergaderingen /64

14 WAT ZUIDERLINGEN ZIJN De Zuiderling is een munt die bestaat naast de euro. Dit wordt ook wel een complementaire munteenheid genoemd. Een complementaire munt, heeft betrekking op een overeenkomst tussen een groep mensen en/of ondernemingen om een niet-traditionele munteenheid als ruilmiddel te accepteren. De munt wordt complementair genoemd omdat deze niet de conventionele munteenheid wil vervangen, maar moet dienen om sociale functies te vervullen waarvoor de officiële munteenheid niet was ontworpen. In de laatste 50 jaar is de complementaire munt sterk gegroeid in Nederland. Mede door (financiële) crisissen, wat hoge werkeloosheid heeft veroorzaakt, is een baan niet meer zo vanzelfsprekend. Omdat mensen toch allerlei zaken nodig hebben om in hun behoefte te voorzien zijn mensen op zoek gegaan naar een alternatief betaalmiddel. De Zuiderling is zo n alternatief ruilmiddel. Door het inzetten van eigen kwaliteiten en vaardigheden kunnen de bewoners Zuiderlingen verdienen die ze vervolgens weer kunnen uitgeven om in hun eigen behoeften te voorzien. Bijvoorbeeld de werkloze accountant houdt de administratie bij van een stichting waar voor hij Zuiderlingen krijgt. Deze Zuiderlingen geeft de accountant vervolgens weer uit aan een elektricien. Op deze manier hoeft de accountant geen dure elektricien in te huren. Ook blijft de accountant werkzaam in zijn eigen vakgebied. Zo zijn er nog tal van voorbeelden die het geluk en welvaart van de mensen op Rotterdam-Zuid verhogen. DE WERKING VAN ZUIDERLINGEN Een Zuiderling is een 1/2 uur tijd waard. De bewoners kunnen uiteraard zelf overeenkomen hoeveel Zuiderlingen een bepaalde dienst of goed waard is. Als een bewoner zich aanmeldt bij De Zuiderling krijgt deze bewoner gratis 6 Zuiderlingen. Aanmelden kan via het sturen van een sms je naar telefoonnummer of door de helpdesk te bellen. Er is gekozen voor een sms systeem naast het internetsysteem omdat veel bewoners wel een telefoon hebben maar geen computer. Als je je aanmeld via een sms je krijg je dus gelijk 6 Zuiderlingen. Deze Zuiderlingen worden aan je 06-nummer gekoppeld. Je 06-nummer fungeert dan als het ware als een rekeningnummer. Als je iemand wil belonen met Zuiderlingen voor een dienst of goed kan dit door het versturen van een sms je met daarin het aantal Zuiderlingen en het 06-nummer van die persoon. Het systeem haalt dan de Zuiderlingen van je account af en boekt deze bij de ontvanger bij. Van deze transactie krijg je bevestiging per sms. Via de website van De Zuiderling kunnen de bewoners ook inloggen. In het account kan je een overzicht opvragen met de gedane transacties. Ook is te zien hoeveel Zuiderlingen je nog hebt. Daarnaast kunnen er Zuiderlingen over gemaakt worden naar andere bewoners. Er worden ook Zuiderlingen-party s georganiseerd op Rotterdam-Zuid. Op deze party s kunnen geïnteresseerden zich laten informeren over De Zuiderling. Op deze manier wordt ook je netwerk vergroot. Een paar voorbeelden van transacties zijn: Een accountmanager geeft gitaarles aan de kinderen uit de buurt. De Zuiderlingen die hij hiervoor krijgt besteed hij aan klusjes in en rondom zijn huis. 14/64

