Jaarverslag Bevlogen. in beweging. Jaarverslag 2016: Bevlogen in beweging 1

Transcriptie

1 Jaarverslag 2016 Bevlogen in beweging Jaarverslag 2016: Bevlogen in beweging 1

2 Inhoud 1 Inleiding Profiel van de organisatie Algemene identificatiegegevens Structuur van het concern Kerngegevens Samenwerkingsrelaties Bestuur, toezicht, bedrijfsvoering en medezeggenschap Normen voor goed bestuur Raad van bestuur Toezichthouder: raad van toezicht Bedrijfsvoering Cliëntenraad/verwantenraad Ondernemingsraad Beleid, inspanningen en prestaties Meerjarenbeleid Algemeen beleid verslagjaar Algemeen kwaliteitsbeleid Kwaliteitsbeleid ten aanzien van cliënten Kwaliteitsbeleid ten aanzien van medewerkers Samenleving en belanghebbenden Financieel beleid...24 Bijlage 1: Organisatieschets...27 Bijlage 2: Overzicht samenstelling RvB, RvT, directie Bijlage 3: Samenstelling OR, CCR en CVR Bijlage 4: Afkortingenlijst jaarverslag Jaarverslag 2016: Bevlogen in beweging 2

3 1 Inleiding Dit verslag gaat over de activiteiten van Frion. Frion is een organisatie die zorg en ondersteuning biedt aan mensen met een verstandelijke beperking. Frion heeft ervoor gekozen een maatschappelijk jaarverslag te maken om aan onze relaties en partners te presenteren welke resultaten Frion heeft behaald in Naast dit maatschappelijk jaarverslag maakt Frion een Terugblik op 2016, waarin cliënten en medewerkers vertellen over de hoogtepunten van In 2016 stond een aantal zaken centraal: De resultaten die teams in 2016 te bereiken hebben, opschrijven in het jaarplan Verwachtingen werden daarmee over en weer helder. Medezeggenschap van cliënten en verwanten verder vormgeven op het niveau van de resultaatverantwoordelijke teams. In een aantal conferenties in gesprek gaan met de teams in de zorg over wat de bedoeling is van onze zorg en welke dilemma s daarbij komen kijken. Met het doel meer regie voor de persoon met een verstandelijke beperking. In conferenties met de ondersteuning ook de bedoeling van ons werk belichten. Wat draagt de ondersteuning bij aan de cliënt? En hoe faciliteert de ondersteuning de resultaatverantwoordelijke teams in de zorg? Verder ontwikkelen van de invoering van de Wmo en de Jeugdwet. De inrichting van de functies behandeling uitvoeren. Feest vieren omdat Frion 15 jaar bestond. Via dromenavonden, enquêtes en gespreksavonden het nieuwe meerjarenplan en de strategienota voor de periode vormgeven. Een nieuwe topstructuur ontwikkelen. Frion blijft in beweging, werkend aan bovenstaande thema s. Ook dit jaar waren er weer mooie resultaten zichtbaar. Personen met een verstandelijke beperking die hun droom waarmaakten, door met een kampvuur te verkennen wat hun mogelijkheden en kansen zijn. Medewerkers die in resultaatverantwoordelijke teams werken: spannend, soms zoekend, maar met mooie resultaten. Medewerkers die dilemma s delen die ze in het werk met de cliënten tegenkomen. En cliënten en verwanten die de medezeggenschap opnieuw hebben vormgegeven. Frion is een gezonde organisatie met een goede naam in de sector. Dit kunnen we alleen bereiken met bevlogen medewerkers die helemaal voor hun cliënten gaan. Het is prettig om bestuurder te zijn van zo n organisatie. Annamiek van Dalen bestuurder Jaarverslag 2016: Bevlogen in beweging 3

4 2 Profiel van de organisatie 2.1 Algemene identificatiegegevens Naam stichting Frion Bezoekadres Govert Flinckstraat 31 Postcode 8021 ET Plaats Zwolle Postadres Postbus Postcode 8004 DA Telefoonnummer Identificatienummer KvK adres Internetpagina Structuur van het concern Frion is een stichting die professionele zorg en ondersteuning verleent aan personen met een verstandelijke beperking in Zwolle, Steenwijkerland, Zwartewaterland, Kampen en omliggende gemeenten. Frion beschikt ultimo 2016 over een toelating van 608 plaatsen voor verzekerden met een verstandelijke handicap waarvan 100 plaatsen SGLVG-verblijf (Sterk Gedragsgestoord Licht Verstandelijk Gehandicapt). Frion is toegelaten voor de functies persoonlijke verzorging, verpleging, begeleiding, behandeling en verblijf. Frion wordt bestuurd door een bestuurder met daaronder een directieteam van twee directeuren. Bestuurder en directeuren bepalen samen strategie en beleid van de organisatie. De bestuurder, mevrouw A.M.L. van Dalen, is eindverantwoordelijk. In bijlage 1 is het organogram van Frion opgenomen. Een overzicht van de samenstelling van het bestuur en de directie vindt u in bijlage 2. Toezicht geschiedt door een raad van toezicht. Frion kent een medezeggenschapstructuur van verwantenraden en cliëntenraden. Voor overleg met de bestuurder zijn er op centraal niveau een Centrale verwantenraad (CVR) en een Centrale cliëntenraad (CCR). Daarnaast vindt op iedere locatie medezeggenschap plaats in een bewoners-, werk- of wijkoverleg. Hierbij zijn cliënten en verwanten betrokken. Daarnaast is er ook medezeggenschap voor medewerkers in de vorm van een Ondernemingsraad (OR). Frion werkt met het meerjarenplan Over kampvuren en lantaarnpalen. De missie van Frion luidt: Je eigen leven leven Samen met Frion mogelijkheden en kansen benutten Ondernemen in mens en werk Aanvullend op het meerjarenplan heeft Frion een strategienota met als titel Regie nemen in de beweging. Jaarverslag 2016: Bevlogen in beweging 4

5 2.3 Kerngegevens De productie en personeelsinzet van Frion heeft zich in 2016 als volgt ontwikkeld: gegeven soort eenheid realisatie in 2016 realisatie in in % van 2015 productie verblijf (inclusief VPT) dagen ,0% productie extramurale dagbesteding (Wlz, dagdelen ,7% Wmo en Jw) productie ambulant (inclusief logeren, Wlz, Wmo uren ,5% en Jw) personeel gemiddelde personeelsbezetting fte ,9% personeel ziekteverzuim in % 7,3% 7,8% 93,5% De gevraagde kerngegevens gehandicaptenzorg zijn te vinden op De productie is met een kleine 1% gedaald ten opzichte van De personeelsinzet is juist 2% hoger bij een gedaald ziekteverzuim. 2.4 Samenwerkingsrelaties In 2015 is de samenwerking met bestaande relaties verder verstevigd. Hieronder volgt een overzicht van belangrijke samenwerkingsrelaties. Zorgkantoor Met de contactpersonen van het Zorgkantoor is in 2016 één keer formeel overleg over kwaliteit geweest in het zogenoemde voorjaarsoverleg. Leden van de Centrale verwantenraad (CVR) en leden van de Centrale cliëntenraad (CCR) waren bij dit gesprek aanwezig. En er is in een aparte bijeenkomst gesproken over de ontwikkelplannen voor Daarnaast was er regelmatig overleg over specifieke thema s. Samenwerkingsverbanden Frion nam in 2016 deel aan de volgende samenwerkingsverbanden: Stichting Bureau Geldhulp Werkeren (werkproject voor cliënten in Gezondheidshuis Stadshagen, IJsselheem en Frion) De Werkelaar Zwolle (werkproject van RIBW GO, Sociale werkvoorziening Wezo en Frion) Van Koetsveldlezing (deelnemers in 2016: Baalderborg Groep, InteraktContour, MEE IJsseloevers, CCE regio Noord Oost, de Twentse Zorgcentra, Sprank, JP van den Bent, Ambiq, s Heerenloo, Aveleijn) EMB (ernstig meervoudig beperkt)- platform Academie voor Zelfstandigheid (ROC Landstede, Frion en RIBW GO) Hogeschool Windesheim (zorginnovatie: ict-toepassingen voor cliënten, inzet domotica) VIAA (voorheen Gereformeerde Hogeschool) (onderzoek over wederkerigheid mensen met en zonder een beperking in de samenleving) Platform Wonen Welzijn Zorg Zwolle Wonen Welzijn Zorg 038 (samenwerkingsverband in relatie met scheiden wonen zorg) Actief in de Kop (samenwerkingsverband dagbesteding Steenwijkerland, samen met RIBW GO, Interakt Contour en NoordwestGroep) Van Wijk naar Werk (samenwerkingsverband dagbesteding Zwolle, samen met RIBW GO en Interakt Contour) Jaarverslag 2016: Bevlogen in beweging 5

