Virbo. Krachtlijnen leerplan wiskunde

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Virbo. Krachtlijnen leerplan wiskunde"

Transcriptie

1 Virbo Krachtlijnen leerplan wiskunde

2 Redenen voor een nieuw leerplan De andere leerplannen zijn vernieuwd Het huidig leerplan biedt weinig steun aan leraren De resultaten op de OVSG-toetsen (vooral meten) Kinderen ervaren wiskunde als moeilijk en saai Huidig leerplan is niet conform 21-century-skills

3 Een hedendaags leerplan Wat voor een leerplan, huidig leerplan weinig houvast, niet gebruikt Ankerdoelen, onderliggende doelen, opbouw, voorwaarden, diagnosticerend onderwijzen Geen differentiële doelen - Wel een talentenkatern Dicht bij de ODET, vb. hoofdrekenen

4 De eindtermen hoofdrekenen De leerlingen voeren opgaven uit het hoofd uit waarbij ze waarbij ze een doelmatige oplossingsweg kiezen op basis van inzicht in de eigenschappen van bewerkingen en in de structuur van getallen: optellen en aftrekken tot honderd = optellen en aftrekken met grote getallen met eindnullen = vermenigvuldigen met en delen naar analogie met de tafels 360 : 60 = 333 : 3 = = 111 Waar ligt de cesuur? In de structuur van de getallen? In het aantal mentale operaties? 720 : 60 = ( ) : 60 = = 12 De leerlingen kunnen op concrete wijze de volgende eigenschappen van bewerkingen verwoorden en toepassen: van plaats wisselen, schakelen, splitsen en verdelen.

5 Inspiratiebronnen voor een nieuwe aanpak Conrad Wolfram Singapore Math

6 Wat is wiskunde? Conrad Wolfram

7

8 Singapore Math Dr. Yeap Ban Har

9 Wat is Singapore Math? Tegen eigen wil onafhankelijk Geen natuurlijke rijkdommen Onderwijs er slecht aan toe Geen plaatselijke economie Economie afhankelijk van menselijk kapitaal

10 Wat is Singapore Math? Aanleiding om onderwijs grondig te hervormen Curriculum dat haalbaar is elke leerling Traaglerenden voldoende leren om een maatschappelijke bijdrage te kunnen leveren Gemiddelde leerling moet op een heel hoog niveau kunnen presteren

11 Wat is Singapore Math? Rond kijken in de wereld: Verenigd Koninkrijk, Verenigde Staten, Australië, Japan, China, enz. Synthese van die dingen die we van uit onderzoek zeker kunnen weten.

12 Wat is Singapore Math? Vind zijn origine in: The Cockcroft Report (1982) Mathematics counts (UK) An agenda for Action (1982): recommendations for school mathematics (USA) In 1992: Probleem-gestuurd curriculum In 1997: Denk-school-curriculum Vaardigheden Attitudes Metacognitie Wiskundige Problemen Oplossen Concepteel inzicht inzicht Procedureel

13 Wat is Singapore Math? Vind zijn origine in: The Cockcroft Report (1982) Mathematics counts (UK) An agenda for Action (1982): recommendations for school mathematics (USA) In 1992: Probleem-gestuurd curriculum In 1997: Denk-school-curriculum Vaardigheden Attitudes Metacognitie Wiskundige Problemen Oplossen Concepteel inzicht inzicht Procedureel

14 Wat is Singapore Math? Mathematics is an excellent vehicle for the development and improvement of a persons intellectual competence Mathematics is a vehicle, it is not a destination. In a Singapore-mathematics-curriculum the focus is on problem solving, thinking, 21st century competenties. The mathematics itself is nearly a platform, a vehicle, a tool, a means for children to become more intelligent. That is the focus of mathematics in a Singapore curriculum. Vaardigheden Attitudes Metacognitie Wiskundige Problemen Oplossen Concepteel inzicht inzicht Procedureel

15 Wat is Singapore Math? Spin 4 willekeurige cijfers Maak twee 2-cijferige getallen waarvan de som zo groot mogelijk is. Vaardigheden Attitudes Metacognitie Wiskundige Problemen Oplossen Concepteel inzicht inzicht Procedureel

16 Wat is Singapore Math? Dobbelstenen Vaardigheden Attitudes Metacognitie Wiskundige Problemen Oplossen Concepteel inzicht inzicht Procedureel

17 Wat is Singapore Math? Singapore Math bestaat niet (Didactiek is Westers) Singapore Math is geheel van: De Manier Waarop (Leertheorieën), bv. gebruik van concrete materialen Centrale Methodes (Approved textbook List) Centrale Lerarenopleiding (pre-service)

18 Wat is Singapore Math? Zo n 20 jaar later blijkt dat de aanpak gewerkt heeft. Singapore doet het consistent goed internationale benchmarking-studies (TIMMS - PISA). TIMMS: Ongeveer 40% van de leerlingen in het vierde leerjaar in Singapore behalen de geavanceerde internationale benchmark. Ter vergelijking, het internationale gemiddelde was 5%. PISA: Het aandeel van leerlingen dat erin slaagt om de twee hoogste beheersingsniveaus te halen, is ver boven het internationale gemiddelde.

19 De leertheorieën CPA-model (Jerome Bruner) Theorie of Variability (Zoltan Dienes) Theory of Conceptual Understanding (Richard Skemp) Spiral Approach (Jerome Bruner)

20 CPA-model Concreet - Picturaal - Abstract Om kinderen een abstract concept te leren: moet je altijd beginnen met een concrete representatie van dat concept (hands on) vervolgens een picturale representatie van dat abstract concept te eindigen met de abstracte representatie van dat concept = 34 Niet enkel van toepassing op het leren van wiskunde, van toepassing het leren van alles wat abstract is

21 CPA-model Concreet - Picturaal - Abstract Om kinderen een abstract concept te leren: moet je altijd beginnen met een concrete representatie van dat concept (hands on) vervolgens een picturale representatie van dat abstract concept te eindigen met de abstracte representatie van dat concept = 21 Niet enkel van toepassing op het leren van wiskunde, van toepassing het leren van alles wat abstract is

22 CPA-model Concreet - Picturaal - Abstract Om kinderen een abstract concept te leren: moet je altijd beginnen met een concrete representatie van dat concept (hands on) vervolgens een picturale representatie van dat abstract concept te eindigen met de abstracte representatie van dat concept Niet enkel van toepassing op het leren van wiskunde, van toepassing het leren van alles wat abstract is =

23 CPA-model Concreet - Picturaal - Abstract Om kinderen een abstract concept te leren: moet je altijd beginnen met een concrete representatie van dat concept (hands on) vervolgens een picturale representatie van dat abstract concept te eindigen met de abstracte representatie van dat concept CONCEPT Plaatswaarde 13 Niet enkel van toepassing op het leren van wiskunde, van toepassing het leren van alles wat abstract is

24 CPA-model Concreet - Picturaal - Abstract Om kinderen een abstract concept te leren: moet je altijd beginnen met een concrete representatie van dat concept (hands on) vervolgens een picturale representatie van dat abstract concept te eindigen met de abstracte representatie van dat concept Niet enkel van toepassing op het leren van wiskunde, van toepassing het leren van alles wat abstract is tienen enen 1 3

25 CPA-model Concreet - Picturaal - Abstract tienen enen Om kinderen een abstract concept te leren: moet je altijd beginnen met een concrete representatie van dat concept (hands on) vervolgens een picturale representatie van dat abstract concept te eindigen met de abstracte representatie van dat concept Niet enkel van toepassing op het leren van wiskunde, van toepassing het leren van alles wat abstract is

26 CPA-model Concreet - Picturaal - Abstract Om kinderen een abstract concept te leren: moet je altijd beginnen met een concrete representatie van dat concept (hands on) vervolgens een picturale representatie van dat abstract concept te eindigen met de abstracte representatie van dat concept 13 Niet enkel van toepassing op het leren van wiskunde, van toepassing het leren van alles wat abstract is

27 CPA-model tienen enen tienen enen

28 Theory of Variability Zoltan Dienes maakt een onderscheid tussen: perceptuele variabiliteit (je kan 23 op verschillende manieren representeren) wiskundige variabiliteit

29 Theory of Variability Zoltan Dienes maakt een onderscheid tussen: perceptuele variabiliteit (je kan 23 op verschillende manieren representeren) wiskundige variabiliteit Het zijn allemaal symbolische representaties van het optellen van breuken. Is er wiskunde gezien een verschil?

30 Theory of Variability Zoltan Dienes maakt een onderscheid tussen: perceptuele variabiliteit (je kan 23 op verschillende manieren representeren) wiskundige variabiliteit Opgaven bevatten wiskundige variabiliteit Veronderstelt kennis van: Onechte breuk (teller > noemer) Gemengd getal (3 1/2) Gelijkwaardige breuken Elke variatie behoeft een systematische aanpak.

