Als je allemaal iets in de pot moet doen, voor bijvoorbeeld een uitje, heb je verschillende manieren om vast te stellen wie wat moet betalen:
|
|
- Willem Smits
- 4 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Economie samenvatting hoofdstuk 2 Dagmar Rasenberg 4a Hoofdstuk 2 Kinderen brengen veel vreugde en gezelligheid, maar de keuze voor kinderen is niet altijd economisch verantwoord. Het heeft namelijk veel economische gevolgen: het kost veel tijd, er moet veel extra kleding gekocht worden, kinderkamer, kinderopvang. Dit laatste hoeven ze niet helemaal zelf te betalen. De overheid helpt ook nog een handje. Deze bijdrage is alleen wel inkomensafhankelijk: verdienen de ouders een hoog inkomen dan is de bijdrage van de overheid laag, maar verdienen ze weinig dan betaalt de overheid vrijwel alles. Daarna moeten de ouders ook nog de basisschool betalen, maar deze kosten zijn laag. Eenmaal in het voortgezet onderwijs kunnen deze kosten best wat oplopen. Er is een verband tussen het inkomen van de ouders en het bedrag dat ze uitgeven aan het grootbrengen van kinderen. De overheid levert nog een belangrijke financiële bijdrage: de kinderbijslag. De hoogte van de kinderbijslag hangt af van de leeftijd van het kind. Kinderen die vanaf hun 16 e jaar naar een hogere beroepsopleiding gaan, krijgen geen kinderbijslag meer. Sommige kinderen krijgen al op jonge leeftijd zakgeld. Het zakgeld krijg je over een bepaalde periode, per week of per maand. Zakgeld is een voorbeeld van een stroomgrootheid. Als je iets over een bepaalde periode meet, is dat een stroomgrootheid. Een voorraadgrootheid wordt gemeten op een bepaald moment. Het geldbedrag wat je op 16 mei in je portemonnee hebt zitten, is een voorraadgrootheid. Naast zakgeld hebben veel scholieren nog een bron van inkomen: een bijbaan. Daarbij doen ze hun eerste werkervaring op en krijgen ze te maken met begrippen als brutoloon, loonheffing en nettoloon. De loonheffing bestaat uit loonbelasting en premie volksverzekeringen. De heffing wordt afgetrokken van je brutoloon zodat je netto minder overhoudt. Voor iedereen is er dezelfde heffingskorting, in 2010 was deze nog Zolang de berekende loonheffing niet boven de algemene heffingskorting komt, hoef je niet aan de belastingdienst uit te dragen. Soms wordt er loonheffing achtergehouden op het brutoloon. Deze heffing kan later weer worden teruggevraagd. Hoe inkomens zijn verdeeld over personen, kun je in beeld brengen met een lorenzkromme of een lorenzcurve. Om die te kunnen tekenen is het nodig de gegevens te bewerken. In de grafiek van de lorenzkromme zetten we op de horizontale as het cumulatief percentage per persoon en op de verticale as het cumulatief percentage van het inkomst. Cumulatief betekend opgeteld. Als je allemaal iets in de pot moet doen, voor bijvoorbeeld een uitje, heb je verschillende manieren om vast te stellen wie wat moet betalen: Ieder draagt hetzelfde bedrag bij Iedereen betaalt hetzelfde percentage van het inkomen Het percentage dat iemand betaalt, stijgt naarmate het inkomen hoger is
2 De bijdrage die ieder levert aan de pot kun je vergelijken met een belastingheffing. Er worden gezamenlijke uitgaven mee betaald. Wat overblijft van het inkomen kan ieder naar eigen keuze besteden. Dat noemen we het besteedbaar inkomen. Wanneer de relatieve of procentuele inkomensverschillen als gevolg van de herverdeling kleiner worden, spreken we van nivellering. Als de relatieve of procentuele inkomensverschillen groter worden, noemen we dat denivellering. Nadat je een inkomen hebt ontvangen kun je het meteen consumeren, maar je kunt het ook geheel of gedeeltelijk sparen. Consumeren betekent dat je geld besteedt aan producten voor de bevrediging van je behoeften. Het bedrag dat je niet consumeert, spaar je. Sparen is het niet-besteden van inkomen. Jongeren zijn niet alleen weinig spaarzaam, ze besteden meer dan hun inkomen. Dit doen ze door te lenen. Wie spaart stelt consumptie uit. Bij sparen wordt het moment van consumptie verplaatst naar de toekomst. Sparen is dus een voorbeeld van ruilen of intertemporele ruil. Als iemand zijn consumptie betaalt met geleend geld, wordt er ook over de tijd geruild het geld is dan nog niet verdiend terwijl er toch al geconsumeerd wordt. Wie koopt met geleend geld zal rente moeten betalen wie bijvoorbeeld een tv op afbetaling koopt, zal daardoor uiteindelijk een hoger bedrag neertellen dan iemand die contant betaalt. Aan het eind van het voortgezet onderwijs staan scholieren voor een beslissing: werken of doorleren. Wie op jonge leeftijd kiest voor een baan, de vroegverdiener, heeft al op jonge leeftijd een eigen inkomen en volop mogelijkheden om te consumeren. Wie kiest voor doorleren, de laatverdiener, zal zijn consumptie uit moeten stellen. Als een consument de mogelijkheden van zijn budget en de opofferingskosten kent, is hij in staat een rangorde aan te brengen in zijn voorkeuren. Hij kan dan een keuze maken uit verschillende alternatieven ook het beschikken over voldoende informatie is van belang Alle kosten die worden gemaakt om een ruil tot stand te brengen noemen we transactiekosten. Transactiekosten zijn terug te voeren op gebrek aan informatie en te weinig vertrouwen. Als je bijvoorbeeld iets probeert te verkopen, kan je het er op internet mooier uit laten zien dan dat het werkelijk is. Degene die meer weet, kan misbruik maken van zijn informatievoorsprong, dan hebben we te maken met asymmetrische informatie, de ene partij weet meer dan de andere. Te veel asymmetrische informatie is niet goed. Het is dus een grote kans dat de koper van het product met een slecht product naar huis gaat, ongewild selecteerde hij het product dat hij juist niet wilde. Dit is averechtse selectie. Wie zich op een tweedehands markt begeeft, loopt risico. De meesten mensen houden daar niet van en gaan zich dus verzekeren. Iedereen is wettelijk aansprakelijk voor de schade die hij toebrengt aan anderen. Het risico, dat de wettelijke aansprakelijkheid (WA) met zich meebrengt, is verzekerbaar via de WA-verzekering. Voor bestuurders van motorvoertuigen is een WA-verzekering verplicht.
