Onderwijs- en examenregeling in de beroepsgerichte kwalificatiestructuur. Deel 1. COHORT Versie 2, herziene versie

Transcriptie

1 Onderwijs- en examenregeling in de beroepsgerichte kwalificatiestructuur Deel 1 COHORT Versie 2, herziene versie Alkmaar, januari 2013

2 Onderwijs- en examenregeling mbo Clusius College Vestiging mbo Alkmaar Drechterwaard EX Alkmaar Tel.: (072) Vestiging mbo Hoorn Blauwe Berg NT Hoorn Tel.: (0229) Vestiging mbo Schagen De Boomgaard MD Schagen Tel.: (0224) In deze onderwijs- en examenregeling (OER) staat informatie over de opzet en uitvoering van onderwijs en examens van het middelbaar beroepsonderwijs aan het Clusius College. Onderdeel van deze onderwijs- en examenregeling is het examenreglement en de opleidingsplannen, opgesteld per opleiding. De OER geldt voor alle binnen het Clusius College aangeboden opleidingen die vallen binnen de beroepsgerichte kwalificatiestructuur (BKS) die starten vanaf 1 augustus Deze OER is vastgesteld door het College van Bestuur (CvB). Ieder jaar wordt de OER waar nodig bijgesteld en aan het CvB ter vaststelling voorgelegd. Vaststelling: Alkmaar, (versie 1) Herzien in januari 2013 (versie 2) Namens het bevoegd gezag, Dhr. G.P. Oud, lid College van Bestuur Belangrijkste wijzigingen - Paragraaf 1.2 Waar kan je de OER en opleidingsplan vinden? is geheel gewijzigd. - Paragraaf 3.9 Diploma en resultatenlijst is geheel gewijzigd. - Paragraaf 4.1 Beroepsgerichte examinering: de proeve van bekwaamheid, is het onderdeel bepaling resultaat van de proeve geheel gewijzigd. - Paragraaf 4.2 Avo examinering is op onderdelen gewijzigd (geel gemarkeerd). - Voor de opleiding Groen, Grond & Infra is als addendum bijlage 4 toegevoegd. Onderwijs- en examenregeling deel 1 Clusius College cohort , versie 2 2

3 INHOUDSOPGAVE 1. ALGEMEEN LEESWIJZER WAAR KAN JE DE OER EN JE OPLEIDINGSPLAN VINDEN? BEROEPSGERICHTE KWALIFICATIESTRUCTUUR ONDERWIJSDEEL EN EXAMENDEEL ONDERWIJS OVERZICHT BEROEPSGERICHTE DEEL OVERZICHT AVO DEEL VRIJE RUIMTE DOORSTROMEN NAAR HET HBO COACH, PORTFOLIO EN RAPPORTAGE VERPLICHTE STUDIEVOORTGANG EN AANWEZIGHEID CERTIFICATEN EN GETUIGSCHRIFTEN DIPLOMA-EISEN PROEVE(N) VAN BEKWAAMHEID TAAL- EN REKENEISEN LOOPBAAN EN BURGERSCHAP BEROEPSPRAKTIJKVORMING WETTELIJKE BEROEPSVEREISTE(N) VRIJE RUIMTE EXAMENDOSSIER DIPLOMERING DIPLOMA MET RESULTATENLIJST CERTIFICAATSUPPLEMENT EXAMINERING BEROEPSGERICHTE EXAMINERING: DE PROEVE VAN BEKWAAMHEID AVO EXAMINERING NIET BEHALEN VAN EEN EXAMEN AFWEZIGHEID BIJ EEN EXAMEN EXTRANEUS KLACHT OF HEROVERWEGING OMTRENT EXAMENS EXAMINERING BIJ LEER- EN LICHAMELIJKE BEPERKINGEN EXAMENREGLEMENT...25 SCHEMATISCHE WEERGAVE ONDERWIJS EN EXAMEN...26 BIJLAGE 1 BEGRIPPENLIJST...28 BIJLAGE 2 VERKLARING TAAL- EN REKENNIVEAUS...32 BIJLAGE 3 BEOORDELINGSPROCEDURE VAN EEN PVB (MODEL 5)...35 BIJLAGE 4 EXAMINERING BIJ OPLEIDINGEN MET EEN EXAMENPLAN (MODEL 6)..36 BIJLAGE 5 EXAMENREGLEMENT...40 Onderwijs- en examenregeling deel 1 Clusius College cohort , versie 2 3

4 1. ALGEMEEN De onderwijs- en examenregeling (OER) bestaat uit twee documenten; het algemene onderwijs- en examendeel (deel 1) en het onderwijs- en examendeel over jouw opleiding (deel 2). Deel 2 wordt het opleidingsplan genoemd. Hierin staan onder andere de planning, de onderwijsinhoud en welke examens bij jouw opleiding horen. Voor je ligt deel 1 van de OER. Dit deel geeft informatie over de opzet en uitvoering van onderwijs en examens. Hierin zijn rechten en plichten van beide partijen (studenten en het Clusius College) vastgelegd. Bij aanvang van het schooljaar wordt de OER op school besproken. Wanneer er dingen in staan die niet duidelijk zijn, kun je bij je coach terecht voor uitleg. Om onduidelijkheden te voorkomen noemen we van af nu deel 1 de OER en deel 2 het opleidingsplan. 1.1 Leeswijzer In dit hoofdstuk wordt een algemeen beeld van de opbouw van een opleiding gegeven. Een paar belangrijke woorden worden uitgelegd. Ook staat de route naar het opleidingsplan en de OER beschreven. In hoofdstuk 2 wordt het onderwijs uitgelegd. Daarin staat o.a. de begeleiding, wat een portfolio is, hoe je leervorderingen worden bijgehouden. In hoofdstuk 3 staan de diploma-eisen beschreven. Voordat je een diploma kan behalen moet je namelijk aan een aantal eisen hebben voldaan. Hoofdstuk 4 gaat over de examens. De proeve van bekwaamheid en de taal- en rekenexamens worden uitgelegd. Kom je een woord tegen dat je niet kent, in bijlage 1 vind je de begrippenlijst. In deze lijst wordt uitgelegd wat er met bepaalde woorden bedoeld wordt. De OER sluit af met het examenreglement waarin je regels over, tijdens en na examens vindt. 1.2 Waar kan je de OER en je opleidingsplan vinden? De OER en je opleidingsplan staan beide op De route op de website naar de OER is als volgt: Publicaties Onderwijsdocumenten onder het kopje Mbo staat de Onderwijs- en examenregeling mbo De route op de website naar het opleidingsplan van een opleiding in Alkmaar is als volgt: Intranet MBO Alkmaar Deelnemers MBO Opleidingsplannen klik de opleiding aan die je volgt. De route op de website naar het opleidingsplan van een opleiding in Hoorn is als volgt: Intranet MBO Hoorn Studenteninformatie Opleidingsplan klik de groep aan waarin jij zit. De route op de website naar het opleidingsplan van een opleiding in Schagen is als volgt: Intranet MBO Schagen Studenten Kies de richting waarin je je opleiding volgt (rechts op de pagina). Onderwijs- en examenregeling deel 1 Clusius College cohort , versie 2 4

5 1.3 Beroepsgerichte kwalificatiestructuur Deze OER geldt binnen de beroepsgerichte kwalificatiestructuur (BKS). Beide begrippen zijn waarschijnlijk onbekend voor je. Daarom volgt hier een korte uitleg: Onderwijs- en examenregeling (OER) De OER is een officieel document dat je informeert over het onderwijs dat je volgt en de examens die je moet afleggen om je diploma te kunnen behalen. De OER is in de eerste plaats bedoeld voor jou als student, maar is ook geschikt als informatiebron voor docenten/begeleiders, ouders/verzorgers en praktijkopleiders uit het bedrijfsleven. Beroepsgerichte kwalificatiestructuur (BKS) In een kwalificatiestructuur is weergegeven welke opleidingen er kunnen worden verzorgd door mbo-scholen. Er staan richtlijnen in over hoe deze opleidingen moeten worden opgezet. De opleiding moet aan deze richtlijnen voldoen. Bij beroepsgericht opleiden speelt leren in de praktijk een grote rol en is samenwerking met het bedrijfsleven nog belangrijker. De beroepsgerichte kwalificatiestructuur biedt meer mogelijkheden om in te kunnen spelen op de snelle ontwikkelingen in het bedrijfsleven. De structuur biedt volop ruimte om opleidingen aan te kunnen aanpassen aan regionale omstandigheden of de behoeften van bepaalde branches, zodat onderwijs en arbeidsmarkt beter op elkaar aansluiten. De opleiding is gebaseerd op beroepsgericht leren. Je leert tijdens de opleiding bekwaamheden aan. Deze zijn onder andere het verwerven van vakkennis- en vaardigheden en het aannemen van een juiste beroepshouding. Verder zijn er ondersteunende bekwaamheden zoals de benodigde reken- en taalvaardigheden, economische en exacte vaardigheden en het beheersen van een vreemde taal. Het is de bedoeling dat deze bekwaamheden aan bod komen op het moment dat je die nodig hebt bij thema s en later bij je examens. Je bent actief betrokken bij je eigen leerproces. Examineren is niet iets wat je overkomt, maar de mogelijkheid om jezelf te kwalificeren voor een diploma. Onderwijs- en examenregeling deel 1 Clusius College cohort , versie 2 5

6 1.4 Onderwijsdeel en examendeel Een opleiding is opgedeeld in een onderwijsdeel en een examendeel. In het onderwijs werk je toe naar het kunnen maken van een examen. Het onderwijsdeel kun je, kort gezegd, opdelen in twee delen. Het beroepsgerichte deel en het deel van algemeen vormend onderwijs (avo). Onder avo vallen altijd de vakken Nederlands, rekenen en loopbaan & burgerschap en indien van toepassing bij jouw opleiding mogelijk Engels, Duits en economie. Voor zowel het beroepsgerichte deel als avo wordt gewerkt met portfolio s. De uitleg van een portfolio lees je in hoofdstuk 2. Onderwijsdeel: Algemeen vormend onderwijs (taal- en reken portfolio s, loopbaan & burgerschap) Beroepsgericht portfolio (o.a. BPV) Go/No Go Go/No Go Examendeel: Examens taal- en rekenen Proeve(n) van bekwaamheid (+ werkproces-, en vaardigheidsexamen bij opleiding GGI) Onderwijs- en examenregeling deel 1 Clusius College cohort , versie 2 6

