Handleiding Gastles Wandelen voor Water 2013

Transcriptie

1 Handleiding Gastles Wandelen voor Water 2013 Versie 1.1

2 Inleiding Je gaat één of meerdere gastlessen geven aan leerlingen van groep 7 en/of 8 die meedoen aan de actie Wandelen voor Water. De actie bestaat voor de kinderen uit verschillende onderdelen: - een gastles; - 6 km lopen met 6 liter water in een rugzakje; - sponsorgeld inzamelen bij familie en buren; - aandacht voor het lespakket Water, het blauwe Goud van Plan Nederland. Belangrijk doel van Wandelen voor Water is de bewustwording van de kinderen van de wereldproblematiek op het gebied van drinkwater en sanitatie. De gastles speelt daarbij een belangrijke rol. Wat in ieder geval in de gastles aan de orde moet komen is: - de water- en sanitatiesituatie in Nederland, zowel lokaal, regionaal als nationaal; - de water- en sanitatiesituatie in ontwikkelingsgebieden; - informatie over het project waarvoor de kinderen gaan lopen; - algemene informatie over Wandelen voor Water In deze handleiding vind je informatie en tips over hoe u de gastles kunt opzetten. We danken Simavi, AMREF en ZOA voor het geven van aanvullingen. Heeft u ideeën om deze gastles handleiding te verbeteren dan horen wij dat graag. Heb je na het lezen van deze handleiding nog vragen, neem dan contact op met de campagnecoördinator via info@wandelenvoorwater.nl. 2

3 Voorbereiding (rond eind februari) Gastdocent neemt zelf contact op met leerkracht voor het maken van een afspraak. Soms regelt het steunpunt dit voor de gastlesdocent. Stem dit even van tevoren met elkaar af. Tijdens dit gesprek informeren naar: Bespreek welke activiteiten je van plan bent om uit te voeren en check of dit aansluit. Zijn kinderen gewend om groepsopdrachten te doen? Zo ja, maak daar dan gebruik van. In groepjes zelf aan de slag gaan zorgt ervoor dat informatie langer blijft hangen. Informeer naar de groepsgrootte. Een groep moet uit max.40 leerlingen bestaan. Met dit aantal ben je nog in staat om een interactieve les te geven. Welke materialen klaar moeten liggen (viltstiften, vellen papier, scherm, video, PC, beamer). Soms werkt de leerkracht al met een digitaal schoolbord. Print minimaal 6-10 foto s uit (en plastificeer ze). Foto s zijn te vinden op de website van Wandelen voor Water. Of je kunt hier naar vragen bij het steunpunt. Aanwezigheid wereldbol of landkaart Aanwezigheid leerkracht tijdens gastles (i.v.m.overwicht). Check of ze het lespakket Water, het blauwe goud van Plan Nederland gebruikt hebben. Zo niet, verwijs er dan in je gastles naar. Vraag aan de leerkracht wat de kinderen over het project weten? Je kunt tijdens dit gesprek ook verwijzen naar de website van Wandelen voor Water > Projecten 2011 om meer te lezen is het project. De projectsheet is leesbaar gemaakt voor kinderen uit groep 7 en 8. De leerkracht kan deze bijvoorbeeld ook uitprinten en uitdelen in de periode voorafgaand aan de gastles. Op de dag zelf Neem mee: horloge o.i.d. om de tijd in de gaten te houden, foto s, films, kleine artikelen van de lokale bevolking om neer te zetten. De foto s moeten min. A4 formaat hebben Check nogmaals of de leerkracht aanwezig is (aanwezigheid=noodzakelijk) en vraag naar de groepsgrootte i.v.m. het indelen van de groepen bij het maken van de opdrachten. Zorg dat je op tijd bent om alles klaar te zetten en een praatje te maken met de leerkracht. Informeer bij de leerkracht wel (sponsor)acties ze zelf hebben bedacht Soms is dit al eerder kortgesloten met het steunpunt. Is dit niet het geval besteed er dan aandacht aan. Suggesties vind je verderop in deze handleiding. Vraag wat de kinderen inmiddels weten over het project en over Wandelen voor Water algemeen. Is dit hetzelfde als je hoorde tijdens het voorbereidende gesprek met de leerkracht? Kenmerken van groepen 7 en 8 1. Leeftijd: 10 tot 12 jaar. 2. Niveau: heel verschillend, van toekomstig VMBO tot toekomstig gymnasiast. 3. De spanningsboog van de kinderen is 20 à 30 minuten. Deel de les daarom op in blokken van ca minuten. 4. Vertel niet alleen maar, maar laat de kinderen ook opdrachten uitvoeren en meedenken. Prepuberteit: dus lange slungels van meiden, met nukken en geveinsde desinteresse, nog jochies van jongens maar noem ze niet jongetje. Ze weten behoorlijk veel van derde wereld problematiek (uit de lessen wereldoriëntatie) maar het interesseert ze niet altijd. Ze zitten vaak al zes jaar bij elkaar en vormen dus een hechte groep, zeker als er een nieuwe voor de klas getest moet worden op zijn/haar ruggengraat. Ze zijn gewend te werken in groepen (meestal staan zelfs de tafels al zo gegroepeerd). Check dat vooraf bij de leerkracht. Ze praten regelmatig overal tussen door. Ze steken hun vinger op en beginnen gelijk te praten; als je dat niet wilt moet je dat vooraf zeggen Gebruik geen moeilijke woorden, hun woordenschat is nog beperkt. Mondelinge informatie beklijft slecht (20%), visuele informatie al iets beter, zelf werken en elkaar informeren nog beter en het elkaar uitleggen (in een kringgesprek met discussie) aan de hand van persoonlijke ervaringen het beste. De groep is al gauw 24 tot 27 leerlingen groot. 3