3 Bij verzekeringen ligt het gevaar van averechtse selectie op de loer. Er zijn natuurlijk voorzichtige rijders die bijna geen ongelukken maken en roekeloze rijders die veel schade claimen. De klanten die weinig schade claimen, noemen we de goede risico s en de veel-claimers noemen we de slechte risico s. Tot welke groep een klant behoort weet de verzekeraar pas achteraf. De mensen moeten premie betalen voor hun verzekering. Premie = kans op schade x de gemiddelde hoogte van de verwachte schade. Door voor iedereen dezelfde premie in rekening te brengen, kunnen voorzichtige rijders zich benadeelt voelen. Dat is dus een probleem. Hierdoor krijg je averechtse selectie: de verzekeraar wil veel goede risico s maar met zijn premies jaagt hij de klanten weg Averechtse selectie kan bestreden worden door iedereen te verlichten zich te verzekeren. Er wordt dan collectieve dwang toegepast. De goede risico s moeten zich dan verzekeren, waardoor de gemiddelde premie laag blijft. Een andere manier om averechtse selectie tegen te gaan is premiedifferentiatie. Bij premiedifferentiatie moeten de slechte risico s meer betalen dan de goede risico s. Averechtse selectie kan je ook tegengaan met een vrijwillig eigen risico. Een eigen risico houdt in dat het eerste deel van het schadebedrag voor rekening komt van de verzekerde en niet voor de verzekeraar. Soms wordt averechtse selectie tegengaan door een combinatie van instrumenten. Dit komt voor bij de WA-autoverzekering. Deze is verplicht en de verzekeringspremie kan verschillen per verzekerde. De basispremie is afhankelijk van de nieuwwaarde van de auto. Daarnaast werken verzekeringsmaatschappijen met een bonus-malusregeling. Dit betekend dat automobilisten die geen of weinig schade veroorzaken een korting krijgen op de premie en dat automobilisten die veel schade veroorzaken extra premie moeten betalen. Asymmetrische informatie kan ook op een andere manier tot problemen leiden. Iemand die een verzekeringscontract heeft afgesloten kan met de polis op zak onzorgvuldiger worden in zijn gedrag. Dit is moreel wangedrag. Dit kom je ook wel eens tegen bij reisverzekeringen. We proberen het bovenstaande tegen te gaan door het invoeren van een eigen risico. Bij de schade moet de verzekerde eerst een bedrag zelf betalen. De schade boven dat bedrag wordt vergoed. Moreel wangedrag bestaat ook op andere gebieden dan verzekeringen. Het gaat er in het algemeen om dat men zich slechter gedraagt omdat anderen opdraaien voor de kosten. Begrippen Algemene heffingskorting Een bedrag dat in mindering wordt gebracht op de te betalen loonheffing. Asymmetrische informatie De ene partij beschikt over meer informatie dan de andere partij. Averechtse selectie (= adverse selection) Houdt in dat de mensen met een hoog risico (de slechte risico s) zich wel verzekeren en de mensen met een laag risico (de goede risico s) niet.
4 Besteedbaar inkomen Inkomen na aftrek van belastingen en premies, maar inclusief de overdrachtsinkomens (bijvoorbeeld kinderbijslag). Brutoloon Het loon voor aftrek van belastingen en premies. Collectieve dwang Druk die wordt uitgeoefend om te zorgen dat iedereen zich aan een regel houdt. Dit kan door vastgelegde regels (wetten) die met sancties (strafmaatregelen) worden gehandhaafd, maar ook met ongeschreven regels, sociale normen. Bijvoorbeeld een verplichte verzekering. Consumeren Het kopen van goederen en diensten door de eindgebruiker. Cumuleren Het voorafgaande erbij optellen. Denivellering Het groter worden van de relatieve inkomensverschillen. Herverdeling van inkomens Iemand die veel verdient moet meer belasting en sociale premies betalen dan iemand die weinig verdient. Hierdoor ontstaat er een gelijkmatiger inkomensverdeling. Inkomensafhankelijk De hoogte van een subsidie of bijdrage is afhankelijk van de hoogte van het inkomen. Intertemporele ruil (= ruilen over de tijd) Geld verdienen en geld uitgeven gebeuren in verschillende periodes. Kinderbijslag Bijdrage van de overheid voor ouders van kinderen tot 18 jaar, die elk kwartaal wordt betaald, niet inkomensafhankelijk. Loonheffing Het bedrag dat als voorheffing van de inkomstenbelasting en de premie volksverzekering wordt ingehouden op het brutoloon. Marktfalen De vrije marktwerking wordt verstoord. Op de markt komt geen optimale situatie tot stand. Moreel wangedrag (= moral hazard) Het gevaar dat mensen of instellingen zich roekeloos en onverantwoord gaan gedragen, als ze zelf niet opdraaien voor de kosten. Nivellering Het kleiner worden van de relatieve inkomensverschillen. Premiedifferentiatie Verschillen in premie tussen verzekerden. De slechte risico s betalen meer premie dan de goede risico's. Risico-aversie Een hekel hebben aan risico, uit angst voor onverwachte nadelige gebeurtenissen. Ruilen over de tijd (= intertemporele ruil) Geld verdienen en geld uitgeven gebeuren in verschillende periodes. Sparen Het niet besteden van een deel van het inkomen. Stroomgrootheid
5 Grootheid die over een bepaalde periode wordt gemeten. Bijvoorbeeld inkomen. Transactiekosten Alle kosten die worden gemaakt om de ruil tot stand te brengen en af te wikkelen. Voorraadgrootheid Grootheid die op een bepaald moment wordt gemeten. Bijvoorbeeld vermogen
9,6. Samenvatting door N woorden 15 oktober keer beoordeeld. Hoofdstuk 1. Begrippen
Samenvatting door N. 1514 woorden 15 oktober 2016 9,6 4 keer beoordeeld Vak Economie Hoofdstuk 1 Begrippen bindende afspraak Een afspraak waar je (juridisch) niet van af kunt/niet onderuit kunt. budget
Nadere informatieBegrippenlijst Economie Levensloop H1,H2,H3
Begrippenlijst Economie Levensloop H1,H2,H3 Begrippenlijst door een scholier 1235 woorden 6 november 2011 6,7 68 keer beoordeeld Vak Economie BEGRIPPEN H1 KIEZEN Consumptie De uitgaven van een consument/overheid
Nadere informatie2.2 Kinderjaren. De bedragen en percentages uit dit hoofdstuk hoef je niet uit je hoofd te leren. Indien nodig krijg je deze op een proefwerk erbij.
