In deze uitgave o.a.: De toekomst van de verkenners. 42 Brigadeverkenningseskadron. Cavalerieofficier in het Midden-Oosten

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "In deze uitgave o.a.: De toekomst van de verkenners. 42 Brigadeverkenningseskadron. Cavalerieofficier in het Midden-Oosten"

Transcriptie

1 In deze uitgave o.a.: De toekomst van de verkenners 42 Brigadeverkenningseskadron Cavalerieofficier in het Midden-Oosten H.M. de Koningin bij 103 ISTAR bataljon Jaargang 72 - uitgave e Heineken VOC-Borrel nummer

2 u ziet niet wat wij zien uw Partner voor mobiele video observatie Tegenwoordig is video-observatie niet meer weg te denken uit de samenleving, waarbij er steeds meer video-observatie plaats vindt op mobiele en/of ongebruikelijke locaties. Door het ontbreken van infrastructuur is draadloze videotransmissie een voor de hand liggende oplossing. Heijmans realiseert projecten met draadloze videotransmissie, door toepassing van het Mobile Viewpoint concept ontwikkeld door ICT bedrijf Triple IT. toepassingsgebieden Dienstverlenende voertuigen Hulpverlenende voertuigen Observatie vanuit meldkamer Locaties waar geen infrastructuur aanwezig is Evenementen Tijdelijke opstellingen (locatie onafhankelijk) technische specificatie Web-based oplossing Live beelden Camera onafhankelijk Draadloos via UMTS / HSPA Bi-directionele communicatie Positiebepaling via GPS Video opslag lokaal / centraal Voor meer informatie en vragen kunt u contact opnemen met Anthony Elbers / aelbers@heijmans.nl Heijmans techniek & Mobiliteit, Postbus 766, 5201 at s-hertogenbosch, tel

3 VOC-Mededelingen verschijnt 1 x per kwartaal Ereleden oud-res-lkol J. Moes, oud-res-maj E.J. Vinkhuyzen, oud-res-elnt ir. J.J. Heyse, bgen b.d. J.M.A. Thomas, lgen b.d. A.J.G.M. Blomjous. Dagelijks bestuur genm b.d. jhr. J.H. de Jonge res-ritm jhr. ir. M.O.M. van der Goes res-elnt drs. R.J. Groot vacant ritm b.d. G.H. Snellen lkol b.d. D.G.G.M. Alexander ritm L.J.J. Reinders maj. b.d. N.H. Hoogsteder cad-sgt N. Lobé lkol D.M. Brongers oudres-ritm drs. J.M.S. van Griethuysen voorzitter vice-voorzitter secretaris penningmeester ledenadministratie bestuurslid bestuurslid bestuurslid toehoorder bestuur toehoorder bestuur toehoorder bestuur Secretariaat res-elnt drs. R.J. Groot, Graaf Florislaan 64, 1405 BW Bussum, T E secretariaat@voc-cavalerie.nl Ledenadministratie, aanmelding lidmaatschap ritm b.d. G.H.Th. Snellen, Acaciastraat 4, 4921 MA Made, E ledenadministratie@voc-cavalerie.nl, postrekening nummer t.n.v. VOC te Baarn. De leden wordt verzocht aan dit adres opgave te doen van adreswijzigingen, benoemingen, bevorderingen, onderscheidingen, eervolle ontslagen enz. Inloggegevens voor het besloten (alleen leden) deel van de website kunnen alhier worden opgevraagd onder vermelding van uw naam, rang en geboortejaar. Redactie kol S.M.M. van Hoof lkol D.M. Brongers lkol b.d. E. Westerhuis maj T.J.H.L.M. Van Rijckevorsel maj H. Plakke res-maj F. Koolhof hr Dennis Boom voorzitter redactie vice-voorzitter redactie eindredactie redactielid redactielid redactielid fotograaf De redactie dringt er bij de scribenten op aan de kopij en bijbehorende foto s elektronisch (min. 300 dpi) aan te leveren. Overname artikelen - met bronvermelding - is toege staan. Commerciële exploitatie Green Paper Association, Hr. J.J. Akkerman, Reijnier Vinkeleskade 14 B, 1071 SP Amsterdam, T , E john.akkerman@greenpaper-association.com Het adverteren door bedrijven in de VOC Mededelingen houdt niet in dat deze bedrijven automatisch de voorkeur hebben bij het verwerven van producten en/of diensten door het ministerie van Defensie. Redactieadres lkol b.d. E. Westerhuis - Sprielderhout PT Putten tel : e.westerhuis7@upcmail.nl of redactie@voc-cavalerie.nl - website : webmaster : oud-res-elnt ir. A.H.J. Savelsberg, E webmaster@voc-cavalerie.nl Vormgeving Druk Coverfoto DRUK Concept & Design, Soest. Practicum Grafimedia Groep, Soest. Fennek - elnt Mike Snoek Inhoudsopgave Blauw-witte artikelen zijn vaste rubrieken Van de redactie 4 Van de Wapenoudste 5 De toekomst van de verkenners 6 42 Brigade Verkennings Eskadron 11 Van onderofficier naar officier cavalerie verkenning 14 Verbindelaar bij een BVE 17 Een cavalerie officier in het Midden-Oosten 19 Een Koude Crisis; de strijd om de Noordpool 25 Werkbezoek H.M. de Koningin bij 103 ISTAR 30 Ook Duitsland reduceert zijn defensie 31 Certificaat-uitreiking VTO Commando-overdrachten 33 De School Reserve Officieren Cavalerie 34 Wielrijders bij de Infanterie en Cavalerie 36 Eventing Maarsbergen 38 Het Cavalerie Ere-Escorte in volle glorie 39 Van het oude haar 40 Militaire muziek fleurt Amersfoort op 45 Zevende Nationale Veteranendag 46 Het drama van Tarakan 47 Haantjesdiner voor de dames e Heineken-VOC Borrel 49 Boekbespreking 50 Overlijdensberichten 51 Regelmatig Terugkerende Bijeenkomsten 52 VOC-activiteitenkalender 53 Personeelsmutaties 54 Kopij voor het volgende nummer inzenden voor 1 november

4 Van de Redactie Verkenning Dit derde kwartaalnummer heeft als thema Verkenning. U vindt daarom artikelen van de brigadeverkenningseskadrons: 42 en 43 BVE. De andere twee eskadrons, 103 en 104, komen in het kerstnummer aan bod als het zwaartepunt van ons blad ligt op het Joint ISTAR-commando. De focus op verkenning heeft weinig van doen met het afschaffen van de tanks. Reeds eind vorig jaar hebben we deze thema s aangegeven. Toch is de discussie al wel opgestart binnen het bestuur en de redactie. Welke kant gaan we op met de VOC en haar blad? Ten aanzien van het eerste onderwerp is dat vooral aan het bestuur met de voorzitter als spreekbuis. Voor ons periodiek is de redactie een belangrijk adviesorgaan. Wordt de VOC-Mededelingen vooral een verkennersblad, gaan we door met de tankontwikkelingen aan te geven om aan kennisbehoud te doen, of trekken we het breder en gaan we meer schrijven over manoeuvre? Zonder op de ontwikkelingen vooruit te willen lopen, gaan we in ieder geval de komende edities nog door met het publiceren van artikelen over internationale tankontwikkelingen. Na de turbulente maanden die de cavalerie heeft doorgemaakt, dreigde er daarna een stilte te vallen, mede door de vakantieperiode. De personeelsoproep die we plaatsten in het laatste nummer heeft niet tot veel reacties geleid. Mogelijk komt dat doordat de pijn nog niet zo gevoeld wordt. Meer duidelijkheid zal er komen als de uitwerking van de numerus fixus op het personeelsbestand geconcre-tiseerd wordt. Gezien de activiteiten die het bestuur ontwikkelt als handreiking naar haar actieve leden, zal er naar verwachting dieper op in worden gegaan in het komende kerstnummer. Toch is het blad wederom vol. Naast de verkennersartikelen ook aandacht voor een individuele uitzending. Dit keer een uitzending van een jaar naar het Midden- Oosten door ons redactielid majoor Hein van Rijckevorsel. Verder een bijzonder artikel van onze man in Oslo. Defensieattaché luitenant-kolonel Peter Teeuw beschrijft op pakkende wijze de mogelijke (militaire) gevolgen van de terugtrekkende ijskap van de noordpool. Niet alleen voor de landen gelegen rond deze poolstreek van belang, maar ook voor Nederland en haar defensie. Tot slot hebben we het vorige kwartaal afscheid genomen van Onno Ruiter als redactielid. Hij heeft zich jarenlang ingezet voor met name de eindredactie van het blad. In zijn nieuwe functie zijn die activiteiten moeilijk te combineren. Hij heeft ons een jaar tevoren ingelicht over zijn vertrekdatum, hetgeen ons in staat stelde zijn werkzaamheden goed over te dragen binnen de redactie. We zijn hem zeer erkentelijk voor al het vrijwilligerswerk voor ons blad. 4

5 Van de Wapenoudste Hoe gaan we om met onze regimenten? De VOC en de overtolligheid van personeel. Recent heb ik aan de commandant Landstrijdkrachten mijn visie kenbaar gemaakt hoe wij zouden moeten omgaan met onze cavalerieregimenten nu de laatste twee tankbataljons worden opgeheven. Dit advies is tot stand gekomen na overleg met de regimentscommandanten, enkele adviseurs en overige autoriteiten binnen de cavalerie. Wij zullen met RHvS en RHPO dezelfde weg volgen als enige jaren geleden met RHPA. Dat behelst in grote lijnen het ontbinden (en dus niet opheffen) van de twee zware cavalerieregimenten; het opleggen (en dus niet inleveren) van de standaards van die regimenten en het oprichten respectievelijk aanpassen van een vereniging en een stichting per regiment. Tevens zal elk opgelegd regiment een regimentscommandant hebben, daartoe aangesteld door commandant Landstrijdkrachten. In grote lijnen betekent dit dat de regimenten niet verdampen maar zichtbaar blijven; dat alle personeel zich kan blijven identificeren met dat regiment waar hij/zij zo n lange tijd bij gediend heeft en daartoe gevolg kan geven aan momenten van samenkomst maar ook deel kan nemen aan die traditionele herdenkingsmomenten typisch voor dat specifieke regiment. Hiertoe zal die vereniging ook aansluiting vinden bij het Veteranenplatform. De stichting tenslotte draagt zorg voor het behoud en beheer van de schatten van dat regiment teneinde die onaantastbaar te behouden maar ook te gebruiken bij bijzondere gelegenheden. Commandant RHB heeft zich bereid verklaard, vanuit de eskadrons van zijn regiment, de overige regimenten bij te staan bij die herdenkingen en ceremoniën van de ontbonden regimenten zware cavalerie. Na besluitvorming op niveau Landstrijdkrachten en Defensiestaf/Bestuurstaf zal deze naar voren gerichte, pro-actieve, constructie worden aangeboden voor vastlegging door middel van een Koninklijk Besluit. Wij streven ernaar om die ontbinding ceremonieel waardig, transparant en openbaar, met veel gevoel en ook nog op korte termijn uit te voeren. Lang leve de ontbonden regimenten in hun nieuwe, levensvatbare, constructie! De l audace, messieurs, toujours de l audace! De minister wil de landmacht fors kleiner maken en personeel ontslaan. Hoeveel en wanneer is tot op heden erg vaag. Maar zeker is wel dat het ook cavaleristen zal tref- fen. Wellicht zelfs vooral hen omdat onze tankbataljons verdwijnen waardoor het aantal geëigende zware cavalerie functies vrijwel nihil wordt. Het Bestuur van de VOC is van mening dat juist op dit moment en op dit gebied de vereniging zich weer van haar waardevolle kant kan laten zien. Immers, wij koesteren die saamhorigheid die zo typisch is voor de cavalerie en die destijds door onze eerste voorzitter Six is genoemd als reden voor het oprichten van de vereniging! Lang leve de ontbonden regimenten in hun nieuwe, levensvatbare, constructie! Wij prijzen ons immers gelukkig met een sterk bestand aan reservisten en voormalige beroepsofficieren die toonaangevende posities in het bedrijfsleven bekleden en nu de helpende hand kunnen bieden aan hun cavaleriecollega s. De VOC hoopt een bemiddelingsrol te kunnen spelen tussen onze leden die defensie moeten of willen verlaten en die VOC- leden die hen daarbij behulpzaam kunnen zijn met raad en daad. Noblesse oblige: dezelfde steun willen wij aanbieden aan de onderofficieren van ons Wapen die laten blijken zo n steun op prijs te stellen. Een kleine expertgroep onder leiding van brigade-generaal b.d. Ruud de Pruyssenaere de la Woestijne is al bijeengekomen om de uitvoerbaarheid te analyseren. Ik was daarbij aanwezig. Zij inventariseren thans wat gedaan kan en moet worden en pakken dit, zag ik, met voortvarendheid op. Maar het succes is natuurlijk volledig afhankelijk van de medewerking van onze VOC-leden. En met uw hulp kàn het ook. Ik kom hier later zeker op terug. 5

