Mondademen Duimzuigen Verkeerd slikken

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Mondademen Duimzuigen Verkeerd slikken"

Transcriptie

1 Mondademen Duimzuigen Verkeerd slikken

2 Je mond gebruik je de hele dag: je eet en drinkt ermee, je praat, zoent, lacht en huilt ermee. Maar soms gebruik je je mond, waar hij niet voor bedoeld is: door je mond ademen, duimzuigen, of verkeerd slikken. Deze brochure vertelt iets over de gevolgen daarvan en geeft adviezen om je mond goed te gebruiken. Mondademen Door de neus ademen is veel beter dan door de mond ademen, want in de neus wordt de lucht die je inademt, verwarmd en gezuiverd. De gevolgen van mondademen kunnen zijn: er is meer kans op infecties zoals keel- en oorontsteking, verkoudheid of ontstoken amandelen de spieren van lippen, tong en wangen worden slapper de tong komt te ver naar voren, waardoor hij tijdens het slikken en het praten teveel tegen de tanden duwt je kunt minder goed ruiken. Duimzuigen Baby s hebben een grote zuigbehoefte: zuigen op duim of vinger geeft hen een veilig gevoel. Wanneer het duim- of vingerzuigen langdurig blijft bestaan, kan dat nadelige gevolgen hebben. Op die manier ontstaat een verkeerde tonghouding: tijdens het zuigen ligt de tong onder in de mond, de tongpunt meestal tegen de onderlip. Daardoor blijft de mond vaak open staan en wordt er door de mond geademd in plaats van door de neus. Deze foute tongligging kan weer gevolgen hebben: het slikken gaat verkeerd, met de tong tussen de tanden de uitspraak van bepaalde klanken is niet goed omdat de tong ook bij het praten tussen de tanden komt. Duim- en/of vingerzuigen kan ook invloed hebben op de stand van de tanden en op de vorm van de bovenkaak. Dat heet: open beet of overbeet. Door het duimen kan het gehemelte omhoog geduwd worden. Hierdoor groeit het neustussenschot scheef. 2

3 Verkeerd slikken Als je goed slikt, blijft de tong achter de tanden en zijn de lippen op elkaar. Slik je verkeerd, dan kunnen de gevolgen zijn: het gebit wordt vervormd: de tanden staan te ver naar voren en/of er ontstaat een opening tussen de boven- en ondertanden; hierdoor sluiten de lippen soms moeilijker, waardoor de kans op mondademen toeneemt de kaak raakt vervormd, waardoor de tanden te weinig ruimte krijgen er ontstaat een verkeerde uitspraak, omdat de tong te ver tussen de tanden door komt Vaak zijn de gevolgen van mondademen, duimzuigen en verkeerd slikken pas merkbaar als het kind wat ouder is. Daarom is het belangrijk om al op jongere leeftijd te proberen de problemen vóór te zijn. 3

4 Ademen door de neus Wanneer de neus schoon is, kun je er goed door ademen en mee ruiken. Leer uw kind daarom regelmatig de neus te snuiten of op te halen. Zorg ervoor, dat uw kind een zakdoek bij zich heeft. Als de neus verstopt is, kan snuiven met zout water helpen. Dit kunt u kopen bij de drogist of zelf maken: 1 theelepel zout oplossen in een glas lauw water. Leg de oplossing op een lepel en snuif het op: één neusgat tegelijk. Neus snuiten 1. doe de lippen op elkaar, houd de mond dicht 2. houd één neusgat dicht en snuit het andere uit; blaas de lucht door het neusgat naar buiten en niet in de wangen; doe het niet te hard! 3. snuit daarna het andere neusgat Neus ophalen De neus ophalen is weliswaar niet een smakelijke, maar wel een gezonde manier om de neus schoon te houden. Wat loskomt, kun je gewoon doorslikken. Neusademen Laat uw kind een plat voorwerp tussen de lippen houden. Dat voorwerp kan zijn: een lollie- of ijsstokje, een dun rietje, een grote platte knoop of een gewassen gulden, een zoutstengeltje, een chocoladesigaret... Het werkt ook goed om een kettinkje met een platte hanger, bijvoorbeeld een sterrenbeeld om de nek te hangen, zodat uw kind altijd zelf iets bij zich heeft om te oefenen. Een knoop aan een touwtje kan natuurlijk ook. Let wel goed op, dat het voorwerp tussen de lippen gehouden wordt en niet tussen de tanden. Om voor uw kind de oefeningen leuker te maken, kunt u ondertussen voorlezen, televisie kijken, een spelletje doen, laten kleuren, puzzelen enzovoort. Begin met een paar minuten per dag en bouw dat dan uit naar een langere tijd. 4

5 Ruiken als oefening Ruik maar eens goed, wat er allemaal te ruiken valt aan lekkere en vieze luchtjes: zeep, nagellak, verf, shampoo, benzine, kaas... maak een reuk-memory : vul steeds twee zakjes met dezelfde geurtjes; maak een stapel van de zakjes en laat uw kind al ruikend uitzoeken, welke twee zakjes dezelfde geur hebben. Blazen door de neus blaas met de neus een kaars uit blaas een licht balletje vooruit speel op een neusfluit: die zijn in de fopwinkel te koop. Neem contact op met de logopedist, als u nog vragen heeft! 5

6 Oefentips vertel uw kind, wáárom hij/zij iets moet afleren of aanleren begin niet vlak voor een feestdag of andere belangrijke gebeurtenis, zoals verjaardag, verhuizing of geboorte van een broertje of zusje maak samen een kalender: plak er een stickertje op, als het goed gaat, ofteken er iets op stel eventueel een beloning in het vooruitzicht, b.v. een avond wat langer opblijven, een bezoek aan de kinderboerderij, een uitje... oefen op vaste dagen en op vaste tijden, houd er een ritme in oefen liever een paar keer per dag kortdurend, dan één keer (per dag) langere tijd doe niet elke keer dezelfde oefeningen: varieer! oefen met uw kind alléén, niet met anderen erbij oefen niet te schools, haal uw kind er niet voor uit zijn spel mopper niet, als het niet lukt; geef een complimentje, als het wél lukt corrigeer niet, als er anderen in de buurt zijn; een herinneringssignaal, een geheimpje tussen ouder en kind, kan natuurlijk wél! probeer de oefeningen ook zélf mee te doen schrijf voor uzelf op, hoe het gaat: maak b.v. één keer per week een klein verslagje. Neem contact op met de logopedist, als u nog vragen heeft! 6

