Pedagogisch werkplan. Peuterspeelzaal. Het Koningskind

Transcriptie

1 Pedagogisch werkplan Peuterspeelzaal Het Koningskind

2 INHOUDSOPGAVE Woord vooraf 3 1. De Basisgroep 4 2. Welbevinden en ontwikkeling 9 3. Pedagogische doelen 11 Pagina 2 van 12

3 OPVANG ONTWIKKE- LING ONTSPAN- NING OPVOEDING ONDERWIJS WOORD VOORAF Voor u ligt het werkplan van locatie: peuterspeelzaal Het Koningskind. Dit werkplan maakt deel uit van ons pedagogisch beleidsplan, het Wasko ABC en het Convenant Kinderopvang en Peuterspeelzaal. In de convenanten staan de landelijke kwaliteitsregels voor de kinderopvang beschreven. In ons pedagogisch beleidsplan beschrijven wij onze algemene pedagogische visie en werkwijze. Het Wasko ABC geeft praktische algemene informatie, van Aanmelding tot Voeding. Deze drie documenten zijn te vinden op de website van Wasko ( In hoofdstuk 1 staat praktische informatie die specifiek voor de genoemde locatie geldt. In hoofdstuk 2 beschrijven wij hoe we met de kinderen omgaan. In hoofdstuk 3 wordt beschreven waar wij de komende periode op onze locatie extra aandacht aan besteden. Mocht u na het lezen vragen hebben dan zijn wij graag bereid deze te beantwoorden. Teamleider: Mary Boon Vestigingsmanager: Els Boon Datum Januari 2016 Pagina 3 van 12

4 GROEPSOPBOUW ONTWIKKELING ACTIVITEITEN VEILIGHEID SAMENWERKING met het onderwijs DE BASISGROEP Ieder kind zit in een basisgroep, waar vaste peuterspeelzaalleidsters werken. Tijdens afwezigheid wegens ziekte van de vaste peuterspeelzaalleidsters streven wij ernaar vaste invalkrachten op de groep in te zetten. Hierdoor zien de kinderen zoveel mogelijk vertrouwde gezichten. Op onze locatie zijn de volgende basisgroepen: dagdeel Dagdeel dagdeel dagdeel (VVE) 1 Maandagmiddag Dinsdagmiddag Donderdagochtend Vrijdagochtend REGULIER Dinsdagochtend Donderdagmiddag Binnen Wasko kennen wij twee soorten peuterspeelzalen. Naast reguliere peuterspeelzalen hebben wij peuterspeelzaalgroepen die werken met het programma Piramide voor voor- en vroegschoolse educatie (VVE). De voorschoolse en vroegschoolse educatie begint op de peuterspeelzaal en loopt in principe door tot in de eerste groepen van de basisschool. Per gemeente kan het VVE-programma verschillen, maar bij allen is de uitvoering van het programma bestemd voor jonge kinderen met (kans op) een achterstand. Wij werken met VVE-programma s die gericht zijn op meerdere ontwikkelingsgebieden (taalontwikkeling en ontluikende geletterdheid; denkontwikkeling en ontluikend rekenen, motorische- en creatieve ontwikkeling, persoonlijke en sociaal-emotionele ontwikkeling). De kinderen worden voorbereid op de basisschool en door deze extra ondersteuning maken zij daar een betere start. Deze VVE-groepen zijn gericht op peuters die, om uiteenlopende redenen, baat hebben bij extra ondersteuning. Door extra ondersteuning te bieden, worden deze kinderen voorbereid op de basisschool en maken zij daar een betere start. De belangrijkste ontwikkelingsgebieden komen in samenhang aan bod. Door een combinatie van uitdagende activiteiten krijgen de kinderen vanuit een veilige omgeving grip op de wereld. Een VVEgroep bestaat uit kinderen met en zonder indicatie. De indicatie wordt afgegeven door de arts of verpleegkundige van het consultatiebureau. OMVANG EN LEEFTIJDSOPBOUW VAN DE GROEP De groep bestaat uit maximaal 16 kinderen. De leeftijd van de peuters varieert van 2 jaar en drie maanden tot 4 jaar. Pagina 4 van 12

