Ruimte voor ondernemen

Transcriptie

1 Ruimte voor ondernemen Gezamenlijk manifest Provinciale Staten Zeeland

2 De Zeeuwse industrie, logistiek, havens en agrifood > De toegevoegde waarde van de Zeeuwse industrie en logistiek in het havengebied is 5 miljard euro. 70 tot 80 procent van de industriële productie wordt geëxporteerd. > In het beheergebied van Zeeland Seaports zijn arbeidsplaatsen, de totale goederenoverslag is 35 miljoen ton en jaarlijks doen 5600 zeeschepen de havens aan. > De bijdrage van de industriële sector in de Zeeuwse economie is 40 procent > De Zeeuwse industrie, logistiek, havenbedrijven en de agrifoodsector zijn goed voor meer dan 55 procent van de toegevoegde waarde in de provincie. > De Zeeuwse agrarische sector is goed voor arbeidsplaatsen > Maar liefst 28,7 procent van de Zeeuwse export is bestempeld als Agri & Food. De sector is goed voor 2 miljard euro aan export van producten. > In totaal zijn er ruim innovatieve banen in Zeeland. Dat is 21 procent van de totale werkgelegenheid. 2 Ruimte voor ondernemen

3 Bloeiende bedrijven vormen de basis van de welvaart en het welzijn van de Zeeuwen, nu en in de toekomst. De BZW en ZLTO vinden het dan ook van groot belang dat de stem van ondernemers doorklinkt in het nieuwe provinciale bestuursakkoord. Daarom hebben de werkgeversorganisaties de handen ineengeslagen. Dat heeft onder meer geleid tot dit manifest waarin de belangrijkste prioriteiten van Zeeuwse ondernemers worden geschetst. Ruimte voor ondernemen. Dat is de inzet van de BZW en ZLTO in een notendop. De economische positie van Zeeland wordt voor meer dan de helft door activiteiten van de industrie, havens, logistiek en agrifood bepaald. Het handelen van de provincie, bijvoorbeeld op het gebied van economie, milieu, natuur, ruimte en arbeidsmarkt, is voor bedrijven een bepalende factor voor hun succes. Alleen als ondernemers fysieke en economische ontwikkelruimte krijgen, worden de duurzame ambities van Zeeland werkelijkheid. Ruimte voor ondernemen 3

4 Prioriteiten Versterk de ontwikkelmogelijkheden > Bied fysieke ruimte voor uitbreiding en diversificatie van ondernemers in de industrie, logistiek en agrifood. > Bied ontwikkelruimte aan bedrijven vanuit maatwerk en beloon duurzame oplossingsrichtingen. > Breng natuur, leefbaarheid en economie in balans door in te zetten op afspraken die ecologische en maatschappelijke beleidsdoelen verbinden aan fysieke ruimte en ontwikkelruimte voor bedrijven. Stimuleer ondernemerschap > Focus op een cross-sectoraal innovatiebeleid. door bedrijven ruimte te bieden voor nieuwe activiteiten op het terrein of erf en stimuleer veelbelovende initiatieven. > Ondersteun midden- en kleinbedrijven en werk mee aan het tot stand komen van nieuwe financieringsvormen en het creëren van ontmoetingsplekken. > Stimuleer en verbind arbeidsmarktinitiatieven en speel optimaal in op actuele ontwikkelingen in de kwantitatieve en kwalitatieve verhouding tussen vraag en aanbod. Verbeter de infrastructuur > Investeer in de bereikbaarheid van bedrijven door het opwaarderen van wegen, in te zetten op multimodale voorzieningen en het bevorderen van grensoverschrijdende infrastructurele samenwerkingsprojecten. > Investeer in breedbandverbindingen in het buitengebied en op bedrijventerreinen door in samenwerking passende oplossingen te realiseren. > Investeer in een open energienet zodat bedrijven duurzame energie kunnen leveren aan het net en stimuleer lokale energiekringlopen. 4 Ruimte voor ondernemen