2.2 Kinderjaren Het krijgen van kinderen heeft voor ouders economische gevolgen: 1. Ouders krijgen minder tijd voor andere zaken en gaan bv. minder werken; 2. Kinderen kosten geld. De overheid komt ouders
Nadere informatie2.2 Kinderjaren. De bedragen en percentages uit dit hoofdstuk hoef je niet uit je hoofd te leren. Indien nodig krijg je deze op een proefwerk erbij.
2.2 Kinderjaren Het krijgen van kinderen heeft voor ouders economische gevolgen: 1. Ouders krijgen minder tijd voor andere zaken en gaan bv. minder werken; 2. Kinderen kosten geld. De overheid komt ouders
Nadere informatieSamenvatting Economie Levensloop Hst. 2/3/4
Samenvatting Economie Levensloop Hst. 2/3/4 Samenvatting door A. 969 woorden 18 november 2012 4 3 keer beoordeeld Vak Methode Economie LWEO Kinderen krijgen is voor ouders liefde en vreugde en de ouders
Nadere informatie4,2. Samenvatting door een scholier 1704 woorden 18 juli keer beoordeeld. Hoofdstuk 1
Samenvatting door een scholier 1704 woorden 18 juli 2015 4,2 1 keer beoordeeld Vak Methode Economie LWEO Hoofdstuk 1 Consumptie: het aanschaffen van producten door de eindgebruiker. Investeren: het kopen
Nadere informatieSamenvatting Economie Levensloop
Samenvatting Economie Levensloop Samenvatting door A. 1095 woorden 7 februari 2017 5,5 2 keer beoordeeld Vak Methode Economie LWEO Economie: levensloop Hfst 1 Consumptie: het product wordt aaneschaft door
Nadere informatie3.2 De wereld van transacties
3.2 De wereld van transacties Voorbeeld: Henk gaat een brommer kopen. Hij heeft hiervoor twee mogelijkheden: 1) Hij koopt een tweedehands brommer via Marktplaats.nl; 2) Hij koopt een tweedehands brommer
Nadere informatieBegrippenlijst Economie Jong en Oud
Begrippenlijst Economie Jong en Oud Begrippenlijst door Anna 1086 woorden 21 december 2016 8,7 10 keer beoordeeld Vak Economie Aandeel: Bewijs van mede-eigendom van een onderneming. Permanent beschikbaar.
Nadere informatieSamenvatting Economie Jong & Oud
Samenvatting Economie Jong & Oud Samenvatting door S. 1109 woorden 25 april 2017 7,3 3 keer beoordeeld Vak Methode Economie LWEO Hoofdstuk 1: School of baantje Budgetlijn - Geeft verschillende combinaties
Nadere informatieSamenvatting Economie Hoofdstuk 4
Samenvatting Economie Hoofdstuk 4 Samenvatting door M. 1189 woorden 16 november 2016 0 keer beoordeeld Vak Economie Economie, hoofdstuk 4 Loon/winst: zijn vormen van inkomen. Hierover betaal je belastingen
Nadere informatieOefentoets Klas: havo 4
Oefentoets Klas: havo 4 Vak: economie Toets over: h1 tot en met h6 Lesbrief: jong & oud Hulpmiddelen: gewone rekenmachine DEZE TOETS BESTAAT UIT 6 OPGAVEN! Opgave 1 Stel er zijn twee softwarebedrijven
Nadere informatieIn de economie is een goed schaars als er een offer of inspanning geleverd moet worden om het te krijgen -> relatieve schaarste
Samenvatting door C. 2442 woorden 29 mei 2016 4,5 2 keer beoordeeld Vak Methode Economie LWEO Samenvatting economie Levensloop H.1 Kiezen *consumeren= als producten worden aangeschaft door de eindgebruiker
Nadere informatieSamenvatting door een scholier 1202 woorden 10 januari keer beoordeeld. Hoofdstuk 4.3 t/m & 4.4 begrippen;
Samenvatting door een scholier 1202 woorden 10 januari 2002 6 104 keer beoordeeld Vak Economie Hoofdstuk 4.3 t/m 5 4.3 & 4.4 begrippen; arbeidsinkomen voor werknemers is dit het loon en voor zelfstandigen
Nadere informatie1 Aanbodfunctie. 2 Afschrijvingskosten Asymmetrische 3 informatie
1 Aanbodfunctie 2 Afschrijvingskosten Asymmetrische 3 informatie Het verband tussen prijs een aangeboden hoeveelheid kun je weergeven met een vergelijking: de aanbodfunctie. De jaarlijkse waardevermindering
Nadere informatieConstante kosten - Kosten die niet afhangen van de productieomvang. Bv. Verzekeringskosten & afschrijvingskosten.