7 Lipoefeningen houd de lippen tien tellen stevig op elkaar maak met de lippen een klein rondje; probeer dit tien tellen vast te houden (een varkenssnoetje ) lipratelaar: blaas tegen de lippen, zodat ze gaan trillen (briesen als een paard) geef kusjes (écht en in de lucht): zachte kusjes en klapzoenen maak kusjes op papier met gestifte lippen stift de lippen en wrijf ze over elkaar, of doe alsof zeg mét en zonder geluid: aa - oe, ie - aa, uu - aa, oo - ee; doe een sirene na: ie - oe, taa - tuu laat de tanden zien als een boze hond: de kiezen blijven op elkaar vouw de bovenlip over de onderlip en daarna de onderlip over de bovenlip vouw de lippen om de tanden als iemand zonder tanden trek gekke bekken maak een poezesnor: houd een potlood of een rietje tussen de bovenlip en de neus houd een thee- of eierlepeltje tussen de lippen: leg er een dropje of rozijntje op en laat het tien tellen liggen neurie een liedje eet een dropveter of een spaghettisliert op zonder de handen te gebruiken doe blaasspelletjes, zoals bellen blazen en blaasvoetbal Neem contact op met de logopedist, als u nog vragen heeft! 7

8 Hulpverlening Gelderland Midden Locatie Ede : Locatie Arnhem:

Libra R&A locatie AC Tilburg/Breda. Mondademen en mondmotoriek

Libra R&A locatie AC Tilburg/Breda. Mondademen en mondmotoriek Libra R&A locatie AC Tilburg/Breda Mondademen en mondmotoriek Mondademen en mondmotoriek Bevorderen van neusademhaling en verbetering van de mondmotoriek bij kinderen Er zijn veel kinderen die door de

Nadere informatie

Over (fop)spenen, duimzuigen en open mond ademen www.cjggooienvechtstreek.nl

Over (fop)spenen, duimzuigen en open mond ademen www.cjggooienvechtstreek.nl regio Gooi en Vechtstreek Over (fop)spenen, duimzuigen en open mond ademen www.cjggooienvechtstreek.nl n Over (fop)spenen, duimzuigen en open mond ademen Zuigen op een fopspeen of duim is slecht voor de

Nadere informatie

Spelletjes voor je mond. Afdeling Logopedie

Spelletjes voor je mond. Afdeling Logopedie Spelletjes voor je mond Afdeling Logopedie Voor de ouders De spelletjes in deze folder zijn voor iedereen leuk, maar ze zijn vooral bedoeld voor kinderen die veel met de mond open zitten, slappe mondspieren

Nadere informatie

Spelletjes rond je mond

Spelletjes rond je mond Spelletjes rond je mond Informatie voor ouders/verzorgers In deze folder staan spelletjes voor kinderen die veel met de mond open zitten en door de mond ademhalen. De spelletjes maken de mondspieren sterker.

Nadere informatie

Afwijkende mondgewoonten. Logopedie. Postadres. 0297 29 16 16 0297 28 42 81 gemeente@derondevenen.nl www.derondevenen.nl

Afwijkende mondgewoonten. Logopedie. Postadres. 0297 29 16 16 0297 28 42 81 gemeente@derondevenen.nl www.derondevenen.nl Afwijkende mondgewoonten Postadres Bezoekadres Untitled-715 1-2 Postbus 250 3640 AG Mijdrecht Croonstadtlaan 111 3641 AL Mijdrecht T F E I Logopedie 0297 29 16 16 0297 28 42 81 gemeente@derondevenen.nl

Nadere informatie

Duimen, vingerzuigen of de fopspeen

Duimen, vingerzuigen of de fopspeen Duimen, vingerzuigen of de fopspeen Duimen, vingerzuigen of de fopspeen Duim-, vinger- of speenzuigen komt vaak voor bij baby s en peuters. Ze doen dit vooral tijdens voorlezen, muziek luisteren, tv-kijken

Nadere informatie

Kindernieuws. Jeugdgezondheidszorg. Het afwennen van de speen en de zuigfles. Veelzijdig in zorg

Kindernieuws. Jeugdgezondheidszorg. Het afwennen van de speen en de zuigfles. Veelzijdig in zorg Kindernieuws Het afwennen van de speen en de zuigfles Veelzijdig in zorg Jeugdgezondheidszorg Het belang van ademhalen door de neus Ademhalen door de neus is beter dan door de mond. Elke pasgeboren baby

Nadere informatie

DEEL I: KAAKOEFENINGEN. dit werk is auteursrechtelijk beschermd

DEEL I: KAAKOEFENINGEN. dit werk is auteursrechtelijk beschermd DEEL I: KAAKOEFENINGEN I Kaakoefening 1 Doe je mond wijd open en dicht, net alsof je in een appel bijt. II Kaakoefening 2 Beweeg je onderkaak van voor naar achter, net zoals je de lade van een kast open-

Nadere informatie

Spelletjes voor je mond

Spelletjes voor je mond Spelletjes voor je mond Afdeling Logopedie Locatie Purmerend/Volendam Voor de ouders De spelletjes in deze folder zijn voor iedereen leuk, maar ze zijn vooral bedoeld voor kinderen die veel met de mond

Nadere informatie

Articuleren en voelen van de klanken

Articuleren en voelen van de klanken Articuleren en voelen van de klanken Ingrid van Loosbroek Astrid Geudens Marjolein Noé Eline Van Kerckhove Voor een sterke teken-klankkoppeling is het alzijdig verkennen van zowel de klank als de letter

Nadere informatie

Stemwerkschrift. Inhoud

Stemwerkschrift. Inhoud Stemwerkschrift Inhoud Allerlei dingen, die slecht zijn voor je stem Schreeuwen Voor je ouders Schreeuwen Schrapen en kuchen Voor je ouders Schrapen en kuchen Gekke stemmetjes nadoen Voor je ouders Gekke