6 Autismekennisnetwerk Overijssel, eind 2016 zijn gesprekken gevoerd om in 2017 als lid aan te sluiten Samenwerkingspartners Frion werkt met de volgende partners samen: RIBW GO (Regionale Instelling voor Begeleiding bij Wonen, Werken en Welzijn Groep Overijssel) CCE regio Noord Oost (Centrum voor Consultatie en Expertise) Vitree (jeugdzorg voor kinderen met en zonder lichte verstandelijke beperking) MEE IJsseloevers (raad en daad voor iedereen met een beperking) LFB (belangenvereniging voor mensen met verstandelijke een beperking) Bartiméus (specialist in leven met een visuele beperking) Trajectum (behandelen LVG) Travers (welzijn) De Kern/WijZ (welzijn ouderen) De Twijn (speciaal onderwijs) ROC Deltion (regionaal opleidingscentrum) ROC Landstede (regionaal opleidingscentrum) Hogeschool Windesheim Present (bemiddelt groepen vrijwilligers) Wezo (sociale werkvoorziening) IJsselheem (ouderenzorg) Zonnehuisgroep IJssel-Vecht (ouderenzorg) Driezorg (ouderenzorg) Baalderborg (zorg voor mensen met verstandelijke beperking) Parabool (zorg voor mensen met een verstandelijke beperking) InteraktContour (zorg niet-aangeboren hersenletsel) Twentse Zorgcentra (zorg voor mensen met verstandelijke beperking) Zorgspectrum Het Zand (ouderenzorg) Dimence (geestelijke gezondheidszorg) Icare (verpleging en verzorging, jeugdgezondheidszorg) Leger des Heils (hulpverlening) Limor (maatschappelijke ondersteuning en rehabilitatie) Humanitas DMH (Dienstverlening voor Mensen met een Hulpvraag) Noordwestgroep (sociale werkvoorziening) Gift City Woningbouwcorporaties: SWZ, Deltawonen, Openbaar Belang, Wetland Wonen, Woonconcept Met deze partijen is een overeenkomst gesloten, of zijn er gesprekken over afstemming of samenwerking op onderwerpen. Doel van de samenwerking is de zorg aan mensen met een verstandelijke beperking te verbeteren door afspraken te maken in de keten over overdracht, behandeling of toeleiding van cliënten. Met de opleidingsinstituten gaat het gesprek over opleiding, expertise en inzet studenten. Het CCE is een belangrijke gesprekspartner voor de toekenning en uitvoering van de EZZ (Extreme Zorgzwaarte)- en consultatietrajecten. Jaarverslag 2016: Bevlogen in beweging 6

7 Onderaanneemovereenkomsten Er zijn onderaanneemovereenkomsten met de volgende aanbieders: Binnentuin Zorgboerderij Binthout Overig de Huppe Zorgboerderij De Kameel KDC De Langenhof Zorgboerderij De Rietstulp Zorgboerderij Focus Zorginstelling Gewoon Appeltaart Bakkerij Gosker Dagcentrum Het Ruitenveen Zorgboerderij Hof van Windesheim Zorgboerderij IJsselheem de Schans Zorginstelling Interakt Contour Zorginstelling JP van den Bent Zorginstelling Kinderopvang Breed BSO Leger des Heils Zorginstelling Lenteheuvel Zorgboerderij Manege Hendry van der Overig Steege Meesterwerk Zorginstelling Omega zorg Zorginstelling Philadelphia Zorginstelling Polderzicht Zorgboerderij Wiedenweergaloos Atelier Samenwerking overheden Frion heeft regelmatig gesprekken met wethouders en ambtenaren van gemeente Zwolle, Steenwijkerland, Zwartewaterland, Dalfsen en Kampen. Frion nam in 2016 in Zwolle, Steenwijkerland en Zwartewaterland deel aan overleggen over de ontwikkelingen in de Wmo. In 2016 had Frion contracten met de gemeenten Zwolle, Steenwijkerland, Kampen, Dalfsen, Zwartewaterland, Staphorst, Westerveld, Meppel voor de Wmo en met de regio IJsselland en Midden IJssel Oost Veluwe voor de jeugdzorg. Frion heeft een onderaannemersovereenkomst met de RIBW voor het leveren van zorg op basis van Beschermd Wonen. Jaarverslag 2016: Bevlogen in beweging 7

8 3 Bestuur, toezicht, bedrijfsvoering en medezeggenschap 3.1 Normen voor goed bestuur De raad van toezicht werkt vanaf 2010 volgens de richtlijnen van de Zorgbrede Governancecode. In 2012 is een klokkenluidersregeling van kracht geworden. Deze is in 2015 geëvalueerd en herzien. 3.2 Raad van bestuur Op 1 december 2006 is mevrouw A.M.L. van Dalen aangesteld als bestuurder. De remuneratiecommissie van de raad van toezicht voert jaarlijks een functioneringsgesprek en voortgangsgesprekken met de bestuurder. De bezoldiging van de bestuurder is gebaseerd op de regeling van de Nederlandse Vereniging van Toezichthouders In Zorginstellingen (NVTZ) en conform de Wet normering topinkomens (Wnt). Voor een bestuurlijke nevenfunctie wordt vooraf toestemming gevraagd aan de voorzitter van de raad van toezicht. Over declaraties van de bestuurder en controle daarvan zijn afspraken gemaakt tussen bestuurder en de raad van toezicht. Samenstelling raad van bestuur Mw. drs. A.M.L. van Dalen MBA, voorzitter raad van bestuur Nevenfuncties van de bestuurder Lid raad van toezicht CCE, Centrum voor Consultatie en Expertise Voorzitter Stichting OpleidingsErkenningen Care (SOEC) Lid adviescommissie Honours College Windesheim Lid redactiecommissie Markant Lid bestuursadviescommissie Kwaliteit & Veiligheid VGN (Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland) Voorzitter WWZ 038 (tot 1 september 2016) Lid DB Platform Wonen, Welzijn, Zorg, Zwolle 3.3 Toezichthouder: raad van toezicht De raad van toezicht (RvT) kwam in 2016 vijf keer bijeen in het bijzijn van de bestuurder. Dit betrof vijf reguliere vergaderingen. Voor iedere reguliere vergadering met de bestuurder, heeft de RvT een kort vooroverleg waar de bestuurder niet bij aanwezig is. Er waren geen omstandigheden die het noodzakelijk maakten dat de raad, naast de reguliere vergaderingen, zonder bestuurder bijeen wilde komen. In 2016 is de vergadering in maart gecombineerd met een werkbezoek. De RvT heeft verschillende woon- en werklocaties van mensen met een verstandelijke beperking in Zwolle bezocht. In de meivergadering is de jaarrekening besproken in het bijzijn van de accountant. Verder heeft de raad van toezicht gesproken over het jaarverslag en jaarrekening, de voortgangsrapportages van de bestuurder, de kaderbrief, het jaarplan 2017, de begroting, de managementletter, de strategienota, het ziekteverzuim, de reglementen voor de RvT, de governancecode, het cliënttevredenheidsonderzoek, het leren van incidenten, de uitbreiding van de raad van bestuur, de Wnt, de vrijheidsbeperking en het onderzoek medicatieveiligheid. In de voortgangsrapportage kan de raad van toezicht beoordelen of en Jaarverslag 2016: Bevlogen in beweging 8

9 hoe de strategie en prestaties van de organisatie en de interne beheersing- en controlesystemen worden uitgevoerd. Naast de reguliere vergaderingen met de raad van bestuur is er structureel jaarlijks overleg met de Centrale cliëntenraad (CCR), de Centrale verwantenraad (CVR) en met de Ondernemingsraad (OR). Deze overleggen gaan over de algemene gang van zaken. Daarnaast heeft de raad van toezicht extra overleg gevoerd met de CCR, de CVR en de OR over de uitbreiding van de raad van bestuur. De raad van toezicht heeft de CCR, CVR, OR en diverse medewerkers uit de organisatie input gevraagd voor het profiel van het nieuwe lid RvB. Daarnaast hebben de CCR, CVR en OR deelgenomen aan de adviescommissie bij de sollicitatiegesprekken met twee kandidaten voor het nieuwe lid van de raad van bestuur. De raad van toezicht heeft goedkeuring verleend aan de volgende onderwerpen: Jaardocument 2015, inclusief de jaarrekening 2015 Accountantsverslag en bedrijfswaardeberekening 2015 Begroting stichting Frion 2017 Jaarplan stichting Frion 2017 Strategienota Organisatiewijziging aanpassing topstructuur Frion 2017 De raad van toezicht heeft over de volgende onderwerpen een besluit genomen: Vaststellen klasse indeling bezoldiging raad van bestuur en raad van toezicht in 2016 Vaststellen declaratiereglement bestuurder Uitbreiding naar een tweehoofdige raad van bestuur Nieuwe accountant in 2017 Vaststellen klasse indeling bezoldiging raad van bestuur in 2017 In december 2016 heeft de raad van toezicht geëvalueerd. De leden van de RvT hebben in 2016 diverse scholingen gevolgd. De raad van toezicht kent verschillende commissies: de commissie Kwaliteit en veiligheid, de auditcommissie en de remuneratiecommissie. De commissie Kwaliteit en veiligheid is drie keer bijeengekomen. De commissie heeft gesproken over: de uitgangspunten, verwachtingen en de werkwijze van de commissie de uitkomsten van medicatieonderzoek verbeterplan medicatieveiligheid invulling van het thema gezondheid in relatie tot de domeinen van Schalock meten van resultaten op het jaarthema gezondheid en bewegen verbeterplan calamiteit De auditcommissie is in september 2016 gestart en twee keer bijeengekomen. De commissie heeft gesproken over: de werkwijze van de commissie en de communicatie de onderwerpen die de commissie wil bespreken functioneren huidige accountant voorbereiding en uitvoering aanbesteding nieuwe accountant begroting 2017 en relatie daarvan met jaarplan 2017 en strategienota De remuneratiecommissie is vier keer bijeengekomen. Daarin werden resultaatafspraken met de bestuurder gemaakt en geëvalueerd, de indeling in een klasse voor de bezoldiging werd voorbereid. Deze commissie heeft ook een besluit voorbereid om de raad van bestuur uit te gaan breiden naar een tweehoofdig collegiaal bestuur. Daarvoor is een profiel opgehaald in de organisatie en bij de raden. En er is een wervingsbureau geselecteerd. Jaarverslag 2016: Bevlogen in beweging 9