31 Theory of Conceptual Understanding Richard Skemp maakt een onderscheid tussen verschillende soorten inzicht: 1 : Conceptueel inzicht Procedureel inzicht Alle procedurele kennis moet goed onderbouwd zijn door conceptuele kennis. Kinderen moeten kunnen uitleggen wat ze precies aan het doen zijn. 1 6 = x 2 1 = 6 2 = 3

32 Theory of Conceptual Understanding Richard Skemp maakt een onderscheid tussen verschillende soorten inzicht: 1 : Conceptueel inzicht Procedureel inzicht Alle procedurele kennis moet goed onderbouwd zijn door conceptuele kennis. Kinderen moeten kunnen uitleggen wat ze precies aan het doen zijn. Hoeveel groepjes van 4 gaan er in 12? Er gaan 3 groepjes van 4 in 12. Dus, 12 gedeeld door 4 is 3.

33 Theory of Conceptual Understanding Richard Skemp maakt een onderscheid tussen verschillende soorten inzicht: 1 : Conceptueel inzicht Procedureel inzicht Alle procedurele kennis moet goed onderbouwd zijn door conceptuele kennis. Kinderen moeten kunnen uitleggen wat ze precies aan het doen zijn. Hoeveel groepjes van 4 gaan er in 12? Er gaan 3 groepjes van 4 in 12. Dus, 12 gedeeld door 4 is 3.

34 Theory of Conceptual Understanding Richard Skemp maakt een onderscheid tussen verschillende soorten inzicht: 1 : Conceptueel inzicht Procedureel inzicht Alle procedurele kennis moet goed onderbouwd zijn door conceptuele kennis. Kinderen moeten kunnen uitleggen wat ze precies aan het doen zijn. Hoeveel groepjes van 4 gaan er in 12? Er gaan 3 groepjes van 4 in 12. Dus, 12 gedeeld door 4 is 3.

35 Theory of Conceptual Understanding Richard Skemp maakt een onderscheid tussen verschillende soorten inzicht: 1 : Conceptueel inzicht Procedureel inzicht Alle procedurele kennis moet goed onderbouwd zijn door conceptuele kennis. Kinderen moeten kunnen uitleggen wat ze precies aan het doen zijn. Hoeveel groepjes van 4 gaan er in 12? Er gaan 3 groepjes van 4 in 12. Dus, 12 gedeeld door 4 is 3.

36 Theory of Conceptual Understanding Richard Skemp maakt een onderscheid tussen verschillende soorten inzicht: 1 : Conceptueel inzicht Procedureel inzicht Alle procedurele kennis moet goed onderbouwd zijn door conceptuele kennis. Kinderen moeten kunnen uitleggen wat ze precies aan het doen zijn. Hoeveel groepjes van 4 gaan er in 12? Er gaan 3 groepjes van 4 in 12. Dus, 12 gedeeld door 4 is 3.

37 Theory of Conceptual Understanding Richard Skemp maakt een onderscheid tussen verschillende soorten inzicht: 1 : Conceptueel inzicht Procedureel inzicht Alle procedurele kennis moet goed onderbouwd zijn door conceptuele kennis. Kinderen moeten kunnen uitleggen wat ze precies aan het doen zijn. 1 3 = x 2 1 = 3 2 = 1,5

38 Theory of Conceptual Understanding Richard Skemp maakt een onderscheid tussen verschillende soorten inzicht: 1 : Conceptueel inzicht Procedureel inzicht Alle procedurele kennis moet goed onderbouwd zijn door conceptuele kennis. Kinderen moeten kunnen uitleggen wat ze precies aan het doen zijn.

39 Theory of Conceptual Understanding Richard Skemp maakt een onderscheid tussen verschillende soorten inzicht: 1 : Conceptueel inzicht Procedureel inzicht Alle procedurele kennis moet goed onderbouwd zijn door conceptuele kennis. Kinderen moeten kunnen uitleggen wat ze precies aan het doen zijn.

40 Theory of Conceptual Understanding Richard Skemp maakt een onderscheid tussen verschillende soorten inzicht: 1 : Conceptueel inzicht Procedureel inzicht Alle procedurele kennis moet goed onderbouwd zijn door conceptuele kennis. Kinderen moeten kunnen uitleggen wat ze precies aan het doen zijn. In 1/2 past 1/3 en nog eens de helft van 1/3. Dus 1/3 gaat anderhalf keer in 1/3.

41 Theory of Conceptual Understanding Richard Skemp maakt een onderscheid tussen verschillende soorten inzicht: 1 : Conceptueel inzicht Procedureel inzicht Alle procedurele kennis moet goed onderbouwd zijn door conceptuele kennis. Kinderen moeten kunnen uitleggen wat ze precies aan het doen zijn. In 1/2 past 1/3 en nog eens de helft van 1/3. Dus 1/3 gaat anderhalf keer in 1/3.

42 Theory of Conceptual Understanding Richard Skemp maakt een onderscheid tussen verschillende soorten inzicht: 1 : Conceptueel inzicht Procedureel inzicht Alle procedurele kennis moet goed onderbouwd zijn door conceptuele kennis. Kinderen moeten kunnen uitleggen wat ze precies aan het doen zijn. In 1/2 past 1/3 en nog eens de helft van 1/3. Dus 1/3 gaat anderhalf keer in 1/3.

43 Theory of Conceptual Understanding Richard Skemp maakt een onderscheid tussen verschillende soorten inzicht: 1 x 2 3 Conceptueel inzicht Procedureel inzicht Alle procedurele kennis moet goed onderbouwd zijn door conceptuele kennis. Kinderen moeten kunnen uitleggen wat ze precies aan het doen zijn. 1 2 x 3 1 = 2 3

44 Theory of Conceptual Understanding Richard Skemp maakt een onderscheid tussen verschillende soorten inzicht: 1 x 2 3 Conceptueel inzicht Procedureel inzicht Alle procedurele kennis moet goed onderbouwd zijn door conceptuele kennis. Kinderen moeten kunnen uitleggen wat ze precies aan het doen zijn.

45 Theory of Conceptual Understanding Richard Skemp maakt een onderscheid tussen verschillende soorten inzicht: 1 x 2 3 Conceptueel inzicht Procedureel inzicht Alle procedurele kennis moet goed onderbouwd zijn door conceptuele kennis. Kinderen moeten kunnen uitleggen wat ze precies aan het doen zijn.

46 Theory of Conceptual Understanding Richard Skemp maakt een onderscheid tussen verschillende soorten inzicht: 1 x 2 3 Conceptueel inzicht Procedureel inzicht Alle procedurele kennis moet goed onderbouwd zijn door conceptuele kennis. Kinderen moeten kunnen uitleggen wat ze precies aan het doen zijn.

47 Spiraal-aanpak De spiraal-aanpak is gebaseerd op de ideeën van Jerome Bruner: met kinderen herhaaldelijk werken aan de kernconcepten maar telkens op een hoger niveau tot uiteindelijk de abstracte representatie verworven is.

48 Strookmodel 110g Ben doet bruine suiker in een kom. Het totale gewicht van de kom en de bruine suiker is 110g. An doet drie keer zo veel bruine suiker in een identieke kom. Het totale gewicht van de kom en de bruine suiker is 290g. Wat is het gewicht van de bruine suiker in de kom van An. 290g delen = 180 g 1 deel = 90 g 3 delen = 270 g x + y = 120 x + 3y = 290

49 Drie basismodellen Deel-geheel-model Vergelijking-model Voor-na-model

50 Drie basismodellen Deel-geheel-model Ben heeft al 20km van de reis afgelegd. De totale reisafstand bedraagt 50 km. Hoeveel km moet Ben nog afleggen? Vergelijking-model Voor-na-model 20 + x = 50 x = x = 30

51 Drie basismodellen Deel-geheel-model Additief Yves en Ben zijn samen 100 jaar oud. Yves is 20 jaar ouder dan Ben. Hoe oud is Ben. Vergelijking-model Voor-na-model 2x - 20 = 100 2x = 80 x = 80 : 2 x = 40

52 Drie basismodellen Deel-geheel-model Multiplicatief Yves en Ben zijn samen 90 jaar oud. Yves is 3 keer zo oud als Ben. Hoe oud is Ben. Vergelijking-model Voor-na-model Zoveel keer meer/minder (Yves is 2 keer zo oud als Ben) Breuk (Ben is half zo oud als Yves) Ratio (De leeftijd van Yves en Ben staan in verhouding 2:1) Procenten (De leeftijd van Ben is 50% van die van Yves) 4x = 120 x = 120 : 4 x = 30

53 Drie basismodellen Deel-geheel-model Multiplicatief Yves en Ben zijn samen 90 jaar oud. Yves is 3 keer zo oud als Ben. Hoe oud is Ben. Vergelijking-model Voor-na-model Beperkt: H1 en H2 als OB en niet Som of Verschil Ben 1? 30 Yves 3 90?

