Kinderrechten. gastlessen. Middenbouw/Bovenbouw

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Kinderrechten. gastlessen. Middenbouw/Bovenbouw"

Transcriptie

1 Kinderrechten gastlessen Middenbouw/Bovenbouw

2 Inhoud Voorwoord Voorwoord 3 Educatieve materialen 4 Achtergrondinformatie over de campagne: Kinderrechten 5 Draaiboek voor een gastles 6 1 Inleiding 6 2 Voorbereiding 6 3 Opbouw van een gastles 7 4 Werkvormen 8 5 Omgang met kinderen + praktische tips 8 6 Eigen ervaring + evaluatie 9 Inhoud gastles 10 1 Inleiding gastles 10 2 Kern van de les 14 3 Controle, evaluatie en slot 16 4 Keuzeonderwerpen 17 A Kinderrechten in Nederland 18 B Het ontstaan van het Verdrag voor de Rechten van het Kind 19 C Facts & Figures over kinderrechten 20 Bijlages Bijlage 1 Kopieerblad: Wat zijn kinderrechten? 21 Bijlage 2 Kopieerblad: Kern van de les 23 Bijlage 3 Kopieerblad: Keuzeonderwerp A 24 Bijlage 4 Kopieerblad: Keuzeonderwerp B 25 Bijlage 5 Kopieerblad: Keuzeonderwerp C 26 Bijlage 6 Kopieerblad: Extra opdracht 27 Bijlage 7 Kopieerblad: Checklist voorbereiding gastles 28 Bijlage 8 Kopieerblad: Evaluatie 29 Beste jeugdvoorlichter, Op 20 november 2009 bestaat het Verdrag voor de Rechten van het Kind 20 jaar. Een goede aanleiding om als kinderrechtenorganisatie lesmateriaal te maken over dit thema. Voor u ligt dan ook het gastlespakket over het thema Kinderrechten. U vindt hierin uitgebreide achtergrondinformatie over het Kinderrechtenverdrag. Deze informatie is deels aanvullend op de informatie uit het spreekbeurtpakket. Mocht er in een klas al een spreekbeurt zijn gegeven, dan kunt u na een korte herhaling ook iets nieuws vertellen over UNICEF en het verdrag. In dit pakket staat ook een draaiboek voor een gastles, dat u kunt gebruiken als leidraad of naslagwerk. Op pagina 4 staat een lijst met educatieve materialen. Deze kunt u gratis bestellen en is te gebruiken als ondersteuning van uw gastles. Ik raad u aan om vooraf met de leerkracht te bespreken op wat voor manier er al aandacht is besteed aan het thema. Zo voorkomt u dat u materialen en informatie meebrengt die voor de leerlingen al bekend zijn. Deze gastles is bedoeld voor leerlingen uit de midden- en bovenbouw van het basisonderwijs. De les bestaat uit een inleiding, een kern met informatie over het thema, opdrachten en een afsluiting. De onderdelen samen vormen een les van ongeveer 45 minuten. Heeft u meer tijd tot uw beschikking dan kunt u een keuzethema toevoegen aan de les met bijbehorende opdracht(en). Hoewel de verleiding groot is veel te vertellen, kunnen kinderen ongeveer 10 minuten aaneengesloten luisteren. Het is dan ook aan te raden om gebruik te maken van de opdrachten en de extra opdrachten in de bijlagen. Sinds eind 2008 brengt UNICEF in kaart hoeveel kinderen met de gastlessen worden bereikt. Het eerste halfjaar van 2009 zijn er gastlessen gegeven en zijn er dankzij uw inzet al kinderen bereikt. Dat is een resultaat om trots op te zijn! Heel veel plezier bij het geven van uw gastles over het Kinderrechtenverdrag dat voor onze organisatie zo vertrouwd is. Vult u alstublieft uw successen in op de maandelijkse kwartaalrapportage, dan werken we samen aan een nog beter bereik van kinderen! Met vriendelijke groet, Krista van den Berg Team Educatie UNICEF Nederland 2 Inhoud Voorwoord 3

3 Educatieve materialen Om de gastles te ondersteunen, stelt UNICEF verschillende educatieve materialen ter beschikking. Een aantal materialen ontvangt u omdat ze onderdeel zijn van dit gastlespakket. Andere materialen kunt u bestellen via extranet: Met uw gebruikersnaam en wachtwoord hebt u toegang tot veel aanvullend materiaal. Beschikt u niet over een gebruikersnaam dan kunt u deze telefonisch aanvragen bij de afdeling Service en Informatie van UNICEF, via Overzicht educatieve materialen C code beschikbaar Educatieve dvd over kinderrechten SB09DVD oktober 2009 Informatief magazine van de Nationale Spreekbeurtactie Kinderrechten SB09MAG oktober 2009 Handleiding Nationale Spreekbeurtactie voor docenten SB09DH oktober 2009 Poster Luyando SB09P oktober 2009 Poster Kinderrechten SB09KR oktober 2009 UNICEF Kids United-campagnenummer Kinderrechten KU095 november 2009 Achtergrondinformatie over de campagne Kinderrechten Het verdrag Na een kinderrechtenverklaring uit 1924 en een verklaring uit 1959 stellen de Verenigde Naties (VN) in 1979 een werkgroep aan die de taak heeft om een kinderrechtenverdrag op te stellen. Ruim tien jaar later is het verdrag afgerond en wordt het Kinderrechtenverdrag op 20 november 1989 aangenomen door de Algemene Vergadering van de VN. Het verdrag bestaat uit 54 artikelen. Het eerste artikel gaat over het begrip kind; wie is kind? Een aantal artikelen gaat over de maatregelen die een land moet nemen om het verdrag goed uit te voeren. Dan volgen de specifieke kinderrechten welke op te delen zijn in de volgende categorieën: voorzieningsrecht, beschermingsrecht en participatierecht. Tot slot volgen artikelen om te zorgen dat het verdrag wordt nageleefd. De controle Het Kinderrechtencomité controleert in opdracht van de VN of landen zich aan het verdrag houden. Elke vijf jaar dient de regering van een land een rapport in bij dit comité. Non gouvermentele organisaties (NGO s) en gespecialiseerde organisaties van de VN - waaronder UNICEF - rapporteren ook over de stand van zaken in het betreffende land. te geven aanbevelingen. Deze worden vastgelegd en vervolgens heeft het land vijf jaar de tijd om de aanbevelingen uit te voeren. Het comité kan een land aanraden de technische hulp van ngo s of VN-organisaties als UNICEF in te schakelen. Spreekbeurt- en werkstukboekjes over tien Onderwerpen CODE UNICEF en kinderrechten SWBKR Gezondheidszorg SWBGZ Kinderarbeid SWBKA Onderwijs SWBOW Straatkinderen SWB1 Oorlogskinderen SWBOK Alleenstaande kinderen SWBAK Sport en spel SWBSP Voeding SWBVO Water SWBWA Het Kinderrechtencomité komt drie keer per jaar bijeen in Genève, Zwitserland. Het comité beoordeelt de rapporten van regeringen, ngo s en de andere organisaties. Vervolgens bespreekt het comité achter gesloten deuren de bevindingen met vertegenwoordigers van ngo s en de gespecialiseerde organisaties. Soms raadpleegt het comité ook jongeren uit het betreffende land. Daarna volgt er een openbaar gesprek met de regering zelf. De regering kan haar rapport toelichten en moet zich ook verantwoorden. Na afloop van dit gesprek debatteert het comité over de UNICEF en het verdrag Met de komst van het Kinderrechtenverdrag hebben kinderen rechten gekregen. Dat geeft de staat en daarmee de maatschappij de verplichting om ervoor te zorgen dat kinderen die rechten ook daadwerkelijk kunnen uitoefenen. Sámen met de overheid werkt UNICEF aan duurzame verbetering van de positie van kinderen in een land. UNICEF geeft direct hulp en werkt mee aan een beter overheidsbeleid. De staat blijft echter de hoofdverantwoordelijke. Zo werken beide partijen er samen aan dat de hulp van UNICEF overbodig wordt. 4 Educatieve materialen Achtergrondinformatie over de campagne Kinderrechten 5