10 De remuneratiecommissie stelt jaarlijks de indexering van de honorering van de bestuurder vast. In 2016 is, net als voorgaande jaren, besloten de honorering niet te indexeren. Verdere verantwoording van de bezoldiging is te vinden op De bestuurder declareert de onkosten zoals is vastgelegd door de raad van toezicht. Controle vindt achteraf plaats door de beide leden van de remuneratiecommissie. In 2016 heeft de bestuurder geen onkosten gedeclareerd. Aan opleiding is 659,45 uitgegeven. De honorering van de leden van de raad van toezicht is gebaseerd op de richtlijn beschreven in de Honorering raden van toezicht van zorginstellingen. Deze richtlijn is vastgesteld door de NVTZ. Jaarlijks vindt indexatie plaats op basis van de indexatiepercentages van de NVTZ. In 2016 is de honorering verhoogd naar 7,5% voor leden en 10% voor de voorzitter, dit valt binnen de marge van het Wnt. Verdere verantwoording van de honorering is te vinden op Ieder lid van de raad van toezicht is lid van de NVTZ en ontvangt informatie over mogelijke deskundigheidsbevordering. Verschillende leden maken daar gebruik van. De raad van toezicht bestaat uit vijf leden. Naam Dhr. A.B.F. Akkerman Mevr. drs. K.A. Dubbelman MMC Functie/ commissies Voorzitter (lid vanaf ) Secretaris (lid vanaf ) (Neven)functies Personal Development en Coaching Jobcoaching Veranderingsmanagement Lid kernteam Zwartewaterland Lid adviescommissie toewijzing ligplaatsen Historische schepen, Hasselt Lid initiatiefgroep WATER STROOM Zwartewaterland Voorzitter en havencommissaris Jachthavenvereniging de Nadorst, Hasselt Interim-manager en adviseur Voorzitter bestuur Hanzelab Lid raad van toezicht Driezorg Dhr. drs. J. van Iersel Lid (vanaf ) Vicevoorzitter (vanaf ) Vicepresident College van Bestuur NHL Hogeschool Lid raad van toezicht Stichting Sportservice Zwolle Lid raad van toezicht Catent Bestuurslid stichting Grietje Zwolle Lid Strategic Board Healthy Ageing Netwerk Northern Netherlands Lid Comité van aanbeveling Stichting Nazorgcentrum Intermezzo Mevrouw M.T.G. van der Ploeg MSc MBA Lid (vanaf ) Zelfstandig coach en adviseur Lid raad van toezicht Stichting Coloriet Lelystad Mevrouw drs. R.N. Heegsma 1 Lid (vanaf ) Interim-manager en organisatieadviseur Vicevoorzitter Raad van Commissarissen Woningcorporatie 1 Mevrouw R.N. Heegsma is de opvolger van dhr. J.W. Huizinga. Dhr. Huizinga was tot lid van de RvT. Jaarverslag 2016: Bevlogen in beweging 10

11 Mercatus Lid raad van toezicht Flevomeer Bibliotheek Penningmeester Filmhuis Emmeloord 3.4 Bedrijfsvoering Algemeen risicomanagement De beheersing van de risico s binnen Frion is voor een belangrijk deel geborgd in de reguliere beleid- en begrotingscyclus. In de kaderbrief, onderdeel van deze cyclus, worden specifieke risico s onderkend en benoemd. In de periodieke voortgangsrapportage worden metingen en maatregelen inzake deze risico s verantwoord. Deze rapportage wordt besproken met OR, CVR en RvT. Informatie over de prestaties op het gebied van productie, ziekteverzuim en financiële exploitatie is te vinden in het dashboard van BI (Business Intelligence, een applicatie voor managementinformatie). De belangrijkste risico s waarmee Frion geconfronteerd wordt, hebben betrekking op wet- en regelgeving en personeel in het primair proces. De overheid wijzigt met grote regelmaat regels, tarieven en voorwaarden waar de organisatie aan moet voldoen en die financiële gevolgen kunnen hebben. Daarnaast heeft het Zorgkantoor invloed op de hoogte van de tarieven. Frion beheerst deze risico s door beleid en wet- en regelgeving vanuit landelijke overheid, Zorgkantoor en gemeenten nauwlettend te volgen en hierop, zo veel als mogelijk, te anticiperen. Risicobeheersing productie De regeling AO/IC Wlz-zorgaanbieders stelt eisen aan de administratieve organisatie en aan de interne controle van het cliëntenregistratieproces voor Wlz-cliënten. Frion heeft de regeling AO/IC opgepakt als een middel om het cliëntenregistratieproces te verbeteren. In overleg met de accountant is op basis van een risico-inventarisatie een controlplan gemaakt met beheersmaatregelen en steekproeven bij restrisico s. Voor de Wmo en Jeugdwet is het standaard ISD (I-Sociaal Domein)-protocol gehanteerd. Door de continue aandacht voor dit proces zijn de risico s in het proces beheersbaar geworden en zijn verbeteringen in het proces doorgevoerd. Een volledige en juiste dossiervoering in de organisatie wordt als normaal ervaren. Het effect hiervan is zichtbaar bij interne en externe audits. Deze audits laten een positief resultaat zien. In het declaratietraject voor de Wmo en Jeugdwet is nog verbeteringspotentieel. Gevolgen wijzigingen wet- en regelgeving Wijzigingen in wet- en regelgeving hebben grote invloed op de bedrijfsvoering van Frion. Elk jaar worden de wijzigingen en de gevolgen (risico s en kansen) daarvan in kaart gebracht en verbonden aan de reguliere beleid- en begrotingscyclus. De meeste wijzigingen zijn pas concreet bekend na het opmaken van de kaderbrief. Deze worden dan verwerkt in de begroting. Frion onderkent de risico s die met de wijzigingen in wet- en regelgeving zijn verbonden. De controller is belast met het monitoren van wet- en regelgeving. Hij zorgt ervoor dat wijzigingen in wet- en regelgeving in de bedrijfsvoering geïmplementeerd worden. 3.5 Cliëntenraad/verwantenraad Frion kende in 2016 een Centrale cliëntenraad (CCR) en een Centrale verwantenraad (CVR). Zie voor de samenstelling van de CCR en de CVR bijlage 3. De CCR en de CVR krijgen ondersteuning van een ambtelijk secretaris. Jaarverslag 2016: Bevlogen in beweging 11

12 Medezeggenschap wordt op de locatie georganiseerd, waarbij cliënten en wettelijk vertegenwoordigers 'meepraten en meebeslissen' met het resultaatverantwoordelijke team. De CCR krijgt ondersteuning van een externe coach via de LSR (Landelijk steunpunt voor (mede)zeggenschap van cliënten). Er is intern een trainer aangesteld die nieuwe leden van de CCR schoolt. De CCR heeft in 2016 vier keer samen met de bestuurder vergaderd. CCR heeft ook vier keer zonder bestuurder vergaderd. Mevrouw De la Rie is voorzitter van de CCR. De CCR is advies gevraagd over de volgende onderwerpen: Input voor jaarplan 2017 op jaarthema Het vervoer: wat mag een chauffeur weten? Ondersteuning bij medezeggenschap op locatie Toekomst en strategie van Frion Het meerjarenplan van Frion Wanneer doet een team het goed? Op bovenstaande onderwerpen gaf de CCR advies. Ook gaf de CCR ongevraagd advies over de uitwerking van medezeggenschap op locatie. Daarnaast hebben de CCR en de bestuurder gesproken over de volgende onderwerpen: cliënttevredenheidsonderzoek Ben ik tevreden, jaarverslag cliëntvertrouwenspersoon, incident op de IJsselbolder, Gezondheid en Leren, brandveiligheid op locaties, Ik kies mijn eten deel 2. In november 2016 is de CCR in gesprek gegaan met de cliëntvertrouwenspersoon. De bestuurder heeft voorafgaand aan de overlegvergaderingen agenda-overleggen met het dagelijkse bestuur van de CCR. De CCR heeft advies gegeven aan de raad van toezicht over het volgende onderwerp: Organisatiewijziging raad van bestuur (een adviesaanvraag vanuit de raad van toezicht). Een vertegenwoordiging van de CCR heeft meegedacht over het profiel van het nieuw te werven RvB-lid. De leden van de CCR namen deel aan de dromenavonden, het FrionFestival, uitreiking Lefgeld en aan de jury voor het Lefgeld. De nieuwe leden van de CCR hebben een scholing gevolgd. De CCR heeft zelf een achterbanbijeenkomst georganiseerd met als thema: medezeggenschap op locatie. De CCR heeft een cursus gevolgd over het verbeteren van het contact met de achterban. De CVR heeft in 2015 vier keer samen met de bestuurder vergaderd. De CVR heeft ook vijf keer zonder bestuurder vergaderd. De voorzitter van de CVR is mevrouw Reuver. De CVR is advies gevraagd over de volgende onderwerpen: Organisatieverandering behandeling Frion Conceptjaarrekening 2015 Organisatiewijziging aanpassing topstructuur Frion 2017 Zorgovereenkomst Wlz en Wmo en algemene voorwaarden (herziene versie) Begroting 2017 Conceptstrategienota Verlengen functie ontwikkelmanager Op bovenstaande onderwerpen gaf de CVR een positief advies. Deze adviezen hebben in een aantal gevallen geleid tot aanpassing van de betreffende beleidsnotitie. De bestuurder heeft voorafgaand aan de overlegvergaderingen agenda-overleggen met het dagelijkse bestuur van de CVR. De CVR wordt ook geïnformeerd over onder andere het Jaarplan Frion Jaarverslag 2016: Bevlogen in beweging 12