7 2. ONDERWIJS Het onderwijsdeel bestaat uit een beroepsgericht deel en een avo deel. Avo bestaat uit het onderwijs voor Nederlands, Engels, Duits, rekenen, economie en loopbaan & burgerschap. Het beroepsgerichte deel bestaat uit thema s gericht op de beroepspraktijk en op de te ontwikkelen competenties. Het beroepsgerichte deel is gebaseerd op kerntaken, werkprocessen en competenties. In de onderstaande kolom lees je wat deze begrippen betekenen. In je opleidingsplan vind je de kerntaken, werkprocessen en competenties die voor jouw opleiding van belang zijn. 2.1 Overzicht beroepsgerichte deel Wat zijn kerntaken? Kerntaken zijn taken die je in je beroep zelfstandig moet kunnen uitvoeren. Deze kerntaken komen een aantal keer in verschillende situaties aan bod. Kerntaken van een beroep bestaan meestal uit een aantal werkprocessen. Wat zijn werkprocessen? Werkprocessen zijn activiteiten binnen een kerntaak. Werkprocessen hebben een begin en eind en zijn herkenbaar in de beroepspraktijk. Wat zijn competenties? Competenties vormen het geheel van houding, gedrag, kennis en vaardigheden die je nodig hebt om je beroep uit te oefenen en in de maatschappij te functioneren. Competenties moet je beheersen om werkprocessen succesvol uit te kunnen voeren. In de examenstandaarden zijn competenties vertaald in prestatie-indicatoren. Wat zijn prestatie-indicatoren? Prestatie-indicatoren zijn een concrete omschrijving van competenties in de context van een werkproces. Een voorbeeld: De opleiding Dierverzorging niveau 2 bevat 2 kerntaken. Kerntaak 1 is 'Voert en verzorgt dieren'. Deze kerntaak bestaat uit meerdere werkprocessen, namelijk: 1.1 Draagt zorg voor voer- en watervoorziening 1.2 Verzorgt dieren 1.3 Monitort dieren 1.4 Hanteert dieren 1.5 Registreert en rapporteert Om deze werkprocessen goed te kunnen uitvoeren zijn meerdere competenties vereist. Competenties waarover de student bijvoorbeeld moet beschikken om werkproces 1.1 goed te kunnen uitvoeren zijn: E Samenwerken en overleggen F Ethisch en integer handelen K Vakdeskundigheid toepassen L Materialen en middelen inzetten S Kwaliteit leveren T Instructies en procedures opvolgen Competentie T (= Instructies en procedures opvolgen) wordt in de context van werkproces 1.1 (= Draagt zorg voor voer- en watervoorziening) in de bijbehorende prestatie-indicator als volgt omschreven: Hij voorziet de dieren van voer en water volgens de voor het bedrijf geldende zorgsystemen en past wettelijke richtlijnen en veiligheidsvoorschriften toe die gelden voor het werk. Onderwijs- en examenregeling deel 1 Clusius College cohort , versie 2 - januari

8 2.2 Overzicht avo deel Onder algemeen vormend onderwijs (avo) valt taal- en rekenen, economie en loopbaan en burgerschap. Taal en rekenen is erg belangrijk binnen het mbo. Je hebt er elke dag mee te maken. Elke student krijgt onderwijs in Nederlands en rekenen. Afhankelijk van je opleiding krijg je daarbij Engels of Engels en Duits en economie. Voor Nederlands, Engels en Duits volg je onderwijs in vijf vaardigheden: lezen, luisteren, gesprekken voeren, spreken en schrijven. Tijdens de opdrachten en lessen kan er overlap in vaardigheden zijn. Voor rekenen volg je onderwijs in vier domeinen: getallen, verhoudingen, meten en meetkunde en verbanden. Deze vier domeinen worden geëxamineerd in 1 examen. Loopbaan en burgerschap is het geheel van houding, gedrag, kennis en vaardigheid dat je in combinatie met elkaar nodig hebt om te leren, te werken en om als burger in de maatschappij te kunnen staan. Loopbaan en burgerschap is zo belangrijk dat wettelijk is vastgesteld dat dit in het onderwijs moet worden geleerd. Voor loopbaan is het belangrijk dat je jouw leerdoelen benoemt voor je eigen ontwikkeling, geschikte manieren van leren inventariseert, je eigen leerproces plant en uitvoert en de gekozen (passende) manier van leren evalueert. Daarnaast is het van belang dat je reflecteert op je eigen kwaliteiten en motivatie, je onderzoekt welk werk er is en wat bij je past, je eigen loopbaan stuurt en acties onderneemt die daarbij nodig zijn. Dit alles doe je natuurlijk niet alleen. Tijdens onderwijsactiviteiten wordt hier aandacht aan besteed door docenten. Ook voer je met je coach gesprekken over je persoonlijk ontwikkelingsplan (POP) waarin dit besproken wordt. Burgerschap is gericht op hoe je in de maatschappij staat. Welke mening heb je over bepaalde onderwerpen, hoe stel je je collegiaal op en hoe neem je deel aan diverse sociale verbanden. Hoe taal, rekenen, economie en loopbaan en burgerschap wordt aangeboden tijdens jouw opleiding wordt aangegeven in je opleidingsplan. 2.3 Vrije ruimte Naast beroepsgericht en avo is er ook ruimte voor vrije ruimte. In je opleiding besteed je maximaal 20% van de onderwijstijd aan vrije ruimte-activiteiten. In de vrije ruimte zijn allerlei activiteiten opgenomen die niet direct verband dienen te hebben met het beroep waarvoor je wordt opgeleid. Wanneer vrije ruimte-activiteiten staan beschreven in je opleidingsplan moet je deze uitvoeren om je diploma te behalen. Voorbeelden van vrije ruimte-activiteiten zijn: Internationalisering een specifiek ingevulde projectopdracht deelname aan een mini-onderneming activiteiten uit een ander vakgebied culturele activiteiten Wanneer je één van de activiteiten met goed gevolg hebt afgerond, laat je die aftekenen door de begeleider van die activiteit. Daarbij zal tevens genoteerd worden hoeveel uur je aan die activiteit hebt besteed. Onderwijs- en examenregeling deel 1 Clusius College cohort , versie 2 - januari

9 2.4 Doorstromen naar het hbo Na het afronden van een mbo opleiding niveau 4 kun je in principe doorstromen naar een hogere beroepsopleiding (hbo). Het is van belang (i.v.m. de keuze van de activiteiten in de vrije ruimte) dat je zo spoedig mogelijk in je opleiding aangeeft dat je door wilt studeren. Met een aantal hogescholen zijn er afspraken gemaakt om versneld een opleiding te doorlopen. Je coach/decaan kan je hierbij adviseren en begeleiden. 2.5 Coach, portfolio en rapportage Coach Gedurende het onderwijsdeel word je begeleid door een coach. De coach is je persoonlijke begeleider tijdens het leerproces. Met je coach bespreek je de onderwijsactiviteiten en waar jij als student op moet letten. Ook je vorderingen worden met de coach besproken. Samen maak je hierover afspraken. De coach geeft je feedback op je functioneren op school en helpt je met het opstellen van je persoonlijk ontwikkelingsplan. Persoonlijk ontwikkelingsplan De afspraken die je met je coach tijdens de gesprekken maakt, worden vastgelegd. Dit is in de vorm van een persoonlijk ontwikkelingsplan (POP). In het POP beschrijf je onder andere je leerdoelen. Deze leerdoelen komen voor een groot deel uit je opleidingsplan. In je POP staan vooral doelen beschreven die bijdragen aan het behalen van de opleidingseisen (vakinhoudelijke doelen). Er staan ook doelen in die bijdragen aan je persoonlijke ontwikkeling. Zoals bijvoorbeeld studievaardigheden en sociale vaardigheden. Onderwijsactiviteiten Gedurende je opleiding ga je aan de slag met de onderwijsactiviteiten die genoemd staan in het opleidingsplan. De onderwijsactiviteiten zijn beroepsgericht, algemeen vormend of vallen in de vrije ruimte. De onderwijsactiviteiten kunnen verschillende vormen hebben, bijvoorbeeld het volgen van lessen of workshops, het uitvoeren van projecten of het leren op een praktijkbedrijf. Sommige activiteiten zijn individueel, andere zijn in groepsverband. Veel van deze activiteiten zijn gebonden aan een lesrooster. Vrijwel alle activiteiten worden begeleid door een docent en/of een technisch onderwijsassistent. (Prestatie)portfolio In je opleiding heb je meerdere (prestatie)portfolio s. De producten die je hebt afgerond en die van belang zijn voor je opleiding komen in één van deze (prestatie)portfolio s terecht. Zo heb je een portfolio voor het beroepsgerichte deel. Hierin komen alle bewijsstukken die je nodig hebt om uiteindelijk voorgedragen te kunnen worden voor het afleggen van de proeve van bekwaamheid (zie voor informatie proeve van bekwaamheid hoofdstuk 4). Maar er zijn ook taal- en rekenportfolio s. Wanneer je bijvoorbeeld de bewijzen hebt verzameld dat je Nederlands schrijven op een bepaald niveau beheerst, kun je voorgedragen worden voor het examen schrijven. In de portfolio s zijn in feite alle onderdelen opgenomen die je hebt afgesproken met je coach en die zijn vastgelegd in het opleidingsplan. Deze bewijsstukken kunnen allerlei vormen hebben. Het kunnen papieren bewijzen zijn, bijvoorbeeld getuigschriften of handgeschreven beoordelingen, maar ook beoordelingen van toetsen of ondertekende verklaringen met een tijdsaanduiding voor onderdelen die je hebt uitgevoerd. Rapportage Om op de hoogte te blijven van je vorderingen en om je ouders/verzorgers regelmatig te informeren, wordt er minimaal tweemaal per jaar een overzicht gemaakt van je resultaten. Dit Onderwijs- en examenregeling deel 1 Clusius College cohort , versie 2 - januari

10 overzicht wordt opgestuurd naar je huisadres of op school uitgereikt. Op dit rapport worden de behaalde resultaten uit het prestatieportfolio weergegeven. 2.6 Verplichte studievoortgang en aanwezigheid Zoals blijkt uit deze OER en uit de onderwijsovereenkomst (OOK) waarvoor je aan het begin van de opleiding getekend hebt, wordt er inspanning van jou als student verwacht. Zo ben je er mede verantwoordelijk voor dat je voldoende uren beroepspraktijkvorming volgt en hiervoor een voldoende behaalt. Ook moet je studievoortgang boeken. De studievoortgang bespreek je samen met je coach. In een registratiesysteem wordt vastgelegd welke resultaten je behaalt. Indien je niet aan 70% van je afgesproken portfolio-onderdelen binnen een vastgestelde periode hebt voldaan, wordt dit besproken in het opleidingsteam. Het opleidingsteam geeft per student maatwerkadvies. Dat kan betekenen dat het advies gegeven wordt om een inhaalprogramma te volgen of de studieduur te verlengen. Het kan ook betekenen dat je de opleiding op een lager niveau voortzet of dat je (afhankelijk van de situatie) de studie bij het Clusius College moet beëindigen. Het advies van het opleidingsteam bespreekt je coach met jou. Als blijkt dat dit gevolgen heeft voor het vervolg van de studie wordt je daarvan schriftelijk op de hoogte gesteld. Afhankelijk van je leeftijd worden ook je ouder(s)/verzorger(s) hierover geïnformeerd. Aanwezigheidsnorm De minimale begeleide onderwijstijd is 850 uren per schooljaar in de BOL opleiding. Voor een BBL opleiding geldt 300 uur als minimale aanwezigheidsnorm. Van jou wordt 100% aanwezigheid verwacht. Het is belangrijk dat je aanwezig bent bij de aangeboden onderwijsuren. Bij niveau 3 en 4 BOL studenten is de Prestatiebeurs (onderdeel van de studiefinanciering) hiervan mede afhankelijk. Indien je nog geen 23 jaar bent heb je bovendien een kwalificatieplicht. Om ervoor te zorgen dat je aan de norm kunt voldoen, wordt er rekening gehouden met de planning van de onderwijstijd. In het onderwijsprogramma zal ruim boven deze norm van 850 uur (BOL) en 300 uur (BBL) per schooljaar worden gepland. Daarnaast wordt bijgehouden hoeveel van de geplande uren er werkelijk worden gegeven. Ook dit zal ruim aan de norm moeten voldoen. Tenslotte zal je aanwezigheid bij onderwijsactiviteiten door de docenten worden bijgehouden. Wanneer je niet voldoende onderwijs volgt, dan zal de coach met je bespreken wat de gevolgen hiervan zijn. Meer informatie over aanwezigheid en de absentieregeling kun je vinden in de schoolgids en in de verzuimkaart mbo. 2.7 Certificaten en getuigschriften Bij een aantal opleidingen wordt er onderwijs aangeboden waarvoor een certificaat of Clusius getuigschrift behaald kan worden. Bijvoorbeeld het trekkerrijbewijs. Indien het behalen van een certificaat als een wettelijke eis in het kwalificatiedossier van een opleiding is opgenomen, is het examen en de kosten die het verkrijgen van het certificaat met zich mee brengt, inbegrepen in de opleidingskosten. In sommige gevallen kun je (buiten je opleidingsplan) er voor kiezen om (voor eigen rekening) een aanvullende cursus te volgen. Onderwijs- en examenregeling deel 1 Clusius College cohort , versie 2 - januari