4 De les zelf Introductie Stel jezelf duidelijk voor. Geef aan wat jouw relatie is met Wandelen voor Water. Informeer ook bij de kinderen zelf wat ze weten over Wandelen voor Water en het project. Geef aan wat je gaat doet en wat de opbouw is van de gastles. Tip: een pakkende openingszin helpt je om de aandacht op je te vestigen. Bijvoorbeeld hallo zeggen in de taal van het land. Of draag een kledingstuk (hoofddeksel of doek). Tip: houd je verhaal kort en bondig, weinig theorie en veel voorbeelden (evt. ondersteund door beeldmateriaal) Soort gastles Je maakt een keuze in het soort gastles dat je gaat geven: 1. Learn it by doing yourself les gastles voor een school dat bijvoorbeeld voor een keuzeproject gekozen heeft 2. Waterles een waterspecialist aan het woord 3. Projectles gastles rondom het gesponsorde project Learn it by doing yourself 5 min. Introductie min. Opdracht (foto s, tekeningen, woordspel) 25 min. Terugkoppeling Watersituatie in Nederland/jouw provincie Uitleg over project (leergesprek) 5-7min. Millenniumdoelen, afspraken, Wandelen voor Water, sponsoractiviteiten Afronden Waterles 5 min. Introductie 10 min. Kringgesprek (open leergesprek) 30 min. Watersituatie in Nederland (leergesprek, reageren) Waterstress (luisteren en reageren) Hoe komen ze daar aan hun water? Wandelen voor Water actie (doe) 5-7 min. Millenniumdoelen, Waarom Wandelen voor Water, sponsoractiviteiten Afronden Projectles 5 min. Introductie min. Het project (ondersteunende materialen foto, film etc) min. Het probleem- Waterstress (luisteren en reageren) min. Doe-opdracht /oplossingen (open leergesprek) 5-7 min. Millenniumdoelen, Afspraken, Wandelen voor Water, sponsoractiviteiten Afronden Algemene wetenswaardigheden land waarin project gesponsord wordt Verzamel leuke, interessante wetenswaardigheden over het project en het land zelf. Bijvoorbeeld de oppervlakte (ten opzichte van Nederland), de gemiddelde levensverwachting, hoofdstad van het land, aantal inwoners, aantal kinderen in dorp/stad/gehele land, wat ze eten, wat voor talen er gesproken worden, toegang tot water etc. etc. (vaak via Internet te vinden) 4