4 Draaiboek voor een gastles Dit draaiboek geeft vrijwilligers van UNICEF Nederland een handvat om gastlessen te geven in het primair onderwijs. Kinderen, klassen, groepen en scholen elke gastles is anders. Een draaiboek is een handig hulpmiddel om uw gastles zo goed mogelijk voor te bereiden. Een goede voorbereiding is immers onmisbaar voor de rode draad, de opbouw, de werkvormen en het uiteindelijke succes van uw gastles. Inhoud draaiboek 1 Inleiding 2 Voorbereiding 3 Opbouw van een gastles 4 Werkvormen 5 Omgang met kinderen en praktische tips 6 Eigen ervaringen en evaluatie 1. Inleiding Veel docenten vinden het interessant en leerzaam voor hun leerlingen om een gastspreker of gastdocent uit te nodigen. Kinderen zijn doorgaans erg geïnteresseerd in het werk van UNICEF en de rechten van kinderen in ontwikkelingslanden én in Nederland. Daarmee bent u als gastspreker een echte gast die op scholen van harte welkom is. Het thema Kinderrechten past erg goed binnen de leef- en belevingswereld van kinderen en ook bij de eindtermen voor het onderwijs. Zeker met de groeiende aandacht voor kinderrechten (denk bijvoorbeeld aan de activiteiten op of rond 20 november; de Dag voor de Rechten van het Kind). Een gastdocent voegt in veel gevallen iets extra s toe aan de lessen van de leerkracht. Een ervaringsdes kundige, zoals de vrijwilligers van UNICEF worden gezien, weet altijd meer dan een leerkracht en heeft een hoge attentiewaarde bij de leerlingen. Dat geeft u een duidelijke voorsprong. Maar om een goede gastles te kunnen geven, is alleen kennis over het thema niet voldoende. U zult de boodschap in een leerzame en leuke werkvorm moeten gieten. Kinderen zijn kritisch, zeker wanneer het onderwerp hun persoonlijk aangaat. U bent weliswaar een ervaringsdeskundige, maar zij zijn dat zeker ook. 2. Voorbereiding Een gastles geven is erg leuk om te doen en is elke keer weer anders. U komt vast wel eens voor onverwachte situaties te staan, maar dat maakt het juist interessant. Maar let op: een gastles geven is niet eenvoudig. Een gedegen voorbereiding is onmisbaar, zelfs voor zeer ervaren docenten en leerkrachten. Hieronder geven we een aantal praktische tips en suggesties die u kunt gebruiken bij uw voorbereiding. Hoe komt u op een school terecht? 1 Scholen benaderen vrijwilligers 2 Vrijwilligers benaderen zelf scholen Het kan heel effectief zijn zelf scholen te benaderen, dit kan u echter ook heel veel werk opleveren. Zorg dus voor een goede planning. Het is heel vervelend om gastlessen aan te bieden en uw aanbod later te moeten intrekken. Checklist In Bijlage 7 is een checklist opgenomen. Deze is handig ter voorbereiding voor uw gastles. Zowel voor uzelf als voor de school is het prettig om vooraf een (telefonische) afspraak te maken. U kunt dan samen de belangrijkste zaken bespreken. Inhoudelijke voorbereiding Onderwerp Het is verstandig om het onderwerp van uw gastles vooraf duidelijk te bepalen. Ook als de school u de vrije hand geeft, is het goed om de inhoud van uw les af te bakenen. Alles aan bod laten komen is vaak te veel van het goede. Bijzonderheden Soms zijn er bijzonderheden waarmee u rekening moet houden, voor of tijdens de les. Denk bijvoorbeeld aan (recente) gebeurtenissen in de actualiteit of in de groep waar u voor staat. Lesduur UNICEF adviseert om een les maximaal 45 minuten te laten duren. Voor kinderen is dit de maximale tijd om goed geconcentreerd te kunnen blijven. Als u genoeg afwisseling biedt tussen luisteren en doen, kan de les ook wat langer duren. Een korte les is natuurlijk ook mogelijk; u kunt prima op één dag alle klassen bezoeken met een les van 15 minuten. Doel van de les Bepaal het doel van de les aan de hand van het onderwerp en de beschikbare tijd. Omschrijf wat de kinderen moeten weten als de les is afgelopen. Maak het zo concreet mogelijk, bijvoorbeeld: aan het einde van de les weten de kinderen wat kinderrechten zijn en wat UNICEF doet. Beginsituatie Informeer vooraf bij de leerkracht wat de kinderen al weten. Het is natuurlijk heel vervelend als u er na twee minuten achter komt dat wat u wilt vertellen, al bij de kinderen bekend is. Ook is het belangrijk te weten of uw les bijvoorbeeld onderdeel uitmaakt van een bepaald project op school. 3. Opbouw van een gastles Het is een geruststellende gedachte dat zowel leerlingen als leerkrachten zich op uw komst verheugen. U bent uitgenodigd of uw aanbod om een gastles te geven is positief ontvangen en geaccepteerd. Het thema past bovendien in de leef- en belevingswereld van de kinderen. Vooraf hebt u bepaald welk onderwerp in de les aan bod komt, soms in overleg met de docent. De vragen die kinderen in de klas stellen, kunnen invloed hebben op uw gastles. Elke les is anders, maar de opbouw is in principe altijd dezelfde. Probeer zoveel mogelijk vast te houden aan de volgende opbouw. Ook een leerkracht gebruikt deze over het algemeen: A Inleiding B Kern C Opdracht D Evaluatie 6 Draaiboek voor een gastles Draaiboek voor een gastles 7

5 A Inleiding Het eerste deel van de gastles waarin de kinderen en u elkaar leren kennen. Een korte introductie van uzelf en de reden waarom u in de klas bent. In dit gedeelte maakt u ook afspraken met de kinderen, bijvoorbeeld dat ze naar elkaar luisteren. Ook maakt u een afspraak over de vragen van kinderen: direct of aan het einde van de les. Het werkt ontspannend om bijvoorbeeld met een verhaal, anekdote of lied te beginnen. B Kern Dit is het meest inhoudelijke deel van de gastles. Om uw doelstellingen te bereiken, kunt u leerlingen informatie aanbieden in werkvormen. C Opdracht Kinderen willen niet alleen maar luisteren. Een korte doe-opdracht vinden kinderen dan ook prettig. Zo n opdracht kan uit verschillende werkvormen bestaan. D Evaluatie Sluit af met een korte evaluatie. Geef de kinderen de ruimte te reageren en vertel zelf ook wat u ervan vond. Evalueer na de les ook met de leerkracht. Bedenk dat deze evaluatie weer een begin is voor uw volgende gastles. U leert van elke les! 4. Werkvormen Er zijn veel verschillende werkvormen geschikt om in een gastles te gebruiken. Hieronder een aantal mogelijkheden. U kunt natuurlijk ook gebruik maken van meerdere werkvormen of variaties ervan. 1 Lezing 2 Discussie 3 Verhaal 4 Dvd 5 Rollenspel 6 Lagerhuis 7 8. etc. 5. omgang met kinderen & praktische tips * De hele klas is uw doelgroep. Vertel uw verhaal dus niet aan één leerling, maar aan verschillende kinderen in de groep. * Voorkom dat de les statisch wordt. In plaats van voor de klas te blijven staan, kunt u ook rondlopen. * Wees flexibel ten opzichte van de leerlingen. Laatkomers kunnen er altijd zijn en onverwachte gebeurtenissen doen zich ook voor als u een gastles geeft. Probeer deze omstandigheden te integreren in de les. Een anekdote of luchtige inleiding, liefst vanuit de eigen ervaring of praktijk, doorbreekt de spanning. Maar speel nooit de grapjas: het onderwerp en de kinderen verdienen een serieuze aanpak. * Gebruik eventueel een lijst met kernwoorden, de rode draad van de les. Zo houdt u overzicht en kunt u inschatten hoeveel tijd u nog nodig heeft. Bovendien loopt u minder risico om af te dwalen of onderdelen van uw verhaal over te slaan. * Probeer de gastles dicht bij uw eigen ervaringen te houden. Dat spreekt kinderen aan en maakt het persoonlijker. * Sommige onderwerpen lenen zich voor veel details en een enorme hoeveelheid cijfers. Dat lijkt aardig, maar veel kinderen zijn die details en cijfers snel vergeten. Probeer het onderwerp zoveel mogelijk te combineren met voorbeelden of een verhaal. Abstracte informatie wordt op die manier concreter, kinderen kunnen zich dan beter inleven en het makkelijker onthouden. levendig maar er komen daardoor ook meer meningen naar voren. Geef ook kinderen een beurt die geen vinger opsteken. * Stel geen vragen als u niet van plan bent iets met de antwoorden te doen. Probeer een leerling niet te overstemmen. * Het is verstandig om af en toe tijdens de les kinderen vragen te stellen. Daardoor krijgen ze een rol en wordt de les interactief. * Vragen van leerlingen kunt u natuurlijk zelf beantwoorden, maar soms is het de moeite waard om de vraag door te spelen naar de andere leerlingen. * Vat af en toe het voorgaande bondig samen. Dit zorgt ervoor dat kinderen de informatie beter onthouden. Doe dit eventueel samen met de kinderen en gebruik het schoolbord of een flip-over. * Bij opdrachten zijn leerlingen soms individueel aan het werk en soms in groepjes. Leg de opdracht duidelijk uit en vraag of de leerlingen alles begrijpen. Loop rond tijdens het uitvoeren van de opdracht en help ze als dat nodig is. Na afloop van de opdracht geeft u de antwoorden, maar laat ook meningen van andere kinderen aan bod komen. * Stel open vragen. Bij een gesloten vraag kan een kind alleen nog maar met ja of nee antwoorden. * Krijgt u een vraag die u niet direct kunt beantwoorden? Stel dan voor dat u het opzoekt en later het antwoord geeft via de leerkracht. * Iedere leerkracht is anders en heeft zijn eigen stijl. Dat geldt ook voor gastdocenten. Hieronder geven we een aantal tips en suggesties voor de omgang met kinderen en jongeren, het stellen van vragen en andere tips die van pas kunnen komen bij een gastles. * Gun uzelf altijd een rustige start, ook voor de introductie van de gastles en van uzelf. U went aan de leerlingen en de leerlingen aan u. Gaat het begin goed, dan verloopt de rest van de gastles meestal ook positief. * Praat alleen als het rustig is, probeer niet boven het volume van de groep uit te komen. * Het tempo van een les mag best laag liggen. Misschien ervaart u het als traag, voor de toehoorders is dat meestal niet het geval. * Probeer te voorkomen dat u in gesprek raakt met één enkele leerling; de rest van de klas kan dan de interesse verliezen. Verdeel de aandacht over de hele klas. Betrek bij discussies zoveel mogelijk leerlingen, dat maakt het niet alleen 6. Eigen ervaringen + evaluatie Probeer van elke gastles te leren. Maak na afloop aantekeningen: wat ging goed en wat niet. Gebruik deze aantekeningen bij een volgende gastles om niet dezelfde fout te maken. En natuurlijk om weer goed te doen wat eerder ook goed ging. 8 Draaiboek voor een gastles Draaiboek voor een gastles 9

6 inhoud gastles Leerdoelen (groep 5-8) * Leerlingen weten wat kinderrechten zijn. * Leerlingen weten wat het Verdrag voor de Rechten van het Kind is. * Leerlingen zijn in staat om voorbeelden te noemen van kinderrechten. * Leerlingen weten dat UNICEF een kinderrechtenorganisatie is. * Leerlingen kunnen een voorbeeld geven van het werk dat UNICEF doet op het gebied van kinderrechten. Tip! Maak een woordspin: schrijf het woord Kinderrechten in het midden op het bord. Vraag de kinderen waar ze aan moeten denken bij dit woord. Schrijf alle antwoorden rond het woord Kinderrechten op het bord. Er zijn geen foute antwoorden. Aan het einde van de evaluatie loopt u de antwoorden nog eens langs en vraagt u de kinderen of de antwoorden bij de term Kinderrechten passen. Dit is meteen uw controle op wat ze over kinderrechten hebben geleerd. 1. Inleiding gastles Duur: ongeveer 10 minuten Kennismaking Korte introductie van uzelf en uw relatie met UNICEF. Introductie van het thema van de gastles: Kinderrechten. Afspraken maken Voorbeelden van afspraken die u kunt maken om de gastles goed te laten verlopen: Als kinderen vragen hebben, kunnen ze die stellen door hun hand op te steken. Als kinderen vragen hebben kunnen ze die na afloop van de uitleg stellen. Bij een bepaald teken zijn alle kinderen stil. Maak niet teveel afspraken; hierdoor verdwijnt de spontaniteit en het ontneemt de kinderen hun enthousiasme. Inschatten van de beginsituatie Doordat u vooraf contact hebt gehad met de leerkracht, weet u al veel van de beginsituatie. Toch is het goed om het in de klas nog even te polsen. Bovendien is een goede inleidende vraag een mooie opwarmer voor het thema. Bijvoorbeeld: Wat is een kinderrecht? Of: Geef eens een voorbeeld van een kinderrecht? 10 Inhoud gastles Inhoud gastles 11