Nadere informatie

Handreiking afwijkende mondgewoonten

Handreiking afwijkende mondgewoonten Adempunt Praktijk voor logopedie en ademtherapie Yolande Kylstra Viva Handreiking afwijkende mondgewoonten Inhoud 2 3 4 5 6 7 8 Wat zijn afwijkende mondgewoonten? Over mondademen : wat gebeurt er wanneer

Nadere informatie

Logopedie Sophie Gortzak maart 2010

Logopedie Sophie Gortzak maart 2010 Logopedie Sophie Gortzak maart 2010 Inleiding Ik doe mijn werkstuk over logopedie omdat ik het een interessant onderwerp vond en mijn moeder is logopedist. Mijn hoofdstukken zijn: 1Wat is logopedie? 2Wie

Nadere informatie

Thema 1 Concentratie. Waarom? Wanneer? Hoe? Kringgesprek

Thema 1 Concentratie. Waarom? Wanneer? Hoe? Kringgesprek Thema 1 Concentratie Waarom? Concentratieoefeningen helpen leerlingen om zich beter te focussen zodat ze hun aandacht beter bij hun werk kunnen houden. Wanneer? Hoe? Als de leerlingen snel worden afgeleid

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Logopedie bij kinderen met een spraakstoornis Fonematische articulatiestoornis Afwijkende mondgewoonten

PATIËNTEN INFORMATIE. Logopedie bij kinderen met een spraakstoornis Fonematische articulatiestoornis Afwijkende mondgewoonten PATIËNTEN INFORMATIE Logopedie bij kinderen met een spraakstoornis Fonematische articulatiestoornis Afwijkende mondgewoonten 2 PATIËNTENINFORMATIE Door middel van deze informatiefolder wil het Maasstad

Nadere informatie

Waar kunt u nu aan merken dat uw kind niet goed hoort of moeite heeft met luisteren?

Waar kunt u nu aan merken dat uw kind niet goed hoort of moeite heeft met luisteren? Horen en Luisteren Horen en luisteren Horen en luisteren zijn niet hetzelfde. Horen heeft te maken met de geluiden die het oor binnenkomen; luisteren heeft te maken met wat je met die geluiden doet. Om

Nadere informatie

Neus spoelen Met zout water bij volwassenen

Neus spoelen Met zout water bij volwassenen Neus spoelen Met zout water bij volwassenen Albert Schweitzer ziekenhuis Polikliniek KNO april 2015 pavo 0372 Inleiding De KNO-arts heeft u aangeraden om uw neus te spoelen met een zoutoplossing. Zo kunt

Nadere informatie

Mondharmonica is gemerkt: G (De laagste bluesharp) G# A A# B C C# D D# E F F# (De hoogste Bluesharp)

Mondharmonica is gemerkt: G (De laagste bluesharp) G# A A# B C C# D D# E F F# (De hoogste Bluesharp) Introductie Veel bluesmuzikanten zijn autodidact. Dat past goed in de traditie en de sfeer van de bluesmuziek. Een beetje hulp kan natuurlijk altijd handig zijn. Er zijn bluesharplessen te vinden op het

Nadere informatie

Leren praten. Praten gaat niet vanzelf, praten moet je leren. Een kind leert praten door horen, zien en doen.

Leren praten. Praten gaat niet vanzelf, praten moet je leren. Een kind leert praten door horen, zien en doen. Leren praten Leren praten Praten gaat niet vanzelf, praten moet je leren. Een kind leert praten door horen, zien en doen. De rol van de ouders is heel belangrijk. Zij geven het goede voorbeeld, zij reageren

Nadere informatie

De beugelbehandeling. Het verloop van de behandeling

De beugelbehandeling. Het verloop van de behandeling De beugelbehandeling Het verloop van de behandeling Eerste consult Bij het eerste consult kijken we naar uw gebit, de kaken en het gezicht. We vragen u naar uw verwachtingen en eventuele tandheelkundige

Nadere informatie

Een mondje-vol scheve tanden: hoe krijg je ze weer recht

Een mondje-vol scheve tanden: hoe krijg je ze weer recht patiënteninformatie raadpleging kindergeneeskunde Een mondje-vol scheve tanden: hoe krijg je ze weer recht ALGEMEEN ZIEKENHUIS SINT-JOZEF Oude Liersebaan 4-2390 Malle tel. 03 380 20 11 - fax 03 380 28

Nadere informatie

- je kan me wat - module 4. docere delectare movere

- je kan me wat - module 4. docere delectare movere - je kan me wat - module 4 docere delectare movere je kan me wat ROCvA - educatie nt2taalmenu.nl - ROCvAmodule 4 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 je kan me wat nt2taalmenu.nl module 4 1 1 2 3

Nadere informatie

Zintuigen. zien ruiken. horen. voelen. proeven

Zintuigen. zien ruiken. horen. voelen. proeven Zintuigen horen proeven zien ruiken voelen inhoud 1. Zintuigen 3 2. Je ogen 4 3. Je oren 6 4. Je neus 8 5. Je tong 11 6. Je huid 12 7. Filmpje 14 Pluskaarten 15 Bronnen en foto s 17 Colofon en voorwaarden

Nadere informatie

Introductie logopediepraktijk. Van brabbelen tot babbelen. Ons team van logopedisten. Doelstellingen informatieavond.

Introductie logopediepraktijk. Van brabbelen tot babbelen. Ons team van logopedisten. Doelstellingen informatieavond. Van brabbelen tot babbelen Introductie logopediepraktijk heeft vestigingen in Staphorst, Nieuwleusen, Oudleusen en Balkbrug. We werken in een team van 5 logopedisten. 8 oktober 2013 Pinkeltje Balkbrug

Nadere informatie

Oktober 2012. Beste ouders, verzorgenden en andere belangstellenden! Hier is de Nieuwsbrief van oktober. Veel leesplezier!