5 Versterk de ontwikkelmogelijkheden Bied fysieke ruimte voor uitbreiding en diversificatie aan ondernemingen in de industrie, logistiek en agrifood. Er is ruimtelijke rek nodig In een snel veranderende wereld, waar bedrijven zich doorlopend moeten aanpassen om kansen te verzilveren, is het een illusie om de voorspelde toekomst tot op de millimeter in ruimtelijke plannen vast te leggen. Bij het plannen van bedrijventerreinen ligt de keuze voor een vraaggestuurde aanpak en het denken in scenario s dan ook voor de hand. Een inzet op het niveau van individuele gemeenten is daarbij niet voldoende om optimale allocatie van ondernemers in de provincie te bewerkstelligen. Daarnaast moeten bestaande bedrijventerreinen waar nodig een kwaliteitsimpuls krijgen. Ook de land- en tuinbouw is gebaat bij flexibiliteit. Om succesvol te kunnen zijn moeten ondernemers in de groene ruimte snel kunnen inspelen op veranderende markten door hun huidige bedrijfsvoering aan te passen en nieuwe economische activiteiten te ontplooien. Waar jaarlijks drie procent van agrarische bedrijven stopt, vallen gebouwen vrij. Ondernemers willen deze gebruiken voor kansrijke activiteiten, bijvoorbeeld op het gebied van zorg, educatie, energie en natuur. Daarvoor is ruimtelijke rek nodig. Ondernemers willen duidelijkheid: een overheid die in samenspraak met het bedrijfsleven aangeeft waar de mogelijkheden voor economische ontwikkelingen liggen - ook voor bedrijven in de hogere milieucategorieën - om die vervolgens lokaal via maatwerk in te vullen. Bied ontwikkelruimte aan bedrijven vanuit maatwerk en beloon duurzame oplossingsrichtingen. Het is tijd voor ondernemende systematieken Naast ruimtelijke planning en regelgeving, drukt ook vergunningverlening, toezicht en handhaving op het gebied van milieu- en veiligheid zijn stempel op de ontwikkelmogelijkheden voor bedrijven. De provincie vervult hierbij een sleutelrol, bijvoorbeeld binnen de omgevingsdiensten die de dienstverlening door de overheid verzorgen. De BZW en ZLTO pleiten voor investeren in en een verdere kwaliteitsverbetering van de RUD Zeeland en een ondernemende aanpak bij vergunningverlening en handhaving waarbij redelijkheid en vertrouwen centraal staat. Ruimte voor ondernemen 5

