In vogelvlucht: immaterieel erfgoed & dieren in Vlaanderen. De praktijk aan het woord

Transcriptie

1 In vogelvlucht: immaterieel erfgoed & dieren in Vlaanderen De praktijk aan het woord

2 Hun ervaring: 1. Wie zijn jullie & wat doen jullie? werking en activiteiten traditie/werking als immaterieel erfgoed? 2. Rol van dieren binnen de traditie? 3. Vragen en noden voor de toekomst van de traditie & relatie traditie - dieren (van binnen- en buitenuit)? 4. Hoe boden/bieden jullie hier antwoorden op, gingen/gaan jullie hiermee om? 5. Wat is jullie wens/boodschap voor de toekomst van je traditie?

3 In vogelvlucht - deel 1 Houtem Jaarmarkt Dhr Lieven Latoir, burgemeester Sint-Lievens-Houtem De kermistraditie Steve Severeyns - De verdediging der Belgische Foorreizigers Krakelingen en Tonnekensbrand Geraardsbergen Louis De Cock & Annemie Vanden Herrewegen - Krakelingencomite Geraardsbergen

4 In vogelvlucht - deel 2 De kunst van de valkerij Kris Ulens - Belgische Valkerij Federatie Valkeniers.be vzw Het fokken van angorakonijnen Jan Van Horen - Koninklijke Angora Kleinveeclubt-Brugge vzw De garnaalvisserij te paard Ineke Stevens - NAVIGO (Nationaal Visserijmuseum Oostduinkerke)

5 Rond De winterjaarmarkt van Sint-Lievens-Houtem steunt op een traditie die wortels heeft meer dan duizend jaar geleden, gebaseerd op legenden en heiligenverering (op een uitgevonden heilige werd toen niet gekeken ), en ook op historie: Keizer Karel verbood de bedevaart van de Gentenaars naar Sint-Lievens-Houtem in zijn Karolijnse concessie van 1539 Maar Houtem Jaarmarkt bleef bestaan!

6 Rond 1950 Geen vuiltje aan de lucht al meer structuur De verbinding tussen jaarmarkten ( waarbij voedingsmiddelen, kledij, allerlei elders niet-verkrijgbare koopwaren én dieren werden te koop aangeboden én verkocht) én kermis was in die tijd nog bewaard in vele gemeenten. In vele gemeenten begon dat gebruik toen te tanen, vermoedelijk door een zekere specialisatie in de dierenhandel, waarbij de professionele handelaars zich alleen nog naar grote markten met verzekerde geïnteresseerde kopers begaven

7 Rond 1990 De winterjaarmarkt van Sint-Lievens-Houtem hield stand, wellicht door zijn grootte, en als referentie-markt bij kopers en verkopers. Runderen en paarden werden centraal op de markt geplaatst. Wie enige binding had met runder- en paardenhandel, kón dit niet missen. En bovendien waren daar bij marktkramers echte koopjes te doen! (voor mensen die anders nergens naar grootwarenhuizen e.d. gingen vooral WARME DEKENS!)

8 1990: Organisatie wordt attractie én trekt aandacht Waar tot twintig jaar geleden de jaarmarkt op 12 november doorging, werd het opstarten van de dierenmarkt op 11 november een attractie op zichzelf. Bovendien is 11 november een vrije dag voor iedereen Deze verhoogde aandacht trok ook de aandacht van GAIA, die ons wees op inbreuken op het welzijn van de dieren. Dialoog werd opgestart, en jaarlijks overleg volgde. Supercontroles door allerlei instanties waren echter een bijkomend gevolg. Ondertussen was ook de wetgeving op het dierenwelzijn en op de verzamelplaatsen van dieren verstrengd. Alleen via zeer grote financiële inspanningen op alle gebied (overdekking dieren, controles door eigen veeartsen (x 20), aanvragen allerlei vergunningen (FOD Voedselveiligheid, Dierenwelzijn) slaagt de gemeente erin om het evenement te laten doorgaan.

9 Niet versagen: eerbied voor mens én dier! Uiteindelijk zijn we er via zware financiële inspanningen in geslaagd om een eeuwenoud evenement met grote sociale betekenis te bestendigen. Waar de handelsactiviteit omtrent dieren aanvankelijk economisch belangrijk was, en in de huidige handelscontext een neven-event is, zijn we er ons ook van bewust dat de aanwezigheid van runderen en paarden onlosmakelijk deel uitmaakt van de SFEER van Houtem Jaarmarkt. We blijven ervan overtuigd dat dit event blijvend kan bijdragen tot de kennismaking én de liefde tussen dier en mens, én anderzijds dat de economische aspecten die dit evenement in zich heeft, waardevol zijn voor de onze gemeenschap. KOM EENS KIJKEN!