13 2016, Jaarverslag Frion 2015, verbeterplan bij incident, organisatiewijziging van de (para)medische functies, diverse folders over de Wlz, de voortgangsrapportages van de bestuurder, voortgang medezeggenschap, BIT-resultaten De CVR heeft advies gegeven aan de raad van toezicht over het volgende onderwerp: Organisatiewijziging raad van bestuur (een adviesaanvraag vanuit de raad van toezicht). Een vertegenwoordiging van de CVR heeft meegedacht over het profiel van het nieuw te werven RvB-lid. De CVR heeft twee achterbanbijeenkomsten gehouden in 2016; de achterban zijn de verwanten vanuit alle locaties van Frion. Thema s van de achterbanbijeenkomsten waren: Gezondheid eigen regie of regisseren? en Hoe is de zorg rondom de cliënt georganiseerd? De leden van de CVR hebben ook deelgenomen aan overleg met het Zorgkantoor, de conferenties voor de teams uit de zorg, de jury Lefgeld en aan het kwaliteitsoverleg met het Zorgkantoor. 3.6 Ondernemingsraad In 2016 heeft de OR verkiezingen gehouden. Van zes leden is afscheid genomen. De OR heeft vier nieuwe leden verwelkomd. Tot 1 juli 2016 telde de OR elf leden, vanaf 1 juli 2016 had de OR negen leden. De OR krijgt ondersteuning van een ambtelijk secretaris. Zie voor de samenstelling van de OR bijlage 3. De OR heeft in 2016 zeven keer samen met de bestuurder vergaderd, waarvan twee keer met een vertegenwoordiging van de RvT. De OR heeft budget voor de ontwikkeling van deskundigheidsbevordering. De OR is advies gevraagd over de volgende onderwerpen: Wijziging functiehuis en formatieplaatsenplan voor de functies orthopedagoog/psycholoog en AVG alsmede over de inrichting functies orthopedagoog/psycholoog en AVG Organisatiewijziging (para)medische functies Aanpassing topstructuur Inhuur externe adviseur voor de ontwikkeling van een nieuw functiehuis primair proces Risicodragerschap WGA (Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsongeschikten) De OR heeft advies gegeven aan de raad van toezicht over de volgende onderwerpen: Organisatiewijziging raad van bestuur (een adviesaanvraag vanuit de raad van toezicht). Een vertegenwoordiging van de OR heeft meegedacht over het profiel van het nieuw te werven RvB-lid. Voordracht nieuw lid RvT, mw. drs. R.N. Heegsma De OR is instemming gevraagd over de volgende onderwerpen: Vacantstelling, voorrang, selectie en benoeming Opleidingsplan 2017 Op alle bovenstaande onderwerpen gaf de OR positief advies of instemming. De reacties van de OR hebben in een aantal gevallen geleid tot aanpassing van een notitie. Ook is de OR geïnformeerd over de voortgangsrapportages van de bestuurder, jaarrekening 2015, begroting 2017, pilot flexibiliteit, jaarverslag 2015 en jaarplan Daarnaast is met de OR gesproken over uitbetaling ORT (onregelmatigheidstoeslag) tijdens vakantie, ziekteverzuim, samenwerking OR en RvB, verbeterplan incidenten, pilot hbo-deeltijdopleiding, eerstelijnsachtervang, evaluatie ondersteunende diensten, profiel transitiemanager, strategienota, klachtenreglement cliënten, veranderredenering nieuw functiehuis primair proces, verlengen functie ontwikkelmanager, PMO/MTO (preventief medisch onderzoek/ medewerkertevredenheidsonderzoek) en wisselend voorzitterschap overlegvergaderingen. Jaarverslag 2016: Bevlogen in beweging 13

14 De bestuurder heeft voorafgaand aan de overlegvergaderingen een agendaoverleg met het dagelijks bestuur van de OR. De OR geeft zelf per mail een nieuwsbrief uit aan alle medewerkers. De bestuurder ontvangt via de OR signalen uit de organisatie. Jaarverslag 2016: Bevlogen in beweging 14

15 4 Beleid, inspanningen en prestaties 4.1 Meerjarenbeleid Frion heeft een meerjarenplan : Over kampvuren en lantaarnpalen. Kampvuren gaan over de trage vraag van een persoon met een verstandelijke beperking. Iedere vraag is weer anders. Hoe kunnen medewerkers samen met het netwerk van de persoon met een verstandelijke beperking de trage vraag, de moeilijk vraag in zijn leven beantwoorden? Om het licht van het kampvuur de ruimte te geven is het belangrijk het licht van de lantaarnpaal (wet- en regelgeving, kaders) minder fel te laten schijnen. De missie van Frion luidt: Je eigen leven leven Samen met Frion mogelijkheden en kansen benutten Ondernemen in mens en werk Frion richt zich vooral op de volgende groepen: Kind en jeugd Ouderen LVG (Licht Verstandelijk Gehandicapt) EMB (Ernstig Meervoudig Beperkt) MVG (Moeilijk Verstaanbaar Gedrag) Andere personen met een verstandelijke beperking zijn uiteraard ook welkom. Echter op de eerdergenoemde gebieden heeft Frion expertise en samenwerkingsrelaties en wil Frion de expertise vergroten, uitdragen en nieuwe samenwerkingsrelaties aangaan in de keten. In het meerjarenplan heeft Frion drie waarden vastgesteld: Mensgericht Verbonden en dichtbij Ondernemend Om te werken aan deze cultuuromslag delen we verhalen over mooie voorbeelden. Ook kennen we Frion Lefgeld. In 2016 is door de winnaars van Lefgeld een nieuwe vorm uitgewerkt voor deze prijs. Vanaf 2017 is drie keer per jaar de uitreiking van de Frion Lefprijs. Alleen cliënten en verwanten/wettelijk vertegenwoordigers kunnen vanaf 2017 een aanvraag indienen. Strategie door ontmoeting De strategienota heeft als titel Regie nemen in de beweging. Centraal staat daarin investeren in de relatie door de ontmoeting en dialoog. In deze jaren lag het accent op meer regie, meer zelfstandigheid van de persoon met een verstandelijke beperking. Frion werkt aan eigen kracht en regie door moeilijke vragen over het leven in kampvuren te bespreken met het netwerk van de persoon met een verstandelijke beperking. Daardoor gaat meer diversiteit in de organisatie ontstaan. De lantaarnpaal van Frion wordt de komende jaren minder fel. Frion wil zo weinig mogelijk regels centraal opleggen. Gezond leven In 2016 is via dromenavonden, enquêtes en gespreksavonden gewerkt aan de ontwikkeling van een nieuwe strategienota, Regie nemen op gezond leven , met daarin een nieuw meerjarenplan. Het meerjarenplan gaat over gezond leven, zoals gezondheid en bewegen en mensen om je heen. Ieder jaar werken we weer met een jaarthema. De strategie is gericht op Frion als VG-specialist. Wat is er nodig op het gebied van personeel, expertise en huisvesting om specialist te zijn voor mensen met een verstandelijke beperking. Jaarverslag 2016: Bevlogen in beweging 15

16 4.2 Algemeen beleid verslagjaar Het meerjarenplan is de basis van de beleid- en begrotingscyclus. De voorjaarsinspiratie en kaderbrief beschrijven het beleid en de uitgangspunten voor 2016 en zijn gebaseerd op het meerjarenplan. De voorjaarsnota bepaalt wat de inhoudelijke thema s zijn waaraan we het innovatiebudget besteden. In het jaarplan voor 2016 zijn doelstellingen beschreven. Evaluatie van het beleid vindt plaats in de voortgangsrapportages die de bestuurder maakt voorafgaand aan de vergadering van de raad van toezicht. Deze rapportages worden besproken met de OR, de CVR en de RvT. De evaluatie van het totale jaar vindt plaats in dit jaardocument was het laatste jaar van onze strategieperiode en stond in het teken van borgen en van nieuwe inspiratie voor een nieuwe strategieperiode. In het jaarplan 2016 was dan ook aandacht voor het borgen van de basis van zorg. Voorgaande jaren lag de aandacht van teams bij de vraag hoe een resultaatverantwoordelijk team te worden Vanaf 2016 richten we ons op de resultaten die de teams moeten behalen. In jaarplanbijeenkomsten hebben we alle teams laten zien wat de speerpunten zijn voor 2016: basis op orde, afname BIT (Ben ik tevreden), medezeggenschap op locatie en een opleidingsplan voor de teams. Conferenties In 2016 was er een vervolg van de conferenties uit Daarin lag de focus op de bedoeling van de zorg en op de vraag hoe om te gaan met dilemma s in de zorg? De conferenties bestonden uit twee dagen. Elk team had ook een verwant uitgenodigd voor deze conferentie. Op de eerste dag nam Wouter Hart de medewerkers mee in zijn verhaal over terug naar de bedoeling. Hij moedigde de medewerkers aan om te doen wat nodig is voor de persoon met een verstandelijke beperking. Met behulp van opdrachten vond, in kleine groepen, het gesprek plaats over deze bedoeling bij Frion. Daarbij kwam ook de vraag aan de orde: wat staat je in de weg om vanuit de bedoeling te werken? Drie maanden later vond dag 2 van de conferentie plaats. Op deze dag werd gesproken over de eigen dilemma s van een team in de zorg. Via verschillende oefeningen werd medewerkers gevraagd zich in te leven in de rol van cliënt, verwant en medewerker en het gesprek over het dilemma vanuit die rollen te voeren. Er waren collega s van de ondersteuning en een aantal externe gasten aanwezig om in de gesprekken te spiegelen en door te vragen. De conferenties werden zeer gewaardeerd door de medewerkers in de zorg. Omdat de gesprekken gingen over waar het echt om gaat in de zorg. Verwanten vonden het bijzonder dat ze hier bij mochten zijn. Ze gaven aan dat ze ontdekten dat medewerkers vaak met lastige dilemma s te maken hebben. Na de conferenties met de teams uit de zorg volgde een conferentie voor de medewerkers van de ondersteuning. Ook daar was Wouter Hart aanwezig om over de bedoeling te spreken. De medewerkers gingen daarna in gesprek over wat zij bijdragen aan de regie van de cliënt. Op de tweede dag ging het meer over de vragen hoe faciliteer je de teams in de zorg en welke houding dat van jou vraagt. Moreel beraad Moreel beraad is een belangrijk hulpmiddel voor teams om goede afwegingen te maken in morele dilemma s. Een aantal medewerkers is opgeleid tot gespreksleider Moreel beraad. Teams kunnen deze medewerkers uitnodigen om een gesprek te leiden over een moreel dilemma. Daar is steeds meer vraag naar. Jaarverslag 2016: Bevlogen in beweging 16