Oktober 2012. Beste ouders, verzorgenden en andere belangstellenden! Hier is de Nieuwsbrief van oktober. Veel leesplezier! Oktober 2012 Beste ouders, verzorgenden en andere belangstellenden! Hier is de Nieuwsbrief van oktober. Veel leesplezier! Agenda (zie ook agenda website!) 26-10 Groep 6,7,8 Tripodia 30-10 Personeelsvergadering

Nadere informatie

neus-keel-oor informatiebrochure Mondje toe! oefenboekje om neusademhaling te stimuleren (voor ouders en leerkrachten)

neus-keel-oor informatiebrochure Mondje toe! oefenboekje om neusademhaling te stimuleren (voor ouders en leerkrachten) neus-keel-oor informatiebrochure Mondje toe! oefenboekje om neusademhaling te stimuleren (voor ouders en leerkrachten) Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Wat is mondademen? Waarom verkiezen wij de neusademhaling?

Nadere informatie

Laat uw ogen elk deel grondig verkennen, alsof u nog nooit zoiets heeft gezien.

Laat uw ogen elk deel grondig verkennen, alsof u nog nooit zoiets heeft gezien. MINDFULNESS Tips en oefeningen voor thuis Mindfulness leert mensen te leven met aandacht en bewust met handelingen en gedachten in het hier en nu om te gaan. Dit kan sommige mensen wat zweverig in de oren

Nadere informatie

Lesbrief 6. Gezondheid

Lesbrief 6. Gezondheid www.edusom.nl Opstartlessen Lesbrief 6. Gezondheid Wat leert u in deze les? Praten met de dokter. Zinnen maken. Zeggen dat iets niet zo is. Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente

Nadere informatie

Afasie en logopedie informatie voor naasten/familie

Afasie en logopedie informatie voor naasten/familie Afasie en logopedie informatie voor naasten/familie Inhoud Afasie, wat is dat en hoe kunt u er mee om gaan? 5 Taalproblemen 6 Hoe ervaren afasiepatiënten de moeilijkheden zelf? 7 Hoe kunt u het beste omgaan

Nadere informatie

LEESTIP. Speel- & Leerbrief JUNI 2015 1. Marja Baeten. Pedagogisch kader kindercentra 0-4 jaar BABY S ZIJN OVERAL JUNI 2015.

LEESTIP. Speel- & Leerbrief JUNI 2015 1. Marja Baeten. Pedagogisch kader kindercentra 0-4 jaar BABY S ZIJN OVERAL JUNI 2015. Pedagogisch werken met plezier s Speel- & Leerbrief JUNI 2015 BABY S ZIJN OVERAL Kinderen die PIPPO lezen, zien vaak baby s om zich heen. Natuurlijk in de kinderopvang maar ook omdat vriendjes of zijzelf

Nadere informatie

Operatie aan de amandelen bij kinderen

Operatie aan de amandelen bij kinderen Operatie aan de amandelen bij kinderen Informatie voor patiënten F0220-3415 juni 2014 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam

Nadere informatie

Zintuigen. Expertgroep 2 : Ruiken doe je met je neus! Naam leerling:... Leden expertgroep:...

Zintuigen. Expertgroep 2 : Ruiken doe je met je neus! Naam leerling:... Leden expertgroep:... Expertgroep 2 : Ruiken doe je met je neus! Naam leerling:.... Leden expertgroep:... De voorbereiding De neus is er niet alleen om te ademen want door je neus kun je lekkere en vieze geuren ruiken. Jullie

Nadere informatie

Eet- en drinkstoornissen bij kinderen

Eet- en drinkstoornissen bij kinderen Methodes Hier vindt u informatie over de meest voorkomende hulpvragen in onze praktijk. Wij zijn dus helemaal niet volledig, maar geven u een beeld van de meest voorkomende activiteiten die we aanbieden.

Nadere informatie

Introductie logopediepraktijk. Van brabbelen tot babbelen. Doelstellingen informatieavond. Team Nouwels Logopedie. Inhoud informatieavond 29-5-2014

Introductie logopediepraktijk. Van brabbelen tot babbelen. Doelstellingen informatieavond. Team Nouwels Logopedie. Inhoud informatieavond 29-5-2014 Van brabbelen tot babbelen Introductie logopediepraktijk heeft vestigingen in Staphorst, Nieuwleusen, Oudleusen en Balkbrug. We werken in een team van 5 logopedisten. 26 mei 2014 Doomijn Nieuwleusen Team

Nadere informatie

Thema Wat zie ik? Wat hoor ik? Wat voel ik? (Zintuigen) Week 1 : Het gezicht

Thema Wat zie ik? Wat hoor ik? Wat voel ik? (Zintuigen) Week 1 : Het gezicht Thema Wat zie ik? Wat hoor ik? Wat voel ik? (Zintuigen) Week 1 : Het gezicht - Grote kring : Puk heeft spiegeltjes meegenomen, want hij vind dat hij er zo mooi uit ziet in de spiegel. Elk kind krijgt een

Nadere informatie

PRAATPRET DOE EN PRAAT BOEKJE VOOR THUIS

PRAATPRET DOE EN PRAAT BOEKJE VOOR THUIS PRAATPRET DOE EN PRAAT BOEKJE VOOR THUIS Thema 1: Ik (lichaam/familie) Dit boekje is van:................. Logo gemeente Auteursteam Projectgroep Kinderklanken & Peuterpraat Margriet van Engen Maaike Preijde

Nadere informatie

4 Denken. in het park een keer gebeten door een hond. Als Kim een hond ziet wil ze hem graag aaien. Als

4 Denken. in het park een keer gebeten door een hond. Als Kim een hond ziet wil ze hem graag aaien. Als 4 Denken In dit hoofdstuk vertellen we hoe jij om kan gaan met je gedachten. Veel gedachten maak je zelf. Ze bepalen hoe jij je voelt. We geven tips hoe jij jouw gedachten en gevoelens zelf kunt sturen.