5 Basisinformatie Opdrachten Als je opdrachten start geef ze dan beperkt tijd, liever 75% klaar en stoppen dan wachten op de allerlaatste terwijl de rest de boel afbreekt. Ga niet zelf iets uitdelen, blijf voor de klas staan. Kinderen zijn gewend zelf uit te delen/te verspreiden. Of roep de hulp in van de leerkracht. Gaat het gesmeerd met de les dan kun je ontspannen op het bureau of op een stoel gaan zitten. Iets inbouwen van een competitief element kan goed uitpakken, maar mag geen doel op zichzelf worden (zorg zelf voor een kleinigheidje of bespreek of de leerkracht iets heeft) Bij een drukke groep alleen reageren op vingers (zoals afgesproken) en niet op elke roep ingaan. Bij ongewenst gedrag zeggen wat je wilt, niet zeggen wat je niet wilt. Aangeven dat leerlingen hun vinger op moeten steken. Water als sleutel tot vermindering van armoede 1. Hoe komen mensen in een ontwikkelingsland aan hun water? 2. Wie heeft allemaal water nodig? 3. Waar blijft het afvalwater? 4. Wanneer is water vies, wanneer is het ongezond? 5. Is er genoeg water op de wereld.? Hoe zit dat in het land van de verteller? CULTUUR/ GELOOF GELD Hoe zit dat bij de leerlingen. Hoeveel water heb jij nodig? Wat zou je kunnen missen als je maar twee emmers water per dag hebt.? TECHNIEK GEDRAG 6. Waar komt het drinkwater in jullie provincie vandaan? 7. Heeft jullie provincie ook een waterprobleem? 8. Hoe veilig (en hoe lekker) is ons water in jullie provincie? 9. Wat gebeurt in jullie provincie met het afvalwater en ons riool? 5

6 Onderwerpen Deze pagina s bevatten informatie bestemd voor de gastles. Maak een keuze in wat je wilt behandelen tijdens de gastles. Behandel in ieder geval de situatie hier in Nederland en daar. Situatie in Nederland Herkomst drinkwater. Verschil tussen de situatie in Nederland en de situatie in ontwikkelingslanden. Basisinformatie: In Nederland is er voldoende water om te voorzien in onze behoefte aan drinkwater. Er is grondwater en oppervlaktewater. Wie weet wat het verschil is? Ongeveer 2/3 van het drinkwater komt uit het regenwater (regenwater dat in de grond verdwijnt). 1/3 is afkomstig van oppervlaktewater, van de Rijn en de Maas. Voordat het water gedronken kan worden moet het eerst worden gezuiverd. <Uitleg over waterzuivering (gastlesdocenten met een achtergrond in waterzuivering kunnen kort iets vertellen over het waterzuiveringsbedrijf.tip: houd het eenvoudig)> Het grondwater in Nederland is van goede kwaliteit, eenvoudige zuivering is vaak al voldoende. Oppervlaktewater is meer vervuild, o.a. door het lozen van schadelijke stoffen. Dit water moet dus grondiger gezuiverd worden. Eerst wordt het water ingelaten in spaarbekkens, grote opvangbakken. Bepaalde slechte stoffen zinken dan naar de boden, wat voorzuivering wordt genoemd. Na ongeveer 6 maanden volgt nog een voorzuivering in het waterleidingbedrijf. Daarna wordt het water via een stelsel van leidingen naar de duinen gepompt. De duinen werken als een gigantische filter. Na ongeveer nog eens twee maanden wordt het water gefilterd voordat het water hier in Nederland klaar is voor gebruik als drinkwater. Vragen die vaak behandeld worden in de gastles 1. Waar komt het drinkwater bij de leerlingen vandaan? Het waterleidingbedrijf.. gebruikt in grondwater, met diepe putten en/of oppervlaktewater gezuiverd uit Rijn, Maas, Waal, IJssel, IJsselmeer, al dan niet met of zonder bodempassage door de duinen, de oever van de rivier etc. Het grondwater in de bodem van.. dat wordt gebruikt voor drinkwater is duizenden jaren oud. Etc. 2. Heeft ook waterproblemen? Natuur en verdroging Waterbehoefte industrie langs de rivieren Vervuiling van Maas, Waal en Rijn door de buren en onszelf De zandgronden problematiek Inzet van natuurgebieden zoals Biesbosch, spaarbekkens langs de Maas, de duinen,.. Etc.. 3. Hoe veilig (en hoe lekker) is het drinkwater in.? Het grondwater is vrij van schadelijke virussen en door het zeer zorgvuldig te behandelen blijft het ook bacterie- en virusvrij Het water is weinig kalkhoudend en dus zacht Koud water is altijd lekkerder Je draait de kraan open en er stroomt fris, helder, lekker water uit. Altijd. 4. Wat gebeurt in. met het riool en afvalwater? Er zijn. waterschappen in de provincie. die het rioolwater dat door de gemeenten wordt verzameld, zuiveren op zogenaamde rioolwaterzuiveringsinstallaties, voordat het geloosd wordt op de rivieren. De gemeente is verantwoordelijk voor het riool Regenwater hoort niet in het riool. Waar dan? Wie is de baas van de regen? Etc.. 6

