Ouders & Kind De toekomst? Een villa en een Ferrari voor de deur

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Ouders & Kind De toekomst? Een villa en een Ferrari voor de deur"

Transcriptie

1 Ouders & Kind De toekomst? Een villa en een Ferrari voor de deur PAG. 4 PERIODIEKE UITGAVE VAN MEE WEST-BRABANT Zomer Frans Polen Zelfstandig wonen is voor mij topsport PAG. 6 Ambassadeur Jacco Holthuis Denkt in mogelijkheden, niet in beperkingen PAG. 9 Schuldhulpverlening Weersta de verleiding PAG. 12

2 Regionaal nieuws i Zomersluiting MEE Steunpunten Birsen Basar presenteert boek over autisme MEE WEST-BRABANT TIMO VAN DE KASTEELE MEE WEST-BRABANT TIMO VAN DE KASTEELE Alle MEE Steunpunten zijn deze zomer van 2 tot en met 27 augustus gesloten. MEE Steunpunten: Alphen-Chaam, Baarle-Nassau, Drimmelen- Made, Etten-Leur, Moerdijk, Rucphen, Steenbergen, Zundert, Gilze Rijen, Halderberge-Oudenbosch. U kunt in deze periode terecht bij één van de MEE Vestigingen. MEE Bergen op Zoom Louis Porquinlaan 1 T MEE Breda Heerbaan 100 T MEE Roosendaal Langdonk 1 T Nieuwe uitstraling vestiging Roosendaal MEE WEST-BRABANT TIMO VAN DE KASTEELE FOTO MEE WEST-BRABANT Ik wil niet meer onzichtbaar zijn is de autobiografie van de 24-jarige Turkse Birsen Basar. In haar boek beschrijft Birsen hoe moeilijk het is om met haar beperking om te gaan. Familie, vrienden en kennissen reageren vol onbegrip. Zij denken dat autisme door te bidden wel over gaat, vertelt Birsen. Twee jaar geleden kreeg Birsen de diagnose klassiek autisme. In diezelfde tijd rondde zij na jaren van problemen haar HBO-opleiding af. Veel mensen begrijpen niet dat iemand met klassiek autisme een opleiding kan afronden. Zij hebben een stereotiep beeld van autisten, dat het in zichzelf gekeerde mensen zijn die niet kunnen praten. Dat is erg kwetsend. Autisme is namelijk een deel van mijn leven. Het gaat nooit meer weg. ONBEGRIP In het boek beschrijft Birsen op heel concrete en directe wijze haar ervaringen in het middelbaar en hoger onderwijs, stage en werk. Birsen: De grootste frustraties en problemen ontstonden tijdens groeps- en projectwerk tijdens mijn HBO-opleiding. Klasgenoten, maar ook docenten begrepen niet wat mijn probleem was. Dat onbegrip isoleerde haar nog verder. De Turkse familiecultuur droeg daar allerminst aan bij. Gemakkelijke omgang, veel sociale contacten onderling, is normaal in de Turkse cultuur. In Birsens directe omgeving was dit niet anders. Door de afwijzing op school en door familie heeft ze zich altijd eenzaam gevoeld. Dacht u net dat de oranjegekte achter de rug was? Dan bent u nog niet in de nieuwe ontvangstruimte van onze vestiging in Roosendaal geweest. Cliënt Wilma wacht in de ontvangstruimte op haar consulent. Wat een verandering. Het oogt veel rustiger en eigentijdser dan voorheen. Fijn dat er gedacht is aan een verlaagde balie. Wel zo prettig voor rolstoelers. En wat een schitterende foto s op de deuren. Nieuwsgierig geworden? Kom snel langs in onze vestiging aan de Langdonk 1 in Roosendaal.. LACONIEK Op een laconieke toon beschrijft Birsen alledaagse gebeurtenissen. Een mooi voorbeeld is het moment wanneer Birsen op geheel traditionele wijze in contact wordt gebracht met een jongen. Haar beschrijving over de kennismaking en het martelende wachten op een gebaar van interesse van de jongen, is prachtig maar tegelijker dieptragisch. Haar boek beschrijft beeldend de dagelijkse strijd met haar sociale vaardigheden. De Nederlandse top tennisser Paul Haarhuis, die zelf een autistisch zoontje heeft, presenteert het boek. Op 1 september 2010 ligt Ik wil niet meer onzichtbaar zijn in de boekwinkel. MEE West-Brabant onderstreept het belang van goede voorlichting over autisme en ondersteunt Birsen bij de promotie van haar boek. 2 MEE Magazine zomer 2010

3 MEEMagazine COLOFON Inhoud Nr 8 / ZOMER E JAARGANG, NR.8, VOORJAAR 2010 MEE Magazine is een uitgave van MEE West-Brabant. MEE adviseert, informeert en ondersteunt mensen met een beperking. MEE is een laagdrempelige organisatie. Ook familie, verzorgers, hulpverleners en andere belanghebbenden kunnen bij MEE terecht. MEE Magazine brengt u informatie en inspiratie voor en over het leven met een beperking. MEE Magazine wordt kosteloos verspreid onder cliënten, gemeenten, netwerkorganisaties, zorgaanbieders en andere belanghebbenden en belangstellenden Redactie MEE Magazine, West-Brabant Heerbaan NL BREDA T E meemagazine@meewestbrabant.nl Redactie: Afdeling Communicatie, Sanne Vermijs & Timo van de Kasteele Fotografie MEE West-Brabant, MEE Nederland, Ingrid Bertens fotografie 9 10 Tekst MEE West-Brabant, Afdeling Communicatie, Timo van de Kasteele Opmaak Artoos Communicatiegroep/Quantes, Rijswijk Veldontwerp, Roosendaal Druk Artoos Communicatiegroep/Quantes, Rijswijk Oplage MEE Magazine verschijnt vier keer per jaar in een oplage van exemplaren. Abonnementen Aanmeldingen voor een kosteloos abonnement kunt u en naar meemagazine@meewestbrabant.nl onder vermelding van uw NAW-gegevens. Copyright De artikelen uit dit Magazine van MEE West-Brabant zijn deels afkomstig van de landelijke redactie. In die redactie zijn verschillende MEE-organisaties vertegenwoordigd. De landelijke redactie van MEE Magazine valt onder de verantwoordelijkheid van MEE Nederland te Utrecht. Regionale bijdragen vallen onder de verantwoordelijkheid van de redactie van MEE West-Brabant. Bijdragen kunt u richten aan de redactie, die zich het recht voorbehoudt bijdragen te weigeren, te bewerken of in te korten. Overname van artikelen en/of beeldmateriaal uit het MEE Magazine is alleen mogelijk met bronver melding en na schriftelijk verkregen toestemming van de redactie. 2 Regionaal nieuws 4 OUDERS & KIND De toekomst? Een villa en een Ferrari voor de deur 6 FRANS POLEN Zelfstandig wonen is voor mij topsport 8 AD POPPELAARS, DIRECTEUR CG-RAAD: AWBZ-zorg overhevelen? Niet zonder goede analyse en registratie 9 MEE Cursussen: Opkomen voor jezelf 12 Schuldhulpverlening Weersta de verleiding! 14 Regelrecht: Beschermings - maatregelen up-to-date 15 MEEidee: Boeken, tips & websites 16 MEEactueel Contact met MEE West-Brabant MEE Breda Heerbaan NL BREDA Postbus DE BREDA T F E info@meewestbrabant.nl I 10 AMBASSADEUR JACCO HOLTHUIS Denkt in mogelijkheden, niet in beperkingen MEE West-Brabant is HKZ gecertificeerd zomer 2010 MEE Magazine 3

4 Ouders & Kind MIJN LEVEN MET NEUROFIBROMATOSE De toekomst een Ferrari v Ton en Janneke: Robbert ziet niet dat je zo n groepje beter kunt mijden. LANDELIJKE REDACTIE ANNETTE ABELS FOTO S IVAR GLOUDEMANS Robbert (20) heeft neurofibromatose 1 (NF1) en als gevolg daarvan de stoornissen PDD NOS en ADHD. Hij is bezig met het behalen van zijn HAVO-diploma. Zijn ouders hoopten dat hij daarna terecht zou kunnen op het REA-college, een leercentrum dat mensen met een beperking ondersteunt door scholing naar werk. Maar het college oordeelde dat hij momenteel geen arbeidsperspectief heeft. Ton en Janneke gaan een lastige fase in, want hoe nu verder? JANNEKE: Robbert is inmiddels meerdere malen geopereerd aan gezwellen en een verkromming aan zijn rug. Aan zijn gezicht zie je nauwelijks dat hij NF1 heeft. Dat verandert als hij ouder wordt; het is namelijk een progressieve aandoening. Maar zodra je met hem praat, merk je dat & er iets is. Zijn mondmotoriek is minder goed ontwikkeld, hij kan niet goed met emoties omgaan en hij heeft weinig sociale vaardigheden. Zo weigerde hij eens in de bus naar school te stappen omdat er een andere chauffeur in zat. Dat, en alles wat onbekend voor hem is, vindt hij eng. Robbert is gebaat bij structuur en veiligheid. TON: Er hebben zich een paar incidenten voorgedaan bij de metro toen we hem zelfstandig naar school probeerden te laten gaan. Hij liep dwars door een groepje jongeren heen waardoor er geweld aan te pas is gekomen. Hij ziet niet dat je zo n groepje beter kunt mijden. Daarna hebben we besloten dat hij vrijwel altijd onder begeleiding naar buiten gaat. Soms gaat hij in zijn eentje naar de supermarkt om spullen voor zelfgemaakte pizza s te halen. Dat is inmiddels veilig. Robbert leest graag. Dan zit hij in zijn eigen wereldje. Ja, ik denk wel dat hij gelukkig is. Echte vrienden heeft hij niet. Daar heeft hij ook geen behoefte aan. Wij vinden het normaal dat een jongen van zijn leeftijd een vriendenclubje heeft of naar meisjes gaat kijken. Maar als je dat forceert doe je het tegen zijn zin in en dat willen we niet. Waar hij veel baat en steun bij heeft gehad, zijn de logeerweekenden waar ze allerlei leuke activiteiten deden met kinderen die in zijn sociale gedragspatroon pasten. Daar kon hij zichzelf zijn. Toen dit na zijn achttiende ophield hebben we gelukkig een alternatief gevonden: een particuliere stichting die weekenden weg organiseert. Daar kijkt hij steeds met plezier naar uit. JANNEKE: Robbert is ondanks zijn leeftijd nog een echt kind. Mensen met NF1 ontwikkelen zich langzamer. Robbert heeft veel hulp en begeleiding nodig. Hij is erg afhankelijk en gaat er vanuit dat wij alles voor hem regelen. We zijn drie jaar geleden begonnen met het aanvragen van toelating tot het REA-college, zodat hij tijdig kon overstappen. Helaas bleek dat hij geen arbeidsperspectief heeft. Dat viel rauw op ons dak. Robbert maakt het niet uit, hij gaat er vanuit dat wij wel iets regelen. Maar op dit moment weten we het even niet. TON: Over zijn toekomst of wat hij wil worden denkt hij niet actief na. Hij heeft de neiging om het aan ons over te laten. Hij wil games ontwerpen, omdat hij graag computerspelletjes speelt. Maar dat wordt lastig, omdat je moet kunnen aantonen wat je al ontworpen hebt. Daarom heeft het REA-college bij zijn intake zijn ambitie verschoven 4 MEE Magazine zomer 2010