Nadere informatie

Zorg voor eigen stem

Zorg voor eigen stem Zorg voor eigen stem Afdeling keel-, neus- en oorheelkunde Veel mensen die hun stem dagelijks (professioneel) gebruiken hebben nog weinig inzicht in de functie van de stem: om stemproblemen te voorkomen

Nadere informatie

Verwoording cijfers schrijven

Verwoording cijfers schrijven Verwoording cijfers schrijven 0 We beginnen aan het plafond, gaan langs de raamkant (klas 1i)/ straatkant (klas 1L) naar de grond en vervolgens terug naar het plafond! Zo rond als een ei, nu is de nul

Nadere informatie

p: deze letter is een plofletter, zonder stem. l: Kijk in de spiegel en wijs met je vinger naar het

p: deze letter is een plofletter, zonder stem. l: Kijk in de spiegel en wijs met je vinger naar het Print de letterkaarten uit en plak de hokjes met bijbehorende tekst op de achterkant. Denk erom dat je een handeling in spiegelbeeld uitvoert als je voor de klas staat! p: deze letter is een plofletter,

Nadere informatie

Adviezen na een behandeling door de Mond-, Kaak- en Aangezichtschirurg (MKA-chirurg)

Adviezen na een behandeling door de Mond-, Kaak- en Aangezichtschirurg (MKA-chirurg) Adviezen na een behandeling door de Mond-, Kaak- en Aangezichtschirurg (MKA-chirurg) Inleiding Vandaag heeft u een behandeling aan uw kaak gehad. Door de behandeling kunt u enige tijd klachten hebben.

Nadere informatie

kindergeneeskunde informatiebrochure Een mondje-vol scheve tanden: hoe krijg je ze weer recht

kindergeneeskunde informatiebrochure Een mondje-vol scheve tanden: hoe krijg je ze weer recht kindergeneeskunde informatiebrochure Een mondje-vol scheve tanden: hoe krijg je ze weer recht Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Duimzuigen 4 3. Tong en lippen 4 4. Door de mond ademen 5 5. Verlies van melktanden

Nadere informatie

Wat te doen na een kaakbehandeling

Wat te doen na een kaakbehandeling Wat te doen na een kaakbehandeling U heeft een behandeling aan uw kaak ondergaan. In deze folder leest u welke bijwerkingen u kunt ondervinden van de behandeling. Ook geven we u enige adviezen hoe u hiermee

Nadere informatie

Neusspoelen met zout water

Neusspoelen met zout water Neusspoelen met zout water Na uw neusoperatie heeft de KNO-arts geadviseerd de neus te spoelen met een zoutoplossing. In deze folder staat uitgelegd wat het doel hiervan is en hoe u dat doet. Waarom uw

Nadere informatie

Introductie logopediepraktijk. Van brabbelen tot babbelen. Doelstellingen informatieavond. Ons team van logopedisten.

Introductie logopediepraktijk. Van brabbelen tot babbelen. Doelstellingen informatieavond. Ons team van logopedisten. Van brabbelen tot babbelen Introductie logopediepraktijk heeft vestigingen in Staphorst, Nieuwleusen, Oudleusen en Balkbrug. We werken in een team van 5 logopedisten. 12-02-2014 Pinkeltje Balkbrug Ons

Nadere informatie

Verkleining van de neusschelpen (conchacaustiek)

Verkleining van de neusschelpen (conchacaustiek) Verkleining van de neusschelpen (conchacaustiek) In overleg met uw arts heeft u besloten uw neusschelpen te laten verkleinen onder plaatselijke verdoving om uw neuspassage te verbeteren. In deze folder

Nadere informatie

Griepprik Wat kan uw apotheek voor u doen? Koorts en pijn

Griepprik Wat kan uw apotheek voor u doen? Koorts en pijn Verkoudheid en griep Plotseling een rillerig gevoel, spierpijn, keelpijn, last van hoesten en koorts... Misschien is dit het begin van een forse griep ( influenza ). In dat geval kunt u ook last krijgen

Nadere informatie

Neusspoelen Met zout water bij volwassenen

Neusspoelen Met zout water bij volwassenen Neusspoelen Met zout water bij volwassenen Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding De KNO-arts heeft u aangeraden om uw neus te spoelen met een zoutoplossing. Zo kunt

Nadere informatie

Het medicijn Gammaglobuline onder je huid Subcutaan

Het medicijn Gammaglobuline onder je huid Subcutaan Het medicijn Gammaglobuline onder je huid Subcutaan Wilhelmina Kinderziekenhuis Wat staat er in deze folder Informatie voor ouders 2 Het medicijn Gammaglobuline onder je huid (subcutaan) 4 Wil je meer

Nadere informatie

inhoud blz. Lucht 1. Lucht is leven 2. Adem 3. Vieze lucht 4. Warme lucht 5. Wind: lucht beweegt 6. Lucht is sterk 7. Boeren en winden 8.

inhoud blz. Lucht 1. Lucht is leven 2. Adem 3. Vieze lucht 4. Warme lucht 5. Wind: lucht beweegt 6. Lucht is sterk 7. Boeren en winden 8. Lucht inhoud blz. Lucht 3 1. Lucht is leven 4 2. Adem 5 3. Vieze lucht 6 4. Warme lucht 7 5. Wind: lucht beweegt 8 6. Lucht is sterk 9 7. Boeren en winden 10 8. Vliegen 11 9. Lucht en muziek 12 10. Bellen

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 14. Opdrachten

Thema Op het werk. Lesbrief 14. Opdrachten Thema Op het werk. Lesbrief 14. Opdrachten Kofi is op het werk. De chef geeft opdrachten: zij zegt wat Kofi moet doen. De eerste opdracht is de rommel opruimen. Kofi moet de vloer vegen. Het is weer netjes

Nadere informatie

Informatieboekje (voor)lezen

Informatieboekje (voor)lezen Informatieboekje (voor)lezen Welkom op basisschool Het Mozaïek Algemeen Uw kind is in een ontwikkelingsfase gekomen waarbij hij/zij met regelmaat in contact komt te staan met andere kinderen / volwassenen.

