LESSENPAKKET & ONDERWIJSMATERIAAL

Transcriptie

1 VOLKSBUND DEUTSCHE KRIEGSGRÄBERFÜRSORGE E. V. LESSENPAKKET & ONDERWIJSMATERIAAL VRIJHEID VERBODEN! - DICTATUUR IN NOORD-KOREA EDUCATIEF DOSSIER AANSLUITEND BIJ EEN BEZOEK AAN DE DUITSE MILITAIRE BEGRAAFPLAATS VAN LOMMEL (TSO) HUIS OVER GRENZEN LOMMEL

2 MET DANK AAN: Hans Eerdekens, leraar eschiedenis, en Dries Majewski, leraar odsdienst en zedenleer, verbonden aan de WICO Campus Mater Dei Overpelt en Rik Blervacq, leraar eschiedenis verbonden aan de WICO Campus Sint-Jozef Lommel voor hun kritische en constructieve blik op deze lesmap. Jan Kuipers, voor het schenken van authentieke voorbeelden van propaanda ericht teen het nazireime. 2

3 INHOUDSTAFEL Inleidin: Volksbund Deutsche Kriesräberfürsore e.v. 5 Duitse militaire beraafplaats Lommel 5 Huis Over Grenzen 5 Educatieve visie 6 Doelpubliek 6 Educatieve doelstellinen 6 Eindtermen 7 Overzicht dossier: Vrijheid verboden! - dictatuur in Noord-Korea` 9/10 Deel 1: Noord-Korea: een da uit het leven 11 Infofiche leraren 11 Opdrachten leerlinen 14 Deel 2: Wat propaanda niet vermeldt 21 Infofiche leraren 21 Opdrachten leerlinen 23 Moeilijke woordenlijst 34 Antwoordsleutel 35 Bronvermeldin bij de afbeeldinen 41 Gebruikte bronnen- en literatuurlijst 42 COLOFON Concept: Karsten Conaert, Helena Burdzy, Myriam Koonins Uitwerkin educatief dossier: Karsten Conaert Layout: Janine Tobi-Credé Coverfoto s: afbeeldin Noord-Koreaanse soldaten: zie bronnenlijst afbeeldinen, afbeeldin Duitse militaire beraafplaats Lommel: Monique Boaerts 3

4 4

5 INLEIDING VOLKSBUND DEUTSCHE KRIEGSGRÄBERFÜRSORGE E.V. HUIS OVER GRENZEN De Volksbund Deutsche Kriesräberfürsore e.v. oftewel Duitse Oorlosravendienst is een humanitaire oranisatie die, in opdracht van de Duitse overheid, instaat voor het behouden en onderhouden van raven van Duitse oorlosdoden in binnen- en buitenland. Op dit moment heeft de Duitse Oorlosravendienst zo n 835 militaire beraafplaatsen in 45 landen met in totaal oneveer 2,75 miljoen oorlosdoden onder haar hoede. Bovendien ondersteunt de oranisatie nabestaanden bij hun vraen en noden, adviseert ze publieke en private oranisaties met haar kennis en expertise en ondersteunt ze de internationale samenwerkin op het vlak van behoud en aanle van oorlosraven. Ten slotte bevordert ze de ontmoetin tussen mensen aan de rustplaatsen van de doden. Huis Over Grenzen is als roepsaccommodatie en ontmoetinscentrum, eleen vlak naast de Duitse militaire beraafplaats van Lommel, verbonden aan de Volksbund Deutsche Kriesräberfürsore e.v. In teenstellin tot het onderhouden van de oorlosraven is Huis Over Grenzen opericht met een educatieve functie om historische en politieke bewustwordin te bevorderen. Zo worden er in Lommel voor zowel binnenlandse als buitenlandse school- of jeudroepen en volwassenen projecten, workshops en internationale ontmoetinen eoraniseerd. Deze ontmoetinen staan in het teken van vredes- en herinnerinseducatie en kunnen een dabezoek of een meerdaas verblijf omvatten. DUITSE MILITAIRE BEGRAAFPLAATS LOMMEL Als we aan Duitse oorlosraven in Belië denken, zijn de talrijke militaire beraafplaatsen in West-Vlaanderen en Wallonië met esneuvelden van uiteraard niet we te denken. Maar ook in Limbur zijn er naast Belische, Britse en Poolse ook Duitse oorlosraven te vinden. En wel in het bosrijke Lommel. Weleteld raven. In Lommel is het merendeel van de esneuvelden echter slachtoffer van WOII. Dit maakt de locatie in Lommel niet enkel qua oppervlakte, zo n 16 hectare, maar vooral op vlak van het aantal esneuvelden van WOII de rootste in zijn soort in West-Europa. Toch bevinden er zich hier, haast onzichtbaar tussen de rijze massa aan rafkruisen, ook 483-tal eïdentificeerde doden van de Eerste Wereldoorlo. De militaire beraafplaats van Lommel vertelt een omvanrijk deel van de oorloseschiedenis in Belië en West-Europa. Onder de esneuvelden bevinden zich doden van de Achttiendaase Veldtocht in 1940, de bezettin en bevrijdin van Belië, het Ardennenoffensief, de Sla om het Hürtenwald, de Sla om Aken en bij Remaen. Even divers en opmerkelijk als de militaire loopbaan van de doden is hun eien biorafie. Zo zijn er in Lommel bijvoorbeeld ook verpleesters van het Duitse Rode Kruis, kindsoldaten, ouderen alsook Europese vrijwilliers voor de Duitse strijdkrachten en krijsevanenen beraven. 5

