Laureatenconcert Koningin Elisabethwedstrijd

Transcriptie

1 zaterdag Concertzaal Inleiding door Christine Dysers Laureatenconcert Koningin Elisabethwedstrijd I Brussels Philharmonic

2 Brussels Philharmonic Uitvoerders en programma concertmeester Otto Derolez eerste viool Bart Lemmens Virginie Petit Annelies Broeckhoven Stefan Claeys Teresa Heidel Daniela Rapan Anton Skakun Philippe Tjampens Alissa Vaitsner Vania Batchvarova Stefanie Van Backlé Veerle Van Roosbroeck Gillis Veldeman tweede viool Ivo Lintermans Mari Hagiwara Mark Steylaerts Caroline Chardonnet Ion Dura Bruno Linders Karine Martens Sayoko Mundy Francis Vanden Heede Bartolomiej Ciaston Cristina Constantinescu Dirk Uten altviool Aurélie Entringer Griet François Agnieszka Kosakowska Stephan Uelpenich Patricia Van Reusel Benjamin Braude Phung Ha Barbara Peynsaert Hélène Koerver cello Jadranka Gasparovic Kirsten Andersen Jan Baerts Barbara Gerarts Julius Himmler Emmanuel Tondus Elke Wynants Sophie Jomard contrabas David Desimpelaere Simon Luce Bram Decroix Koenraad Hofman Tino Ladika Eric Demesmaeker fluit Lieve Schuermans Eric Mertens Dirk De Caluwé hobo Joris Van den Hauwe Maarten Wijnen klarinet Anne Boeykens Midori Mori fagot Luc Verdonck Jonas Coomans hoorn Hans van der Zanden Pierre Buizer Mieke Ailliet Gery Liekens trompet Ward Hoornaert Rik Ghesquière trombone David Rey Lode Smeets Tim Van Medegael pauken Gert François slagwerk Pieter Mellaerts Tom Pipeleers Stijn Schoofs harp Eline Groslot celesta Catherine Mertens Brussels Philharmonic: orkest Michel Tabachnik: dirigent Tobias Feldmann: viool (laureaat 4) Stephen Waarts: viool (laureaat 5) Fumika Mohri: viool (laureaat 6) Jean Sibelius ( ) Vioolconcerto in d, opus 47 ( ) - Allegro moderato - Adagio di molto - Allegro, ma non tanto Fumika Mohri: laureaat 6 Alexander Glazunov ( ) Vioolconcerto in a, opus 82 (1904) - Moderato - Andante sostenuto - Più animato - Allegro Stephen Waarts: laureaat 5 pauze Béla Bartók ( ) Vioolconcerto nr. 2, BB117 ( ) - Allegro non troppo - Andante tranquillo - Allegro molto Tobias Feldmann: laureaat 4 ORKESTRAAL in samenwerking met de Koningin Elisabethwedstrijd Uw applaus krijgt kleur dankzij de bloemen van Bloemblad

3 Jong vioolgeweld Jonge solisten die wekenlang tot het uiterste gaan, internationaal gerenommeerde toporkesten die het beste van zichzelf geven en een ontknoping die tot op het allerlaatste moment spannend blijft. Dat is de succesformule die de Koningin Elisabethwedstrijd voor vele muziekliefhebbers tot een van de hoogtepunten van het concertseizoen maakt. De achtenzeventigste editie van Belgiës meest prestigieuze muziekconcours stond dit jaar opnieuw in het teken van de viool. Gedurende de volledige maand mei volgde de wereld met argusogen hoe negenenzestig jonge topviolisten uit alle windstreken alles op alles zetten in de zogenaamde olympiade van de muziek. De Koningin Elisabethwedstrijd staat bekend als een van de meest veeleisende muziekwedstrijden ter wereld. De hoofdprijs is dan ook niet min: de winnaar krijgt naast een geldprijs van ook voor vier jaar een Stradivarius-viool in bruikleen. Voor zo goed als alle finalisten betekent dit concours het startschot van een internationale carrière als topviolist. De strijd is intussen gestreden, de winnaars zijn bekend. Maar voor de zes laureaten terug naar het buitenland trekken, maken zij een korte tussenstop in Brugge. Tijdens dit eerste van twee laureatenconcerten ontdekt u de virtuositeit van Fumika Mohri (zesde laureaat), Stephen Waarts (vijfde laureaat) en Tobias Feldmann (vierde