Nadere informatie

Wisselen: van melkgebit naar blijvend gebit

Wisselen: van melkgebit naar blijvend gebit Wisselen: van melkgebit naar blijvend gebit Blijvend gebit vervangt melkgebit De meeste kinderen wisselen hun tanden vanaf hun 6 e jaar. De wisselperiode is een heel belangrijke fase in de ontwikkeling

Nadere informatie

LESBRIEF: MOL IN DE PUT

LESBRIEF: MOL IN DE PUT LESBRIEF: MOL IN DE PUT Tips die de leerkracht kan geven aan ouders van kleuters die al interesse hebben in lezen Lees de letters voor zoals je kind dat op school leert: m: niet em maar mmm zoals mmm,

Nadere informatie

HANDIG SPELEN MET EEN HOND

HANDIG SPELEN MET EEN HOND l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG SPELEN MET EEN HOND OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER SPELEN MET EEN HOND. JE

Nadere informatie

Deze maand. Korte termijn agenda. Terugblik op de presentatie-avonden

Deze maand. Korte termijn agenda. Terugblik op de presentatie-avonden April 2014 Deze maand Korte termijn agenda Zandkorrels verschijnt iedere maand. Wanneer u een keer een Zandkorrels gemist heeft, kunt u deze terug vinden op onze website, www.destuifheuvel.nl. Terugblik

Nadere informatie

S C I E N C E C E N T E R

S C I E N C E C E N T E R EEN ADEMBENEMEND INSTRUMENT Een liedje fluiten is niet zo makkelijk. Je lippen en je tong moet je in allerlei bochten wringen. Met een muziekinstrument gaat het al een stukje makkelijker. Even blazen en

Nadere informatie

GAVE Kerk: werkblad Bijbelklassen en Spoorzoekers

GAVE Kerk: werkblad Bijbelklassen en Spoorzoekers Onze gemeentevisie GAVE Kerk: werkblad Bijbelklassen en Spoorzoekers Wij zijn gemeente van Jezus Christus die hem leren kennen, volgen en verkondigen. G K V - V Thematekst met gebaren: Sleutelvers: God

Nadere informatie

Handleiding bij werkbladen uitspraak

Handleiding bij werkbladen uitspraak Handleiding bij werkbladen uitspraak Er zijn drie kopieerbladen voor de uitspraak: overzicht van de klinkers overzicht van de lastige medeklinkers oefentips voor de uitspraak van de r De eerste twee lichten

Nadere informatie

Nieuwsbrief groep 3 december 2014

Nieuwsbrief groep 3 december 2014 Nieuwsbrief groep 3 december 2014 Hierbij ontvangt u van ons de nieuwsbrief van december. Nieuws uit de groep: We hebben de woorden van kern 5 bijgevoegd in de nieuwsbrief. Het is belangrijk om deze woorden

Nadere informatie

Wat gebeurt er als je door de mond ademt

Wat gebeurt er als je door de mond ademt KNO Mondademhaling Mondademhaling Veel kinderen met keel-, neus- of oorproblemen ademen constant door de mond. Er zijn zelfs redenen om aan te nemen, dat die KNO-problemen door de mondademhaling worden

Nadere informatie

Zintuigen. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/58369

Zintuigen. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/58369 Auteur Iris Kikkert Laatst gewijzigd 11 March 2015 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/58369 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

16-5-2012 Nieuwsbrief nummer 32 schooljaar 2011-2012

16-5-2012 Nieuwsbrief nummer 32 schooljaar 2011-2012 16-5-2012 Nieuwsbrief nummer 32 schooljaar 2011-2012 Vorige week vrijdagmorgen heb ik gemopperd op de kinderen van de middenbouw. Na de gymles waren een aantal kinderen buiten bij de sporthal aan het spuiten

Nadere informatie

Ruik nu aan de rozijn. Houd de rozijn onder je neus en merk bij elke inademing de geur ervan op. En kijk er nu nog eens naar.

Ruik nu aan de rozijn. Houd de rozijn onder je neus en merk bij elke inademing de geur ervan op. En kijk er nu nog eens naar. Tips en oefeningen voor thuis Mindfulness leert mensen te leven met aandacht en bewust met handelingen en gedachten in het hier en nu om te gaan. Dit kan sommige mensen wat zweverig in de oren klinken,

Nadere informatie

Het is essentieel dat cursisten leren door de neus te ademen. Dat is de eerste stap bij Buteyko.

Het is essentieel dat cursisten leren door de neus te ademen. Dat is de eerste stap bij Buteyko. 6.6 Neusopener Het is essentieel dat cursisten leren door de neus te ademen. Dat is de eerste stap bij Buteyko. Waarom door de neus ademen? Zoals eerder besproken, de neus: Verwamt de lucht die we inademen.

Nadere informatie

Inknippen van je tongriempje

Inknippen van je tongriempje Wilhelmina Kinderziekenhuis Inknippen van je tongriempje Wat staat er in deze folder Inleiding voor ouders 2 Informatie voor jongeren vanaf 12 jaar 4 Inknippen van het tongriempje 6 Tips 9 Wil je meer

Nadere informatie

kindergeneeskunde informatiebrochure Duimen: zoeken naar een oplossing

kindergeneeskunde informatiebrochure Duimen: zoeken naar een oplossing kindergeneeskunde informatiebrochure Duimen: zoeken naar een oplossing Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Welke zijn de gevolgen van het duimzuigen 4 3. Hoe behandelen? 5 4. Verhemelteplaatjes: liever niet

Nadere informatie

Logopedie en Myotone Dystrofie de ziekte van Steinert

Logopedie en Myotone Dystrofie de ziekte van Steinert Logopedie en Myotone Dystrofie de ziekte van Steinert afdeling logopedie Deze folder is bedoeld voor mensen met de ziekte van Steinert (Myotone Dystrofie). In deze folder vindt u meer informatie over de

Nadere informatie

LESBRIEF. Samenvatting: Bij dit boek horen diverse bijlagen: thema s: Ben jij ooit naar een neuzenfeest geweest?