5 Een villa en or de deur naar webdesigner. Robbert is ambitieus, hij doet tenslotte de HAVO, maar hij kan geen onderscheid maken tussen mogelijkheden en onmogelijkheden. Wij kijken zelf liever niet verder dan een jaar vooruit. JANNEKE: Robbert is heel sterk in exacte vakken. Natuur-, schei- en wiskunde springen er dan ook uit. Daarom heeft de Mytylschool het beroep laborant geopperd. Verder heeft hij een ongelooflijk auditief geheugen. Wat je hem tien jaar geleden hebt verteld, weet hij nu nog steeds. Ook kan hij goed verbanden leggen. Verder merk ik dat hij socialer is geworden sinds hij op de Mytylschool zit. Robbert is voor ons een hele lieve en binnen ons gezin sociale jongen. Volledig zelfstandig wonen zal niet gaan, dan zal hij vereenzamen. Maar ik zie hem later wel begeleid zelfstandig wonen. Met lotgenoten in één huis waar ze gemeenschappelijk eten en met goede begeleiding, denk ik dat hij zich wel kan redden. ROBBERT: Deze zomer hoop ik mijn HAVO-diploma te halen. Daar ben ik best trots op. I k ben goed in scheikunde. Ik wil laborant of webdesigner worden. Maar liever webdesigner. Computerspelletjes spelen doe ik het liefst. Om die spelletjes te maken moet je veel codes kennen. Dat heeft met wiskunde te maken en daar ben ik wel goed in. Soms game ik alleen, soms via het internet met anderen. Ik vind schietspelletjes het leukst. Strategiespelletjes niet. Nee, niet omdat ik dan ver vooruit moet denken. Ze spelen altijd vals, haha! Robbert: Om computerspelletjes te maken moet je veel codes kennen. indrukken, een hele andere techniek. Ik wil Eye of the Tiger van Survivor en nummers van Kiss kunnen spelen. Rock vind ik coole muziek. Er zitten meisjes op de Mytylschool, maar ik heb geen vriendinnetje. Later zou ik dat wel willen. Een villa en een Ferrari voor de deur lijken me wel wat. Daarom wil ik ook mijn rijbewijs halen. De auto is een stuk sneller dan de fiets. Dat kost allemaal veel geld, ja. Misschien moet ik dan toch maar een beroemde rockartiest worden. < Boeken lees ik ook graag. Vooral mangaboeken. De tekeningen vind ik erg mooi. Ken je Dragon Ball niet? Dat is heel bekend! Kijk, je moet het boek zó houden. Je leest ze op de Japanse manier, van achteren naar voren. Ik lees ze ook in het Engels. Net als de boeken van Raymond E. Feist (Amerikaans fantasyschrijver, red.). De verhalen zijn spannend, net als Lord of the Rings, dat ik ook heb gelezen. Het is een strijd tussen goed en kwaad. Of ik voor het goede ben? Nou, dat ligt aan mijn stemming. Nee hoor, dat is een grapje. Ik zit op gitaarles. Na twee lessen leer ik nu akkoorden spelen. Echt moeilijk is het niet. Je kunt het niet vergelijken met het spelletje Guitarhero. Een echte gitaar heeft zes snaren. Daaroverheen beweeg je omstebeurt je vingers. Guitarhero heeft vijf knoppen die je moet NEUROFIBROMATOSIS NF1 wordt ook aangeduid als de ziekte van Von Recklinghausen; bij deze ziekte hebben mensen vaak al bij de geboorte lichtbruine vlekken op de rug, borst, ellebogen en knieën. Ze heten café-au-lait - vlekken. In de oksels en liezen zitten dikwijls een soort kleine sproetjes. Vanaf de puberteit ontstaan er bobbels onder de huid. Soms gebeurt dat al eerder. De bobbels zijn goedaardige gezwellen van cellen rond zenuwen. Ze heten neurofibromen. De neurofibromen kunnen op allerlei plekken groeien, ook in het hoofd bijvoorbeeld. Daardoor kunnen kinderen onder meer leerproblemen krijgen. Bij sommige mensen geeft Von Recklinghausen nauwelijks klachten, anderen hebben er heel veel last van. Bron: Gezondheidshulp Plus zomer 2010 MEE Magazine 5

6 BELANGENVERENIGING ONDERLING STERK FRANS POLEN 6 MEE Magazine zomer 2010

7 i Zelfstandig wonen is voor mij topsport MEE WEST-BRABANT TIMO VAN DE KASTEELE FOTO INGRID BERTENS Belangenvereniging Onderling Sterk geeft mensen met een beperking de touwtjes in eigen handen. Door de bijeenkomsten van de vereniging krijg ik regie over mijn eigen leven, vertelt Frans Polen (46) uit Breda. Want ik wil ondanks mijn beperking geen marionetpop zijn. Frans Polen staat in de deuropening van Flat Zuid aan de Jan Darkennisstraat in Breda. Vanuit mijn kraaiennest had ik jullie al aan zien komen, grapt Frans. Het uitzicht vanaf deze flat is geweldig. Kom verder. De 46-jarige Bredaenaar heeft een verstan delijke beperking en woont sinds 2003 op zichzelf en is daar trots op. Frans: Zelfstandig begeleid wonen is voor mij net topsport. Je moet het blijven trainen. Iedere dag begint het weer van voor af aan. Eten kopen, koken, afwassen, opruimen. Soms moet ik mij echt dwingen om dat te doen. Gelukkig krijg ik twee keer in de week begeleiding van zorgaanbieder Amarant. Net als een topsporter heb ik een coach nodig. Iemand die mij een duwtje in de juiste richting geeft. EEN TWEEDE KANS Jaren heeft Frans in diverse instellingen gewoond: in Rotterdam, Nijmegen, Drunen en Bloemendaal. Een periode waar Frans niet trots op is. De vrijheid die hij nu heeft in zijn eigen appartement waardeert hij daardoor des te meer. Dit appartement is voor mij een tweede kans. Nu kan ik bewijzen dat ik mij buiten de instelling weet te redden. Voordat Frans naar een instelling moest, dronk hij veel alcohol. Ik ben opgegroeid met veel drankgebruik in mijn omgeving. Vader dronk, moeder dronk. Ik wist niet beter en had geen goed voorbeeld. Bij twee biertjes op een avond kon ik het niet houden. Het liep uit de hand. Ik was een probleemdrinker zoals ze dat noemen. Als je de touwtjes in handen hebt voer je de regie over je eigen leven HET ROER OM Op het moment dat Frans zelfstandig ging wonen heeft hij het roer 180 graden gedraaid. Stoppen met drinken was de enige oplossing om te kunnen genieten van mijn vrijheid. Een afkickkliniek had ik niet nodig. De vrijheid van dit appartement was voldoende motivatie om voor altijd te stoppen met drank. Terug naar een instelling was voor mij echt geen optie. REGIE Zonder dat Frans het bewust was is het besluit om te stoppen met drinken een typisch voorbeeld van regie hebben over je eigen leven, vertelt consulent Leny Willers van MEE West-Brabant. Leny besteedt in haar belangenvereniging Onderling Sterk aandacht aan Regie over eigen leven. Frans is daar maandelijks aanwezig om mee te luisteren en discussiëren over de meest uiteenlopende onderwerpen. Frans: Zo weet ik nu hoeveel stemmen er nodig zijn voor 1 zetel in de Tweede Kamer. Mijn algemene kennis groeit enorm. En kennis is macht en daarmee heb ik regie over mijn leven. KEUZES MAKEN Waarschijnlijk verschillen de mening over wat regie voeren is, gaat consulent Leny Willers van MEE West-Brabant verder. Regie voeren is keuzes maken die het beste passen bij het leven dat je wilt leiden. Alleen dan heb je zeggenschap over je eigen leven. Belangrijke keuzes maak je niet alleen. Daar praat je over met mensen die je kunnen ondersteunen. Dit zijn mensen die je zelf kiest, die je vertrouwt en waarbij jij je prettig voelt. Voor Frans zijn dat Gerda, Bea en Rob van Amarant. Zij ondersteunen waar nodig in het dagelijks leven van Frans en staan net als MEE West-Brabant naast de cliënt. Frans houdt zelf de regie maar krijgt wel handvatten aangereikt. Frans: Wanneer ik uitleg waarom ik begeleiding nodig heb maak ik vaak de vergelijking met een blinde man die met een blindengeleidehond de weg moet vinden en zo op het rechte pad blijft. BELANGENVERENIGING ONDERLING STERK Onderling Sterk is een belangenvereniging voor en door volwassen met een verstandelijke beperking. Mensen met een beperking worden vaak niet serieus genomen. Leden van Onderling Sterk willen dat graag veranderen. Een beperking betekent immers niet dat mensen met een verstandelijke beperking geen mening hebben. MEE West-Brabant ondersteunt het bestuur van Onderling Sterk, zodat mensen met een beperking hun talenten zo zelfstandig mogelijk kunnen benutten. zomer 2010 MEE Magazine 7

