Pensioenen. Onderwerpen pensioentoezicht in 2016

Transcriptie

1 Nieuwsbrief december 2015 Pensioenen Onderwerpen pensioentoezicht in 2016 Een financiële opzet van pensioenfondsen die oog heeft voor alle belangen en waarover helder wordt gecommuniceerd met de deelnemers. Dat is het belangrijkste onderwerp van het pensioentoezicht van DNB in 2016, zegt divisiedirecteur Bert Boertje. Hij kijkt alvast vooruit naar volgend jaar. Hoe kijk je terug op het afgelopen jaar? Er is veel gebeurd. De pensioensector heeft te maken met een aanhoudend lage rente. De gevolgen daarvan zijn volop merkbaar. Zo hebben veel pensioenfondsen weer een herstelplan moeten indienen, ditmaal volgens de regels van het nieuwe FTK. Indexeren zit er voor veel pensioenfondsen voorlopig niet in, zo blijkt. Ook hopen de fondsen te herstellen door overrendementen te maken. En als dat niet lukt, dan is de kans dat ze op den duur zullen moeten korten aanzienlijk. Kortom, de pensioensector is nog niet hersteld. Wat betekent dit voor het toezicht in 2016? Het belangrijkste onderwerp van ons toezicht in 2016 is dan ook de financiële opzet van pensioenfondsen. Omdat de financiële positie van veel pensioenfondsen is verslechterd, gaan we die financiële opzet opnieuw tegen het licht houden. Daarbij maken we gebruik van de informatie uit de nieuwe herstelplannen en de haalbaarheidstoets. We bekijken bijvoorbeeld hoe pensioenfondsen omgaan met de huidige lage-rente-omgeving, hoe ze verwachten hun financiële positie te verbeteren, hoe reëel die verwachtingen zijn, gezien de hoogte van de premie, de ambitie en het risicoprofiel, en of ze uitgaan van realistische aannames, of dat de verwachtingen misschien te optimistisch zijn. En in het onderzoek kijken we, samen met de AFM, ook nadrukkelijk naar de communicatie van pensioenfondsen over de financiële positie. We zullen besturen aanspreken die naar onze mening in hun communicatie te hoog gespannen verwachtingen voeden. Deelnemers moeten kunnen vertrouwen op de informatie die zij van hun pensioenfonds krijgen over wat hen staat te wachten. We gaan dus samen met de AFM in 2016 kijken naar de samenhang tussen de financiële opzet en de wijze waarop hierover wordt gecommuniceerd. We zullen binnenkort meer vertellen over wat dit concreet voor besturen betekent. Wat zijn andere onderwerpen? We zijn onlangs begonnen met het onderzoek naar duurzaamheid van het beleggingsbeleid van pensioenfondsen. We spreken momenteel met veel partijen binnen en buiten de sector over dit onderwerp. En we zien dat vooral een aantal Nederlandse pensioenfondsen en pensioenuitvoerders voorop loopt op dit gebied. DNB wil hierbij de rol spelen van katalysator, zodat ook andere fondsen hiermee aan de slag gaan. Om dat te bereiken, zullen we good practices op het 1