17 Medezeggenschap Nu teams resultaatverantwoordelijk werken, ligt de (mede-)zeggenschap van cliënten en verwanten ook op het niveau van dat team. In 2015 is een start gemaakt met de invoering van deze nieuwe vorm van (mede-)zeggenschap, die door verwanten en cliënten uit de vroegere raden is bedacht en vormgegeven. Soms nam het team initiatief, maar ook verwanten of cliënten deden dit. De bedoeling is dat het team besluiten neemt nadat het daar met cliënten en verwanten over gesproken heeft. Er is een medezeggenschapskaart ontwikkeld waarop staat over welke onderwerpen je samen in gesprek moet. In 2016 werd teams gevraagd om bij vacatures ook een verwant of cliënt uit te nodigen om mee te doen aan de selectiegesprekken. Dat begint steeds meer gewoon te worden. In 2016 bestond Frion 15 jaar. Ieder team kon met cliënten een feestje bedenken. Daar was budget voor beschikbaar, mits werd aangetoond dat over de invulling van dat feest medezeggenschap had plaatsgevonden. In 2016 werden ouders/verwanten en/of cliënten ook betrokken bij aanpassing of verbouw van de woning, of grote investeringen, of innovaties. Medewerkers van teams kwamen een aantal keren samen met ouders of cliënten een besluit vragen aan het bestuursoverleg. Dat leverde mooie maar ook andere inzichten op. Huisvesting In 2016 is, wederom in het kader van scheiden wonen en zorg, van een aantal woningen het huurcontract omgezet naar de woningcorporatie. De persoon met een verstandelijke beperking huurt nu rechtstreeks bij de corporatie en Frion verleent zorg. Er is een nieuwe locatie ingericht voor twee woongroepen in Woonzorgcentrum Werkeren van IJsselheem. De eerste woongroep is hier in 2015 ingetrokken. De tweede groep volgde begin Door dit samenwonen is nu op verschillende terreinen samenwerking tussen onze zorg en de ouderenzorg ontstaan. Onderzoek In 2015 is Frion samen met RIBW GO en de hogeschool VIAA gestart met de voorbereiding van een onderzoek waarin we drie jaar burgers met een beperking volgen in de Wmo en onderzoeken hoe de participatie in de samenleving plaatsvindt. Dit onderzoek heeft via de gemeente Zwolle subsidie verkregen van de provincie. Een groot aantal gemeenten heeft deze subsidieaanvraag positief onderschreven. Ook De Kern en MEE hebben zich aangesloten bij de uitwerking van dit onderzoek. De uitvoering van dit onderzoek is eind 2015 gestart. In 2016 stagneerde de uitvoering van dit onderzoek onder andere door wisseling van onderzoekers. Rond de zomer van 2016 is dit onderzoek voortgezet. De eerste resultaten worden in 2017 gedeeld. Frion doet mee in dit onderzoek met de Moestuin in Steenwijk en de Ontmoeting in Zwartsluis. Organisatiewijziging functies behandeling In 2015 is een organisatiewijziging voor de functies behandeling voorbereid. De uitvoering daarvan vond in 2016 plaats. De zorg vanuit de Wlz wordt de komende jaren steeds zwaarder en dat vraagt meer expertise en nabijheid bij de zorgteams. Daarom is Frion in 2016 met een ontwikkelingstraject voor de huidige medewerkers gestart en is de formatie van de orthopedagoog/psycholoog en de AVG fors uitgebreid. We hebben verschillende nieuwe orthopedagogen en een AVG verwelkomd. Vanaf 2017 starten verschillende orthopedagogen met een vervolgopleiding tot GZ-psycholoog of Orthopedagoog generalist. Innovatieve dagbesteding In 2015 merkten we dat er steeds meer onderaannemers voor dagbesteding werden ingezet. Ook hadden verschillende cliënten geen passende dagbesteding. Dat was aanleiding te starten met een project innovatieve dagbesteding. Eerst hebben de medewerkers van alle Jaarverslag 2016: Bevlogen in beweging 17

18 dagbestedingslocaties met elkaar en met elkaars locatie kennisgemaakt. Daarna heeft een groep medewerkers besloten mee te doen aan dit traject. Vanuit de Voort-methodiek, een creatief ontwerpproces, zijn deze medewerkers gekomen tot een vijftal nieuwe dagbestedingsconcepten. Deze zijn begin 2017 gepresenteerd en worden de komende twee jaar uitgewerkt. Daarnaast zijn de medewerkers van de EMB-groepen samen met ouders en verwanten op reis gegaan om ontwikkelingsgerichte dagbesteding te ontwikkelen. Daarvoor is samengewerkt met De Twijn. Tot slot heeft de Molenkamp in 2016 toegewerkt naar een nieuw concept van dagbesteding op hun locatie: de Appelfabriek. Deze Appelfabriek gaat begin 2017 open. Ik kies mijn eten In december is de tweede box van Ik kies mijn eten gepresenteerd. Deze box is ontwikkeld door medewerkers van Frion en uitgegeven door een uitgever. Iedere locatie heeft een box ontvangen. Medewerkers kunnen de kaarten uit deze box gebruiken om cliënten te laten kiezen wat ze willen eten. Contact met bestuurder De bestuurder is in 2016 door verschillende cliënten en groepen uitgenodigd om koffie te komen drinken. De mensen met een verstandelijke beperking bespraken wat zij wel en niet prettig vinden bij Frion. De veranderingen naar Wmo en Jeugdwet waren veelvuldig onderwerp van gesprek. In 2016 zijn de communicatieraad voor medewerkers en de communicatieraad voor cliënten ieder drie keer bijeengeweest. Mensen met een verstandelijke beperking bespreken met de bestuurder de communicatiemiddelen die speciaal voor hen zijn uitgebracht. Bureau Geldhulp stopt Vanwege een wijziging in de regelgeving stopt bureau Geldhulp met de dienstverlening aan onze cliënten. Dit bureau is een onafhankelijke stichting en het beheert het geld van cliënten die onder bewind staan, of die vrijwillig budgetbeheer wensen. Bureau Geldhulp liet de uitvoering van de werkzaamheden door medewerkers van Frion verrichten. Vanwege belangenverstrengeling is dit niet meer toegestaan. Bureau Geldhulp wil zelf geen personeel in dienst nemen. Daarom is er gezocht naar een ander bureau dat nu de bewindvoering en het budgetbeheer voor onze cliënten kan uitvoeren. Dat is IPA-ACON uit Haarlem. In december zijn alle cliënten die onder bewind staan bij Geldhulp, op de hoogte gebracht van deze wijziging. In de tweede helft van januari 2017 volgt informatie voor de andere cliënten die hun budget laten beheren door Geldhulp. Deze verandering betekent dat cliënten helaas meer geld kwijt zijn voor bewindvoering en budgetbeheer. De overdracht vindt de eerste helft van 2017 plaats. 4.3 Algemeen kwaliteitsbeleid Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg In 2016 heeft opnieuw een meting van het kwaliteitskader plaatsgevonden. Pijler 1, de vragenlijst op organisatieniveau, is ingevuld. Pijler 2a, een vragenlijst over kerngegevens van kwaliteit op cliëntniveau, is voor 550 cliënten ingevuld, dit is 100% score. Pijler 2a bevat een vragenlijst voor alle cliënten met een ZZP-indicatie of met de extramurale indicatie Behandeling Groep. PO ers en werkbegeleiders hebben rondom de jaarlijkse evaluatie een vragenlijst ingevuld met als doel verbeterinformatie op cliëntniveau te genereren. De informatie uit alle vragenlijsten samen leidt op organisatieniveau tot inzicht in verbetermogelijkheden. Ook is deze informatie op organisatieniveau nodig voor de verantwoording richting Zorgkantoor en ministerie. De score van Frion ligt veelal op of rond het landelijke gemiddelde. Jaarverslag 2016: Bevlogen in beweging 18