54 Drie basismodellen Deel-geheel-model Vergelijking-model Voor-na-model Eerst telde de school 100 leerlingen. Vorig schooljaar is het aantal leerlingen met 20% toegenomen. Dit schooljaar is het aantal met de helft toegenomen? Hoeveel leerlingen zijn er dit schooljaar?

55 Strookmodel 4,95 1,25 7,20 Bereken de prijs van: en. Gebruik afzonderlijke stroken om de prijs van, de prijs van en de prijs van. te representeren.

56 Strookmodel 175 g 195 g 270 g Hoeveel weegt:?

57 Strookmodel A B 3 kg C 1 kg A 14 kg A B C Bereken het gewicht van: A Welke is zwaarder, A of B?

58 Strookmodel A C C B 156 g 72 g A is 4 keer zo zwaar als B. Hoe zwaar is C?

59 Strookmodel Het aantal toeristen dat in februari een attractie heeft bezocht, is met 25% toegenomen in vergelijking met januari. In maart bezochten toeristen de attractie. Dit was een afname van 40% van het aantal toeristen in vergelijking met februari. Bereken het aantal toeristen dat de attractie in januari (a) en februari (b) bezocht.

60 Geometrische problemen Leg met de rietjes volgende figuur Verplaats drie rietjes en eindig met drie vierkanten

61 Geometrische problemen Leg met de rietjes volgende figuur Verplaats drie rietjes en eindig met drie vierkanten

62 Geometrische problemen Leg met de rietjes volgende figuur Verplaats drie rietjes en eindig met drie vierkanten

63 Geometrische problemen Leg met de rietjes volgende figuur Verplaats drie rietjes en eindig met drie vierkanten

64 d Geometrische problemen Leg met de rietjes volgende figuur Verplaats drie rietjes en eindig met 2 vierkanten d d d

65 Geometrische problemen Leg met de rietjes volgende figuur Verplaats drie rietjes en eindig met 2 vierkanten

66 Geometrische problemen Leg met de rietjes volgende figuur Verplaats drie rietjes en eindig met 2 vierkanten

67 Geometrische problemen Ben heeft 1,5 meter koperdraad. Hij knipt en plooit de draad in volgende vorm. In die vorm zitten 6 gelijkzijdige driehoeken. De lengte van het lijnstuk XY os 21 cm. Hoeveel koperdraad had Ben over?

68 Geometrische problemen Ben heeft 1,5 meter koperdraad. Hij knipt en plooit de draad in volgende vorm. In die vorm zitten 6 gelijkzijdige driehoeken. De lengte van het lijnstuk XY os 21 cm. 9 Hoeveel koperdraad had Ben over? 6 21 : 7 = 3 3

69 Geometrische problemen Welk deel (breuk) van het vierkant is gearceerd?

70 Geometrische problemen Welk deel (breuk) van het vierkant is gearceerd? 3/8

71 Geometrische problemen ABCD is een vierkant. De grijze delen X en Y zijn twee vierkanten met een verschillende oppervlakte. De hoekpunten van de vierkanten X en Y liggen ofwel op de zijden van het vierkant ABCD of op het lijnstuk AC. A B Welke fractie (breuk) van het vierkant is grijs? D 1/4 C

72 Geometrische problemen ABCD is een vierkant. De grijze delen X en Y zijn twee vierkanten met een verschillende oppervlakte. De hoekpunten van de vierkanten X en Y liggen ofwel op de zijden van het vierkant ABCD of op het lijnstuk AC. A B 4/9 Welke fractie (breuk) van het vierkant is grijs? D 1/4 C 4/9 + 1/4 =

Informatieavond Rekenwonders. OBS Aan de Meule

Informatieavond Rekenwonders. OBS Aan de Meule Informatieavond Rekenwonders OBS Aan de Meule Rekenwonders Een uitgebalanceerd programma - ontwikkeld in Singapore ( wat werkt ) - inmiddels in VS, Canada, Engeland, Mexico, Chili 21 st century skils hoge

Nadere informatie

2 REKENEN MET BREUKEN 3. 2.3 Optellen van breuken 6. 2.5 Aftrekken van breuken 9. 2.7 Vermenigvuldigen van breuken 11. 2.9 Delen van breuken 13

2 REKENEN MET BREUKEN 3. 2.3 Optellen van breuken 6. 2.5 Aftrekken van breuken 9. 2.7 Vermenigvuldigen van breuken 11. 2.9 Delen van breuken 13 REKENEN MET BREUKEN. De breuk. Opgaven. Optellen van breuken 6. Opgaven 8. Aftrekken van breuken 9.6 Opgaven 9.7 Vermenigvuldigen van breuken.8 Opgaven.9 Delen van breuken.0 Opgaven. Een deel van een deel.

Nadere informatie

Onthoudboekje rekenen

Onthoudboekje rekenen Onthoudboekje rekenen Inhoud 1. Hoofdrekenen: natuurlijke getallen tot 100 000 Optellen (p. 4) Aftrekken (p. 4) Vermenigvuldigen (p. 5) Delen (p. 5) Deling met rest (p. 6) 2. Hoofdrekenen: kommagetallen

Nadere informatie

Eindtermen wiskunde. 1. Getallen. Nr. Eindterm B MB NB Opm. B = behaald MB = meer behaald NB = niet behaald Opm. = opmerking

Eindtermen wiskunde. 1. Getallen. Nr. Eindterm B MB NB Opm. B = behaald MB = meer behaald NB = niet behaald Opm. = opmerking Eindtermen wiskunde B = behaald MB = meer behaald NB = niet behaald Opm. = opmerking 1. Getallen 1.1 Tellen en terugtellen met eenheden, tweetallen, vijftallen en machten van tien 1.2 Functies van natuurlijke

Nadere informatie

Op stap naar 1 B Minimumdoelen wiskunde

Op stap naar 1 B Minimumdoelen wiskunde Campus Zuid Boomsesteenweg 265 2020 Antwerpen Tel. (03) 216 29 38 Fax (03) 238 78 31 www.vclbdewisselantwerpen.be VCLB De Wissel - Antwerpen Vrij Centrum voor Leerlingenbegeleiding Op stap naar 1 B Minimumdoelen

Nadere informatie

WISKUNDE-ESTAFETTE Minuten voor 20 opgaven. Het totaal aantal te behalen punten is 500

WISKUNDE-ESTAFETTE Minuten voor 20 opgaven. Het totaal aantal te behalen punten is 500 WISKUNDE-ESTAFETTE 2012 60 Minuten voor 20 opgaven. Het totaal aantal te behalen punten is 500 1 (20 punten) Optellen De som van twee getallen van twee cijfers is een getal van drie cijfers (geen van deze

Nadere informatie

Hoofdrekenen of cijferen? Een blik op het Vlaamse onderwijs en onderzoek op het domein van het meercijferig aftrekken

Hoofdrekenen of cijferen? Een blik op het Vlaamse onderwijs en onderzoek op het domein van het meercijferig aftrekken Hoofdrekenen of cijferen? Een blik op het Vlaamse onderwijs en onderzoek op het domein van het meercijferig aftrekken Joke Torbeyns Centrum voor Instructiepsychologie en -Technologie, KU Leuven, België

Nadere informatie

Onderwijsassistent REKENEN BASISVAARDIGHEDEN

Onderwijsassistent REKENEN BASISVAARDIGHEDEN Onderwijsassistent REKENEN BASISVAARDIGHEDEN Verhoudingstabel Wat zijn verhoudingen Rekenen met de verhoudingstabel Kruisprodukten Wat zijn verhoudingen * * * 2 Aantal rollen 1 2 12 Aantal beschuiten 18

Nadere informatie

0,6 = 6 / 10 0,36 = 36 / 100 0,05 = 5 /100 2,02 = 2 gehelen en 2 / 100

0,6 = 6 / 10 0,36 = 36 / 100 0,05 = 5 /100 2,02 = 2 gehelen en 2 / 100 Breuken 8 teller breukstreep 9 noemer Breukvorm - kommagetal 0,6 6 / 10 0,36 36 / 100 0,05 5 /100 2,02 2 gehelen en 2 / 100 Breuken en gehelen 1) Hoeveel keer gaat de noemer in de teller? 2) Hoeveel is

Nadere informatie

Start u met zwiso in verschillende leerjaren tegelijkertijd?