2 gebied van duurzaamheid identificeren en delen met de sector. U vindt het vergunningsaanvraagformulier, Q&A s en factsheets via deze link. Verder zullen we ook in 2016 een aantal pensioenfondsen die wij zien als kwetsbaar vragen naar de toekomstbestendigheid van hun bedrijfsmodel. Wij vragen deze pensioenfondsen aan te geven ofwel welke maatregelen zij treffen om de toekomstbestendigheid van hun bedrijfsmodel te vergroten of op welke wijze zij het fonds op beheerste en integere wijze afwikkelen. Bij de grote fondsen richten we ons op de gehanteerde visie en strategie. Hierbij is het belangrijk dat deze fondsen hun verandervermogen vergroten, duidelijk zijn over hun toekomstig pensioenproduct en stappen zetten in hun organisatie om daar te komen. En dan is nog een ander onderwerp belangrijk: het APF. We gaan in 2016 van start met de vergunningaanvragen. Gelukkig is er al veel voorwerk verricht, waardoor de eerste vergunningen hopelijk spoedig kunnen worden afgegeven. In de Toezicht vooruitblik 2016 leest u meer over de onderwerpen van het toezicht van DNB in De duur van het vergunningtraject is mede afhankelijk van de kwaliteit van de aanvraag. Zodra een aanvraag compleet is bevonden, heeft DNB na inwerkingtreding van de wet op 1 januari 2016 een termijn van 13 weken om een beslissing te nemen. DNB zal zich inspannen om aanvragen die zowel compleet als van goede kwaliteit zijn, zo snel als mogelijk te beoordelen. Snelle beoordeling door DNB kan dus pas plaatsvinden bij aanvragen die zowel compleet (inclusief de stukken voor de toetsing van de beoogde medebeleidsbepalers) als van goede kwaliteit (als wordt voldaan aan wet- en regelgeving) zijn. De snelheid van de beoordeling zal tevens afhangen van het aantal vergunningaanvragen. DNB opent Meldpunt Misstanden Professionals in de financiële sector kunnen (vermoedens van) ernstige overtreding van wet- en regelgeving melden bij het DNB Meldpunt Misstanden. Vergunningaanvraag APF De Eerste Kamer heeft ingestemd met het wetsvoorstel APF. De wet treedt op 1 januari in werking. Vanaf deze datum kunnen partijen formeel een vergunning aanvragen bij DNB. Op Open Boek Toezicht geeft DNB informatie over het aanvraagproces. Het DNB Meldpunt Misstanden is bedoeld voor professionals in de financiële sector die gegronde vermoedens hebben van of in aanraking zijn gekomen met vormen van ernstige overtreding van wet- en regelgeving. Denk aan fraude, corruptie, belangenverstrengeling, witwassen en terrorismefinanciering. 2

3 Werking Meldpunt Misstanden DNB verwacht dat een melder een misstand eerst intern bij de instelling meldt waar hij of zij werkzaam is. Is dat niet mogelijk? Dan kan een melder een melding doen per telefoon, e- mail, brief of online rapportageformulier. Het formulier wordt momenteel ontwikkeld. Toezichtprofessionals van DNB beoordelen vervolgens de melding en starten eventueel een onderzoek. Door onze wettelijke geheimhoudingsplicht kunnen we niet inhoudelijk terugkoppelen aan de melder over de aanpak en de status van de melding. Contactgegevens Het DNB Meldpunt Misstanden registreert de naam en contactgegevens van de melder. Deze gegevens zijn van belang bij eventueel vervolgonderzoek. DNB behandelt persoonsgegevens vertrouwelijk, tenzij zij wettelijk verplicht is de gegevens bekend te maken. De melder wordt hiervan dan vooraf op de hoogte gebracht. Anoniem melden is ook mogelijk. Echter, de melding moet dan wel zodanig worden onderbouwd dat dit voldoende basis biedt voor het vervolgonderzoek. Duidelijkheid Met de oprichting van het DNB Meldpunt Misstanden heeft DNB een duidelijke ingang gekregen waar professionals in de financiële sector misstanden in die sector kunnen melden. Het Meldpunt Misstanden is niet bedoeld voor consumenten en klachten. Daarvoor zijn het Klachteninstituut Financiële Dienstverlening (Kifid) en het AFM Meldpunt Financiële Markten. Evenmin voorziet het Meldpunt Misstanden in het verschaffen van advies, slachtofferhulp, financiële beloning of vertegenwoordiging van de melder. Meer weten? Vanaf medio januari zal op dnb.nl meer informatie over het DNB Meldpunt Misstanden worden gepubliceerd, zoals de benodigde gegevens voor een melding en de verschillen tussen de klokkenluidersloketten en de registratie van de melding. Ook staan er veel gestelde vragen. U kunt een melding doen per: telefoon: meldpuntmisstanden@dnb.nl brief: De Nederlandsche Bank t.a.v. Meldpunt Misstanden Postbus AB Amsterdam Kort nieuws DNB publiceert derde kwartaalcijfers individuele pensioenfondsen Op 10 december heeft DNB de cijfers van het derde kwartaal 2015 van pensioenfondsen op haar website geplaatst. De cijfers zijn hier te vinden. Het gaat om de beleidsdekkingsgraad, de vereiste dekkingsgraad, het belegd vermogen en het kwartaalrendement. Opvolging Q&A s kostenvoorziening In mei 2014 heeft DNB een aantal Q&A s op haar website geplaatst over het treffen van een kostenvoorziening als onderdeel van de technische voorzieningen. Pensioenfondsen, adviseurs en certificerend actuarissen hebben goed opvolging gegeven aan deze Q&A s. Uit de jaargegevens over 2014 blijkt dat fondsen op grote schaal onderzoek hebben gedaan naar de toereikendheid van de 3