6 De toekomst van de verkenners Door ritm W.A. Samson - Bureau Verkenning, Kenniscentrum Grondgebonden Manoeuvre De Nederlandse krijgsmacht bevindt zich momenteel in een grote verandering. Zo mogelijk de grootste verandering van de afgelopen decennia. Nog niet eerder is er verhoudingsgewijs zoveel bezuinigd op Defensie. De gevolgen zijn bekend en helaas hebben de BVE n ook een eenheid moeten inleveren, namelijk het verkenningspeloton met MRAT-capaciteit (medium range anti-tank). dan bijvoorbeeld infanterie eenheden mag duidelijk zijn. Dit komt aan het licht bij de verkenningspelotons van de manoeuvrebataljons, doordat de omslag van infanterist naar verkenner er één is die velen niet kunnen maken. Het is een omslag van de vijand aangrijpen, naar de vijand waarnemen of indirect aangrijpen. Grotendeels worden verkenningspelotons binnen het manoeuvrebataljon als een extra manoeuvre-element gezien en niet als verzamelorgaan, met als mogelijk gevolg dat de gevechtskracht niet optimaal wordt ingezet. Terwijl een correct ingezette verken- Betekent dit dat het met het vakgebied verkenningen dezelfde kant op kan gaan als met de tanks? Gezien de eenheden die over zijn, gaan er stemmen op om het geheel maar in de infanterie te integreren. Kort door de bocht? Ja, maar daarmee heb ik wel uw aandacht. Ik geloof niet dat integratie bij de infanterie tot verbetering leidt. Verkenning eist namelijk een andere mindset en specialisme. In dit artikel wil ik - op persoonlijke titel - een aantal onderwerpen aan de orde brengen, die hopelijk een discussie op gang brengen en tot verbetering van het vakgebied leiden. De volgende onderwerpen zullen beschreven worden: personeel en loopbaanontwikkeling, technologische ontwikkelingen, samenwerking en integratie. Binnen het bureau Verkenning is hier discussie over gevoerd, maar ik zou deze discussie graag breder voeren. Ik wil u aan het denken zetten en vragen uw mening en ideeën te delen. Personeel en Loopbaanontwikkeling. Dat verkenningseenheden in de uitvoering anders optreden 6

7 ningseenheid in de uitvoering voorwaardenscheppend is voor de juiste inzet van de gevechtskracht. Het kan voorkomen dat een beginnend hoofd sectie S2 bij de manoeuvrebataljons, zonder vooropleiding, onbekend is met de uitvoering van het inlichtingenproces en het inzetten van een verkenningspeloton. De opzet van de inlichtingenbehoefte, het verzamelplan en de inzet van het verkenningspeloton vragen om specifieke kennis. Kennis die een verkenner voor een deel al heeft opgebouwd. Daarom pleit ik voor een specifieke verkenningen- en inlichtingenloopbaan. Dit heeft meerdere voordelen voor beide vakgebieden, namelijk een verdieping van zowel het verzamelen als verwerken van inlichtingen. Iemand die het verzamelen begrijpt, zal een beter verzamelplan op zetten. Iemand die weet wat de verzamelbehoefte is, zal beter uitvoering kunnen geven aan het verzamelen. Verder zal hierdoor een beter loopbaanpatroon ontstaan, met personeelbehoud voor beide vakgebieden. Kortom de kwaliteit van het personeel verbeterd en de kwaliteit blijft tevens behouden. Een toekomstige loopbaan kan er als volgt uit zien. De stoelen bij de eskadrons zijn de startstoelen voor zowel de officieren als onderofficieren. Het verkenningspeloton bij de manoeuvrebataljons zijn de vervolgstoelen. Dit valt ook te verklaren, doordat de officier en onderofficieren acteren op een ander niveau, namelijk het bataljonsniveau en daarbij zelfstandig optreden. Zij brengen hun expertise mee naar het bataljon en kunnen de commandant en hoofd sectie 2 helpen bij het ontwikkelen van de inlichtingenbehoefte en een Intell Collection Plan. Hierna zouden de officier en de onderofficier zich moeten ontwikkelen op het vakgebied Inlichtingen bij de sectie 2 van een manoeuvrebataljon. Dit zou goed kunnen op bataljonsniveau. De officier en onderofficier brengen de ervaring van de inzet van een verkenningspeloton. Daarnaast zijn zij bekend met het inlichtingenproces op alle niveaus. Hierdoor zijn dit de ideale adviseurs voor de commandant en de S3. efficiënt te worden ingezet. Dit gebeurd door het gericht inzetten van de verkenningseenheden ten behoeve van het inlichtingenproces. Dit kan alleen door verdieping en verbreding van de taken door het personeel. Verder groeien de officieren, met feeling voor beide vakgebieden, door naar de besluitvormende niveaus van de krijgsmacht. Technologische ontwikkeling Door de invoer van nieuwe technologieën heeft de krijgsmacht in het verleden reeds moeten reorganiseren en nieuwe tactieken moeten ontwikkelen. Voorbeelden hiervan zijn de uitvinding van de onderzeeër, het machinegeweer, de tank en het vliegtuig. Momenteel zijn er ontwikkelingen die het wederom rechtvaardigen om over de structuur van de organisatie na te denken. Ik noem hierbij de invoer van de UAV (Unmanned Arial Vehicle) Raven, ondergebracht bij de verkenningseenheden. De inzet van de Raven beperkt de inzet van tenminste een ploeg. Dit betekent dat de pelotonscommandant minder capaciteit heeft voor de opdrachten. Misschien moet dit middel anders worden belegd binnen de organisatie? En kunnen andere middelen worden toegevoegd ten behoeve van de verkenning? Verder wordt binnen CLAS momenteel het BMS (Battlefield Management System) ingevoerd. Dit zal in fases gaan, allereerst per eenheid, verder per upgrade. Dit systeem gaat ons optreden beïnvloeden. Momenteel speelt vooral voor de verkenningseenheden het beperkte bereik van de data door de fastnet radio (10-15 km). Dit heeft invloed op of het optreden van de hogere commandant of de verkenningseenheid. Wat heeft de voorkeur, de situational awareness van de commandant of de effectieve inzet van de verkenningseenheden? Of zijn er andere mogelijkheden? Zou relayeren een mogelijkheid zijn? Een relayeergroep zou zich voor de lijn eigen troepen bevinden en achter de ingezette pelotons. Dit betekent dat de groep zich 24 /7 moet kunnen beveiligen. Wanneer de officier en de onderofficier terugkeren naar het eskadronsniveau kunnen zij de inlichtingenervaring toepassen voor het opstellen van de verzamelorders en een eerste analyse maken voor het eskadron. Uiteraard zijn dit de BVE n en de Verkenningseskadrons van 103 JISTAR. Verder wordt door een verkenningen- en inlichtingenloopbaan ook de opleidingskwaliteit versterkt. De opleiders kennen namelijk de gehele informatieketen en hebben tenminste binnen een deel of zelfs de hele keten gewerkt. Hiermee zou een loopbaan ontstaan waarbij alle verkenningen- en inlichtingenfuncties vervuld worden door personeel dat bekend is met het gehele proces. Zo kan een loopbaantraject worden uitgezet voor het verkennings- en inlichtingenpersoneel waarbij voor het personeel kennisverbreding en verdieping plaatsvindt. Verder blijft er bij de afwisseling tussen staffuncties en functies bij de eenheden, kennis behouden die toegepast kan worden in de staffunctie en stopt de rangontwikkeling niet bij majoor en opperwachtmeester. Aangezien de capaciteiten van de Landmacht verkleind worden dienen de capaciteiten die over blijven effectief en 7

8 Een optie zou kunnen zijn om deze gezamenlijk met de commandogroep een locatie te laten betrekken. Zou zo n groep in staat zijn om daarbij andere taken te vervullen? Misschien het beheren van verschillende sensoren? Samenwerking en integratie Om in de toekomst de verkennings- en inlichtingencapaciteiten optimaal te benutten, dienen deze eenheden verder met elkaar te integreren. Vooral met de beperkte pantserbestrijdingscapaciteit die overblijft binnen de gemechaniseerde brigades, zijn het de verkenningseenheden die dit gevaar op tijd moeten onderkennen, zodat er gericht tegen kan worden opgetreden. Hierin ligt de kans voor een betere samenwerking, namelijk het MRAT-peloton in samenwerking met een verkenningspeloton. Zoals eerder voorgesteld richting Staf CLAS kan dit kan een sensor-to-shooter capaciteit opleveren en ook extra verkenningscapaciteit. Zeker indien beide dezelfde opleiding en training genieten. Indien de anti-tankpelotons binnen het BVE worden belegd, ontstaat een eskadron dat ook beveiligingstaken kan uitvoeren zonder de noodzaak andere eenheden onder bevel te nemen. Als het MRAT-peloton dan ook uit acht voertuigen wordt samengesteld, valt het prima te mixen met een verkenningspeloton. Er zouden twee pelotons gecreëerd kunnen worden, die beiden over sensor-to-shooter capaciteit beschikken. Daarmee blijven met de huidige configuratie, met twee pelotons van vijf voertuigen binnen de D-compagnie, in totaal per eskadron twee voertuigen over. Deze voertuigen zijn voor andere taken beschikbaar, misschien een relayeergroep? Verder zijn er binnen een BVE dan weer vier pelotons beschikbaar waardoor in de toekomst een vierslag¹ optimaal kan worden ondersteund met een BVE-module. Mogelijk kan dit vierde peloton ook met andere middelen tot stand worden gebracht, een direct firing platform? Om het opleidings- en trainingsprogramma te optimaliseren, zouden beiden BVE n samengevoegd kunnen worden onder een commando. Een bijkomend voordeel hiervan is dat specifieke missiepakketen te allen tijde beschikbaar zijn voor uitzending. Zo n BVE-module kan uitgedeeld worden aan een bataljonstaakgroep of een brigadetaakgroep. Een BVE-module zou een goede aanvulling zijn op de ISTARmodule. Hierbij dienen de taken voor de verschillende verkenningseenheden op elkaar te worden afgestemd. Gedurende de inzet in Uruzgan leek het of er voldoende verkenningscapaciteit aanwezig was, maar was dit wel het geval? Met een duidelijke afbakening worden de taken voor alle niveaus van verkenning weer duidelijk. Aan de hand van het operationeel raamwerk is dit uit te leggen. Momenteel worden voor de nabije en diepe operaties binnen het Operationeel Raamwerk zowel ruimte en tijd beschreven, waarbij vooral bij operaties in ruimte wordt gedacht. Het gevolg hiervan is dat er niet altijd voldoende differentiatie in tijd plaats vindt. Bij een ruimere differentiatie in tijd valt een duidelijke afbakening voor verkenningseenheden te bewerkstelligen en kunnen de (verkennings)operaties in 1 Conform het Generiek Jaarplan, het nieuwe 24 maanden model. Figuur 1 : Operationeel raamwerk in ruimte. tijd en ruimte worden beschreven. In figuur 2 vindt de differentiatie en in tijd en ruimte plaats. Figuur 2: Operationeel raamwerk in tijd en ruimte gericht op de inlichtingen operatie. De indeling die gemaakt kan worden is dat de ISTAR-module verantwoordelijk is voor de diepe operaties, de BVE-module verantwoordelijk voor de nabije operaties van het hoogste niveau (lees operationele niveau), maar bij inzet blijft de BVE-module nog steeds een diepe operatie voor de in tijd afgebakende operatie die de Taskforce uitvoert (zie figuur 2). Voor reguliere operaties is dat goed voor te stellen, waarbij voornamelijk differentiatie in ruimte plaats vindt. Echter is een differentiatie in tijd ook goed mogelijk, dit is zeer goed van toepassing bij COIN- en stabilisatietaken. Een goede tijdsbalk is hierbij essentieel. De differentiatie in tijd is lange termijn, middellange termijn en korte termijn. Bij inlichtingen voor de lange termijn gaat het om vaststellen van structuren van organisaties (politiek, vriendelijk, vijandig, crimineel) die voor toekomstige operaties en doelen van belang zijn. De middellange termijn voor de 8