19 Gemiddelde Frion heeft in 2014 een instrument voor een cliëntervaringsonderzoek geselecteerd uit de waaier van het kwaliteitskader. Met input van mensen met een verstandelijke beperking, verwanten en medewerkers is het onderzoek Ben ik Tevreden (BIT) geselecteerd. In 2015 is dit onderzoek uitgevoerd. Medewerkers die getraind zijn in de methode van BIT, hebben andere medewerkers van Frion getraind. Nu is op iedere locatie iemand getraind om de gesprekken te voeren. Eind 2016 zijn de uitkomsten van de eerste ronde BIT samengebracht op Frionniveau. 5,0 4,5 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 Gemiddelde Frion Frion 1 -Wat kan ik nu? Wat wil ik leren?/ Persoonlijke Ontwikkeling 2 - Waar kies ik voor? Wat beslis ik zelf?/ Zelfbepaling 3 -Van top tot teen goed voelen./ Lichamelijk Welbevinden 4- Hoe voel ik mij?/ Psychisch welbevinden 5-Wat is van mij?/ Materieel welzijn 6-Welke mensen ken ik?/ Persoonlijke relaties 7 -Waar hoor ik bij? Wie help ik?/ Deelnemen aan de samenleving 8 - Wat mag ik doen? Wat moet ik doen?/ Belangen Bovenstaande geeft de resultaten weer van de BIT binnen Frion. Per domein is de gemiddelde score zichtbaar. De scores verwijzen naar de antwoordopties;. hoe hoger de score, hoe hoger de tevredenheid. De laagst mogelijke score is een 1 (zeker niet tevreden), de hoogste score is een 5 (zeker wel tevreden). Score 3 staat voor een voldoende. De scores van Frion liggen tussen de 3,0 en 4,5. Veiligheid op orde De BHV (bedrijfshulpverlening)-organisatie van Frion is op orde. Er worden (brand)veiligheidsinstructies gegeven. De verantwoordelijkheid voor de veiligheid ligt bij de locaties. De organisatie wil oefenen en leren van oefeningen. Er zijn regelmatig ontruimingsoefeningen op locaties. Ieder jaar vinden er bijeenkomsten plaats met BHV ers om de uitvoering van ontruimingsoefeningen te evalueren en te leren van ervaringen. Bij de bijeenkomsten van 2016 was de brandweer aanwezig om informatie te geven over ontruimen en over de samenwerking met de brandweer in geval van brand. Ook was het bedrijf Brafon aanwezig, dat de veiligheid gebouwtechnisch onderzoekt bij Frion. Het aantal BHV ers neemt ieder jaar weer toe. Het zijn er nu ruim 140. Er is een calamiteitenoefening geweest met het crisismanagementteam. Jaarverslag 2016: Bevlogen in beweging 19

20 Alle brandmeldinstallaties zijn gecertificeerd en in goede staat van onderhoud. De gebruikersvergunningen zijn op orde. Het creëren van een brandveilige woon- en werkomgeving heeft bij Frion hoge prioriteit. Een echt brandveilige situatie ontstaat pas als de installatietechnische, de bouwkundige en de organisatorische brandveiligheid met elkaar in overeenstemming zijn. Frion laat een QuickScan uitvoeren om de bouwkundige brandveiligheid van alle gebouwen die Frion in gebruik heeft, te onderzoeken. De tekortkomingen worden gefaseerd opgelost. Bij huurlocaties gaat Frion in overleg met de woningcorporatie over oplossingen van de gesignaleerde problemen. Dit alles gaat in overleg met het bevoegd gezag, brandweer en gemeente. Ondanks het feit dat de legionellapreventie binnen Frion hoge prioriteit heeft, komen er toch besmettingen voor. Landelijk is 14% van de genomen watermonsters besmet. Dat geldt ook voor Frion. Elke locatie beschikt over een risico-inventarisatie en een beheersplan. Bij alle locaties zijn de beheersmaatregelen bekend en worden ze uitgevoerd. Meldingen aan de Inspectie voor de Gezondheidszorg Er zijn in 2016 vier meldingen gedaan bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ). Drie meldingen hiervan betroffen een vermoeden van seksueel misbruik. Deze meldingen zijn onderzocht door het meldingsteam Meldcode. Er heeft, waar nodig en mogelijk, een taxatiegesprek plaatsgevonden met het (vermoedelijke) slachtoffer. Aansluitend is hierover gerapporteerd aan de IGZ. Er is aan de IGZ één melding gemaakt over geweld in de zorgrelatie. Het (vermoedelijke) slachtoffer is direct van de (vermoedelijke) dader geïsoleerd. In opdracht van de bestuurder is het Crisis Management Team geïnstalleerd, waar een deskundige uit het meldingsteam Meldcode zitting in had. Er is door Frion tegen de vermoedelijke dader aangifte bij de politie gedaan. Een onafhankelijke onderzoekscommissie heeft in opdracht van de bestuurder de toedracht, omstandigheden en oorzaken onderzocht en daarover gerapporteerd. Deze rapportages zijn naar de IGZ verstuurd. Melding incidenten De resultaatverantwoordelijke teams in het primair proces melden incidenten en leren samen met ondersteuners van incidenten. Zij veranderen op basis van een analyse de werksituatie daar waar de verbetering binnen hun beïnvloedingssfeer valt en schakelen, waar nodig, anderen in. Verder ondersteunt de Integrale Analyse- en Adviescommissie (IAAC) het leren binnen de organisatie. De commissie verbindt incidenten, klachten en andere signalen die uit de organisatie komen. Deze integrale werkwijze draagt bij aan de kwaliteit van zorg bij Frion. Bevindingen worden gerapporteerd aan de bestuurder, voorzien van een advies. De IAAC heeft in 2016 toegewerkt naar meer eigenaarschap voor het leren van lastige kwesties en incidenten op alle niveaus van de organisatie. En als er ernstige incidenten plaatsvinden, wordt een onderzoek gedaan en worden bevindingen en lessen gedeeld met team, betrokkenen, directie en bestuur. Er wordt methodisch geleerd van incidenten en calamiteiten via enkelslag, dubbelslag en drieslag leren. Onderzoek medicatie en agressie In 2015 is een onderzoek verricht naar de medicatie-incidenten. De uitkomst daarvan is begin 2016 besproken. Een verbeterplan met acties is in 2016 gemaakt en wordt in 2017 uitgevoerd. In 2016 is een verdiepend onderzoek naar agressie verricht. De uitkomst levert mooie inzichten en acties op ter verbetering. Bopz-beleid In 2016 zijn vrijwel alle besprekingen over vrijheidsbeperking periodiek, planmatig en door het jaar heen gevoerd. Van iedere cliënt was in 2016 een risico-inventarisatie aanwezig in het ECD. Een werkgroep met vertegenwoordigers uit de groepen MVG, EMB, LVB en ouderen speelt een belangrijke rol bij de bewustwording van vrijheidsbeperking. De Jaarverslag 2016: Bevlogen in beweging 20

21 werkgroep heeft de Bopz-scholingen voorbereid. Er is een jaarplan gemaakt met nieuwe doelen voor 2017, zoals het betrekken van dagbestedingslocaties. Cliëntenontwikkeling In 2016 werden cliënten, medewerkers en verwanten ondersteund bij vele ondersteuningsvragen. Via het project Digitale regie lag er extra focus op hoe technologie de kwaliteit van leven van de cliënt kan versterken. Het uitgangspunt was maatwerk, namelijk De cliënt vertelt het ons. Dat betekent inzet van middelen passend bij de individuele vraag, interesse en mogelijkheden van de cliënt. 19 van de 70 Wlz-teams hebben deelgenomen aan het project. Van de 550 Wlz-cliënten hebben 89 cliënten bij hun vraag gezocht naar ondersteunende zorgtechnologie. Alle individuele en groepsvragen zijn tijdens dit project beantwoord met digitale middelen en/of informatie om de regie, kwaliteit en veiligheid te versterken. Denk bijvoorbeeld aan een workshop Omgaan met social media. Voor Wmocliënten heeft Frion de website ontwikkeld. Hier kan de cliënt samen met de begeleider zijn ondersteuningsarrangement samenstellen. 6 van de 18 aan het project deelnemende cliënten hebben een digitaal middel in hun zorgarrangement opgenomen; sommige deelnemers hadden dit al. 4.4 Kwaliteitsbeleid ten aanzien van cliënten Cliëntvertrouwenspersoon Frion heeft met de LSR een overeenkomst om een vertrouwenspersoon voor cliënten voor Frion beschikbaar te stellen. Klachten De interne klachtenregeling is bedoeld voor die situaties waarin klachten niet gewoon in onderling overleg kunnen worden afgehandeld. De regeling geeft uitvoering aan de Wkcz (Wet klachtrecht cliënten zorgsector) en Wbopz (Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen). Vanaf 1 januari 2016 is de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) in werking getreden. De Wkkgz vervangt de Wkcz en de Kwaliteitswet zorginstellingen. Bij Frion is de functie klachtenfunctionaris gecombineerd met de functie organisatiecoach. De afgelopen jaren werd duidelijk dat het nodig was om na behandeling van een klacht de relatie over en weer te herstellen. Daar heeft de klachtenfunctionaris ondersteuning bij geboden. Verder heeft de klachtenfunctionaris ook preventief gekeken waar in de organisatie soortgelijke zaken spelen die mogelijk ook tot een klacht kunnen leiden. Bepaalde klachten worden na afloop geëvalueerd om als organisatie te leren van deze klacht. In 2015 zijn er 49 klachten ingediend bij de klachtenfunctionaris, in 2016 waren dit 45 klachten. Van die klachten is er geen klacht ingediend bij de klachtencommissie. De samenstelling van de klachtencommissie is ongewijzigd gebleven. De klachtenfunctionaris wordt regelmatig in een vroeg stadium betrokken, waardoor snel aan verbetering kan worden gewerkt. De bemiddeling en afhandeling door de klachtenfunctionaris van de ontvangen klachten heeft bijna altijd geleid tot volledige tevredenheid bij de klager. Deze tevredenheid werd mede veroorzaakt door de snelheid waarmee een plan van aanpak werd gepresenteerd. Dat er in sommige situaties nog geen volledige tevredenheid is, komt omdat de afgesproken maatregelen nog niet volledig gerealiseerd zijn of omdat verwachtingen of ideeën van betrokkenen niet in overeenstemming zijn. Vertrouwen moet groeien. Hierbij is het nakomen van afspraken en het realiseren van de voorgestelde plannen een absolute voorwaarde. Jaarverslag 2016: Bevlogen in beweging 21