6 EDUCATIEVE VISIE Het educatieve werk van Huis Over Grenzen heeft als uitanspunt de historische achterrond van de Duitse militaire beraafplaats en het persoonlijke relaas van de mensen die er beraven zijn. Daardoor wil Huis Over Grenzen de beraafplaats en de esneuvelden een plaats even in het collectieve eheuen van Daarnaast ziet Huis Over Grenzen het verleden als studieobject voor huidie conflicten. Door aan herinnerins- en vredeseducatie te doen, wil het jon en oud bewust maken van de impact van een extreem edachtenoed zoals het nationaalsocialisme op een maatschappij. Ten slotte is de Duitse militaire beraafplaats de uitelezen locatie waar mensen zich bewust kunnen worden van de oorzaken en evolen van oorlo. Hoewel bepaalde thema s met betrekkin tot nazi-duitsland in de lesmap vrij alemeen behandeld worden, kunnen de opdrachten aanevuld worden met eien lesmateriaal om de leerlinen voldoende op de hoote te brenen vooraleer de beraafplaats te bezoeken. Ten slotte biedt de lesmap leraren bronnenmateriaal, kennis en werkvormen aan die bruikbaar zijn in de les. Natuurlijk kan er vrij eput worden uit het aaneboden materiaal. Zo kan er ook zelf een les op maat samenesteld worden. Voor de leerlinen is het aaneraden om enie voorkennis omtrent zowel de Tweede Wereldoorlo als de Koude Oorlo te hebben voor - aleer te starten met deze lesmap. DOELPUBLIEK Deze lesmap is specifiek ontwikkeld voor leerlinen van de 3e raad aso en voorziet een aanepaste versie voor tso en bso. Met het lesmateriaal kan je als leraar eschiedenis en PAV/ MAVO concreet aan de sla. Maar ook als leraar odsdienst of niet-confessionele zedenleer kan je uit dit materiaal putten. PEDAGOGISCHE DOELSTELLINGEN Deze educatieve lesmap werd ontwikkeld door Huis Over Grenzen als aansluitin op een bezoek van schoolklassen aan de Duitse militaire beraafplaats van Lommel en heeft vier doelen: 1. Het verwerven van bepaalde kennis en inzichten over het ontstaan van autoritaire samenlevinen en de instandhoudin ervan. 2. Het ontwikkelen van een kritische blik ten opzichte van het verleden en met oo voor actuele ebeurtenissen. 3. Het werken aan attitudes, zoals empathie, zodat het beoordelins- en inlevinsvermoen ten opzichte van bepaalde aspecten van verschillende autoritaire reimes in het verleden en heden bevorderd wordt. 4. Het collectieve bewustzijn op reionaal en nationaal vlak ten opzichte van de Duitse militaire beraafplaats van Lommel verroten op een politiek neutrale en educatief ver antwoorde manier en de locatie een plaats even in de herinnerin aan WOII. 6