9 Uur U -> 72 U-72 U-60 U-48 U-36 U-24 U-12 u u+12 u +>12 Istar Identificeren aangrijpingspunten BDA missie BVE Start vpl Routes verkennen Pelotons nemen positie rondom doel in Inlichtingen verzamelen Doel spec inlichtingen verzamelen Gereed maken voor overname door voorwaardse doorschrijding BDA operatie Man Verkpel Gereed voor verpl. Routes en tactisch belangrijke gebieden verkennen Taak gp Start ops Uitvoeren ops Figuur 3: Voorbeeld van een tijdsbalk voor een offensieve operatie. planning van nabije operaties. Hierbij gaat het om inlichtingen die direct van invloed zijn op de operatie. Bij de korte termijn gaat het om inlichtingen die direct invloed hebben op het optreden van de manoeuvre-eenheden. Om dit te verduidelijken zal ik een voorbeeld geven. Nederland stuurt een brigade taakgroep op missie. Daarbij worden meegestuurd een ISTAR-module, een BVE-module, (ik spreek hierbij over een module omdat er niet altijd een volledig eskadron benodigd is en voor een inzet van een compleet BVE in de vierslag geen voortzettingsvermogen) en uiteraard het manoeuvreverkenningspeloton. Zodra de taakgroep de eigen beveiliging op orde heeft, kan het met operaties starten. De ISTAR-module begint met de inlichtingen voor de lange termijn. Hierbij worden de politieke structuren in kaart gebracht. Daarnaast probeert de ISTARmodule de subversieve elementen in kaart te brengen en van welke bevolkingscentra de subversieve elementen afhankelijk zijn. Dit kan zo door gaan met criminele activiteiten, smokkel en wapenvoorraden. Zo kan de ISTARmodule deze aangrijppunten voor de taakgroep in kaart brengen. Hiermee wordt dus de basis gelegd voor toekomstige operaties, de vereiste situational awareness voor de missie. Indien de taakgroep goed te werk is gegaan, heeft het al inlichtingen opgebouwd tijdens het opwerktraject. Hiermee zou het gelijk na de opstart een operatie kunnen aanvangen. De BVE-module dient voor deze operatie de specifieke inlichtingen in te winnen. Het BVE kan een aantal dagen voor de start van de operatie doelen, troepen sterktes en specifieke objecten in kaart brengen en eyes on target houden. De BVE-module verzamelt de doelspecifieke inlichtingen. Voor het manoeuvre- verkenningspeloton bepaalt de operatiecommandant de routes, specifieke doelen en objecten, die het manoeuvre- verkenningspeloton moet verkennen. Deze verkenningen zijn voornamelijk gericht op wegnemen van dreigingen richting de hoofdmacht, de spe-cifieke gevechtsinlichtingen. Om het geschetste onderwerp op pagina 8 te verduidelijken heb ik in bovenstaande figuur 3 een mogelijke tijdsbalk geplaatst. Door het begrip tijd anders te benaderen worden de taken voor de verschillende verkenningseenheden weer duidelijk en toepasbaar. Het vereist niet echt een andere manier van denken, dan wel een andere manier van toepassen. Daarbij dienen uiteraard alle niveaus van verkenningseenheden samen te werken en centraal te worden aangestuurd. In dit artikel zijn een aantal onderwerpen kort aangestipt. Beschreven is een mogelijke nieuwe loopbaan voor personeel van de vakgebieden inlichtingen en verkennen. Het is naar mijn mening een versterking van beide vakgebieden. De huidige technologische ontwikkelingen vragen om nieuwe inzichten voor de organisatievorm. Het zijn middelen die een ingrijpende invloed hebben op onze manier van denken en uitvoeren, dus ook op de optimale organisatievorm. Met het onderwerp samenwerken en integratie heb ik mogelijke organisatievormen en mogelijke wijzen van optreden nader benoemd. Dit zijn onderwerpen die binnen het bureau zijn besproken naar aan leiding van de gevolgen van de bezuinigingen. Uiteraard hebben wij onze ideeën over hoe de toekomst ingevuld kan worden, maar misschien zijn er aanvullende of andere ideeën over hoe de toekomst van de verkenningseenheden ingevuld kunnen worden. Of heeft u een belangrijke aanvulling of een andere menig over wat er is geschreven. Een discussie leidt altijd tot meer inzichten! Voor contact: Maj J.M.H. Leijh, T / JMH. Leijh@mindef.nl of Ritm W.A. Samson, T / WA.Samson@mindef.nl 2 LDP IIB hoofdstuk 10 Operationeel Raamwerk. 9

10 Modular, Combat Proven Survivability System with Highest Mobility EAGLE gdels.com

11 42 Brigadeverkenningseskadron Door ritm Gert-Jan Chrispijn Wij nemen u mee terug naar een bijeenkomst in t Harde. Even een moment in de geschiedenis, 22 maart Het was de huidige CDS, toen C-LAS, generaal van Uhm die de themadag Verkenners verkennen opende. De generaal noemde destijds een procent regel die essentieel is en de basis vormt voor de verkenner. De verhouding waarop hij doelde bij het aanhalen van deze regel was het verkennen met de Fennek. 80% van onze tijd c.q. taakstelling voeren wij uit met de Fennek. Uiteraard zijn er op deze dag nog meer zaken aan bod gekomen en het is niet de bedoeling de stelling van de CDS te ontkrachten. Vanuit dit punt gaan wij namelijk verder en proberen we u inzicht te geven wat er zich allemaal afspeelt rond een BVE. Vandaag de dag zijn we bezig om de eenheid in een flink tempo op te werken, zodat uiteindelijk het klassieke parcours evenals het progressieve parcours als nummer één doorlopen kan worden. Deze parallel van overgebleven cavalerieverkenningseenheid naar de paardensport brengt ons afgelopen jaar al meerdere successen. De jonge pony waar we 42 BVE mee vergelijken moet dan ook uitgroeien tot een mooie Arabische volbloed. De ommezwaai startte omstreeks september vorig jaar met het wisselen van de commandant, waarmee de eenheid tevens een roerig en wisselvallige periode afsloot. Een periode waarin de eenheid meerdere malen gefragmenteerd op missie naar Afghanistan is geweest. In drie jaar tijd heeft de eenheid na eerst te zijn omgetoverd tot gemechaniseerde infanteriecompagnie nog drie maal subeenheden op uitzending gestuurd. Daarbij kwam ook nog het grote aantal individuele uitzendingen van enkele verkenners en het opwerken van een verkenningspeloton, wat uiteindelijk 42 BLJ niet hoefde te versterken. Gelukkig is een ieder fysiek ongeschonden teruggekomen van de uitzendingen. Maar de impact van het achtereenvolgens optreden als een infanteriecompagnie, verkenningspeloton, OMLT-detachement en een bewakings- en beveiligingsdetachement, was goed voelbaar. Ondanks deze geweldige prestatie om continue de twee sporen te blijven bewandelen, heeft men redelijk het hoofd boven water weten te houden. Veelzijdig inzetbaarheid is het stempel dat na deze opsomming terecht is. Desondanks bleef men daardoor steken bij het eerste balkje. Het eerste balkje wat ruiters gebruiken om hun paard de basis te leren, op te voeden en uiteindelijk te laten springen. Gelukkig hebben we de balk op kunnen pakken en maken we er een lat van. Een lat die hoog ligt, want Defensie kampt met een onbalans tussen het beschikbare budget en haar ambitie- en activiteitenniveau en daar komen de ombuigingen in het regeerakkoord nog bovenop. Wat dit concreet voor ons betekent, is dat we afscheid hebben moeten nemen van onze Medium Range Anti Tank (MRAT)-capaciteit. Het feitelijke gegeven is dat we na de reorganisatie puur en alleen nog maar verkenningscapaciteit bezitten. Dat er een reductie plaats zou vinden van de antitankcapaciteit binnen de KL was te verwachten, maar het besluit om vervolgens deze juist bij het BVE weg te halen was wel een situatie waar een paard van gaat hinniken. Uitzending Afghanistan Op het moment is het eskadron druk bezig om naar de lat toe te werken. In doelen vertaalt betekent dit dat begin volgend jaar het eskadron getest zal worden door 13e Mechbrig 11

12 Schietserie te Bergen-Hohne om aan de operationele gereedheid te voldoen. Tevens is dit gelijk het begin van een vier maanden durende tewerkstelling op Curaçao. Bij de plaatsing aan de andere kant van de oceaan als rotatiecompagnie in de West 9 (CidW-9) staat discipline en fysieke inzetbaarheid als speerpunt in de dagelijkse bezigheden. Nog korter bij hebben we in het rijtje van stap, draf, galop en rengalop de weken nog goed vol weten te krijgen met oefeningen, schietseries, sportwedstrijden, onderhoud, specialistenweken, basis militaire vaardigheden, ceremonies en ons portie steunverleningen. Helaas werd direct dit jaar duidelijk hoe krap het budget is, doordat onze eerste schietserie van het jaar nog tijdens het kerstverlof van de kalender werd gestreept. Door efficiënt en effectief plannen hebben we dit gelukkig op kunnen vangen in de Schiet- en Oefenperiode Bergen (SOB) van mei. In deze periode moesten alle ploegen in een week tijd zichzelf naar een dusdanig niveau brengen dat er aan het eind kon worden afgesloten met een certificering door het schietinstructie- en controleteam (SICT). Gelukkig gebeurde dit glansrijk en verdienden de ploegcommandanten en verkenners een schouderklopje door een percentage van gemiddeld 94% te halen. Later betaalde dit resultaat zich nogmaals uit door tijdens het open militaire kampioenschap (OMK) schieten voor onderdeelteams wederom prijzen in de wacht te slepen. Op het pistool schieten werd de 1e prijs behaald en bij het geweerschieten de 2e prijs wat overall gezien de derde prijs voor de Bernhardtrofee opleverde. Voor de prijzen zijn we dit jaar goed op weg. De competitie die in Oirschot aan de gang is om de Rino-bokaal in de wacht te slepen, is een gelopen race met 42 BVE als winnaar. Daarnaast maken we als kleinste zelfstandige eenheid van de landmacht ook nog een goede kans om hoog te eindigen, misschien zelfs op het erepodium, voor de CLAS-bokaal. Ook de oefenkalender kende dit jaar uiteenlopende uitdagingen. Begonnen werd in februari met de tweeweekse oefening Veritable in het gebied van Haltern tot aan het Reichswald. Verkenners gingen naar het voorbeeld van veldmaarschalk Bernard Montgomery het lastige terrein in de directe omgeving van de Rijn en het Reichswald te lijf. Hierin heeft men laten zien dat onze Fennek prima geschikt is voor zwaar terrein en moeilijke omstandigheden. Waar de geallieerden in februari 1945 vast liepen, kon het 12

13 Opmars Reichswald hedendaagse BVE als een mes door warme boter voorwaarts gaan. Daarop volgend zijn de directe omgeving van de kazerne Oirschot en Limburg een meer prominente rol gaan spelen voor het oefenen van onze verkenningsvaardigheden. Fanatiek hebben we gebruik gemaakt van het mooie voorjaar in maart door verkennend richting Limburg opdrachten te voltooien. Aldaar hebben onze huzaren in de grotten en heuvels kennis gemaakt met de mentale component die de kop opsteekt bij grensverleggende activiteiten en bij het krijgen van minder voeding. Andere voordelen van het oefenen in de nabije omgeving is dat we meermalen konden samenwerken met 301 squadron. De Apaches met als credo Merito Unitas kwamen ondersteunen bij het rijden van konvooien en het contact houden vijand. Uitgestegen optreden Op deze manier werd de verenigde daadkracht gebruikt om het gebrek aan slagcapaciteit aan onze zijde op te heffen. Recent hebben we de oefening Courageous Horse afgerond. Een oefening waarin de pelotonscommandanten in alle aspecten van hun taakstelling geoefend en getraind werden. In het vooruitzicht voor de nabije toekomst staat nog een flinke beproeving met de complete luchtmobiele brigade. Tijdens deze oefening, genaamd Falcon Autumn, zal het eskadron voor de eerste maal sinds 2007 als geheel in een organieke situatie de mat op gaan. Aangezien we hier te maken gaan krijgen met de luchtmobiele brigade is het een uitgelezen kans om te laten zien dat het BVE hier ook prima inpast. De mogelijkheid zijn legio om onze organieke taken, zoals ze nu omschreven staan, tot uitvoering te kunnen brengen. Daarnaast hebben we maximaal de gelegenheid om de gaten die er zijn wanneer de complete luchtmobiele brigade zich ontplooit, op te vullen. Na deze beproeving moeten we een heel eind gereed zijn om in januari volgend jaar als Arabische volbloed de grootste hindernissen te kunnen overwinnen en alle mogelijke missies tot een goed einde weten te brengen. Of we dan na een opsomming, van waar het eskadron vandaan komt tot met hedendaagse activiteiten en overwinningen, volledig op 80% zitten blijft onbeantwoord. Echter blijkt hiermee wel dat in het verleden en voor de toekomst op het hoogste niveau de meest veelzijdig en flexibele eenheid een BVE zal zijn... 13