Start u met zwiso in verschillende leerjaren tegelijkertijd? Start u met zwiso in verschillende leerjaren tegelijkertijd? Start u met zwiso in verschillende leerjaren tegelijkertijd? Geef dan eventueel aan het begin van het schooljaar enkele lessen uit het voorafgaande

Nadere informatie

Grenzen aan je voorkennis Op zoek naar obstakels in het leren van rationale getallen

Grenzen aan je voorkennis Op zoek naar obstakels in het leren van rationale getallen Grenzen aan je voorkennis Op zoek naar obstakels in het leren van rationale getallen Prof. Dr. Wim Van Dooren Centrum voor Instructiepsychologie en technologie Katholieke Universiteit Leuven wim.vandooren@kuleuven.be

Nadere informatie

6.1 Kwadraten [1] HERHALING: Volgorde bij berekeningen:

6.1 Kwadraten [1] HERHALING: Volgorde bij berekeningen: 6.1 Kwadraten [1] HERHALING: Volgorde bij berekeningen: 1) Haakjes wegwerken 2) Vermenigvuldigen en delen van links naar rechts 3) Optellen en aftrekken van links naar rechts Schrijf ALLE stappen ONDER

Nadere informatie

TVE TIEN VRAGEN EXTENSIE LVS - VCLB WISKUNDE Midden 1ste leerjaar INSTRUCTIE BIJ VRAGEN Wiskunde Midden 1 ste leerjaar

TVE TIEN VRAGEN EXTENSIE LVS - VCLB WISKUNDE Midden 1ste leerjaar INSTRUCTIE BIJ VRAGEN Wiskunde Midden 1 ste leerjaar TVE TIEN VRAGEN EXTENSIE LVS - VCLB WISKUNDE Midden 1ste leerjaar INSTRUCTIE BIJ VRAGEN Wiskunde Midden 1 ste leerjaar Vraag 1: (pg 64 oefening 2 - Basisboek LVS wiskunde toetsen 2) Het verschil tussen

Nadere informatie

De teller geeft hoeveel stukken er zijn en de noemer zegt wat de 5. naam is van die stukken: 6 taart geeft dus aan dat de taart in 6

De teller geeft hoeveel stukken er zijn en de noemer zegt wat de 5. naam is van die stukken: 6 taart geeft dus aan dat de taart in 6 Breuken Breuk betekent dat er iets gebroken is. Het is niet meer heel. Als je een meloen doormidden snijdt, is die niet meer heel, maar verdeeld in twee stukken. Eén zo n stuk is dan een halve meloen,

Nadere informatie

Uitwerkingen Rekenen met cijfers en letters

Uitwerkingen Rekenen met cijfers en letters Uitwerkingen Rekenen met cijfers en letters Maerlant College Brielle 5 oktober 2009 c Swier Garst - RGO Middelharnis 2 Inhoudsopgave Rekenen met gehele getallen 7. De gehele getallen.....................................

Nadere informatie

Panamaconferentie Verbanden herkennen en begrijpen. verhoudinge n. vermenigvuldigen. optellen. gestructureer d tellen.

Panamaconferentie Verbanden herkennen en begrijpen. verhoudinge n. vermenigvuldigen. optellen. gestructureer d tellen. domeinkennis rekenen/wiskunde Verbanden herkennen en begrijpen Kern ontwikkeling rekenvaardigheid vergelijken ordenen optellen vermenigvuldigen verhoudinge n manipuleren/veranderen voorstellen tellen gestructureer

Nadere informatie

Overview. Werkgroep Wiskunde voor Morgen. Rekenen voor de Toekomst van rekenprocedures naar getalrelaties. Onderzoek naar rekenen in Nederland

Overview. Werkgroep Wiskunde voor Morgen. Rekenen voor de Toekomst van rekenprocedures naar getalrelaties. Onderzoek naar rekenen in Nederland Rekenen voor de Toekomst van rekenprocedures naar getalrelaties If computers do all the mathematics, What should we do in mathematics education? (Conrad Wolfram) Koeno Gravemeijer Geek Bruin-Muurling 1

Nadere informatie

5. C De routes langs A en C zijn even lang, dus is de route langs C ook 215 meter langer.

5. C De routes langs A en C zijn even lang, dus is de route langs C ook 215 meter langer. ANTWOORDEN KANGOEROE 2001 BRUGKLAS en KLAS 2 1. E 2. E 18 doosjes voor de rode, 13 voor de blauwe: totaal 31 doosjes 3. C De ringen A, B en D zitten allemaal alleen door ring C. 4. B De twee getallen moeten

Nadere informatie

Taak na blok 1 startles 8

Taak na blok 1 startles 8 Taak na blok startles 8 TAAK Klas: Datum: Klasnummer: Geef de meest passende naam voor elke figuur. Teken de vierhoek. De diagonalen zijn even lang ( cm) en halveren elkaar of snijden elkaar middendoor.

Nadere informatie

toetswijzer wiskunde curriculumdifferentiatie 6de leerjaar *De waarde van natuurlijke getallen en kommagetallen, bv = 8 D + 5 H + 6 T + 0 E

toetswijzer wiskunde curriculumdifferentiatie 6de leerjaar *De waarde van natuurlijke getallen en kommagetallen, bv = 8 D + 5 H + 6 T + 0 E toetswijzer wiskunde curriculumdifferentiatie 6de leerjaar naam:... Getallenkennis *De waarde van natuurlijke getallen en kommagetallen, bv. 8 560 = 8 D + 5 H + 6 T + 0 E *Getallen in de positietabel noteren

Nadere informatie

Strategiekaarten. Deze strategiekaarten horen bij de ThiemeMeulenhoff-uitgave (ISBN 978 90 557 4642 2): Rekenen: een hele opgave, deel 2

Strategiekaarten. Deze strategiekaarten horen bij de ThiemeMeulenhoff-uitgave (ISBN 978 90 557 4642 2): Rekenen: een hele opgave, deel 2 Deze strategiekaarten horen bij de ThiemeMeulenhoff-uitgave (ISBN 978 90 557 4642 2): Joep van Vugt Anneke Wösten Handig optellen; tribunesom* Bij optellen van bijna ronde getallen zoals 39, 198, 2993,..

Nadere informatie

Afspraken hoofdrekenen eerste tot zesde leerjaar

Afspraken hoofdrekenen eerste tot zesde leerjaar 24/04/2013 Afspraken hoofdrekenen eerste tot zesde leerjaar Sint-Ursula-Instituut Rekenprocedures eerste leerjaar Rekenen, hoe doe ik dat? 1. E + E = E 2 + 5 = 7 Ik heb er 2. Er komen er 5 bij. Dat is

Nadere informatie

WISo. Handleiding breukendoos. www.zwiso.be. Inhoud breukendoos. Gebruik van de breukendoos. Inzicht in breuken

WISo. Handleiding breukendoos. www.zwiso.be. Inhoud breukendoos. Gebruik van de breukendoos. Inzicht in breuken Handleiding breukendoos Inhoud breukendoos De breukendoos bevat: - metalen breukenbord met vermelding van het geheel en de stambreuken van t.e.m. en ruimte voor de kommagetallen- en de procentstrook -

Nadere informatie

Deel C. Breuken. vermenigvuldigen en delen

Deel C. Breuken. vermenigvuldigen en delen Deel C Breuken vermenigvuldigen en delen - 0 Sprongen op de getallenlijn. De sprongen op de getallenlijn zijn even groot. Schrijf passende breuken of helen bij de deelstreepjes. 0 Welk eindpunt wordt bereikt

Nadere informatie

3.2 Basiskennis. 3.2.1 De getallenlijn. 3.2.2 Symbolen, tekens en getallen. 92 Algebra. Inhoofdstuk1zijnaandeordegeweest: Het=teken. =staat.

3.2 Basiskennis. 3.2.1 De getallenlijn. 3.2.2 Symbolen, tekens en getallen. 92 Algebra. Inhoofdstuk1zijnaandeordegeweest: Het=teken. =staat. 92 Algebra 3.2 Basiskennis Inhoofdstuk1zijnaandeordegeweest: 3.2.1 De getallenlijn... -5-4 -3-2 -1 0 1 2 3 4 5... 3.2.2 Symbolen, tekens en getallen Het=teken 5+2+3=10 = geeft aan dat wat links van = staat,

Nadere informatie

Willem van Ravenstein

Willem van Ravenstein Willem van Ravenstein 1. Variabelen Rekenen is het werken met getallen. Er zijn vier hoofdbewerkingen: optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen. Verder ken je de bewerkingen machtsverheffen en worteltrekken.