11 3. DIPLOMA-EISEN Om het diploma van je opleiding te behalen moet je voldoen aan de diploma-eisen voor de desbetreffende opleiding met het niveau dat daarbij hoort. Het gaat om de volgende diploma-eisen: 3.1 Proeve(n) van bekwaamheid Voor elke opleiding maak je één of meer proeve(n) van bekwaamheid. De proeve(n) van bekwaamheid die geldt (gelden) voor jouw opleiding moet(en) behaald worden. 3.2 Taal- en rekeneisen Binnen elke opleiding maak je voor Nederlands voor de vaardigheden lezen, luisteren, gesprekken voeren, spreken en schrijven examens. Voor rekenen maak je één examen. Voor sommige opleidingen zijn er ook diploma-eisen voor Engels of Engels en Duits. Welke diploma-eisen er zijn voor taal en rekenen hangt af van welke opleiding je volgt. In hoofdstuk 4 en je opleidingsplan worden taal en rekenen uitgelegd. 3.3 Loopbaan en burgerschap Voor loopbaan en burgerschap zijn 7 kerntaken omschreven. Deze kun je terugvinden in het opleidingsplan. Voor loopbaan en burgerschap geldt een inspanningsverplichting. 3.4 Beroepspraktijkvorming Leren doe je niet alleen op school, maar ook op een leerbedrijf. Dit laatste noemen we beroepspraktijkvorming (BPV). Er is sprake van BPV als er een praktijkovereenkomst (POK) is afgesloten tussen de student, het leerbedrijf en de school. Deze volledig ingevulde praktijkovereenkomst dient bij aanvang van je BPV ingeleverd te zijn op school. Er zijn wettelijke eisen gesteld aan de omvang van de BPV. Indien je een BBL opleiding volgt moet minstens 60% van je studieduur uit BPV bestaan. Bij een BOL opleiding bedraagt de BPVtijd minimaal 20% en maximaal 59% van je studieduur. Het BPV-bewijs voor het examendossier bestaat uit: een opsomming van de (door Aequor) erkende leerbedrijven waar de BPV is gevolgd met vermelding van de uren die op ieder bedrijf zijn doorgebracht; beoordelingen (met datum en handtekening) waaruit blijkt dat de BPV met voldoende is afgesloten. 3.5 Wettelijke beroepsvereiste(n) Bij sommige opleidingen zijn er zogenaamde wettelijke beroepsvereiste(n). Meer over deze wettelijke beroepsvereiste(n) lees je in het opleidingsplan. De toetsen en/of werkprocessen die horen bij een wettelijke beroepsvereiste moet je behaald hebben. 3.6 Vrije ruimte Indien vrije ruimte activiteiten beschreven zijn in het opleidingsplan zijn deze activiteiten nodig om je diploma te behalen (zie paragraaf 2.3). Wanneer je aan alle eisen van de benoemde activiteiten hebt voldaan krijg je een bewijs. Onderwijs- en examenregeling deel 1 Clusius College cohort , versie 2 - januari

12 3.7 Examendossier Van elke student is er een papieren of digitaal examendossier. In je examendossier worden de bewijsstukken van de hierboven genoemde verplichte diploma-eisen opgeslagen. Je examendossier wordt beheerd door het examenbureau. Voorbeelden: Wanneer de beroepspraktijkvorming is afgesloten wordt door de BPV-coördinator van je opleiding een overzicht gemaakt voor het examendossier. Met behulp van bewijsstukken in je (prestatie)portfolio wordt bepaald of de BPV met voldoende is afgerond (voldoende zowel in tijd als beoordeling). Indien je de examens voor Nederlands en rekenen en eventuele moderne vreemde talen hebt behaald, wordt de uitslag van het examen in je examendossier opgenomen. Wanneer er sprake is van een wettelijke beroepsvereiste, worden bewijsstukken van het behalen van toetsen verzameld uit je (prestatie)portfolio. Als je een pvb hebt behaald, ontvang je als bewijsstuk voor het examendossier een ondertekend document met de definitieve uitslag. Het examenbureau bewaart het inrichtingsplan en bijbehorend beoordelingsdocument van je pvb in jouw examendossier. Je ontvangt zelf ook de resultaten. Je bent zelf verantwoordelijk voor het bijhouden van deze resultaten. 3.8 Diplomering Wanneer je examendossier volledig gevuld is, zorgt je coach dat je resultaten/cijfers in de diplomeringsvergadering besproken worden. De aanwezigen bij de diplomeringsvergadering dragen jou voor diplomering voor. De vestigingsexamencommissie beslist uiteindelijk of je een diploma krijgt. 3.9 Diploma met resultatenlijst Bij elk diploma hoort een resultatenlijst. Op het diploma staat welke opleiding je bij het Clusius College op een bepaalde datum behaald hebt. De behaalde resultaten voor je examens staan in woorden of cijfers op een apart document, nl. de resultatenlijst. Ook staat daarop dat je voldaan hebt aan de eisen voor de beroepspraktijkvorming en loopbaan en burgerschap. Een uitzondering vormen de resultaten van de proeve(n) van bekwaamheid en werkprocesexamens. Deze moeten wettelijk worden weergegeven in een oordeel per kerntaak. Bij een opleiding met meer dan één proeve en bij werkprocesexamens is een kerntaak soms verdeeld over meerdere examens (PvB s en werkprocesexamens). Kerntaken in meerdere proeven. Bij een aantal uitstromen komen (delen van) kerntaken in meerdere proeven voor. Om in die gevallen tot het eindoordeel Goed voor de gehele kerntaak te komen moet men gebruikmaken van een tabel met daarin per proeve het oordeel per kerntaak. Deze tabel is op te vinden bij de examenopbouw van de betreffende uitstroom. Wanneer niet voldaan wordt aan dit schema is geen eindoordeel Goed mogelijk voor de gehele kerntaak. Zie voorbeeld Specialist natuur en vormgeving cohort Onderwijs- en examenregeling deel 1 Clusius College cohort , versie 2 - januari

13 N.B. Wanneer een kerntaak of deel van een kerntaak in een pvb of werkprocesexamen onvoldoende is, is het examen (de pvb) niet behaald. Zie ook hoofdstuk 4, pagina 17 in het blok Wanneer ben je geslaagd voor een proeve Certificaatsupplement Wanneer je je diploma hebt behaald, en je emigreert of je gaat werken in het buitenland, is het certificaatsupplement (Europass) een handig hulpmiddel. In het Engels wordt op dit document uitgebreid uitleg geven over welke vaardigheden en competenties je hebt opgedaan tijdens de opleiding. Erg handig voor bijvoorbeeld een sollicitatie. Dit supplement in het Engels wordt op jouw verzoek bijgevoegd bij je diploma. Zelf moet je hier om vragen bij het examenbureau. Onderwijs- en examenregeling deel 1 Clusius College cohort , versie 2 - januari

14 4. EXAMINERING Net als het onderwijsdeel is dit hoofdstuk opgesplitst in een beroepsgericht deel en een avo deel. In 4.1 wordt de beroepsgerichte examinering uitgelegd en in 4.2 de avo-examinering. In 4.3 staat algemene informatie rondom examinering. 4.1 Beroepsgerichte examinering: de proeve van bekwaamheid Tijdens de proeve(n) van bekwaamheid (pvb) worden de kerntaken, werkprocessen en competenties die je je gedurende de opleiding hebt eigen gemaakt, geëxamineerd. De pvb vindt plaats na het afsluiten van het daarbij horende deel van het portfolio. Aan de hand van een go/no go gesprek wordt bepaald of je op mag voor je examen. In dit hoofdstuk lees je meer over wat een pvb is en hoe examinering werkt. Informatie over de inhoud, inrichting en uitvoering van de examens van jouw opleiding, vind je in je opleidingsplan (deel 2 van de OER). Wat is een proeve van bekwaamheid? Een pvb is een uitgebreide opdracht in de beroepspraktijk. In het praktijkdeel moeten veel voorkomende en kenmerkende beroepshandelingen worden uitgevoerd en zijn er situaties opgenomen waarin het erg belangrijk is de juiste keuzes te maken. Dit wordt de kritische beroepssituatie genoemd. De pvb wordt bij niveau 3 en 4 opleidingen altijd afgesloten met een criteriumgericht interview (CGI). Dit is een afsluitend gesprek. Tijdens dit gesprek word je door assessoren bevraagd over je gemaakte keuzes en je interpretatie/analyse tijdens de proeve. Het CGI is dus geen mondeling examen over theoretische kennis of praktische vaardigheden. Een proeve op niveau 1 en 2 kent geen CGI. Tijdens je opleiding moet je één of meer pvb s afleggen. Elke pvb moet je succesvol afronden om het diploma te behalen. Gedurende je opleiding ontvang je informatie over de inhoud en de beoordeling van de pvb. Per opleiding verschilt het aantal pvb s dat je moet afleggen. In je opleidingsplan staat het aantal af te nemen proeven met naam, kerntaken en werkprocessen genoemd. Een beschrijving van de kritische beroepssituatie, inrichting, uitvoering en beoordeling van de proeve(n) kun je ook vinden via de website van het Clusius College. Kies: Intranet mbo Alkmaar/Hoorn/Schagen examinering proeve van bekwaamheid. Je coach kan je daarbij helpen. Ook je ouder(s)/verzorger(s) en de mensen van je praktijkbedrijf kunnen via de Clusius website op dezelfde wijze kennisnemen van de inhoud van de proeve(n). Hoe komt het Clusius College aan de proeven van bekwaamheid? De pvb s worden rechtstreeks afgeleid van de examenstandaarden die gemaakt zijn door De groene standaard (zie begrippenlijst). Het bedrijfsleven is nauw betrokken geweest bij het maken en goedkeuren van deze examenstandaarden. Voor elke pvb is er een examenstandaard waarin een kritische beroepssituatie is beschreven. Bij de pvb wordt een authentieke of nagebootste praktijksituatie gezocht die zo veel mogelijk lijkt op de kritische beroepssituatie uit de examenstandaard. Ook de criteria waarop je beoordeeld wordt en bij welk resultaat de pvb behaald is, staan beschreven in de examenstandaard van je proeve. De beoordeling van de pvb vindt plaats volgens de algemene toetstechnische eisen van De groene standaard (zie bijlage 3). Onderwijs- en examenregeling deel 1 Clusius College cohort , versie 2 - januari