14 Van onderofficier naar officier cavalerie verkenning Door elnt Mike Snoek Vanuit zijn functie van ervaren onderofficier maakte de wachtmeester Snoek vorig jaar de overstap naar officier cavalerie verkenning. In dit artikel maakt hij ons deelgenoot van zijn persoonlijke indrukken. Van onderofficier tot officier In oktober 1994 meldde ik mij bij de Koninklijke Militaire School te Weert. Ik wilde beroepsonderofficier worden. Onervaren en toch wat terughoudend kwam ik na twee jaar opleiding als ploegcommandant verkenning in het Duitse Seedorf terecht. Eindelijk het parate leven ervaren. Eerst nog met dienstplichtigen, maar al snel kwam de eerste lichting BBT-militairen bij de eenheid. Nu zeventien jaar later heb ik de opleiding afgerond aan de Nederlandse Defensie Academie (NLDA). Heel wat ervaringen rijker begin ik wederom aan iets nieuws. Pelotonscommandant bij het 43 Brigadeverkenningseskadron in Havelte. Voor mij geen nieuwe eenheid, maar wel een nieuwe positie. 21 juni 2010 ben ik aan de NLDA gestart aan de opleiding tot officier. Tezamen met andere onderofficieren van de KL en collegae van de KLu vormden wij het peloton Specifieke Officiers Opleiding (SOO-peloton). Een peloton met veel militaire ervaring. Met als groot voordeel dat er gedurende de colleges veel dieper op de leerstof kon worden ingegaan. Ook de gecombineerde opleiding land- en luchtmacht is goed bevallen. Beide krijgsmachtdelen hebben toch een andere wijze van optreden. Dat leverde wel eens heftige discussies op, met name als het onderwerp leidinggeven aan bod kwam. Uiteindelijk ben ik de mening toegedaan dat we veel van elkaar hebben geleerd. De grootste uitdaging die ik heb ervaren is de mentale omschakeling van onderofficier tot officier. Vorming tot officier is voor een jonge cadet een stuk makkelijker dan voor iemand die al vele jaren als onderofficier heeft gediend. Het lijkt niet veel voor te stellen, maar er zijn wel degelijk fundamentele verschillen te noemen. Een goed voorbeeld is de manier van communiceren. De onderofficier is over het algemeen wat minder genuanceerd dan een officier. 14

15 doorstroomt binnen de verkenning. Omdat de opleiding in zijn vorm uniek is, namelijk onderofficieren en officieren samen opleiden, is het voor mij een interessante en leuke periode geweest. Mijn ervaringen kon ik delen met anderen. En mijn nieuwe rol als coach hier trainen. Anderzijds werd ik ook weer getriggerd door de vele frisse en vernieuwende ideeën van anderen. Vooral de vernieuwingen in de commandovoering en de Fennek LVB als verkenningsvoertuig hebben mij voldoende leermomenten opgeleverd. De NLDA heeft daar mijns inziens goed op ingespeeld door ons duidelijk te maken dat de opleiding uit meerdere pijlers bestaat. Niet alleen het wetenschappelijke deel is belangrijk. Ook het Cadettencorps speelt hierbij een essentiële rol. Het is niet alleen een militaire studentenvereniging, maar tevens een organisatie die een belangrijke bijdrage levert aan de vorming van de aspirantofficier. Door de vele bestuursfuncties leert men leidinggeven, organiseren, besturen en plannen. Rode draad De vorming tot subalternofficier is als een rode draad in de opleiding terug te zien. Voor mij begon dat al voor ik mijn eerste sollicitatiegesprek had. De vele gesprekken met officieren in mijn directe omgeving voorafgaande aan mijn plaatsing op de NLDA hebben daar zeker aan bijgedragen. Tijdens de opleiding werd door het begeleidend kader ons steeds de spiegel voorgehouden. Zelfreflectie, intervisie, voortgangsgesprekken en de colleges zijn goede instrumenten geweest om de vorming tot stand te laten komen. Hierbij moet wel worden gezegd dat de vorming niet stopt na afronding van de opleiding. Dit proces zal continue doorgaan. Maar dit gehele traject heeft wel een goede basis gelegd voor mijn bewustwording van de taken en de verantwoordelijkheden van een officier. De grootste valkuil voor oud-onderofficieren is dat zij blijven acteren in hun bekende comfortzone. Het domein van de onderofficier is beduidend anders dan dat van de officier. Van vakman, leider, instructeur naar krijger, manager, coach. Van directe aansturing en bekend zijn met alle details, naar taken delegeren en het totaaloverzicht behouden. Van invulling geven aan het gevoerde beleid, naar het maken van een beleid en eindverantwoordelijk zijn. Aspecten, die wel degelijk aangeven dat er grote verschillen bestaan. Pelotonscommandant Op dit moment ben ik alweer enige weken werkzaam als PC bij het 3e peloton van 43 BVE. Ik voel me zeker prettig in mijn nieuwe rol. Leidinggeven aan mensen, maar ook geconfronteerd worden met aspecten die spelen binnen een peloton als het toekennen ven verlof en de vele zaken van de vredesbedrijfsvoering tot het bemiddelen bij meningsverschillen. En dan is het toch wel fijn om die vele jaren aan ervaring in je rugzak te hebben. Daarentegen is het voor mij wel eens lastig om me weer te moeten verplaatsen in de gedachten en interesses van de jongelui binnen het peloton die gemiddeld 17 jaar jonger zijn dan ik. Maar ook dat aspect zie ik als een uitdaging en het gewenste resultaat probeer ik af te dwingen door op de juiste momenten te kiezen tussen de vaardigheden krijger, manager, coach. Vaardigheden waarvan ik ben overtuigd, dat ik ze bezit. Al met al ben ik blij met de keuze die ik gemaakt heb en ik merk dagelijks dat ik met net zoveel plezier mijn werk als officier kan uitvoeren als ik in het verleden als onderofficier heb gedaan. Verkenning Op 10 januari 2011 start de VTO Verkenning. Samen met soortgenoot Alex Wischlinski (nu 42 BVE) stroomde ik in bij de lichting die net de VTO Manoeuvre had afgesloten. Samen met vier andere lang-model cadetten en zestien onderofficieren volgden wij 26 weken lang de opleiding in Amersfoort. Helaas was het voor ons niet mogelijk om in te stromen in de Eerder Verworven Competenties (EVC) opleiding. Deze was al een tijdje gaande. Deze opleiding is speciaal in het leven geroepen voor het personeel dat 15

16 Secure communications in mobile applications Communications solutions deployed in peacemaking and peacekeeping missions need to optimally fulfill various requirements. For tactical army communications, Rohde & Schwarz offers the M3TR family of radios for reliable and secure connections under extreme conditions. Rohde & Schwarz equipment enables the setup of tactical radio networks: Radio family ranging from manpack, portable radios to vehicle stations System components such as amplifiers, antenna tuning units and multiband antennas Interoperable HF/VHF/UHF waveforms in accordance with STANAGs Maximum data rate in all operating modes Wide coverage range M_ArmyCommunications_210x280_e_ indd :45 Uhr

17 Verbindelaar bij een Brigadeverkenningseskadron Door sgt Johan Breek - 43 BVE Sinds september 2010 vervult sergeant Breek de functie van senior incidentmanager bij 43 BVE; door het callsign op het eskadronscommandonet beter bekend als Foxtrot, de eskadronsverbindelaar. In dit artikel gaat hij in op zijn werkzaamheden bij het eskadron en de veranderingen die de laatste jaren binnen zijn functiegebied hebben plaats gevonden. Takenpakket De Foxtrot functie binnen een BVE is in eerste instantie opgezet als ieder andere verbindingsfunctie binnen de landmacht op eskadrons- of compagniesniveau. Een functie waarin een sergeant verbindingen werkzaamheden binnen zijn eigen vakgebied uitvoert. De taken zijn in de afgelopen jaren omvangrijker geworden door de instroom van nieuwe verbindingsmiddelen zoals het Battlefield Management System (BMS) en andere uitrustingsstukken op automatiseringsgebied. Foxtrot bij een BVE is een unieke baan, aangezien het BVE rechtstreeks onder een brigade valt. Hiermee is de hiërarchische lijn erg kort en ook de breder geëquipeerde sectie 6 op bataljonsniveau en de overige Command & Control ondersteuning ontbreekt. Op dit moment bestaat de sectie verbindingen binnen een BVE uit één Senior Incident Manager in de vorm van een sergeant. Binnen de werkorganisatie is daar een korporaal aan toegevoegd, waardoor het grote belang van verbindingen binnen de verkenning ook op de werkvloer zichtbaar is. Één is geen, niet waar! De hoofdtaken van de Foxtrot bij een BVE zijn eenvoudig onder te verdelen. De taken zijn verdeeld over oefenomstandigheden met alle bijbehorende voorbereidingen en de vredesbedrijfsvoering, iets wat tegenwoordig met de opkomende automatisering steeds meer tijd kost. Om met de laatste deeltaak te vervolgen, wil ik beginnen met het cryptobeheer. Op dit moment beheer ik zo n 230 artikelen, hieronder vallen alle radio s, fillguns (sleutels die gebruikt worden om radio s te voorzien van crypto), etc. De cryptobeheerder is namens de commandant verantwoordelijk voor de totale crypto-uitrusting. Controle van cryptomiddelen kan sinds kort met een scanner. Op elk crypto-artikel zit een 3D sticker die gescand kan worden, vergelijkbaar met de stickers op wapens of boodschappen in de supermarkt. Na het scannen en fysiek controleren, wordt de telling geregistreerd en vastgelegd in het CCIRS (geautomatiseerd cryptoregistratiesysteem). Een andere taak is aanvragen en beheren van IV middelen. Hiermee worden de diverse automatiseringsmiddelen bedoeld die we bijna allemaal gebruiken. Dit gedeelte speelt zich voornamelijk af achter de computer, zoals de vaste werkstations, printers, beamers, enz. Voor wat betreft het beheer omvat dit voornamelijk het toekennen van rechten om te kunnen werken met de netwerkschijven en het toekennen van applicaties op de computer. Ik zorg er voor dat personeel dat nieuw binnenkomt bij de staf van het BVE gemachtigd wordt om met de eigen computer in te loggen op het gezamenlijke domein van 43 BVE, waarop bijvoorbeeld alle oefenstukken bewaard worden. High Frequency radio Een andere taak is het inzetbaar houden van de High Frequency (HF) radiosystemen. Dit verbindingsmiddel is onmisbaar voor een brigadeverkenner. Dit omdat er buiten bereik van de FM9000 (CNR, combat net radio) opgetreden wordt door de verkenningspelotons. Om deze afstand te overbruggen kan er prima gewerkt worden met een HF-radio. Het BVE gebruikt zowel de mobiele versie ( manpacked ) als de ingebouwde versie in het verkenningsvoertuig Fennek. Deze HF-radio heeft het voordeel dat er zowel met een grondgolf als met een hemelgolf gezonden kan worden. Dit zorgt ervoor dat communicatie over grote afstanden (meer dan 400 km) mogelijk is met de HF7000 manpack. Dit geldt ook voor databerichten met hierin bijvoorbeeld meteo data voor de Raven (het onbemande verkenningsvliegtuigje dat binnen het BVE gebruikt wordt), meldingen van en aan de ploegen en zelfs foto s. Het BVE is uitgerust met een manpacked HF7000 per ploeg en met een versterker ingebouwd in de Fennek. De Foxtrot zelf heeft de beschikking over een HF-sheltervoertuig. De communicatieplannen voor de HF-radio worden via de brigade aangevraagd of door de Foxtrot zelf opgesteld. Combat Net Radio en het Battlefield Management System... uitdaging of probleem! Onder het beheer van Foxtrot vallen ook de FM9000 radiosystemen. Voor de komst van het BMS was het gedeelte FM9000 in de voorbereiding en uitvoering redelijk eenvoudig en beproefd. Invoering van het BMS heeft geleid tot 17