LESBRIEF. Samenvatting: Bij dit boek horen diverse bijlagen: thema s: Ben jij ooit naar een neuzenfeest geweest? Samenvatting: Er bestaan verjaardagsfeestjes, dansfeestjes, eetfeestjes, pakjesfeestjes, nieuwjaarsfeestjes, geboortefeestjes maar ben jij al eens uitgenodigd voor een neuzenfeest? Een vrolijk boek voor

Nadere informatie

Thema Gezondheid. Lesbrief 3. De huisarts

Thema Gezondheid. Lesbrief 3. De huisarts Thema Gezondheid Lesbrief 3. De huisarts Inleiding Deze les gaat over praten bij de huisarts. Een man, meneer Wong, is aan de beurt. Hij praat met de huisarts over zijn probleem. Wat leert u in deze les?

Nadere informatie

Bronnenboekje. Thema 6

Bronnenboekje. Thema 6 Bronnenboekje Thema 6 Mijn lichaam Naam cursist:. Bronnenboekje 6 maandag 14 mei 2012 Inhoud Pagina Taallied Mijn lichaam is mijn instrument. 3 Vragen, verbinden en verwerken. 4-6 Hoofd, schouders, knie

Nadere informatie

Auteur: Mirjam Wind, docent en coördinator NT2, Educatie Video s: Gabe Dijkstra en Rick Biemolt, studenten Alfa-college, MultiMedia en Design

Auteur: Mirjam Wind, docent en coördinator NT2, Educatie Video s: Gabe Dijkstra en Rick Biemolt, studenten Alfa-college, MultiMedia en Design Woord voor Woord is een programma mondelinge vaardigheden NT2 voor analfabete beginners. Het omvat 12 lessen. De ontwikkeling van het programma en de daarbij behorende video s is mogelijk gemaakt door

Nadere informatie

Ga je mee om de wonderlijke wereld van de zintuigen te ontdekken? Linda van de Weerd

Ga je mee om de wonderlijke wereld van de zintuigen te ontdekken? Linda van de Weerd Ga je mee om de wonderlijke wereld van de zintuigen te ontdekken? 1 Linda van de Weerd Inhoud Moet je horen! 3 Trillingen 4 Luister! 5 Hard en zacht 6 Dichtbij en ver weg 7 Hoog en laag 8 Doof zijn 9 Moeilijke

Nadere informatie

Wat gebeurt er als je door de mond ademt

Wat gebeurt er als je door de mond ademt KNO Mondademhaling Mondademhaling Veel kinderen met keel-, neus- of oorproblemen ademen constant door de mond. Er zijn zelfs redenen om aan te nemen, dat die KNO-problemen door de mondademhaling worden

Nadere informatie

7 fijne yogahoudingen

7 fijne yogahoudingen 7 fijne yogahoudingen voor kinderen Bloesem kinderyoga - Ben je jonger dan 7 jaar dan doe je de oefening zonder het benoemen van de ademhaling. - Yoga kan best een uitdaging zijn, dat is ok. Het is belangrijk

Nadere informatie

Operatie aan de keelamandelen

Operatie aan de keelamandelen Operatie aan de keelamandelen J03.007-16 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 3 Wat zijn amandelen en wat is hun functie?... 3 Amandelen zitten in... 3 De neus-keelholte... 3 De keel... 3 Achter

Nadere informatie

Slikken en kokhalzen

Slikken en kokhalzen Slikken en kokhalzen Centrum Bijzondere Tandheelkunde Locatie Veldhoven In deze folder vindt u informatie over het slikproces en kokhalsneigingen. Het centrum bijzondere tandheelkunde (CBT) is een onderdeel

Nadere informatie

Inleiding Symptomen Werking van de neus

Inleiding Symptomen Werking van de neus VERKOUDHEID 202 Inleiding U komt op de polikliniek Keel-, Neus- en Oorheelkunde, omdat u last heeft van verkoudheid. Verkoudheid is een ontsteking van het slijmvlies in uw neus, bijholten en uw keel. Verkoudheid

Nadere informatie

Beroepsomschrijving van de logopedist. Overeenkomende indicatiegebieden

Beroepsomschrijving van de logopedist. Overeenkomende indicatiegebieden Inleiding Deze brochure is bedoeld voor tandartsen en orthodontisten. Het doel van deze brochure is informatie te verstrekken over de werkzaamheden van de logopedist binnen het werkveld van de tandarts

Nadere informatie

De Techniek en de praktijk

De Techniek en de praktijk De Techniek en de praktijk De inhoud van dit werkboek komt LETTERLIJK van de geweldige site: http://www.ballonfigurensite.nl/ (Op die site staan nog tientallen andere voorbeelden! Neem maar eens een kijkje.)

Nadere informatie

Verkoudheid en griep

Verkoudheid en griep 400038 Verkoudheid en griep_400038 Verkoudheid en griep 17-08-11 15:19 Pagina Verkoudheid en griep WAT IS VERKOUDHEID EN WAT IS GRIEP WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN WANNEER KUNT

Nadere informatie

Normale ontwikkeling van de mondfuncties

Normale ontwikkeling van de mondfuncties Normale ontwikkeling van de mondfuncties -Reflexen in het mondgebied (zuigen aan de borst of uit de fles) -Leren eten van een lepel -Leren kauwen -Leren drinken uit een beker Reflexen in het mondgebied

Nadere informatie

ADHD: je kunt t niet zien

ADHD: je kunt t niet zien ➂ ADHD: je kunt t niet zien Je ziet het niet aan de buitenkant. Je kunt niet gelijk naar iemand kijken en zeggen: die heeft ADHD. Dat kan een voordeel zijn. Als iemand niet weet dat jij het hebt, dan kunnen

Nadere informatie

Leren drinken bij te vroeg geboren baby s

Leren drinken bij te vroeg geboren baby s Leren drinken bij te vroeg geboren baby s 2 Inleiding Wanneer uw baby te vroeg geboren is (prematuur), of met een te laag geboortegewicht (dysmatuur), kan hij/zij vaak niet meteen zelf (alles) drinken.