15 Toelating proeve van bekwaamheid In het opleidingsplan staat beschreven wat de verplichte onderdelen zijn om een pvb te mogen afleggen. Tevens staat daarin vermeld wat de afnamemomenten zijn. Minimaal vier weken voor een afnamemoment ga je met je coach in gesprek. Je bekijkt samen de stukken uit het (prestatie)portfolio. Indien deze gevuld is en je de competenties, kennis en vaardigheden beheerst die noodzakelijk zijn voor de desbetreffende pvb, dan vraagt de coach de pvb aan. De teamleider geeft, in overleg met je coach en het opleidingsteam, de definitieve Go (toestemming) voor het afleggen van de pvb. Organisatie van een proeve van bekwaamheid Als regel vindt de pvb op je BPV-bedrijf plaats maar het kan nodig zijn dat voor (een) bepaalde pvb ( s) een ander bedrijf gezocht moet worden of dat de beroepssituatie op school wordt gesimuleerd. De teamleider benoemt de eerste assessor. Een assessor is een beoordelaar bij een pvb. De eerste assessor organiseert jouw pvb. Je ontvangt van hem/haar een uitnodiging met daarin o.a. de startdatum, de duur, de pvb -afnamelocatie en de mee te nemen spullen en bewijzen. Om de uitnodiging te bevestigen stuur je een getekende kopie binnen drie werkdagen terug naar de school. Vervolgens ontvang je de benodigde informatie over de pvb en indien nodig een logboek. Er zijn opleidingen waar de pvb op de (praktijk)school worden afgenomen. In dat geval zijn de assessoren afkomstig van de betreffende (praktijk)school. Indien dit voor jouw opleiding geldt word je hierover geïnformeerd door je coach of de teamleider. Assessoren Degenen die proeven van bekwaamheid beoordelen noemen we assessoren. De assessoren van school hebben hiervoor een training gevolgd. Het assessorenteam bestaat minimaal uit de volgende assessoren: 1. eerste assessor: iemand uit het onderwijs, maar niet je coach of iemand die nauw bij je leerproces betrokken is (geweest); 2. tweede assessor: iemand uit het bedrijfsleven met verstand van het vak, maar bij voorkeur niet je praktijkopleider op het leerbedrijf. Geen assessor kan zijn: 1. je coach; 2. ouder/verzorger, (half)broer/-zus, oom/tante, neef/nicht (bloedverwanten t/m de vierde graad); 3. iemand met wie je een zodanige relatie hebt dat, naar de mening van de examencommissie, een goede en onpartijdige beoordeling niet mogelijk is. Verloop van een pvb Voor de pvb word je in een (gesimuleerde) praktijksituatie gebracht die zo dicht mogelijk bij de kritische beroepssituatie ligt zoals beschreven in het opleidingsplan. De teamleider beoordeelt of de locatie waar de pvb wordt afgenomen geschikt is. Afhankelijk van de pvb en de tijd die er voor staat, komen de assessoren tussentijds bij je kijken. Ze beoordelen niet alleen het resultaat van je werk, maar ook hoe je je werk uitvoert, hoe je je gedraagt en hoe je bijvoorbeeld in een team functioneert. De assessoren willen weten of je competent bent. Dit houdt in dat je naast het goed uitvoeren van de werkprocessen en het tonen van voldoende kennis en inzicht ook de juiste (beroeps-)houding en passend gedrag vertoont. De minimale beoordelingsduur en het aantal beoordelingsmomenten per assessor is afhankelijk van de lengte van de proeve en staan vermeld op het inrichtingsplan van jouw proeve. Onderwijs- en examenregeling deel 1 Clusius College cohort , versie 2 - januari

16 Logboek Als een pvb meer dan één dag duurt, houd je een logboek bij. Het format van het logboek krijg je van school. In het logboek noteer je na afloop van iedere werkdag de door jou uitgevoerde werkzaamheden. Je praktijkbegeleider geeft een kort oordeel over de uitvoering en/of resultaten van je werkzaamheden en plaatst daarbij zijn handtekening. Aan het eind van het praktijkdeel van de proeve lever je je logboek in bij de eerste assessor. De assessoren kunnen dit logboek betrekken bij hun beoordeling van de proeve en voor niveau 3 en 4 studenten bij het CGI. Aanvullend bewijsmateriaal Soms worden er (onderdelen van) werkprocessen in de proeve vereist die op een bepaalde examenlocatie en/of afnamemoment niet uitgevoerd kunnen worden. Mogelijke vormen van aanvullend bewijs zijn werkprocesexamens of examenopdrachten. De resultaten van het aanvullend bewijs worden meegenomen bij de beoordeling van de pvb. Het inbrengen van aanvullend bewijsmateriaal voor de proeve is aan bepaalde regels gebonden. Aanvullend bewijsmateriaal kan alleen gebruikt worden door de assessoren ter beoordeling van bepaalde (onderdelen van) werkprocessen, wanneer: 1. het op het inrichtingsplan van de pvb vermeld staat; 2. de assessoren kunnen vaststellen dat de producten/resultaten van het aanvullend bewijsmateriaal inderdaad van jou zijn en niet door iemand anders zijn gemaakt; 3. je het aanvullende bewijsmateriaal voor het begin van de proeve bij de eerste assessor hebt ingeleverd of een bewijs dat een werkprocesexamen/examenopdracht behaald is; 4. deze werkprocessen ook echt niet in de uitgevoerde pvb voorkwamen. Beoordeling van werkprocessen in de kritische beroepssituatie van de proeve gaat altijd boven een beoordeling van het werkproces middels aanvullend bewijsmateriaal. Criteriumgericht interview (CGI) Voor niveau 3 en 4 studenten maakt het criteriumgericht interview onderdeel uit van de beoordeling van de pvb. Het interview vindt plaats na afloop van het praktijkdeel en wordt afgenomen volgens de STAR(T) methode. Deze methode is als volgt: STAR(T) Situatie Taak Mogelijke vragen Benoem een concrete situatie uit het praktijkdeel van de proeve. De assessoren kunnen tijdens de uitvoering van het praktijkdeel zelf zo n concrete situatie gezien hebben. Ze kunnen jou ook vragen zo n situatie te benoemen, bijvoorbeeld door je te vragen: Wanneer vond je het spannend worden? Wanneer liep het anders dan je had verwacht? Maar ook: Wanneer liep het juist beter dan je had verwacht? Wat was jouw taak in deze situatie? Andere vragen die de assessoren hierbij kunnen stellen: Waarom was het belangrijk om deze taak uit te voeren? Was er (g)een reden om je taak te wijzigen? Wat was de taak van andere betrokkenen (collega s)? Onderwijs- en examenregeling deel 1 Clusius College cohort , versie 2 - januari

17 Actie Welke actie heb je in deze situatie ondernomen om je taak uit te voeren? Andere vragen die de assessoren hierbij kunnen stellen: Waarom heb je die acties uitgevoerd? En waarom in die volgorde? Hoe heb je onverwachte zaken aangepakt en waarom op die manier? Hoe reageerden anderen op jouw actie? En hoe ben je hiermee omgegaan? Resultaat en Reflectie Transfer Wat was het resultaat van jouw acties in deze situatie? Andere vragen die de assessoren hierbij kunnen stellen: Waarom was dit het resultaat? Op welke wijze had het resultaat verbeterd kunnen worden? Hoe kijk je terug op wat er in deze situatie is voorgevallen? Op welke andere manier had je de situatie kunnen aanpakken? Wat vond je van de rol van je collega s in deze situatie? Transfervragen zijn om te achterhalen of je met nieuwe, onverwachte situaties kunt omgaan. Bij die vragen wordt vaak de volgorde van STAR gevolgd (nieuwe situatie, jouw taak, welke acties, wat is dan het resultaat) Stel je voor.(de alternatieve situatie).wat zou je dan doen? En waarom? Waarin verschilt (de alternatieve situatie). van de situatie zoals die in je proeve voorkwam. Bepaling resultaat van de proeve (zie ook bijlage 3) Om een pvb te behalen moet je voldoen aan de eisen die zijn vastgelegd in de bijbehorende beoordelingswijzer. Daarin staat nauwkeurig omschreven op welke werkprocessen en prestatieindicatoren je beoordeeld wordt en op welke wijze dit gebeurt (observatie of CGI). Ook is daarin aangegeven hoe het (voorlopig) resultaat tot stand komt. De assessoren beoordelen de werkprocessen aan de hand van de onderliggende prestatieindicatoren. Het oordeel over een werkproces kan zijn Voldoende of Onvoldoende. Op basis van de werkprocesresultaten geven de assessoren een oordeel over de kerntaak/- taken of delen van kerntaak/-taken die in de betreffende proeve zitten. Zowel kerntaken, delen van kerntaken als proeven van bekwaamheid kennen een beoordeling op een driepuntschaal: Goed, Voldoende, Onvoldoende. 1 Om bij (een deel van) een kerntaak in één proeve in aanmerking te komen voor het oordeel Goed moet aan alle twee van de volgende voorwaarden voldaan worden: 1. Alle werkprocessen van deze kerntaak of deel kerntaak moeten met een voldoende zijn beoordeeld. 2. Voldoen aan de beschrijving van het portret Goed : Je werkt altijd vanuit het belang van het bedrijf, de organisatie of de projecten. Je hebt een goed overzicht van wat er intern en extern speelt en wat dat betekent voor je werk. Je bent initiatiefrijk en je gaat op een natuurlijke wijze om met de verschillende verantwoordelijkheden die aan je zijn toevertrouwd. 1 De beoordeling Excellent voor een proeve van bekwaamheid is vanaf cohort komen te vervallen. Onderwijs- en examenregeling deel 1 Clusius College cohort , versie 2 - januari

18 Wanneer ben je geslaagd voor een proeve Je bent geslaagd voor de proeve als alle kerntaken minimaal voldoende zijn. Een kerntaak is behaald, wanneer tenminste 75%* van de bijbehorende werkprocessen door de assessoren als voldoende zijn beoordeeld. Bij enkele pvb s is een bepaald werkproces zo essentieel (= kritisch), dat het voldoende moet zijn om de kerntaak te behalen. Een werkproces is opgebouwd uit een aantal prestatie-indicatoren die door observatie of CGI beoordeeld worden. Zie hiervoor de beoordelingswijzer van je proeve. Deze kun je vinden via de Clusius website: Intranet mbo Alkmaar/- Hoorn/- Schagen examinering proeve van bekwaamheid. Wanneer 60%* van de prestatie-indicatoren van een werkproces als voldoende zijn beoordeeld, dan is het betreffende werkproces behaald. Assessoren zijn verplicht om een onvoldoende werkproces schriftelijk toe te lichten. *) Deze percentages zijn van toepassing wanneer alle werkprocessen of indicatoren even zwaar wegen. Kritische werkprocessen moeten altijd behaald worden. De assessoren komen na de proeve gezamenlijk tot één eindoordeel. Wanneer de proeve is verlopen volgens het vastgestelde inrichtingsplan zal de eerste assessor je het voorlopig resultaat mededelen. Wanneer is afgeweken van het inrichtingsplan dan stellen de assessoren geen voorlopig resultaat van de proeve vast. De (vestigings)examencommissie beraadt zich over de geconstateerde afwijkingen en geeft zo mogelijk een aanvullende of vervangende examenopdracht en/of stelt de definitieve uitslag vast. Het beoordelingsresultaat van een proeve van bekwaamheid kan zijn Goed, Voldoende, Onvoldoende. Om het oordeel Goed voor een proeve te krijgen moeten alle kerntaken of delen van kerntaken uit die pvb met Goed beoordeeld zijn. (Voorlopig) resultaat van de proeve van bekwaamheid Goed (alle kerntaken goed) Voldoende (alle kerntaken minimaal voldoende) Onvoldoende (1 of meer kerntaken onvoldoende) Vanwege afwijkingen geen voorlopig resultaat vastgesteld Definitieve uitslag De eerste assessor levert de beoordelingsformulieren in bij de teamleider. Zij bespreken het verloop van de pvb en de voorlopige uitslag. Indien de teamleider van oordeel is dat de pvb rechtmatig is verlopen stelt hij de definitieve uitslag vast. Deze uitslag word je door het examenbureau schriftelijk toegestuurd. 4.2 Avo examinering Zoals in het onderwijsdeel is omschreven is avo algemeen vormend onderwijs en bestaat uit taal- en rekenen, economie en loopbaan en burgerschap. Elke student maakt examens voor Nederlands en rekenen. Afhankelijk van je opleiding krijg je daarbij Engels of Engels en Duits. Deze examens worden ook wel kwalificerende toetsen genoemd. Loopbaan en burgerschap Voor loopbaan en burgerschap volg je de activiteiten die in de studiewijzer L&B staan. Onderwijs- en examenregeling deel 1 Clusius College cohort , versie 2 - januari