Samenvatting door D. 1289 woorden 4 oktober 2015 3,5 1 keer beoordeeld Vak Economie Hoofdstuk 1 - STEEDS MEER MOBILITEIT 1 - Hoe verplaatsen we ons? Manieren van vervoeren: Fiets - Scooter - Auto - Bus
Nadere informatieJong & Oud ECONOMIE HAVO 4
Jong & Oud ECONOMIE HAVO 4 Hoofdstuk 1: school of baantje Gevangendilemma Laat de gevolgen van een keuze zien, waarbij een ander betrokken is Twee strategieën waaruit gekozen kan worden Tabel van een gevangendilemma
Nadere informatie4.1 Klaar met de opleiding
4.1 Klaar met de opleiding 1. Werken in loondienst - Bij een bedrijf of bij de overheid (gemeente, provincie, ministerie); - Je krijgt loon/salaris; - Je hebt een bepaalde zekerheid, dat je werk hebt,
Nadere informatieEconomie Pincode klas 4 VMBO-GT 5 e editie Samenvatting Hoofdstuk 7 De overheid en ons inkomen Exameneenheid: Overheid en bestuur
Paragraaf 7.1 Groeit de economie? BBP = Bruto Binnenlands Product, de totale productie in een land in één jaar Nationaal inkomen = het totaal van alle inkomens in een land in één jaar Inkomen = loon, rente,
Nadere informatieDé arbeidsmarkt bestaat niet. Het bestaat uit een groot aantal deelmarkten die min of meer met elkaar in verbinding staan.
Samenvatting door Marit 1960 woorden 24 januari 2016 7,2 16 keer beoordeeld Vak Methode Economie LWEO economie H.4 1 klaar met de opleiding Als je klaar bent met je opleiding ga je op zoek naar een werkkring.
Nadere informatie8,5. Samenvatting door Nienke 1188 woorden. 2 keer beoordeeld 6 mei Domein G: Risico en informatie. Informatie bij marktpartijen
8,5 Samenvatting door Nienke 1188 woorden 2 keer beoordeeld 6 mei 2017 Vak Economie Domein G: Risico en informatie Informatie bij marktpartijen Symmetrische informatie alle partijen dezelfde informatie
Nadere informatieSamenvatting Economie Hoofdstuk 19 en 20: Inkomensverdeling en conjuntuur
Samenvatting Economie Hoofdstuk 19 en 20: Inkomensverdeling en conjuntuur Samenvatting door een scholier 1286 woorden 9 januari 2013 6,8 4 keer beoordeeld Vak Methode Economie Percent 19.1 Personele inkomensverdeling
Nadere informatie7.7. Samenvatting door een scholier 2041 woorden 26 juni keer beoordeeld
Samenvatting door een scholier 2041 woorden 26 juni 2012 7.7 6 keer beoordeeld Vak Economie Hoofdstuk 1 Brutoloon Het brutoloon is het loon dat de werknemer ontvangt van zijn werkgever. Van dit loon worden
Nadere informatieSamenvatting Economie Lesbrief Vervoer
Samenvatting Economie Lesbrief Vervoer Samenvatting door een scholier 2145 woorden 11 januari 2011 6,8 358 keer beoordeeld Vak Methode Economie LWEO H 1 Marktaandeel van de afzet= afzet onderneming/afzet
Nadere informatie1) Wat krijgt een werknemer, een ambtenaar, huisarts, boekenschrijvers, makelaars en soldaten?
Samenvatting door een scholier 1896 woorden 6 februari 2007 5,7 20 keer beoordeeld Vak Methode Economie Percent Economie samenvatting : 1) Wat krijgt een werknemer, een ambtenaar, huisarts, boekenschrijvers,
Nadere informatie5,5. Samenvatting door een scholier 2992 woorden 20 oktober keer beoordeeld
Samenvatting door een scholier 2992 woorden 20 oktober 2015 5,5 1 keer beoordeeld Vak Methode Economie LWEO Opbrengst, totale kosten en winst De opbrengst of omzet wordt uitgedrukt in geld (euro s) en
Nadere informatieBoek 4 Hoofdstuk 7: De overheid en ons inkomen
Boek 4 Hoofdstuk 7: De overheid en ons inkomen Valt het mee of tegen? a Als Yara een appartement koopt moet ze een hypotheek afsluiten. Hiervoor betaalt ze iedere maand een bepaald bedrag. Dit zijn haar
Nadere informatie6,1. Samenvatting door een scholier 2162 woorden 3 juni keer beoordeeld. De collectieve sector blauwe boekje H1 + H2
Samenvatting door een scholier 2162 woorden 3 juni 2010 6,1 13 keer beoordeeld Vak Economie De collectieve sector blauwe boekje H1 + H2 De rijksoverheid is onderdeel van de collectieve sector. Om de uitgaven
Nadere informatieSamenvatting Economie Hoofdstuk 10 t/m 16
Samenvatting Economie Hoofdstuk 10 t/m 16 Samenvatting door M. 1175 woorden 17 juni 2015 7,5 10 keer beoordeeld Vak Methode Economie Percent Economie hoofdstuk 10 Samenwerken Externe effecten = onbedoelde
Nadere informatie4 Toon met twee verschillende berekeningen aan dat het ontbrekende gemiddelde inkomen (a) in de tabel gelijk moet zijn aan 70 000 euro.
Grote opgave personele inkomensverdeling Blz. 1 van 4 personele inkomensverdeling Inkomensverschillen tussen personen kunnen te maken hebben met de verschillende soorten inkomen. 1 Noem drie soorten primair
Nadere informatieHRo - Loonbelasting -- Deel 4
Loonheffing les 4 programma Loonheffingen Wanneer wordt het loon genoten? Tarieven Loonheffingskorting Tabellen Loonberekening Tabel bijzondere beloningen Loonheffingen en genietingsmoment Wij onderscheiden:
Nadere informatieHRo - Loonbelasting -- Deel 4
Loonheffing les 4 programma Loonheffingen Wanneer wordt het loon genoten? Tarieven Loonheffingskorting Loonheffingen en genietingsmoment Wij onderscheiden: loonbelasting premies volksverzekeringen inkomensafhankelijke
Nadere informatieLESBRIEF VERVOER. havo 4 blok 3
LESBRIEF VERVOER havo 4 blok 3 Inhoud Met de taxi of met de fiets (kosten, opbrengsten, winst, mo, mk) Verzekeren tegen risico (verzekeren) De lucht in (vraag, aanbod, surplus) Het beroepsgoederenvervoer
Nadere informatieSamenvatting Economie Vervoer
Samenvatting Economie Vervoer Samenvatting door S. 1607 woorden 25 april 2017 5,2 4 keer beoordeeld Vak Methode Economie LWEO Hoofdstuk 2 : Met de taxi of met de fiets Afzet onderneming Markt Afzet= ------------------------------------
Nadere informatieOverheid in ruime zin - centrale overheid + lagere overheden (provincies en gemeenten)
Begrippenlijst door V. 1548 woorden 7 juni 2013 4 3 keer beoordeeld Vak Methode Economie Kern van de economie Economie begrippen hoofdstuk 12 12.1 de collectieve sector Collectieve sector - (overheid in
Nadere informatieHet primaire inkomen is de beloning voor het ter beschikking stellen van productiefactoren.