7 De situatie daar Basisinformatie Ook in ontwikkelingslanden is er grondwater en oppervlaktewater maar door de onregelmatige regenval is de bevolking vaak aangewezen op tijdelijke waterstroompjes. Hiervoor moeten mensen op het platteland vaak kilometers lopen. Meestal halen vrouwen en kinderen het water uit rivieren, kanalen, bronnen en putten. In tegenstelling tot hier in Nederland wordt het water niet gezuiverd voordat het wordt gedronken. Sterker nog, mensen en dier vervuilen dit water extra door erin te poepen en plassen. Dit water is vaak besmet. 5. Hoe komen mensen in een ontwikkelingsland aan hun water? Grondwaterputten, ondiep, met emmer of handpomp Diepe putten met windmolen of dieselpomp Uit de rivier, langs de oever Meertjes, plassen Regenwater, smeltwater, water uit de bergen Distributie via waterverkopers met ezelskarretjes, emmers, tankwagens Waterdragers, lopen, 10 kilo in een emmer op je hoofd, door vrouwen, kinderen Watervluchtelingen, mensen op zoek naar water, nomaden, droogte slachtoffers 6. Wie heeft allemaal water nodig? 1. Mensen, om te drinken en eten te koken Schoonmaken (kleren, huis, douchen, handen wassen) Landbouw, veeteelt, groenteteelt, kassen, plantages Industrie, slachterijen, voedingsmiddelenindustrie, chemie Vissers Recreatie, toerisme (4x zo veel water nodig dan thuis), sport Natuur, dieren Ziekenhuizen, scholen, gebouwen, Energiecentrales Om 1 biefstukje te produceren zijn 250 emmers water nodig Oorlogen om water, ruzies over water, problemen met dammen Wie is belangrijker, wie krijgt het eerst. Nu hebben 1,2 miljard mensen (1 op de 5) geen toegang tot veilig drinkwater Afvalwater Met alleen schoon drinkwater voorkom je niet dat kinderen ziek worden. In Afrika hebben veel kinderen geen beschikking over een toilet en geen schoon water om hun handen te wassen. Ook niet op scholen. Rondom de scholen is het vaak ook vies, want je moet bij de school in bosjes poepen en plassen. Daar worden veel kinderen ziek van. Ook is het gevaarlijk. Daarom gaan veel kinderen niet naar school. Met het geld maken wij hurkwc s (latrines). Vraag Wie heeft er weleens een hurkwc gezien? Ze hebben ze bijvoorbeeld in Frankrijk veel. Indien mogelijk: Laat een foto van een hurkwc zien Latrines, poepdozen Het spoelt weg door open riolen, regenwaterstromen Ongezuiverd in de rivier, beken, meren Industrie loost ongezuiverd afvalwater Het komt allemaal in de zee terecht waar vis en koraal wordt vernietigd. WC komt van water closet (een pot waar water door stroomt en de poep meeneemt), uitgevonden door een Engelsman, ruim 100 jaar geleden. Maar de Chinezen hadden dat al meer dan 2000 jaar geleden. Hoe zou het dan geheten hebben? 7