7 Voorleesverhaal Kijk! En ik heb er meteen de nieuwste ringtone bij gekregen! zegt Faya trots als ze haar nieuwe mobiele telefoon aan haar beste vriendin Anouk laat zien. Oh, mag ik eens zien zegt Anouk. Ze pakt de telefoon en scrolt door het menu. Ze kijkt er vol bewondering naar. Hij is ook nog eens paars, haar lievelingskleur. Ik moet m ook hebben, maar dat krijg ik vast niet voor elkaar bij mijn ouders, zegt Anouk met teleurstelling in haar stem. Weet je wat? Ik vraag hem gewoon voor mijn verjaardag. Dan zet ik hem bovenaan mijn verlanglijstje. Ja! roept Faya. Dat is leuk dan kunnen we met elkaar sms en tijdens de les! s Avonds reageert haar vader precies hetzelfde en Anouk wordt boos: Ik mag ook nooit wat! Faya heeft er ook een. Ik heb er toch zeker ook recht op?! Haar vader kijkt Anouk aan en zegt rustig: Nee, Anouk, je hebt geen recht op een mobieltje. Je hebt recht op familie, recht op naar school gaan, recht op spelen en zélfs recht op een eigen mening, maar je hebt geen recht op een mobieltje en daarmee is de kous af. Anouk stampt boos de kamer uit en mompelt: En mijn mening is dat ik het belachelijk vind dat ik geen mobieltje mag! Anouk rent meteen naar haar kamer. Ze pakt een mooi vel wit papier en haar potloden. Bovenaan in het midden van het vel zet ze met een krullerig handschrift: Verlanglijstje. Daaronder schrijft ze een grote 1 en zet hier een dikke cirkel omheen. Daarachter schrijft ze in grote letters: mobieltje. Ze versiert de letters met bloemetjes en gebruikt bijna alle kleuren. Daaronder zet ze klein de nummers 2 tot en met 10. Maar daarachter zet ze niets. Als Anouk naar huis fietst, oefent ze vast hoe ze het aan haar ouders zal vragen. Misschien moet ze het eerst aan mama vragen want die zegt sneller ja. Maar papa is gek op alle technische snufjes, dus voor een mobiele telefoon kan ze misschien beter eerst naar hem gaan. Nou ja, eerst maar eens een mooi verlanglijstje maken. Ze schopt het tuinhekje open en zet haar fiets tegen de muur van het schuurtje. De volgende dag komt Anouk nog steeds teleurgesteld op school. Tijdens rekenles geeft haar buurjongen een briefje aan haar door. Van Faya, fluistert hij. Anouk vouwt het briefje open. Er staat: En? Mag je een mobieltje? Anouk schrijft terug: Nee! Mijn ouders zijn stom! Ze geeft het briefje door voor Faya. Vol verwachting kijkt ze hoe Faya zal reageren. Faya leest het briefje en kijkt naar Anouk en dan weer naar het briefje. Ze schrijft wat, vouwt het papiertje en geeft het weer aan de buurjongen van Anouk. Anouk krijgt het briefje en leest: Oh jammer, maar dit is toch spannender dan sms en tijdens rekenen. Anouk grinnikt, alleen net iets te hard... De meester vraagt streng: Wat is er grappig aan de som , Anouk? Euh Oh jee, wat moet ze nu? Snel zegt ze: Weet ik niet meester, maar ik vind het gewoon grappig en ik heb het recht op een eigen mening! De meester kijkt haar verward aan en gaat maar door met de les. 102 is het antwoord op de som en hij schrijft het antwoord op het bord. Anouk kijkt Faya aan en geeft haar een dikke knipoog. Joehoi, hoort ze van beneden. Dat is een goed teken, mama is thuis. Dan toch eerst maar aan mama vragen. Met haar verlanglijst rent Anouk de trap af. Hoi mam, ik heb alvast een verlanglijst voor mijn verjaardag gemaakt. En ik heb eigenlijk maar één wens Ze overhandigt haar moeder het vel papier. Haar moeder bekijkt het aandachtig, krijgt een glimlach op haar gezicht en zegt: Oh Nouk, ik begrijp dat een mobieltje een heel mooi cadeau lijkt, maar daar ben je echt nog te jong voor. Die moet je maar van je eigen geld kopen als je naar de middelbare school gaat. 12 Inhoud gastles Inhoud gastles 13

8 2. Kern van de les Duur: ongeveer 10 minuten In de kern van de les biedt u de informatie aan waarop de leerdoelen (zie pagina 10) zijn gebaseerd. Deze kunt u op verschillende manieren overbrengen. U kunt bijvoorbeeld de tekst samen met de kinderen lezen. Een andere mogelijkheid is dat u de kinderen vragen stelt en belangrijke informatie op het bord zet. Er zijn talloze manieren om de informatie aan te bieden. Bedenk een vorm die voor kinderen aantrekkelijk is. In het draaiboek, vanaf pagina 6, vindt u tips. In Bijlage 1 staat informatie over kinderrechten op een kopieerblad. Dit kunt u uitdelen aan de leerlingen als u de tekst samen door wilt nemen. Wat zijn kinderrechten? Een mobiele telefoon is geen kinderrecht. Maar sporten of spelen wel. Wat is nu precies het verschil? Rechten zijn regels die bepalen wat je wel en niet mag. Deze regels staan in de wet van een land. Sommige wetten gelden voor iedereen en andere gelden voor volwassenen of kinderen van een bepaalde leeftijd. Bij rechten horen vaak ook plichten. Zo heb je in Nederland het recht om naar school te gaan, maar ook de plicht: Je moét tot je 16 e van maandag tot en met vrijdag naar school. Omdat kinderen kwetsbaar zijn en extra bescherming verdienen, zijn er naast mensenrechten speciale kinderrechten. Kinderrechten zijn rechten die minstens nodig zijn om ervoor te zorgen dat je gezond opgroeit. Niet alleen lichamelijk maar ook geestelijk. Daarom is het recht op spel en ontspanning een kinderrecht. Dat helpt je namelijk om lichamelijk en geestelijk gezond op te groeien. Maar onderwijs is ook belangrijk net zoals het recht op familie en het recht op bescherming tegen mishandeling en geweld. Dit zijn allemaal voorbeelden van kinderrechten. Verdrag voor de Rechten van het Kind Er zijn 54 kinderrechten en deze staan in het Verdrag voor de Rechten van het Kind. De Verenigde Naties worden gevormd door 192 landen. De VN gaven in 1979 opdracht om het Kinderrechtenverdrag te maken. In 1989 was dit verdrag klaar. Het verdrag is door 192 landen ondertekend. Nadat Nederland het verdrag in 1990 heeft ondertekend, zijn de kinderrechten doorgevoerd in de Nederlandse wet. In 1995 is dit proces succesvol afgerond en daarmee geratificeerd. Tip! Besteed niet meer dan 15 minuten van de totale les aan dit onderdeel. Kinderen hebben maar een beperkte concentratieduur. Zorg ook voor een goede verwerkingsopdracht waarbij u belangrijke informatie nogmaals aan bod laat komen. In Bijlage 6 vindt u een actief spel waarbij een aantal rechten nogmaals de revue passeert. regering stevig aan de tand wordt gevoeld. Na dit gesprek maakt het comité een verslag waarin wordt vermeld wat er goed gaat in een land en op welke gebieden voor kinderen een land nog verbeteringen moet doorvoeren. UNICEF, de kinderrechtenorganisatie In Nederland worden de kinderrechten over het algemeen goed nageleefd. Helemaal als je het vergelijkt met kinderen in ontwikkelingslanden. Daar kunnen lang niet alle kinderen naar school, heeft niet iedereen genoeg en gezond eten of kunnen kinderen niet altijd naar een dokter als ze ziek zijn. Toch hebben de meeste ontwikkelingslanden het Verdrag voor de Rechten van het Kind ook ondertekend en geratificeerd. Als kinderen in een land niet krijgen waar ze recht op hebben, dan kan UNICEF helpen. UNICEF is de kinderrechtenorganisatie van de Verenigde Naties. Het kinderrechtencomité kan een land ook aanbevelen om de hulp van UNICEF in te roepen. UNICEF probeert dan samen met de regering verbeteringen aan te brengen waardoor hun rechten wel goed worden nageleefd. En UNICEF helpt kinderen ook direct. Bijvoorbeeld door mensen op te leiden tot arts, zodat zieke kinderen medische hulp kunnen krijgen. Maar ook door te zorgen dat er meer scholen in de gemeenschappen komen of door te voorzien in voldoende voedsel en schoon drinkwater. UNICEF werkt over de hele wereld en helpt kinderen zodat zij krijgen waar ze recht op hebben. Ieder land dat het verdrag heeft erkend, wordt iedere vijf jaar opgeroepen om verantwoording af te leggen aan het Kinderrechtencomité van de Verenigde Naties. Dit comité controleert of landen daadwerkelijk het verdrag naleven. Niet alleen de regering van een land doet verslag, ook gespecialiseerde organisaties doen dit. Soms krijgen ook jongeren de kans hun mening te geven over de kinderrechtensituatie in hun land. Dan volgt een gesprek tussen het comité en de regering, waarin de 14 Inhoud gastles Inhoud gastles 15

9 3. Controle, evaluatie en slot Duur: ongeveer 5 minuten Aan het einde van uw gastles kunt u controleren of de leerdoelen zijn bereikt. Door de leerlingen te vragen wat ze van de gastles vonden, verzamelt u tips en feedback voor een volgende gastles. Tip! Sluit de les positief af. Heeft u aan het begin van de les een woordspin op het bord gemaakt over kinderrechten, dan is dit een mooi moment om daar nog even naar terug te keren. Past alles bij kinderrechten en wat willen kinderen er nu nog aan toevoegen? Dit is meteen een evaluatie of de kinderen de leerdoelen hebben bereikt. Hoe kunt u controleren of de leerdoelen zijn bereikt? Geef tijdens en aan het einde van uw gast les ruimte voor het stellen van vragen. Speel een vraag terug naar de klas: Wie weet er een antwoord op deze vraag? Vraag tijdens de les af en toe of de leerlingen de informatie tot nog toe begrijpen. Het is belangrijk om na die vraag even te wachten op reacties uit de klas. Bespreek klassikaal kort de gemaakte opdrachten en vragen. Tijdens de evaluatie kunt u aan de leerlingen vragen hoe zij de les vonden. Het is belangrijk om positieve en negatieve opmerkingen van leerlingen serieus te nemen. Als u een beginnende gastlesgever bent, kunt u ook na de gastles de leerkracht vragen om feedback. Hij/zij is immers een expert op het gebied van lesgeven en zal uw open houding waarschijnlijk alleen maar waarderen. U kunt tips of opmerkingen van de leerlingen en de leerkracht opschrijven en gebruiken bij de voorbereiding van uw volgende gastles. 4. Keuzeonderwerpen Duur: ongeveer 20 minuten Afhankelijk van de duur van de les, kunt u een keuzeonderwerp toevoegen aan de kern. Zo verdiept u zich samen met de klas nog meer in het onderwerp. Tip! Als u geen tijd heeft om een keuze onder werp toe te voegen en toch actief met het onderwerp aan de slag wilt, dan kunt u de extra opdracht doen in Bijlage Inhoud gastles Inhoud gastles 17