8 ACHTERGRONDEN AD POPPELAARS, DIRECTEUR CG-RAAD: AWBZ-zorg overhevelen? Niet zonder goede analyse en registratie LANDELIJKE REDACTIE ED VERVOORN FOTO RENÉ KIEVIT Het zijn drukke tijden voor Ad Poppelaars, directeur van de Chronisch zieken en Gehandicapten Raad (CG-Raad). De CG-Raad zet zich op landelijk niveau in voor verbetering van de maatschappelijke positie van mensen met een handicap of chronische ziekte. Zeer actueel gezien de ontwikkelingen rond de AWBZ-zorg in de politiek: Sociaal kapitaal wordt steeds belangrijker. Ad Poppelaars Alles moet minder gaan kosten In Nederland geldt als iets te duur dreigt te worden altijd dat mechanisme: decentralisatie, naar de gemeentes bijvoorbeeld, of naar de provincie. Dat is, zo is de gedachte, dichter bij de burger, levert beter maatwerk op en het is veel goedkoper. Dat laatste wordt van te voren of achteraf nooit berekend. Als de AWBZ goedkoper kan worden door het naar de zorgverzekeraars of gemeentes door te schuiven, dan moeten we vaststellen wat het nu kost en wat het daarna gaat kosten. Wat moet er dan gebeuren? Ten eerste de registratie verbeteren: We hebben in Nederland geen integrale, uniforme AWBZ-registratie. Dat is enorm versnipperd. De AWBZ is een mammoettanker van 22 miljard en de lading is niet goed gekend. Hoe kun je dan veranderingseffecten meten? Heb je mensen om je heen die voor jou willen zorgen? Daarnaast ontbreekt het aan een analyse waarom die zorg zo duur is geworden. Het is goed mogelijk dat dit bij de zorgaanbieders ligt, die door de bestaande financieringssystemen makkelijk de keus hadden om mensen in een dure of goedkope voorziening te plaatsen. Calculerend gedrag, waar de overheid geen grip op heeft kunnen krijgen. En de vraag is of zorgverzekeraars of gemeentes dit wel gaan kunnen. U ziet geen heil in overheveling van de uitvoering van AWBZ-zorg? De zorgverzekeraars vallen voorlopig voor ons af, onder andere omdat ze aan risicoselectie zullen gaan doen. De risico s dat chronisch zieken en mensen met een beperking zullen worden uitgesloten zijn te groot. En de gemeentes? Daar zijn we ook niet enthousiast over. Sommigen doen het aardig maar in een heleboel gemeentes gaat het veel minder goed. Dan moet je maar het geluk hebben dat je in een gemeente woont waar ze de Wmo onder de knie hebben. Mijn grote zorg is dat we de sturing en het zicht op de uitvoering verliezen. Is er al met al een trend voor de toekomst te benoemen? Ik denk dat een aantal groepen het in de toekomst zelf moet gaan regelen, met name mensen met lichte beperkingen. Een deel zal het redden en een deel niet. Naast geld wordt sociaal kapitaal nog belangrijker. Heb je mensen om je heen die voor jou willen zorgen? Heb je de vaardigheden om zo n netwerk op te bouwen en te onderhouden? En daar speelt MEE een hele grote rol in. Ik ben tegen de huidige voorstellen en heb dat ook ruim kenbaar gemaakt. In een tijd waarin zelfredzaamheid van chronisch zieken en gehandicapten belangrijker wordt moet je de komende jaren absoluut niet gaan bezuinigen op individuele ondersteuning. Dat is mensen twee keer pakken. Het wordt moeilijker, omdat ze minder zorg gaan krijgen. Toegangsregels worden ingewikkelder en strenger. Dus onze achterban heeft goede gidsen nodig die de weg in het labyrint weten, die weten wanneer het zin heeft om wel of niet iets aan te vragen, en die mensen helpen om naar alternatieven te zoeken. Met name dat laatste deel. Dat wordt voor de komende jaren heel belangrijk. < AD POPPELAARS Ad Poppelaars is sinds juli 2006 directeur van de CG-Raad. Hij is van oorsprong psycholoog en werkte eerder in de culturele sector, de politiek en in de jeugdzorg. 8 MEE Magazine zomer 2010

9 MEE CURSUSSEN Opkomen voor jezelf! MEE WEST-BRABANT TIMO VAN DE KASTEELE FOTO INGRID BERTENS Opkomen voor jezelf is nog niet zo makkelijk. Je denkt nee, maar zegt ja. Later heb je spijt van je toezegging, maar terugdraaien kan niet meer. Je wilt immers niemand teleurstellen. Het gevaar is dat je jezelf uit het oog verliest. Het belang van de ander stel je boven je eigen belang. Leer daarom nee zeggen. MEE West-Brabant heeft een cursus Opkomen voor jezelf ontwikkeld waardoor je straks veel steviger in je schoenen staat. Vooral het aangeven van grenzen sprak mij erg aan. Dat werd heel letterlijk geoefend. Terwijl ik tegen een muur stond, kwam een medecursist op mij aflopen. Ho, stop. Tot hier en niet verder. Soms liet ik mensen toch te ver komen. Het volgen van de cursus was voor mij erg nuttig. Nu weet ik op een nette manier mijn mening te verkondigen. Opkomen voor jezelf geeft een goed gevoel. Ik kan de cursus daarom iedereen van harte aanraden. Al is het alleen al om alle lachwekkende momenten die we tijdens de cursus hebben meegemaakt. Soms liet ik mensen te ver komen Cursisten Wil Smeekens en André van Loon. Veel mensen vinden het lastig om assertief te zijn. Assertief zijn betekent dat je in staat bent om je eigen grenzen aan te geven. Je durft dus ja te zeggen, maar ook nee als je dat nodig vindt. In de cursus opkomen voor jezelf leer je het onderscheid tussen niet-assertief, assertief en agressief gedrag. Door intensief te oefenen met andere deel nemers leer je om beter voor jezelf op te komen. GRENZEN AANGEVEN De cursus Opkomen voor jezelf is net afgelopen. Cursisten André van Loon uit Breda en Wil Smeekens uit Rijen schreven zich in voor deze cursus. Als zorghulp bij VITA Zorg & Welzijn in Dongen vind ik het soms lastig om nee te verkopen aan mijn collega s, vertelt Wil Smeekens. In de MEE cursusfolder las ik over opkomen voor jezelf. Dat sprak mij wel aan. Direct heb ik mij via aangemeld. En daar heb ik geen moment spijt van gehad. Na de twaalf lessen durende cursus functioneer ik veel beter op mijn werk. Ik durf beter voor mezelf op te komen en zeg eerder nee, daar heb ik geen tijd voor. Naast leerzaam vond ik de cursus bovendien erg gezellig. André van Loon beaamt dat. De cursus is goed afgestemd op de praktijk. ONGEDWONGEN SFEER Tijdens de cursus Opkomen voor jezelf ontmoet je mensen die met vergelijkbare vragen zitten. Je leert, luistert, praat en oefent mee in een ontspannen, ongedwong en sfeer. Het aanleren en verder ontwikkelen van vaardigheden staat in de cursus centraal. Daarnaast is er uitgebreid ruimte om onderling ervaringen uit te wisselen. De nieuwe cursus Opkomen voor jezelf, voor mensen met een licht verstandelijke beperking, start op 14 september in Breda en 15 september in Roosendaal. Deze data zijn onder voorbehoud en afhankelijk van het aantal aanmeldingen. Heb je interesse in de cursus? Aarzel dan niet langer en meld je aan op en klik op cursussen. Bekijk het actuele cursusaanbod op de achterzijde van dit MEE Magazine. zomer 2010 MEE Magazine 9

10 ONBEPERKT NEDERLAND Ambassadeur Jacco Holthuis Denkt in mogelijkheden, niet in beperkingen MEE WEST-BRABANT TIMO VAN DE KASTEELE FOTO INGRID BERTENS Nooit ophouden, altijd doorgaan. Dat is het levensmotto van Jacco Holthuis (29). De in Breda geboren en getogen Holthuis heeft spastische benen als gevolg van een hersenvliesontsteking tijdens zijn geboorte. Jacco loopt daardoor niet zo soepel. Desondanks laat hij zich niet beperken. Want naast zijn fulltime baan als griffier bij de Raad van State in Den Haag zet hij zich in als Ambassadeur van Onbeperkt Nederland. Die functie staat op zijn lijf geschreven, want Jacco denkt in mogelijkheden. Kansen pakken, dat heeft Jacco altijd al gedaan. Het begon al op jonge leeftijd. Na het behalen van zijn vwo diploma in het regulier voortgezet onderwijs, was de keuze voor de opleiding rechten aan de Universiteit van Tilburg (UvT) snel gemaakt. In een razend tempo studeerde hij af en solliciteerde naar zijn eerste baan. Slechts één brief heb ik verstuurd naar het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV). Daar werd ik aangenomen als wetgevingsjurist, vertelt Jacco trots. Voor Jacco was het krijgen van een baan niet lastig. Wel kent hij het dilemma waar veel mensen met een zichtbare handicap mee zitten: schrijf ik wel of niet in mijn sollicitatiebrief dat ik een beperking heb? Ik heb het uiteindelijk wel gedaan, ook al was het niet relevant voor het werk waar ik naar solliciteerde. Het was puur voor mijn eigen geruststelling dat mensen niet schrikken als ze me zien binnenkomen. In het vervolg doe ik dat niet meer. Nu weet ik hoe ik het ijs moet breken en de aandacht van mijn beperking moet afleiden. NIEUWE UITDAGING Voor zijn werk bij LNV verhuisde Jacco van zijn geboorteplaats Breda naar de hofstad Den Haag. Een verandering met de nodige consequenties. Voor het eerst op mezelf, in een vreemde stad, waar ik niemand ken. Dat was best spannend. Daarom heb ik al voor mijn verhuizing de hulp van MEE West-Brabant ingeschakeld. Mijn hulpvragen waren heel concreet: Hoe leer ik mensen kennen in een nieuwe stad, bij welke verenigingen kan ik mij eventueel aanmelden en kan ik begeleiding in het huishouden krijgen? MEE West-Brabant heeft vervolgens een overzicht van diverse verenigingen gegeven en een persoonsgebonden budget (pgb) aangevraagd. Ik zag namelijk door de bomen het bos niet meer in het woud van wet- en regelgeving. Zelfs als jurist kom je daar niet aan uit. Gelukkig weten de consulenten bij MEE raad. Zij denken met je mee. Dat is een hele geruststelling. Na twee jaar als wetgevingsjurist vond ik het overigens tijd voor een nieuwe uitdaging, vertelt Jacco. Die vond ik in mijn huidige functie als griffier bij de Raad van State in Den Haag. AAN TALENT GEEN GEBREK Inmiddels werkt Jacco twee jaar bij de Raad van State in Den Haag. Naast zijn fulltime baan is de 29-jarige griffier Ambassadeur Onbeperkt Nederland. Die titel heeft hij in augustus 2009 gekregen na het winnen van de gouden handicap en CAPability award tijdens het TROS televisieprogramma Aan talent geen gebrek. Jacco: De meeste mensen kennen dit programma als de opvolger van Lucille Werner s Mis(s) verkiezing. Hier konden echter alleen vrouwen aan mee doen. Om tot het programma door te dringen was een stemronde nodig. Gelukkig stemden de supporters van zijn favoriete voetbalclub NAC Breda massaal op Jacco. En dan ineens ben je ambassadeur. Dan moet je wel wat waarmaken. Gelukkig staat Jacco in zijn functie als ambassadeur niet alleen. Het ambassadeur schap is een initiatief van het Revalidatiefonds uit Bunnik en wordt ondersteund door de Chronisch Zieken en Gehandicaptenraad Nederland. Het afgelopen jaar heeft Jacco zich ingezet voor de toegankelijkheid van het hoger onderwijs voor jongeren met een beperking. Daarnaast streeft hij naar volledige integratie van gehandicapten in reguliere sportverenigingen. Om dit te bereiken levert ambassadeur Jacco graag een bijdrage aan publicaties in de media. Ik wil mensen met en zonder beperking laten zien dat een handicap geen belemmering hoeft te zijn! Ineens ben je ambassadeur. Dan moet je wel wat waarmaken. 10 MEE Magazine zomer 2010