7 EINDTERMEN Met deze lesmap werk je als leraar enerzijds aan Vakoverschrijdende Eindtermen. Anderzijds komen de opdrachten ook in aanrakin met een aantal specifieke, vakebonden eindtermen van de 3e raad. U vindt ze hier onder teru voor het vak eschiedenis. Vakoverschrijdende eindtermen: Bron: Gemeenschappelijke stam De leerlinen: (empathie) 5 houden rekenin met de situatie, opvattinen en emoties van anderen; (exploreren) 8 benutten leerkansen in diverse situaties; (flexibiliteit) 9 zijn bereid zich aan te passen aan wisselende eisen en omstandiheden; (kritisch denken) 11 kunnen eevens, handelwijzen en redenerinen ter discussie stellen aan de hand van relevante criteria; 12 zijn bekwaam om alternatieven af te ween en een bewuste keuze te maken; 13 kunnen onderwerpen benaderen vanuit verschillende invalshoeken; (mediawijsheid) 14 aan alert om met media; 15 participeren doordacht via de media aan de publieke ruimte; (open en constructieve houdin) 16 houden rekenin met ontwikkelinen bij zichzelf en bij anderen, in samenlevin en wereld; 17 toetsen de eien menin over maatschappelijke ebeurtenissen en trends aan verschillende standpunten; (respect) 18 edraen zich respectvol; (samenwerken) 19 draen actief bij tot het realiseren van emeenschappelijke doelen; (verantwoordelijkheid) 20 nemen verantwoordelijkheid op voor het eien handelen, in relaties met anderen en in de samenlevin; (zelfbeeld) 21 verwerven inzicht in de eien sterke en zwakke punten; 22 ontwikkelen een eien identiteit als authentiek individu, behorend tot verschillende roepen; (zorzaamheid) 26 aan om met verscheidenheid; 27 draen zor voor de toekomst van zichzelf en de ander. Context 5 : Politiek-juridische samenlevin De leerlinen: 1 even aan hoe zij kunnen deelnemen aan besluitvormin in en opbouw van de samenlevin; 3 tonen het belan en dynamisch karakter aan van men sen- en kinderrechten; 4 zetten zich actief en opbouwend in voor de eien rechten en die van anderen; 5 tonen aan dat het samenleven in een democratische rechtsstaat ebaseerd is op rechten en plichten die elden voor burers, oranisaties en overheid; 6 erkennen de rol van controle en evenwicht tussen de wetevende, uitvoerende en rechterlijke macht in ons democratisch bestel; 7 illustreren de rol van de media en oranisaties in het functioneren van ons democratisch bestel; 9 toetsen het samenleven in ons democratisch bestel aan het samenleven onder andere reerinsvormen; 10 illustreren hoe een democratisch beleid het alemeen belan nastreeft en rekenin houdt met ideeën, stand punten en belanen van verschillende betrokkenen; Context 7: Socioculturele samenlevin De leerlinen: 1 beschrijven de dynamiek in leef- en omansewoon ten, opinies, waarden en normen in eien en andere sociale en culturele roepen; 2 aan constructief om met verschillen tussen mensen en levensopvattinen; 3 illustreren het belan van sociale samenhan en soli dariteit; 4 trekken lessen uit historische en actuele voorbeelden van onverdraazaamheid, racisme en xenofobie; 5 even voorbeelden van de potentieel constructieve en destructieve rol van conflicten; 7 illustreren de wederzijdse beïnvloedin van kunst, cul tuur en techniek, politiek, economie, wetenschappen en levensbeschouwin 7