10 A zeonderwerp - Keuzeonderwerp - Keuzeonderwerp - Keuzeonderwerp - Keuzeonderwerp - Keuzeonderwerp - Keuzeonderwerp - Keuzeonderwerp - Keuzeonderwerp - Keuzeonderwerp - Keuzeonderwerp - Keuzeonderwe Kinderrechten in Nederland Leerdoelen Leerlingen kunnen een verandering noemen in Nederland als gevolg van het Kinderrechten verdrag. Leerlingen zijn in staat een punt te noemen waarop Nederland moet verbeteren als het gaat om kinderrechten. Het Verdrag voor de Rechten van het Kind erkennen In 1990 heeft Nederland het Kinderrechtenverdrag ondertekend. Op 26 januari 1990 was er een plechtigheid bij de Verenigde Naties in New York. Zestig landen waaronder Nederland zetten tegelijk hun handtekening onder het verdrag. Daarna moest de Nederlandse regering de wet aanpassen aan het verdrag. Dit heeft ruim vijf jaar geduurd. Goed geregeld! Door het Kinderrechtenverdrag zijn zaken voor kinderen en jongeren beter geregeld. Zo staat nu in de wet dat ieder kind in Nederland recht heeft op Jeugdzorg. Dat is goed, want stel dat je als kind op de wachtlijst staat voor hulp, dan kan je naar de rechter stappen en zeggen: Mijn recht op Jeugdzorg wordt geschonden want ik sta al heel lang op een wachtlijst. Maar er is meer veranderd in Nederland als gevolg van het verdrag. Zo is er nu een minister voor Jeugd en Gezin. De regels die hij maakt kloppen met wat er staat in het Verdrag voor de Rechten van het Kind. Verbeteringen Het gaat goed met kinderen in Nederland. Toch is er een aantal groepen waar de Nederlandse regering nog voor verbetering moet zorgen, zoals voor vreemdelingenkinderen. Kinderen die naar Nederland gevlucht zijn en nog niet weten of ze mogen blijven, zitten vaak in een moeilijke situatie. Voor hen gelden soms andere regels (rechten) dan voor andere kinderen in Nederland. Zij hebben een onzekere toekomst want ze mogen maar tot een bepaalde leeftijd naar school en kunnen geen vervolg opleiding kiezen omdat ze niet weten of ze mogen blijven. Bovendien wonen ze in een asielzoekerscentrum waar zij zich niet altijd veilig voelen. En er is altijd de dreiging dat ze weer moeten verhuizen. Dit kan beter geregeld worden zodat ook deze kinderen krijgen waar ze recht op hebben. De Neder landse regering heeft dan ook al vaak van het Kinderrechtencomité gehoord dat dit moet verbeteren. B Het ontstaan van het Verdrag voor de rechten van het Kind 1924 Eglantyne Jebb schrijft een eerste verklaring over kinderrechten. Eglantyne was verpleegster tijdens de Eerste Wereldoorlog en vond dat er beter voor kinderen moest worden gezorgd. Tijdens de oorlog, maar ook erna. In 1924 schrijft ze de eerste verklaring over kinderrechten De Verenigde Naties worden opgericht Er wordt een nieuwe verklaring over kinderrechten geschreven. Deze is uitgebreider dan de eerste. Naast rechten als recht op gezondheidszorg en familie staan er nu ook andere rechten in. Zoals het recht op onderwijs De Verenigde Naties richten een werkgroep op om het Verdrag voor de Rechten van het Kind te maken het Verdrag voor de Rechten van het Kind wordt aangenomen door de Verenigde Naties! Tijdens de vergadering van de VN presenteert de werkgroep het verdrag. Er wordt over gestemd of het zo goed is en het verdrag wordt aangenomen nederland ondertekent het verdrag nederland ratificeert het verdrag en heeft daarmee de Nederlandse wetgeving aangepast aan het verdrag het Verdrag voor de Rechten van het Kind, bestaat twintig jaar! OPDRACHT Bekijk samen de Educatieve dvd. Hierin gaan Nederlandse kinderen op zoek naar de betekenis van het Verdrag voor de Rechten van het Kind. In Bijlage 3 gaan kinderen aan de slag met het maken van een poster. opdracht In het spreekbeurtmagazine (SB09MA6) staat ook een pagina over het ontstaan van het verdrag. U kunt dit magazine bestellen, kopieren en achterlaten in de klas. In Bijlage 4 kunnen de kinderen na uw uitleg zelf de tijdsbalk maken.. 18 Inhoud gastles Inhoud gastles 19

11 zeonderwerp c - Keuzeonderwerp - Keuzeonderwerp - Keuzeonderwerp - Keuzeonderwerp - Keuzeonderwerp Facts & Figures over kinderrechten Het Verdrag voor de Rechten van het Kind is het meest populaire verdrag Hoe staat het met kinderrechten in Ieder jaar brengt UNICEF een rapport uit over hoe het gaat met kinderrechten in de wereld. Volgens dit rapport krijgen de kinderen in Sierra Leone het minst waar ze recht op hebben. In Scandinavische landen zoals Zweden, Denemarken en Noorwegen is het heel goed geregeld met de kinderrechten. Maar ook in de Scandinavische landen kan het altijd beter. Er is geen land ter wereld dat het Verdrag voor de Rechten van het Kind precies naleeft. opdracht Speel met de kinderen het spel van Bijlage 5. Hierdoor gaan ze actief met de betekenis van woorden aan de slag. Na afloop van het spel kunt u sommige woorden eventueel toelichten. Gebruik het spreekbeurtboekje over kinderrechten voor extra opdrachten. Wist je dat het verdrag... het meest populair is onder de mensenrechtenverdragen? De meeste landen ter wereld hebben dit verdrag geratificeerd.... altijd in ontwikkeling is? Net als de samenleving! Daarom wordt het verdrag iedere keer weer opnieuw bekeken. Soms worden er uitbreidingen aan toegevoegd zodat het verdrag altijd bij de tijd blijft.... voor UNICEF ook een verandering betekende? Eerst zorgde UNICEF ervoor dat kinderen kregen wat ze nodig hadden om gezond op te groeien. Met het verdrag kregen kinderen rechten. Het is de verantwoordelijkheid van de regering en de maatschappij van een land om ervoor te zorgen dat kinderen krijgen waar ze recht op hebben. UNICEF helpt en werkt ook echt mee aan de verandering van wetten en regels in een land. Bijlage 1 Wat zijn kinderrechten? Een mobiele telefoon is geen kinderrecht. Maar sporten of spelen wel. Wat is nu precies het verschil? Rechten zijn regels die bepalen wat je wel en niet mag. Deze regels staan in de wet van een land. Sommige wetten gelden voor iedereen en andere gelden voor volwassenen of kinderen van een bepaalde leeftijd. Bij rechten horen vaak ook plichten. Zo heb je in Nederland het recht om naar school te gaan, maar ook de plicht: Je moét tot je 16 e van maandag tot en met vrijdag naar school. Omdat kinderen kwetsbaar zijn en extra bescherming verdienen, zijn er naast mensenrechten speciale kinderrechten. Kinderrechten zijn rechten die minstens nodig zijn om ervoor te zorgen dat je gezond opgroeit. Niet alleen lichamelijk maar ook geestelijk. Daarom is het recht op spel en ontspanning een kinderrecht. Dat helpt je namelijk om lichamelijk en geestelijk gezond op te groeien. Maar onderwijs is ook belangrijk net zoals het recht op familie en het recht op bescherming tegen mishandeling en geweld. Dit zijn allemaal voorbeelden van kinderrechten. Verdrag voor de Rechten van het Kind Er zijn 54 kinderrechten en deze staan in het Verdrag voor de Rechten van het Kind. De Verenigde Naties worden ge vormd door 192 landen. De VN gaven in 1979 opdracht om het Kinderrechtenverdrag te maken. In 1989 was dit verdrag klaar. Dit verdrag is door 192 landen ondertekend. Nadat Nederland het verdrag in 1990 heeft ondertekend, zijn de kinderrechten doorgevoerd in de Nederlandse wet. In 1995 is dit proces succesvol afgerond en daarmee geratificeerd. Ieder land dat het verdrag heeft geratificeerd, wordt iedere vijf jaar opgeroepen om verantwoording af te dragen aan het Kinderrechtencomité van de Verenigde Naties. Dit comité controleert of landen daadwerkelijk het verdrag naleven. Niet alleen de regering van Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerbla 20 Inhoud gastles 21

12 Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerbla een land doet verslag, ook gespecialiseerde organisaties doen dit. Soms krijgen ook jongeren de kans hun mening te geven over de kinderrechtensituatie in hun land. Dan volgt een gesprek tussen het comité en de regering, waarin de regering stevig aan de tand wordt gevoeld. Na dit gesprek maakt het comité een verslag waarin wordt vermeld wat er goed gaat in een land en op welke gebieden voor kinderen een land nog verbeteringen moet doorvoeren. UNICEF, de kinderrechtenorganisatie In Nederland worden de kinderrechten over het algemeen goed nageleefd. Helemaal als je het vergelijkt met kinderen in ontwikkelingslanden. Daar kunnen lang niet alle kinderen naar school, heeft niet iedereen genoeg en gezond eten of kunnen kinderen niet altijd naar een dokter als ze ziek zijn. Toch hebben ook de meeste ontwikkelingslanden het Verdrag voor de Rechten van het Kind ondertekend en willen zich er ook graag aan houden. Als kinderen in een land niet krijgen waar ze recht op hebben, dan kan UNICEF helpen. UNICEF is de kinderrechtenorganisatie van de Verenigde Naties. Het kinderrechtencomité kan een land ook aanbevelen om de hulp van UNICEF in te roepen. UNICEF probeert dan samen met de regering verbeteringen aan te brengen waardoor hun rechten wel goed worden nageleefd. En UNICEF helpt kinderen ook direct. Bijvoorbeeld door mensen op te leiden tot arts, zodat zieke kinderen medische hulp kunnen krijgen. Maar ook door te zorgen dat er meer scholen in de gemeenschappen komen of door te voorzien in voldoende voedsel en schoon drinkwater. UNICEF werkt over de hele wereld en helpt kinderen zodat zij krijgen waar ze recht op hebben. Bijlage 2 Kern van de les UNICEF, de kinderrechtenorganisatie Als kinderen in een land niet krijgen waar ze recht op hebben dan kan UNICEF helpen. UNICEF is de kinderrechten organisatie van de Verenigde Naties (VN). Het kinderrechten comité van de VN controleert of een land zich aan het verdrag houdt en kan een land aanbevelen om de hulp van UNICEF in te roepen. UNICEF probeert dan samen met de regering verbeteringen aan te brengen waardoor hun rechten wel goed worden nageleefd. En UNICEF helpt kinderen ook direct. Bijvoorbeeld door mensen op te leiden tot arts, zodat zieke kinderen medische hulp kunnen krijgen. Maar ook door te zorgen dat er meer scholen in de gemeenschappen komen of door te voorzien in voldoende voedsel en schoon drinkwater. UNICEF werkt over de hele wereld en helpt kinderen zodat zij krijgen waar ze recht op hebben. Schrijf een gedicht of kort verhaal over kinderrechten en gebruik hiervoor de onderstaande woorden: * Verdrag voor de Rechten van het Kind * Opgroeien * Alle kinderen * Spelen * Helpen * Onderwijs * Toekomst * UNICEF Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerbla 22 23