11 i OP HET LIJF GESCHREVEN Het ambassadeurschap staat Jacco op het lijf geschreven. Eigenlijk was dat voor het winnen van de CAPability award ook al zo. Tijdens zijn studietijd aan de Universiteit van Tilburg (UvT) heeft Jacco zich volop ingezet in de medezeggenschapsraad om de toegankelijkheid van de gebouwen te verbeteren. Jacco: Zo zijn op mijn advies de trappen voorzien van leuningen. Zonder trapleuning kom ik immers niet boven of beneden. Het is een simpele ingreep, maar wel noodzakelijk. Onderwijs moet immers voor iedereen toegankelijk zijn, ook in de meest letterlijke zin. DENKEN IN MOGELIJKHEDEN Niet alleen in het onderwijs, maar ook op de arbeidsmarkt en de sportwereld valt er nog veel terrein te winnen voor mensen met een beperking. Sociale uitsluiting komt nog maar al te vaak voor, weet Jacco uit ervaring. Het gemak waarmee ik een baan heb gekregen is uniek. Helaas hebben veel werkgevers nog steeds koudwatervrees als het gaat om mensen met een handicap of chronische ziekte. Te vaak worden deze mensen al bij voorbaat afgeschreven. En dat is jammer, want veel talent blijft daardoor onbenut. De oplossing moet volgens Jacco van drie kanten komen. De overheid, werkgevers en de mensen met een beperking zelf. We moeten het samen doen, want we zijn afhankelijk van elkaar. De overheid kan hierin een voorbeeldfunctie vervullen. Zij moeten een norm stellen. Daarnaast is een cultuuromslag in het bedrijfsleven nood zakelijk. En dat kost tijd, veel tijd. Werkgevers moeten op hun beurt uitgaan van de mogelijkheden, niet van de beperkingen. Hetzelfde geldt voor de mensen met een beperking. Zij kunnen vaak meer dan ze aanvankelijk denken. ROEIEN De gedrevenheid van Jacco lijkt onuitputtelijk. Hij blijft strijden en geeft zelden op, ook op het gebied van sport. Ik kom uit een sportief nest. Zo is mijn vader gymleraar in het voortgezet onderwijs. Bovendien hebben mijn moeder en zus in het verleden beiden gehockeyd. Zelf heb ik ook de nodige sporten beoefent. Uiteenlopend van rolstoelbasketbal en golf tot duiken. Dat laatste vond ik toch wel riskant, daarom ben ik daar mee gestopt. Boven de waterlijn is het veiliger. Daarom ben ik gaan roeien. Veel mensen kijken mij met verbazing aan: Jij, roeien, dat is toch vragen om problemen. Stel dat je in het water valt, wat dan? Die reacties zijn niet vreemd. Ik was bij de roeivereniging in Breda immers de eerste roeier met een (functie)beperking. Samen zijn we op zoek gegaan naar mogelijkheden. Dat begon bij het toegankelijk maken van het clubhuis en het vinden van een stabiele boot. Want hoe stap ik in een roeiboot zonder er aan de andere kant weer uit te vallen? Op iedere vraag kwam een antwoord. Na vijf jaar doorzetten is roeien met een beperking een bloeiende tak in de Bredase roeivereniging. Nu roeien we met 7 mensen met een beperking! Meer achtergrondinformatie over Ambassadeur Onbeperkt Nederland leest u op Net als Jacco op zoek naar een uitdagende sport? Kom eens langs bij Roeivereniging Breda of bezoek de website: RUGGENSTEUN Jacco legt zijn ambassadeurschap eind augustus neer, maar stoppen doet hij zeker niet. De titel is een fijne ruggensteun, maar mijn strijd voor de integratie van mensen met beperking gaat zeker door. Ik ga eerst lekker op vakantie en daarna gaan er vast weer nieuwe deuren voor mij open. zomer 2010 MEE Magazine 11

12 SCHULDHULPVERLENING Weersta de verleiding! MEE WEST-BRABANT TIMO VAN DE KASTEELE FOTO ANTONIS MAGNISSALIS Een platte televisie, de nieuwste mobiele telefoon en dure audioapparatuur. Met de komst van internet is alles kinderlijk eenvoudig online te bestellen en de volgende dag in huis. Hoe we dat betalen? Op afbetaling natuurlijk. Dat kost maar 80 euro per maand. Dat is toch geen geld? Helaas is de praktijk vaak anders. De kleine lettertjes laten ons weten dat de helft van die 80 euro bestaat uit rente. Dan is die televisie van 500 euro ineens twee keer zo duur. Oeps. Voor mensen met of zonder beperking die het financieel niet breed hebben en toch mee willen doen in de maatschappij, is het soms erg lastig om de verleiding tot het kopen van dure spullen of het afsluiten van een lening te weerstaan. Huis-aan-huisfolders, reclames op internet en televisie stunten met nu kopen, volgend jaar betalen of aantrekkelijke leningen. Wie daar gevoelig voor is, laat de schulden snel oplopen. Lopen de schulden uit de hand, dan moet het ene financiële gat met het andere gedicht worden. Een negatieve spiraal waarbij het einde zoek lijkt. Dat is een ontmoedigende situatie waar zonder hulp van buiten soms moeilijk uit te komen is. DE SCHULDEN IN KAART Schuldhulpverlening kan in een dergelijke situatie een uitkomst bieden. Mensen met een beperking kunnen daarvoor bij MEE West-Brabant terecht. De consulenten van MEE geven onafhankelijk informatie, advies en ondersteuning bij het oplossen van financiële moeilijkheden. Dagelijks spreek ik mensen die in financiële nood zitten, vertelt consulent schuldhulpverlening Raymond Vingerhoeds. Zij zien vaak door de bomen het bos niet meer, waardoor de schulden alleen maar toenemen. De rekeningen stapelen zich letterlijk op. De MEE-consulent biedt uitkomst door de financiële situatie in kaart te brengen. Wij nemen mensen met een beperking soms letterlijk aan de hand, vervolgt Raymond zijn verhaal. Dat begint met het in kaart brengen van het inkomsten en uitgavenpatroon. Samen met de cliënt kijk ik naar welke uitgaven echt noodzakelijk zijn en welke niet. Als er een financieel overzicht is, breng ik de schulden in kaart. Dat kan soms best even schrikken zijn. Laatst was een cliënt er van overtuigd dat zijn schuld bedroeg. Uiteindelijk bleek het om een bedrag van te gaan. Dat is toch even slikken. OMGAAN MET GELD Schulden maken is makkelijker dan oplossen. De consulent van MEE West-Brabant gaat, nadat de aanvraag schuldregeling is ingediend, samen met de gemeentelijke Kredietbank in overleg om de schuld af te lossen. Raymond: Schuldhulpverlening is altijd maatwerk. Er is veel overleg met de consulenten schuldhulpverlening van de Kredietbank Breda. Zij zijn een onmisbare schakel in het traject. Mocht de sanering bij en door de Kredietbank niet lukken, dan verzorgen zij de verwijzing naar de Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen (WSNP). Mijn taak is om de cliënt in dit traject te begeleiden. De rechter bepaalt vervolgens of de cliënt in aanmerking komt voor de WSNP. Daarvoor zijn strenge eisen opgesteld. Als de cliënt wordt toegelaten duurt het schuld sanering traject drie jaar. Dat is drie jaar leven met minimale inkomsten, maar daarna wel bevrijd van de schuldenlast. Vanaf dat moment kun je weer met een schone lei beginnen. Om herhaling te voorkomen eist de rechter vaak dat de financiën uit handen worden genomen, bijvoorbeeld door een bewindvoerder of budgetbeheerder van de Kredietbank. Ook stimuleren wij onze cliënten om ondersteuning aan te vragen in de financiële administratie, dit kan bijvoorbeeld door het inschakelen van een budgetcoach. Daarnaast verwijzen wij naar onze cursus Omgaan met geld. In deze training leren mensen budgetteren en de consequenties inzien van hun koopgedrag. ONDERSTEUNEN MEE West-Brabant ondersteunt haar cliënten, maar neemt de lasten niet uit handen. Wij staan naast de cliënt, rijken handvatten aan, denken mee, zoeken naar oplossingen en hebben kennis over schuldhulpverlening, vertelt Raymond. Bovendien hebben wij door onze jarenlange ervaring nauwe contacten met gemeenten, rechtbank, banken, deurwaarders, uitkerings instanties en de Kredietbank. Daardoor weet MEE West-Brabant als geen ander de weg op het gebied van schulden en oplossingen. 12 MEE Magazine zomer 2010

13 TIPS Hoe voorkom ik schulden? - Zet je geldzaken op een rijtje, weet wat er binnenkomt en wat er uit kan. - Houd je administratie goed bij. - Koop niets op afbetaling. - Doe niet mee aan koop nu betaal later. - Spreek met de bank af dat je niet rood mag staan. - Neem voor je mobieltje geen abonnement, maar koop een prepaid-kaart. - Probeer elke maand een vast bedrag te sparen voor het geval dat. Bron: Nibud Mocht je toch in de problemen komen, ga dan niet bij de pakken neerzitten maar zoek hulp. De consulenten van MEE West-Brabant helpen graag zoeken naar een oplossing. ANNEMARIE ZAT TOT HAAR NEK IN DE SCHULDEN Annemarie uit Breda heeft vijf kinderen en leeft van een bijstandsuitkering. Twee jaar geleden zijn de financiële problemen ontstaan. Haar relatie liep op de klippen met een scheiding als gevolg. Ineens stond ik er als moeder van vijf kinderen alleen voor, vertelt Annemarie. Toen begon de ellende. Uit de bijstand is het ontzettend moeilijk om vijf kinderen op te voeden. Bovendien hebben twee van mijn kinderen een beperking. Bij Sander is ADHD* vastgesteld en bij Sjoerd autisme. Door de scheiding ging Annemarie er financieel flink op achteruit. Het begon bij rood staan bij de bank. En na enige tijd had ik mijn maximum krediet gebruikt waardoor ik mijn lopende rekeningen niet meer kon betalen. Brieven van schuldeisers hoopten zich op. Annemarie was het overzicht compleet kwijt en schakelde net op tijd MEE West-Brabant in. Daar had ze toch al contacten voor haar twee zoons. Consulent Raymond Vingerhoeds is mijn redding geweest. Hij heeft mijn in- en uitgavenpatroon in kaart gebracht en vervolgens de schuldsanering ingeschakeld. Nu krijg ik wekelijks 70 huishoudgeld. Daarnaast krijg ik binnenkort ondersteuning bij mijn administratie en financiën vanuit het zorgaanbieder ASVZ. Het is even geen vetpot, maar het is de enige manier om uit de schulden te komen. De ondersteuning van MEE West-Brabant was daarbij cruciaal. Zij kennen alle instanties, wetten en regels. Het is fijn om daar op terug te kunnen vallen. INTERESSANTE WEBSITES Schulden Zelf je schulden regelen? Budgettips Zoek een kredietbank bij u in de buurt CURSUSSEN Zelfstandig wonen en omgaan met geld 15 september, uur, Vestiging Roosendaal 7 oktober, uur, Hoofdvestiging Breda Alle tijden en locaties zijn ondervoorbehoud en afhankelijk van het aantal aanmeldingen. * ADHD: Attention Deficit Hyperactivity Disorder, oftewel aandachtstekort hyperactiviteitstoornis. zomer 2010 MEE Magazine 13

