Tabel met informatie over de gemeten vervuilende stoffen

Transcriptie

1 1 Tabel met informatie over de gemeten vervuilende stoffen Tabel 1: Blootstellingsmerkers Cadmium ; maat voor blootstelling de laatste 3-4 maanden Nikkel Thallium ; termijn niet gekend - sigarettenrook - non-ferro industrie, schrootverwerkende industrie - in het verleden: huisvuilverbrandings-ovens (bv. verbranden van batterijen) en crematoria - gebruikt in warmtewisselaars, batterijen, katalysatoren, kleurstoffen, productie van roestvrij staal, munten en juwelen - industrieën die nikkel verwerken (o.a. productie van roestvrij taal, nikkel legeringen, ), olie- of steenkoolcentrales en huisvuilverbrandingsovens - sigarettenrook - elektronische industrie, minerale smeltovens, steenkoolcentrales, cement- en baksteenindustrie Zware metalen - via roken of blootstelling aan passief roken - eten van groenten uit vervuilde gebieden (cadmium wordt opgenomen in de groenten) - inademen van cadmiumhoudend stof - voedsel (noten, peulvruchten en volkorenproducten) - vervuild water (door verouderde waterleidings-installaties) - roken van tabak die nikkel bevat - contact met nikkel via de huid (o.m.: munten en juwelen) - roken of blootstelling aan passief roken - groenten en fruit gekweekt in de buurt van industrie waar thallium wordt verwerkt - verstoring nierwerking - verhoogde kans op osteoporose en botbreuken - kankerverwekkend (voornamelijk longkanker) - allergische reactie van de huid - chronische bronchitis - verminderde longfunctie - langdurige blootstelling is kankerverwekkend - langdurige blootstelling is schadelijk voor het zenuwstelsel, hart, longen, lever en nieren 1 Praktische tips om blootstelling aan bepaalde vervuilende stoffen te verminderen vind je op en

2 2 Arseen ; maat voor recente blootstelling (1-2 dagen) Chroom Kwik PCB s (138, 153, 180) ; maat voor totale blootstelling de laatste jaar - behandeling van hout - batterijen, conductoren, diodes - in het verleden gebruikt als pesticide, dit is momenteel verboden - sigarettenrook - gebruikt in staalproductie, kleurstoffen en in de houtbewerkingssector - samen met nikkel de voornaamste component van roestvrij staal - thermometers, kwikdamplampen, batterijen, elektrische schakelaars - amalgaam tandvullingen - bestrijding van schimmels - momenteel verboden - vroeger massaal gebruikt in transformatoren, condensatoren, verf, inkt, isolatiemateriaal - de hoeveelheid totaal arseen geeft een beeld van het toxische en het niet-toxische arseen en wordt sterk beïnvloed door de niet-toxische vorm - vis is een belangrijke bron van arseen, maar het gaat hier om een niet-toxische vorm van arseen - blootstelling aan toxisch arseen gebeurt via water, voeding en via de huid - voeding (fruit, groeten, noten, dranken en vlees) - roken of blootstelling aan passief roken - vis is een belangrijke bron van kwik - amalgame tandvullingen geven kwik vrij in speeksel - lage blootstelling via lucht, water en voeding Gechloreerde stoffen - door ongelukken en vergissingen hebben PCB s de voedselketen vervuild; aangezien ze vetoplosbaar zijn komen ze vooral voor in vetrijke voeding (vette vis, vlees, zuivel) - in de buurt van verbrandingsovens, crematoria kunnen PCB s voorkomen in de lucht - kankerverwekkend - huidaandoeningen en huidirritatie - Schade aan maag en darmen - bloedarmoede - kankerverwekkend - verstoring van de nierfunctie - waarschijnlijk kankerverwekkend - verstoring van het afweersysteem