19 Nederlands Je maakt examens voor vijf taalvaardigheden: luisteren, lezen, gesprekken voeren, spreken en schrijven. Afhankelijk van je opleidingsniveau en het jaar waarin je diplomeert maak je vier of vijf examens voor Nederlands (zie pagina 21). Voor studenten op niveau 1, 2 en 3 is het landelijk referentieniveau 2F van toepassing*. Voor studenten op niveau 4 is het landelijk referentieniveau 3F van toepassing*. Rekenen Voor rekenen maak je één examen waarin de volgende domeinen worden getoetst: getallen, verhoudingen, meten en meetkunde en verbanden. Voor studenten op niveau 1, 2 en 3 is het landelijk referentieniveau 2F van toepassing*. Voor studenten op niveau 4 is het landelijk referentieniveau 3F van toepassing*. Centraal ontwikkeld examen Nederlands en rekenen In het overzicht op pagina 21 staat dat alle niveau 4 en sommige niveau 3 studenten centraal ontwikkelde examens voor Nederlands en rekenen maken. Om ervaring op te doen met deze examens kan het voorkomen dat ook niveau 2 en alle niveau 3 studenten een pilotexamen maken. Deze pilotexamens vervangen dan de Creta examens. Het centraal ontwikkeld examen Nederlands omvat de taalvaardigheden lezen en luisteren. Het centraal ontwikkeld examen rekenen omvat de vier domeinen. Beide examens maak je op de computer. Moderne vreemde talen (mvt) Moderne vreemde talen zijn binnen het Clusius College Engels en Duits. Engels is de eerste mvt en Duits de tweede. Wanneer er voor het behalen van het diploma één mvt nodig is, dan is dit Engels. Wanneer er voor het behalen van het diploma twee mvt s nodig zijn, dan is de tweede taal Duits. Voor alle niveau 4 studenten is Engels een diploma-eis. Je maakt examens voor vijf taalvaardigheden: luisteren, lezen, gesprekken voeren, spreken en schrijven. Luisteren en lezen op niveau B1 en gesprekken voeren, spreken en schrijven op niveau A2*. Voor niveau 2 en 3 studenten is Engels niet altijd een diploma-eis. In het opleidingsplan van jouw opleiding staat of Engels nodig is om het diploma te kunnen behalen. Voor enkele niveau 4 opleidingen is Duits een diploma-eis. Deze studenten maken examens voor vijf taalvaardigheden: luisteren, lezen, gesprekken voeren, spreken en schrijven. Luisteren, lezen en spreken op niveau A2 en gesprekken voeren en schrijven op niveau A1*. In het opleidingsplan van jouw opleiding en op pagina 21 van deze OER staat of Duits voor jou een diploma-eis is. Voor niveau 2 en 3 is Duits alleen een diploma-eis voor de opleiding Mobiele werktuigen. Deze studenten maken één examen voor lezen op niveau A1*. Overzicht taal- en rekenexamens en diploma-eis In de overzichten op de volgende twee pagina s staat per niveau en opleidingsduur/startjaar de examens en de specifieke diploma-eisen. * voor uitleg van de taal- en rekenniveaus zie bijlage 2 Onderwijs- en examenregeling deel 1 Clusius College cohort , versie 2 - januari

20 In december 2012 heeft de minister besloten dat de invoering van de centraal ontwikkelde examens (COE) wordt uitgesteld. De diploma-eisen zijn hierdoor voor sommige opleidingen gewijzigd. De wijzigingen staan in onderstaande overzichten in het geel aangegeven. In de overzichten zie je soms de afkorting: VEC staan. VEC staat voor vestigingsexamencommissie. De VEC bestaat uit de vestigingsdirecteur, de examensecretaris en één of twee teamleiders. De tekst Wanneer je deze eis niet haalt, word je besproken in de VEC betekent dat je bij het niet behalen van de diploma-eis, ook niet na herkansen, je wordt besproken in de VEC. De VEC kan dan alsnog besluiten dat je toch je diploma krijgt. * voor uitleg van de taal- en rekenniveaus zie bijlage 2 Onderwijs- en examenregeling deel 1 Clusius College cohort , versie 2 - januari

21 Nederlands en Rekenen Opleidingsniveau Opleidingsduur Examens Diploma-eis Niveau Instellingsexamen voor rekenen, lezen, luisteren, gesprekken voeren, spreken en schrijven. Alle examens zijn op niveau 2F. De vijf Nederlandse vaardigheden en rekenen moeten zijn geëxamineerd. Niveau Creta examen voor rekenen, lezen en luisteren. Deviant examen voor gesprekken voeren, spreken en schrijven. Alle examens op niveau 2F. 3 van de 5 Nederlandse vaardigheden dienen voldoende te zijn. Het examen rekenen moet voldoende zijn. Indien de student dit niet behaald, wordt hij/zij besproken in de VEC Creta examen voor rekenen, lezen en luisteren. Deviant examen voor gesprekken voeren, spreken en schrijven. Alle examens op niveau 2F. 3 van de 5 Nederlandse vaardigheden dienen voldoende te zijn. Het examen rekenen moet voldoende zijn. Indien de student dit niet behaald, wordt hij/zij besproken in de VEC. Niveau Centraal ontwikkeld examen voor rekenen en Nederlands (lezen en luisteren in één examen). Deviant examen voor gesprekken voeren, spreken en schrijven. Alle examens zijn op niveau 2F. Het cijfer van het centraal examen Nederlands (1 cijfer) en het cijfer van de 3 Deviant examens (1 cijfer) worden tot één heel cijfer gemiddeld. Dit is het eindcijfer Nederlands en deze mag niet lager zijn dan een 5. Het cijfer van het centraal examen rekenen is het eindcijfer. Deze mag niet lager zijn dan een 5. Wanneer je deze eis niet haalt, word je besproken in de VEC. Het cijfer van het centraal examen Nederlands (1 cijfer) en het cijfer van de 3 Deviant examens (1 cijfer) worden tot één heel cijfer gemiddeld. Dit is het eindcijfer Nederlands. Deze mag niet lager zijn dan een 5. Het cijfer van het centraal examen rekenen is het eindcijfer. Deze mag niet lager zijn dan een 5. Wanneer je deze eis niet haalt, word je besproken in de VEC Centraal ontwikkeld examen voor rekenen en Nederlands (lezen en luisteren in één examen). Deviant examen voor gesprekken voeren, spreken en schrijven. Alle examens zijn op niveau 3F. Niveau Centraal ontwikkeld examen voor rekenen en Nederlands (lezen en luisteren in één examen). Deviant examen voor gesprekken voeren, spreken en schrijven. Alle examens zijn op niveau 3F. Het cijfer van het centraal examen Nederlands (1 cijfer) en het cijfer van de 3 Deviant examens (1 cijfer) worden tot één heel cijfer gemiddeld. Dit is het eindcijfer Nederlands. Deze mag niet lager zijn dan een 5. Het cijfer van het centraal examen rekenen is het eindcijfer. Deze mag niet lager zijn dan een 5. Wanneer je deze eis niet haalt, word je besproken in de VEC Centraal ontwikkeld examen voor rekenen en Nederlands (lezen en luisteren in één examen). Deviant examen voor gesprekken voeren, spreken en schrijven. Alle examens zijn op niveau 3F. Het cijfer van het centraal examen Nederlands (1 cijfer) en het cijfer van de 3 Deviant examens (1 cijfer) worden tot één heel cijfer gemiddeld. Dit is het eindcijfer Nederlands. Het cijfer van het centraal examen rekenen is het eindcijfer. Van de eindcijfers voor Nederlands, rekenen en Engels mogen er twee onvoldoende zijn (niet lager dan een 5), het andere eindcijfer moet tenminste een 6 zijn. Onderwijs- en examenregeling deel 1 Clusius College cohort , versie 2 - januari

22 Engels Niveau 1 Niveau 2 Niveau 3 Niet van toepassing Examens Instellingsexamen voor lezen, luisteren, gesprekken voeren, spreken en schrijven (alleen als het in je opleidingsplan/kwalificatiedossier staat). Bij Mobiele werktuigen alleen een examen lezen. Diploma-eis De examens spreken en gesprekken voeren moeten voldoende zijn. Bij Mobiele werktuigen moet het examen lezen voldoende zijn Creta examen voor lezen en luisteren op niveau B1. Deviant examen voor gesprekken voeren, spreken en schrijven op niveau A2. De cijfers van de vijf examens worden tot één heel cijfer gemiddeld. Dit is het eindcijfer voor Engels. Deze mag niet lager zijn dan een 5. Wanneer je deze eis niet haalt, word je besproken in de VEC. Niveau Creta examen voor lezen en luisteren op niveau B1. Deviant examen voor gesprekken voeren, spreken en schrijven op niveau A2. De cijfers van de vijf examens worden tot één heel cijfer gemiddeld. Dit is het eindcijfer voor Engels. Deze mag niet lager zijn dan een Creta examen voor lezen en luisteren op niveau B1. Deviant examen voor gesprekken voeren, spreken en schrijven op niveau A2. Van de eindcijfers voor Nederlands, rekenen en Engels mogen er twee onvoldoende zijn (niet lager dan een 5), het andere eindcijfer moet tenminste een 6 zijn. Opleidingsniveau Opleidingsduur Duits Opleidingsniveau Niveau 1 Startjaar Examens Diploma-eis Niet van toepassing Niveau 2 Niveau Geldt alleen voor Mobiele werktuigen. Instellingsexamen voor lezen op niveau A1. Het examen lezen moet voldoende zijn. Niveau Instellingsexamens voor lezen, luisteren, gesprekken voeren, spreken en schrijven (geldt alleen voor de opleidingen met crebo 97010, 97090, 97440). De examens spreken en gesprekken voeren moeten voldoende zijn. Onderwijs- en examenregeling deel 1 Clusius College cohort , versie 2 - januari

23 Moment van afname en geldigheidsduur taal- en rekenexamens Een taal- of rekenexamen mag pas worden afgenomen als ten minste de helft van de voor jouw geldende studieduur is verstreken. Dit geldt niet bij een opleiding van 12 maanden of korter. De perioden waarin je de examens kunt afleggen worden bepaald door de vestigingsexamencommissie en op tijd aan je bekend gemaakt. De Creta en de verplichte centrale examens vinden plaats in landelijk vastgestelde perioden. De geldigheidsduur van een taal- en rekenexamen is 2 jaar. Toelichting examens Creta examen Creta staat voor Centrale reken- en taaltoetsen AOC s. Dit zijn examens die in een samenwerkingsverband met meerdere AOC s onder begeleiding van het Cito zijn gemaakt. Het zijn digitale examens welke je dus op de computer maakt. De Creta examens zijn beschikbaar voor rekenen en voor de Engelse en Nederlandse vaardigheden lezen en luisteren. Deviant examen Het Clusius College maakt gebruik van de onafhankelijke kwalificerende toetsen van Uitgeverij Deviant. Deze kwalificerende toetsen worden ingezet voor de examens spreken, gesprekken voeren en schrijven voor Nederlands en Engels. Instellingsexamen Een instellingsexamen is een examen dat door het Clusius College zelf ontwikkeld is. Een instellingsexamen wordt onder andere ingezet voor Duits. Ook is het mogelijk dat de opleiding de keuze heeft in het gebruik van een Creta, Deviant of een instellingsexamen. In het overzicht op de vorige twee pagina s staat dan instellingsexamen. Centraal ontwikkeld examen Het centraal ontwikkeld examen, afgekort in COE, is een digitaal examen welke je dus op de computer maakt. Er is een COE voor Nederlands 2F, Nederlands 3F, rekenen 2F en rekenen 3F. Op alle mbo scholen in Nederland worden deze examens afgenomen. Voor Nederlands is het één examen waarin de vaardigheden lezen en luisteren worden geëxamineerd en voor rekenen is het ook één examen. Het centraal ontwikkeld examen Nederlands en rekenen op niveau 2F duren beide 90 minuten. Het centraal ontwikkeld examen Nederlands en rekenen op niveau 3F duren beide 120 minuten. 4.3 Niet behalen van een examen Als je een proeve van bekwaamheid of taal- en rekenexamen niet behaalt, moet je de kennis, vaardigheden en competenties die onvoldoende zijn gebleken, verder ontwikkelen. Wanneer jij deze voldoende hebt ontwikkeld, toon je dit met bewijsstukken in een gesprek met je coach aan. Je krijgt dan de gelegenheid om het bepaalde examen opnieuw te maken. Je hebt hiervoor één herkansingsmogelijkheid. Per proeve van bekwaamheid en taal- en rekenexamen geldt één herkansingsmogelijkheid. In zeer uitzonderlijke gevallen kan de vestigingsexamencommissie besluiten om een tweede herkansing te geven. Indien het examen door eigen toedoen niet is afgenomen, wordt het afnamemoment van het examen toch gezien als officiële afname. Voorbeelden hiervan zijn: je hebt je niet aan de afspraken gehouden door bijvoorbeeld te laat te komen, de gevraagde spullen niet mee te nemen of je hebt je spullen niet op orde. De kosten die hier mee gemoeid zijn, het organiseren en afnemen van de herkansing, kunnen in dit geval bij jou in rekening worden gebracht (zie voor richtlijn kosten paragraaf 4.5 extraneus). Onderwijs- en examenregeling deel 1 Clusius College cohort , versie 2 - januari