14 Regelrecht De rubriek REGELRECHT brengt voorlichting over wet- en regelgeving, die van belang kan zijn voor de cliënten van MEE. Deze keer wordt ingegaan op veranderingen op het gebied van curatele, bewind en mentorschap. Beschermingsmaatregelen INFORMATIE Aanvraagformulieren voor de maatregelen zijn te vinden op de website (via de knoppen naar de rechter en formulieren ). Meer informatie over curatele, bewind en mentorschap: Meer informatie over de voorgestelde wijzigingen: Of informeer bij een MEE-organisatie bij u in de buurt. up-to-date LANDELIJKE REDACTIE ANJA VERWOLF Meerderjarigen die niet (meer) goed in staat zijn om zelf hun financiële en/of persoonlijke belangen te behartigen, kunnen daarbij ondersteuning krijgen van een curator, bewindvoerder en/of mentor. Deze beschermingsmaatregelen bestaan al jaren, maar zo af en toe wordt er wat veranderd in de wetgeving die er op van toepassing is. Voor welke vorm van belangenbehartiging men kiest hangt af van de soort bescherming die de betrokken persoon nodig heeft: Een bewindvoerder behartigt alleen de financiële belangen van de persoon. Een mentor gaat alleen over de persoonlijke belangen, bijvoorbeeld beslissingen op het gebied van de verzorging, verpleging, behandeling en begeleiding. Bewindvoering en mentorschap kunnen worden gecombineerd. Een curator behartigt (ook) beide soorten belangen, maar deze maatregel is zwaarder dan de combinatie van bewind en mentorschap. Bij curatele wordt de betrokken persoon namelijk handelingsonbekwaam en de curator kan daardoor makkelijker ingrijpen als er toch iets verkeerd is gegaan. Curatele is daardoor ook een goede beschermingsmaatregel voor personen die het liefst alles zelf willen regelen, maar waarbij nog wel eens wat mis gaat. WAT IS ER VERANDERD? Curatele kan sinds enkele jaren, net als bewind en mentorschap, worden aangevraagd bij de kantonrechter in plaats van bij de rechtbank. Een advocaat is daarbij niet meer nodig (maar soms nog wel handig). Een andere verandering betreft het stemrecht. Tot 2009 mochten mensen die vanwege een verstandelijke beperking onder curatele staan, geen stem uitbrengen bij verkiezingen. Dankzij een grondwetswijziging krijgen ook zij nu een oproep voor verkiezingen. Alle mensen met een verstandelijke beperking worden overigens geacht hun stem zelfstandig uit te brengen. Buiten het stemhokje mag uitleg over het stemmen worden gegeven, maar een begeleider mag alleen mee naar binnen, indien de stemgerechtigde fysiek niet in staat is zijn stem zelfstandig uit te brengen. WAT GAAT ER NOG VERANDEREN? Op dit moment wordt een aantal nieuwe wijzigingen in de regels met betrekking tot de beschermingsmaatregelen voorbereid. Zo zal wettelijk worden vastgelegd, dat het mogelijk is om twee curatoren of twee mentoren te benoemen voor één persoon. Hiermee wordt tegemoet gekomen aan de wens van veel ouders die, ook als hun kind meerderjarig is, samen diens belangen willen blijven behartigen. Daarnaast biedt het de mogelijkheid om te komen tot een onderlinge taakverdeling, bijvoorbeeld één curator voor de financiële en één curator voor de persoonlijke belangen. Verder zullen er kwaliteitseisen komen, waar de (professionele) belangenbehartiger aan moeten voldoen om benoemd te kunnen worden. Die eisen kunnen bijvoorbeeld liggen in de sfeer van financiële bedrijfsvoering van stichtingen. Tenslotte wordt het straks ook bij curatele en mentorschap mogelijk om rechtspersonen te benoemen als belangenbehartiger. Vooral voor meerderjarigen met een beperkt sociaal netwerk was het daardoor nog al eens moeilijk om een geschikte mentor of curator te vinden. Het is goed, dat nu ook voor dit probleem een structurele oplossing lijkt te zijn gevonden. < Anja Verwolf is juriste bij MEE Zuid-Holland Noord. 14 MEE Magazine zomer 2010

15 MEEidee Ook een idee? Laat het ons weten. LANDELIJKE REDACTIE LENY BOERTJES Brochures en boeken Vele tienduizenden kinderen in Nederland worden in hun ontwikkeling beperkt door een ernstige aandoening. Zij zijn ziek, maar niet schoolziek. Liefst zouden ze een normaal leven leiden en er op school bij blijven horen. Bent u samen met school op zoek naar oplossingen en een goede communicatie? Wijs de school dan op het bestaan van de EHBZo-koffer (Eerste Hulp Bij Zieke kinderen in het Onderwijs). De koffer is binnen het regulier en speciaal onderwijs bruikbaar bij alle langdurige ziektebeelden en ongeacht de mate van absentie in de klas. Bestellen kan via Radio509 is een uniek mediaproject omdat nagenoeg alle programma s gemaakt worden door gedreven programmamakers met een visuele beperking. Door deze beperking hebben de programmamakers zonder uitzondering goede oren en dat komt bij de radio goed van pas! Radio509 is er 24 uur per dag voor iedereen die het horen wil en je hoort er een volwassen muziekmix afgewisseld met reportages, interviews, en luisterfilms. Te beluisteren via de website Vanaf 6 april 2010 is het voor cliënten mogelijk de hele AWBZ-aanvraag in één keer via internet af te handelen. Dit kan door de aanvraag direct te ondertekenen met DigiD. Dit levert tijdswinst op doordat cliënten niet nog apart een handtekening naar het CIZ hoeven te sturen. Bovendien waarborgt het gebruik van DigiD een veilig gebruik van de privacygevoelige cliëntgegevens ( De website geeft antwoord op de vraag: ZZP: Wat kan ik ermee? De site geeft het laatste nieuws rondom de zorgzwaartebekostiging en is gemaakt ter ondersteuning van cliënten met een zorgzwaartepakket. Er is onder andere informatie te vinden over ZZP s, het zorgplan of leefplan en de ZZP s in de praktijk. Deze website is een gezamenlijke activiteit van zes samenwerkende cliëntenorganisaties en MEE Nederland. Het online informatiepunt richt zich op cliënten en directbetrokkenen en geeft een eenvoudige uitleg van de wetten en procedures rondom dwang in de geestelijke gezondheidszorg, de ouderen- en de gehandicaptenzorg. U vindt hier informatie over dwang in de zorg, gezien vanuit cliënten, directbetrokkenen en professionals. Met vragen uit de praktijk, rechten & plichten van alle betrokkenen en inspiratie voor betere oplossingen dan dwang. Janet Bouwmeester heeft de chronische auto-immuunziekte lupus. Toen ze na een flinke terugval haar laatste hoop had gevestigd op herstel in een revalidatiecentrum, gaf die periode haar het inzicht dat ze beter met de ziekte kon leren leven, dan zich ertegen te verzetten. Ze besloot dat uitgangspunt te benutten voor het schrijven van een boek voor lotgenoten. Dit werd het boek Ziekelijk gelukkig: positief leven met een chronische ziekte. Een praktische handleiding om succesvol te leren leven met een chronische ziekte. ISBN , 18,95, uitgeverij Zo kan het ook! brengt in beweging. Het is een programma waarmee Gehandicaptensport Nederland stimuleert dat mensen met een verstandelijke handicap een actievere leefstijl krijgen. Centraal daarbij staat het structureel meer bewegen en sporten. Dat gebeurt vanuit dag- en woonvoorzieningen omdat deze een sleutelrol vervullen bij het bereiken van mensen met een verstandelijke handicap ( gehandicaptensport.nl) Voor mensen met erfelijke of aangeboren ziekten is het niet altijd gemakkelijk aan betrouwbare informatie te komen. Daarom lanceerde het Erfocentrum onlangs de website Op deze site wordt in korte filmpjes uitleg gegeven over veel van die ziekten en aandoeningen. De website geeft een overzicht van alle sportverenigingen in Nederland waar mensen met een visuele beperking aangepast kunnen sporten. U vindt er ook nieuws en columns van bondscoaches en topsporters. zomer 2010 MEE Magazine 15

16 Actueel Digitale vrijetijdswijzer MEE West-Brabant vindt dat iedereen, dus ook mensen met een beperking, mee moet kunnen doen op het gebied van vrije tijd en sport. Speciaal daarom heeft MEE West-Brabant de digitale vrije tijdswijzer ontwikkeld. Deze digitale gids biedt een overzichtelijk aanbod van vrijetijds activiteiten, uiteenlopend van (sport)verenigingen tot cursussen van verschillende organisatie in West-Brabant. Kijk snel op Educatienetwerk: MEE doen is voor iedereen belangrijk Wil jij wat leren en je verder ontwikkelen? Bekijk dan in de educatiegids van het educatienetwerk. Hierin vind je een compleet aanbod van cursussen voor mensen met een verstandelijke beperking. Het educatienetwerk bestaat uit verschillende organisaties die als doelstelling hebben een bijdrage te leveren aan het zelfstandig functioneren van mensen met een beperking. De organisaties die deel uitmaken van dit netwerk zijn: Amarant, gemeente Breda, Kellebeek College, Prisma, Sensis, Zuidwester, Sovak en MEE West-Brabant. De educatiegids is vanaf eind juli te downloaden via of aan te vragen via Het Brakkenfestival Breda Wil jij deze zomer ook creatief of sportief bezig zijn? Kom dan van 26 tot en met 30 juli 2010 naar het Brakkenfestival in Breda. Dat is het grootste kinderevenement van West-Brabant. Dit jaar is het festival alle dagen opengesteld voor kinderen met een beperking. Koekjes bakken, nagels lakken, schilderen, sieraden maken of lekker dansen. Het kan allemaal tijdens dit vijfdaagse evenement voor kinderen in de leeftijd van 6 tot 12 jaar. Kijk voor meer informatie op MEE cursussen & gespreksgroepen najaar 2010 De nieuwe MEE cursussen & gespreks groepen gaan dit najaar weer van start. Deel ervaringen, leg contacten met gelijkgestemden en doe kennis op tijdens een cursus, training of gespreksgroep. MEE Cursussen & Trainingen Startdatum Tijd* Locatie* Basiscursus autisme 4 oktober uur Bergen op Zoom 1 november uur Breda 15 november uur Roosendaal Basiscursus autisme voor professionals 26 oktober Breda uur Maak uzelf weerbaar 21 september uur Roosendaal Opkomen voor jezelf 14 september uur Breda 15 september uur Roosendaal Opkomen voor jezelf vervolg 14 september uur Breda Relaties en seksualiteit 4 oktober uur Breda (voor mensen met Down syndroom) Sociale vaardigheden voor volwassen 14 september uur Bergen op Zoom Sociale vaardigheden en autisme 23 september uur Breda Vriendschap & Relaties 14 september uur Bergen op Zoom 21 september uur Breda Zelfstandig wonen en omgaan met geld 7 oktober uur Breda 15 september uur Roosendaal Gespreksgroepen 2 Startdatum Tijd* Locatie* Autisme algemeen 8 september uur Breda Autisme voor jongeren 13 september uur Roose ndaal Autisme voor ouders (12 tot 18 jaar) 7 september uur Roosendaal Autisme voor ouders 14 september uur Breda Autisme voor ouders (4 tot 12 jaar) 15 september uur Roosendaal Autisme voor ouders extra 16 september uur Breda Autisme voor partners 21 september uur Breda Brussengroep 3 20 september uur Breda Brussengroep 3 21 september uur Bergen op Zoom Lichamelijke beperking 9 september uur Roosendaal Mijn kind heeft een beperking 20 september uur Breda NAH 1 voor partners 16 september uur Breda NAH of chronische ziekte 23 september uur Roosendaal Parkinson 9 september uur Breda Parkinson voor partners 27 september uur Breda Bekijk regelmatig onze website voor actuele data en locaties! * Alle tijden en locaties zijn ondervoorbehoud en afhankelijk van het aantal aanmeldingen. 1 NAH staat voor Niet Aangeboren Hersenletsel 2 Dit zijn reeds draaiende groepen. Instromen is in overleg soms nog mogelijk. 3 Voor kinderen van een broer of zus met een autisme spectrum stoornis of andere beperking. MEER INFORMATIE? Kijk op of neem contact op met Agnes Jongeneelen, coördinator cursussen, T of a.jongeneelen@meewestbrabant.nl. De groepen gaan alleen door bij voldoende deelnemers. 16 MEE Magazine zomer 2010

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Algemene brochure. voor mensen met een beperking. MEE maakt meedoen mogelijk

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Algemene brochure. voor mensen met een beperking. MEE maakt meedoen mogelijk MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Algemene brochure voor mensen met een beperking MEE maakt meedoen mogelijk 1 Colofon Tekst en samenstelling Eenvoudig Communiceren Amsterdam Afd. Communicatie

Nadere informatie

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Voor cliënten

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Voor cliënten MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Voor cliënten Ik red me prima, maar nu mijn zoontje zich niet normaal ontwikkelt weet ik het even niet meer. Mijn beperking vraagt om aanpassingen in huis.