Nadere informatie

Wisselen: van melkgebit naar blijvend gebit

Wisselen: van melkgebit naar blijvend gebit Wisselen: van melkgebit naar blijvend gebit Wisselen: van melkgebit naar blijvend gebit De meeste kinderen wisselen hun tanden vanaf hun zesde jaar. De wisselperiode is een heel belangrijke fase in de

Nadere informatie

Nazorgformulier baby s & jonge kinderen Na het verwijderen van een tongriem en/of lipband

Nazorgformulier baby s & jonge kinderen Na het verwijderen van een tongriem en/of lipband Nazorgformulier baby s & jonge kinderen Na het verwijderen van een tongriem en/of lipband Pijn en ongemak na de behandeling Baby s en jonge kinderen kunnen huilerig of mopperig zijn gedurende de eerste

Nadere informatie

Inleiding. Drie taalvormen

Inleiding. Drie taalvormen Inleiding Uw kind gaat binnenkort naar of zit inmiddels op de basisschool. Vaak horen wij van ouders: Tja, mijn kind zit nu in groep 1 of 2. Het stempelt daar met letters en het bekijkt en luistert naar

Nadere informatie

Luchtweginfecties bij kinderen

Luchtweginfecties bij kinderen Als uw kind: jonger is dan drie maanden en koorts heeft (hoger dan 38 C) langer dan drie volle dagen koorts heeft koorts heeft gehad en na enkele dagen opnieuw koorts krijgt Luchtweginfecties bij kinderen

Nadere informatie

De Drakendokter: Gideon

De Drakendokter: Gideon De Drakendokter: Gideon Om hulp vragen Vervolgverhalen Groep 5 en 6 (SO en SBO) Overzicht De opdrachten zijn het leukst om te doen, als het hele boek in de klas is voorgelezen. Dit kan door elke dag in

Nadere informatie

Noach. moest een ark gaan bouwen. 2009 Ans Heij - de Boer / www.bijbelidee.nl

Noach. moest een ark gaan bouwen. 2009 Ans Heij - de Boer / www.bijbelidee.nl Noach moest een ark gaan bouwen 2009 Ans Heij - de Boer / www.bijbelidee.nl 1 2 De ark van Noach Vouw een ( bruin) vel karton dubbel. Vouw de beide zijkanten 3 cm om. Plak deze plakstroken (A) tegen de

Nadere informatie

- je kan me wat - module 4. docere delectare movere

- je kan me wat - module 4. docere delectare movere - je kan me wat - module 4 docere delectare movere je kan me wat ROCvA - educatie nt2taalmenu.nl - ROCvAmodule 4 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 je kan me wat nt2taalmenu.nl module 4 1 1 2 3

Nadere informatie

Lesideeën groep 1 en 2

Lesideeën groep 1 en 2 2 Doelstellingen Na het project kunnen de kinderen vertellen hoe een tandarts en een tandheelkundige praktijk eruitzien. Ook kunnen de kinderen vertellen hoe, wanneer en hoe vaak ze tandenpoetsen. Werkwijze

Nadere informatie

Clicker Training. Train uw pup met de clicker training. Uw pup leren wat zijn naam is:

Clicker Training. Train uw pup met de clicker training. Uw pup leren wat zijn naam is: HIL02347 P&K Puppy Clicker NL 19/10/07 14:34 Page 1 Clicker Training Train uw pup met de clicker training Clicker training is in de jaren veertig ontwikkeld door trainers van zeezoogdieren. Zij ontdekten

Nadere informatie

Amandelen verwijderen bij kinderen

Amandelen verwijderen bij kinderen Amandelen verwijderen bij kinderen Wanneer en hoe worden de neus- en keelamandelen verwijderd Binnenkort worden bij uw kind de amandelen verwijderd. In deze folder kunt u meer lezen over deze behandeling.

Nadere informatie

Binnen de minuut. Binnen de minuut. SPEL 1: Gaan vissen. SPEL 2: Blazen maar. Probeer enkel met een rietje jouw beker als eerste

Binnen de minuut. Binnen de minuut. SPEL 1: Gaan vissen. SPEL 2: Blazen maar. Probeer enkel met een rietje jouw beker als eerste SPEL 1: Gaan vissen SPEL 2: Blazen maar Maak beide eerst een vis uit papieren zakdoekjes. Leg je papieren visjes op de startlijn. Probeer enkel met een rietje jouw beker als eerste van de andere kant van

Nadere informatie

Elektriciteit en stroom, wat is het? Proefjes met stroom en electriciteit

Elektriciteit en stroom, wat is het? Proefjes met stroom en electriciteit Energie 5 en 6 2 Elektriciteit en stroom, wat is het? Proefjes met stroom en electriciteit Doelen Begrippen Materialen De leerlingen: begrijpen hoe elektriciteit en stroom ontstaan, als een brandstof wordt

Nadere informatie

Logopedie na een beroerte

Logopedie na een beroerte Logopedie na een beroerte Albert Schweitzer ziekenhuis februari 2011 pavo 0473 Inleiding Veel mensen hebben na een beroerte problemen met praten of slikken. De neuroloog regelt dat u hiervoor naar de logopedist

Nadere informatie

Röntgenonderzoek van je blaas en urinewegen (mictiecystogram)

Röntgenonderzoek van je blaas en urinewegen (mictiecystogram) Röntgenonderzoek van je blaas en urinewegen (mictiecystogram) De afspraak voor de mictiecystogram Het onderzoek van je blaas en urinewegen vindt plaats op: Datum:.. Dag/tijdstip: dag. uur Je wordt verwacht

Nadere informatie

Wilhelmina Kinderziekenhuis. Zorg na spraakverbeterende operatie. Schisiscentrum Utrecht

Wilhelmina Kinderziekenhuis. Zorg na spraakverbeterende operatie. Schisiscentrum Utrecht Wilhelmina Kinderziekenhuis Zorg na spraakverbeterende operatie Schisiscentrum Utrecht Zorg na spraakverbeterende operatie (pharyngoplastiek ) Uw kind heeft een spraakverbeterende operatie (pharyngoplastiek)

Nadere informatie

Kinderdagverblijf programma Dit ben ik

Kinderdagverblijf programma Dit ben ik Kinderdagverblijf programma Dit ben ik Week 5 Datum 27 t/m 31 januari 09.15 uur - Kring: Kern 0 1½ het gezicht van Puk. Spiegeltje in Puk zijn rugzak. Wat is dat nou? 09.20 uur - Voorleesboek: Kikker is

Nadere informatie