4 kostenvoorziening en op basis hiervan in veel gevallen de kostenvoorziening naar boven hebben bijgesteld. Ook in de rapporten van de certificerend actuarissen wordt in de meeste gevallen expliciet aandacht besteed aan de hoogte van de kostenvoorziening. In het algemeen geldt wel dat de vastlegging in de ABTN nog erg beperkt is. Jaarstaten. De Z-score blijft overigens buiten de accountants- en bestuurswaarmerking vallen. De modellen en de technische specificaties van de aangepaste FTK Verslagstaten worden binnenkort gepubliceerd op de e-line DNB website. DNB gaat er vanuit dat de fondsen die nog geen onderzoek hebben gedaan naar de kostenvoorziening, of waar de actuaris de hoogte van de kostenvoorziening heeft benoemd als aandachtpunt, dit komend jaar zullen oppakken. Q&A gedeeltelijk verzekerde fondsen en de regels voor toeslagverlening Voor nadere informatie over de indiening van de FTK Verslagstaten kunt u contact opnemen met de helpdesk via rapportages_pensioenfondsen@dnb.nl of via telefoonnummer DNB versterkt toetsingsproces De regels voor toekomstbestendige indexatie kunnen knellen voor pensioenfondsen die voor een groot deel zijn herverzekerd, met name ten aanzien van de toeslagdrempel. Deze fondsen kunnen een ontheffing bij DNB aanvragen. In deze Q&A staat op basis van welke voorwaarden DNB die ontheffing kan verlenen. Aanpassingen diverse FTK-verslagstaten Per 1 januari 2016 zijn diverse FTKverslagstaten gewijzigd. DNB heeft pensioenfondsen hierover onlangs geïnformeerd via de DNB Statenbrief De wijzigingen hebben betrekking op de FTK Jaarstaten, de FTK Premie, het FTK herstelplan en de maandrapportage Dekkingsgraad. Daarnaast is de rapportage over de Z-score vanaf heden geen aparte rapportage meer, maar opgenomen in de FTK Meer transparantie, betere informatie én meer persoonlijk contact: dat zijn belangrijke verbeterpunten voor de toetsingspraktijk, zo blijkt uit recent onderzoek. DNB heeft de toetsingspraktijk onder de loep genomen. Het onderzoek is uitgevoerd door onderzoeksbureau Motivaction. Er is een enquête aangeboden aan 896 mensen die getoetst zijn. Meer dan de helft (58%) heeft de enquête ingevuld. Daarnaast heeft het bureau interviews gehouden met dertig commissarissen en bestuurders over hun ervaringen met het toetsingsproces. Uitkomsten Het onderzoek heeft als belangrijkste uitkomsten: Bestuurders en commissarissen herkennen in algemene zin het nut én de noodzaak van de toetsingen. Volgens hen dragen toetsingen bij aan de 4