15 Een afgestudeerd economie student die geen werk kan vinden helpt een groepje vrouwen, die een catering bedrijf willen opzetten, met hun ondernemingsplan. De student besteed zijn verdiende Zuiderlingen bij een bedrijf om stage te lopen. Een werkloze allochtone vrouw die een cursus massage heeft gevolgd, geeft voor Zuiderlingen massages aan bewoners. Met de verdiende Zuiderlingen kan ze haar kinderen weer fietsles laten geven. FINANCIEEL De definitieve cijfers over 2013 zijn als volgt gepubliceerd. 4 Voor 2014 is als doel gesteld om minder afhankelijk te worden van de Gemeente Rotterdam. TOEKOMST De B.V. is opgericht met als doel het in omloop brengen en houden van de ruil munt op Rotterdam- Zuid ter bevordering van welvaart en geluk op Rotterdam-Zuid. De munt is samen met de bewoners van Rotterdam-Zuid ontwikkeld. Heel veel organisaties en mensen hebben meegedacht en gewerkt aan de munt. Het is de bedoeling om het eigendom van De Zuiderling dan ook aan de bewoners van Rotterdam-Zuid over te dragen. Dit gaat gebeuren door een rechtsvorm op te richten waarbij de bewoners van Rotterdam-Zuid zoveel mogelijk inspraak hebben in de rechtsvorm. OBM-MODEL Een globaal beeld van wat de Zuiderling is en wat de Zuiderling doet hebben we gekregen door ons te verdiepen in de Zuiderling. Aan de hand van het OBM-model proberen we meer diepgang te verkrijgen in de omgeving van de Zuiderling. Het OBM-model is een methode om de organisatie beter te begrijpen als het gaat om strategieën, processen, markten en hulpbronnen en leveranciers. Aan de hand van het OBM-model wordt in kaart gebracht met waarmee, met wie en hoe de organisatie haar doe wil bereiken. 4 f 15/64

16 Onderstaand is het OBM-model weergegeven met betrekking tot de Zuiderling. Hierna volgt een gespecificeerde toelichting op de weergegeven informatie zodat duidelijk wordt hoe de organisatie wordt geleidt en wordt bestuurd. EXTERNE AGENTEN (INVLOED VAN O.A. OVERHEID OF GEMEENTE) De belastingdienst heeft onderstaande richtlijnen voor alternatieve (LETS) geldsystemen. Die gebieden (volgens de zgn. renseigneringsplicht) inzicht te bieden in de omloop van de Zuiderling (die daartoe in het informatiesysteem wordt bijgehouden, en in het reglement genoemd). Verder is een deelnemer zelf verantwoordelijk voor eventuele aangifte. Er is een algemene vrijstelling tot de verdienste van 3000 eenheden op jaarbasis. Deelnemers zijn als het om beroepsuitoefening gaat zelf verantwoordelijk voor belastingopgave. BELASTINGDIENST Administratie De centrale administratie zal zodanig zijn ingericht dat daaruit de saldi en de omzetten in Lets van de individuele leden blijken. De centrale administratie resigneert de naam-, adres- en woonplaatsgegevens van leden die in een jaar een omzet van of meer Lets hebben behaald aan de inspecteur onder wie de centrale administratie valt. 5 De door de leden uitgeschreven "cheques" vermelden naast de datum en het aantal Letseenheden tevens de aard van de onderliggende prestatie. De ontvangen cheques worden door de leden bewaard /64

17 Beoordeling belastingplicht Niet (bekende) ondernemers Mede aan de hand van het ingevulde vragenformulier dient te worden beoordeeld of een lid als gevolg van zijn deelname aan het systeem prestaties in het economische verkeer heeft verricht waarvan de opbrengst voor hem belastbaar resultaat uit overige werkzaamheden vormt (artikel 3.90 van de Wet IB 2001) dan wel of deze activiteiten leiden tot ondernemerschap voor de inkomstenbelasting en/of omzetbelasting. Een Letseenheid vormt in dit verband een niet in geld genoten inkomst op het moment dat het lid de beschikkingsmacht over de Letseenheid heeft gekregen. Mede uit praktisch oogpunt geldt hier het moment waarop de Letseenheid door de centrale administratie op rekening van het lid wordt bijgeschreven. Bekende ondernemers Voor leden die al uit andere hoofde bij de Belastingdienst als ondernemer bekend zijn geldt in beginsel dat elke Letseenheid tot heffing van omzet- en/of inkomstenbelasting leidt. Dit is slechts anders als de prestaties niet in verband kunnen worden gebracht met de bestaande ondernemersactiviteiten. In dat geval dienen de activiteiten afzonderlijk getoetst te worden op de hierboven omschreven wijze. Loonbelasting De organisatie maakt kosten in Lets, om een Letssysteem te kunnen laten functioneren. Een wisselend aantal medewerkers (leden) verzorgt de administratie, maakt het advertentieblad en maakt nieuwe leden wegwijs. De uitbetaling in Lets is veelal gering. Daarnaast kunnen binnen een Letssysteem tussen de leden onderling arbeidsrelaties voorkomen die als (fictieve) dienstbetrekking zijn aan te merken. Het Letslid die de opdracht geeft is in dat geval inhoudingsplichtig. Het feit dat de beloning voor de werkzaamheden niet in geld maar in Lets wordt uitbetaald brengt hierin geen verandering. Hierbij valt bijvoorbeeld te denken aan werkzaamheden binnen de onderneming van een Letslid, of het verrichten van persoonlijke diensten in het huishouden van een Letslid op doorgaans meer dan twee dagen per week. Om praktische redenen zal de eerste beoordeling van eventuele inhoudingsplicht binnen een Letssysteem pas plaatsvinden een jaar na aanvang van de renseignering, waarbij, in daartoe aanleiding gevende gevallen, tot naheffing van loonbelasting en premie volksverzekeringen zal worden overgegaan. Beschikking arbeidsrelatie In artikel van de Wet IB 2001 is de mogelijkheid gegeven dat een belastingplichtige vooraf zekerheid kan krijgen over de vraag of de voordelen die hij geniet of zal gaan genieten uit een arbeidsrelatie worden aangemerkt als winst uit onderneming, als loon of als resultaat uit overige werkzaamheden. Deze regeling is ook van toepassing op arbeidsrelaties waarin de betaling geschiedt in Lets. Waardebepaling van Letseenheden De waarde in euro's die binnen een Letssysteem aan een Letseenheid kan worden toegekend is de koers. In beginsel kan de door de Letsorganisatie zelf gestelde koers worden aangehouden. Marginale toetsing kan plaatsvinden door deze koers te vergelijken met de door de leden onderling gehanteerde koers. Transacties waarbij prestaties zowel tegen geld als tegen Letseenheden worden aangeboden zijn daarbij maatgevend. 17/64