Nadere informatie

De Budget Ster: omgaan met je schulden

De Budget Ster: omgaan met je schulden De Budget Ster: omgaan met je schulden Budget Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Budget Ster MOTIVATIE EN VERANTWOORDELIJKHEID STRESS DOOR SCHULDEN BASISVAARDIGHEDEN STABILITEIT FINANCIEEL ADMINISTRATIEVE

Nadere informatie

MEE West-Brabant Maakt meedoen mogelijk. Onafhankelijke cliëntondersteuning bij langdurige zorg (Wlz)

MEE West-Brabant Maakt meedoen mogelijk. Onafhankelijke cliëntondersteuning bij langdurige zorg (Wlz) MEE West-Brabant Maakt meedoen mogelijk Onafhankelijke cliëntondersteuning bij langdurige zorg (Wlz) Onafhankelijke cliëntondersteuning bij langdurige zorg Dankzij MEE kunnen we de zorg en hulp thuis organiseren

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

Regelgeving & Geldzaken

Regelgeving & Geldzaken MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Regelgeving & Geldzaken Regelgeving & Geldzaken Hoe regel ik mijn geldzaken? Ik vind het moeilijk om overzicht te houden en wil geen schulden maken. Wie zorgt

Nadere informatie

met de wmo doet iedereen gewoon mee

met de wmo doet iedereen gewoon mee De Wet maatschappelijke ondersteuning eenvoudig verteld Dit boekje met informatie over de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) legt de belangrijkste onderdelen van de Wmo uit. Wilt u meer weten over

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

Ondersteuning bij leven met een beperking

Ondersteuning bij leven met een beperking Ondersteuning bij leven met een beperking Niet-aangeboren hersenletsel MEE Niet-aangeboren hersenletsel Raad en daad als het om mensen met NAH gaat Niet-aangeboren hersenletsel (NAH) overkomt je. Door

Nadere informatie

Regelgeving & Geldzaken

Regelgeving & Geldzaken MEE Gelderse Poort MEE maakt meedoen mogelijk Regelgeving & Geldzaken Regelgeving & Geldzaken Hoe regel ik mijn geldzaken? Ik vind het moeilijk om overzicht te houden en wil geen schulden maken. Wie zorgt

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Cursusgids 2016 Den Helder & Schagen

Cursusgids 2016 Den Helder & Schagen MEE & de Wering Cursusgids 2016 Den Helder & Schagen 1 Weerbaarheid & sociale vaardigheden Voor kinderen van 9 12 jaar (basisschool) Het hoofddoel van de cursus Ho, tot hier en niet verder! is het bevorderen

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Voor cliënten

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Voor cliënten MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Voor cliënten Ik red me prima, maar nu mijn zoontje zich niet normaal ontwikkelt weet ik het even niet meer. Mijn beperking vraagt om aanpassingen in huis.

Nadere informatie

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Vrienden & Relaties

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Vrienden & Relaties MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Vrienden & Relaties s Avonds en in het weekend zit ik vaak alleen thuis. Ik bel dan wel eens met mijn vrienden, maar ze bellen me nooit terug. Ik heb verkering,

Nadere informatie

Aan de slag met de Werk Ster!

Aan de slag met de Werk Ster! Aan de slag met de Werk Ster! Werk Ster Copyright EgberinkDeWinter 2013-2014 Werk Ster Stappen naar werk De Werk Ster helpt je duidelijk te krijgen waar jij op dit moment staat op weg naar werk. Je krijgt

Nadere informatie

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid 18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je

Nadere informatie

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Vrije tijd & Sport

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Vrije tijd & Sport MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Vrije tijd & Sport Ik wil graag dat mijn kind leert zwemmen, maar hij past niet in zo n grote groep. Kan het ook anders? Er is vast wel een (gezelligheids)

Nadere informatie

ONDERSTEUNING VAN MENSEN MET EEN LICHAMELIJKE HANDICAP EN/OF NIET-AANGEBOREN HERSENLETSEL

ONDERSTEUNING VAN MENSEN MET EEN LICHAMELIJKE HANDICAP EN/OF NIET-AANGEBOREN HERSENLETSEL Ondersteuning bij wonen ONDERSTEUNING VAN MENSEN MET EEN LICHAMELIJKE HANDICAP EN/OF NIET-AANGEBOREN HERSENLETSEL Voorpagina: Kjerke de Vries: Ik heb niet erg veel hulp nodig. Daarom verhuis ik van een

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Wat kan de orthopedagoog of psycholoog voor jou doen?

Wat kan de orthopedagoog of psycholoog voor jou doen? Wat kan de orthopedagoog of psycholoog voor jou doen? Samenwerkingsverband NIP-NVO zorg voor mensen met een verstandelijke beperking 2014 1 Inhoud Voorwoord 3 Wat doet de psycholoog of orthopedagoog? 5

Nadere informatie

Regelgeving & Geldzaken

Regelgeving & Geldzaken MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Regelgeving & Geldzaken Regelgeving & Geldzaken Hoe regel ik mijn geldzaken? Ik vind het moeilijk om overzicht te houden en wil geen schulden maken. Wie zorgt

Nadere informatie

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat

Nadere informatie

Uw kind wordt 18. Wat verandert er?

Uw kind wordt 18. Wat verandert er? Uw kind wordt 18. Wat verandert er? Dat betekent dat uw zoon of dochter nu officieel volwassen is en zelf financiële beslissingen mag nemen. Een hele verantwoordelijkheid! Bereid uw kind daar goed op voor.

Nadere informatie

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst.

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst. Interview op zaterdag 16 mei, om 12.00 uur. Betreft een alleenstaande mevrouw met vier kinderen. Een zoontje van 5 jaar, een dochter van 7 jaar, een dochter van 9 jaar en een dochter van 12 jaar. Allen

Nadere informatie

Spel: Wat heb ik geleerd dit jaar?

Spel: Wat heb ik geleerd dit jaar? Spel: Wat heb ik geleerd dit jaar? Inleiding Traditioneel staat de decembermaand in het teken van jaaroverzichten en top 100 of top 2000 lijstjes. Allemaal bedoeld om terug te kijken op het afgelopen jaar.

Nadere informatie

U heeft zorg nodig. Hoe regelt u dat?

U heeft zorg nodig. Hoe regelt u dat? U heeft zorg nodig. Hoe regelt u dat? U wilt zorg die betaald wordt uit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). U kunt daar altijd een aanvraag voor doen. Het CIZ (Centrum indicatiestelling zorg)

Nadere informatie

Directeur/bestuurder Peter Meijs aan het woord. Nieuwe leidinggevenden bij SDW stellen zich voor

Directeur/bestuurder Peter Meijs aan het woord. Nieuwe leidinggevenden bij SDW stellen zich voor SDWNIEUWS Informatie voor cliënten, ouders en cliëntvertegenwoordigers oktober 2010 BELANGRIJKE Informatie voor jou, lees dit blad goed! Directeur/bestuurder Peter Meijs aan het woord > Lees verder op

Nadere informatie

HULP BIJ ZORG VOOR EEN ANDER

HULP BIJ ZORG VOOR EEN ANDER Steunpunt Mantelzorg Nieuwegein HULP BIJ ZORG VOOR EEN ANDER Steunpunt Mantelzorg Nieuwegein Zorgen voor een ander, dan doe je gewoon.. Maar soms is een beetje hulp en steun meer dan welkom! In Nieuwegein

Nadere informatie

Beschermingsbewind, curatorschap en financieel beheer

Beschermingsbewind, curatorschap en financieel beheer Beschermingsbewind, curatorschap en financieel beheer 2013.1 Over Sofiad Brede en veelzijdige dienstverlening Sofiad Bewind B.V. is een voorzetting van de bewindvoerderspraktijk van Sofiad. Momenteel bestaat

Nadere informatie

10 tips voor begrijpelijke AWBZ-formulieren

10 tips voor begrijpelijke AWBZ-formulieren 0 tips voor begrijpelijke AWBZ-formulieren Dit is een uitgave van: Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Directie Postbus 0011 00 ea Den Haag www.rijksoverheid.nl Maand 0 B-0000 0 tips

Nadere informatie

Uw financiën in de hand door het (even) uit handen te geven! Budgetbeheer en Beschermingsbewind

Uw financiën in de hand door het (even) uit handen te geven! Budgetbeheer en Beschermingsbewind Uw financiën in de hand door het (even) uit handen te geven! Budgetbeheer en Beschermingsbewind Samen zorgen we voor grip op uw financiën Bent u achttien jaar of ouder? Dan bent u volgens de Nederlandse

Nadere informatie

Iedereen heeft een verhaal

Iedereen heeft een verhaal informatie voor jongeren Iedereen heeft een verhaal > Goed om te weten als je tijdelijk naar JJC gaat Iedereen heeft een eigen verhaal. Veel verhalen gaan over waarom het niet allemaal gelopen is zoals

Nadere informatie

Werken in een andere sector of branche: iets voor u?

Werken in een andere sector of branche: iets voor u? Werken in een andere sector of branche: iets voor u? Uw hele loopbaan blijven werken in dezelfde sector of branche? Voor veel werknemers is het bijna vanzelfsprekend om te blijven werken in de sector of

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 16. Herhaling thema.

Thema Op het werk. Lesbrief 16. Herhaling thema. http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 16. Herhaling thema. Wat leert u in deze les? De woorden van les 12, 13, 14 en 15. Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente Den Haag

Nadere informatie

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal,

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Veel te laat krijgen jullie deze nieuwsbrief. Ik had hem al veel eerder willen maken/versturen, maar ik

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

KOPPen bij elkaar en schouders eronder. Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen

KOPPen bij elkaar en schouders eronder. Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen KOPPen bij elkaar en schouders eronder Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen Mama, waarom huil je? Mama, ben je nu weer verdrietig? Papa, gaan we naar het zwembad? Waarom niet?