5 ONTWIKKELING Ieder kind heeft een mentor die de ontwikkeling en het welbevinden van het kind volgt. Indien er bijzonderheden in de ontwikkeling van het kind zijn, bespreekt de mentor dit met de ouders. Samen met de ouders wordt er een plan van aanpak opgesteld. Indien nodig wordt er een beroep gedaan op de beleidsadviseur van Wasko en/of wordt er doorverwezen naar passende instanties die verdere ondersteuning kunnen bieden. Dit gebeurt altijd in samenspraak met de ouders. Om de problemen te verhelderen werken wij met verschillende observatiemethodes. Bij de peuterspeelzalen maken we gebruik van Piramide (cito). Alle peuterspeelzaalmedewerkers (zowel VVE als regulier) worden jaarlijks geschoold in het observeren en begeleiden van (zorg)peuters. Wanneer er een vermoeden is van huiselijk geweld of kindermishandeling, maken we gebruik van de meldcode. De peuterspeelzaalleidsters volgen uw kind in zijn of haar ontwikkeling. Reguliere peuters worden rond hun derde verjaardag geobserveerd. Deze observatie wordt tijdens een oudergesprek met de ouders besproken. Rond het vierde jaar wordt de peuter nogmaals geobserveerd. Deze bevindingen worden vastgelegd in het overdrachtsformulier. Dit document wordt na toestemming van de ouders door Wasko overgedragen aan de toekomstige basisschool van de peuter. Peuters die ons VVE-programma Piramide volgen, worden vanaf hun derde jaar driemaal geobserveerd en getoetst. De observaties en toetsen worden met de ouders besproken. Rond het vierde jaar wordt eveneens een overdrachtsformulier ingevuld en na toestemming van de ouders worden de toets- en observatieresultaten samen met de peuterestafette overgedragen aan de toekomstige basisschool van de peuter. ACTIVITEITEN Dagritme ochtendgroep Peuters worden gebracht en welkom geheten door de peuterspeelzaalleidsters. Peuterspeelzaalleidsters creëren ruimte voor de dagelijkse overdracht met ouders. Spelinloop: er wordt ruimte gecreëerd voor ouders om samen met hun kind te spelen op de peuterspeelzaal. Vrij spelen: Er worden verschillende spelmaterialen aangeboden waar de kinderen mee kunnen spelen. De peuterspeelzaalleidsters hebben een actieve houding tijdens het begeleiden van het vrij spel. Zij begeleiden de kinderen, dagen hen uit om te komen tot spelverrijking en stimuleren de interactie tussen de kinderen. Tevens is er tijd voor tutoring: in een kleine groep worden de kinderen die extra begeleiding nodig hebben (vanuit VVE) voorbereid op de groepsactiviteiten. Na het vrij spelen wordt er gezamenlijk opgeruimd, waarbij de peuterspeelzaalleidsters de kinderen begeleiden. Onder het opruimen wordt ter ondersteuning een liedje gezongen. Pagina 5 van 12