3 DDT en afbraakproduct van DDT ; maat voor totale blootstelling de laatste jaren Hexachlorobenzeen (HCB) ; maat blootstelling de laatste jaren Chlordanen (Oxychlordaan, Transnonachloor) en Lindaan ; maat voor totale blootstelling de laatste jaren PFOS PFOA PFHxS PFNA PFBS - insectenverdelger - verboden in België sinds de jaren 70, maar momenteel nog toegelaten in landen met malaria - momenteel verboden - schimmelwerend middel voor planten, zaden, granen - vroeger gebruikt in productie van vuurwerk, munitie en rubber - insectenverdelgers bij granen, citrusvruchten en in particuliere gazons en tuinen - Verboden in België voor landbouwtoepassingen sinds 1981, voor alle overige toepassingen sinds gebruikt om producten water-, en vetafstotend te maken, o.a. tefalpannen, kartonnen drinkbekers, bekleding van meubels, tapijten, - gebruikt in brandblusapparaten, schoonmaakmiddelen, cosmetica, filmmateriaal, - DDT is vetoplosbaar en heeft zich opgestapeld in de voedselketen (vooral vetrijke voeding zoals vette vis, vlees, zuivel) - via water, bodem, stof komt de mens in contact met DDT-resten van historische vervuiling - HCB is vetoplosbaar en heeft zich opgestapeld in de voedselketen (vooral vetrijke voeding zoals vette vis, vlees, zuivel). - via water, bodem, stof komt de mens in contact met resten van HCB van historische vervuiling - via water, bodem, stof komt de mens in contact met chlordaan van historische vervuiling - chlordaan en lindaan stapelen zich op in de voedselketen (vissen, vogels en zoogdieren) Waterafstotende perfluorverbindingen - perfluors komen in de voeding terecht via gebruik van (beschadigde) Tefal pan, drinkbekers, - perfluors kunnen zich binden aan stofdeeltjes (bijv. afkomstig van tapijten, meubels, ) en op die manier ingeademd worden door de mens. perfluors stapelen zich op in de voedselketen (vooral vis). 3 - verstoring van het afweersysteem - verstoring van afweersysteem - schadelijk voor de lever - schadelijk voor hart en bloedvaten

4 4 Metabolieten van pyretroïde pesticiden organofosfaat-pesticiden Chlorofenoxypesticiden (2,4- dichloorfenoxyazijnzuur en 2,4,5- trichloorfenoxyazijnzuur) 2,5-dichloorfenol In urine Glyfosaat en AMPA - veelvuldig gebruikt als insecticiden in huizen en tuinen ter behandeling van huisdieren, vee, in transportvoertuigen - bescherming tegen muggen - insecticiden met brede werking, o.a. chlorpyrfos, diazinion, dichlorvos, malathion, - onkruidverdelger, voornamelijk gebruikt voor de bestrijding van breedbladige onkruiden in gazons, bermen, graslanden en graanvelden - pesticide tegen motten, schimmels en meeldauw - gebruikt in mottenballen en als ontgeurder in luchtverfrisser en toiletblokjes - onkruidverdelger, gebruikt in landen bosbouw, op gazons, tuinen en in industriële gebieden - gebruikt om plantengroei en het rijpen van fruit te controleren Pesticiden - inademen (bij gebruik van insecticiden) - contact met de huid (bij gebruik van insecticiden) - voeding - blootstelling via de voeding (resten op landbouwgewassen) - inademing bij gebruik in eigen tuin en in huis - blootstelling bij gebruik in huis of in woongebieden in de buurt van landbouwzones - Consumptie van verontreinigd voedsel of drinkwater - inademing na gebruik van mottenballen, luchtverfrissers en toiletblokjes - via voeding - blootstelling bij gebruik in huis of in woongebieden in de buurt van landbouwzones - schade aan centrale en perifere zenuwstelsel - mogelijk effect op afweersysteem - irritatie van de luchtwegen ; mogelijk in verband te brengen met de ziekte van Parkinson - Irriterend voor de ogen - Misselijkheid, hoofdpijn, duizeligheid - Nier- en leverschade - schade aan de luchtwegen - langdurige blootstelling kan lever en/of nierproblemen veroorzaken - Huid- en oogirritatie - Misselijkheid, diarree