Nadere informatie

Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken

Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken Rapportage Juli 2013 Meer informatie: info@wijzeringeldzaken.nl Samenvatting (1/3) 1. Veel 17-jarigen maken de indruk verstandig om te gaan

Nadere informatie

Colofon: Inge Bramsen, Kees Willemse, Chris Kuiper & Mieke Cardol, Kenniscentrum Zorginnovatie van Hogeschool Rotterdam, 2015.

Colofon: Inge Bramsen, Kees Willemse, Chris Kuiper & Mieke Cardol, Kenniscentrum Zorginnovatie van Hogeschool Rotterdam, 2015. Colofon: Mijn Pad is gemaakt door Inge Bramsen, Kees Willemse, Chris Kuiper & Mieke Cardol (2015), Lectoraat Disability Studies; Diversiteit in Participatie, Kenniscentrum Zorginnovatie van Hogeschool

Nadere informatie

Opvoeding & Ontwikkeling

Opvoeding & Ontwikkeling MEE Utrecht, Gooi & Vecht Ondersteuning bij leven met een beperking Opvoeding & Ontwikkeling Opvoeding & Ontwikkeling MEE is een organisatie voor iedereen met een beperking of chronische ziekte. MEE biedt

Nadere informatie

MEE Gelderse Poort MEE maakt meedoen mogelijk. Onafhankelijke cliëntondersteuning bij langdurige zorg (Wlz)

MEE Gelderse Poort MEE maakt meedoen mogelijk. Onafhankelijke cliëntondersteuning bij langdurige zorg (Wlz) MEE Gelderse Poort MEE maakt meedoen mogelijk Onafhankelijke cliëntondersteuning bij langdurige zorg (Wlz) Onafhankelijke cliëntondersteuning bij langdurige zorg Dankzij MEE kunnen we de zorg en hulp thuis

Nadere informatie

13 Jij en pesten. Ervaring

13 Jij en pesten. Ervaring 82 13 Jij en pesten Wat doe ik hier vandaag? P Ik word me ervan bewust hoe erg het is om iemand te pesten en gepest te worden. P Ik leer dat ik met anderen steeds weer respectvol moet omgaan. P Ik ken

Nadere informatie

Schulden? Pak ze snel aan

Schulden? Pak ze snel aan Schulden? Pak ze snel aan Schulden? Pak ze snel aan Als u rekeningen niet of niet op tijd betaalt of een lening niet aflost, dan krijgt u schulden. Kunt u langere tijd geen rekeningen betalen of geen schulden

Nadere informatie

U heeft zorg nodig. Hoe regelt u dat?

U heeft zorg nodig. Hoe regelt u dat? U heeft zorg nodig. Hoe regelt u dat? U wilt zorg die betaald wordt uit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). U kunt daar altijd een aanvraag voor doen. Het CIZ (Centrum indicatiestelling zorg)

Nadere informatie

Welkom bij Centrum Jeugd. Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden

Welkom bij Centrum Jeugd. Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden Welkom bij Centrum Jeugd Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden Welkom bij Centrum Jeugd Je gaat deelnemen aan een van de behandelingen bij Centrum Jeugd van GGz Breburg. De behandelaren

Nadere informatie

Vaktherapie en groepstrainingen bij De Hoenderloo Groep

Vaktherapie en groepstrainingen bij De Hoenderloo Groep Vaktherapie en groepstrainingen bij De Hoenderloo Groep Therapie en training, iets voor jou? Als je bij De Hoenderloo Groep komt wonen, heb je vaak al veel meegemaakt in je leven. Het valt niet altijd

Nadere informatie

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een

Nadere informatie

Lesmateriaal bij de voorstelling: Zwemmen Zonder Mouwen

Lesmateriaal bij de voorstelling: Zwemmen Zonder Mouwen Lesmateriaal bij de voorstelling: Zwemmen Zonder Mouwen Beste docent, Binnenkort gaat u met uw klas naar de voorstelling Zwemmen Zonder Mouwen; een muzikale 8+ voorstelling die zich afspeelt in en rondom

Nadere informatie

Met welke vragen. 2 Diagnostisch Centrum

Met welke vragen. 2 Diagnostisch Centrum REINAERDE Diagnostisch Centrum Onderzoek, advies en behandeling Iedereen wordt in het dagelijks leven wel eens geconfronteerd met zijn eigen mogelijkheden én onmogelijkheden. Als die onmogelijkheden uw

Nadere informatie

HEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN

HEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN E-blog HEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN In talent & groei Het is belangrijk om je talent goed onder woorden te kunnen brengen. Je krijgt daardoor meer kans om het werk te

Nadere informatie

Luisteren: muziek (B1 nr. 4)

Luisteren: muziek (B1 nr. 4) OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. Kijk

Nadere informatie

Het PENTA college in Hoogvliet is sinds augustus 2014 een gecertificeerde BUSINESS SCHOOL voor mavo en havo-top.

Het PENTA college in Hoogvliet is sinds augustus 2014 een gecertificeerde BUSINESS SCHOOL voor mavo en havo-top. Het PENTA college in Hoogvliet is sinds augustus 2014 een gecertificeerde BUSINESS SCHOOL voor mavo en havo-top. Heb je een mavo- of mavo/havo-advies en wil je het beste uit jezelf halen? Kom dan eens

Nadere informatie

Nieuwe wetten voor zorg en ondersteuning bij wonen en werken

Nieuwe wetten voor zorg en ondersteuning bij wonen en werken (in)formatieblad - eenvoudig verteld Nieuwe wetten voor zorg en ondersteuning bij wonen en werken november 2014 2 De Wet maatschappelijke ondersteuning 13 Ben je ouder dan 18 jaar? Woon je in je eigen

Nadere informatie

Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het.

Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het. ONTMOET HUMANITAS Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het. Zonder uitzondering. Lukt het je niet alleen,

Nadere informatie

Tekst lezen en vragen stellen

Tekst lezen en vragen stellen 1. Lees de uitleg. Tekst lezen en vragen stellen Als je een tekst leest, kunnen er allerlei vragen bij je opkomen. Bijvoorbeeld: Welke leerwegen zijn er binnen het vmbo? Waarom moet je kritisch zijn bij

Nadere informatie

Begeleiding in de thuissituatie

Begeleiding in de thuissituatie Begeleiding in de thuissituatie Wie zijn wij? Profila Zorg is een evangelische zorgorganisatie die naast de mogelijkheid voor wonen en dagbesteding ook begeleiding en ondersteuning biedt in de eigen woonomgeving

Nadere informatie

ONDERSTEUNING VAN KINDEREN MET EEN LICHAMELIJKE HANDICAP EN/OF NIET-AANGEBOREN HERSENLETSEL EN HUN OUDERS

ONDERSTEUNING VAN KINDEREN MET EEN LICHAMELIJKE HANDICAP EN/OF NIET-AANGEBOREN HERSENLETSEL EN HUN OUDERS Ondersteuning van kind en gezin ONDERSTEUNING VAN KINDEREN MET EEN LICHAMELIJKE HANDICAP EN/OF NIET-AANGEBOREN HERSENLETSEL EN HUN OUDERS Voorpagina: Deborah Corpeleijn: Door de ondersteuning ervaar ik

Nadere informatie

Zorg voor je carrière. Neem gerust contact op of maak een afspraak. Telefoon: (030) 602 94 25 of e-mail: zorg@matchcare.nl

Zorg voor je carrière. Neem gerust contact op of maak een afspraak. Telefoon: (030) 602 94 25 of e-mail: zorg@matchcare.nl Neem gerust contact op of maak een afspraak. Telefoon: (030) 602 94 25 of e-mail: zorg@matchcare.nl Hoe presenteer ik mijzelf? Wat wil ik? Zorg voor je carrière Door het dagelijkse contact met mijn coach

Nadere informatie

Is iemand in jouw omgeving verslaafd?

Is iemand in jouw omgeving verslaafd? Is iemand in jouw omgeving verslaafd? Verslaafd aan Jou ondersteunt en informeert de omgeving van verslaafden. Vaak gaat alle aandacht uit naar de verslaafde en daardoor wordt soms niet gezien dat familie

Nadere informatie

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Een land waar mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Lilian (48) vraagt haar zoontje om even een handje te komen geven. Dat doet hij en dan gaat hij weer lekker verder spelen. Wij nemen plaats aan

Nadere informatie

Hoofdstuk 3 Dit hoofdstuk gaat over: het recht op zeggenschap

Hoofdstuk 3 Dit hoofdstuk gaat over: het recht op zeggenschap Recht op zeggenschap Hoofdstuk 3 Dit hoofdstuk gaat over: het recht op zeggenschap In dit hoofdstuk vind je een antwoord op de volgende vragen: 1. Wat is het recht op zeggenschap? 2. Wat is het recht op

Nadere informatie

Iedereen heeft een eigen verhaal

Iedereen heeft een eigen verhaal informatie voor ouders Iedereen heeft een eigen verhaal > Goed om te weten als uw kind tijdelijk bij JJC verblijft Uw zoon of dochter gaat tijdelijk naar JJC in Den Haag. Wij gaan uw kind intensief begeleiden

Nadere informatie

Wat kan de kredietbank voor u betekenen?

Wat kan de kredietbank voor u betekenen? Wat kan de kredietbank voor u betekenen? Wat kan de Kredietbank West-Brabant voor u betekenen? De Kredietbank West-Brabant, onderdeel van de directie Sociale Zaken en Werkgelegenheid van de Gemeente Breda,

Nadere informatie

3 Hoogbegaafdheid op school

3 Hoogbegaafdheid op school 3 Hoogbegaafdheid op school Ik laat op school zien wat ik kan ja soms nee Ik vind de lessen op school interessant meestal soms nooit Veel hoogbegaafde kinderen laten niet altijd zien wat ze kunnen. Dit

Nadere informatie

Begeleiding, wonen en dagbesteding voor mensen met een verstandelijke beperking

Begeleiding, wonen en dagbesteding voor mensen met een verstandelijke beperking Begeleiding, wonen en dagbesteding voor mensen met een verstandelijke beperking Wij zíjn er voor jou Prezzent ondersteunt je om zo zelfstandig mogelijk te wonen, op onze woonlocaties of met ambulante begeleiding.

Nadere informatie

CASTRICUM. Thema: Jong Volwassenheid

CASTRICUM. Thema: Jong Volwassenheid Dinsdag 25 januari 2011 CASTRICUM Thema: Jong Volwassenheid HANDIGE WEBSITES: STUDIE, WERK, WONEN. STUDIE http://www.meenwh.nl/viewobje.asp?ac=show&obj_id=417 Deze brochure mbt autisme in het onderwijs.

Nadere informatie

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe

Nadere informatie

Beschermingsbewind. Informatie- en aanmeldingspakket

Beschermingsbewind. Informatie- en aanmeldingspakket Beschermingsbewind Inhoudsopgave Wat is beschermingsbewind?... 3 Wat kost een beschermingsbewind?... 3 Beschermingsbewind in de praktijk, hoe werkt het?... 4 Overige informatie... 7 Aanmeldingsformulier...