24 Tweede herkansing De mogelijkheid voor een tweede keer herkansen is voor een pvb slechts één keer tijdens je opleiding mogelijk. Het voor een tweede keer herkansen van een taal- of rekenexamen kan alleen in bijzondere gevallen en na een besluit van de vestigingsexamencommissie. Wanneer je verwacht voor een tweede herkansing in aanmerking te komen, schrijf je een brief aan de vestigingsexamencommissie, waarin je de redenen daarvoor noemt. Bij minderjarigheid moet de brief ook ondertekend zijn door een ouder/verzorger. De kosten die hier mee gemoeid zijn, kunnen voor eigen rekening komen van de student (zie voor richtlijn kosten paragraaf 4.5). 4.4 Afwezigheid bij een examen Bij afwezigheid wegens ziekte, overlijden van een familielid of andere oorzaken waardoor je een afgesproken proeve van bekwaamheid of taal- of rekenexamen niet af kunt leggen, meld je dit zo snel mogelijk telefonisch. Voor een pvb meld je dit telefonisch bij de eerste assessor. Indien de eerste assessor niet bereikbaar is, richt je je tot de administratie van de vestiging. Voor een taal- of rekenexamen bel je met de administratie van de vestiging. Binnen een week na het geplande examen geef je bij de vestigingsexamencommissie schriftelijk aan wat de reden was voor je afwezigheid. Bij minderjarigheid moet het bewijs voorzien zijn van de handtekening van een ouder/verzorger. Gaat de vestigingsexamencommissie akkoord, dan wordt er een nieuwe afspraak gemaakt voor het afleggen van het examen. Je behoudt dan het recht op een herkansing. Als de vestigingsexamencommissie je brief te laat/niet ontvangt of de commissie verklaart de reden van je afwezigheid ongeldig, dan kun je het examen wel afleggen maar je recht op herkansing voor dit examen vervalt. 4.5 Extraneus Als je als extraneus (examendeelnemer) bent ingeschreven betaal je de kosten voor deelname aan een pvb en taal- of rekenexamen zelf. De richtlijnen voor de kosten voor het afnemen van een pvb door de school zijn als volgt: pvb ½ werkdag 150,- pvb 1 werkdag 210,- pvb 2-5 werkdagen 330,- pvb 6-10 werkdagen 390,- pvb werkdagen 510,- Voor pvb s geheel afgenomen door een praktijkschool of andere exameninstelling wordt het factuurbedrag in rekening gebracht. De richtlijn voor de kosten voor het afnemen van een taal- of rekenexamen is 150, Klacht of heroverweging omtrent examens Ben je het niet eens met een besluit omtrent een examen of heb je een klacht over examinering, richt je dan in eerste instantie tot de betreffende assessor of examinator. Kom je er samen niet uit dan kun je je wenden tot de vestigingsexamencommissie. Voor informatie over het indienen van een klacht en de eventuele vervolgprocedure word je verwezen naar het examenreglement mbo. Het examenreglement mbo is als bijlage 5 opgenomen in deze OER. Een format van een brief kun je vinden op onder publicaties. Onderwijs- en examenregeling deel 1 Clusius College cohort , versie 2 - januari

25 4.7 Examinering bij leer- en lichamelijke beperkingen Voor studenten met leer- en lichamelijke beperkingen is er de mogelijkheid dat één of meer examenonderdelen in afwijkende vorm en/of duur worden afgenomen. Als algemeen criterium geldt dat de afwijkende examenvorm moet voldoen aan toetstechnische eisen van validiteit en betrouwbaarheid. Het niveau en de doelstelling van de afwijkende examenvorm mag niet afwijken van de reguliere doelstellingen en het niveau van het reguliere examen. Voor deelname aan een pvb kunnen studenten met leer- en lichamelijke beperkingen beschikken over de hulpmiddelen en/of aanpassingen waarvan in de beroepspraktijk is gebleken dat ze praktisch en financieel gezien haalbaar zijn. Indien je hiervoor in aanmerking denkt te komen, kun je dit aangeven bij je coach. Voor studenten met dyslexie wordt verwezen naar het Protocol dyslexie Clusius College mbo. Deze is bij de zorgcoördinator op te vragen. Hierin staat beschreven wat de mogelijkheden/hulpmiddelen zijn omtrent examinering voor studenten met dyslexie. 4.8 Examenreglement In bijlage 5 van deze OER is het officiële examenreglement opgenomen. Hierin staan alle regels over de voorbereiding, de uitvoering, het bepalen- en het bekend maken van een uitslag van examens. Ook de klachtenprocedure staat hierin beschreven. Onderwijs- en examenregeling deel 1 Clusius College cohort , versie 2 - januari

26 Schematische weergave onderwijs en examen COACH STUDENT GESPREKKEN ONDERWIJSDEEL Persoonlijk Ontwikkelingsplan (POP) RAPPORT: Resultaten en vorderingen PORTFOLIO ONDERWIJSACTIVITEITEN (thema s, BPV, IPC, theorie- en praktijkactiviteiten, aanleren bekwaamheden, taal- en rekenactiviteiten enz.) PRESTATIE PORTFOLIO Criteria opleiding PRESTATIE PORTFOLIO) Onderwijs- en examenregeling deel 1 Clusius College cohort , versie 2 - januari

27 Is voldaan aan de gestelde diploma eisen? (examendossier compleet) Alle geldende pvb s en kwalificerende toetsen voor de betreffende opleiding behaald? Pvb / kwalificerende toets EXAMENDEEL Voorwaarden examen inventariseren Toestemming voor afleggen examen Afnemen examen Voorwaarden diploma inventariseren Diplomeren Resultaten uit prestatieportfolio DIPLOMA Go / no Go door teamleider Gesprek tussen student en coach Indien Go vraagt de coach de pvb/ taal-/reken examen aan. Controleren en accorderen: teamleider - Student - Assessor(en) - Teamleider - Examensecretaris Examensecretaris Onderwijs- en examenregeling deel 1 Clusius College cohort , versie 2 - januari

28 BIJLAGE 1 BEGRIPPENLIJST Begrip Aequor Algemene toetstechnische eisen Assessor BBL Beheersingscriteria Beroep Beroepscompetentie Beroepsopleiding Beroepspraktijkvorming (BPV) Beroepsprofiel Bevoegd gezag Bezwaar BKS BOL BPV-begeleider BPV-eisen Branchevereisten CEC Cesuur Omschrijving kenniscentrum voedsel en leefomgeving. Aequor stemt opleidingen in het beroepsonderwijs af op de arbeidsmarkt in de groene sectoren en de voedingsindustrie. Aequor erkent o.a. de BPV bedrijven. eisen die door De groene standaard omschreven zijn voor de organisatie, uitvoering en beoordeling van een proeve van bekwaamheid examinator die de proeve van bekwaamheid beoordeelt op basis van de algemene toetstechnische eisen van De groene standaard beroepsbegeleidende leerweg: werken en leren met een arbeidscontract bij een bedrijf of organisatie. Deze leerweg omvat een praktijkdeel (werken) van 60% of meer van je studieduur. punten waaruit je in een groene standaard kunt aflezen in hoeverre je een competentie voldoende hebt ontwikkeld schriftelijk protest tegen de beslissing op een bezwaar beroepscompetenties zijn de ontwikkelbare vermogens van mensen om in hun voorkomende beroepssituaties op adequate, doelbewuste en gemotiveerde wijze proces- en resultaatgericht te handelen. een beroepsopleiding richt zich op de kwalificatie voor verschillende niveaus van beroepsuitoefening. Vanuit niveau 4 is doorstroming naar het hoger beroepsonderwijs mogelijk. Dat deel van de opleiding dat in de praktijk, bij een erkend leerbedrijf, van het beroep wordt uitgevoerd. De BPV is een verplicht onderdeel binnen elke beroepsopleiding. een beroepsprofiel geeft de essentie aan van een beroep en een omschrijving van de belangrijkste en meest voorkomende activiteiten in de beroepsuitoefening het college van bestuur dat onder verantwoordelijkheid van de Raad van Toezicht de leiding heeft over de Stichting Clusius College schriftelijk protest tegen het besluit op het verzoek tot heroverweging van de vestigingsexamencommissie Beroepsgerichte kwalificatiestructuur beroepsopleidende leerweg: leren op school en tenminste 20% en minder dan 60% van je studieduur werken en leren op een leerbedrijf via BPV ( stage ) degene die je op het BPV-bedrijf persoonlijk begeleidt BPV moet een minimaal aantal dagen omvatten en met voldoende worden afgesloten binnen een branche vastgestelde eisen waaraan een beginnend beroepsbeoefenaar moet voldoen om het beroep te kunnen uitoefenen centrale examen commissie grens tussen de hoogste score waaraan een onvoldoende wordt toegekend en de laagste score waaraan een voldoende wordt toegekend Onderwijs- en examenregeling deel 1 Clusius College cohort , versie 2 - januari

29 Begrip Coach COE Competentie Crebocode Criteriumgericht interview (CGI) De groene standaard Diploma Diploma-eisen Examen Examendeelnemer Examendossier Examenreglement Examenresultaat Examensituatie Examenstandaard Examinator Extraneus Handboek examinering Hbo opleiding IPC Omschrijving persoonlijk begeleider tijdens leerproces Centraal ontwikkeld(e) examen(s). Digitaal examen voor Nederlands en rekenen. het geheel van houding, gedrag, kennis en vaardigheid welke je in combinatie met elkaar nodig hebt binnen een bepaald beroep CREBO staat voor Centraal Register Beroepsopleidingen. Elke beroepsopleiding moet in dit register zijn geregistreerd en krijgt hiervoor een code (deze code staat in het opleidingsplan) beoordelingsgesprek aan het einde van de proeve van bekwaamheid voor niveau 3 en 4 studenten samenwerkingsverband van AOC s met als doel het ontwikkelen en beschikbaar stellen van kwalitatief goede examenproducten voor het groene mbo door de wet erkend document waarmee is aangetoond en vastgesteld dat de eigenaar een omschreven kwalificatie behaald heeft alles waaraan je moet voldoen om een diploma te krijgen proeve van bekwaamheid of taal- of rekenexamen welke nodig is voor het behalen van het diploma wettelijke term voor een persoon die is ingeschreven bij een instelling, (uitsluitend) voor deelname aan examenactiviteiten totaal van examengerichte resultaten en onderliggende bewijsstukken op grond waarvan kan worden besloten over diplomering van een student/ examendeelnemer formele regels en afspraken die gelden bij examinering en diplomering (m.b.t. fraude, herkansing, bewaartermijn, bezwaar e.d.) officieel vastgestelde uitkomst van een examen(onderdeel/eenheid) door de vestigingsexamencommissie situatie op het bedrijf waarin de pvb wordt afgelegd en die zoveel mogelijk lijkt op de in de examenstandaard beschreven kritische beroepssituatie een inhoudelijke en toetstechnische beschrijving van een proeve van bekwaamheid de persoon die een mondeling of praktisch examen afneemt en beoordeeld (bijvoorbeeld de assessor bij de pvb) zie examendeelnemer document waarin ten behoeve van de direct bij de examinering betrokkenen alle relevante processen, procedures en verantwoordelijkheden met betrekking tot de examinering zijn weergegeven opleiding in het hoger beroepsonderwijs innovatie- en praktijkcentrum (praktijkschool) Onderwijs- en examenregeling deel 1 Clusius College cohort , versie 2 - januari