6 In de kring: Onder begeleiding van een liedje wordt een kring gemaakt. Tijdens het kringmoment stimuleren de medewerkers de onderlinge betrokkenheid d.m.v. gesprekjes aan de hand van foto s van de kinderen en hun huis/familie. Er wordt in de gymzaal of op het plein gespeeld. De kinderen krijgen hierbij de ruimte om hun energie kwijt te kunnen. Er worden activiteiten aangeboden of is er ruimte voor vrij spel. Op de peuterspeelzaal is er een ruime keuze aan materiaal zoals bijvoorbeeld ballen, fietsjes, karren etc. Bij het buiten spelentrekken de kinderen hun jassen aan en worden hierin begeleid door de peuterspeelzaalleidsters, welke oog hebben voor het stimuleren van de zelfstandigheid en zelfredzaamheid van de individuele kinderen. In de kring: Onder begeleiding van een liedje wordt er een kring gemaakt. Er wordt fruit en drinken aangeboden. In de kring worden er activiteiten aangeboden in de vorm van spelletjes of interactief voorlezen. In de kring besteden de peuterspeelzaalleidsters tevens aandacht aan voorschoolse vaardigheden zoals bijvoorbeeld op je beurt wachten en elkaar uit laten spreken. Tijd voor activiteiten: Er worden verschillende activiteiten aangeboden die gerelateerd zijn aan een bepaald thema. Groepsactiviteiten zijn gericht op het stimuleren van verschillende ontwikkelingsgebieden, te weten: taalontwikkeling, cognitieve ontwikkeling, motorische ontwikkeling, sociaalemotionele ontwikkeling, muzikale ontwikkeling, creatieve ontwikkeling en ontwikkeling van de fantasie. Afsluiting in de kring: De ochtend wordt afgesloten d.m.v. een liedje. De peuterspeelzaalleidsters nemen afscheid van de kinderen en creëren ruimte voor een overdracht met de ouders uur Gezamenlijk worden de gebruikte materialen opgeruimd. Afsluiting in de kring: De ochtend wordt afgesloten d.m.v. een liedje. De kinderen mogen vrij spelen tot zij worden opgehaald door hun ouders. De peuterspeelzaalleidsters nemen afscheid van de kinderen en creëren ruimte voor een overdracht met de ouders. De peuterspeelzaal sluit. Dagritme middaggroep 13:15 13:30 Peuters worden gebracht en welkom geheten door de peuterspeelzaalleidsters. Peuterspeelzaalleidsters creëren ruimte voor de dagelijkse overdracht met ouders. Spelinloop: er wordt ruimte gecreëerd voor ouders om samen met hun kind te spelen op de peuterspeelzaal. Vrij spelen: Er worden verschillende spelmaterialen aangeboden waar de kinderen mee kunnen spelen. De peuterspeelzaalleidsters hebben een actieve houding tijdens het begeleiden van het vrij spel. Zij begeleiden de kinderen en Pagina 6 van 12

7 dagen hen uit om te komen tot spelverrijking en stimuleren de interactie tussen de kinderen. Tevens is er tijd voor tutoring: in een kleine groep worden de kinderen die extra begeleiding nodig hebben (vanuit VVE) voorbereid op de groepsactiviteiten. Na het vrij spelen wordt er gezamenlijk opgeruimd, waarbij de peuterspeelzaalleidsters de kinderen begeleiden. Onder het opruimen wordt ter ondersteuning een liedje gezongen. In de kring. Onder begeleiding van een liedje wordt er een kring gemaakt. Tijdens het kringmoment stimuleren de medewerkers de onderlinge betrokkenheid d.m.v. gesprekjes aan de hand van foto s van de kinderen en hun huis/familie. Tijd voor activiteiten of interactief voorlezen: Er worden verschillende activiteiten aangeboden die gerelateerd zijn aan een bepaald thema. Groepsactiviteiten zijn gericht op het stimuleren van verschillende ontwikkelingsgebieden, te weten: taalontwikkeling, cognitieve ontwikkeling, motorische ontwikkeling, sociaal-emotionele ontwikkeling, muzikale ontwikkeling, creatieve ontwikkeling en ontwikkeling van de fantasie In de kring: Onder begeleiding van een liedje wordt er een kring gemaakt. Er wordt drinken en een kaakje aan geboden. Afsluiting in de kring: De middag wordt afgesloten d.m.v. een liedje. De kinderen mogen vrij spelen tot zij worden opgehaald door hun ouders. De peuterspeelzaalleidsters nemen afscheid van de kinderen en creëren ruimte voor een overdracht met de ouders uur De peuterspeelzaal sluit. VEILIGHEID Veiligheid is een belangrijk thema in onze organisatie. Het bieden van een veilig klimaat zit verweven in onze werkwijze. Naast het creëren van een open aanspreekcultuur, zijn er tal van afspraken en maatregelen die wij nemen om de veiligheid te waarborgen. Enkele voorbeelden hiervan zijn: Elk jaar wordt er een risico-inventarisatie gemaakt inzake (brand)veiligheid, gezondheid en hygiëne. Indien ouders hun kind niet zelf komen ophalen wordt het kind uitsluitend na toestemming van ouders aan een andere volwassene meegegeven. De leidsters staan nooit alleen. Er zijn altijd twee geschoolde medewerkers ingeroosterd op de groep. Een leidster van de peuterspeelzaal is nooit langdurig alleen met een kind of kinderen in een aparte ruimte aanwezig. Dit gebeurt alleen als er een kind verschoond moet worden buiten de groepsruimte, als het toilet zich buiten de groepsruimte bevindt of tijdens activiteiten met een gedeelte van de groep. Dan is er nog een andere leidster in de buurt en daar waar mogelijk zorgen we voor een transparante omgeving (ramen, doorkijkjes en dergelijke). Voor zowel ouders als medewerkers hebben we beschreven waar ze terecht kunnen met vragen, signalen en klachten. De locaties zijn afgesloten met een pincodeslot. Pagina 7 van 12