laureaat); live en zonder wedstrijdstress. Samen met de muzikanten van Brussels Philharmonic en onder leiding van Michel Tabachnik brengen zij een bloemlezing uit de beste vioolconcerti van de vroege 20e eeuw. De Japanse Fumika Mohri koos daarbij voor het Vioolconcerto in d, opus 47 ( ) van Jean Sibelius ( ). Als tiener ontwikkelde deze Finse componist de ambitie om een beroemd vioolvirtuoos te worden. Jammer genoeg bleef dit voor hem een onbereikbare droom. Naast een tekort aan hoogopgeleide vioolleraars in het Finland van die tijd, had de jonge Sibelius namelijk ook te kampen met een enorme podiumangst. Hoewel hij hierdoor slechts weinig vooruitgang boekte in zijn carrière als violist, kreeg het instrument wel een bijzonder plekje toegewezen binnen zijn compositorische output. Doorheen zijn ganse oeuvre componeerde Sibelius om en bij de zestig werken voor viool. Het overgrote merendeel daarvan zijn charmante karakterstukjes voor viool en piano. Zijn meesterlijke Vioolconcerto in d behoort tot de absolute top van het vioolrepertoire. Over het algemeen wordt dit concerto beschouwd als traditioneel laatromantisch. In de drie autonome bewegingen stelt de solist zich volledig onafhankelijk van het orkest op, terwijl de lyrische virtuositeit van de soloviool contrasteert met donkere, sobere orkestpassages. Desalniettemin stelde de componist alles in het werk om het genre van binnenuit te vernieuwen. Zo is hier van een echte dialoog tussen solist en orkest bijvoorbeeld geen sprake. In de eerste beweging drijft Sibelius de solist al meteen tot het uiterste. In de uitgebreide cadenza test de componist namelijk niet alleen de virtuositeit, maar ook het fysieke uithoudingsvermogen van de muzikant. Een tweede beweging is eerder contemplatief van aard. In dit donkere, quasi-melancholische deel ligt de focus op de laagste regionen van de viool. Hoewel dit concerto niet meteen een schoolvoorbeeld is van Sibelius voorliefde voor Finse volksmelodieën, doet de derde beweging door zijn energieke ritmische drive toch denken aan Scandinavische volksdansen. Het volkse element is duidelijker aanwezig in de muziek van de Russische componist Alexander Glazunov ( ). Deze leerling en protegé van Nikolai Rimsky- Korsakov ( ) een van de belangrijkste componisten uit de Russische muziekgeschiedenis slaagde er als geen ander in de brug te slaan tussen het Russische nationalisme en de Duitse laatromantische traditie. Dit maakt hem tot een belangrijke overgangsfiguur tussen twee generaties van Oost-Europese componisten: enerzijds diegenen die hun muziek op het einde van de 19e eeuw op de lokale volksmuziek wilden enten, en anderzijds diegenen die aan het begin van de 20e eeuw een meer kosmopoliet wereldbeeld nastreefden. Vijfde laureaat Stephen Waarts koos voor Glazunovs Vioolconcerto in a, opus 82 (1904). Dit werk bestaat uit slechts één doorgecomponeerde beweging. Qua formele structuur treedt Glazunov hiermee in de voetsporen van zijn grote voorbeeld: de Hongaarse componist Franz Liszt ( ). Ondanks het feit dat zij zonder pauze worden uitgevoerd, vallen de traditionele drie bewegingen van het klassieke vioolconcerto nog steeds te onderscheiden. De eerste twee bewegingen zijn uitgesproken Russisch van karakter en barsten van de exotische ritmes en wrange harmonieën. De melodische lijnen zijn overladen met een lyrische melancholie. Een uitgebreide cadenza leidt uiteindelijk naar een jubelende en feestelijke finale. Ook de Hongaarse componist Béla Bartók ( ) staat bekend om zijn innovatieve mix tussen de westerse muziektraditie