Nadere informatie

1 Junior Wiskunde Olympiade : tweede ronde

1 Junior Wiskunde Olympiade : tweede ronde 1 Junior Wiskunde Olympiade 005-006: tweede ronde Volgende benaderingen kunnen nuttig zijn bij het oplossen van sommige vragen 1,1 1,71 5,61 π,116 1 ls a a 17 a m = a 006, met a R + \{0, 1}, dan is m gelijk

Nadere informatie

GETALLEN deel De waarde van een cijfer wordt bepaald door de. We lezen 1 E. .. vijf tientallen

GETALLEN deel De waarde van een cijfer wordt bepaald door de. We lezen 1 E. .. vijf tientallen GETALLEN deel Les 2 : Getallenkennis: getallen tot 00 000. De waarde van de cijfers in een getal: De waarde Je leest Besluit:..................... De waarde van een cijfer wordt bepaald door de in et getal.

Nadere informatie

Begin situatie Wiskunde/Rekenen. VMBO BB leerling

Begin situatie Wiskunde/Rekenen. VMBO BB leerling VMBO BB leerling Verbanden en Hoge -bewerkingen onder 100 -tafels t/m 10 (x:) -bewerkingen met eenvoudige grote en -makkelijk rekenen -vergelijken/ordenen op getallenlijn -makkelijke breuken omzetten -deel

Nadere informatie

4 Jaarplan. 1 Leerplan

4 Jaarplan. 1 Leerplan Formule 1_Handleiding.indb 9 1/07/15 13:50 9 4 Jaarplan 1 Leerplan Het jaarplan is opgesteld volgens het leerplan VVKSO BRUSSEL D/2011/7841/021. De nummers van de doelstellingen in het jaarplan verwijzen

Nadere informatie

1 Junior Wiskunde Olympiade : eerste ronde

1 Junior Wiskunde Olympiade : eerste ronde 1 Junior Wiskunde Olympiade 2008-2009: eerste ronde 1 Hoeveel is 2 5 7? (A) 10 21 (B) 25 7 (C) 7 10 (D) 1 15 (E) 29 21 2 Welke van volgende sommen is gelijk aan 10? (A), + 5,555 (B) 2,222 + 6,666 (C),

Nadere informatie

Decimale getallen (1)

Decimale getallen (1) Decimale getallen (1) Rekenkundige achtergrond In dit blok leren de leerlingen decimale getallen herkennen, vergelijken en afronden op 1 of 2 decimale plaatsen. Ook zal het uitdrukken van een breuk, waarvan

Nadere informatie

5.1 Herleiden [1] Herhaling haakjes wegwerken: a(b + c) = ab + ac (a + b)(c + d) = ac + ad + bc + bd (ab) 2 = a 2 b 2

5.1 Herleiden [1] Herhaling haakjes wegwerken: a(b + c) = ab + ac (a + b)(c + d) = ac + ad + bc + bd (ab) 2 = a 2 b 2 Herhaling haakjes wegwerken: a(b + c) = ab + ac (a + b)(c + d) = ac + ad + bc + bd (ab) = a b 5.1 Herleiden [1] Voorbeeld 1: (a + 5)(a 6) (a + 5)(-a + 7) = a 6a + 5a 30 ( a + 14a 5a + 35) = a 6a + 5a 30

Nadere informatie

2.1 Kennismaken met breuken. 2.1.1 Deel van geheel. Opdracht 1 Welk deel van deze cirkel is zwart ingekleurd?

2.1 Kennismaken met breuken. 2.1.1 Deel van geheel. Opdracht 1 Welk deel van deze cirkel is zwart ingekleurd? Oefenopdrachten hoofdstuk Gebroken getallen RekenWijzer, oefenopdrachten hoofdstuk Gebroken getallen. Kennismaken met breuken.. eel van geheel Opdracht Welk deel van deze cirkel is zwart ingekleurd? deel

Nadere informatie

Basisvaardigheden algebra. Willem van Ravenstein. 2012 Den Haag

Basisvaardigheden algebra. Willem van Ravenstein. 2012 Den Haag Basisvaardigheden algebra Willem van Ravenstein 2012 Den Haag 1. Variabelen Rekenenis het werken met getallen. Er zijn vier hoofdbewerkingen: optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen. Verder ken

Nadere informatie

Breuken, kommagetallen en procenten: een lessenreeks voor toekomstige leerkrachten in het lager onderwijs.

Breuken, kommagetallen en procenten: een lessenreeks voor toekomstige leerkrachten in het lager onderwijs. Breuken, kommagetallen en procenten: een lessenreeks voor toekomstige leerkrachten in het lager onderwijs. (Patrick Van Roy, Ilona Hawrijk, Ann Palmaerts, Nathalie Vermeersch en Fien Depaepe) Wie ben ik?

Nadere informatie

JAARPLANNING ZO GEZEGD, ZO GEREKEND - 5 leerjaar pag. 1 / 10

JAARPLANNING ZO GEZEGD, ZO GEREKEND - 5 leerjaar pag. 1 / 10 JAARPLANNING ZO GEZEGD, ZO GEREKEND - 5 leerjaar pag. 1 / 10 Op basis van 5 wiskundelessen per week Week 44: herfstvakantie Week 52 en 1: Kerstvakantie Week 10: krokusverlof Week 15 en 16: Paasvakantie

Nadere informatie

1.1 Rekenen met letters [1]

1.1 Rekenen met letters [1] 1.1 Rekenen met letters [1] Voorbeeld 1: Een kaars heeft een lengte van 30 centimeter. Per uur brand er 6 centimeter van de kaars op. Hieruit volgt de volgende woordformule: Lengte in cm = -6 aantal branduren

Nadere informatie

Rekenen met cijfers en letters

Rekenen met cijfers en letters Rekenen met cijfers en letters Maerlant College Brielle 5 oktober 009 c Swier Garst - RGO Middelharnis Inhoudsopgave Rekenen met gehele getallen 7. De gehele getallen.....................................

Nadere informatie

SAMENVATTING BASIS & KADER

SAMENVATTING BASIS & KADER SAMENVATTING BASIS & KADER Afronden Hoe je moet afronden hangt af van de situatie. Geldbedragen rond je meestal af op twee decimalen, 15,375 wordt 15,38. Grote getallen rondje meestal af op duizendtallen,

Nadere informatie

Kernbegrippen Kennisbasis wiskunde Onderdeel breuken

Kernbegrippen Kennisbasis wiskunde Onderdeel breuken Kernbegrippen Kennisbasis wiskunde Onderdeel breuken De omschreven begrippen worden expliciet genoemd in de Kennisbasis. De begrippen zijn in alfabetische volgorde opgenomen. Breuk Een breuk is een getal

Nadere informatie

Leerlijnenpakket STAP incl. WIG. Rekenen Rekenen. Datum: 08-05-2014. Schooltype BAO (Regulier) Herkomst Landelijk Periode DL -20 t/m 200

Leerlijnenpakket STAP incl. WIG. Rekenen Rekenen. Datum: 08-05-2014. Schooltype BAO (Regulier) Herkomst Landelijk Periode DL -20 t/m 200 Leerlijnenpakket STAP incl. WIG Schooltype BAO (Regulier) Herkomst Landelijk Periode DL -20 t/m 200 Rekenen Rekenen 1.1 Getallen - Optellen en aftrekken tot 10 - Groep 3 BB/ KB GL + PRO 1.1.1 zegt de telrij

Nadere informatie

Deel 12 en 13 van De Wiskanjers Zorg: Curriculumdifferentiatie

Deel 12 en 13 van De Wiskanjers Zorg: Curriculumdifferentiatie Deel 12 en 13 van De Wiskanjers Zorg: Curriculumdifferentiatie Deze mappen willen wegwijzers aanreiken om vanuit begrip en respect het beste te halen uit die leerlingen die de basis wiskundeleerstof uit

Nadere informatie

6.1 Kwadraten [1] HERHALING: Volgorde bij berekeningen:

6.1 Kwadraten [1] HERHALING: Volgorde bij berekeningen: 6.1 Kwadraten [1] HERHALING: Volgorde bij berekeningen: 1) Haakjes wegwerken 2) Vermenigvuldigen en delen van links naar rechts 3) Optellen en aftrekken van links naar rechts Schrijf ALLE stappen ONDER

Nadere informatie

tafel, inclusief de speelruimte, te plaatsen, volgens het advies van de leverancier afgerond 31 m 2 is.

tafel, inclusief de speelruimte, te plaatsen, volgens het advies van de leverancier afgerond 31 m 2 is. Tafeltennistafel Op de foto hiernaast staat een betonnen tafeltennistafel voor buiten. De tafel bestaat uit 2 onderdelen: een cilindervormige poot en een blad dat hierop bevestigd is. Het massieve blad

Nadere informatie

Naam:... Datum:... 36 + 12 =. 2 x 15 =. 47 + 43 =. 4 x 12 =. 25 + 11 =. 6 x 7 =. 38-16 =. 100 : 4 =. 17-6 =. 36 : 6 =.