22 Jaarlijks bespreekt de bestuurder de klachten met de externe klachtencommissie. De behandelde klachten worden in algemene zin besproken. De klachtencommissie doet aanbevelingen aan de bestuurder. De klachtencommissie bestaat uit de volgende personen: Mevr. drs. J. de Boer-van Hooidonk, voorzitter Dhr. H. Brandwagt Dhr. mr. J.G. Bongers Mevr. A. Jurriens-Neijeboer 4.5 Kwaliteitsbeleid ten aanzien van medewerkers Personeelsbeleid In de HR-beleidsnotitie staat de HR-visie van Frion beschreven. Het succes van Frion in de toekomst staat en valt met de juiste mensen op de juiste plek. Daarom moet Frion weten welke expertise en welke competenties nodig zijn om aantrekkelijk te zijn en te blijven, niet alleen voor cliënten, maar ook voor mogelijke samenwerkingspartijen. Frion wil medewerkers uitdagen en faciliteren het beste uit zichzelf te halen en hun talenten en competenties in te zetten voor mensen met een verstandelijke beperking. Medewerkers hebben eigen regie over het opleidingsbudget. Per fte is per jaar 500 euro opleidingsbudget beschikbaar voor het primair proces en 1000 euro per fte voor de ondersteuning. In het team wordt besproken hoe het opleidingsbudget wordt ingezet. Doorlopend sociaal plan Frion heeft sinds januari 2016 een doorlopend sociaal plan. In overleg met de vakbonden is het sociaal plan verlengd tot en met 31 december Functioneren en driegesprek In 2015 is een werkgroep, bestaande uit medewerkers van het primair proces, aangevuld met medewerkers van de ondersteuning, bezig geweest met het onderwerp Functioneren. Daaruit is een procedure rondom functioneren geschreven en heeft men het driegesprek geïntroduceerd. De driegesprekken zijn in 2016 geïmplementeerd door ambassadeurs die bij alle teams zijn langsgegaan om uit te leggen wat wordt bedoeld met het driegesprek en om te ondersteunen bij invoering daarvan. Pilot Associate Degree Sociaal Werk in de Zorg 11 collega s van Frion zijn in september gestart met de opleiding Associate Degree Sociaal Werk in de Zorg (AD SWZ). Dit is een 2-jarige hbo-opleiding bij hogeschool Windesheim. Bijna 30 collega s meldden zich aan naar aanleiding van een oproep. 11 collega s kwamen in aanmerking voor het 2-jarig traject, zij voldoen aan de voorwaarden en zijn aangemeld voor de opleiding. Er was oorspronkelijk ruimte voor 10 collega s. Drie collega s kunnen gelijk instromen in het 2e jaar; zij zijn al in het bezit van een propedeuse SPH (Sociaal Pedagogische Hulpverlening). Het volgen van de 2-jarige opleiding is een pilot. De complexiteit in de zorg neem toe. Deze opleiding sluit aan bij de wens om meer hoger opgeleide professionals aan het werk te hebben. Het doel van de pilot is om te ontdekken of dit opleidingsaanbod en de manier van financiering van een opleiding aanslaat. Digitaal leren We hebben al enige jaren ervaring met een aantal e-learningmodules voor onze BHVscholingen en medicatieveiligheid. Dit waren tot nu toe losse opleidingen. Nu is Frion gestart met een elektronische leeromgeving waarbij we dit meer en overzichtelijk kunnen aanbieden. Inmiddels worden ook de e-learningmodules voor diabetes en kauw- en slikproblemen aangeboden. In 2017 komt er nog een vervolgstap met een Jaarverslag 2016: Bevlogen in beweging 22

23 leermanagementsysteem waarbij teams nog meer inzicht krijgen in de (voortgang van) de opleidingen. Ziekteverzuim Het ziekteverzuim bij Frion was begin 2016 hoog (boven de 9%). We hebben een aantal interventies ingezet om hier meer inzicht in en grip op te krijgen. Een externe deskundige heeft een second-opinion-onderzoek uitgevoerd, er is een taskforce verzuim gestart, er is tijdelijk een adviseur Verzuim benoemd, de informatievoorziening is verbeterd en er worden frequenter SMT s gehouden. Dit leidt ertoe dat aan het einde van het jaar het verzuim sterk ging dalen (onder de 6%), een trend die zich nu goed voortzet. Vacatures Van 1 januari tot 1 december 2016 zijn er Frionbreed 176 vacatures gesteld. Hiervan zijn er 167 vervuld. Wij hebben hiervoor 58 nieuwe medewerkers mogen verwelkomen. De overige 109 vacatures zijn vervuld door interne kandidaten. Tevens hebben wij 2 permanente vacatures uitstaan voor de flex-teams. Op deze vacatures zijn 65 nieuwe medewerkers aangenomen. Van alle flex-medewerkers zijn er tot december 44 medewerkers doorgestroomd naar verschillende teams. 4.6 Samenleving en belanghebbenden In 2016 is Frion verder gaan werken aan het versterken van de contacten in de verschillende regio s. Dit gebeurt onder andere in netwerken waarvan Frion lid is, zoals het Platform Wonen Welzijn Zorg Zwolle. WWZ 038 levert een belangrijk netwerk op waarin we werken aan afspraken met allerlei partijen op het gebied van scheiden wonen zorg. De gemeente Zwolle, alle woningbouwcorporaties, een groot aantal zorgorganisatie en de welzijnsorganisatie Travers nemen hieraan deel. Met collega-zorginstellingen Baalderborg, Parabool en InteractContour vindt structureel overleg plaats om te onderzoeken waar we elkaar in de grensgebieden kunnen versterken of aan elkaar diensten kunnen leveren. Daarnaast is er structureel overleg met RIBW GO. Door de samenwerking in de Werkelaar is naast RIBW GO ook de Wezo gesprekspartner voor andere vormen van samenwerking op het thema arbeid. Over de activiteiten in de Wmo heeft veelvuldig overleg plaatsgevonden met samenwerkingspartijen. Zo was er vaak overleg met gemeenten aan verschillende overlegtafels. Er is een samenwerking van drie partijen in Zwolle om de dagbesteding vorm te geven in de Wmo. De partners daarin zijn: RIBW GO, InteraktContour, Frion. In Steenwijk bestaat de samenwerking voor dagbesteding in de Wmo uit RIBW GO, InteraktContour, Frion en de NoordWestgroep. Voor de individuele begeleiding in verschillende gemeenten wordt samengewerkt met RIBW GO en InteraktContour. De contacten met De Twijn hebben alweer een aantal jaren geleid tot inzet van Frionmedewerkers in het onderwijs. In 2016 heeft Frion samen met De Twijn en ouders een nieuwe dagbesteding voor EMB ontwikkeld. Deze dagbesteding wordt in 2017 gerealiseerd. Met Landstede werkt Frion al jaren samen aan de Academie voor Zelfstandigheid. In 2015 heeft RIBW GO zich bij deze samenwerking aangesloten. Er zijn het afgelopen jaar verschillende medewerkers van Frion opgeleid tot trainer voor deze academie. Frion neemt deel aan het landelijk platform EMB. Eind 2016 hebben we besloten lid te worden van het Autismekennisnetwerk Overijssel. Cliënten van Frion zijn aanwezig bij verschillende evenementen en open dagen in verschillende plaatsen om hun producten te verkopen of onze diensten aan te prijzen. Jaarverslag 2016: Bevlogen in beweging 23