Samenvatting door R. 1396 woorden 17 februari 2014 5,4 5 keer beoordeeld Vak Methode Economie Percent 19.1 personele inkomensverdeling Het besteedbaar uitkomen per huishouding. De besteedbarde inkomens
Nadere informatie7,3. - Verandering budget > evenwijdige verschuiving - Verandering 1 van de prijzen > verandering van de helling. - Nemen beslissingen.
Samenvatting door een scholier 3841 woorden 16 mei 2017 7,3 31 keer beoordeeld Vak Methode Economie LWEO Samenvatting Levensloop H1 - Kiezen Economie gaat over het maken van keuzes (alternatieven tegen
Nadere informatieALGEMENE ECONOMIE /04
HBO Algemene economie Raymond Reinhardt 3R Business Development raymond.reinhardt@3r-bdc.com 3R 1 M 3 benaderingen van het begrip inkomen : F economisch: - nominaal inkomen (in geld uitgedrukt) - reëel
Nadere informatieNetto toegevoegde waarde: loon + huur + rente + winst Bruto toegevoegde waarde: waarde van verkopen waarde van productiebenodigdheden
Paragraaf 1 Nationaal inkomen en welvaart Economie samenvatting H8 Om de welvaart in een land te meten gebruik je het bbp (bruto binnenlands product). Dat is de omvang van de totale productie in het hele
Nadere informatieRente de prijs van tijd. Als rente hoger is dan de opofferingskosten individuele prijs van tijd niet lenen maar sparen
Rente de prijs van tijd. Als rente hoger is dan de opofferingskosten individuele prijs van tijd niet lenen maar sparen Ruilen over de tijd Intertemporele substitutie Bedrijven lenen geld om te investeren
Nadere informatieH1: Economie gaat over..
H1: Economie gaat over.. 1: Belangen Geld is voor de economie een smeermiddel, door het gebruik van geld kunnen we handelen, sparen en goederen prijzen. Belangengroep Belang = Ze komen op voor belangen
Nadere informatieDomein E: Concept Ruilen over de tijd
1. Het bruto binnenlands product is gestegen met 0,9%. Het inflatiepercentage bedraagt 2,1%. Bereken de reële groei van het BBP. 2. Waarmee wordt het inflatiepercentage gemeten? 3. Lees de onderstaande
Nadere informatieIedereen betaalt btw. Daarnaast betaalt iedereen die werkt ook loon- of inkomstenbelasting.
Hoofdstuk 7: De overheid en ons inkomen Valt het mee of tegen? a b c Als Yara een appartement koopt moet ze een hypotheek afsluiten. Hiervoor betaalt ze iedere maand een bepaald bedrag. Dit zijn haar vaste
Nadere informatieOpdrachten belastingstelsel
Opdrachten belastingstelsel Gegevens: BOX 1 Schijf Belastbaar inkomen uit werk en woning Inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen Totale belasting in een schijf 1 tot 18.628 33,% 6.147 2 van 18.629
Nadere informatie6,2. Werkstuk door een scholier 1803 woorden 11 april keer beoordeeld. Inleiding
Werkstuk door een scholier 1803 woorden 11 april 2002 6,2 212 keer beoordeeld Vak Economie Inleiding In dit werkstuk vindt je allerlei informatie over geldzaken. Van zakgeld tot bijbaantjes, van geld uitgeven
Nadere informatieSamenvatting Economie H.8 / H.3
Samenvatting Economie H.8 / H.3 Samenvatting door R. 1151 woorden 15 juni 2013 5,2 2 keer beoordeeld Vak Methode Economie Pincode 8.1 is dit verzekeren? Begrippen H.8 Verzekering: Een manier om je te beschermen
Nadere informatie6,6. Samenvatting door een scholier 768 woorden 3 maart keer beoordeeld. Economie in context. Hoofdstuk Bruto- en nettoloon
Samenvatting door een scholier 768 woorden 3 maart 2015 6,6 2 keer beoordeeld Vak Methode Economie Economie in context Hoofdstuk 1 1.1 Bruto- en nettoloon Loonstrook/Salarisspecificatie -> krijg je elke
Nadere informatieSamenvatting Economie Risico en Rendement
Samenvatting Economie Risico en Rendement Samenvatting door Merry 2689 woorden 27 oktober 2017 7,6 6 keer beoordeeld Vak Methode Economie Praktische economie Economie Risico en rendement H1 1.1 Risico
Nadere informatieZacco. bekennen 10 jaar, 10 jaar 1 jaar, 22 jaar zwijgen 22 jaar, 1 jaar 2 jaar, 2 jaar
LESBRIEF JONG & OUD Hoofdstuk 1 School of baantje? 1.1 Keuze maken Het maken van de juiste keuze is niet altijd makkelijk. Sofie staat voor de keuze de havo afmaken en daarna een hbo-opleiding te volgen
Nadere informatiePolisvoorwaarden= hierin staat tegen welke risico s je verzekerd bent en onder welke voorwaarde er schade-uitkering wordt gegeven
Samenvatting door een scholier 1219 woorden 3 maart 2015 7,2 2 keer beoordeeld Vak Methode Economie Economie in context Samenvatting economie 3.1 Verzekeringspolis Onzeker voorval= gebeurtenis die je niet
Nadere informatieHoofdstuk 1. Lesbrief Kopen en werken