8 VAKGEBONDEN EINDTERMEN TSO - GESCHIEDENIS 3 E GRAAD SECUNDAIR ONDERWIJS Bron: 4 omschrijven fundamentele conflicten en breuklijnen waarmee samenlevinen worden econfronteerd 9 tonen aan dat ideoloieën of mentaliteiten of waardestelsels of wereldbeschouwinen invloed uitoefenen op samenlevinen, menselijke edrainen 10 stellen vraen aan het verleden om actuele spanninsvelden te verhelderen 11 doeltreffend informatie selecteren uit evarieerd informatiemateriaal omtrent een historische of actuele probleemstellin 12 hun selectie van informatie kritisch verantwoorden 13 zelfstandi de nodie eevens voor het beantwoorden van een beperkte historische probleemstellin halen uit het historisch informatiemateriaal zoals beeldmateriaal, schema's, tabellen, diarammen, kaarten, cartoons, daboekframenten, reisverslaen, memoires 14 een vraastellin ontwikkelen om de historische informatie kritisch en vanuit verschillende standpunten te benaderen 16 via een historische redenerin hun standpunt t.o.v. een maatschappelijk probleem nuanceren 18 De leerlinen kunnen het resultaat van een eien deelopdracht of van een roepswerk op een heldere manier weereven in een mondeline of schriftelijke uiteenzettin, of uitbeeldend of rafisch *19 zijn bereid om actuele spanninsvelden aan de historische ontwikkelinen te relateren *20 zijn bereid om actuele/historische spanninsvelden vanuit verschillende ezichtshoeken kritisch te be kijken *21 zijn bereid ook hun inenomen standpunten te confronteren met conflicterende eevens en die van daa ruit te relativeren *22 durven vanuit een intellectueel eerlijke oman met informatie te reaeren op vormen van desinformatie *25 zijn bereid vanuit het historisch besef dat individuen en roepen interfereren in maatschappelijke processen, actief en constructief te participeren aan de evoluerende maatschappij * Eindtermen aaneduid met een * beoen attitudes. 8

9 OVERZICHT DOSSIER VRIJHEID VERBODEN! - DICTATUUR IN NOORD-KOREA LES 1: NOORD-KOREA: EEN DAG UIT HET LEVEN INLEIDING NOORD-KOREA: WIST JE DAT? OPDRACHTEN BIJ DE FILM NOORD-KOREA: EEN DAG UIT HET LEVEN SYNTHESE UITBREIDING: PROPAGANDA VOLGENS HET BOEKJE 5 MINUTEN 10 MINUTEN 30 MINUTEN 5 MINUTEN 10 MINUTEN LES 2: WAT PROPAGANDA NIET VERMELDT INLEIDING LEZEN EN VERWERKEN BOEKFRAGMENTEN SYNTHESE UITBREIDING: TOTALE GEHOORZAAMHEID: 10 WETTEN VAN KAMP 14 5 MINUTEN 30 MINUTEN 15 MINUTEN 10 MINUTEN 9