18 Laptop voor in de CP RT9210 CNR Beeldscherm BMS van BMS was een ploegcommandant uitgerust met twee radio s, één voor het eskadronscommandonet en één voor het pelotonsnet. De ploegmaat was uitgerust met een enkele radio voor het pelotonsnet. Met de komst van het BMS is voor iedereen een extra radio nodig om GPS posities van voertuigen door te zenden aan andere eenheden. Sinds de invoering van de Fennek is deze uitgerust met een combiner splitter (INTAS) die er voor zorgt dat er met twee radio s over één antenne gezonden kan worden. Dit heeft als gevolg dat het signaal gedempt wordt en het bereik sterk gereduceerd. Om deze reden werd de INTAS door de verkenners omzeild door de radio rechtstreeks op antennes aan te sluiten. Gelukkig is de Fennek uitgerust met een reserve antenne. Omdat er nu een extra radio bij is gekomen en de Fennek nog steeds maar twee antennes heeft, is het niet meer mogelijk de INTAS te omzeilen. Tijdens de oefening Recce Aurora is gebleken dat het bereik van de pelotonsradio soms maximaal 6 km was. Een ander probleem dat met de invoering van het BMS is ontstaan, betreft de tijdruimtefactoren. Het BVE treedt op in de diepte van het brigadevak, of welke vorm het gevechtsveld tijdens vredesmissies ook mag hebben. Hierbij wordt de genoemde HF-radio gebruikt voor communicatie tussen de ploegen en de CP. De HF7000 is niet compatible met het BMS, zodat het real time delen van informatie met behulp van BMS niet opgaat. Bovendien is de kans op onderkenning vergroot door het continue doorzenden van de positie, indien de radio s niet op radiostilte staan. Dit kan ervoor zorgen dat een mogelijke vijand ons (te) snel kan peilen. Zolang uit oefenervaring blijkt dat het BMS de aloude kaart met oleaat niet kan vervangen, wordt het kostbare systeem BMS door de verkenners voornamelijk als navigatiesysteem gebruikt. Voor mij persoonlijk is er met de invoering van het BMS een aanzienlijk deel extra voorbereidingswerk bijgekomen, omdat er een configuratie geschreven moet worden en die daarna met behulp van een test geladen moet worden. RF-5800H-MP HF Manpack Radio verschillende problemen. Sommige daarvan veroorzaakt door gebruikersfouten, die binnen deze technische materie vaak ernstige gevolgen kunnen hebben. Zorgvuldigheid, opleiding en training zijn noodzakelijk, maar ook de beperkingen van de systemen zullen moeten worden geaccepteerd. Hoewel dit laatste vooral bereikt wordt als het systeem naar behoren werkt. En dit is nu juist iets waar we bijvoorbeeld tijdens de laatste oefening Recce Aurora tegenaan zijn gelopen. Namelijk het systeem werkt niet altijd naar behoren. Het bereik van de pelotonsradio s is te laag. Voor de komst Naar mijn mening is het BMS voor de infanterie of andere eenheden in het nabijgevecht misschien beter geschikt, wanneer de afstanden die overbrugd moeten worden relatief kort zijn. Voor een BVE is het BMS vooral geschikt voor het pelotonsniveau. Het wachten is dan ook op een lange afstand radio die compatibel is met het BMS. Misschien dat het project Long range communications hiervoor een oplossing gaat bieden. Afsluiting Ik hoop dat u na het lezen van dit artikel enig beeld heeft over het werk van de eskadronsverbindelaar en de uitdaging die de functie biedt. Een leerzame functie, vooral ook door de snelle ontwikkelingen op ICT gebied en de instroom van nieuwe systemen. Maar bovenal uitdagend omdat die systemen niet altijd rechtstreeks toepasbaar zijn, zeker niet bij het unieke optreden van de brigadeverkenners. 18

19 vlakte en UNIFIL (United Nations Interim Force Lebanon) bestaande uit man in Zuid-Libanon. Deze UN-missies zijn respectievelijk in 1974 en 1978 in het leven geroepen om toe te zien op de handhaving van de wapenstilstandsakkoorden na o.a. de Yom Kippoer-oorlog. Beide organisaties moeten elke zes maanden hun mandaat verlengen. Naast het verschil in duur van het mandaat zit het grootste verschil in het feit dat UNTSO een ongewapende observer Force is en de andere twee gewapende troepenmachten zijn. Een cavalerie officier in het Midden-Oosten Door maj T. van Rijckevorsel De United Nations Truce Supervision Organization (UNTSO) is de langstlopende en oudste UN-missie. Zij werd geautoriseerd door de Veiligheidsraad in resolutie 50 van 29 mei 1948 en ging officieel van start op 11 juni van dat jaar. Tot op de dag van vandaag zien internationale waarnemers van UNTSO in Israël en de omliggende landen toe op een ongemakkelijke vrede langs de scheidslijnen van zeven oorlogen en talrijke schermutselingen. Binnen UNTSO werken jaarlijks twaalf Nederlanders verdeeld over de vijf landen in het Midden-Oosten waar UNTSO actief is, te weten Israël, Syrië, Jordanië, Egypte en Libanon. Ik was één van die twaalf Nederlanders van september 2009 tot september 2010 en gestationeerd in Syrië. Tot voor kort was de UNTSO-missie een family missie wat betekende dat men zijn gezin mocht meenemen. De enige uitzondering hierop was wanneer men in Libanon gestationeerd werd, dan mocht het gezin niet mee. Door de huidige politieke ontwikkelingen in het Midden-Oosten heeft Nederland er voor gekozen het meenemen van het gezin niet meer toe te staan. Enigszins onbegrijpelijk gezien het feit dat alle andere westerse landen van de 24 landen die deelnemen aan UNTSO, het meenemen van de familie juist volledig ondersteunen! Ik heb vijf maanden op de Golan hoogvlakte als UN Military Observer (UNMO) mogen dienen. Na deze periode heb ik (als enige Nederlander) zeven maanden gewerkt in de staf van de Force Commander (FC) UNDOF. Op de Golan-hoogvlakte werken de UNTSO waarnemers onder OpCom van de FC UNDOF. In dit artikel wil ik ingaan op de werkwijze, taken en verantwoordelijkheden van UNTSO op de Golan-hoogvlakte. Daarna zal ik u informeren over mijn taken en bevoegdheden onder FC UNDOF tijdens de tweede helft van mijn periode in het Midden-Oosten. De eerste officier die namens Nederland in juli 1956 naar deze missie werd gezonden, was ritmeester E.C. baron van Heeckeren van Molecaten. Ruim vijf decennia later hebben ongeveer 600 Nederlandse officieren van alle krijgsmachtdelen aan deze missie deelgenomen. Waaronder bekende cavalerieofficieren als de toenmalige majoors Horsting, de Thouars en Westerhuis. Gedurende de periode september 2009 tot september 2010 is majoor Hein van Rijckevorsel uitgezonden geweest naar deze missie. Hier volgen zijn indrukken. UNTSO en UNDOF UNTSO ziet toe op de uitvoering van de diverse wapenstilstandsakkoorden tussen Israël en zijn Arabische buurlanden. UNTSO heeft een onbeperkt mandaat in tijd. Naast de UNTSO-missie zijn er nog twee UN-missies in het Midden- Oosten actief, UNDOF (United Nations Disengagement Observer Force) bestaande uit 1500 man op de Golan-hoog- OP en wrak Yom Kippoer-oorlog 19

20 Pipeline Road De Golan-hoogvlakte. De Golan-hoogvlakte is een vulkanisch plateau van ongeveer 75 km van noord naar zuid en 30 km van oost naar west. Het bijzondere aan dit gebied is dat het omringd wordt door vier landen. In het zuiden Jordanië, in het westen Israel, in het noorden Libanon en in het oosten Syrië. In het noorden van de Golan ligt Mount Hermon, een bergketen van ongeveer 2850 meter hoogte die de landen Libanon, Israël en Syrië van elkaar scheidt. Vanaf deze hoogte loopt de Golan 75 km naar het zuiden en zakt daarbij tot min 200 meter onder de zeespiegel in de Wadi Ar Raqqad, de grens tussen Syrië, Jordanië en Israël. Ten westen van de Golan ligt het meer van Galilea. Voor 1967 lag de grens tussen Israël en Syrië aan dit meer en de rivier de Jordaan. De Golan-hoogvlakte was toen volledig Syrisch grondgebied. Wanneer men een denkbeeldige lijn trekt vanaf Mount Hermon pal zuid naar beneden tot aan het meer van Galilea, ontdekt men al snel dat er ongeveer duizend meter direct verval is tussen de Golan-hoogte en Israël. Het gevoel dat de Syriërs vanaf duizend meter hoger op Israël konden neerkijken was een gevoelig punt voor de jonge Joodse staat. geannexeerd. Syrië erkent deze annexatie natuurlijk niet en beschouwt, net als de internationale gemeenschap, de Golan nog steeds als volledig Syrisch grondgebied. Sinds de Yom Kippoer-oorlog in oktober 1974, en daarom in Syrië de Oktoberoorlog genoemd, zijn Israël en Syrië officieel nog steeds in staat van oorlog. Israël heeft zijn troepen in garnizoenen op het westelijk deel van de Golan gestationeerd, met daarbij enkele waarnemingsposten op de beheersende terreindelen. Syrië daarentegen, heeft zijn troepen tactisch ontplooid langs de gehele 75 km lange grens met Israël. In de praktijk meer dan 550 verschillende militaire posities, van tweemans mitrailleurpost tot een volledig tankregiment. De Joodse nederzettingen hebben zich van meet af aan uitgebreid tot op de Golan-hoogte zelf. Daarnaast is het natuurlijk van militair strategisch belang geweest dat Israël op alle hoger gelegen punten langs deze grens observatiepunten heeft ingericht en een groot deel van zijn militaire middelen op de Golan-hoogte heeft gestationeerd. Met de huidige moderne manier van oorlogvoeren is vanuit Israëlisch perspectief het militaire belang van de Golan wellicht wat minder geworden. Op dit moment is de voornaamste reden dat Israël een deel van de Golan als zijn grondgebied heeft verklaard (en daarmee het grote aantal illegale nederzettingen en zijn militaire presentie rechtvaardigt), het feit dat Israël voor ruim vijftig procent van zijn watervoorziening afhankelijk is van de Golan. Afspraken Israël beheerst een groot deel van de Golan sinds men dit gebied tijdens de Zesdaagse Oorlog van 1967 op Syrië heeft veroverd. In 1981 heeft Israël de Golan-hoogvlakte zelfs Verificatie akkoorden 20

Medic Special Forces: de hogere kunst van het pleisterplakken

Medic Special Forces: de hogere kunst van het pleisterplakken Medic Special Forces: de hogere kunst van het pleisterplakken tekst: sgt. Derek de Vries Lees het volledige artikel in de FALCON Grizzly, this is Mike ready to copy nine-liner This is grizzly, ready to

Nadere informatie

radio&tv station voor veteranen en door veteranen.

radio&tv station voor veteranen en door veteranen. Als DJ in Libanon (UNIFIL Detachement DUTCHBATT 83/03-83/10 Nederlandse Unifil Vereniging (NUV) T.a.v. Bestuur NUV Betreft: oprichting www.veteransradio.nl internet online veteranen radio&tv station voor

Nadere informatie

Reservist bij de Koninklijke Marechaussee. De leukste baan! naast je werk of studie

Reservist bij de Koninklijke Marechaussee. De leukste baan! naast je werk of studie Reservist bij de Koninklijke Marechaussee De leukste baan! naast je werk of studie Operationeel Centrum Mobiel toezicht veiligheid Grensbewaking Schiphol Beveiliging Koninklijk Huis Als het erop aankomt

Nadere informatie

Welkom op dit symposium met de pakkende titel Cybercrime, de digitale vijand voor ons allen.