8 Wanneer activiteiten buiten de peuterspeelzaal of buitenplein gehouden worden zorgen de leidsters ervoor dat ouders tijdig zijn geïnformeerd via een brief of mail. Er wordt gelet op de volgende zaken: Toestemming van ouders Een van te voren ingevuld formulier met beschrijving van uitstapje Voldoende volwassenen (ouders, opa s, oma s, vrijwilligers enz.) Telefoon met lijst met gegevens van de kinderen EHBO spullen SAMENWERKING MET HET ONDERWIJS De samenwerking met het onderwijs stimuleren wij door: Binnen de peuterspeelzaal bieden wij tal van activiteiten aan, in voorbereiding op het kleuteronderwijs. Kinderen worden hierin begeleid door peuterspeelzaalleidsters, welke inspelen op de individuele behoeften van elk kind op hun groep. Het instrument dat /de methode die wij gebruiken binnen de peuterspeelzaal is Piramide. Piramide voorziet in een ontwikkelingsgerichte benadering. Aan de hand van thema s worden diverse activiteiten aangeboden, waarbij onderscheid gemaakt kan worden in de moeilijkheidgraad om zo goed mogelijk aan te sluiten bij het niveau van het individuele kind. Ook maken we voor de kinderen die gebruik maken van VVE gebruik van het toetsingsysteem van Piramide. Het spelenderwijs toetsen van de kinderen biedt de peuterspeelzaalleidsters informatie, welke zij gebruiken om de kinderen tijdens hun verblijf op de peuterspeelzaal zo goed mogelijk voor te bereiden op het onderwijs. Voor elk kind wordt een overdrachtsformulier ingevuld en verstrekt aan de basisschool waar het kind gebruik van gaat maken. Het overdrachtsformulier voorziet in informatie die belangrijk is voor de basisschool om zo goed mogelijk aan te sluiten op de behoeften van het kind in het kleuteronderwijs. Kinderen die gebruik maken van het VVE programma worden overgedragen aan school middels een gesprek met de toekomstige leerkracht. Indien wenselijk zal ook de internbegeleider van school hierbij aanwezig zijn. In overleg met ouders kan de internbegeleider van de basisschool uitgenodigd worden om op de peuterspeelzaal te komen observeren, met als doel een beeld te krijgen van de begeleiding die het kind nodig heeft om zo op goede wijze gebruik te kunnen maken van het onderwijs. Pagina 8 van 12

9 ONDERSTEU- NING AUTONOMIE STRUCTUUR COMMUNI- CATIE DING BEGELEI- STIMU- LEREN 1. WELBEVINDEN EN ONTWIKKELING Door haar/zijn manier van werken stimuleert de pedagogisch medewerker het welbevinden en de ontwikkeling van de kinderen. De volgende interactievaardigheden worden daarbij gebruikt: Het bieden van emotionele ondersteuning Tonen van respect voor de autonomie Het bieden van structuur en het stellen van grenzen Praten, uitleggen en luisteren Het begeleiden van de interacties tussen de kinderen Het stimuleren van de ontwikkeling HET BIEDEN VAN EMOTIONELE ONDERSTEUNING Wij zorgen ervoor dat de kinderen zich emotioneel veilig, gerespecteerd, gewaardeerd en geaccepteerd voelen bij ons. Dit doen wij o.a. op de volgende manieren: Alle kinderen worden persoonlijk welkom geheten bij binnenkomst. Bij het wennen van de kinderen op de peuterspeelzaal, bieden de peuterspeelzaalleidsters veiligheid door open te staan voor de gevoelens van het kind. Troost bieden, waarbij we kijken naar de behoeften van het kind. Het kind begeleiden bij het omgaan met verschillende emoties zoals bijvoorbeeld boosheid of verdriet. Gebruik van familiefoto s en foto s van de kinderen en peuterspeelzaalleidsters om kinderen een gevoel van nabijheid te geven (herkenning). Tevens kan dit steun bieden aan kinderen die moeite hebben met wennen. Door kinderen positieve aandacht te geven stimuleren wij het zelfvertrouwen. Wij werken met vaste peuterspeelzaalleidsters en in geval van afwezigheid, vervangen wij elkaar zoveel mogelijk. De kinderen hebben allemaal een mentor, zij is het vaste aanspreekpunt voor de ouders. Kinderen mogen hun eigen pop of knuffel meenemen. HET TONEN VAN RESPECT VOOR DE AUTONOMIE Wij gaan er vanuit dat elk kind uniek is en recht heeft op eigen ideeën en wensen. Het bevorderen van de autonomie vinden wij erg belangrijk. Wij stimuleren de kinderen mee te helpen, met als doel kinderen een groepsbijdrage te kunnen laten leveren. Pagina 9 van 12