10 DOSSIER VRIJHEID VERBODEN! DICTATUUR IN NOORD-KOREA BESCHRIJVING Het educatieve dossier Vrijheid verboden! dictatuur in Noord- Korea biedt leerkrachten een selectie aan van bronnen die een kijk even op het totalitaire reime in dit land. Het dossier let zich toe op de thema s dictatuur en (schendin van) mensenrechten en bestaat uit twee lessen. In elke les wordt er dieper ineaan op een aantal eienschappen van het Noord-Koreaanse reime. Bovendien wordt er in elke les een korte historische link emaakt naar één van de meest bekende en beruchte dictaturen van Europa uit de vorie eeuw: nazi-duitsland. De lessen zijn daardoor naast een verwijzin naar wat eweest is ook een treffende actualisatie van problematieken uit het verleden. DOEL Deze lesmap heeft drie lobale doelstellinen. Ten eerste wil dit dossier leerlinen een inkijk even in de Noord-Koreaanse samenlevin en dat in verelijkin met hun eien leefwereld. Bovendien let het dossier zich toe op de Noord-Koreaanse dictatuur en welke impact dit reime heeft op de bevolkin. Daarbij wordt ook het schenden van mensenrechten door de Noord-Koreaanse overheid onder de loep enomen. Vervolens kunt u als leraar met deze lesmap aan de sla als voorbereidin, inleidin of introductie op een bezoek aan de Duitse militaire beraafplaats van Lommel. Eenmaal ter plaatse kunt u met uw klas terecht bij Huis Over Grenzen, waar verschillende activiteiten omtrent WOII en de militaire beraafplaats aaneboden worden. Ten slotte kunt u bepaalde opdrachten uit de lesmap ook tijdens uw bezoek aan de Duitse militaire beraafplaats met uw klas behandelen. CONCRETE DOELSTELLINGEN Leerlinen verelijken (lobaal) verschillende aspecten van het daelijkse leven in de totalitaire staat Noord- Korea met de situatie in Belië. Leerlinen krijen inzicht in bepaalde mechanismen die de dictatuur in Noord-Korea in stand houden. Leerlinen maken concreet kennis met termen zoals manipulatie, indoctrinatie, propaanda, censuur, repressie en schendin van mensenrechten. Leerlinen reflecteren over zichzelf en verelijken het leven van Noord-Koreaanse burers met hun eien situatie. Leerlinen maken een spron naar het verleden en zien elijkenissen en verschillen tussen bepaalde aspecten van de Noord-Koreaanse samenlevin en die van nazi-duitsland. Leerlinen verdiepen zich in de Universele Verklarin van de Rechten van de Mens en passen de verschillende artikels toe op de Noord-Koreaanse samenlevin. WERKVORMEN Les 1: analyse en besprekin van de film Noord-Korea: een da uit het leven. Les 2: werken met framenten uit het boek Vlucht uit Kamp 14. MATERIAAL DVD: Noord-Korea: een da uit het leven. De film is ratis te bekijken via YouTube, enkel met Enelse ondertitelin, of aan te kopen via internet. Boek: Vlucht uit Kamp 14' (Blaine Harden, Uiteverij Balans, Amsterdam). 10

11 DOSSIER NOORD-KOREA: LES 1: EEN DAG UIT HET LEVEN INFOFICHE LERAREN 1. ANALYSE VAN DE FILM: NOORD-KOREA: EEN DAG UIT HET LEVEN Noord-Korea: een da uit het leven is een 48 minuten durende documentaire zonder commentaar, ereisseerd door de Nederlandse filmmaker Pieter Fleury. De productie verliep in samenwerkin met de VPRO en in in première in De film toont een zelden ezien portret van de Noord-Koreaanse samenlevin, in dit eval no onder de voormalie eliefde leider Kim Jon-Il. De documentaire aat over de familie van Hon Zon Hui, een arbeidster in een textielfabriek, en neemt ons mee naar een ewone werkda in het land van de eliefde leider. De Noord- Koreaanse bevolkin onderaat een eindeloze stroom aan propaanda. Op school leert de dochter van Hon dat net zoals bloemen zonlicht nodi hebben, kinderen de liefde van de leider nodi hebben om te roeien. Het systeem van indoctrinatie, controle en zelfkritiek lijkt de mensen zowel ban als belachelijk te maken. Naast de inhoud is ook de productie van de film opmerkelijk. Ten eerste vanwee het feit dat Fleury de documentaire zelf bekostide. Ten tweede omdat hij tijdens het filmen ten alle tijde beeleid werd door het Noord-Koreaanse staatsfilmbureau. "In de praktijk betekende het dat ik continu werd beeleid door twee mensen van het filmbureau. Zij bepaalden wát ik filmde, maar niet hoe. Als teenprestatie heb ik bedonen dat ze een inspraak kreen in de montae, aldus Fleury. 2. OPBOUW VAN DE LES Hieronder vindt u een voorbeeld van hoe de les in fasen opebouwd kan worden. Hoewel deze opbouw er concreet opevat is, heeft u als leraar uiteraard de moelijkheid om vrij te putten uit deze lesmap en de lessen naarelan uw eien manier van leseven samen te stellen. 1. INLEIDING Als inleidin op de les kan u starten vanuit de voorkennis van de leerlinen door het tonen van een frament omtrent een massabijeenkomst uit de nazipropaandafilm Triumph des Willens van Leni Riefenstahl uit Een concreet frament vindt u makkelijk teru via YouTube (bv. van 1:03:00-1:05:00). Daarna kan u door het tonen van een militaire parade in Noord- Korea, eveneens te vinden via YouTube, de les inleiden door de leerlinen beide framenten in tijd en ruimte te laten kaderen. NOORD-KOREA. WIST JE DAT? De leerlinen lezen de tekstjes als inleidin op Noord-Korea op sociaal, cultureel, politiek en economisch vlak. Na het lezen kan u kort de vraajes met de leerlinen doornemen. DOEL: De leerlinen plaatsen het huidie totalitaire reime in Noord-Korea in tijd en ruimte. De leerlinen leren sociale, economische, culturele en politieke aspecten kennen van de Noord-Koreaanse samenlevin. De leerlinen actualiseren ebeurtenissen uit het verleden en verelijken voorbeelden van propaanda uit Noord-Korea en nazi-duitsland. De leerlinen verelijken aspecten van de Noord- Koreaanse samenlevin met Belië. 11