13 Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerbla Bijlage 3 Keuzeonderwerp A Kinderrechten in Nederland Verdrag voor de Rechten van het Kind ratificeren In 1990 heeft Nederland het verdrag ondertekend. Daarna moest de Nederlandse regering de wet aanpassen aan het verdrag. In maart 1995 was dit voltooid en kon Nederland het Verdrag voor de Rechten van het Kind eindelijk ratificeren. Poster maken Het is goed om te weten wat je rechten zijn. Dan weet je precies wat je wel en niet mag, dat kan handig van pas komen. Ieder kind zou moeten weten wat zijn/haar rechten zijn. Maak daarom in het vak een poster waarop staat wat je rechten zijn. Je kunt kleuren of plaatjes en tekst erbij zoeken. Kaartjes Bijlage 4 Keuzeonderwerp B plak hier het juiste jaartal De Verenigde Naties worden opgericht plak hier het juiste woord Nederland leeft volgens het verdrag en heeft de Nederlandse wetgeving dus aangepast aan het verdrag. plak hier het juiste woord plak hier het juiste jaartal Het Verdrag voor de Rechten van het Kind bestaat twintig jaar plak hier het juiste woord woordjes eerste het verdrag verklaring een werkgroep jaartallen plak hier het juiste jaartal 24 * De juiste antwoorden zijn terug te vinden op pagina Het ontstaan van het Verdrag voor de Rechten van het Kind * Knip de kaartjes, de woordjes en de jaartallen uit. * Plak het juiste jaartal en het juiste woordje op de kaartjes. * Leg vervolgens de kaartjes in de goede volgorde (van lang geleden naar nu) en plak ze op een vel papier.* plak hier het juiste jaartal De Verenigde Naties richten een plak hier werkgroep het juiste woord op om het Verdrag voor de Rechten van het Kind te maken. plak hier het juiste jaartal Het plak hier Verdrag het juiste woord voor de Rechten van het Kind wordt aangenomen door de Verenigde Naties! Nederland opgericht twintig jaar leeft volgens opgericht plak hier het juiste jaartal Er wordt een nieuwe verklaring plak hier het juiste woord over kinderrechten geschreven. plak hier het juiste jaartal Nederland ondertekent het verdrag. plak hier het juiste jaartal Eglantyne Jebb schrijft een eerste verklaring over kinderrechten. plak hier het juiste woord plak hier het juiste woord Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerbla

14 Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerbla Bijlage 5 Keuzeonderwerp c UNICEF Maatschappij Wet Facts & Figures over kinderrechten Wist je dat het verdrag... het meest populair is onder de mensenrechtenverdragen? De meeste landen ter wereld hebben dit verdrag geratificeerd.... altijd in ontwikkeling is? Net als de samenleving! Daarom wordt het verdrag iedere keer weer opnieuw bekeken. Soms worden er uitbreidingen aan toegevoegd zodat het verdrag altijd bij de tijd blijft.... voor UNICEF ook een verandering betekende? Eerst zorgde UNICEF ervoor dat kinderen kregen wat ze nodig hadden om gezond op te groeien. Met het verdrag kregen kinderen rechten. Het is de verantwoorde lijkheid van de regering en de maatschappij van een land om ervoor te zorgen dat kinderen krijgen waar ze recht op hebben. UNICEF helpt en werkt ook echt mee aan de verandering van wetten en regels in een land. Opdracht: Knip onderstaande kaartjes uit. Omschrijf de woorden die erop staan zonder het woord zelf te noemen. Je kunt dit spelen in groepjes van vier of met de klas. Je maakt twee of meer teams. Om de beurt krijgt iemand een woord en omschrijft dit voor het eigen team. Het team krijgt een punt als het omschreven woord wordt geraden. kinder - rechten - verdrag Populair Land Kind Regering Kinderrecht Bijlage 6 Extra opdracht Knip onderstaande kaartjes uit. Deel de klas in twee groepen. Vraag om de beurt van elke groep een kind naar voren te komen en laat alleen dit kind één kaartje zien. Dit kind beeldt in 1 minuut het recht uit dat op het kaartje staat en alleen zijn/haar groep mag raden. Elk goed geraden recht is een punt. De groep met de meeste rechten heeft gewonnen. N.B. Mocht u de kinderrechtenposter in de klas hebben opgehangen, dek deze dan even af....bescherming tegen kinderarbeid...naam en NationalitEit...gezondhEidszorG...gelijkhEid...bEscherming tegen mishandeling En geweld...opgroeien in een familie...sport en ontspanning...onderwijs...extra bescherming...een Als vluchteling eigen mening Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerbla 26 27

15 bijlage - bijlage - bijlage - bijlage - bijlage - bijlage - bijlage - bijlage - bijlage - bijlage - bijlage - bijlage - bijlage - bijlage Naam school Adres Plaats Contactpersoon Telefoonnummer Datum waarop de gastles plaatsvindt Tijd waarop de gastles plaatsvindt Lengte voor de gastles Onderwerp gastles Ik geef les aan groep Aantal leerlingen Leeftijd leerlingen - Bijlage 7 Checklist voorbereiding Gastles Zijn er bijzonderheden in de klas: Wat verwacht de school van de gastles? Onderdeel van een project Losse les Ik heb de leerkracht verteld wat ik van hem/ haar verwacht. Spreek met de leerkracht af dat deze ook tijdens uw gastles verantwoordelijk blijft voor de klas. De leerkracht blijft in de klas en geeft het goede voorbeeld aan de leerlingen door naar u te luisteren. Ik heb geïnformeerd wat er bij de kinderen bekend is over het onderwerp: Ja Nee Is er een mogelijkheid om een dvd te vertonen? Ja Nee Ik heb het volgende nodig van de school voor andere werkvormen/activiteiten: Schoolbord Computer Projector Internetverbinding voor evt. powerpointpresentatie Mogelijkheid om te kopiëren? Anders, namelijk Dit neem ik zelf mee naar de gastles: Dit wil ik ter voorbereiding van de gastles aan de leerkracht vragen: Zijn er naamkaartjes, zodat u kinderen bij de naam kunt noemen? Anders, namelijk Bijlage 8 evaluatie Ik wil graag weten wat u van dit gastlespakket vindt. Alle tips, suggesties of andere opmerkingen zijn daarom meer dan welkom. U kunt het onderstaande formulier invullen, uitknippen en opsturen naar Team Educatie (een post zegel is niet nodig). UNICEF Nederland Team Educatie Antwoordnummer WB Den Haag 1 Vindt u dit gastlespakket overzichtelijk? 2 Wat vindt u van de teksten en verhalen? 3 Wat vindt u van de opdrachten? 4 Hebt u opmerkingen over of suggesties voor de overzichtelijkheid van het gastlespakket? 5 Hebt u opmerkingen over of suggesties voor de teksten? 6 Hebt u opmerkingen over of suggesties voor de opdrachten? 7 Hebt u de bijlagen gebruikt? Zo ja, welke? 8 Hebt u opmerkingen over of suggesties voor de bijlagen? Ruimte voor overige opmerkingen Als u wilt, kunt u hieronder uw naam en adres vermelden. Naam Adres Postcode en woonplaats Alvast hartelijk dank voor de moeite! zeer goed goed voldoende redelijk slecht bijlage - bijlage - bijlage - bijlage - bijlage - bijlage - bijlage - bijlage - bijlage - bijlage - bijlage - bijlage - bijlage - bijlage 28 29

16 juiste Antwoorden pagina Eglantyne Jebb schrijft een eerste verklaring over kinderrechten. De Verenigde Naties worden opgericht Er wordt een nieuwe verklaring over kinderrechten geschreven. De Verenigde Naties richten een werkgroep op om het Verdrag voor de Rechten van het Kind te maken Het Verdrag voor de Rechten van het Kind wordt aangenomen door de Verenigde Naties! Nederland ondertekent het verdrag. Nederland leeft volgens het verdrag en heeft de Nederlandse wetgeving dus aangepast aan het verdrag. Het Verdrag voor de Rechten van het Kind bestaat twintig jaar 30 31

17 COLOFON Tekst UNICEF Foto s UNICEF Vormgeving Communicatie Tijgers, Waalwijk Voor meer informatie UNICEF Nederland Team Educatie Postbus GP Den Haag info@unicef.nl SB09GL

Draaiboek voor een gastles

Draaiboek voor een gastles Draaiboek voor een gastles Dit draaiboek geeft jou als voorlichter van UNICEF Nederland een handvat om gastlessen te geven op scholen. Kinderen, klassen, groepen en scholen - elke gastles is anders. Een

Nadere informatie

UNICEF en kinderrechten

UNICEF en kinderrechten UNICEF en kinderrechten Informatie voor een gastles Leerdoelen (groep 7 & 8) Leerlingen weten waar UNICEF voor staat en wat UNICEF doet Leerlingen weten dat zij rechten hebben en kunnen een aantal rechten

Nadere informatie

Met het Kinderrechtenverdrag

Met het Kinderrechtenverdrag Met het Kinderrechtenverdrag Met het Kinderrechtenverdrag Voor kinderen die meer willen weten over kinderrechten Wat is het Kinderrechtenverdrag? Welke rechten heb ik? Zijn Kinderrechten er voor alle kinderen?

Nadere informatie

Wielewoelewool, ik ga naar school! Toelichting

Wielewoelewool, ik ga naar school! Toelichting Zwijsen Wielewoelewool, ik ga naar school! Toelichting Inhoud Inleiding 3 Materialen 3 Voor het eerst naar school 4 Doelstelling 4 Opbouw prentenboek en plakboek 4 Werkwijze 5 Ouders 5 2 Inleiding Voor

Nadere informatie

Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken

Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken - 2 - Weer huiswerk? Nee, deze keer geen huiswerk, maar een boekje óver huiswerk! Wij (de meesters en juffrouws) horen jullie wel eens mopperen als je huiswerk opkrijgt.