Nadere informatie

Mede-zeggenschap Cliënten Pluryn Jaarverslag 2008

Mede-zeggenschap Cliënten Pluryn Jaarverslag 2008 Mede-zeggenschap Cliënten Pluryn Jaarverslag 2008 Dit is het verslag van de Mede-zeggenschap van Pluryn. Het verslag gaat over het jaar 2008. Bijvoorbeeld wat deden de lokale cliëntenraden en wat deed

Nadere informatie

Psychotherapie. anders denken anders voelen anders doen. ASVZ is er voor mensen met een verstandelijke beperking

Psychotherapie. anders denken anders voelen anders doen. ASVZ is er voor mensen met een verstandelijke beperking ASVZ Touwbaan 1 Postbus 121 3360 AC Sliedrecht t 0184 491200 info@asvz.nl www.asvz.nl ASVZ is er voor mensen met een verstandelijke beperking anders denken anders voelen anders doen Psychotherapie Inhoudsopgave

Nadere informatie

nieuwsbrief We zullen doorgaan Postbus 3364 3502 GJ Utrecht Telefoon: 030 22 99 922 Maart 2012

nieuwsbrief We zullen doorgaan Postbus 3364 3502 GJ Utrecht Telefoon: 030 22 99 922 Maart 2012 Maart 2012 We zullen doorgaan In deze nieuwsbrief een nieuw gezicht: Diana Davelaar. Diana is de opvolger van Patrick Veenendaal. Patrick moest om gezondheidsredenen stoppen. Diana heeft in oktober het

Nadere informatie

Ik heb een vraag over: Voorwoord. Ik voel me thuis niet prettig, kan ik met iemand praten?

Ik heb een vraag over: Voorwoord. Ik voel me thuis niet prettig, kan ik met iemand praten? Ik heb een vraag...... over zorg, huiselijk geweld en kindermishandeling, hulp en ondersteuning, opvoeding en jeugdhulp, ziekenhuisopname, beschermd wonen, schulden, werkloosheid, mijn arbeidsbeperking

Nadere informatie

Informatie over zorgzwaartepakketten

Informatie over zorgzwaartepakketten Informatie over zorgzwaartepakketten voor cliënten, familie en andere betrokkenen Voor wie is deze folder? Deze informatie is voor mensen met psychiatrische problemen die voor langere tijd bij GGZ ingeest

Nadere informatie

het behartigen van belangen van de cliënt

het behartigen van belangen van de cliënt het behartigen van belangen van de cliënt het regelen van (wettelijke) vertegenwoordiging Waarom deze brochure? Lunet zorg verleent zorg en ondersteuning aan bijna 2400 cliënten met een (verstandelijke)

Nadere informatie

Vragenlijst multiproblematiek I

Vragenlijst multiproblematiek I Bijlage B Vragenlijst multiproblematiek I 1 Achtergrondkenmerken V1. Wat is je geboortedatum? V2. Ben je een jongen of een meisje? V3. Wat zijn de vier cijfers van je postcode? V4. In welk land ben je

Nadere informatie

Algemene informatie MEE Friesland

Algemene informatie MEE Friesland Algemene informatie MEE Friesland Ondersteuning bij leven met een beperking Wie is MEE Friesland? MEE is een unieke organisatie waar mensen met een beperking en hun omgeving met vragen terecht kunnen

Nadere informatie

U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen.

U leert in deze les toestemming vragen. Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. TOESTEMMING VRAGEN les 1 spreken inleiding en doel U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. Bij toestemming vragen is het belangrijk dat je het op een

Nadere informatie

Dé 14 fundamentele stappen naar geluk

Dé 14 fundamentele stappen naar geluk Dé 14 fundamentele stappen naar geluk Van de Amerikaanse psycholoog Michael W. Fordyce 1. Wees actief en ondernemend. Gelukkige mensen halen meer uit het leven omdat ze er meer in stoppen. Blijf niet op

Nadere informatie

Onderwijs met hoofd en hart

Onderwijs met hoofd en hart Als ik hier een diploma kon halen was ik het liefst hier gebleven Onderwijs met hoofd en hart www.altra.nl minigids_school2care.indd 1 18-06-15 14:22 Beste leerling, welkom bij School2Care! School2Care

Nadere informatie

In 7 stappen naar een opgeruimd huis Hoe je op een makkelijke manier je opruimachterstanden inloopt

In 7 stappen naar een opgeruimd huis Hoe je op een makkelijke manier je opruimachterstanden inloopt In 7 stappen naar een opgeruimd huis Hoe je op een makkelijke manier je opruimachterstanden inloopt Ben jij zo iemand die actief is en veel interesses heeft en daardoor ook veel bezigheden en spullen heeft?

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Betrokken begeleiding voor. Hersenletsel en hun omgeving.

Betrokken begeleiding voor. Hersenletsel en hun omgeving. Betrokken begeleiding voor mensen met NieT Aangeboren Hersenletsel en hun omgeving. Er komen steeds minder vrienden langs, tja, ik ben ook altijd moe. Alles is ineens anders... Als een donderslag bij heldere

Nadere informatie

Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar

Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar Als je ouders uit elkaar gaan is dat heel ingrijpend. Vaak verandert er nogal wat in je leven. Een rechter wil hierover met je praten tijdens een kinderverhoor.

Nadere informatie

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen. Bidden Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.nl en kinderactiviteiten www.lambertuskerk-rotterdam.nl

Nadere informatie

Jezus vertelt, dat God onze Vader is

Jezus vertelt, dat God onze Vader is Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.

Nadere informatie

ACTIVITEITEN EN WERK VOOR MENSEN MET EEN LICHAMELIJKE HANDICAP EN/OF NIET-AANGEBOREN HERSENLETSEL

ACTIVITEITEN EN WERK VOOR MENSEN MET EEN LICHAMELIJKE HANDICAP EN/OF NIET-AANGEBOREN HERSENLETSEL Ondersteuning bij activiteiten en werk ACTIVITEITEN EN WERK VOOR MENSEN MET EEN LICHAMELIJKE HANDICAP EN/OF NIET-AANGEBOREN HERSENLETSEL Voorpagina: Gerben de Gruijl: Jarenlang had ik mij beziggehouden

Nadere informatie

(TIJDELIJK) NIET ZELF

(TIJDELIJK) NIET ZELF (TIJDELIJK) NIET ZELF over vertegenwoordiging van mensen met een psychische of psychiatrische aandoening Als de ander niet meer zelf kan beslissen... 1 2 Als de ander niet meer zelf kan beslissen... COLOFON

Nadere informatie

Groepen en cursussen MEE Gelderse Poort voor inwoners van de regio s Arnhem, Nijmegen en Rivierenland

Groepen en cursussen MEE Gelderse Poort voor inwoners van de regio s Arnhem, Nijmegen en Rivierenland Groepen en cursussen MEE Gelderse Poort voor inwoners van de regio s Arnhem, Nijmegen en Rivierenland Alle groepen en cursussen die door MEE Gelderse Poort geboden worden zijn toegankelijk voor mensen

Nadere informatie

Advies en steun voor uw kind en uzelf

Advies en steun voor uw kind en uzelf Advies en steun voor uw kind en uzelf Voor advies en steun aan ouders en hun kinderen Informatie advies cursussen Als u of uw kind psychische klachten heeft of problemen ervaart met alcohol of drugs, heeft

Nadere informatie

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Info Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Inhoud INHOUD 1. Waar gaat het over 3 2. Aanraken 4 3. Hoe noem jij dat? 5 4. Baas over

Nadere informatie

Nieuwsbrief CliëntAanZet

Nieuwsbrief CliëntAanZet Nummer 3 April 2014 Van de redactie Hallo, Hier weer een nieuwe nieuwsbrief CliëntAanZet. Heb je een leuk idee voor deze nieuwsbrief? Of wil je misschien zelf iets schrijven? Stuur een bericht naar: Cliëntzeggenschap,

Nadere informatie

Trainershandleiding Brugklas Bikkels. Inkijkexemplaar

Trainershandleiding Brugklas Bikkels. Inkijkexemplaar Trainershandleiding Brugklas Bikkels versie 2014 Inhoudsopgave Introductie Organiseer je training Praktische tips De werkmap Powerpoint presentatie Ouderbrieven Draaiboek Bijeenkomst 1 Bijeenkomst 2 Bijeenkomst

Nadere informatie

Eigen bijdrage Zorg zonder Verblijf en Wmo 2013. Zorg thuis

Eigen bijdrage Zorg zonder Verblijf en Wmo 2013. Zorg thuis Eigen bijdrage Zorg zonder Verblijf en Wmo 2013 Zorg thuis Ontvangt u zorg thuis zoals verpleging of begeleiding? Dit heet Zorg zonder Verblijf. Heeft u hulp bij het huishouden of een voorziening of hulpmiddel,

Nadere informatie

OVER VITALITEIT; WAAROM PAMPEREN FIJN LIJKT MAAR MACHTELOOS MAAKT

OVER VITALITEIT; WAAROM PAMPEREN FIJN LIJKT MAAR MACHTELOOS MAAKT E-blog OVER VITALITEIT; WAAROM PAMPEREN FIJN LIJKT MAAR MACHTELOOS MAAKT Reeks: bestuurders over vitaliteit Colofon: einde artikel Wilma de Jong, lid van de Raad van Bestuur van BrabantZorg, is een kordate

Nadere informatie

OP jezelf LereN WONeN Met begeleiding

OP jezelf LereN WONeN Met begeleiding OP jezelf LereN WONeN Met begeleiding Training Begeleid Wonen training begeleid WONeN de beste voorbereiding voor LAter Wil je als jongere of volwassene graag zelfstandig wonen? Maar moet je daarvoor eerst

Nadere informatie

Wat gaat er in de zorg veranderen en waarom?

Wat gaat er in de zorg veranderen en waarom? Wat gaat er in de zorg veranderen en waarom? Het ministerie van VWS heeft wee websites in het leven geroepen die hierover uitgebreid informatie geven www.dezorgverandertmee.nl en www.hoeverandertmijnzorg.nl

Nadere informatie

Dip, down of depressie Hulp bij depressiviteit

Dip, down of depressie Hulp bij depressiviteit Dip, down of depressie Hulp bij depressiviteit Dip, down of depressie Hulp bij depressiviteit Iedere tiener is weleens somber en verdrietig, en vaak is het in één, twee dagen voorbij zonder dat je als

Nadere informatie

Mevrouw mr M.I. Loof, notaris bij Westvest Netwerk Notarissen, Westvest 38, 2611 AZ Delft, telefoon 015 2191999, info@westvest-notarissen.

Mevrouw mr M.I. Loof, notaris bij Westvest Netwerk Notarissen, Westvest 38, 2611 AZ Delft, telefoon 015 2191999, info@westvest-notarissen. 1 VAN MENTORSCHAP TOT NALATENSCHAP Mevrouw mr M.I. Loof, notaris bij, Westvest 38, 2611 AZ Delft, telefoon 015 2191999, info@westvest-notarissen.nl De wet zegt: als je 18 jaar bent dan ben je meerderjarig

Nadere informatie

Online Psychologische Hulp Overspanning & Burn-out

Online Psychologische Hulp Overspanning & Burn-out Online Psychologische Hulp 2 Therapieland 3 Therapieland Online Psychologische Hulp In deze brochure maak je kennis met de online behandeling Overspanning & Burn-out van Therapieland. Je krijgt uitleg

Nadere informatie