12 2. ANALYSE EN VERWERKING VAN DE FILM: NOORD-KOREA: EEN DAG UIT HET LEVEN De opdrachten voor de leerlinen zijn ebaseerd op vier framenten uit de film. Hierbij aan leerlinen op zoek naar voorbeelden van vormen van propaanda. Ten tweede beantwoorden de leerlinen enkele inhoudsvraen over elk frament. Op die manier krijen ze inzicht in termen zoals manipulatie, indoctrinatie, propaanda en censuur. Na elk frament worden de bijhorende vraajes besproken en de opdrachten verwerkt. Naarelan de timin van de les bepaalt u zelf hoeveel framenten u toont. TIPS: Noord-Korea: Een da uit het leven werd uiteeven in Als leraar is het belanrijk te vermelden dat deze film in bepaalde opzichten een eldende norm meer is voor hoe de Noord-Koreaanse samenlevin vandaa de da eruit ziet. De film speelt zich namelijk af onder het reime van staatshoofd Kim Jon-Il, die inmiddels ruime tijd overleden is. Toch is de film bruikbaar, omdat het totalitaire reime in Noord-Korea ten opzichte van 2004 weini tot niets veranderd is en de overheid dezelfde indoctrinatie- en manipulatietechnieken op het volk blijft toepassen. Frament 1: 00:00 07:30: thuis, op school, in de textielfabriek Frament 2: 14:40 19:05: in de textielfabriek Frament 3: : op school, op straat Frament 4: 42:00 44:20: thuis, op straat In frament 1 kunt u kort de Noord-Koreaanse samenlevin onder de loep nemen. Het straatbeeld en ook de woninen van de mensen zien er er verouderd uit. Wat zet dit over welvaart in Noord-Korea? In frament 4 kunt u vermelden dat de oude man die even in beeld komt, een veteraan is van de Koreaanse Oorlo. Bovendien ziet u in zowel frament 3 als 4 enkel no het enorme standbeeld van Kim Il-Sun. Na de dood van Kim Jon-Il in 2011 werd er ook voor hem een standbeeld in elijkwaardie proporties opetrokken. Doel: De leerlinen leren sociale, economische, culturele en politieke aspecten kennen van de Noord- Koreaanse samenlevin. De leerlinen onderzoeken op welke manier het Noord-Koreaanse reime invloed uitoefent op de bevolkin. De leerlinen leren termen kennen zoals manipulatie, indoctrinatie, propaanda, censuur, repressie en nemen concrete voorbeelden van de schendin van mensenrechten onder de loep. notities 12