30 Begrip Kerntaak Kritische beroepssituatie Kwalificatie Kwalificatiedossier Kwalificatieniveau Kwalificatieplicht Kwalificatiestructuur Kwalificeren Kwalificerende toets Leerbedrijf Omschrijving een belangrijk onderdeel van een beroep. Een kerntaak bestaat uit meerdere werkprocessen (de kerntaken staan beschreven in het opleidingsplan) realistische beroepssituatie die kenmerkend is voor het beroep en waarin je keuzes moet maken op jouw niveau de inhoud van het diploma of te wel een opleiding die opleidt tot een diploma, bijv. kwalificatie dierverzorger dossier waarin de wettelijke eisen van een opleiding/kwalificatie beschreven staan wat is vastgesteld door de minister van OCW/LNV niveau waarvoor je leert en een diploma krijgt, uiteenlopend van assistent (niveau 1) tot manager/ondernemer (niveau 4) als je nog geen 18 jaar bent, ben je verplicht een havo,- vwo,- of mbo niveau 2- diploma te halen. De kwalificatieplicht is daarmee een verlenging van de leerplicht. alle kwalificatiedossiers samen vormen de kwalificatiestructuur alles wat je moet doen (examens enz.) of aantonen om je diploma te behalen een afsluitende toets die je behaald moet hebben om te kunnen diplomeren. Een voorbeeld is de toets voor een wettelijke beroepsvereiste(n) of een taal- of rekenexamen erkend bedrijf, waar BBL-student werkt en BOL-student BPV-periodes doorbrengt Leerweg OER OOK Opleidingsplan POK POP Praktijkopleider Prestatie-indicator Prestatieportfolio manier waarop de opleiding wordt gevolgd, BBL of BOL (zie BBL en BOL ) onderwijs- en examenregeling, waarin wordt beschreven hoe onderwijs en examinering verlopen. Hierin is het examenreglement opgenomen. Deel 2 van de OER is het opleidingsplan (zie opleidingsplan) onderwijsovereenkomst deel 2 van de OER. Een opleidingsplan gaat over één specifieke opleiding. Daarin staat onder andere de planning van het onderwijs, de onderwijsinhoud en welke examens je moet afleggen. praktijkovereenkomst persoonlijk ontwikkelingsplan zie BPV-begeleider een concrete omschrijving van een competentie in de context van een werkproces een verzameling van bewijsstukken van beoordelingen om aan te tonen dat de student op kan gaan voor een examen Proeve van bekwaamheid uitgebreide examenopdracht in de beroepspraktijk waarin veel voorkomende en kenmerkende beroepshandelingen moeten worden uitgevoerd Pvb proeve van bekwaamheid Onderwijs- en examenregeling deel 1 Clusius College cohort , versie 2 - januari

31 Begrip Student Teamleider Uitstroomdifferentiatie VEC Verzoek tot heroverweging Vrije ruimte Werkproces Wettelijke beroepsvereiste(n) Omschrijving ieder die onderwijs volgt op een mbo-vestiging van het Clusius College en/of wordt toegelaten tot het examen of een onderdeel hiervan persoon die leiding geeft aan het team van docenten, instructeurs en onderwijsassistenten waar je opleiding onder valt. Voor avo is er een aparte teamleider die leiding geeft aan het team van avo docenten. het is mogelijk dat één kwalificatiedossier meerdere uitstromen heeft. Het kwalificatiedossier productiedieren kent bijvoorbeeld de volgende uitstroomdifferentiaties: dierverzorger melkvee, graasdieren en hokdieren en melkveehouder, dierenhouder graasdieren en dierenhouder hokdieren. N.b. de naam van het diploma wordt bepaald door de naam van de uitstroom. vestigingsexamencommissie schriftelijk verzoek om een genomen beslissing te herzien onderwijstijd die niet is gebonden aan een bepaalde kwalificatie maar waaraan de school aparte aanvullende eisen stelt een beroepshandeling die herkenbaar is voor de beroepspraktijk. Het heeft een begin en een eind en leidt tot een resultaat. Binnen een kerntaak worden verschillende werkprocessen uitgevoerd. (de werkprocessen staan beschreven in het opleidingsplan) in wet- en/of regelgeving vastgelegde eisen waaraan de beginnend beroepsbeoefenaar uitvoering moet kunnen geven om het beroep te mogen uitvoeren Onderwijs- en examenregeling deel 1 Clusius College cohort , versie 2 - januari

32 BIJLAGE 2 VERKLARING TAAL- EN REKENNIVEAUS Nederlands volgens het Referentiekader Nederlands en rekenen (F-niveau) 1. Mondelinge taalvaardigheid Algemene omschrijving Gesprekken voeren Luisteren Spreken Niveau 2F De student: kan in gesprekken over alledaagse en niet alledaagse onderwerpen uit leefwereld en (beroeps)opleiding uiting geven aan persoonlijke meningen, kan informatie uitwisselen en gevoelens onder woorden brengen. kan luisteren naar teksten over alledaagse onderwerpen, onderwerpen die aansluiten bij de eigen leefwereld of die verder af staan. kan redelijk vloeiend en helder ervaringen, gebeurtenissen, meningen, verwachtingen en gevoelens onder woorden brengen over onderwerpen uit de (beroeps) opleiding en van maatschappelijke aard. Niveau 3F De student: kan op effectieve wijze deelnemen aan gesprekken over onderwerpen uit de (beroeps) opleiding en van maatschappelijke aard. kan luisteren naar een variatie aan teksten over onderwerpen uit de (beroeps)opleiding en van maatschappelijke aard. kan monologen en presentaties houden over onderwerpen uit de (beroeps)opleiding en van maatschappelijke aard waarin ideeën worden uitgewerkt en voorzien van relevante voorbeelden. 1. Lezen Algemene omschrijving Zakelijke teksten Niveau 2F De student: kan teksten lezen over alledaagse onderwerpen, onderwerpen die aansluiten bij de eigen leefwereld en over onderwerpen die verder af staan. Niveau 3F De student: kan een grote variatie aan teksten over onderwerpen uit de (beroeps) opleiding en van maatschappelijke aard zelfstandig lezen. Leest met begrip voor geheel en details. 2. Schrijven Algemene omschrijving Schrijven De student: Niveau 2F kan samenhangende teksten schrijven met een eenvoudige, lineaire opbouw, over uiteenlopende vertrouwde onderwerpen uit de (beroeps)opleiding en van maatschappelijke aard. Niveau 3F De student: kan gedetailleerde teksten schrijven over onderwerpen uit de (beroeps) opleiding en van maatschappelijke aard, waarin informatie en argumenten uit verschillende bronnen bijeengevoegd en beoordeeld worden. 3. Begrippenlijst en taalverzorging Taalverzorging is geïntegreerd in het domein Schrijven. Onderwijs- en examenregeling deel 1 Clusius College cohort , versie 2 - januari

33 Rekenen volgens het Referentiekader Nederlands en rekenen (F-niveau) In het Referentiekader zijn voor rekenen per niveau, 2F en 3F, de volgende domeinen beschreven: 1. Getallen 2. Verhoudingen 3. Meten en Meetkunde 4. Verbanden Elk domein is bij rekenen opgebouwd uit de onderdelen: A. Notatie, taal en betekenis: uitspraak, schrijfwijze en betekenis van getallen, symbolen en relaties en gebruik van wiskundetaal; B. Met elkaar in verband brengen: verband tussen begrippen, notaties, getallen en dagelijks spraakgebruik; C. Gebruiken: het inzetten van rekenvaardigheden bij het oplossen van problemen. Elk van deze drie onderdelen is steeds opgebouwd uit drie typen kennis en vaardigheden. Die zijn als volgt kort te karakteriseren: Paraat hebben: kennis van feiten en begrippen, reproduceren, routines, technieken; Functioneel gebruiken: kennis van een goede probleemaanpak, het toepassen, het gebruiken binnen en buiten het schoolvak; Weten waarom: begrijpen en verklaren van concepten en methoden, formaliseren, abstraheren en generaliseren, blijk geven van overzicht. Voor rekenen is een algemene beschrijving per domein en niveau niet beschikbaar. De specifiek uitgewerkte inhoud van de domeinen en niveaus is samen met meer informatie over het Referentiekader rekenen te vinden op de website Onderwijs- en examenregeling deel 1 Clusius College cohort , versie 2 - januari