Naam:... Datum:... 36 + 12 =. 2 x 15 =. 47 + 43 =. 4 x 12 =. 25 + 11 =. 6 x 7 =. 38-16 =. 100 : 4 =. 17-6 =. 36 : 6 =. Opvraging Wiskunde W1 36 + 12 =. 2 x 15 =. 47 + 43 =. 4 x 12 =. 25 + 11 =. 6 x 7 =. 38-16 =. 100 : 4 =. 17-6 =. 36 : 6 =. 2 Goed lezen en oplossen. Ik koop in de supermarkt een krant (80 cent), een brood

Nadere informatie

INHOUDSTAFEL. inhoudstafel... 2

INHOUDSTAFEL. inhoudstafel... 2 INHOUDSTAFEL inhoudstafel... 2 getallenkennis waarde van cijfers in een getal... 6 grote getallen... 7 rekentaal... 8 rekentaal deel 2... 9 soorten getallen... 9 rekentaal deel 3... 10 de ongelijke verdeling...

Nadere informatie

aantal evaluatielessen

aantal evaluatielessen Jaarplanning Rekensprong Plus Rekensprong Plus heeft voor elk leerjaar een eenduidig jaarwerkplan. Elk werkschriftje van Rekensprong Plus overspant een periode tussen twee schoolvakanties werkschrift a

Nadere informatie

Cursus voor Rekenondersteuners rekenen de 3 e slag. Bijeenkomst 3 28 februari 2012 Ceciel Borghouts & Monica Wijers Freudenthal Instituut

Cursus voor Rekenondersteuners rekenen de 3 e slag. Bijeenkomst 3 28 februari 2012 Ceciel Borghouts & Monica Wijers Freudenthal Instituut Cursus voor Rekenondersteuners rekenen de 3 e slag Bijeenkomst 3 28 februari 2012 Ceciel Borghouts & Monica Wijers Freudenthal Instituut deel 0 EVEN DE KRANT 1. Huiswerk Programma 16 februari doen

Nadere informatie

Domein A: Inzicht en handelen

Domein A: Inzicht en handelen Tussendoelen wiskunde onderbouw vo vmbo Preambule Domein A is een overkoepeld domein dat altijd in combinatie met de andere domeinen wordt toegepast (of getoetst). In domein A wordt benoemd: Vaktaal: het

Nadere informatie

2.2 Ongelijknamige breuken en vereenvoudigde breuken 22. 2.3.1 Gemengde getallen optellen en aftrekken 26. 2.5 Van breuken naar decimale getallen 28

2.2 Ongelijknamige breuken en vereenvoudigde breuken 22. 2.3.1 Gemengde getallen optellen en aftrekken 26. 2.5 Van breuken naar decimale getallen 28 Breuken Samenvatting Als je hele getallen deelt, kunnen er breuken ontstaan. Een breuk is een deel van iets. Je hebt iets in gelijke delen verdeeld. Wanneer je een kwart van een pizza hebt, dan heb je

Nadere informatie

1 Vlaamse Wiskunde Olympiade : tweede ronde

1 Vlaamse Wiskunde Olympiade : tweede ronde 1 Vlaamse Wiskunde Olympiade 00-005: tweede ronde De tweede ronde bestaat uit 0 meerkeuzevragen Het quoteringssysteem werkt als volgt: per goed antwoord krijgt de deelnemer 5 punten, een blanco antwoord

Nadere informatie

1 Junior Wiskunde Olympiade: tweede ronde

1 Junior Wiskunde Olympiade: tweede ronde Junior Wiskunde Olympiade: tweede ronde De tweede ronde bestaat uit 30 meerkeuzevragen Het quoteringssysteem werkt als volgt: per goed antwoord krijgt de deelnemer punten, een blanco antwoord bezorgt hem

Nadere informatie

Opdracht 2.1 a t/m c. Er zijn veel mogelijkheden. De vorm hoeft dus niet gelijk te zijn om toch een vierkant van dezelfde grootte te krijgen.

Opdracht 2.1 a t/m c. Er zijn veel mogelijkheden. De vorm hoeft dus niet gelijk te zijn om toch een vierkant van dezelfde grootte te krijgen. Uitwerkingen hoofdstuk Gebroken getallen. Kennismaken met breuken.. Deel van geheel Opdracht. a t/m c. Er zijn veel mogelijkheden. De vorm hoeft dus niet gelijk te zijn om toch een vierkant van dezelfde

Nadere informatie

TVE TIEN VRAGEN EXTENSIE LVS - VCLB WISKUNDE Begin 1 ste leerjaar

TVE TIEN VRAGEN EXTENSIE LVS - VCLB WISKUNDE Begin 1 ste leerjaar TVE TIEN VRAGEN EXTENSIE LVS - VCLB WISKUNDE Begin 1 ste leerjaar INSTRUCTIE BIJ VRAGEN Wiskunde Begin 1 ste leerjaar Voor de afname leg je aan iedereen kort de betekenis uit van de tekens =, < en > a.d.h.v.

Nadere informatie

BEWERKINGEN HOOFDREKENEN 40 NATUURLIJKE GETALLEN OPTELLEN

BEWERKINGEN HOOFDREKENEN 40 NATUURLIJKE GETALLEN OPTELLEN BEWERKINGEN HOOFDREKENEN 40 NATUURLIJKE GETALLEN OPTELLEN a De standaardprocedure: getallen splitsen Zo lukt het altijd: 98 + 476 = 98 + 400 + 70 + 6 = 698 + 70 + 6 = 768 + 6 = 774 b Van plaats wisselen

Nadere informatie

1. Het getal 200 9 = 1800 is even. De andere antwoorden zijn oneven: 2009, 2 + 0 + 0 + 9 = 11, 200 9 = 191, 200 + 9 = 209.

1. Het getal 200 9 = 1800 is even. De andere antwoorden zijn oneven: 2009, 2 + 0 + 0 + 9 = 11, 200 9 = 191, 200 + 9 = 209. 1. Het getal 200 9 = 1800 is even. De andere antwoorden zijn oneven: 2009, 2 + 0 + 0 + 9 = 11, 200 9 = 191, 200 + 9 = 209. Kangoeroewedstrijd editie Wallabie: jaargang 2009, probleem 1; Kangoeroewedstrijd

Nadere informatie

Inhoud. 1 Ruimtefiguren 8. 4 Lijnen en hoeken 148. 2 Plaats bepalen 60. 5 Negatieve getallen 198. 3 Rekenen 100

Inhoud. 1 Ruimtefiguren 8. 4 Lijnen en hoeken 148. 2 Plaats bepalen 60. 5 Negatieve getallen 198. 3 Rekenen 100 1 BK deel 1 Voorkennis 1 Aan de slag met wiskunde 6 1 Ruimtefiguren 8 1.1 Wiskundige ruimte guren 10 1.2 Vlakken, ribben en hoekpunten 14 1.3 Kubus en vierkant 17 1.4 Balk en rechthoek 24 1.5 Cilinder

Nadere informatie

2 Meten 2.1 2.1 Kaarten 2.1 2.2 Materialen en technieken 2.3 2.3 Meten en schetsen 2.12 2.4 Praktijkopdrachten 2.16

2 Meten 2.1 2.1 Kaarten 2.1 2.2 Materialen en technieken 2.3 2.3 Meten en schetsen 2.12 2.4 Praktijkopdrachten 2.16 Inhoud Voorwoord v Het metrieke stelsel vii Inhoud ix Trefwoordenlijst x 1 Basis 1.1 1.1 Veel voorkomende berekeningen 1.1 1.2 Van punt tot vlak 1.4 1.3 Oppervlakten berekenen 1.12 1.4 Zelf tekenen 1.16

Nadere informatie

RekenWijzer, uitwerkingen hoofdstuk 2 Gebroken getallen

RekenWijzer, uitwerkingen hoofdstuk 2 Gebroken getallen Uitwerkingen 2. Kennismaken met breuken 2.. Deel van geheel Opdracht B 8 deel. ( deel + 8 deel). Opdracht 2 C 5 deel Opdracht C Driehoek C past in driehoek A. Aangezien driehoek A deel is van de tekening,

Nadere informatie

jaar Wiskundetoernooi Estafette n = 2016

jaar Wiskundetoernooi Estafette n = 2016 992 993 2000 994 999 995 997 998 996 200 2002 2003 204 205 206 202 203 2004 20 200 2005 2009 2007 2006 2008 jaar Wiskundetoernooi Estafette 206 Opgave 206 is een driehoeksgetal: er bestaat een geheel getal

Nadere informatie

MNEMOTECHNISCHE MIDDELTJES WISKUNDE. 2de 3de graad

MNEMOTECHNISCHE MIDDELTJES WISKUNDE. 2de 3de graad MNEMOTECHNISCHE MIDDELTJES WISKUNDE 2de 3de graad n.a.v. Personeelsvergadering 25/11/2014 Hoofdrekenen DELEN VAN NATUURLIJKE GETALLEN. Voorbeeld: 7800 : 6 = 1000 300 7800 : 6 = (6000 : 6) + (1800 : 6)

Nadere informatie

10 Junior Wiskunde Olympiade : eerste ronde

10 Junior Wiskunde Olympiade : eerste ronde 10 Junior Wiskunde Olympiade 2001-2002: eerste ronde De eerste ronde bestaat uit 30 meerkeuzevragen Het quoteringssysteem werkt als volgt: per goed antwoord krijgt de deelnemer 5 punten, een blanco antwoord

Nadere informatie

Hoe groot is de kans?