en zijn eigen Oost-Europese roots. Als fervente verzamelaar van lokale volksliederen stond hij mee aan de basis van de zogenaamde etnomusicologie: de wetenschappelijke studie van de volksmuziek. Tobias Feldmann, de vierde laureaat van de Koningin Elisabethwedstrijd 2015, koos voor een van de beroemdste vioolconcerti uit de 20e eeuw: Bartóks legendarische Tweede vioolconcerto ( ). Aan het begin van de jaren 1930 trok de schaduw van het fascisme langzaam maar zeker over Europa. Ook Hongarije bleef niet gespaard en omstreeks 1940 zou Bartók dan ook, net zoals vele andere componisten, noodgedwongen naar Amerika emigreren. Tijdens de laatste jaren in zijn vaderland ontving Bartók van zijn goede vriend Zoltán Székely ( ) de opdracht om een vioolconcerto te componeren. Het oorspronkelijke idee om het werk op te vatten als een aantal variaties op een thema viel echter niet in goede aarde bij Székely. Hij wou liever een traditioneel concerto, dat bestond uit drie autonome bewegingen. Uiteindelijk sloten de twee heren een compromis. Bartóks Tweede vioolconcerto bestaat wel degelijk uit drie afzonderlijke bewegingen, waarvan de tweede beweging bestaat uit zes variaties op een thema dat uiteraard Oost-Europees van karakter is. Merkwaardig genoeg gebruikt dit thema alle twaalf noten uit de chromatische toonladder. Bartók knipoogt hiermee naar de Europese dodecafonie of twaalftoonsmuziek van de jaren De derde beweging bevat een aantal variaties op thema s uit de eerste beweging. Christine Dysers

4 Biografieën Brussels Philharmonic (BE) werd in 1935 opgericht als studio-ensemble onder de vleugels van de openbare omroep en staat bekend als een modern en flexibel orkest. Het orkest richt zich vooral op 20e eeuwse muziek, maar draagt ook het romantische repertoire, de hedendaagse muziek en filmmuziek een warm hart toe. Dankzij samenwerkingen met internationale topdirigenten en dito solisten ontwikkelt het orkest voortdurend nieuwe manieren van concerteren. Michel Tabachnik (CH) studeerde piano, compositie en orkestdirectie in Genève. Hij werd opgemerkt door Herbert von Karajan, waarna hij vier jaar lang Pierre Boulez assisteerde. Hierdoor raakte hij nauw betrokken bij de hedendaagse muziek en dirigeerde hij vele wereldpremières. Zijn indrukwekkende curriculum bevat tal van opdrachten als chef- en gastdirigent bij internationale toporkesten en projecten bij verschillende grote operahuizen. Sinds september 2008 is hij chef-dirigent en artistiek directeur van Brussels Philharmonic. Na zijn opleiding aan de Hochschule für Musik van Würzburg, waaraan hij op achtjarige leeftijd begon, werd Tobias Feldmann (DE) in 2010 toegelaten tot de klas van Antje Weithaas aan de Hochschule für Musik Hanns Eisler in Berlijn. Hij werd laureaat van tal van nationale en internationale muziekwedstrijden en behaalde in 2011 de eerste prijs en de publieksprijs van de Internationale Vioolwedstrijd Henri Marteau. Het jaar daarop werd hij laureaat van de Internationale Vioolwedstrijd Joseph Joachim in Hannover en mocht hij de prijs van de Marie-Luise Imbusch Stiftung in ontvangst nemen. Hij gaf, op uitnodiging van het Goethe-Institut, concerten in Thailand, Vietnam en Tunesië, en trad op tijdens het festival van Schleswig-Holstein, de Schlossfestspiele in Ludwigsburg en de Festspiele van Mecklenburg-Vorpommern. Hij speelde onder andere samen met de Utah Symphony, het Münchener Kammerorchester en de NDR Radiophilharmonie Hannover. In 2014 bracht hij zijn eerste cd uit bij Genuin. Hij speelt op een Antonio Stradivari (1703), ter beschikking