24 De bestuurder maakt deel uit van de raad van toezicht van CCE Nederland. De bestuurder is lid van de adviesraad van het Honours College van Windesheim. De controller is lid van de klankbordgroep Care van het waarborgfonds. De adviseur Zorg & Advies A werkt samen met de hogeschool in een ict-project met de lector ict. De Vrienden van Frion hebben in 2016 voor de vierde keer een Frionfestival georganiseerd. Mensen met een verstandelijke beperking van Frion laten hun zang-, dans- of muziektalent zien in een show met bekende Zwolse artiesten in het theater De Spiegel. Eind november was de Theater Roadshow Sneeuwwitje en de 7 in De Spiegel. Een samenwerking van Frion, de Twijn en Special Arts en verschillende organisaties uit Zwolle. Verschillende cliënten speelden een rol in deze voorstelling. Dagbestedingslocaties maakten decorstukken en kostuums. 4.7 Financieel beleid Frion wil een financieel gezonde organisatie zijn en blijven zodat de kwaliteit en continuïteit van de zorgverlening gegarandeerd kan worden. De beleid- en begrotingscyclus is de basis van de gezonde financiële situatie. Belangrijke onderdelen van deze cyclus zijn de voorjaarsnota en de kaderbrief. In deze documenten worden de speerpunten van beleid en de financiële kaders voor de begroting vastgesteld. Frion gaat bij het opstellen van de kaderbrief uit van het voorzichtigheidsbeginsel: meevallers worden pas verwerkt als ze definitief vaststaan, met tegenvallers wordt vooraf reeds zo veel mogelijk rekening gehouden. Feiten waarvan de uitwerking pas bekend is na het maken van de kaderbrief, worden in de begroting meegenomen, waarbij incidentele resultaten niet verwerkt worden in de structurele budgetten. Gewenste vermogenspositie Frion wil kunnen ondernemen. Bij ondernemen hoort risico s nemen. Om risico s op te kunnen vangen is een gezonde vermogenspositie van belang. Daarnaast zorgt de veranderende wet- en regelgeving voor verhoging van risico s. Door invoering van de zorgzwaartebekostiging en de normatieve huisvestingscomponent vormt de geleverde prestatie de basis voor de omzet in plaats van de capaciteit. Tevens heeft Frion te maken met externe factoren, zoals de veranderde wetgeving van de overheid, om de zorg betaalbaar te houden. Hierdoor zullen andere eisen aan de vermogenspositie worden gesteld. In verband met deze risico s en factoren streeft Frion naar een verbetering van de vermogenspositie. In de strategienota is vastgelegd dat Frion een budgetratio (verhouding eigen vermogen versus bedrijfsopbrengsten) wil in een bandbreedte van 20-25%. Eind 2016 is de budgetratio 21,8%, dus binnen de bandbreedte. Frion is van mening dat de budgetratio ook niet te hoog moet zijn. Het eigen vermogen wordt gevormd door maatschappelijk geld. Dit geld is primair bedoeld voor het verlenen van zorg. Bedrijfswaardeberekening vastgoed De regelgeving schrijft voor dat bij indicaties van bijzondere waardeverminderingen een zogenaamde impairmenttoets moet worden uitgevoerd. Bij deze impairmenttoets wordt vergeleken of de huidige boekwaarde kan worden terugverdiend met de toekomstige kasstromen contant gemaakt. Als de waarde niet kan worden terugverdiend, moet een afwaardering worden toegepast ten laste van het resultaat. In de jaarrekening van 2012 heeft Frion voor het eerst een impairmenttoets uitgevoerd en als gevolg daarvan enkele afwaarderingen toegepast. Voor de jaarrekening van 2013 is een nieuwe impairmenttoets uitgevoerd vanwege extra prijskortingen door het Zorgkantoor. In totaal heeft Frion in de jaren 2012 en 2013 ongeveer 4,5 miljoen euro afgeboekt op het vastgoed. Voor de jaarrekening 2015 waren geen directe indicaties van bijzondere waardeverminderingen aanwezig, toch is in overleg met de accountant een Jaarverslag 2016: Bevlogen in beweging 24

25 bedrijfswaardeberekening uitgevoerd. Uit de berekening bleek dat verwachte toekomstige kasstromen groter zijn dan de huidige boekwaarde van de vaste activa. Op basis van deze berekening is derhalve geen bijzondere waardevermindering toegepast in De in 2015 gehanteerde uitgangspunten voor de bedrijfswaardeberekening blijken in 2016 nog steeds valide te zijn. Derhalve is voor de jaarrekening van 2016 geen nieuwe bedrijfswaardeberekening uitgevoerd. In de jaarrekening staan de uitgangspunten van de waardering van het vastgoed vermeld. Treasury Door de toename van de financiële risico s als gevolg van de marktwerking in de zorgsector neemt het belang van zorgvuldig en planmatig omgaan met de geldstromen toe. In de uitvoering van de treasuryfunctie laat Frion zich ondersteunen door een gespecialiseerd treasurybureau. In het treasurystatuut staat beschreven hoe Frion omgaat met de beschikbare financiële middelen. De afgelopen jaren heeft Frion de positie van het werkkapitaal sterk verbeterd. In 2016 is deze positie gehandhaafd. Frion is hiermee alvast voorbereid op de mogelijke afschaffing van de bevoorschottingssystematiek. Ook is Frion niet afhankelijk van bevoorschottingsafspraken in de Wmo. Vanaf 2013 is Frion geen deelnemer meer aan het waarborgfonds voor de zorgsector (WƒZ). Productieafspraken met Zorgkantoor De basisproductieafspraken voor het jaar 2016 zijn gemaakt in oktober Bij de herschikkingsronde in 2016 heeft Frion op basis van de gerealiseerde productie extra productieruimte ontvangen. Uiteindelijk was de geleverde productie euro hoger dan het beschikbare budget in de Wlz. Door overheveling van ruimte van andere zorgaanbieders is het wellicht nog mogelijk om de overproductie toch vergoed te krijgen, de overproductie van 2015 is uiteindelijk ook vergoed. Ook heeft Frion bij de herschikkingsronde een hogere prijs kunnen afspreken doordat de afgesproken ontwikkelafspraken een positieve ontwikkeling lieten zien. Deze hogere prijs is in februari 2017 bevestigd door het positieve oordeel van het Zorgkantoor over de realisatie van de afspraken. Het positieve effect van deze beoordeling is ongeveer 1,0 miljoen euro ten opzichte van de initiële afspraak. Ook is de prijs in ,1%-punt hoger dan in 2015, een positief prijseffect van 0,4 miljoen euro. Wel is de prijs ten opzichte van 2012 nog altijd ruim 2%-punt lager, een nadelig effect van 1,0 miljoen euro. In het inkoopbeleid van 2017 is het Zorgkantoor verdergegaan met het systeem van ontwikkelafspraken, met een bandbreedte in de prijs van 93,6% tot maximaal 96,6% van de maximale prijs van de NZa. Dit systeem van ontwikkelafspraken wordt door alle Zorgkantoren gehanteerd. Met het maken en realiseren van ontwikkelafspraken kan uiteindelijk een prijs van maximaal 96,6% worden behaald. De definitieve prijs, op basis van mate van realisatie van de ontwikkelafspraken, wordt na afloop van het jaar vastgesteld. Financieel bijsturen gedurende het jaar op basis van de definitieve prijs is niet mogelijk. Frion heeft met het Zorgkantoor ontwikkelafspraken gemaakt die passen bij de ontwikkeling van de organisatie Frion. De maximaal te behalen prijs in 2017 voor Frion is 96,6% van de maximale prijs van de NZa. Dat is hoger dan de afgesproken prijs in Daarnaast heeft Frion een tweejarige overeenkomst afgesloten met het Zorgkantoor. Jaarverslag 2016: Bevlogen in beweging 25

26 Resultaat en eigen vermogen Ten opzichte van vorig jaar is de personeelsinzet in 2016 gestegen en zijn er ook meer uitzendkrachten ingezet. De productie is juist gedaald, waardoor er sprake is van een negatieve zorgexploitatie. Bij enkele locaties was sprake van een tijdelijke behoefte aan extra inzet, andere locaties hadden te maken met een onrendabele exploitatie door een lagere cliëntenbezetting. Er is gestart met maatregelen om de zorgexploitatie weer gezond te krijgen. De negatieve zorgexploitatie wordt gecompenseerd door een positief resultaat op de kapitaallasten. Door het vormen van voorzieningen voor nabetaling van onregelmatigheidstoeslag tijdens vakantie en risico naheffing Belastingdienst afdrachtvermindering onderwijs, is het uiteindelijke financiële resultaat 2,4 miljoen euro negatief. Het effect van deze twee voorzieningen is 3,0 miljoen euro negatief. Door het resultaat is de budgetratio (eigen vermogen als percentage van de bedrijfsopbrengsten) van Frion ten opzichte van 2015 gedaald van 26,9% naar 21,8%. De doelstelling van Frion is om uit te komen op een budgetratio in een bandbreedte van 20-25%. De huidige budgetratio bevindt zich in deze bandbreedte. Voor de verbetering van de kwaliteit van de bedrijfsvoering is in 2012 het rekenmodel geïntroduceerd. Dit instrument voorziet in meer transparantie van opbrengsten en kosten voor de afzonderlijke locaties waarbij kosten en opbrengsten in evenwicht moeten zijn. Elk jaar wordt dit model verder ontwikkeld, waarbij de grotere betrokkenheid van de medewerkers op de locaties bij de bedrijfsvoering zichtbaar is. Voor de kwaliteit van de bedrijfsvoering is dit een belangrijke verbetering. Het rekenmodel heeft een belangrijke rol in de ontwikkeling van teams naar resultaatverantwoordelijkheid. De financiële kengetallen van Frion in 2016 ten opzichte van 2015 zijn als volgt: ratio definitie eenheid budgetratio eigen vermogen / opbrengsten solvabiliteit eigen vermogen / totaal vermogen liquiditeit vlottende activa / kort vreemd vermogen loan to leningen / vaste value activa realisatie in 2016 realisatie in in % van 2015 norm in % 21,8% 26,9% 80,9% 20-25% in % 27,3% 32,5% 84,0% >= 25% getal 2,10 2,08 100,9% >= 1,00 in % 74,9% 74,3% 100,8% <= 70% De budgetratio en de solvabiliteit worden in grote mate beïnvloed door het resultaat, als gevolg van de genoemde twee grote voorzieningen zijn deze ratio s minder goed dan in Wel zitten beide nog binnen of boven de norm. Alleen de loan to value is minder dan de norm. Jaarverslag 2016: Bevlogen in beweging 26

27 Bijlage 1: Organisatieschets Jaarverslag 2016: Bevlogen in beweging 27