13 3. SYNTHESE Doel: De leerlinen zoeken in een woordpuzzel vier reeksen van vier bij elkaar horende woorden. Elke reeks is een politieke, economische, sociale of culturele eienschap van de Noord-Koreaanse samenlevin. De leerlinen vinden de antwoorden aan de hand van de filmframenten of de wist-je-datjes over Noord- Korea. Als leraar kunt u de leerlinen het verband tussen de termen in eien woorden laten uitleen en bepaalde berippen accentueren of moeilijke woorden verduidelijken. Ten slotte verelijken ze elke eienschap kort met de situatie in Belië. De leerlinen zijn in staat om in hun eien woorden enkele sociale, economische, culturele en politieke aspecten van de Noord-Koreaanse samenlevin te omschrijven. De leerlinen onderzoeken op welke manier het Noord-Koreaanse reime invloed uitoefent op de bevolkin. De leerlinen leren termen kennen zoals manipulatie, indoctrinatie, propaanda, censuur, repressie en nemen concrete voorbeelden van de schendin van mensenrechten onder de loep. 4. UITBREIDING: PROPAGANDA VOLGENS HET BOEKJE Deze oefenin is bedoeld als uitbreidin op de filmframenten en kan ebruikt worden als extra focus op propaanda in Noord- Korea en nazi-duitsland. Ze kan bijvoorbeeld edaan worden indien er no tijd over is. De leerlinen verelijken propaandaafbeeldinen uit Noord-Korea met enkele ten tijde van nazi- Duitsland en aan op zoek naar elijkenissen en verschillen in betekenis en context. Als extra vorm van synthese kan vanuit de verschillende afbeeldinen no eens teruekoppeld worden naar voorbeelden uit de wist-je-datjes en filmframenten die bij deze les horen. Doel: De leerlinen slaan een bru tussen verleden en heden en verelijken voorbeelden van propaanda uit Noord-Korea en nazi-duitsland. notities 13

14 DOSSIER NOORD-KOREA: LES 1: EEN DAG UIT HET LEVEN 1. INLEIDING Bekijk de filmframenten: a. Wat zie je hier ebeuren? b. Wie zie je? c. Wanneer situeer je de beelden? d. Waarom worden de evenementen eoraniseerd? e. Zie je elijkenissen en verschillen tussen beide framenten? f. Ken je no andere landen waar dit principe toeepast wordt/werd? NOORD-KOREA. WIST JE DAT? VERGETEN OORLOG Wist je dat Noord- en Zuid- Korea van 1950 tot 1953 oorlo met elkaar voerden? Na de overwinnin op nazi- Duitsland en Japan roeiden de VS en de Sovjet-Unie uit tot ware supermachten. Elke partij probeerde zijn machtspositie op wereldvlak te versterken. Spanninen tussen beide machtsblokken namen al snel toe, heteen leidde tot de Koude Oorlo. Korea was van 1910 tot en met 1945 een Japanse kolonie. Na de nederlaa van Japan bezette de Sovjet-Unie het noorden en de VS het zuiden. Hoewel beide rootmachten nooit openlijk met elkaar oorlo voerden, stonden kapitalisme en communisme ook in Korea plots lijnrecht teenover elkaar. Het kwam uiteindelijk tot de Koreaanse Oorlo, toen het Noord-Koreaanse leer in 1950 het zuiden binnenviel. Zuid-Korea, militair esteund door de VS, vocht een oorlo uit met zijn noorderbuur, die kon rekenen op militaire steun van China en de Sovjet-Unie. Ondanks het feit dat er niet vaak aandacht besteed wordt aan dit conflict, leidde deze vereten oorlo tot miljoenen doden. WOLF IN SCHAAPSKLEREN Wist je dat Noord- en Zuid Korea zich allebei democratisch noemen, maar dat slechts één van beide landen dat ook werkelijk is? Zuid- Korea is vandaa een democratische republiek. Het noorden riep zichzelf uit tot Democratische Volksrepubliek Korea. Maar democratisch is het land niet. Na het overlijden van voormali staatshoofd Kim Jon-Il in 2011, die sinds 1994 zijn vader opvolde, werd de macht overedraen aan Kim Jon-Ils zoon: Kim Jon-Un, die er met ijzeren hand reeert. Op die manier zie je in Noord-Korea een dictatuur in werkin. Het is een soort dynastie of koninshuis, waarbij de macht van vader op zoon dooreeven wordt EEUWIG PRESIDENT Wist je dat Noord-Korea het enie land is waarbij een overleden staatshoofd no steeds macht heeft? De eerste leider en stichter van de Volksrepubliek Noord-Korea, Kim Il-Sun, werd bij zijn overlijden in 1994 uiteroepen tot Eeuwie President. Bovendien zijn het huidie staatshoofd en zijn vooraners overal te vinden Noord-Korea: ze worden verheerlijkt en afebeeld als volmaakte mensen. ONDER DE WAPENS Wist je dat het Noord-Koreaanse leer naar schattin oneveer 1,2 miljoen mensen telt? Met dit cijfer staat Noord-Korea na China, India en de VS in de top 4 van landen met de rootste leers ter wereld. 14