18 Invorderingsaspecten De ontvanger kan zich in beginsel verhalen op alle vermogensbestanddelen van een belastingschuldige. Als een deel van het bezit van een belastingschuldige bestaat uit Letseenheden leidt derdenbeslag op de rekening-courant bij de centrale administratie slechts tot een verklaring over de omvang van het door dat lid aangehouden tegoed. Afdracht in euro's kan niet worden gevorderd omdat de ontvanger in de plaats treedt van het lid dat, in verband met de door het Letssysteem gestelde beperkingen, ook geen geld kan vorderen. Afhankelijk van de opzet en voorwaarden van een systeem zou sprake kunnen zijn van benadeling van schuldeisers, die er wellicht toe zou kunnen leiden dat het samenstel van handelingen zich leent voor vernietiging op grond van de actio pauliana. Zie in dit verband HR 5 november 1993, nr (V-N 1993, blz. 3817, punt 24). UWV EN SOCIALE DIENST Met de sociale dienst van de gemeente Rotterdam moeten er afspraken worden gemaakt over de mate waarin deelnemers die een uitkering ontvangen kunnen deelnemen zonder korting op hun uitkering. Ook moet er gesproken worden over de sollicitatieplicht van de deelnemers. STRATEGISCHE PARTNERS De Zuiderling werkt met veel organisaties samen om de bekendheid van de Zuiderling te vergroten en om van de Zuiderling een groot succes te maken. Onderstaande organisaties zijn als sponsor en organisatorisch betrokken bij de Zuiderling: de DAM Asterisk Grafische Praktijken De beste Klootwijk Bakker Kroeze en Koolmees online Miix Ploum Lodder Princen Qoin Lets-ruilwinkels Stadsinitiatief Wijkwaardenhuis WeHelpen LETS-ruilwinkels Ploum Lodder Princen Scheffer Drukkerij Tekst Peter Breijer Vestia Dienst Werk en Inkomen Gemeente Rotterdam (wethouder Marco Florijn) Hogeschool Rotterdam Ahoy Deelgemeenten SportSupport Rotterdam 18/64