Welkom op dit symposium met de pakkende titel Cybercrime, de digitale vijand voor ons allen. Speech Erik Akerboom, Secretaris-generaal Ministerie van Defensie Symposium KVNRO Cybercrime, de digitale vijand voor ons allen Donderdag 20 november, KMA te Breda Dames en heren, Welkom op dit symposium

Nadere informatie

Let op: Alleen gesproken woord geldt!

Let op: Alleen gesproken woord geldt! Spreekpunten staatssecretaris De Vries van Defensie ter opening van het congres Maak jezelf Zichtbaar op 11 maart 2010 te Den Haag. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Dames en heren, We leven in het

Nadere informatie

Een Stap voorwaarts in Leiderschap.

Een Stap voorwaarts in Leiderschap. 5 daagse training in voorjaar van 2010 Een Stap voorwaarts in Leiderschap. Doelgroep : DA Filiaal leidsters en aankomende filiaalleidsters Lokatie : Leusden DA hoofdkantoor Dag : Maandag van 9.30u 17.00u

Nadere informatie

Vaststelling van de begrotingsstaat van het Ministerie van Defensie (X) voor het jaar 2018

Vaststelling van de begrotingsstaat van het Ministerie van Defensie (X) voor het jaar 2018 Vaststelling van de begrotingsstaat van het Ministerie van Defensie (X) voor het jaar 2018 NOTA VAN WIJZIGING Ontvangen Het voorstel van wet wordt als volgt gewijzigd: De begrotingsstaat van het Ministerie

Nadere informatie

Whitepaper ERP Vreemde ogen

Whitepaper ERP Vreemde ogen Whitepaper ERP Vreemde ogen Citrien Procesconsult Braamweg 77 3768 CE SOEST T 06 14 27 19 97 W www.roaldvanderheide.nl E info@roaldvanderheide.nl Vraagstelling Hoe de kans op een succesvolle ERP-implementatie

Nadere informatie

E-PAPER. Drie praktische tips om je werk als apothekersassistent(e) leuker te maken!

E-PAPER. Drie praktische tips om je werk als apothekersassistent(e) leuker te maken! Dé expert in praktische apotheektrainingen E-PAPER Drie praktische tips om je werk als apothekersassistent(e) leuker te maken! 1 Inhoudsopgave De cliënt en ik 3 Weet jij nog waarom je in de apotheek wilde

Nadere informatie

Whitepaper. Hoe de kans op een succesvolle ERP-implementatie te vergroten. ..het effect van vreemde ogen.. VERTROUWELIJK. www.implementatie-erp.

Whitepaper. Hoe de kans op een succesvolle ERP-implementatie te vergroten. ..het effect van vreemde ogen.. VERTROUWELIJK. www.implementatie-erp. Whitepaper Hoe de kans op een succesvolle ERP-implementatie te vergroten..het effect van vreemde ogen.. VERTROUWELIJK W E www.implementatie-erp.nl info@opdic.nl Hoe de kans op een succesvolle ERP-implementatie

Nadere informatie

hun familie, geachte aanwezigen,

hun familie, geachte aanwezigen, Toespraak van de minister van Defensie, J.S.J. Hillen, ter gelegenheid van de uitreiking van de eerste universitair erkende diploma s van de Nederlandse Defensie Academie op 26 maart 2012 te Den Helder.

Nadere informatie

atworkshops Live online & interactief Experts in live, online & interactief leren en samenwerken

atworkshops Live online & interactief Experts in live, online & interactief leren en samenwerken atworkshops Live online & interactief Experts in live, online & interactief leren en samenwerken Hoe zorg je er in deze turbulente tijden voor dat mensen zich blijven ontwikkelen en relevant blijven voor

Nadere informatie

Toespraak Gouverneur tijdens Phaffdag van het Regiment Limburgse Jagers op vrijdag 25 november 2011 in de Van Hornekazerne te Weert

Toespraak Gouverneur tijdens Phaffdag van het Regiment Limburgse Jagers op vrijdag 25 november 2011 in de Van Hornekazerne te Weert Toespraak Gouverneur tijdens Phaffdag van het Regiment Limburgse Jagers op vrijdag 25 november 2011 in de Van Hornekazerne te Weert Commandant, leden en veteranen van het Regiment Limburgse Jagers, Dames

Nadere informatie

Blok 1 - Introductie

Blok 1 - Introductie Reflectie jaar 1 Algemeen Aan het begin van het eerste jaar kwamen een hoop nieuwe dingen op mij af. Na een jaar reizen had ik veel zin om aan de studie Voeding en Diëtetiek te beginnen en was erg benieuwd

Nadere informatie

Dames en heren, Veteranen van de Koninklijke Marechaussee,

Dames en heren, Veteranen van de Koninklijke Marechaussee, Dames en heren, Veteranen van de Koninklijke Marechaussee, In de ruim zeven maanden dat ik nu Inspecteur der Veteranen ben, heb ik in ieder geval één ding geleerd: Veteranen komen vooral naar een reünie

Nadere informatie

DE VEVA OPLEIDING. Haal je MBO-Diploma en ontdek Defensie

DE VEVA OPLEIDING. Haal je MBO-Diploma en ontdek Defensie DE VEVA OPLEIDING Haal je MBO-Diploma en ontdek Defensie DE TIEN MEEST GES INFORMATIE VOOR OUDERS EN VERZORGERS 1 2 3 4 Is er ondanks de bezuinigingen bij Defensie een toekomst voor leerlingen Veiligheid

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2017 2018 34 775 X Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Defensie (X) voor het jaar 2018 Nr. 25 NOTA VAN WIJZIGING Ontvangen 17 november

Nadere informatie

Irma Steenbeek VERSTAG

Irma Steenbeek VERSTAG Irma Steenbeek VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen van

Nadere informatie

Eindverslag SLB module 12

Eindverslag SLB module 12 Eindverslag SLB module 12 Marthe Verwater HDT 3C 0901129 Inhoudsopgave: Eindreflectie.. Blz.3 Reflectieverslag les 1.. Blz.4 Reflectieverslag les 2.. Blz.6 Reflectieverslag les 3.. Blz.8 2 Eindreflectie

Nadere informatie

Werken in een andere sector of branche: iets voor u?

Werken in een andere sector of branche: iets voor u? Werken in een andere sector of branche: iets voor u? Uw hele loopbaan blijven werken in dezelfde sector of branche? Voor veel werknemers is het bijna vanzelfsprekend om te blijven werken in de sector of

Nadere informatie

Crisiscommunicatie en Leiderschap Otto van Wiggen Brigade-generaal bd

Crisiscommunicatie en Leiderschap Otto van Wiggen Brigade-generaal bd Crisiscommunicatie en Leiderschap Otto van Wiggen Brigade-generaal bd Mission Command Wij helpen organisaties met het versterken van hun (commerciële) slagkracht, het vergroten van de klanttevredenheid

Nadere informatie

Voorwoord! Wie wil ik helpen?!

Voorwoord! Wie wil ik helpen?! Voorwoord Allereerst dankjewel dat je mijn boek hebt gekocht of gekregen en dat je dit ook leest. Dit toont dat jij vooruit wil in het leven en dat je ook actiegericht bent. En actiegerichte mensen halen

Nadere informatie

Toespraak bij de lancering van het Defensie Cyber Commando door de Minister van Defensie, J.A. Hennis-Plasschaert op 25 september 2014 te Den Haag.

Toespraak bij de lancering van het Defensie Cyber Commando door de Minister van Defensie, J.A. Hennis-Plasschaert op 25 september 2014 te Den Haag. Toespraak bij de lancering van het Defensie Cyber Commando door de Minister van Defensie, J.A. Hennis-Plasschaert op 25 september 2014 te Den Haag. Let op: Alleen het gesproken woord geldt! De lancering

Nadere informatie

Cadettencorps Breda. Koninklijke Militaire Academie

Cadettencorps Breda. Koninklijke Militaire Academie Cadettencorps Breda Koninklijke Militaire Academie Colofon Uitgave september 2009. Deze brochure is een uitgave van het Cadettencorps Breda. Voor meer informatie kun je terecht op internet: www.nlda.nl/cadettencorps.

Nadere informatie

Hoge school van Amsterdam. Jeroen Zonneveld [POP VERSLAG] BU Keuzen verslag Jeroen Zonneveld. Publieke versie

Hoge school van Amsterdam. Jeroen Zonneveld [POP VERSLAG] BU Keuzen verslag Jeroen Zonneveld. Publieke versie 2013 Hoge school van Amsterdam Jeroen Zonneveld [POP VERSLAG] BU Keuzen verslag Jeroen Zonneveld Publieke versie Contents Inleiding... 3 Zelfportret... 4 Persoonlijke doelstellingen... 5 Korte termijn....

Nadere informatie

COMMUNICATIE technieken. voor leidinggevenden

COMMUNICATIE technieken. voor leidinggevenden COMMUNICATIE technieken voor leidinggevenden Een training van COMMUNICERENENZO Mensen zijn belangrijk. Resultaten ook Mensen zijn belangrijk en waardevol. Resultaten worden behaald dankzij mensen. Zij

Nadere informatie

Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING

Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING In gesprek met elkaar. Uitwerking van de stellingen. De onderstaande stellingen hebben we deze avond besproken onder elke stelling staan een aantal opmerkingen die

Nadere informatie

rust zetten. rust gezet) Commandant der Strijdkrachten.

rust zetten. rust gezet) Commandant der Strijdkrachten. 1 Toespraak van de komend Commandant der Strijdkrachten, generaal Middendorp, bij de aanvaarding van het commando over de Nederlandse krijgsmacht op 28 juni 2012 te Den Haag. Let op: Alleen gesproken woord

Nadere informatie

Training Within Industry - Job Instruction

Training Within Industry - Job Instruction Training Within Industry - Job Instruction Inleiding In veel bedrijven worden problemen opgelost door doelgericht aan die problemen te werken. Achteraf hadden deze problemen voorkomen kunnen worden, door

Nadere informatie

Succes moet je organiseren

Succes moet je organiseren tech n i e k Luitenant-kolonel R. Miedema Succes moet je organiseren Op 06 april organiseerde de Vereniging Officieren Verbindingsdienst haar eerste symposium van 2017 met als thema interoperabiliteit

Nadere informatie

EFFECTIEF LEIDINGGEVEN. Een gave of een vak?

EFFECTIEF LEIDINGGEVEN. Een gave of een vak? EFFECTIEF LEIDINGGEVEN Een gave of een vak? Een training van COMMUNICERENENZO Mensen zijn belangrijk. Resultaten ook Mensen zijn belangrijk en waardevol. Resultaten worden behaald dankzij mensen. Zij voegen

Nadere informatie

Juridische medewerker

Juridische medewerker 28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2008 2009 31 700 X Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Defensie (X) voor het jaar 2009 Nr. 79 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN DEFENSIE

Nadere informatie

Een vragenlijst voor de Empowerende Omgeving

Een vragenlijst voor de Empowerende Omgeving Een vragenlijst voor de Empowerende Omgeving Introductie Met de REQUEST methode wordt getracht de participatie van het individu in hun eigen mobiliteit te vergroten. Hiervoor moet het individu voldoende

Nadere informatie

Vervoer gevaarlijke stoffen

Vervoer gevaarlijke stoffen Vervoer gevaarlijke stoffen binnen Defensie Edwin van de Ven Inhoud Defensie Uitzonderingspositie Defensie Voorbereidingen (Gereedstelling) We vertrekken. We doen ons werk. We gaan weer naar huis.. 2 Defensie

Nadere informatie

Nederlanders aan het woord

Nederlanders aan het woord Nederlanders aan het woord Veteranen en de Nederlandse Veteranendag 2014 Trends, Onderzoek en Statistiek (TOS) Directie Communicatie Documentnummer: TOS-14-066a Belangrijkste inzichten Nederlander hecht

Nadere informatie

D E V R I E N D E N K R A N T

D E V R I E N D E N K R A N T J a a r g a n g 2, n u m m e r 8 D E V R I E N D E N K R A N T S e p t e m b e r 2 0 0 9 IN DEZE NIEUWSBRIEF VAN ONZE VOORZITTER JUBILEUMRECEPTIE EEN PAAR FOTO S NIEUW VOORZITTER JEUGDCOMMISSIE REGELING

Nadere informatie

READY FOR THE DIGITAL REVOLUTION?