Hoe groot is de kans? Hoe groot is de kans? 1 Met een witte en een grijze dobbelsteen gooien en het product maken Wat denk jij spontaan? Noteer je antwoord in de denkballon Welke producten zijn er allemaal mogelijk als je met

Nadere informatie

Klok dag en nacht. Hulpkaart OPTELLEN/AFTREKKEN

Klok dag en nacht. Hulpkaart OPTELLEN/AFTREKKEN OPTELLEN/AFTREKKEN Zet de getallen onder elkaar in je schrift eerst zelf proberen uit te rekenen bij aftrekken: denk om lenen bij optellen: denk om doorschuiven geen vergissingen? bij lang nadenken: rekenmachine

Nadere informatie

1.Tijdsduur. maanden:

1.Tijdsduur. maanden: 1.Tijdsduur 1 etmaal = 24 uur 1 uur = 60 minuten 1 minuut = 60 seconden 1 uur = 3600 seconden 1 jaar = 12 maanden 1 jaar = 52 weken 1 jaar = 365 (of 366 in schrikkeljaar) dagen 1 jaar = 4 kwartalen 1 kwartaal

Nadere informatie

rekentrainer jaargroep 7 Fietsen op Terschelling. Teken en vul in. Zwijsen naam: reken-wiskundemethode voor het basisonderwijs

rekentrainer jaargroep 7 Fietsen op Terschelling. Teken en vul in. Zwijsen naam: reken-wiskundemethode voor het basisonderwijs Zwijsen jaargroep 7 naam: reken-wiskundemethode voor het basisonderwijs Waar staat deze paddenstoel ongeveer? Teken op de kaart. Welke afstand of welke route fietsen de kinderen? naam route afstand Janna

Nadere informatie

REKENZWAK VMBO-MBO. Lonneke Boels - Christelijk Lyceum Delft Rekencoördinator, docent rekenen, technator RT-praktijk Alaka rekenen basisschool en pabo

REKENZWAK VMBO-MBO. Lonneke Boels - Christelijk Lyceum Delft Rekencoördinator, docent rekenen, technator RT-praktijk Alaka rekenen basisschool en pabo REKENZWAK VMBO-MBO Lonneke Boels - Christelijk Lyceum Delft Rekencoördinator, docent rekenen, technator RT-praktijk Alaka rekenen basisschool en pabo Oorzaken rekenproblemen En wat kun je eraan doen? Oorzaak

Nadere informatie

rekentrainer jaargroep 7 Fietsen op Terschelling. Teken en vul in. Zwijsen naam: reken-wiskundemethode voor het basisonderwijs

rekentrainer jaargroep 7 Fietsen op Terschelling. Teken en vul in. Zwijsen naam: reken-wiskundemethode voor het basisonderwijs Zwijsen jaargroep 7 naam: reken-wiskundemethode voor het basisonderwijs Waar staat deze paddenstoel ongeveer? Teken op de kaart. Welke afstand of welke route fietsen de kinderen? naam route afstand Janna

Nadere informatie

Toetswijzer examen Cool 2.1

Toetswijzer examen Cool 2.1 Toetswijzer examen Cool 2.1 Cool 2.1 1 Getallenkennis: Grote natuurlijke getallen 86 a Ik kan grote getallen vlot lezen en schrijven. 90 b Ik kan getallen afronden. 91 c Ik ken de getalwaarde van een getal.

Nadere informatie

WISKUNDE-ESTAFETTE Minuten voor 20 opgaven. Het totaal aantal te behalen punten is 500

WISKUNDE-ESTAFETTE Minuten voor 20 opgaven. Het totaal aantal te behalen punten is 500 WISKUNDE-ESTFETTE 2014 60 Minuten voor 20 opgaven. Het totaal aantal te behalen punten is 00 1 (20 punten) Gegeven zijn drie aan elkaar rakende cirkels met straal 1. Hoe groot is de (donkergrijze) oppervlakte

Nadere informatie

Onderzoek of de rijen rekenkundig, meetkundig of geen van beide zijn. Geef bij de rekenkundige rijen v en t 7 en bij de meetkundige rijen q en t 7.

Onderzoek of de rijen rekenkundig, meetkundig of geen van beide zijn. Geef bij de rekenkundige rijen v en t 7 en bij de meetkundige rijen q en t 7. Herhalingsoefeningen Rijen Van de opgaven die geel gemarkeerd zijn, vind je achteraan de oplossingen. De oplossingen van de andere mag je steeds afgeven of er vragen over stellen. Oef 1 Onderzoek of de

Nadere informatie

Uitwerkingen wizprof D = = B 6 ronden duren 6 minuten en 66 seconden, dus 7 minuten en 6 seconden.

Uitwerkingen wizprof D = = B 6 ronden duren 6 minuten en 66 seconden, dus 7 minuten en 6 seconden. Uitwerkingen wizprof 2019 1. D 20 19 + 20 + 19 = 380 + 20 + 19 = 419 2. B 6 ronden duren 6 minuten en 66 seconden, dus 7 minuten en 6 seconden. 3. E Kijk maar in de spiegel. 4. C Je gooit minimaal 1 +

Nadere informatie

ZESDE KLAS MEETKUNDE

ZESDE KLAS MEETKUNDE ZESDE KLAS MEETKUNDE maandag 1. Het vierkant. Eigenschappen. 2. Vierkanten tekenen met passer en lat vanuit zeshoek 3. Vierkanten tekenen met passer en lat binnen cirkel 4. Vierkanten tekenen met passer

Nadere informatie

Noordhoff Uitgevers bv

Noordhoff Uitgevers bv Blok - Vaardigheden Extra oefening - Basis B-a De formules a = en s= t 8 zijn lineaire formules. Bij tael A hoort een lineair verand omdat de toename in de onderste rij steeds + is. Bij tael B hoort geen

Nadere informatie

Novum, wiskunde LTP leerjaar 1. Wiskunde, LTP leerjaar 1. Vak: Wiskunde Leerjaar: 1 Onderwerp: In de Ruimte H1 Kerndoel(en):

Novum, wiskunde LTP leerjaar 1. Wiskunde, LTP leerjaar 1. Vak: Wiskunde Leerjaar: 1 Onderwerp: In de Ruimte H1 Kerndoel(en): Wiskunde, LTP leerjaar 1 Onderwerp: In de Ruimte H1 26 De leerling leert te werken met platte en ruimtelijke vormen en structuren, leert daarvan afbeeldingen te maken en deze te interpreteren, en leert

Nadere informatie

WISKUNDE-ESTAFETTE 2012 Uitwerkingen. a b. e f g

WISKUNDE-ESTAFETTE 2012 Uitwerkingen. a b. e f g WISKUNDE-ESTAFETTE 202 Uitwerkingen Noem de zeven cijfers even a t/m g. a b c d + e f g Omdat de twee getallen die we optellen beide kleiner zijn dan 00 moet het resultaat kleiner dan 200 zijn. Dus e =.