10 De kinderen mogen om de beurt de appels/koekjes uitdelen, we wachten op elkaar tot we gaan eten. We stimuleren de kinderen mee te doen aan gezamenlijke activiteiten, maar respecteren de keuze van het kind. Wij creëren situaties/momenten waarop kinderen zelf mogen kiezen wat ze willen doen. Wij laten de kinderen tijdens zingen/beweegspelletjes soms ook zelf kiezen. Wij geven kinderen de ruimte zelf te ontdekken en te experimenteren. Wij stimuleren de zelfredzaamheid van de kinderen bijvoorbeeld de zindelijkheid of de jas zelf aantrekken/ophangen. Wij spelen in op de initiatieven van het kind. Wij stimuleren oplossingsgericht denken van het kind, in activiteiten en in de interactie met andere kinderen. HET BIEDEN VAN STRUCTUUR EN STELLEN VAN GRENZEN Kinderen ontwikkelen zich het beste in een liefdevolle, veilige omgeving. Door regels te stellen en structuur te bieden, krijgen kinderen vat op hun omgeving. Wij zorgen voor een veilig klimaat door: Wij hanteren een duidelijk dagritme m.b.v. de dagritmekaarten. Wij stimuleren de kinderen zelf op te ruimen met behulp van gelabelde speelgoedbakken. Wij hanteren duidelijke regels en de peuterspeelzaalleidsters zitten hiermee op één lijn. Wij werken volgens vaste rituelen zoals bijvoorbeeld het zingen van een welkomst- en afscheidsliedje of het vieren van de verjaardagen. Wij hebben een voorbeeldrol naar de kinderen toe. COMMUNICATIE: PRATEN, UITLEGGEN EN LUISTEREN Wij maken de buitenwereld en gevoelswereld voor kinderen begrijpelijk door te praten, uit te leggen en naar de kinderen te luisteren. Communicatie naar ouders: er zijn vaste gespreksmomenten door de mentor, (mondelinge) dagelijkse overdracht, de website wordt bijgehouden evenals het mededelingenbord en er worden themabrieven verspreid via . Voorlezen, interactief voorlezen, bewust benoemen zijn hulpmiddelen bij het praten, uitleggen en luisteren. Wij gaan bewust om met onze communicatie om de actieve woordenschat te stimuleren; duidelijk praten, korte zinnen gebruiken en duidelijke opdrachten geven. Tijdens het kringgesprek komen alle kinderen aan bod en krijgen de ruimte om zich te uiten. Dit geldt ook tijdens activiteiten in de kleine kring. We stemmen onze communicatie af op de individuele behoeften en ontwikkeling van het kind. In de groep werken we aan beginnende geletterdheid door labels, woordkaarten e.d. op ooghoogte van de kinderen te hangen. HET BEGELEIDEN VAN DE INTERACTIES TUSSEN DE KINDEREN Wij stimuleren de verbondenheid in de groep en het wij-gevoel. In de kring benoemen wij ook de afwezige kinderen. Wij complimenteren samen spelen, delen en elkaar helpen om de interactie te bevorderen. In het spel van de kinderen stimuleren wij aandacht voor elkaar om de interactie te bevorderen. We creëren situaties en momenten waarin de kinderen worden gestimuleerd elkaar op een positieve manier te benaderen, zoals bijvoorbeeld tijdens het vieren van de verjaardag. Pagina 10 van 12