8 Vervuild water brengt ziekten over (malaria, diaree), besmettingen (cholera, tyfus, dysenterie) en vernietigt de natuur. Sommige vervuiling wordt niet afgebroken en komt in de voedselketen terecht (vis, gras, planten, water). Elke dag sterven 6000 kinderen als gevolg van ongezond water. Dat zijn 30 vliegtuigen vol per dag. 7. Wanneer is water vies, wanneer is het ongezond? Regenwater is vies, troebel, grijs, warm, niet lekker maar wel gezond Helder water waar bacteriën in zitten is lekker en schoon, maar zeer ongezond. Zwembadwater is vies, smaakt naar chloor, maar is wel veilig. Een afgesloten waterput heeft zeer gezond en betrouwbaar drinkwater. Een put waar mens en vee bijkomt is smerig, vies en ongezond. Water uit de rivier is onveilig, ook al pak je het schone, niet troebele bovenste waterlaagje. Bacteriën en virussen, chemicaliën en oplosmiddelen zie je niet maar zijn zeer ongezond. Troebeldeeltjes zoals kalk, waterdiertjes, stof en zand zijn niet appetijtelijk maar niet ongezond. Een waterfilter dat niet wordt schoongemaakt wordt een bron van smerigheid en is dus ongezond en vies. Een waterplaats vlak bij een poepdoos is zeer ongezond. Hygiëne Volwassenen en kinderen moeten weten dat goede hygiëne heel belangrijk is. Bijvoorbeeld dat je na elk wc-bezoek en voor het eten je handen moet wassen. Omdat ze bacteriën doden. Als je je handen wast heb je minder kans op diarree. Kinderen vertellen graag over wat ze op school hebben geleerd. In ontwikkelingslanden maken we hier vaak gebruik van zodat broertjes, zusjes, vriendjes, vriendinnetjes en ouders zo geïnformeerd worden en het over gaan nemen. Soms wordt voorlichting gegeven door middel van een toneelstuk. Niet iedereen heeft namelijk een radio of televisie. Vraag Hoe zorg jij ervoor dat je hygiënisch bent? Tandenpoetsen (2x per dag), handen wassen als je thuis komt, je haar kammen, je nagels knippen en je elke dag douchen of je wassen. 8. Is er genoeg water op de wereld? 70% van de aarde is water, maar allemaal zout water. Nog geen 3% is zoet water, maar merendeel daarvan is bevroren in ijs op de noord en zuidpool en op de toppen van de bergen in gletsjers. Zuinig aan dus en goed beschermen. Water is slecht verdeeld. Het ergste zijn de droge gebieden in Noord Afrika en het Midden Oosten (de woestijnen) maar ook daar wonen mensen (1 op de 20 van de wereld!!) Ook slecht verdeeld is zon en regen. In Afrika valt 3x zoveel regen als in Nederland. Maar bij ons regent het heel vaak, daar maar 2x per jaar. Rivieren die door meerdere landen lopen leiden soms tot ruzies. Want wie aan het einde zit van de rivier krijgt wel alle rotzooi, maar niet altijd genoeg water. Wie is de baas van regenwater? Het komt van boven, als het te weinig is wordt het opgevangen en krijgt het een baas, als het te veel is wil niemand het hebben en schuift men het door aan anderen. Kunnen we van zout water zoet water maken? Ja, het is wel duur maar het kan al 40 jaar. Hoe komen de astronauten aan hun water op de maan en in de ruimte? Ze zuiveren hun 8

9 Watergebruik Als je bij ons in Nederland de kraan opendraait is het vanzelfsprekend dat er schoon water uitkomt. We gebruiken schoon drinkwater om ons en onze omgeving schoon te houden. Water gebruiken bij bijna alles wat we produceren. Omdat we in Nederland eenvoudig bij water kunnen, gebruiken we ook veel. We blijven bijvoorbeeld langer onder de douche blijven staan. De tuinslang gebruiken of je grote zwembad in de tuin vol te laten lopen etc. etc. We gebruiken in Nederland wel meer dan 140 liter per dag. In Amerika gebruiken ze zelfs veel meer: 700 liter. Het meeste water verbruik je met douchen en in bad gaan. Maar ook de wasmachine en de wc doorspoelen kost een heleboel water. Vraag In Nederland kan iedereen gemakkelijk aan schoon drinkwater komen. Hoeveel procent in Afrika kan dat niet? Vraag aan enkele kinderen hun vinger op te steken als ze het antwoord denken te weten. Antwoord: 38%. 300 miljoen mensen in Afrika hebben geen toegang tot schoon drinkwater. Zij gebruiken vervuild water uit rivieren, meertjes en onbeschermde waterbronnen die allerlei ziektes veroorzaken. Opdracht Laat de leerlingen zelf berekenen hoeveel water zij gebruiken. Schrijf de activiteit op het bord of flip-over (het beste kan je dit van tevoren al dan niet en het bedekken). Laat leerlingen naar voren komen om op het bord te noteren hoeveel liter zij denken te verbruiken met onderstaande activiteiten. Hoe vaak ga je naar de wc? 4 liter voor kleine boodschap, 6-9 liter voor de grote boodschap Heeft de school waterbesparende toiletten? Hoeveel water heb je nodig om eten te koken en te drinken: 5 liter Om af te wassen? 5 liter Tanden poetsen: 2 liter Handen wassen: 1 liter Douchen: 50 liter Kleren wassen, sporten, fietsen, stoeien. Auto wassen met de tuinslang: 150 liter Schoonmaken: 20 liter Tanden poetsen, handen wassen, douchen, in bad. Bijzondere dingen (aquarium verversen, zwembad thuis, lekkende kranen,..). <zie ook cirkeldiagram op laatste pagina handleiding> 2. Waterschaarste Om redelijk te kunnen leven heeft iedereen per dag ongeveer 80 liter water nodig. Driekwart van de wereldbevolking heeft niet meer nodig dan 50 liter per dag. In sommige landen moeten mensen vaak per dag alles doen met een paar liter water per dag. Opdracht Geef de kinderen 2 emmers water en vraag ze om zich te verplaatsen in een ontwikkelingsland (bijv. Het land dat de gastdocent/verteller goed kent). Wat doe je dan niet meer, hoe zuinig kun je zijn? 3. Foto s kijken Opdracht Geef de kinderen (er zijn al groepjes gevormd) foto s op A4-formaat waarop veel te zien is. Laat ze kijken en laat ze dan vertellen wat ze allemaal zien en wat dat kan betekenen. 9