Nadere informatie

Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN

Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN UITGAVE VAN UNICEF NEDERLAND Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN 2 Kinderrechtenverdrag voor kinderen en jongeren Waarom? Alle kinderen in de hele

Nadere informatie

Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN

Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN UITGAVE VAN UNICEF NEDERLAND Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN 2 Waarom? Alle kinderen in de hele wereld hebben rechten. Jij dus ook. Omdat jij

Nadere informatie

Checklist Sollicitatiebrief schrijven 2F - handleiding

Checklist Sollicitatiebrief schrijven 2F - handleiding Checklist Sollicitatiebrief schrijven 2F - handleiding Inleiding De checklist Sollicitatiebrief schrijven 2F is ontwikkeld voor leerlingen die moeten leren schrijven op 2F. In deze handleiding wordt toegelicht

Nadere informatie

Inleiding. Autisme & Communicatie in de sport

Inleiding. Autisme & Communicatie in de sport Sanne Gielen Inleiding Starten met een nieuwe sport is voor iedereen spannend; Hoe zal de training eruit zien? Zal de coach aardig zijn? Heb ik een klik met mijn teamgenoten? Kán ik het eigenlijk wel?

Nadere informatie

Het houden van een spreekbeurt

Het houden van een spreekbeurt Het houden van een spreekbeurt In deze handleiding staan tips over hoe je een spreekbeurt kunt houden. Waar moet je op letten? Wat moet je wel doen? En wat moet je juist niet doen? We hopen dat je wat

Nadere informatie

De Drakendokter: Gideon

De Drakendokter: Gideon De Drakendokter: Gideon Om hulp vragen Vervolgverhalen Groep 5 en 6 (SO en SBO) Overzicht De opdrachten zijn het leukst om te doen, als het hele boek in de klas is voorgelezen. Dit kan door elke dag in

Nadere informatie

LESPAKKET KINDErrEchTEN 1

LESPAKKET KINDErrEchTEN 1 LESPAKKET KINDerrechten 1 Met dit lespakket maken kinderen in Nederland kennis met de Rechten van het Kind. Zij leren welke rechten kinderen hebben en waarom deze zo belangrijk zijn. Ook krijgen zij inzicht

Nadere informatie

Checklist Gesprek voeren 2F - handleiding

Checklist Gesprek voeren 2F - handleiding Checklist Gesprek voeren 2F - handleiding Inleiding De checklist Gesprek voeren 2F is ontwikkeld voor leerlingen die een gesprek moeten kunnen voeren op 2F. In deze handleiding wordt toegelicht hoe de

Nadere informatie

UNICEF Kinderrechten SPORT EN VRIJE TIJD GELIJKE BEHANDELING VOEDING FAMILIE GEZONDHEIDSZORG ONDERWIJS SCHOON WATER

UNICEF Kinderrechten SPORT EN VRIJE TIJD GELIJKE BEHANDELING VOEDING FAMILIE GEZONDHEIDSZORG ONDERWIJS SCHOON WATER UNICEF Kinderrechten INFORMATIE EEN EIGEN MENING SPORT EN VRIJE TIJD FAMILIE GELIJKE BEHANDELING Patricia Willocq VOEDING GEZONDHEIDSZORG ONDERWIJS SCHOON WATER Informatie voor een spreekbeurt of werkstuk

Nadere informatie

ADHD en lessen sociale competentie

ADHD en lessen sociale competentie ADHD en lessen sociale competentie Geeft u lessen sociale competentie én heeft u een of meer kinderen met ADHD in de klas, dan kunt u hier lezen waar deze leerlingen tegen aan kunnen lopen en hoe u hier

Nadere informatie

MEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind

MEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind MEE Nederland Raad en daad voor iedereen met een beperking Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Inhoudsopgave

Nadere informatie

LESPAKKET KINDERRECHTEN

LESPAKKET KINDERRECHTEN LESPAKKET KINDERRECHTEN 1 schrijf op Met dit lespakket maken kinderen in Nederland kennis met de Rechten van het Kind. Zij leren welke rechten kinderen hebben en waarom deze zo belangrijk zijn. Ook krijgen

Nadere informatie

Wat goed dat je geïnteresseerd bent in de stage '' Leer ze 'n Lesje "voor jouw MaS bij Amnesty International!

Wat goed dat je geïnteresseerd bent in de stage '' Leer ze 'n Lesje voor jouw MaS bij Amnesty International! DRAAIBOEK LEER ZE N LESJE Wat goed dat je geïnteresseerd bent in de stage '' Leer ze 'n Lesje "voor jouw MaS bij Amnesty International! 1. Je kunt beginnen met het doen van de e-learning op de Amnesty

Nadere informatie

2 > Kerndoelen 11. 4 > Aan de slag 15. 5 > Introductie van de manier van werken 22. 6 > Mogelijke werkvormen en de plaats op het rooster 27

2 > Kerndoelen 11. 4 > Aan de slag 15. 5 > Introductie van de manier van werken 22. 6 > Mogelijke werkvormen en de plaats op het rooster 27 Inhoud 1 > Uitgangspunten 9 2 > Kerndoelen 11 3 > Materialen 12 4 > Aan de slag 15 5 > Introductie van de manier van werken 22 6 > Mogelijke werkvormen en de plaats op het rooster 27 7 > Waarom samenwerkend

Nadere informatie

Grenzeloze vrijheid? Discussiebijeenkomst tienerclub

Grenzeloze vrijheid? Discussiebijeenkomst tienerclub Grenzeloze vrijheid? Discussiebijeenkomst tienerclub Leeftijd: 12-16 jaar Tijdsduur: 1 uur Doelen - De jongeren denken na over de betekenis van de muur tussen Israël en de Palestijnse gebieden in het dagelijks

Nadere informatie

Groep 7/8 Rechten van het kind

Groep 7/8 Rechten van het kind Groep 7/8 Rechten van het kind Rechten van het kind GROEP 7/8 Instructie lesmateriaal Het gedicht vormt een goede introductie voor het thema Kinderrechten. Gebruik de achtergrondinformatie om meer te vertellen

Nadere informatie

Dichter bij Vrijheid. Docentenhandleiding Boek 3. www.dichterbijvrijheid.nl

Dichter bij Vrijheid. Docentenhandleiding Boek 3. www.dichterbijvrijheid.nl Dichter bij Vrijheid Docentenhandleiding Boek 3 Dichter bij Vrijheid Een onderwijsproject van Amnesty International Dit is boek 3 uit de docentenhandleiding Dichter bij Vrijheid. Op de boekenplank staan

Nadere informatie

Document vertellen en presenteren voor de groepen 1, 2, 3 en 4. Doelen van vertellen en presenteren in groep 1 en 2:

Document vertellen en presenteren voor de groepen 1, 2, 3 en 4. Doelen van vertellen en presenteren in groep 1 en 2: Document vertellen en presenteren voor de groepen 1, 2, 3 en 4 Doelen van vertellen en presenteren in groep 1 en 2: Leerlingen raken vertrouwd met het presenteren voor een groep Leerlingen raken vertrouwd

Nadere informatie

Een overtuigende tekst schrijven

Een overtuigende tekst schrijven Een overtuigende tekst schrijven Taalhandeling: Betogen Betogen ervaarles Schrijftaak: Je mening geven over een andere manier van herdenken op school instructieles oefenlesles Lesdoel: Leerlingen kennen

Nadere informatie

Het medicijn Gammaglobuline in je bloed

Het medicijn Gammaglobuline in je bloed Het medicijn Gammaglobuline in je bloed Onder ouders verstaan wij ook verzorger(s), pleeg- of adoptieouder(s) U kunt wijzigingen of aanvullingen op deze informatie door geven per e-mail: patienteninformatiewkz@umcutrecht.nl

Nadere informatie

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft!

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! Scott de Jong http://www.positiefleren.nl - 1 - Je leest op dit moment versie 2.0 van het Ebook: 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft.

Nadere informatie

A. Jouw rechten! Kinderrechten

A. Jouw rechten! Kinderrechten Dit werkblaadje is van... A. Jouw rechten! Kinderrechten Je hebt ongetwijfeld al gehoord van de Rechten van het Kind. De koningen, presidenten en andere leiders van over de hele wereld hebben gezegd dat

Nadere informatie

Handleiding voor leerkrachten. Digitale les Bovenbouw basisonderwijs

Handleiding voor leerkrachten. Digitale les Bovenbouw basisonderwijs Handleiding voor leerkrachten Digitale les Bovenbouw basisonderwijs Verantwoording Syrië, Irak, Zuid-Soedan, de Centraal-Afrikaanse Republiek en het door ebola getroffen West-Afrika. Nooit eerder werden

Nadere informatie

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Moeilijke kindervragen

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Moeilijke kindervragen DOELSTELLINGEN De ouders hebben ervaren dat hun kind niet het enige is dat moeilijke vragen stelt en dat zij elkaar kunnen ondersteunen in de omgang hiermee. De ouders kunnen met hun kind in gesprek gaan

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

Workshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent?

Workshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent? Workshop Handleiding Verhalen schrijven wat is jouw talent? Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Les 1: Even voorstellen stelt zich kort voor en vertelt

Nadere informatie

3 Hoogbegaafdheid op school

3 Hoogbegaafdheid op school 3 Hoogbegaafdheid op school Ik laat op school zien wat ik kan ja soms nee Ik vind de lessen op school interessant meestal soms nooit Veel hoogbegaafde kinderen laten niet altijd zien wat ze kunnen. Dit

Nadere informatie

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Communiceren met je puber Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Communiceren met je puber Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar DOELSTELLINGEN Ouders zijn zich ervan bewust dat je altijd en overal communiceert Ouders wisselen ervaringen met elkaar uit over hoe de communicatie met hun pubers verloopt Ouders verwerven meer inzicht

Nadere informatie

Uitleg boekverslag en boekbespreking

Uitleg boekverslag en boekbespreking Uitleg boekverslag en boekbespreking groep 7 schooljaar 2014-2015 Inhoudsopgave: Blz. 3 Blz. 3 Blz. 3 Blz. 4 Blz. 6 Blz. 7 Blz. 7 Stap 1: Het lezen van je boek Stap 2: Titelpagina Stap 3: Inhoudsopgave

Nadere informatie

Het medicijn Gammaglobuline onder je huid Subcutaan

Het medicijn Gammaglobuline onder je huid Subcutaan Het medicijn Gammaglobuline onder je huid Subcutaan Wilhelmina Kinderziekenhuis Wat staat er in deze folder Informatie voor ouders 2 Het medicijn Gammaglobuline onder je huid (subcutaan) 4 Wil je meer

Nadere informatie

Lesbrief 14. Naar personeelszaken.

Lesbrief 14. Naar personeelszaken. http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 14. Naar personeelszaken. Wat leert u in deze les? Wanneer u zeggen en wanneer jij zeggen. Je mening geven en naar een mening vragen. De voltooide tijd gebruiken.