6 Breng natuur, leefbaarheid en economie in balans door in te zetten op afspraken die ecologische en maatschappelijke beleidsdoelen verbinden aan fysieke ruimte en ontwikkelruimte voor bedrijven. Samen werken aan een realistische en redelijke aanpak Economie en ecologie worden nog te vaak als communicerende vaten gezien. Bedrijven opereren in toenemende mate binnen duurzame kaders en met oog voor de maatschappij waar zij - soms letterlijk - middenin staan. Zo is agrarisch natuurbeheer in Zeeland in de afgelopen decennia een begrip geworden. Het is van groot belang dat de provincie dergelijke inspanningen mogelijk maakt en beloont in haar beleid en vergunningverlening. Zeeland leeft op de grens van zoet en zout water. Dat brengt allerlei uitdagingen voor ondernemers met zich mee. Op maat gesneden zoetwatervoorzieningen zijn immers van wezenlijk belang voor het Zeeuwse productieklimaat. Tegelijkertijd is deze uitdaging voor veel Zeeuwse ondernemers een economische kans door als proeftuin te fungeren voor mondiale zoetwatervoorziening. De provincie moet hierop inspelen door het organiseren van regelluwe experimenteerruimte en het bepleiten van financiering uit (inter) nationale fondsen. In Zeeland zet een aantal zeer kleine gebieden met hun beperkte fauna een groot gebied economisch op slot, bijvoorbeeld rond de Ooster- en Westerschelde. De provincie moet de huidige gebiedsaanwijzing van Natura 2000 kritisch evalueren en de aanwijzingsbesluiten (inter)nationaal ter discussie stellen. Tegelijkertijd werkt het bedrijfsleven graag samen met de provincie aan een realistische en redelijke invulling van de ontwikkelruimte binnen de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS), zodat een prettige leefomgeving en economische welvaart hand in hand kunnen gaan. Stimuleer ondernemerschap Focus op een cross-sectoraal innovatiebeleid door bedrijven ruimte te bieden voor nieuwe activiteiten op het terrein of erf en stimuleer veelbelovende initiatieven. Investeer in de kiemkracht van Zeeland De Zeeuwse industrie, logistiek en agrifoodsector zijn een belangrijke motor van economische ontwikkeling en een broedplaats voor innovaties. Ze vormen de kiemkracht van Zeeland. Daarbij ontstaan meer en meer verbindingen tussen sectoren. Zo wordt steeds vaker gebruik gemaakt van elkaars bij- en restproducten, wordt gezamenlijk aan nieuwe innovatieve producten en processen gewerkt, en wordt kennis in toenemende mate uitgewisseld. De technologische ontwikkelingen gaan razendsnel en globale marktvragen veranderen wezenlijk. Bedrijven moeten voortdurend tandjes bijzetten om de internationale concurrentiepositie veilig te stellen. De BZW en ZLTO vragen daarom om een provinciale overheid die het Zeeuwse ondernemerschap faciliteert met een doortastend cross-sectoraal innovatiebeleid. Innovatiefondsen dienen ingericht te worden om vernieuwingen bij bedrijven te versnellen en verbreden, en de provincie moet samen met het bedrijfsleven optrekken om (inter)nationale fondsen voor innovatie te ontsluiten. 6 Ruimte voor ondernemen

7 Ondersteun midden- en kleinbedrijven en werk mee aan het tot stand komen van nieuwe financieringsvormen en het creëren van ontmoetingsplekken. Help bij het verzilveren van kansrijke initiatieven Met name startende en bestaande kleine en middelgrote bedrijven hebben behoefte aan ondersteuning bij het onderzoeken, opzetten en verzilveren van kansrijke initiatieven; de weg van idee en ontwikkeling naar het op de markt brengen van vernieuwende producten en diensten. Juist zij hebben baat bij het opzetten van gemeenschappelijke faciliteiten als ondernemersacademies, onderzoekscentra, fieldlabs, incubators en proeftuinen. Daarnaast is het, gezien de terugtrekkende beweging van traditionele financiers, van groot belang dat nieuwe manieren van kredietverlening tot stand komen, bijvoorbeeld in kredietunies. De provincie kan bij al deze zaken een belangrijke rol spelen, bijvoorbeeld als aanjager en verbindende regisseur. Stimuleer en verbind regionale arbeidsmarktinitiatieven en speel optimaal in op actuele ontwikkelingen in de kwantitatieve en kwalitatieve verhouding tussen vraag en aanbod. Intensiveer de samenwerking tussen bedrijven, overheden en onderwijsinstellingen Een kwantitatieve en kwalitatieve mismatch op de arbeidsmarkt werkt werkloosheid in de hand. Tegelijkertijd remt het de ontwikkeling van bedrijven. Zeeuwse ondernemingen, onderwijsinstellingen en overheden moeten de handen verder ineenslaan om een nieuwe balans te vinden in vraag en aanbod. Daartoe worden inmiddels vernieuwende initiatieven ontwikkeld tussen bedrijven en binnen de arbeidsmarktregio. Juist in het stimuleren en verbinden hiervan schuilt de meerwaarde van een provinciaal beleid. Binnen techniekpacten wordt op regionaal niveau samengewerkt om het tekort aan competente technische mensen weg te werken. De BZW en ZLTO zien kansen om soortgelijke pacten voor de agrarische sector op te zetten om zich van voldoende gekwalificeerde werknemers te verzekeren. Tegelijkertijd blijft het Zeeuwse bedrijfsleven, van de hightechmultinationals tot boerenbedrijven, mede afhankelijk van arbeidsmigranten. Ook op dit vlak kan de provinciale overheid faciliteren, bijvoorbeeld door huisvesting voor landbouwkrachten te vergemakkelijken. Daarnaast onderstrepen de BZW en ZLTO het belang van het moderniseren van de arbeidsmarkt. Waar markten doorlopend fluctueren en schuiven, moeten ondernemers meebewegen. Dat vraagt om een flexibele inrichting van de arbeidsmarkt; een systeem waarbij bijvoorbeeld niet baanzekerheid maar werkzekerheid centraal staat, gewerkt kan worden met arbeidspools en afspraken omtrent arbeidsvoorwaarden, financiële vangnetten en leren steeds meer op individuele basis wordt vormgegeven. Het Zeeuwse bedrijfsleven verwacht al na 2018 een grote uitstroom van werknemers door de vergrijzing van de bevolking. Door de Zeeuwse ontgroening zullen zij niet voldoende vanuit de eigen bevolking kunnen worden vervangen. Daarom moet in een vroegtijdig stadium een beleid ontwikkeld worden dat voorziet in voldoende aanbod van gekwalificeerde werknemers. Een breed draagvlak bij de overheid, het bedrijfsleven en onderwijsinstellingen is hierbij een voorwaarde voor succes. Daarom bepleiten de BZW en ZLTO het voortzetten van de arbeidsmarktmonitor in Zeeland en het daaruit voortvloeiende 3O-overleg, met als doel tot een praktische doe-agenda voor de Zeeuwse arbeidsmarkt te komen. Ruimte voor ondernemen 7