5 5 Bisfenol A Triclosan - gebruikt in productie van plastiek, o.a. onbreekbare flessen (flessen voor babyvoeding), tafelbestek, producten voor microgolfovens, - als coating, o.a. in drankverpakking, blik, karton, - bacteriedodende en schimmelwerende stof, gebruikt in cosmetica, textiel, schoenen, schoonmaakmiddelen, verpakkingsmateriaal Andere polluenten bisfenol A komen via gebruiksartikelen (o.a. verpakkingsmateriaal) in de voeding terecht - huidcontact bij gebruik van cosmetica, verzorgingsproducten, textiel, schoenen, - inademing bij gebruik van verzorgingsproducten - inname via de voeding (door het verpakkingsmateriaal) - schadelijk voor de lever - schadelijk voor hart en bloedvaten Tabel 2: Gezondheidsmetingen Cystatine C α1- microglobuline Ferritine Korte beschrijving van de uitgevoerde gezondheidsmetingen Nierfunctie parameters - Cystatine C is een merker voor glomerulaire nierschade; α1-microglobuline is een merker voor tubulaire nierschade. - Een verstoring van deze merkers is geassocieerd met een verhoogd risico op nierziekten. Het zijn beiden klinische merkers die goed gekend zijn, en waarvoor referentiewaarden beschikbaar zijn vanuit de algemene bevolking. Cardiovasculaire parameters - Ferritine geeft een maat voor de hoeveelheid ijzerreserve in het lichaam. - Bij lage gehalten is de ijzervoorraad te klein. Een ijzertekort komt in Vlaanderen regelmatig voor. 10% van de bevolking kampt met dit probleem, vooral meisjes door bloedverlies bij de menstruatie. Door ijzerhoudende voeding kunnen de ijzervoorraden aangevuld worden. Soms is een behandeling met ijzer bevattende medicatie nodig. - Ferritine kan ook verhoogd zijn; bijvoorbeeld bij infectie of ontsteking of na een operatie. Na de acute fase herstelt de waarde zich dan meestal vanzelf.

6 6 Cholesterol en HDL cholesterol Systolische en Diastolische bloeddruk Korte beschrijving van de uitgevoerde gezondheidsmetingen - Cholesterol wordt door het lichaam zelf aangemaakt, maar wordt ook ons lichaam binnen gebracht via de voeding (vooral dierlijke producten). - Cholesterol is noodzakelijk voor heel wat functies in het lichaam. Namelijk voor de opbouw van celmembranen, de productie van hormonen en galzouten en voor de werking van de hersenen en het zenuwstelsel. - Langdurig verhoogde cholesterol kan het risico op aderverkalking en op hart- en vaatziekten; vooral hartinfarct en beroerte. Dit risico is goed gekend voor volwassenen, maar kan zich al beginnen op te bouwen op jongere leeftijd. - De richtwaarden voor cholesterol gelden voor metingen in nuchtere toestand. - Cholesterol kan in het bloed aan 2 verschillende groepen van eiwitten binden zodat HDL en LDL cholesterol ontstaan (deze afkortingen staan voor High Density Lipoproteins en Low Density Lipoproteins). - HDL cholesterol wordt ook wel goede cholesterol genoemd, hoge gehaltes verminderen de kans op hart- en vaatziekten. LDL cholesterol, of ook wel slechte cholesterol genoemd, vormt een risico voor hart- en vaatziekten. - Bij het meten van de bloeddruk worden twee waarden bepaald, namelijk een waarde voor de systolische bloeddruk (de bovendruk) en een waarde voor de diastolische bloeddruk (de onderdruk). - De systolische bloeddruk meet de druk in de bloedvaten als het hart klopt. De diastolische bloeddruk meet de druk in de bloedvaten tussen de hartslagen. - Bij aflezing van de bloeddruk wordt eerst de systolische druk en daarna de diastolische bloeddruk genoemd. Een bloeddruk lager dan 120/80 mmhg is normaal. - Bij een bloeddruk hoger dan 140/90 mmhg spreekt men van hypertensie, een abnormale hoge bloeddruk in de slagaders. Het komt voor bij veel verschillende medische aandoeningen, onder andere bij aderverkalking, congestief hartfalen, beroerte, hartaanval en nierbeschadiging.