Hoofdstuk 1 arbeid budgetlijn categoriale huishouden kapitaal kapitaalgoederen loonquote natuur ondernemerschap overdrachtsinkomens overig-inkomensquote participatiegraad primair inkomen productiefactoren
Nadere informatieLesbrief Levensloop 1 e druk
Hoofdstuk 1. Kiezen 1.23 1.24 1.25 1.26 1.27 1.28 B C D D C B 1.29 a. Mannen werken gemiddeld 26,9 uur. In procenten is dat (26,9/39,6) 100% = 67,9%. Vrouwen werken gemiddeld 12,3 van de 38,9 uur, dat
Nadere informatieSamenvatting Economie hoofdstuk 1
Samenvatting Economie hoofdstuk 1 Samenvatting door een scholier 967 woorden 6 november 2016 7,3 6 keer beoordeeld Vak Economie Paragraaf 1: Wat voor inkomen heb je? Inkomsten die je ontvangt kunnen verschillen
Nadere informatieGrootverdiener zwaarder belast
4 september 2009 Grootverdiener zwaarder belast AMSTERDAM - De PvdA zint op de terugkeer van een toptarief van 60 procent in de inkomstenbelasting. Het toptarief is nu 52 procent. Acht jaar geleden was
Nadere informatieBoekverslag door M woorden 21 februari keer beoordeeld
Boekverslag door M. 1345 woorden 21 februari 2012 6 34 keer beoordeeld Vak Methode Economie Percent Samenvatting economie hoofdstuk 8 en hoofdstuk 9 Paragraaf 1 Verzien in behoeften door goederen en diensten
Nadere informatieA. Collectieve lastendruk (overheidsinkomsten) = Belastingen en soc. Premies/Nationaal inkomen X 100%
Samenvatting door een scholier 475 woorden 11 juni 2001 3,3 107 keer beoordeeld Vak Methode Economie Percent Hoofdstuk 4 Productie door de overheid Paragraaf 1 Collectieve sector: 1. Overheid (Rijk, provincies,
Nadere informatieSamenvatting Economie Hoofdstuk 2
Samenvatting Economie Hoofdstuk 2 Samenvatting door een scholier 1792 woorden 20 januari 2002 5,1 32 keer beoordeeld Vak Methode Economie Kern van de economie Hoofdstuk 2 2.2 Gedwongen besparingen zijn
Nadere informatieVraag Antwoord Scores
Opgave 1 1 maximumscore 2 Uit de uitleg moet blijken dat het tarief per keer legen de inwoners stimuleert om de containers minder vaak aan te bieden om daarmee lasten te besparen 1 het tarief per kilo
Nadere informatieDOMEIN E: RUILEN OVER DE TIJD. Module 4 Nu en later
DOMEIN E: RUILEN OVER DE TIJD Module 4 Nu en later Inflatie Definitie: stijging van het algemeen prijspeil Gevolgen van inflatie koopkracht neemt af Verslechtering internationale concurrentiepositie Bij
Nadere informatie6,7. Samenvatting door een scholier 1150 woorden 10 oktober keer beoordeeld. De productiefactoren noemen en hun beloningen onderscheiden.
Samenvatting door een scholier 1150 woorden 10 oktober 2015 6,7 9 keer beoordeeld Vak Economie De productiefactoren noemen en hun beloningen onderscheiden. Productiefactoren: arbeid, ondernemerschap, kapitaal
Nadere informatieCPI = 122,5 Wat zegt dit? Hoe bereken je dit? Categorieën Aandeel Prijsstijging Optelling. Voeding 40% 10% Kleding 35% -5% Overig 0 CPI 102,25
CPI = 122,5 Wat zegt dit? Hoe bereken je dit? Categorieën Aandeel Prijsstijging Optelling Voeding 40% 10% Kleding 35% -5% Overig 0 CPI 102,25 ConsumentenPrijsIndexcijfer Consumenten Prijsindexcijfer in
Nadere informatieSamenvatting Economie Lesbrief Welvaart H1-H5
Samenvatting Economie Lesbrief Welvaart H1-H5 Samenvatting door een scholier 1321 woorden 23 januari 2011 6 2 keer beoordeeld Vak Economie ECO H1 Schaarste = Als er middelen bv geld geoffert moeten worden
Nadere informatieSamenvatting economie, levensloop hoofdstuk 1 t/m 6 & kleding hoofdstuk
Samenvatting door een scholier 3639 woorden 18 juni 2011 6,4 164 keer beoordeeld Vak Economie Samenvatting economie, levensloop hoofdstuk 1 t/m 6 & kleding hoofdstuk 1 + 2. Hoofdstuk 1 kiezen. We spreken
Nadere informatie6,9. Samenvatting door een scholier 1342 woorden 12 augustus keer beoordeeld. Hoofdstuk 4
Samenvatting door een scholier 1342 woorden 12 augustus 2006 6,9 52 keer beoordeeld Vak Economie Hoofdstuk 4 De collectieve sector = overheid - mogen geweld uitoefenen - mogen regels maken -> publiek rechtelijke
Nadere informatieMeso-economie De totale productie van een bedrijfskolom kun je vinden door de toegevoegde waarde van afzonderlijke
Samenvatting door een scholier 1938 woorden 28 januari 2006 6,4 14 keer beoordeeld Vak Economie Lesbrief 1 Welvaart Hoofdstuk 1 vakantie en werken Mensen voorzien in hun behoefte door goederen en diensten
Nadere informatieWelvaart en groei. 1) Leg uit wat welvaart inhoudt. 1) De mate waarin mensen in hun behoefte kunnen voorzien. 2) Waarmee wordt welvaart gemeten?