8 Verbeter de infrastructuur Investeer in de bereikbaarheid van bedrijven door het opwaarderen van wegen, in te zetten op multimodale voorzieningen en het bevorderen van grensoverschrijdende infrastructurele samenwerkingsprojecten. Stevige opwaarderingen zijn nodig De internationale industrie en agrifood in Zeeland zorgen voor grote vervoersstromen. Vlotte doorstroming van het wegverkeer wordt belemmerd door traag vorderende wegwerkzaamheden, bijvoorbeeld rondom de Tractaatweg. Ook zijn slecht aansluitende internationale verbindingswegen in Vlaanderen een doorn in het oog van veel bedrijven. Hier ligt een stevig aandachtspunt voor de grensoverschrijdende agenda van een nieuw provinciaal bestuur. Een goede ontsluiting van de haven- en industriegebieden - de Zeeuwse economische hotspots - is een prioriteit van het bedrijfsleven. Het gaat daarbij om de toegankelijkheid van de havens voor grotere schepen, en de routes voor af- en aanvoer. Zo zal de A58, die als de haventrafieken naar vijftig miljoen ton of meer gaan, snel verbeterd moeten worden. Een blijvend commitment van de provincie Zeeland is hierbij van groot belang. Mede vanuit duurzaamheidoptiek willen bedrijven optimale multimodale voorzieningen: wegen, vaarwegen, spoor en buisleidingen. Met name de verbindingen via het spoor kunnen in Zeeland vanuit deze behoefte nog een stevige opwaardering gebruiken. Het realiseren van spoorverbindingen tussen Sloe-Antwerpen en Axel-Zelzate hebben voor het bedrijfsleven dan ook de hoogste prioriteit. ZLTO heeft goede ervaringen opgedaan met het Kwaliteitsnetwerk Landbouwverkeer dat is opgezet om agrarische verkeersbewegingen in beeld te brengen. Een goede verkeersontsluiting is niet alleen goed voor de agrarische bedrijven, maar ook voor de verkeersveiligheid. Bij dit soort projecten is de provincie een waardevolle partner gebleken. Deze duurzame samenwerking blijft de komende jaren onverminderd belangrijk. Investeer in de breedbandverbindingen in het buitengebied en op bedrijventerreinen door in samenwerking passende oplossingen te realiseren. Een hoogwaardige digitale ontsluiting is een voorwaarde voor economische ontwikkeling De Zeeuwse agrarische sector internationaliseert snel en kent steeds meer crossovers met sectoren als ICT en de hightech machinebouw. Een innovatief hoogwaardig karakter uit zich in bedrijfsactiviteiten als precisielandbouw, agrobotics en growtech. Daarmee is het belang van goede digitale verbindingen evident. Op heel wat bedrijventerreinen en op het platteland laat het Zeeuwse breedbandnetwerk nog sterk te wensen over. De BZW en ZLTO roepen de provincie Zeeland dan ook op pilots te ondersteunen en samen te werken aan passende digitale ontsluiting, bijvoorbeeld door middel van breedband. 8 Ruimte voor ondernemen