19 Ik zit op Zuid Havenbedrijf Rotterdam OpzoomerMee Pit 010 Dock Kerken Pendrecht University Rabobank Stadionclub Feyenoord Voedselbank Rotterdam Verder worden nog gesprekken gevoerd met onderstaande partijen om ze te binden met De Zuiderling: Proeftuin Feijenoord Raaf, LCC t Klooster, Koers, Wij-land Hillesluis Coöperatieve werkbedrijven Wijkwaardenhuis Samenlevingswerk De Sperwers Albeda-College In Holland See Me i.o. Laurens/tante Corrie Aafje en basisschool Over de Slinge In Holland Rabobank Feyenoord Lourdes parochie Uitdeelpunten voedselbank Ondernemersnetwerk GNO Ons Hoogvliet/participarade HULPBRONNEN EN LEVERANCIERS DRUKKERS ZUIDERLING De Zuiderling is een munteenheid. De meeste munten maken gebruik van een quasi-goed, een munt of biljet die de waarde van munt aan moet tonen. Zo is dat ook met de Zuiderling. Bij de Zuiderling zijn er biljetten gedrukt die bewoners met elkaar kunnen uitwisselen tegenover een half uur tijd per biljet. Één biljet is gelijk aan 1 Zuiderling. Deze biljetten zijn ontworpen door grafisch ontwerpers. Zij hebben tevens zorg gedragen voor het drukken van de biljetten. Zij zijn als het ware hulpbron en leverancier voor de Zuiderling. 19/64

20 PROGRAMEURS WEBSITE De Zuiderling maakt gebruik van automatisering. De Zuiderling kan nu met behulp van de mobiele telefoon worden bij- of afgeschreven bij gebruikers. Hierbij dient het telefoonnummer als ware als bankrekeningnummer voor de Zuiderlingen. Naast het feit dat de aantal overschrijvingen van de Zuiderling goed te volgen is, is het gemakkelijker voor de gebruikers. Ten eerste hoef je niet altijd de papier biljetten bij je te hebben, ten tweede geeft het meer inzicht in hoeveel Zuiderlingen de gebruiker nog heeft. De programmeur van de website is hierin een belangrijke hulpbron. Als het systeem even niet werkt, kunnen de gebruikers geen Zuiderlingen naar elkaar overschrijven. De automatisering maakt het gebruik van de Zuiderling eenvoudiger voor de gebruikers en vormt hiermee een belangrijke hulpbron. INTERNE PROCESSEN CO-PROCESSING Eén van de belangrijkste processen op het moment bij de Zuiderling is de co-processing. Dit proces wordt voornamelijk door Luc en Martien opgepakt. De Zuiderling is op het moment een relatief onbekend begrip in Rotterdam Zuid. Het doel van het management is dat de bewoners van Rotterdam Zuid de munt gaan gebruiken om zo eigen talent in te zetten voor het geluk en de welvaart van de bewoners in Rotterdam Zuid. Belangrijk is dat de naamsbekendheid toeneemt van de Zuiderling zodat meer bewoners deel gaan uitmaken van de Zuiderling. Maar ook dat als de bewoners betrokken zijn dan ook betrokken blijven, de Zuiderling gebruiken en met elkaar in contact komen. Dan wordt het netwerk groter, heb je meer bewoners met verschillende talenten en krijgt de munt zo meer waarde en kan de munt onderdeel worden van de cultuur van Rotterdam Zuid. Dit omvat eigenlijk het hele proces van de Zuiderling waarin de gebruiker gestimuleerd moet worden om te participeren en te blijven participeren. HELPDESK De helpdesk is een ondersteunend proces. De helpdesk wordt gevormd door twee dames die de bewoners te woord staan en het systeem beheren. Hun taak is voornamelijk de bewoners te begeleiden met zoeken naar andere gebruikers die in de behoefte van de bewoner kan voorzien met betaling in Zuiderlingen. De helpdesk ondersteunt in het uitbreiden van het netwerk van de bewoners zodat mensen met elkaar in contact komen en elkaar kunnen helpen. Daarnaast kunnen ze assisteren als bewoners uitleg nodig hebben bij het gebruik van de Zuiderling. Tot slot beheert de helpdesk het systeem van de Zuiderling en zorgen ze ervoor dat op de website advertenties staan van andere gebruikers die iets aan kunnen bieden of iets nodig hebben. Op deze manier kunnen de gebruikers makkelijker met elkaar in contact komen. MARKTEN, CLIËNTEN EN PRODUCTEN De markt waarop de Zuiderling zich richt is heel breed, indien het al een markt genoemd kan worden. De vormen van de Zuiderling heeft meer weg van participatie binnen een samenleving dan dat er echt gesproken kan worden van een markt waar klanten zijn die De Zuiderling willen kopen. Wel zijn er meer initiatieven, waar onder andere meerder complementaire munten, maar ook diverse hulpverlening en aanbieding sites. Al deze initiatieven vormen met elkaar een markt maar 20/64