Nadere informatie

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA Hotel Hallo - Thema 4 Hallo opdrachten OPA EN OMA 1. Knip de strip. Strip Knip de strip los langs de stippellijntjes. Leg de stukken omgekeerd en door elkaar heen op tafel. Draai de stukken weer om en

Nadere informatie

Handleiding. UNICEF Handleiding lessuggestie Schoolplein groep 3-4. Schoolplein

Handleiding. UNICEF Handleiding lessuggestie Schoolplein groep 3-4. Schoolplein UNICEF Handleiding lessuggestie Schoolplein groep 3-4 Handleiding Schoolplein Alle kinderen in de wereld hebben rechten. In het Kinderrechtenverdrag van de Verenigde Naties zijn deze opgenomen. Artikel

Nadere informatie

Een spreekbeurt houden

Een spreekbeurt houden Een spreekbeurt houden Groep 4 gaat voor het eerst een spreekbeurt voorbereiden en houden. Moeilijk? Eng?We hebben nu al een beetje geoefend met een boekbespreking, maar voor veel kinderen is praten met

Nadere informatie

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk?

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Verantwoordelijkheid. Ja, ook heel belangrijk voor school!!! Het lijkt veel op zelfstandigheid, maar toch is het net iets anders. Verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Handleiding Sollicitatiebrief

Handleiding Sollicitatiebrief Handleiding Sollicitatiebrief 1. De gerichte sollicitatiebrief Met een gerichte sollicitatiebrief reageer je op een advertentie waarin een werkgever een vacature vermeldt. Voorafgaand aan het schrijven

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een

Nadere informatie

Handleiding. UNICEF Handleiding lessuggestie Gedicht groep 7-8. Gedicht

Handleiding. UNICEF Handleiding lessuggestie Gedicht groep 7-8. Gedicht UNICEF Handleiding lessuggestie Gedicht groep 7-8 Handleiding Gedicht In het Kinderrechtenverdrag van de Verenigde Naties zijn de rechten voor het kind opgenomen. U maakt deze rechten concreet en zichtbaar,

Nadere informatie

Lesbrief bij Mijn broer is een boef van Netty van Kaathoven voor groep 7 en 8

Lesbrief bij Mijn broer is een boef van Netty van Kaathoven voor groep 7 en 8 Lesbrief bij Mijn broer is een boef van Netty van Kaathoven voor groep 7 en 8 Inhoud van deze lesbrief - Thema s in het boek - Lesopzet - Doel van de les - Uitwerking - Bijlage: opdrachtenblad Thema s

Nadere informatie

Een spreekbeurt houden

Een spreekbeurt houden Een spreekbeurt houden Groep 4 gaat voor het eerst een spreekbeurt voorbereiden en houden. Moeilijk? Eng? Voor veel kinderen is praten met de groep als publiek wel lastig. De een maakt zich er drukker

Nadere informatie

Sociaal netwerk. Handleiding voor begeleiders

Sociaal netwerk. Handleiding voor begeleiders Sociaal netwerk Handleiding voor begeleiders Algemene tips voor begeleider Het beste uit jezelf! Philadelphia vindt het belangrijk dat cliënten zich net als ieder ander mens kunnen ontwikkelen. Hierbij

Nadere informatie

Bijlage interview meisje

Bijlage interview meisje Bijlage interview meisje Wat moet er aan de leerlingen gezegd worden voor het interview begint: Ik ben een student van de Universiteit van Gent. Ik wil met jou praten over schrijven en taken waarbij je

Nadere informatie

Informatie voor ouders

Informatie voor ouders Weerbaarheid Informatie voor ouders Het Centrum voor Jeugd en Gezin ondersteunt met deskundig advies, tips en begeleiding. Een centraal punt voor al je vragen over opvoeden en opgroeien, dat is handig!

Nadere informatie

Nationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld

Nationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld Nationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld Groep 8 Les 1. Boeven in beeld Les 1. Boeven in beeld Nationaal Gevangenismuseum Groep 8 120 minuten Samenvatting van de les De les begint met een klassikaal

Nadere informatie

Nieuwsbrief. Medewerker CJG bereikbaar op school

Nieuwsbrief. Medewerker CJG bereikbaar op school Januari 2016 Jaargang 6, nr. 3 Nieuwsbrief In dit nummer: Medewerker CJG 1 Veilige schoolomgeving 2 Cito toetsen 3 Vragen stellen 4 Interessante informatie: Vrijdag 5 februari viering Carnaval. Voorjaarsvakantie

Nadere informatie

Thema Gezondheid. Lesbrief 5. De tandarts

Thema Gezondheid. Lesbrief 5. De tandarts Thema Gezondheid Lesbrief 5. De tandarts Inleiding Deze les gaat over praten bij de tandarts. Meneer Wong komt voor controle bij de tandarts. De tandarts kijkt of alle tanden en kiezen goed zijn. Wat leert

Nadere informatie

Kern 3: doos-poes-koek-ijs

Kern 3: doos-poes-koek-ijs Kern 3: doos-poes-koek-ijs In deze kern leert uw kind: Letters: d - oe - k - ij z Woorden: doos, poes, koek, ijs, zeep Herhaling van de letters van kern 1 en 2 Deze nieuwe woorden en letters worden aangeboden

Nadere informatie

Alles onder de knie? 1 Herhalen. Intro. Met de docent. 1 Werk samen. Lees het begin van de gesprekjes. Maak samen de gesprekjes af.

Alles onder de knie? 1 Herhalen. Intro. Met de docent. 1 Werk samen. Lees het begin van de gesprekjes. Maak samen de gesprekjes af. Intro Met de docent Wat ga je doen in dit hoofdstuk? 1 Herhalen: je gaat herhalen wat je hebt geleerd in hoofdstuk 7, 8 en 9. 2 Toepassen: je gaat wat je hebt geleerd gebruiken in een situatie over werk.

Nadere informatie

Hoe leer ik uit... Naam: Klas:

Hoe leer ik uit... Naam: Klas: Hoe leer ik uit... Naam: Klas: 1 Inhoud Woorden... 3 Flashcards... 3 Opschrijven... 3 WRTS... 3 Tekenen... 4 Stones... 5 Flashcards Opschrijven - WRTS... 5 Het thema van de Stone... 5 Stukjes combineren...

Nadere informatie

Training. Vergaderen

Training. Vergaderen Training Vergaderen Halide Temel 1-5-2014 Inhoudsopgave Inleiding 3 Doelen 4 Deelnemers 4 Werkvormen 4 Programma 4 Voorstellen & introductie 5 Opdracht Luciferspel 6 Theorie 7 Opdracht - Vergaderen 12

Nadere informatie

werkbladen thema 7 DE BASISSCHOOL

werkbladen thema 7 DE BASISSCHOOL werkbladen thema 7 DE BASISSCHOOL 7.0 vragen bij de film alleen Kijk naar de film. Geef antwoord op de vragen. eerste ronde filmkijken 1 2 3 Badria vindt Nederlands moeilijk. De juf komt op huisbezoek.

Nadere informatie

lesmateriaal Taalkrant

lesmateriaal Taalkrant lesmateriaal Taalkrant Toelichting Navolgend vindt u een plan van aanpak en 12 werkbladen voor het maken van de Taalkrant in de klas, behorende bij het project Taalplezier van Stichting Wereldleren. De

Nadere informatie

200 JAAR STATEN-GENERAAL

200 JAAR STATEN-GENERAAL 200 JAAR STATEN-GENERAAL NOVEMBER 2015 - POLITIEK IN PRAKTIJK #7 WAT HEB JE NODIG Knipblad met jaartallen (gekleurd papier) Knipblad met foto s/uitleg (wit papier) Magneetjes + magneetbord Uitgeknipte

Nadere informatie

en zelfbeeld Lichamelijke ontwikkeling Lesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Kinderboeken: Les 1: Wie ben ik Lesoverzicht

en zelfbeeld Lichamelijke ontwikkeling Lesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Kinderboeken: Les 1: Wie ben ik Lesoverzicht I Lichamelijke ontwikkeling en zelfbeeld Les 1: Wie ben ik Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen worden zich meer bewust van eigen talenten en eigenschappen en ontwikkelen een positief zelfbeeld. Kinderen kunnen

Nadere informatie

UNICEF algemene informatie

UNICEF algemene informatie UNICEF algemene informatie Informatie voor een spreekbeurt of werkstuk UNICEF helpt kinderen in de hele wereld UNICEF is de kinderrechtenorganisatie van de Verenigde Naties. De opdracht van UNICEF is:

Nadere informatie

Antwoord: Koning Willem-Alexander maar er zijn ook nog munten met het portret van prinses Beatrix in omloop.

Antwoord: Koning Willem-Alexander maar er zijn ook nog munten met het portret van prinses Beatrix in omloop. Voordat je met de gastles begint is het prettig als je de volgende stappen neemt: 1. Stel jezelf voor en vertel welk werk je doet bij DNB. 2. Maak afspraken met de kinderen. Als ze een vraag hebben, moeten

Nadere informatie

Lesbrief bij de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection

Lesbrief bij de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection Lesbrief bij de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection 1 Beste docent, Binnenkort gaat u samen met uw klas naar de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection. Deze lesbrief

Nadere informatie

HEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN

HEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN E-blog HEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN In talent & groei Het is belangrijk om je talent goed onder woorden te kunnen brengen. Je krijgt daardoor meer kans om het werk te

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een

Nadere informatie

Hoe maak ik... Naam: Groep:

Hoe maak ik... Naam: Groep: Hoe maak ik... Naam: Groep: Inleiding Een spreekbeurt houden is niet niets! Je moet daar heel wat voor kunnen. Wat dacht je van: Goed kunnen lezen Goed kunnen begrijpen wat je leest Goed dingen kunnen

Nadere informatie

Thema Gezondheid. Lesbrief 5. De tandarts

Thema Gezondheid. Lesbrief 5. De tandarts Thema Gezondheid Lesbrief 5. De tandarts Inleiding Deze les gaat over praten bij de tandarts. De man (meneer Onuso / Bashir) komt voor controle bij de tandarts. De tandarts kijkt of alle tanden en kiezen

Nadere informatie

Wat vertel ik mijn kind als ik opgenomen word? Praten helpt. Verslavingspreventie Mondriaan

Wat vertel ik mijn kind als ik opgenomen word? Praten helpt. Verslavingspreventie Mondriaan Wat vertel ik mijn kind als ik opgenomen word? Praten helpt Verslavingspreventie Mondriaan Wat vertel ik mijn kind als ik opgenomen word? Alle ouders hebben het beste voor met hun kinderen. Ouders vragen

Nadere informatie

Les 17 Zo zeg je dat (niet)

Les 17 Zo zeg je dat (niet) Blok 3 We hebben oor voor elkaar les 17 Les 17 Zo zeg je dat (niet) Doel blok 3: Leskern: Woordenschat: Materialen: Leerlingen leren belangrijke communicatieve vaardigheden, zoals verplaatsen in het gezichtspunt