34 Schrijven Spreken Gesprekken voeren Lezen Luisteren Engels en Duits volgens het Common European Framework (CEF) Niveau A1 Niveau A2 Niveau B1 Ik kan zinnen en de meest frequente woorden begrijpen die betrekking hebben op gebieden die van direct persoonlijk belang zijn (bijvoorbeeld basisinformatie over mezelf en mijn familie, winkelen, plaatselijke omgeving, werk). Ik kan de belangrijkste punten in korte, duidelijke eenvoudige boodschappen en aankondigingen volgen. Ik kan vertrouwde woorden en basiszinnen begrijpen die mezelf, mijn familie en directe concrete omgeving betreffen, wanneer de mensen langzaam en duidelijk spreken. Ik kan vertrouwde namen, woorden en zeer eenvoudige zinnen begrijpen, bijvoorbeeld in mededelingen, op posters en in catalogi. Ik kan deelnemen aan een eenvoudig gesprek, wanneer de gespreks-partner bereid is om zaken in een langzamer spreektempo te herhalen of opnieuw te formuleren en mij helpt bij het formuleren van wat ik probeer te zeggen. Ik kan eenvoudige vragen stellen en beantwoorden die een directe behoefte of zeer vertrouwde onderwerpen betreffen. Ik kan eenvoudige uitdrukkingen en zinnen gebruiken om mijn woonomgeving en de mensen die ik ken, te beschrijven. Ik kan een korte, eenvoudige ansichtkaart schrijven, bijvoorbeeld voor het zenden van vakantiegroeten. Ik kan op formulieren persoonlijke details invullen, bijvoorbeeld mijn naam, nationaliteit en adres noteren op een hotel inschrijvingsformulier. Ik kan zeer korte eenvoudige teksten lezen. Ik kan specifieke voorspelbare informatie vinden in eenvoudige, alledaagse teksten zoals advertenties, folders, menu's en dienstregelingen en ik kan korte, eenvoudige, persoonlijke brieven begrijpen. Ik kan communiceren over eenvoudige en alledaagse taken die een eenvoudige en directe uitwisseling van informatie over vertrouwde onderwerpen en activiteiten betreffen. Ik kan zeer korte sociale gesprekken aan, alhoewel ik gewoonlijk niet voldoende begrijp om het gesprek zelfstandig gaande te houden. Ik kan een reeks uitdrukkingen en zinnen gebruiken om in eenvoudige bewoordingen mijn familie en andere mensen, leefomstandigheden, mijn opleiding en mijn huidige of meest recente baan te beschrijven. Ik kan korte, eenvoudige notities en boodschappen opschrijven. Ik kan een zeer eenvoudige persoonlijke brief schrijven, bijvoorbeeld om iemand voor iets te bedanken. Ik kan de hoofdpunten begrijpen wanneer in duidelijk uitgesproken standaarddialect wordt gesproken over vertrouwde zaken die ik regelmatig tegenkom op mijn werk, school, vrije tijd enz. Ik kan de hoofdpunten van veel radio- of tvprogramma s over actuele zaken of over onderwerpen van persoonlijk of beroepsmatig belang begrijpen, wanneer er betrekkelijk langzaam en duidelijk gesproken wordt. Ik kan teksten begrijpen die hoofdzakelijk bestaan uit hoogfrequente, alledaagse of aan mijn werk gerelateerde taal. Ik kan de beschrijving van gebeurtenissen, gevoelens en wensen in persoonlijke brieven begrijpen. Ik kan de meeste situaties aan die zich kunnen voordoen tijdens een reis in een gebied waar de betreffende taal wordt gesproken. Ik kan onvoorbereid deelnemen aan een gesprek over onderwerpen die vertrouwd zijn, of mijn persoonlijke belangstelling hebben of die betrekking hebben op het dagelijks leven (bijvoorbeeld familie, hobby's, werk, reizen en actuele gebeurtenissen). Ik kan uitingen op een simpele manier aan elkaar verbinden, zodat ik ervaringen en gebeurtenissen, mijn dromen, verwachtingen en ambities kan beschrijven. Ik kan in het kort redenen en verklaringen geven voor mijn meningen en plannen. Ik kan een verhaal vertellen, of de plot van een boek of film weergeven en mijn reacties beschrijven. Ik kan eenvoudige samenhangende tekst schrijven over onderwerpen die vertrouwd of van persoonlijk belang zijn. Ik kan persoonlijke brieven schrijven waarin ik mijn ervaringen en indrukken beschrijf. Onderwijs- en examenregeling deel 1 Clusius College cohort , versie 2 - januari

35 BIJLAGE 3 BEOORDELINGSPROCEDURE VAN EEN PVB (model 5) De beoordeling van een proeve verloopt volgens de Algemene toetstechnische eisen De groene standaard model De beoordelingsprocedure a. De beoordeling vindt plaats door 2 assessoren, bij voorkeur een schoolassessor en een bedrijfsassessor. Zij wonen de uitvoering van het praktijkdeel (gedeeltelijk) bij en voeren, indien van toepassing, samen een criteriumgericht interview met de student. b. Alle werkprocessen worden beoordeeld aan de hand van de prestatie-indicatoren zoals die in het beoordelingsformulier vermeld staan. c. Sommige prestatie-indicatoren zijn onderwerp van gesprek tijdens het criteriumgericht interview. Het beoordelingsformulier geeft aan om welke prestatie-indicatoren het hierbij gaat. d. In het beoordelingsformulier is aangegeven wanneer een werkproces voldoende is en wanneer de student voor de proeve is geslaagd (de cesuur). Assessoren zijn verplicht om een onvoldoende werkproces toe te lichten. e. Op het beoordelingsformulier geven de assessoren het resultaat voor elke kerntaak (goed, voldoende, onvoldoende) en het resultaat van de proeve aan (goed, voldoende, onvoldoende) de proeve. f. Soms worden er aanvullende producten uit het examendossier van de student ingebracht als bewijsmateriaal voor de proeve. In dat geval stellen de assessoren de echtheid (de authenticiteit) van het product vast en kunnen ze het gebruiken bij hun beoordeling. g. Bij proeven die langer dan één werkdag duren, geldt het volgende: Als de assessoren zelf niet alles hebben kunnen observeren, kunnen ze de opdrachtgever/begeleider bij de proeve om aanvullende informatie vragen over het verloop van de proeve. Deze informatie kunnen de assessoren gebruiken bij hun beoordeling. h. De assessoren verklaren aan het eind van de proeve of de beoordeling van de proeve is uitgevoerd volgens het Inrichtingsplan. Als dit niet zo is, geven zij aan wat er niet volgens plan is beoordeeld. Zij stellen dan geen resultaat voor de proeve vast. De examencommissie zoekt zo mogelijk een aanvullende of vervangende examenopdracht en/of stelt het definitieve resultaat vast. 2. Afronding van de beoordeling a. Het resultaat van de proeve van bekwaamheid wordt vastgelegd op het beoordelingsformulier, waarna de assessoren voor dit resultaat tekenen. b. De deelnemer ondertekent het beoordelingsformulier voor kennisname van het resultaat van de proeve van bekwaamheid. De deelnemer ontvangt hiervan een kopie. c. De eerste assessor levert het volledig ingevulde beoordelingsformulier binnen twee werkdagen in bij het examenbureau. De volledige algemene toetstechnische richtlijnen De groene standaard kun je vinden via de website van het Clusius College. Kies: Intranet mbo Alkmaar/Hoorn/Schagen examinering proeve van bekwaamheid. Onderwijs- en examenregeling deel 1 Clusius College cohort , versie 2 - januari

36 BIJLAGE 4 EXAMINERING BIJ OPLEIDINGEN MET EEN EXAMENPLAN (model 6) (zie ook paragraaf 4.1) Opleidingen: Groen, grond, infra (Loonwerk) cohort Het Clusius College heeft besloten om bij deze opleidingen te werken met een examenmodel met meerdere (drie tot vier) examenvormen. Verantwoording van een nieuw examenmodel met meerdere examenvormen Uitgangspunten voor De groene standaard voor het ontwikkelen van een verbeterd examenmodel en nieuwe examenproducten / -vormen zijn o.a.: Een 100% dekking van de beroepsgerichte eisen uit het kwalificatiedossier. De inhoud van het kwalificatiedossier, inclusief wettelijke beroepsvereisten en brancheeisen, is bepalend voor de (mix van) examenproducten. De kolom kennis en vaardigheden uit het kwalificatiedossier zal meer dan voorheen betrokken worden bij de inhoud van de examenproducten. De proeve van bekwaamheid in de authentieke context blijft de kern van het examenmodel. Het aantal proeve zal echter verminderen. Verbeteren uitvoerbaarheid en vermindering van de examenlast. Dit alles heeft geleid dat naast de proeve van bekwaamheid nog drie examenvormen zijn ontwikkelt, nl. het werkprocesexamen, het vaardigheidsexamen en het kennisexamen. 1. De proeve van bekwaamheid Komt voor in elk examenplan. Gericht op de samenhang en beroepsfunctioneren; er worden meerdere werkprocessen beoordeeld die tot de kern van het beroep behoren. Bij voorkeur uitgevoerd in een authentieke beroepssituatie, waarin keuzes gemaakt moeten worden en dilemma s voorkomen. Beoordeling door tenminste twee assessoren. De assessoren bepalen aan de hand van werkprocessen het oordeel per kerntaak: goed, voldoende of onvoldoende. Om te slagen voor de proeve moet je alle kerntaken uit de proeve minimaal voldoende hebben. Het eindresultaat van de proeve kan Goed, Voldoende of Onvoldoende zijn. Criteria hiervoor zijn: Onderwijs- en examenregeling deel 1 Clusius College cohort , versie 2 - januari

37 2. Werkprocesexamen Wordt opgenomen in een examenplan voor werkprocessen die niet tijdens een proeve voorkomen of niet goed in een proeve beoordeeld kunnen worden. Alleen gericht op het beoordelen van één of enkele werkprocessen. Wordt bij voorkeur uitgevoerd op het BPVbedrijf, waar het als een examenonderdeel gescheiden wordt van de stage/het opleiden. Beoordeling door één examinator. Oordeel Voldoende of Onvoldoende. De examinator geeft een oordeel over een werkproces op basis van het portret voor voldoen. Alleen bij het oordeel Onvoldoende kruist hij criteria (voorheen prestatieindicatoren) aan en geeft verplicht een toelichting. Zie voorbeeld werkproces 1.3: Rijdt met machines en werktuigen naar de uitvoeringslocatie Vervolgens bepaalt de examinator het oordeel op het niveau van de kerntaak: Goed, Voldoende, Onvoldoende. Voor Goed moet het werkproces Voldoende zijn en voldaan aan de beschrijving van het portret. Zie op pagina 17 Bepaling resultaat van de proeve. 3. Vaardigheidsexamen Een vaardigheidsexamen is een examenonderdeel dat in de uitvoering lijkt op een werkprocesexamen. In een vaardigheidsexamen worden geen werkprocessen beoordeeld, maar bepaalde vaardigheden die essentieel zijn voor de beroepsuitoefening en genoemd worden in de kolom kennis en vaardigheden van het kwalificatiedossier. Een vaardigheidsexamen (en ook kennisexamen) wordt vóór de (laatste/eind-) proeve van bekwaamheid afgenomen. Zie ook het voorbeeld Examenplan Vakbekwaam medewerker gemechaniseerd loonbedrijf (model 6) versie aan het eind van deze bijlage 4. Onderwijs- en examenregeling deel 1 Clusius College cohort , versie 2 - januari

38 De afname van het vaardigheidsexamen vindt bij voorkeur plaats op het BPV-bedrijf, maar kan ook op de (praktijk)school worden afgenomen; dit is afhankelijk van de aard van de te beoordelen vaardigheden. De beoordeling vindt - in principe plaats door één examinator. De beoordeling voor Voldoende of Onvoldoende is vergelijkbaar met de beoordeling van een werkprocesexamen (zie werkprocesexamen 1.3: Rijden met de machines en werktuigen naar de uitvoeringslocatie op pagina 37). Echter bij een vaardigheidsexamen is ook de beoordeling Goed mogelijk. Om hiervoor in aanmerking te komen, moet naast het portret voor voldoende ook voldaan worden aan het portret voor goed. Voorbeeld uit vaardigheidsexamen: Werken met complexe machines en werktuigen Portret voor voldoende: Je verricht werkzaamheden met de machines zoals opgedragen. Je beheerst de verschillende aspecten van de machine in voldoende mate. Je kiest de juiste werkwijze. Je werkt volgens de voorschriften. Portret voor goed: Je snelheid van werken is hoog en de kwaliteit van het werk goed. Je bent heel alert, ook op dingen die direct tot je taak behoren, maar die wel belangrijk zijn. Je denkt mee over de uitvoering van het werk. Je bent iemand waar een leidinggevende op kan rekenen. - Als diploma-eis geldt dat voor het vaardigheidsexamen minimaal een voldoende behaald moet worden. - Het resultaat van het vaardigheidsexamen wordt niet meegeteld/-gewogen in het oordeel over de kerntaken. - Het resultaat van het vaardigheidsexamen wordt in termen van voldoende of goed vermeld op de resultatenlijst of het aanhangsel bij het diploma. Het examenplan, alle examenproducten en de bijbehorende Algemene toetstechnische eisen De groene standaard model 6, die van toepassing zijn alle uitstromen/niveaus van de opleiding Groen, grond, infra cohort worden pas in het voorjaar van 2013 op geplaats. De docenten van de opleiding hebben wel al de beschikking over alle documenten die formeel nog moeten worden vastgesteld door het dagelijksbestuur van De groene standaard. Onderwijs- en examenregeling deel 1 Clusius College cohort , versie 2 - januari

39 Voorbeeld Examenplan Vakbekwaam medewerker gemechaniseerd loonbedrijf (model 6) versie Onderwijs- en examenregeling deel 1 Clusius College cohort , versie 2 - januari