9 Investeer in een open energienet zodat bedrijven duurzame energie kunnen leveren aan het net en stimuleer lokale energiekringlopen. Er is nog een wereld te winnen Steeds meer ondernemers - op industriële sites, bedrijventerreinen, in kantoren, in kassencomplexen, op boerderijen - wekken hun eigen energie op met behulp van zon, wind en biomassa. De mogelijkheid om energie aan het net te kunnen leveren, zou een enorme impuls betekenen voor deze vorm van het decentraal opwekken van duurzame energie. De ambities van het bedrijfsleven en de overheid vragen op dit vlak dus om krachtige gecoördineerde actie in het ontwikkelen van een duurzame energie-agenda, waarvan ook het stimuleren van lokale energiekringlopen deel uitmaakt. De provincie moet in samenspraak met DELTA zoeken naar mogelijkheden tot versnelling van deze energietransitie. Ruimte voor ondernemen 9

10 De BZW en ZLTO Over de BZW De Brabants-Zeeuwse Werkgeversvereniging (BZW) is dé vertegenwoordiger van het bedrijfsleven in Noord-Brabant en Zeeland en onderdeel van VNO-NCW. De achterban bestaat uit ruim drieduizend directeuren van zo n 1900 ondernemingen - multinationals, middelgrote en kleinere bedrijven - in een groot aantal sectoren als de maakindustrie, chemie, zakelijke dienstverlening, zorg, food, bouw, cultuur, energie en het onderwijs. Gezamenlijk vormen de leden één van de krachtigste ondernemerscollectieven van Nederland. Daarmee is de BZW vanuit het oogpunt van de belangenbehartiging van werkgevers een belangrijke gespreks- en projectpartner voor de lokale, regionale en landelijke politiek. Tegelijkertijd is de vereniging een inspirerende plek om elkaar te ontmoeten. De BZW heeft een intensieve samenwerking met MKB-Zeeland. Zo worden vanuit één beleidsbureau de belangen van de leden en partners bediend. Over ZLTO Met ruim aangesloten bedrijven in de primaire land- en tuinbouw en gelieerde economische activiteiten, is ZLTO dé vereniging van ondernemers in de groene ruimte in Noord- Brabant, Zeeland en Zuid-Gelderland. ZLTO ondersteunt hen bij het realiseren van een duurzame positie in markt en maatschappij, zowel in de vorm van belangenbehartiging en individueel advies, als het opzetten van projecten. Zo participeert ZLTO in strategische activiteiten en innovaties binnen de agrofoodsector die van meerwaarde zijn voor de (toekomstige) marktpositie van de leden. Daarnaast stimuleert de vereniging samenwerking in ketenverband, maar ook met maatschappelijke organisaties, wetenschap en onderwijs en met sectoren buiten de land- en tuinbouw. 10 Ruimte voor ondernemen

11 Brabants-Zeeuwse Werkgeversvereniging (BZW) MKB-Zeeland ZLTO Reitseplein 5 Postbus LG TILBURG Westkade 104 Postbus AB SAS VAN GENT Onderwijsboulevard 225 Postbus AC s-hertogenbosch T E info@bzw.nl T E zeeland@bzw.nl T E info@zlto.nl Ruimte voor ondernemen 11

12