1) Leg uit wat welvaart inhoudt. 2) Waarmee wordt welvaart gemeten? 3) Wat zijn negatief externe effecten? 4) Waarom is deze maatstaf niet goed genoeg? Licht toe. 1) De mate waarin mensen in hun behoefte
Nadere informatieBudgetteringsrapport. J. van Dalen L. van Dalen- Stok
2015 Budgetteringsrapport J. van Dalen L. van Dalen- Stok Naw gegevens Naam J. van Dalen Burgerservicenummer Naam L. van Dalen- Stok Burgerservicenummer Adres gegevens Adres Teststraat 14 Postcode en woonplaats
Nadere informatie6,1. Samenvatting door een scholier 1406 woorden 21 juni keer beoordeeld. Economie in context
Samenvatting door een scholier 1406 woorden 21 juni 2012 6,1 43 keer beoordeeld Vak Methode Economie Economie in context 3.1 Onzeker geval - een gebeurtenis die je niet kunt voorkomen of zien aankomen.
Nadere informatieOefentoets Klas: havo 3 / vwo 3
Oefentoets Klas: havo 3 / vwo 3 Vak: economie Toets over: h1 en h2 Lesbrief: kopen en werken Hulpmiddelen: gewone rekenmachine DEZE OEFENTOETS BESTAAT UIT 8 OPGAVEN! Opgave 1 Begrippen 1 Noem alle productiefactoren
Nadere informatie6,3. Samenvatting door een scholier 2646 woorden 23 juni keer beoordeeld. Economie Lesbrief Vervoer Hoofdstuk 1 t/m 5
Samenvatting door een scholier 2646 woorden 23 juni 2011 6,3 46 keer beoordeeld Vak Methode Economie LWEO Economie Lesbrief Vervoer Hoofdstuk 1 t/m 5 Hoofdstuk 2 Opbrengst, totale kosten en winst De opbrengst
Nadere informatieAdviestabel ouderbijdragen kinderopvang 2003
Toelichting bij het formulier voor de berekening van het belastbaar inkomen 1. Algemeen Vooraf Ouders betalen de hoogste ouderbijdrage, tenzij zij kunnen aantonen dat het gezamenlijke belastbaar huishoudinkomen
Nadere informatieSamenvatting Economie Hoofdstuk 4, De collectieve sector
Samenvatting Economie Hoofdstuk 4, De collectieve sector Samenvatting door een scholier 1511 woorden 10 juni 2004 7 78 keer beoordeeld Vak Economie Samenvatting SO Economie Hoofdstuk 4, De collectieve
Nadere informatieARBEIDSONGESCHIKT? Samen zoeken we de oplossing die bij u past. Verzekerd van alle aandacht.
ARBEIDSONGESCHIKT? Samen zoeken we de oplossing die bij u past Verzekerd van alle aandacht. Inhoudsopgave IDit kunt u verwachten 3 Met wie kunt u te maken krijgen? 8 Als u twijfelt of het ergens niet mee
Nadere informatieDomein E: Ruilen over de tijd. fransetman.nl
Domein E: Ruilen over de tijd Rente : prijs van tijd Nu lenen: een lagere rente Nu sparen: een hogere rente Individuele prijs van tijd: het ongemak dat je ervaart Algemene prijs van tijd: de rente die
Nadere informatiePARTICULIEREN: LETOP
PARTICULIEREN: LETOP Gehoor geven aan de brief van de belastingdienst dat u geen aangifte inkomstenbelasting meer hoeft in te dienen kan U geld kosten! De belastingdienst stuurt op basis van de gegevens
Nadere informatieGroep Wegingsfactor Prijsverandering Partieel prijsindexcijfer Woning 40% +10% 110 Voeding 30% -10% 90 Kleding 20% +20% 120 Diversen 10% +15% 115
Samenvatting door M. 1480 woorden 6 januari 2014 7,2 17 keer beoordeeld Vak Methode Economie Praktische economie Tijd is geld De ECB leent geld uit aan de banken. Ze rekenen daar reporente voor. Banken
Nadere informatieHet berekenen van kortingen en toeslagen, theorie
Het berekenen van kortingen en toeslagen, theorie Inleiding Ondernemingen kunnen korting verstrekken aan hun afnemers en korting ontvangen van hun leveranciers. We gaan in deze paragraaf rabat en korting
Nadere informatieSamenvatting Economie Hoofdstuk 2, Werken
Samenvatting Economie Hoofdstuk 2, Werken Samenvatting door een scholier 1198 woorden 9 juni 2007 6,4 30 keer beoordeeld Vak Methode Economie Pincode Economie Hst 2 Werken Paragraaf 2.1 taakverlening Elk
Nadere informatieAanvullende toelichting Belasting berekenen bij emigratie of immigratie in 2016
Belastingdienst 16 2016 Aanvullende toelichting Belasting berekenen bij emigratie of immigratie in 2016 Deze aanvullende toelichting hoort bij de M-aangifte 2016. In het Overzicht inkomsten en aftrekposten
Nadere informatieWerk en inkomen. Aangegeven loon/uitkering altijd BRUTO Wat gaat daar dan nog van af?
Workshop Agenda 1. Introductie 2. Werk en inkomen 3. Verzekeringen 4. Woning a) Kopen b) Huren 5. Geld over a) Sparen b) Beleggen 6. Budgetteren 7. Hands-on a) Opstellen financiële planning 8. Vragenronde
Nadere informatieRelatieve schaartste (met productie factoren bereikt(prijs)) Vrij goed (zonder de mens bereikt (gratis))
Samenvatting door een scholier 421 woorden 11 maart 2002 6 51 keer beoordeeld Vak Economie Economie Lesbrief Welvaart Hoofstuk 1 Goederen Diensten Materieel Immaterieel Stoffelijk
Nadere informatie7.5. Boekverslag door Een scholier 2475 woorden 19 januari keer beoordeeld
Boekverslag door Een scholier 2475 woorden 19 januari 2008 7.5 17 keer beoordeeld Vak Methode Economie LWEO Hoofdstuk 1 Schaarse goederen zijn goederen waarvoor productiefactoren moeten worden opgeofferd.