gesteld door de Deutsche Stiftung Musikleben. Stephen Waarts (VS) studeerde viool aan het conservatorium van San Francisco bij Lin Li, en in New York bij Itzhak Perlman. Momenteel vervolmaakt hij zich aan het Curtis Institute of Music van Philadelphia in de klas van Aaron Rosand. Hij won in 2011 de Internationale Vioolwedstrijd Louis Spohr. In 2013 werd hij tweede laureaat van de Internationale Muziekwedstrijd van Montréal en won hij de Young Concert Artists International Auditions. In 2014 behaalde hij de eerste prijs van de Menuhin Competition in Texas. Stephen Waarts werkte onder andere samen met de symfonieorkesten van Montréal, Navarra en Redwood, met het Prometheus Symphony Orchestra en het San Francisco Chamber Orchestra, en hij trad op in het Kennedy Center (Washington), de Merkin Hall (New York) en in het Louvre (Parijs). Daarnaast is hij een gerenommeerd mathematicus en won in deze discipline talrijke prijzen. Hij bespeelt een Giovanni Battista Guadagnini, ter beschikking gesteld door Florian Leonhard Fine Violins. Nadat ze vorig jaar afstudeerde aan de Toho Gakuen School of Music, vervolgt Fumika Mohri (JP) momenteel haar opleiding bij Harada Koichiro en Mizuno Sachika en aan de Keio University. In 2012 won ze de Seoul International Music Competition en in 2015 werd ze tweede laureate van de Premio Paganini in Genua. Fumika Mohri werkte onder andere samen met de symfonieorkesten van Osaka, Tokio en Korea en met de filharmonische orkesten van Tokio en Kanagawa. Ze trad op tijdens de internationale muziekfestivals van Miyazaki en van Takefu, en tijdens een recitaltournee in Korea in Ze volgde onder andere masterclasses aan de Ishikawa Music Academy (Japan), het Great Mountains Music Festival (Korea) en het Festival Pablo Casals van Prades (Frankrijk). Ze bespeelt een viool van Poggi (ca 1950). Meer van dat? Mis dan zeker het tweede laureatenconcert op zaterdag 20 juni niet! Dan komen de eerste drie laureaten Ji Young Lim, Olekssi Semenenko en William Hagen hun virtuositeit demonstreren in de concerti van Tchaikovsky, Mendelssohn en Sibelius. Dit alles uiteraard in het goede gezelschap van Brussels Philharmonic onder leiding van Michel Tabachik.

5 In de kijker Paul Lewis Josep Molina do / / Concertzaal defilharmonie & Philippe Herreweghe / Paul Lewis speelt Mozart Van alle pianoconcerto s benaderen alleen die van Mozart de absolute perfectie. Samen met de Britse toppianist Paul Lewis gaat Philippe Herreweghe op zoek naar de juiste balans tussen wat goed in het oor ligt, wat slim is neergeschreven en wat pianistiek plezier schept. Een dramatisch gestemde Beethoven en een Schumann vol drijfkracht maken dit concert tot een luisterfeest in alle betekenissen van het woord. Jan Caeyers Marco Borggreve wo / / Concertzaal Le Concert Olympique & Arnold Schönberg Chor / Beethoven Beethovens mis blijft ook los van enige liturgische context moeiteloos overeind door zijn omvang, diepgang en emotionele draagkracht. Een dergelijke intensiteit is ook kenmerkend voor de Pastorale symfonie, die Beethoven in precies dezelfde periode schreef. Hoewel de titel suggereert dat het om schilderende muziek zou gaan, staat ook hier de uitdrukking van gevoelens centraal. BESTEL UW TICKETS NU OP Praat na de voorstelling gezellig na in het Concertgebouwcafé of vertel ons wat u ervan vond op Facebook of Twitter (@concertgebouwbr). Gezellig tafelen voor of na een voor stelling met een verrassing op vertoon van het concertticket. Coverbeeld: Michel Tabachnik Britt Guns / V.U. Katrien Van Eeckhoutte, t Zand 34, 8000 Brugge