5 bewustwording over governance- en opvolgingskwesties en aan de kwaliteit van bestuurders, commissarissen en interne toezichthouders. Ze beoordelen de DNB-toetsingspraktijk met gemiddeld een ruime voldoende en hebben vooral waardering voor de goede voorbereiding en professionaliteit. Er zijn ook suggesties voor verbetering. Vooral op het vlak van klantgerichtheid en de informatievoorziening rondom het toetsingsproces. we besloten het toetsingsproces op een aantal punten verder te versterken. Dit doen we door: Het toetsingsproces meer inzichtelijk te maken en het seniormanagement van DNB er meer bij te betrekken. Meer inzicht te bieden in het toetsingsproces, de besluitvorming en de mogelijkheden voor bezwaar en beroep. Meer transparantie te bieden en meer informatie te geven. Suggesties voor verbetering Uit de enquêtes komen de volgende suggesties naar voren: Een meer open en persoonlijke benadering van kandidaten. Meer inzicht in de inhoud en het verloop van een toetsing. Dit wordt nu nog teveel ervaren als een black box. Duidelijkheid over het proces rondom de toetsing, inclusief de mogelijkheden voor bezwaar en beroep. Er is behoefte aan meer achtergrondinformatie over het doel van het toetsingsproces (waarvoor gebruikt DNB de informatie?), de toetsingscriteria (waaraan moet een kandidaat voldoen?) en de beoordelingscriteria (waar wordt naar gekeken?). Meer senioriteit en inlevingsvermogen: dat bevordert een goede dialoog. Aanpassingen Het onderzoek levert veel concrete punten op. DNB-directeur Frank Elderson, verantwoordelijk voor het toetsingsbeleid: We nemen de feedback uiterst serieus. Aan de hand van de onderzoeksresultaten én de resultaten van onze interne evaluatie hebben Frank Elderson licht dit laatste punt toe: We willen onze ervaringen terugkoppelen aan de sector door geanonimiseerde cases te delen die duidelijk maken hoe een toetsing er in de praktijk aan toegaat. Zo geven we meer inzicht. Ook maken we nog inzichtelijker voorlichtingsmateriaal voor de instellingen én de kandidaten, zodat zij zich goed kunnen voorbereiden op het toetsingsproces. Immers, de instellingen zelf zijn verantwoordelijk voor de voordracht van goede kandidaten. Tot slot kijken we naar mogelijkheden voor meer persoonlijk contact rondom het toetsingsproces. Bovendien gaat DNB informatiebijeenkomsten organiseren voor kandidaten en partijen die betrokken zijn bij de voorbereiding van de toetsing. Nieuwe fase Inmiddels zijn alle zittende bestuurders, commissarissen en leidinggevenden van het tweede echelon van banken en verzekeraars getoetst conform het geïntensiveerde toetsingsproces dat in 2012 is ingegaan. Vanaf 1 januari 2016 toetst DNB alleen nieuwe kandidaten en kandidaten die voorgedragen zijn voor een andere functie of 5

6 nieuwe termijn. Hiermee gaat een nieuwe fase in van het toetsingsproces. Steekproef integriteitsrisicoanalyse Afgelopen jaar hebben DNB en de pensioenfondsbesturen veel aandacht besteed aan het bespreekbaar, beheerst en transparant maken van de risico s op belangenverstrengeling bij pensioenfondsen. DNB ziet belangenverstrengeling als een van de grootste integriteitsrisico s voor pensioenfondsen. Ook in 2016 zal DNB hier scherp op blijven. Zoals eerder aangekondigd verwacht DNB dat pensioenfondsen hun systematische integriteitsrisicoanalyse per 1 januari 2016 op orde hebben. Een belangrijke actie van DNB is om in het eerste kwartaal van 2016 bij een steekproef van financiële instellingen, waaronder pensioenfondsen, de systematische integriteitsrisicoanalyse op te vragen en de kwaliteit te beoordelen. Tevens zal DNB in de eerste helft van 2016 een paar on-site onderzoeken verrichten naar de mate waarin financiële instellingen hun risicobewustzijn vertalen naar een verantwoorde risk appetite en naar adequate procedures en maatregelen. 6