10 De wet naleven! Andere afspraken zijn niet afdwingbaar! Feeërieke evolutie!

11 De Verdediging der Belgische Foorreizigers vzw La Défense des Forains Belge a.s.b.l.

12

13

14

15

16 Krakelingen & Tonnekensbrand Studiedag Dieren en Erfgoed

17 Visjes drinken Vruchtbaarheidsritueel Dierenoffer Oudenbergvijver Grondeling barometer overvloed

18 : protest van Gaia Wet van >< Niet nutteloos (cfr. symbolisch en traditioneel karakter ) (min. Landbouw) Proces (& maatschappelijk debat): Pijn: vermoeden, niet uitspreken, verdoofd door de wijn (biologen, dierenartsen ) Cultuurhistorisch belang (prof. S. Top), 1599

19 : proces (uitspraken) Correctionele Rechtbank (Oudenaarde) Zie eregenodigden (gezagsdragers, juristen ) Hof van Beroep (Gent) Welzijn van deze visjes (= aasvis) is geen doel Uitzonderlijk cultuurhistorisch gebeuren met religieuze component >>> niet nutteloos Hof van Cassatie Begrip nutteloos correct gehanteerd

20 : proces (resultaten) Visjes drinken toegelaten, maar beperkt tot deken en stadsbestuur (= compromisvoorstel & historisch gegeven) - Mediatisering (+) naambekendheid (- ) eenzijdige berichtgeving (zwart/wit) polarisering Sensibilisering van de erfgoedgemeenschap Belang van wetenschappelijk onderzoek en duiding Juridische erkenning van de eigenheid van erfgoed

21 PAUZE

22 Belgische Valkerij Federatie Valkeniers.be Fédération Belge de la Fauconnerie 22

23 Wat is valkerij? lederbewerking Literatuur en poëzie kweek en incubatie educatieve voorstelling (roof-)vogelgeneeskunde biodiversiteit biotoop- en natuurbeheer verenigingsleven Belgische Valkerij Federatie Valkeniers.be Fédération Belge de la Fauconnerie 23

24 Unieke relatie tussen mens & roofvogel Belgische Valkerij Federatie Valkeniers.be Fédération Belge de la Fauconnerie 24

25 Vragen en noden die de valkerij ervaart Belgische Valkerij Federatie Valkeniers.be Fédération Belge de la Fauconnerie 25

26 Valkerij tot uw dienst Belgische Valkerij Federatie Valkeniers.be Fédération Belge de la Fauconnerie 26

27 De boodschap voor de toekomst Belgische Valkerij Federatie Valkeniers.be Fédération Belge de la Fauconnerie 27

28 onbekend is onbemind Belgische Valkerij Federatie Valkeniers.be Fédération Belge de la Fauconnerie 28

29 ? Belgische Valkerij Federatie Valkeniers.be Fédération Belge de la Fauconnerie 29

30

31 KONINKLIJKE ANGORA KLEINVEECLUB-BRUGGE vzw 1938 BRUGGE 2013

32

33

34

35

36

37 Ineke Steevens Immaterieel cultureel erfgoed en dieren. Samen naar een praktijkuitwisseling en een ethische code? Garnaalvisserij te paard in Oostduinkerke Gent - STAM 20 september 2013

38 Wie zijn jullie en wat doen jullie?

39 Welke plaats nemen dieren hierbij in? Hoe ligt de relatie mens - dier, traditie-dier? You need to have a love for the sea and for the horse, said the 50-year-old Debruyne, who has been fishing on horseback since he was a teenager. Often we like our horses more than our wives, he added, grinning. A horse doesn't talk back. The China Post - August 19, 2013, 12:02 am TWN

40 Welke vragen en noden over de relatie traditie dieren ervaart de gemeenschap (van binnen- en buiten uit)?

41 Hoe boden ze hier antwoorden op? Hoe gaan ze ermee om?

42 Wat is jouw wens voor de toekomst?

43 Dank U voor uw aandacht Alle foto s uit deze powerpoint copyright Dirk Van Hove@gemeentebestuur Koksijde, tenzij anders vermeld. Gent - STAM 20 september 2013

44 Tijd voor praktijkuitwisseling Moderator: Jorijn Neyrinck

45 Procedure Nederland met betrekking tot dierenrechten/dierenwelzijn VIE (Nederlands Centrum voor Volkscultuur en Immaterieel Erfgoed) Nationale Inventaris ICE Nederland Voordrachtformulier: o.a. erfgoedzorgplan met knelpunten Dierenwelzijn: aanvankelijk geen apart aandachtspunt n.a.v. stevige discussies nu vast onderdeel procedure Aanpak: extra vragenformulier bij betrokkenheid dieren (reflectie!) aspect dierenwelzijn in kaart brengen binnen gemeenschap Experiment: openheid voor suggesties Nederlands Centrum voor Volkscultuur en Immaterieel Erfgoed, vrijdag 20 september 2013