Nadere informatie

Voordoen (modelen, hardop denken)

Voordoen (modelen, hardop denken) Voordoen (modelen, hardop denken) Waarom voordoen? Net zoals bij lezen, leren leerlingen heel veel over schrijven als ze zien hoe een expert dit (voor)doet. Het voordoen (modelen) van het schrijven van

Nadere informatie

Het verkoop-adviesgesprek. Waar gaat deze kaart over? Wat wordt er van je verwacht? Verkopen

Het verkoop-adviesgesprek. Waar gaat deze kaart over? Wat wordt er van je verwacht? Verkopen Waar gaat deze kaart over? Deze kaart gaat over verkopen aan en adviseren van gasten in horecabedrijven. Oftewel: het verkoopadviesgeprek. Wat wordt er van je verwacht? Na het bestuderen van deze kaart

Nadere informatie

GASTLES ONDERNEMERSCHAP. Handreiking. voor ondernemers. Ondernemerschap in de klas

GASTLES ONDERNEMERSCHAP. Handreiking. voor ondernemers. Ondernemerschap in de klas GASTLES ONDERNEMERSCHAP Handreiking voor ondernemers Ondernemerschap in de klas Ondernemerschap in de klas WAAROM ALS GASTDOCENT VOOR DE KLAS Er zijn allerlei redenen te noemen waarom praktijkmensen als

Nadere informatie

PeerEducatie Handboek voor Peers

PeerEducatie Handboek voor Peers PeerEducatie Handboek voor Peers Handboek voor Peers 1 Colofon PeerEducatie Handboek voor Peers december 2007 Work-Wise Dit is een uitgave van: Work-Wise info@work-wise.nl www.work-wise.nl Contactpersoon:

Nadere informatie

Inhoud Voor de leerling Voor de leraar Algemeen

Inhoud Voor de leerling Voor de leraar Algemeen Vogel ABC Inhoud Voor de leerling... 2 Inleiding... 2 Aanpak... 2 Opdracht... 3 Evaluatie-formulier (groep 3-4)... 4 Voor de leraar... 5 Instructie en feedback... 5 Verbinding met hele groep... 5 Beoordeling...

Nadere informatie

4 Denken. in het park een keer gebeten door een hond. Als Kim een hond ziet wil ze hem graag aaien. Als

4 Denken. in het park een keer gebeten door een hond. Als Kim een hond ziet wil ze hem graag aaien. Als 4 Denken In dit hoofdstuk vertellen we hoe jij om kan gaan met je gedachten. Veel gedachten maak je zelf. Ze bepalen hoe jij je voelt. We geven tips hoe jij jouw gedachten en gevoelens zelf kunt sturen.

Nadere informatie

Wat is Kraak kracht? Kraak kracht

Wat is Kraak kracht? Kraak kracht Wat is? Met de kaarten van Kraak Kracht evalueert u Kraak de Klas. U gaat door middel van de vragen die op de kaarten staan in gesprek met de leerlingen over de vaardigheden die ze hebben gebruikt. U kunt

Nadere informatie

De herfstvakantie is van 19 tot 23 oktober 2015

De herfstvakantie is van 19 tot 23 oktober 2015 Oktober 2015 Welkom op onze school. Nieuwe leerlingen in de maand oktober zijn: Stijn Zaaijer Lynn Bonvanie Jaylinn Meijering Luca Wildschut We wensen jullie allemaal een fijne tijd op onze school. De

Nadere informatie

Thema Gezondheid. Les 5. De tandarts

Thema Gezondheid. Les 5. De tandarts http://www.edusom.nl Thema Gezondheid Les 5. De tandarts Inleiding Deze les gaat over praten bij de tandarts. Meneer Bashir komt voor controle bij de tandarts. De tandarts kijkt of alle tanden en kiezen

Nadere informatie

Liefde, voor iedereen gelijk?

Liefde, voor iedereen gelijk? Seksuele diversiteit graad 2 Lesvoorbereiding Liefde, voor iedereen gelijk? Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les: Print de verhalen 'Het geheim van Mirjam'

Nadere informatie

Week 1 twee weken voorafgaand aan het Voorleesontbijt. Bijeenkomst 1. Materiaal

Week 1 twee weken voorafgaand aan het Voorleesontbijt. Bijeenkomst 1. Materiaal Introductie Deze lesmodule is geschreven voor een project van 5 bijeenkomsten van elk 60 minuten, waarvan de laatste bijeenkomst het werkelijke Voorleesontbijt is. Het aantal, de duur en inhoud van de

Nadere informatie

TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven.

TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. Beginsituatie: De lln doen als inleiding op het project rond geloven en de kerkwandeling, een filosofisch gesprek. Er komen verschillende

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info Unicef Hoofdstuk 1: Geschiedenis van Unicef Unicef is de Kinderrechtenorganisatie van de Verenigde Naties (VN). De Verenigde Naties zijn een verbond van (bijna) alle landen van de wereld. Deze landen hebben

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN

Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN Waarom? Alle kinderen in de hele wereld hebben rechten. Jij dus ook. Omdat jij het recht hebt om je eigen rechten te kennen, hebben wij dit boekje speciaal

Nadere informatie

MOEILIJKHEIDSGRAAD: -**- Een spreekbeurt geven, vraagt veel voorbereiding. Je moet immers vlot kunnen vertellen en je moet je luisteraars boeien.

MOEILIJKHEIDSGRAAD: -**- Een spreekbeurt geven, vraagt veel voorbereiding. Je moet immers vlot kunnen vertellen en je moet je luisteraars boeien. DOELGROEP: basisschool THEMA: spreekbeurt MOEILIJKHEIDSGRAAD: -**- ALS IK EEN... WAS... Een spreekbeurt geven, vraagt veel voorbereiding. Je moet immers vlot kunnen vertellen en je moet je luisteraars

Nadere informatie

- Een docent controleert of jij je huiswerk op hebt geschreven. - Je hebt aanmoediging nodig om je huiswerk te noteren.

- Een docent controleert of jij je huiswerk op hebt geschreven. - Je hebt aanmoediging nodig om je huiswerk te noteren. Schoolse competenties Competentie 1: Agendagebruik - Je schrijft je huiswerk in je agenda als dit wordt opgegeven. - Je agenda ziet er verzorgd uit. - Een docent controleert of jij je huiswerk op hebt

Nadere informatie

(Vak)teksten lezen in vmbo - mbo - Handleiding

(Vak)teksten lezen in vmbo - mbo - Handleiding (Vak)teksten lezen in vmbo - mbo - Handleiding Aan de slag met lezen in beroepsgerichte vakken Voor de verbetering van leesvaardigheid is het belangrijk dat leerlingen regelmatig en veel lezen. Hoe krijg

Nadere informatie

Lesbrief bij Ik weet je te vinden van Netty van Kaathoven voor groep 6, 7 en 8

Lesbrief bij Ik weet je te vinden van Netty van Kaathoven voor groep 6, 7 en 8 Lesbrief bij Ik weet je te vinden van Netty van Kaathoven voor groep 6, 7 en 8 Inhoud van deze lesbrief - Thema s in het boek - Lesopzet - Doel van de les - Uitwerking - Bijlage: opdrachtenblad Thema s

Nadere informatie

Maatschappelijke stage op het Trias 1. Verschil tussen maatschappelijke stage en beroepsoriënterende stage 2. Tips voor ouders 3

Maatschappelijke stage op het Trias 1. Verschil tussen maatschappelijke stage en beroepsoriënterende stage 2. Tips voor ouders 3 Inhoudsopgave Maatschappelijke stage op het Trias 1 Verschil tussen maatschappelijke stage en beroepsoriënterende stage 2 Tips voor ouders 3 Stageboekje (deze gebruiken de leerlingen) 4 Maatschappelijke

Nadere informatie

SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN

SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN Dit thema is opgesplitst in drie delen; gevoelens, ruilen en familie. De kinderen gaan eerst aan de slag met gevoelens. Ze leren omgaan met de gevoelens van anderen. Daarna

Nadere informatie

Dag van Respect & PABO. DOE MEE met de Dag van Respect 8 November 2012

Dag van Respect & PABO. DOE MEE met de Dag van Respect 8 November 2012 Dag van Respect & PABO DOE MEE met de Dag van Respect 8 November 2012 Beste Pabo-studenten, Elk jaar ontwikkelt Stichting Dag van Respect nieuw lesmateriaal over respect. Respect voor jezelf, Respect voor

Nadere informatie

Creatief en flexibel toepassen van Triplep. Maarten Vos Doe, laat zien, lach, oefen en geef applaus

Creatief en flexibel toepassen van Triplep. Maarten Vos Doe, laat zien, lach, oefen en geef applaus Creatief en flexibel toepassen van Triplep Maarten Vos Doe, laat zien, lach, oefen en geef applaus Programma Overzicht Kennismaking Persoonlijke werving van ouders Een goede relatie opbouwen met de ouders

Nadere informatie

Spreekbeurt, en werkstuk

Spreekbeurt, en werkstuk Spreekbeurt, krantenkring en werkstuk Dit boekje is van: Datum spreekbeurt Datum krantenkring Inleverdatum werkstukken Werkstuk 1: 11 november 2015 Werkstuk 2: 6 april 2016 Bewaar dit goed! Hoe bereid

Nadere informatie

Lesbrief MoneyRace. Spelbord MoneyRace

Lesbrief MoneyRace. Spelbord MoneyRace MoneyRace is een spel van stichting Weet Wat Je Besteedt (WWJB). WWJB is een onafhankelijke stichting die zich richt op het vergroten van de financiële zelfredzaamheid van jongeren (12-25 jaar). Dit doen

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

1. Inleiding. Pagina 1

1. Inleiding. Pagina 1 Pagina 1 1. Inleiding Nederland is een van de weinige landen met een euthanasiewet. Alleen in België en Luxemburg is euthanasie net als bij ons in een wet geregeld. Veel mensen hebben een mening over euthanasie.

Nadere informatie

Geweld in huis raakt kinderen. Informatie en advies voor ouders. huiselijkgeweldwb.nl 0900 126 26 26. 5 cent per minuut

Geweld in huis raakt kinderen. Informatie en advies voor ouders. huiselijkgeweldwb.nl 0900 126 26 26. 5 cent per minuut Geweld in huis raakt kinderen Informatie en advies voor ouders Grafisch ontwerp: Ontwerpstudio 2 MAAL EE Bij huiselijk geweld tussen (ex-)partners worden kinderen vaak over het hoofd gezien. Toch hebben

Nadere informatie

Hoe maak je een werkstuk?

Hoe maak je een werkstuk? Hoe maak je een werkstuk? Je gaat een werkstuk maken. Maar hoe zit een werkstuk nou eigenlijk in elkaar? Hoe moet je beginnen? En hoe kies je nou een onderwerp? Op deze vragen en nog vele anderen krijg

Nadere informatie