11 Wij begeleiden interacties tijdens het vrij spel en fantasiespel. HET STIMULEREN VAN DE ONTWIKKELING Wij laten kinderen groeien door ze nieuwe ervaringen op te laten doen. Dit doen wij door: Het aanbieden van een uitdagende speelleeromgeving. De verschillende hoeken waaronder de steeds wisselende thema/ontdekhoek. Het werken in thema s volgens Piramide. Het bewust plannen van activiteiten gericht op de verschillende ontwikkelingsgebieden, aansluitend op de individuele behoefte van het kind. Het aansluiten op de belevingswereld van de kinderen. Het werken met de methode Piramide. 2. PEDAGOGISCHE DOELEN Ieder jaar spreken wij drie pedagogische doelen af waar we op onze locatie extra aandacht aan besteden. We betrekken ouders bij het opstellen van deze doelen. In de periode van maart 2015 tot december 2015 staan de volgende onderwerpen centraal. Doel 1 De taalontwikkeling (individuele kinderen) is in kaart gebracht en begeleiding hierop aangepast Beoogd resultaat: de taalontwikkeling van de kinderen is in kaart gebracht, waardoor in activiteiten en vrije spelmomenten spelenderwijs door de medewerkers goed aangesloten kan worden bij de behoefte van de kinderen. Het uitgangspunt is kinderen voor te bereiden op een goede start in het basisonderwijs, dan wel knelpunten en begeleidingsbehoefte goed te kunnen overdragen aan de basisschool. Instrument: Overzicht taalontwikkeling peuters Groepsplan Edux Jaarplanning Edux Overdrachtsformulier Basisschool Acties: Peuterspeelzaalleidsters observeren de taalontwikkeling van de kinderen op hun groep met behulp van de jaarplanning vanuit EDUX, tijdens vrije spelmomenten en activiteiten. Peuterspeelzaalleidsters noteren opvallende zaken. Peuterspeelzaalleidsters passen hun activiteiten aan op de behoeften van de individuele kinderen op groep. Peuterspeelzaalleidsters brengen tijdens elk groepsoverleg verslag uit aan de teamleider. Peuterspeelzaalleidstes hebben in de overdracht naar de basisschool extra aandacht voor het duidelijk vermelden van de begeleidingsbehoefte van het kind. Doel 2 De rekenontwikkeling (individuele kinderen) is in kaart gebracht en begeleiding hierop aangepast Pagina 11 van 12

12 Beoogd resultaat: de rekenontwikkeling van de kinderen is in kaart gebracht, waardoor er in activiteiten en vrije spelmomenten spelenderwijs door de medewerkers goed aangesloten kan worden bij de behoefte van de kinderen. Het uitgangspunt is kinderen voor te bereiden op een goede start in het basisonderwijs, dan wel knelpunten en begeleidingsbehoefte goed te kunnen overdragen aan de basisschool. Instrument: Overzicht rekenontwikkeling peuters Groepsplan Edux Jaarplanning Edux Overdrachtsformulier Basisschool Acties: Peuterspeelzaalleidsters observeren de rekenontwikkeling van de kinderen op hun groep met behulp van de jaarplanning vanuit EDUX, tijdens vrije spelmomenten en activiteiten. Peuterspeelzaalleidsters noteren opvallende zaken. Peuterspeelzaalleidsters passen hun activiteiten aan op de behoeften van de individuele kinderen op groep. Peuterspeelzaalleidsters brengen tijdens elk groepsoverleg verslag uit aan de teamleider. Peuterspeelzaalleidsters hebben in de overdracht naar de basisschool extra aandacht voor het duidelijk vermelden van de begeleidingsbehoefte van het kind. Doel 3: Doorgaande lijn tussen PSZ en basisschool wordt bevordert Beoogd resultaat: Er is een goede doorgaande lijn tussen peuterspeelzaal en basisschool, welke de overgang van kinderen van peuterspeelzaal naar de basisschool vergemakkelijkt. Instrument: Gezamenlijke thema s Gezamenlijke activiteiten Acties: Peuterspeelzaalleidsters plannen in overleg met school 2 gezamenlijke thema s en twee verschillende activiteiten. Pagina 12 van 12