READY FOR THE DIGITAL REVOLUTION? 20:15 LM READY FOR THE DIGITAL REVOLUTION? WAAROM LES MILLS DIGITAL? - LES MILLS BLIJFT INNOVEREN, GAAT MET HAAR TIJD MEE EN HEEFT MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN (EEN SCHONER MILIEU) HOOG IN HET

Nadere informatie

Jan de Laat OVERSTAG

Jan de Laat OVERSTAG Jan de Laat VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen van teksten

Nadere informatie

Evaluatieverslag mindfulnesstraining

Evaluatieverslag mindfulnesstraining marijke markus spaarnestraat 37 2314 tm leiden Evaluatieverslag mindfulnesstraining 06 29288479 marijke.markus@freeler.nl www.inzichtinzicht.nl kvk 28109401 btw NL 079.44.295.B01 postbank 4898261 14 oktober

Nadere informatie

ONGERUBRICEERD/ALLEEN VOOR OFFICIEEL GEBRUIK. SBIR-pitch: Defensieverkenningen. cyberspace

ONGERUBRICEERD/ALLEEN VOOR OFFICIEEL GEBRUIK. SBIR-pitch: Defensieverkenningen. cyberspace SBIR-pitch: Defensieverkenningen in cyberspace Inhoud 2 1. Aanloop naar de ontwikkeling van CNA-capaciteit 2. Verkennen van het digitale domein 3. Concrete behoefte Adviesaanvraag regering bij AIV/CAVV

Nadere informatie

operationeel Ritmeester Gerwin Ravenhorst

operationeel Ritmeester Gerwin Ravenhorst operationeel Ritmeester Gerwin Ravenhorst Om de landmacht toekomstbestendig te maken heeft C-LAS in 2013 het masterplan Landmacht van Morgen gelanceerd. Dit plan initieert een reeks maatregelen om de landmacht

Nadere informatie

Managers en REC-vorming ----- GEEN VOORUITGANG ZONDER VOORTREKKERS

Managers en REC-vorming ----- GEEN VOORUITGANG ZONDER VOORTREKKERS @ ----- Managers en REC-vorming ----- AB ZONDER VOORTREKKERS GEEN VOORUITGANG De wereld van de REC-vorming is volop beweging. In 1995 werden de eerste voorstellen gedaan en binnenkort moeten 350 scholen

Nadere informatie

Inleiding. En uw parochie kan daaraan meedoen!

Inleiding. En uw parochie kan daaraan meedoen! MaS In de Parochie Inleiding De maatschappelijke stage (MaS) is definitief begonnen en in volle gang. In Nederland zijn middelbare scholieren verplicht gedurende hun middelbare school carrière een maatschappelijke

Nadere informatie

Perselectief Interim. Specialistisch Interim Management

Perselectief Interim. Specialistisch Interim Management Perselectief Interim Specialistisch Interim Management Inleiding De laatste economische ontwikkelingen hebben organisaties nieuwe uitdagingen gegeven. Of het nu de sector bouw is of onderwijs & overheid,

Nadere informatie

1. Mobiliteitscoach, van idee tot project: Inleiding

1. Mobiliteitscoach, van idee tot project: Inleiding 1. Mobiliteitscoach, van idee tot project: Inleiding De afsluitende bijeenkomst van het Leonardo-project Key to Mobility vond plaats in september 2011. Het resultaat van het project was een trainingscursus

Nadere informatie

evc ervaringscertificaat laat zien wat je waard bent!

evc ervaringscertificaat laat zien wat je waard bent! evc ervaringscertificaat laat zien wat je waard bent! wat is evc? iedereen leert in verschillende situaties elke dag bij; op het werk, op school of gewoon thuis. het is voor werkgevers hierdoor vaak niet

Nadere informatie

STAPPENPLAN: ONTWIKKELEN VAN VRAAGGERICHTE MODULAIRE ZORG EN DIENSTVERLENING

STAPPENPLAN: ONTWIKKELEN VAN VRAAGGERICHTE MODULAIRE ZORG EN DIENSTVERLENING STAPPENPLAN: ONTWIKKELEN VAN VRAAGGERICHTE MODULAIRE ZORG EN DIENSTVERLENING Inhoudsopgave Inleiding Stap 1: Identificeren van doelgroepen en hun behoeften Stap 2: Samenstellen multidisciplinaire projectgroep

Nadere informatie

Gras groeit sneller door eraan te trekken!

Gras groeit sneller door eraan te trekken! Gras groeit sneller door eraan te trekken! Ontwikkel de competenties van je medewerkers Ton van Dongen en Jan Harmen Rietman Thema, uitgeverij van Schouten & Nelissen 1 waarom zijn competenties belangrijk?

Nadere informatie

Datum juni 2016 Betreft Antwoorden op aanvullende schriftelijke vragen inzake de inzet van de Nederlandse F-16 s boven Syrië

Datum juni 2016 Betreft Antwoorden op aanvullende schriftelijke vragen inzake de inzet van de Nederlandse F-16 s boven Syrië > Retouradres Postbus 20701 2500 ES Den Haag de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Ministerie van Defensie Plein 4 MPC 58 B Postbus 20701 2500 ES Den Haag www.defensie.nl

Nadere informatie

Together is better Talent.Samenwerking.Ontwikkeling.Toewijding.

Together is better Talent.Samenwerking.Ontwikkeling.Toewijding. Together is better Together is better Talent.Samenwerking.Ontwikkeling.Toewijding. The way we work In een tijd waarin de arbeidsmarkt krap is en de vraag naar talent steeds groter wordt werkt het maar

Nadere informatie

Samen aan de IJssel Inleiding

Samen aan de IJssel Inleiding Samen aan de IJssel Samenwerking tussen de gemeenten Capelle aan den IJssel en Krimpen aan den IJssel, kaders voor een intentieverklaring en voor een onderzoek. Inleiding De Nederlandse gemeenten bevinden

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 32 164 Beschermingsmiddelen tegen geïmproviseerde explosieven Nr. 2 BRIEF VAN DE MINISTER VAN DEFENSIE Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der

Nadere informatie

BOTSCHAFT DER BUNDESREPUBLIK DEUTSCHLAND - VERTEIDIGUNGSATTACHÉ- Oberstleutnant i.g. Joachim Schmidt

BOTSCHAFT DER BUNDESREPUBLIK DEUTSCHLAND - VERTEIDIGUNGSATTACHÉ- Oberstleutnant i.g. Joachim Schmidt BOTSCHAFT DER BUNDESREPUBLIK DEUTSCHLAND - VERTEIDIGUNGSATTACHÉ- Oberstleutnant i.g. Joachim Schmidt Den Haag, 20. März 2013 Tel.: 0031 70-342.06.18 Fax: 0031 70-365.32.48 Toespraak ter gelegenheid van

Nadere informatie

Ons kenmerk MO00/15.0000785. Datum uw brief nvt

Ons kenmerk MO00/15.0000785. Datum uw brief nvt Aan de gemeenteraad van Nijmegen Korte Nieuwstraat 6 6511 PP Nijmegen Telefoon 14024 Telefax (024) 323 59 92 E-mail gemeente@nijmegen.nl Postbus 9105 6500 HG Nijmegen Datum 27 januari 2015 Ons kenmerk

Nadere informatie

Meerdaagse trainingen voor bewustzijn, motivatie én plezier op de werkvloer

Meerdaagse trainingen voor bewustzijn, motivatie én plezier op de werkvloer Sport werkt! Meerdaagse trainingen voor bewustzijn, motivatie én plezier op de werkvloer Leer optimaal samenwerken, omgaan met stress en effectief communiceren Nederlands Instituut voor Vechtsport en Maatschappij

Nadere informatie

Lange cursus beschrijving van de cursus: ITIL basics

Lange cursus beschrijving van de cursus: ITIL basics Lange cursus beschrijving van de cursus: ITIL basics ALGEMEEN Het inrichten van een ICT Beheerorganisatie is een complexe en tijdrovende aangelegenheid. Het resultaat is afhankelijk van veel aspecten.

Nadere informatie

Evalueren van projecten met externen Kennisdocument Onderzoek & Statistiek

Evalueren van projecten met externen Kennisdocument Onderzoek & Statistiek Evalueren van projecten met externen Kennisdocument Onderzoek & Statistiek Zwaantina van der Veen / Dymphna Meijneken / Marieke Boekenoogen Stad met een hart Inhoud Hoofdstuk 1 Inleiding 3 Hoofdstuk 2

Nadere informatie

Het leger. Doel: Na deze opdracht weet je meer over het leger. Je kunt vertellen wat het leger doet en waarom we een leger hebben.

Het leger. Doel: Na deze opdracht weet je meer over het leger. Je kunt vertellen wat het leger doet en waarom we een leger hebben. Het leger Thema: Bestaat vrede? Samenleving Nederland De overheid Moeilijkheid; *** Tijd: *** Juf Yvonne Doel: Na deze opdracht weet je meer over het leger. Je kunt vertellen wat het leger doet en waarom

Nadere informatie

Internet of Everything (IoE) Top 10 inzichten uit de Value at Stake-analyse (Analyse potentiële waarde) van IoE voor de publieke sector door Cisco

Internet of Everything (IoE) Top 10 inzichten uit de Value at Stake-analyse (Analyse potentiële waarde) van IoE voor de publieke sector door Cisco Internet of Everything (IoE) Top 10 inzichten uit de Value at Stake-analyse (Analyse potentiële waarde) van IoE voor de publieke sector door Cisco Joseph Bradley Christopher Reberger Amitabh Dixit Vishal

Nadere informatie

Leren hoe om te gaan met de militairen van vandaag, die de veteraan van morgen is.

Leren hoe om te gaan met de militairen van vandaag, die de veteraan van morgen is. Toespraak van de minister van Defensie, E. van Middelkoop, op 7 september 2007 te Roermond ter gelegenheid van de jaarlijkse Nationale herdenking van de militairen van het Koninkrijk der Nederlanden die

Nadere informatie

Spreekpunten staatssecretaris ter gelegenheid van 65 jaar vrouwen in de Krijgsmacht op 2 december te Utrecht.

Spreekpunten staatssecretaris ter gelegenheid van 65 jaar vrouwen in de Krijgsmacht op 2 december te Utrecht. Spreekpunten staatssecretaris ter gelegenheid van 65 jaar vrouwen in de Krijgsmacht op 2 december te Utrecht. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Dank mw. Coorens, Dames en heren, We vieren vanavond

Nadere informatie

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach.

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Karin de Galan Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Ze heeft zich gespecialiseerd in het trainen van trainers en richtte in 2007 de galan school voor training op. Eerder werkte ze als

Nadere informatie

Ruitersport. Programmaboekje. Dressuur en Springen. Nationaal Militair Kampioenschap. Bunschoten I 26 juni 2015 Bureau Internationale Militaire Sport

Ruitersport. Programmaboekje. Dressuur en Springen. Nationaal Militair Kampioenschap. Bunschoten I 26 juni 2015 Bureau Internationale Militaire Sport Ministerie van Defensie Nationaal Militair Kampioenschap Ruitersport Dressuur en Springen Bunschoten I 26 juni 2015 Bureau Internationale Militaire Sport Programmaboekje 26 juni 2015 Stal Groenendaal te

Nadere informatie

Programma Leiderschap in onverwachte en onvoorspelbare situaties. Leadership is the lifeblood of an organisation

Programma Leiderschap in onverwachte en onvoorspelbare situaties. Leadership is the lifeblood of an organisation Programma Leiderschap in onverwachte en onvoorspelbare situaties Leadership is the lifeblood of an organisation Aanleiding Het programma De laatste decennia is er sprake van een toename van complexiteit

Nadere informatie

Lijst van vragen en antwoorden Vastgesteld 21 juni 2016

Lijst van vragen en antwoorden Vastgesteld 21 juni 2016 27 925 Bestrijding internationaal terrorisme Nr. 593 Herdruk 1 Lijst van vragen en antwoorden Vastgesteld 21 juni 2016 De vaste commissie voor Buitenlandse Zaken heeft een aantal aanvullende vragen voorgelegd

Nadere informatie

Wauw, ik realiseer me nu wat ik allemaal heb gedaan!