10 Millenniumdoelen In 2008 hebben 189 landen met elkaar afgesproken dat in 2015 er beter uit moet zien. Ze zetten 8 concrete doelen op papier die de armoede, ziekte en honger terug moeten dringen. Dit noemen we Millenniumdoelen. Evt. vraag stellen: wie weet welke doelen er gesteld zijn? 1. minder armoede 2. iedereen naar school 3. mannen en vrouwen gelijk 4. minder kindersterfte 5. gezonde moeders 6. minder dodelijke ziektes 7. schoon drinkwater 8. eerlijke handel en medicijnen Met het geld dat alle kinderen ophalen voor Wandelen voor Water helpen wij om doel 7 (schoon drinkwater) te bereken. In doel 7 staat dat het aantal mensen zonder schoon en veilig drinkwater in 2015 gehalveerd moet zijn ten opzichte van Afsluiting Jullie weten nu meer over waterproblematiek in ontwikkelingslanden. Door mee te lopen voor Wandelen voor Water helpen jullie mee aan het oplossen van een deel van de problemen. Sponsors zoeken <let op: eerst vooraf bespreken met leerkracht wel acties de school zelf al bedacht heeft.> Wijzen op het belang van het zoeken van sponsors om het project te steunen. Kinderen enthousiasmeren. Opdracht: Opbrengst concreet maken: 1 wc/pomp bouwen kost xx euro. Hoeveel denken jullie op te halen met de school/groep. Dat betekent dat jullie met de opbrengst xx pompen, waterfilters, wc s gebouwd kunnen worden. (bij de berekening kan je uitgaan van 32,50 euro opbrengst per kind.het steunput zelf weet wat bijvoorbeeld de kosten zijn voor een latrine (wc). Hoe vinden kinderen sponsors? In de naaste omgeving. Denk hierbij aan ouders, buren, vrienden en kennissen kunnen hen sponsoren voor de 6 kilometerwandeling. (LET OP: dit is geen huis-aan-huis collecte, een kind mag dus alleen bij bekenden langsgaan.) Uit ervaring weten we dat een kind gemiddeld tussen ca. 32,50 euro ophaalt met de sponsorloop.. Onderstaand een aantal tips om dit bedrag bijeen te krijgen. Of liever nog, te overtreffen!: - zamel lege statiegeldflessen in. - vraag aan opa/oma, tantes/ooms, buurvrouw/buurman, vrienden van je ouders of ze willen helpen. - laat ouders het sponsorformulier meenemen naar kantoor om daar te vragen of hun collega s je willen sponsoren. - op verjaardagen van familie rondgaan met sponsorformulier. - spaar je zakgeld op of bewaar je rapportgeld. - maak iets of verkoop iets, bijvoorbeeld de voetbalplaatjes die je nog over hebt - vraag op school of de ouders van kinderen van lagere klassen willen sponsoren - klusjes doen (heitje voor een karweitje), zoals straat vegen, vuilniszak wegbrengen, boodschappen doen, auto s wassen. - schrijf een stukje voor in de (school)krant en zet daarin een oproep om geld in te zamelen voor jullie project (overleg wel even met het steunpunt wat zijzelf bedacht hebben zodat er geen overlap is). - stuur een artikel in voor de krant met de oproep of jullie project gesponsord kan worden.(stem wel even af met de contactpersoon van het project. - organiseer een rommelmarkt op school. 10