Nadere informatieDE LORENZKROMME. Lorenzkromme 1
DE LORENZKROMME Lorenzkromme 1 1. INKOMENSVERSCHILLEN VERKLAARD Elk jaar stelt managementadviesbureau Berenschot speciaal voor Elsevier een lijst op van 257 veel voorkomende functies en het daarvoor betaalde
Nadere informatieWet uniformering loonbegrip
Wet uniformering loonbegrip De Wet uniformering loonbegrip (WUL) gaat per 1 januari 2013 in. Dit brengt veranderingen met zich mee die u als werkgever wel op uw netvlies moet hebben staan. Het zogenoemde
Nadere informatieOnze hulp is noodhulp. De voedselpakketten delen we wekelijks uit, maar zijn niet genoeg voor een hele week eten. Wij vullen uw boodschappen aan.
Kan ik een voedselpakket krijgen? 1. Algemeen Bij het bepalen of u een voedselpakket krijgt is moet u dit weten: Onze hulp is noodhulp. De voedselpakketten delen we wekelijks uit, maar zijn niet genoeg
Nadere informatieWet Uniformering Loonbegrip Per 1 januari 2013
Wet Uniformering Loonbegrip Per 1 januari 2013 Audit І Tax І Advisory Wet uniformering loonbegrip Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 1.1 Huidige Loonbegrippen... 3 1.2 Nieuw loonbegrip... 3 2. Eigen bijdrage
Nadere informatieWerkstuk Economie Lesbrief inkomen
Werkstuk Economie Lesbrief inkomen Werkstuk door een scholier 2411 woorden 19 februari 2000 6,2 173 keer beoordeeld Vak Economie HOOFDSTUK 1 INKOMEN 1.1 SOORTEN INKOMEN Als we het in de economie over inkomen
Nadere informatieTe weinig verschil Verschil tussen de hoogte van uitkeringen en loon is belangrijk. Het moet de moeite waard zijn om te gaan werken.
Hoofdstuk 4 Inkomen Paragraaf 4.1 De inkomensverschillen Waardoor ontstaan inkomens verschillen. Inkomensverschillen ontstaan door: Opleiding Verantwoordelijkheid Machtspositie Onregelmatigheid of gevaar
Nadere informatieDe overheid. Uitgaven: uitkeringen en subsidies. De overheid. Ontvangsten: belasting en premies. De grote herverdeler van inkomens
Overheid H2 De overheid De grote herverdeler van inkomens Ontvangsten: belasting en premies De overheid Uitgaven: uitkeringen en subsidies De grote herverdeler van inkomens 2 De Nederlandse overheid Belangrijke
Nadere informatieDe winkelier ontvangt dus meer btw dan dat hij betaald. Het verschil van 29,40 21,- = 8,40 draagt de winkelier af aan de belastingdienst.
Hoofdstuk 3 Paragraaf 1 Belastingen op aankopen Geld voor de overheid Berekening btw Btw = belasting toegevoegde waarde. De consument betaalt aan de winkelier het verkoopbedrag + de btw. Dit noemt men
Nadere informatieToekenningscriteria voor de. aanvraag van een voedselpakket
Toekenningscriteria voor de aanvraag van een voedselpakket per 1 juli 2015 Vastgesteld in de Algemene Ledenvergadering van de Vereniging van Nederlandse Voedselbanken op 25 april 2015. 1. INLEIDING/ALGEMEEN
Nadere informatieOm een zo duidelijk mogelijk verslag te maken, hebben we de vragen onderverdeeld in 4 categorieën.
Beste leerling, Dit document bevat het examenverslag voor leerlingen van het vak economie havo, eerste tijdvak (2019). In dit examenverslag proberen we een zo goed mogelijk antwoord te geven op de volgende
Nadere informatieUitleg Salarisstrook!
Uitleg Salarisstrook! 1. Salaris: dit is het brutoloon over de gewerkte periode waarop de belastingen en premies nog niet zijn ingehouden. 2. Brutoloon: dit is het loon voor de afdracht van loonbelasting
Nadere informatieAdvieswijzer. Werken als zzp er. 18-03-2016 Denk ondernemend. Denk Bol.
Advieswijzer Werken als zzp er 18-03-2016 Denk ondernemend. Denk Bol. De zzp er staat volop in de belangstelling, met name de fiscale behandeling van de zzp er en de daaraan gekoppelde vraag of de zzp
Nadere informatieARBEIDSONGESCHIKT? Samen zoeken we de oplossing die bij u past. Verzekerd van alle aandacht.
ARBEIDSONGESCHIKT? Samen zoeken we de oplossing die bij u past Verzekerd van alle aandacht. Inhoudsopgave IDit kunt u verwachten 3 Met wie kunt u te maken krijgen? 8 Als u twijfelt of het ergens niet mee
Nadere informatieToekenningscriteria voor de aanvraag van een voedselpakket
Toekenningscriteria voor de aanvraag van een voedselpakket per 1 januari 2017 Vastgesteld in de Algemene Ledenvergadering van de Vereniging van Nederlandse Voedselbanken op 19 november 2016. 1. INLEIDING
Nadere informatieBegrippen: - Overheid: Onder overheid verstaan we het Rijk en de overige publiekrechtelijke lichamen, zoals provincies en gemeenten.
Samenvatting door een scholier 919 woorden 20 juni 2007 6,8 6 keer beoordeeld Vak Methode Economie Percent Economie Hoofdstuk 4 Productie door de overheid 4.1 De sector overheid - Overheid: Onder overheid
Nadere informatieSALARISSTROOK WGI Iedere maand ontvangen werknemers van Werkgeversinstituut (WGI) een salarisbetaling en een salarisstrook.
SALARISSTROOK WGI Iedere maand ontvangen werknemers van Werkgeversinstituut (WGI) een salarisbetaling en een salarisstrook. Hieronder wordt beschreven wat u op de salarisstrook kunt tegenkomen en wat dit
Nadere informatieToekenningscriteria voor een aanvraag voor deelname aan Stichting De Vakantiebank
Toekenningscriteria voor een aanvraag voor deelname aan Stichting De Vakantiebank 1. Inleiding/Algemeen Kom ik in aanmerking voor een vakantie? Misschien heeft u net als veel andere inwoners van Nederland
Nadere informatie