Wauw, ik realiseer me nu wat ik allemaal heb gedaan! Wauw, ik realiseer me nu wat ik allemaal heb gedaan! EVC en EVP bieden impuls aan eigen ontwikkeling Door: Marijke Vromans Onlangs behaalden 25 medewerkers van de gemeente Hoogezand-Sappemeer een ervaringscertificaat

Nadere informatie

INTRODUCTIE TOOLBOX voor GEBRUIKERS. duurzame plaatsing van werknemers met autisme

INTRODUCTIE TOOLBOX voor GEBRUIKERS. duurzame plaatsing van werknemers met autisme INTRODUCTIE TOOLBOX voor GEBRUIKERS duurzame plaatsing van werknemers met autisme 1 Welkom bij toolbox AUTIPROOF WERKT Autiproof Werkt is een gereedschapskist met instrumenten die gebruikt kan worden bij

Nadere informatie

ASSERTIVITEIT. beter communiceren vanuit jezelf

ASSERTIVITEIT. beter communiceren vanuit jezelf ASSERTIVITEIT beter communiceren vanuit jezelf Een training van COMMUNICERENENZO Mensen zijn belangrijk. Resultaten ook Mensen zijn belangrijk en waardevol. Resultaten worden behaald dankzij mensen. Zij

Nadere informatie

Antwoorden op vragen over verlies van gevoelige informatie nr. 2070801320

Antwoorden op vragen over verlies van gevoelige informatie nr. 2070801320 Postbus 20701 2500 ES Den Haag Telefoon (070) 318 81 88 Fax (070) 318 78 88 Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR s Den Haag Datum 5 november 2007 D2007029059 Ons kenmerk

Nadere informatie

ABC - Ambulant Behandelcentrum

ABC - Ambulant Behandelcentrum ABC - Ambulant Behandelcentrum Als het thuis en/of op school dreigt vast te lopen Informatie voor verwijzers Kom verder! www.ln5.nl Vergroten van sociale competenties. Vergroten zelfbeeld/zelfvertrouwen.

Nadere informatie

Landelijk Indicatie Protocol (LIP)

Landelijk Indicatie Protocol (LIP) Handleiding Landelijk Indicatie Protocol programma pagina 1 of 18 Landelijk Indicatie Protocol (LIP) Welkom bij LIP Lip is ontstaan uit een toegevoegde module aan het kraamzorg administratie pakket van

Nadere informatie

Participatief leiderschap. Hoe leid je een samenwerkingsverband?

Participatief leiderschap. Hoe leid je een samenwerkingsverband? Participatief leiderschap Hoe leid je een samenwerkingsverband? Mr. Drs. Lucien Stöpler Justice in Practice December 2014 Participatief leiderschap: Hoe leid je een samenwerkingsverband? 2014 Justice in

Nadere informatie

DMO\DB\ Vragen VCD aangaande lucht-grondwaarnemingscapaciteit ISAF III.

DMO\DB\ Vragen VCD aangaande lucht-grondwaarnemingscapaciteit ISAF III. Postbus 20701 2500 ES Den Haag Telefoon (070) 318 81 88 Fax (070) 318 78 88 Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Datum 20 januari 2009 Ons kenmerk Onderwerp

Nadere informatie

Tussenbalans en richten van het vervolgproces

Tussenbalans en richten van het vervolgproces Raadsnotitie Samen bouwen aan het huis van de democratie in Bloemendaal: Tussenbalans en richten van het vervolgproces Aan De gemeenteraad van Bloemendaal Van Waarnemend burgemeester van gemeente Bloemendaal

Nadere informatie

Veldwerkverslag Homo-onderzoek Defensie 2006 [3]

Veldwerkverslag Homo-onderzoek Defensie 2006 [3] Veldwerkverslag Homo-onderzoek Defensie 2006 [3] INHOUD: 1. Inleiding In dit verslag wordt de respons en nonrespons besproken met betrekking tot het homoseksualiteitonderzoek. Dit onderzoek wordt in opdracht

Nadere informatie

HOE DE KANS OP EEN SUCCESVOLLE ERP- IMPLEMENTATIE TE VERGROTEN

HOE DE KANS OP EEN SUCCESVOLLE ERP- IMPLEMENTATIE TE VERGROTEN WHITEPAPER HOE DE KANS OP EEN SUCCESVOLLE ERP- IMPLEMENTATIE TE VERGROTEN..HET EFFECT VAN VREEMDE OGEN.. Copyright 2014 OPDIC W www.implementatie-erp.nl E info@implementatie-erp.nl Hoe de kans op een succesvolle

Nadere informatie

Horsemanship en Rijkunst

Horsemanship en Rijkunst Horsemanship en Rijkunst Janet Bos Monique de Rijk Een solide basis voor u en uw paard begint bij een goed contact, plus de juiste fysieke ontwikkeling van uw paard. En dát leert u allemaal tijdens de

Nadere informatie

Zit de online burger wel online op u te wachten? Door: David Kok

Zit de online burger wel online op u te wachten? Door: David Kok Zit de online burger wel online op u te wachten? Door: David Kok Veel gemeenten zijn inmiddels actief op sociale media kanalen, zoals ook blijkt uit het onderzoek dat is beschreven in hoofdstuk 1. Maar

Nadere informatie

De informatie uit deze stappenwijzer is in heel veel situaties te gebruiken. Bijvoorbeeld:

De informatie uit deze stappenwijzer is in heel veel situaties te gebruiken. Bijvoorbeeld: Inleiding Deze Loopbaan-stappenwijzer is bestemd voor OBP-medewerkers en geeft praktische tips over loopbaanpaden, carrièremogelijkheden en mobiliteit. Ben je toe aan nieuwe uitdaging? Heb je behoefte

Nadere informatie

7 INGREDIENTEN VOOR ENTHOUSIASTE MEDEWERKERS (SPECIAL MANAGER)

7 INGREDIENTEN VOOR ENTHOUSIASTE MEDEWERKERS (SPECIAL MANAGER) E-blog 7 INGREDIENTEN VOOR ENTHOUSIASTE MEDEWERKERS (SPECIAL MANAGER) In leidinggeven Er zijn 7 interessante ingrediënten voor leidinggevenden om uit hun medewerkers te halen wat er in zit en hun talent

Nadere informatie

DAGORDER. Twee mensen die de afgelopen jaren zo hebben gevochten voor Defensie, voor onze krijgsmacht.

DAGORDER. Twee mensen die de afgelopen jaren zo hebben gevochten voor Defensie, voor onze krijgsmacht. DAGORDER Collega s, Minister Hennis en generaal Middendorp zijn dinsdagavond afgetreden. Twee mensen die de afgelopen jaren zo hebben gevochten voor Defensie, voor onze krijgsmacht. En nu zijn ze op deze

Nadere informatie

Grenzeloze vrijheid? Discussiebijeenkomst tienerclub

Grenzeloze vrijheid? Discussiebijeenkomst tienerclub Grenzeloze vrijheid? Discussiebijeenkomst tienerclub Leeftijd: 12-16 jaar Tijdsduur: 1 uur Doelen - De jongeren denken na over de betekenis van de muur tussen Israël en de Palestijnse gebieden in het dagelijks

Nadere informatie

Regeerakkoord Gevolgen voor Defensie

Regeerakkoord Gevolgen voor Defensie Regeerakkoord 2011-2015 Gevolgen voor Defensie 8 april 2011 Wat ik u kan meedelen Niet Gevolgen voor u persoonlijk Gedetailleerde consequenties van de maatregelen Wel Genomen maatregelen Planning om tot

Nadere informatie

Kids United Inhoudsopgave. Kids United Voorwoord Henk Sijtsma. Inhoudsopgave 02 Voorwoord 03 Terugblik 04 Samenwerking 08 Hoofdsponsor 10

Kids United Inhoudsopgave. Kids United Voorwoord Henk Sijtsma. Inhoudsopgave 02 Voorwoord 03 Terugblik 04 Samenwerking 08 Hoofdsponsor 10 Kids United Inhoudsopgave Kids United Voorwoord Henk Sijtsma Inhoudsopgave 02 Voorwoord 03 Terugblik 04 Samenwerking 08 Hoofdsponsor 10 Enthousiast, gedreven, betrokken, respect: dat waren de woorden die

Nadere informatie

GELOOFWAARDIGHEID is de sleutel tot succesvolle interne communicatie. April 2012. Concrete tips voor effectieve interne communicatie

GELOOFWAARDIGHEID is de sleutel tot succesvolle interne communicatie. April 2012. Concrete tips voor effectieve interne communicatie GELOOFWAARDIGHEID is de sleutel tot succesvolle interne communicatie April 2012 Concrete tips voor effectieve interne communicatie Amsterdam, augustus 2012 Geloofwaardige interne communicatie Deze white

Nadere informatie

TALENTPUNT. Een Development Program speciaal voor HR professionals

TALENTPUNT. Een Development Program speciaal voor HR professionals FOCUS ON THE FUTURE Je bent een HR professional met veel ambitie en je wilt succesvol(ler) zijn. Je bent gericht op de nieuwste HR ontwikkelingen en nieuwsgierig naar hoe andere HR professionals zaken

Nadere informatie

HET BESTURINGSSYSTEEM

HET BESTURINGSSYSTEEM HET BESTURINGSSYSTEEM Een besturingssysteem (ook wel: bedrijfssysteem, in het Engels operating system of afgekort OS) is een programma (meestal een geheel van samenwerkende programma's) dat na het opstarten

Nadere informatie

De kansen van online samenwerken

De kansen van online samenwerken De kansen van online samenwerken Independent Insurances Whitepaper 10/10 10-2015 De kansen van online samenwerken Independent Insurances Whitepaper 10/10 10-2015 INDEPENDENT INSURANCES Introductie De

Nadere informatie

DVM in Amsterdam, de ambities waargemaakt door de systemen!

DVM in Amsterdam, de ambities waargemaakt door de systemen! (Bijdragenr. 56) DVM in Amsterdam, de ambities waargemaakt door de systemen! Bert van der Veen Advin b.v. Rien Borhem Gemeente Amsterdam 1. Inleiding Om het verkeer in goede banen te leiden wordt steeds

Nadere informatie

Test over resultaatgericht managen en coachend leidinggevenden

Test over resultaatgericht managen en coachend leidinggevenden Test over resultaatgericht managen en coachend leidinggevenden zeker gedeeltelijk niet 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Voor discussies heb ik geen tijd, ík beslis. Medewerkers met goede voorstellen

Nadere informatie

Perselectief Interim. Specialistisch Interim Management

Perselectief Interim. Specialistisch Interim Management Perselectief Interim Specialistisch Interim Management Inleiding De laatste economische ontwikkelingen hebben organisaties nieuwe uitdagingen gegeven. Of het nu de sector bouw is of onderwijs & overheid,

Nadere informatie

Growth & Reflection. Opleverdatum: 18 juni 2014

Growth & Reflection. Opleverdatum: 18 juni 2014 Growth & Reflection Growth & Reflection Opleverdatum: 18 juni 2014 Multimediaal Reclamebureau 2013/2014 Inleiding Er zit alweer een half jaar bij MMR op en ik heb weer veel nieuwe dingen geleerd en nieuwe

Nadere informatie

Hans van Rooij VERSTAG

Hans van Rooij VERSTAG Hans van Rooij VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen van

Nadere informatie

Dames en heren, SMC-vrienden en -vriendinnen, Mede namens de overige leden van het bestuur heet ik u allen op deze 54 ste reünie van harte welkom.

Dames en heren, SMC-vrienden en -vriendinnen, Mede namens de overige leden van het bestuur heet ik u allen op deze 54 ste reünie van harte welkom. Samenvatting toespraak 29 oktober 2015 Dames en heren, SMC-vrienden en -vriendinnen, Mede namens de overige leden van het bestuur heet ik u allen op deze 54 ste reünie van harte welkom. Een speciaal woord

Nadere informatie

Invoering van de meldcode in de jeugdzorg

Invoering van de meldcode in de jeugdzorg Invoering van de meldcode in de jeugdzorg Inspectie Jeugdzorg Utrecht, april 2013 Samenvatting Eind december 2012 heeft de Inspectie Jeugdzorg via een digitale vragenlijst een inventariserend onderzoek

Nadere informatie

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 2016 258 Besluit van 2 juni 2016 inzake rangschikking, oprichtingsdata en genealogieën van eenheden van de Koninklijke Landmacht, heroprichting van

Nadere informatie

Flitsende en bruisende dienstverlening

Flitsende en bruisende dienstverlening Beleidsprogramma A+O fondsen Flitsende en bruisende dienstverlening Door: Rieke Veurink/ Fotografie: Shutterstock / Kees Winkelman Niet meer alleen het oude faciliteren, maar op weg gaan naar iets nieuws.

Nadere informatie