Nadere informatie

DE SINGAPORE AANPAK. Dé reken- en wiskundemethode voor echt goede rekenprestaties, gebaseerd op de Singapore-rekendidactiek

DE SINGAPORE AANPAK. Dé reken- en wiskundemethode voor echt goede rekenprestaties, gebaseerd op de Singapore-rekendidactiek DE SINGAPORE AANPAK Dé reken- en wiskundemethode voor echt goede rekenprestaties, gebaseerd op de Singapore-rekendidactiek REKENWONDERS De Singapore Methode Hogere leerprestaties, hogere motivatie Rekenwonders

Nadere informatie

Waarom probleemoplossend denken? Heuristiek. Hoe realiseren in de klas? Nieuw leerplan VVKSO. Meer dimensionale kijk

Waarom probleemoplossend denken? Heuristiek. Hoe realiseren in de klas? Nieuw leerplan VVKSO. Meer dimensionale kijk Waarom probleemoplossend denken? Nieuw leerplan VVKSO Aandacht voor mathematisering Reflectie - controlerend terugkijken Differentiatie bij vraagstukken Meer dimensionale kijk Heuristiek Maak een schema

Nadere informatie

Voorkennis : Breuken en letters

Voorkennis : Breuken en letters Hoofdstuk 1 Getallen en Variabelen (V4 Wis A) Pagina 1 van 13 Voorkennis : Breuken en letters Les 1 : Breuken Bereken : a. 4 2 3 b. x 5 = c. 12 3 x a. 4 2 3 = 8 3 = 2 2 3 b. x 5 = 1 5 x c. 12 3 x = 12

Nadere informatie

DE STAARTDELING (cijferend rekenen) Derde leerjaar (groep 5) Luc Cielen

DE STAARTDELING (cijferend rekenen) Derde leerjaar (groep 5) Luc Cielen DE STAARTDELING (cijferend rekenen) Derde leerjaar (groep 5) Luc Cielen Wat voorafgaat aan het leren van de staartdeling: De kinderen moeten al vertrouwd zijn met de schrijfwijze van de delingen (hoofdrekenen)

Nadere informatie

2. Optellen en aftrekken van gelijknamige breuken

2. Optellen en aftrekken van gelijknamige breuken 1. Wat is een breuk? Een breuk Een breuk is een verhoudingsgetal. Een breuk geeft aan hoe groot een deel is van een geheel. Stel een taart is verdeeld in stukken. Je neemt 2 stukken van de taart. Je hebt

Nadere informatie

5 5d o e l e n k a t e r n

5 5d o e l e n k a t e r n Blok Pagina Blok 1 2 tot 10 Blok 2 11 tot 21 Blok 3 22 tot 32 Blok 4 33 tot 40 Blok 5 41 tot 50 Blok 6 51 tot 60 Blok 7 61 tot 68 leerjaar 5 5d o e l e n k a t e r n Voorafgaande toelichting bij doelenkatern,

Nadere informatie

Opgaven Kangoeroe vrijdag 17 maart 2000

Opgaven Kangoeroe vrijdag 17 maart 2000 Opgaven Kangoeroe vrijdag 17 maart 2000 VBO en MAVO Klas 3 en 4 Vragen 1 t/m 10: voor elk goed antwoord +3 punten, voor elk fout antwoord -¾ punt. 1. Hiernaast zie je drie aanzichten (voor, boven, links)

Nadere informatie

aantal evaluatielessen

aantal evaluatielessen Jaarplanning Rekensprong Plus Rekensprong Plus heeft voor elk leerjaar een eenduidig jaarwerkplan. Elk werkschriftje van Rekensprong Plus overspant een periode tussen twee schoolvakanties werkschrift a

Nadere informatie

12 Vlaamse Wiskunde Olympiade: eerste ronde

12 Vlaamse Wiskunde Olympiade: eerste ronde 2 Vlaamse Wiskunde Olympiade: eerste ronde De eerste ronde bestaat uit 30 meerkeuzevragen Het quoteringssysteem werkt als volgt: per goed antwoord krijgt de deelnemer 5 punten, een blanco antwoord bezorgt

Nadere informatie

Vergelijkingen met één onbekende

Vergelijkingen met één onbekende - 89 - Hoofdstuk 3: ergelijkingen met één onbekende Opgave boek pag 67 nr. 5: Los op in R a. 3 ( + ) 4 7.................. {... }... proef : 1 e lid :... e lid :... b. ( 3 ) + 7 5 ( )........................

Nadere informatie

6 Breuken VOORBEELDPAGINA S. Bestelnr Het grote rekenboek - overzicht - Hoofdstuk Breuken

6 Breuken VOORBEELDPAGINA S. Bestelnr Het grote rekenboek - overzicht - Hoofdstuk Breuken Bestelnr. Het grote rekenboek - overzicht - Hoofdstuk Breuken K-Publisher B.V. Prins Hendrikstraat NL- CS Bodegraven Telefoon +(0)- 0 Telefax +(0)- info@k-publisher.nl www.k-publisher.nl Breuken Breuk

Nadere informatie

WISKUNDE-ESTAFETTE KUN Minuten voor 20 opgaven. Het totaal aantal te behalen punten is 500

WISKUNDE-ESTAFETTE KUN Minuten voor 20 opgaven. Het totaal aantal te behalen punten is 500 WISKUNDE-ESTFETTE KUN 2000 60 Minuten voor 20 opgaven. Het totaal aantal te behalen punten is 500 1 (20 punten) Maak sommige vakjes zwart, zó dat voor elk vakje het getal dat erin staat precies aangeeft

Nadere informatie

Inhoud kaartenbak groep 8

Inhoud kaartenbak groep 8 Inhoud kaartenbak groep 8 1 Getalbegrip 1.1 Ligging van getallen tussen duizendvouden 1.2 Plaatsen van getallen op de getallenlijn 1.3 Telrij t/m 100 000 1.4 Telrij t/m 100 000 1.5 Getallen splitsen en

Nadere informatie

1 Vlaamse Wiskunde Olympiade : Tweede Ronde

1 Vlaamse Wiskunde Olympiade : Tweede Ronde Vlaamse Wiskunde Olympiade 988-989: Tweede Ronde Vlaamse Wiskunde Olympiade vzw is een officiële foreign coordinator voor de welbekende AHSME-competitie (American High School Mathematics Examination -

Nadere informatie

Examen HAVO. Wiskunde B1 (nieuwe stijl)

Examen HAVO. Wiskunde B1 (nieuwe stijl) Wiskunde B1 (nieuwe stijl) Examen HAVO Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Tijdvak 2 Woensdag 18 juni 13.30 16.30 uur 20 03 Voor dit examen zijn maximaal 81 punten te behalen; het examen bestaat uit 19

Nadere informatie

Reken zeker: leerlijn breuken

Reken zeker: leerlijn breuken Reken zeker: leerlijn breuken B = breuk H = hele HB = hele plus breuk (1 1/4) Blauwe tekst is theorie uit het leerlingenboek. De breuknotatie in Reken zeker is - anders dan in deze handout - met horizontale

Nadere informatie

Ook de volledige spiraal van de stroken van lengte 1, 3, 5,, 99 past precies in een rechthoek.

Ook de volledige spiraal van de stroken van lengte 1, 3, 5,, 99 past precies in een rechthoek. Een spiraal In deze opgave bekijken we rechthoekige stroken van breedte en oneven lengte:, 3, 5,..., 99. Door deze stroken op een bepaalde manier aan elkaar te leggen, maken we een spiraal. In figuur is

Nadere informatie

Estafette. ABCD is een vierkant met zijden van lengte 1. Γ is de cirkel met straal 1 en middelpunt C. P is het snijpunt van lijnstuk AC met Γ. ?

Estafette. ABCD is een vierkant met zijden van lengte 1. Γ is de cirkel met straal 1 en middelpunt C. P is het snijpunt van lijnstuk AC met Γ. ? 27 e Wiskundetoernooi Estafette 208 Opgave Een rechthoek van 2 bij 25 wordt in twee stukken geknipt. Het resultaat is twee kleinere rechthoeken, die niet even groot maar wel gelijkvormig zijn. Wat is de

Nadere informatie

1. Optellen en aftrekken

1. Optellen en aftrekken 1. Optellen en aftrekken Om breuken op te tellen of af te trekken maak je de breuken gelijknamig. Gelijknamig maken wil zeggen dat je zorgt voor 'gelijke noemers': Om de breuken met 'derden' en 'vijfden'

Nadere informatie

2016 W. Danhof / P. Bandstra Bandstra Speciaal Rekenadvies

2016 W. Danhof / P. Bandstra  Bandstra Speciaal Rekenadvies Blad 1: Optellen Optellen Antwoord Tijd Overschr. IT1 Fase 1a M3 A. D. M. H. Voorbeeld: 3 + 5 = Check evt. getalbegrip tot 10 8 + 1 O Gebruik makend van omkering 3 + 5 >> 5 + 3 = 8 2 + 5 O Doortellend

Nadere informatie

spiekboek rekenen beter rekenen op de entreetoets van het Cito groep

spiekboek rekenen beter rekenen op de entreetoets van het Cito groep spiekboek rekenen beter rekenen op de entreetoets van het Cito groep de o ra en a oor a 1. ik lees de opgave 2. ik kijk naar het plaatje 3. wat is de som die schrijf ik op kladpapier 4. ik kijk naar de

Nadere informatie

2015 Voorronde Vragenbundel voor het 5 leerjaar

2015 Voorronde Vragenbundel voor het 5 leerjaar Wiskundequiz editie 8 2015 Voorronde Vragenbundel voor de het 5 leerjaar 01. Welke van de volgende rekensommen geeft de grootste uitkomst? (A) 2 x 0 x 1 x 4 (B) 2 + 0 + 1 + 4 (C) 20 x 1 x 4 (D) (2 + 0)

Nadere informatie