11 Sponsorformulier Met het sponsorformulier kunnen de sponsors (de bekenden die je steunen tijdens je sponsorloop) inschrijven. Na afloop van de sponsorloop moet de leerling het geld bij sponsors ophalen en op school inleveren. Als je dat wilt kan een van je ouders evt meegaan als het geld opgehaald wordt (we krijgen hier weleens vragen over omdat ouders het soms risicovol vinden als hun kind met een flink bedrag over straat gaat.) De school maakt het bedrag over aan het steunpunt onder vermelding van hun projectnummer en schoolnaam. Tip: als de leerkracht het geld op zijn eigen rekening stort en het vervolgens overboekt, dan zijn er geen stortingskosten. Besluit hij het direct over te boeken naar het steunpunt of naar Aqua for All dan zijn deze stortingskosten er wel. De gratis rugzakken om je 6 liter water in te doen (er passen precies 4 PET-flessen in) zijn eind januari/begin februari al afgeleverd. Informeer ouders en leerlingen vroegtijdig dat deze klaargezet worden. Als er opmerkingen zijn over waterverspilling, kan je ze evt. met water uit een sloot vullen. Bij de finish van elke wandelroute is er de mogelijkheid om te PET-flessen te legen. Het water wordt ook zo teruggebracht in de kringloop van de natuur. N.B. In overleg met de leerkracht kan ook een bestemming gevonden worden (planten water geven in alle klassen, water tijdens en na afloop deels opdrinken, in het toilet leeggieten etc.) Veel steunpunten kiezen ervoor om de flessen met water uit een meertje of plas te gebruiken. Na afloop kan de school de totale opbrengst aan ouders en verzorgen bekend maken met behulp van de poster Bedankt. De leerkracht heeft deze gelijk met de rugzakjes, vlaggenlijn en andere posters ontvangen. Wandeling Noem nog even datum, tijdstip etc van de wandeling (als het goed is hangen de posters voor Wandelen voor Water al in de school). Laat anders een voorbeeld zien. Als ze de datum nog niet aan het steunpunt doorgegeven hebben, dan kan je deze noteren en doorgeven of vragen aan de leerkracht of ze het doorgeeft aan het steunpunt. <Voor gastlesdocent/leerkracht> Uitleg Wandelen voor Water Wat is Wandelen voor Winter? Wandelen voor Water is een sponsorloop voor kinderen uit groep 7 en 8 van de basisschool. Kinderen lopen 6 kilometer met een rugzakje waarin 6 liter water zit. Het rugzakje ontvangen ze van Wandelen voor Water en mogen ze na afloop van de loop bewaren. De gedachte achter de sponsorloop is dat ze de praktijk van alledag voor veel kinderen in ontwikkelingslanden zelf ervaren. De loop laten ze sponsoren door bekenden: vrienden, familie, buren etc. Een belangrijk doel van Wandelen voor Water is dat men bewustwording creëert voor wereldproblematiek op het gebied van drinkwater en sanitatie. De opbrengst komt ten goede aan het project waar de leerkracht voor gekozen heeft. Waar vindt Wandelen voor Water plaats? In het gehele land worden wel overall wandelingen georganiseerd. Door steunpunten worden op vele locaties wandelroutes uitgezet. Sommige scholen kiezen ervoor om zonder steunpunt te wandelen of hebben wel een steunpunt, maar zetten hun wandeling zelf uit. Er doen wel kinderen van 500 basisscholen mee. Wanneer vindt Wandelen voor Water plaats? Wandelen voor Water wordt gehouden in de week waarin de Wereldwaterdag gepland staat. Dit is elk jaar op 22 maart. In 2013 vinden wandelen de meeste scholen op woensdag 20 maart. 11

12 Hoeveel liter water gebruiken wij elke dag? 3 liter; 2% 7liter ; 5% 7 liter ; 5% 26 liter; 19% 54 liter; 41% 38 liter; 28% bad & douche toilet kleren wassen afwassen koken en drinken overig 12