15 IJZEREN GORDIJN Wist je dat de rens tussen Noord- en Zuid-Korea rotendeels bezaaid is met landmijnen? De Demilitarized Zone bestaat uit een 248 kilometer lan en 4 kilometer breed stuk niemandsland dat lans beide zijden bewaakt wordt door militairen. Bovendien deelt deze rens het Koreaanse schiereiland definitief in twee, net als het IJzeren Gordijn Duitsland tijdens de Koude Oorlo in Oost en West verdeelde. Daardoor moen Noord-Koreanen hun land niet uit. Ook voor buitenlanders is het no steeds er moeilijk om toean tot Noord-Korea te krijen. JAAR 0 Wist je dat Noord-Koreanen niet in hetzelfde jaar leven als wij? Noord-Korea heeft een eien tijdrekenin die niet loopt vanaf de eboorte van Jezus Christus, maar die van Kim Il-Sun in In welk jaar leven we nu ook alweer? SURFEN VERBODEN Wist je dat je in Noord-Korea niet zomaar op het internet kunt surfen of een sm kunt kopen? Maar ondanks het conservatieve beleid van de reerin, zijn er in hoofdstad Pyonyan teenwoordi steeds meer mensen met een sm te zien. Ook is er internet beschikbaar, hoewel het netwerk er beperkt blijft en voorbehouden is voor een staatsetrouwe elite. Bovendien kunnen Noord-Koreanen een websites uit het buitenland bezoeken. De paina s die ze wél kunnen zien, zijn verbonden aan de overheid. Ook radio en televisie zijn volledi overheidsestuurd. Het bekijken van buitenlandse televisieproramma s is onmoelijk en luisteren naar buitenlandse radioproramma s wordt ezien als een illeale activiteit. VRIEND OF VIJAND? Wist je dat de relatie tussen Noord en Zuid-Korea no er espannen is? Beide naties leven no steeds op voet van oorlo met elkaar. Ook de Noord-Koreaanse ambities voor het produceren van kernwapens draat niet bij tot een vreedzame relatie. Een Koreaanse eenmakin blijft tot op de da van vandaa uit. Ook de verhoudin tussen de VS en Noord-Korea blijft er vijandelijk. In theorie zijn beide landen zelfs no altijd in oorlo met elkaar. ALS DAG EN NACHT Wist je dat Noord- en Zuid- Korea bijna letterlijk als da en nacht van elkaar verschillen? Op satellietfoto s die s nacht enomen zijn boven het Koreaanse schiereiland kan je zien dat in het Noorden Pyonyan, de hoofdstad, haast als enie plaats in het land verlicht wordt. Op vlak van enerieproductie heeft het land namelijk rote problemen. Het probeert zijn oneveer 24 miljoen inwoners no steeds rotendeels zelf van elektriciteit te voorzien. Dat komt doordat Noord-Korea zich na de oorlo steeds meer isoleerde van de rest van de wereld. Door die afzonderin wordt Noord-Korea no vaak the hermit kindom (kluizenaarskoninkrijk) enoemd. Daardoor kree het land in het verleden te maken met economische crisissen en zware honernoden, die wel honderdduizenden doden eiste. NIEUWSTE TRENDS? Wist je dat je in Noord- Korea als man maar uit 28 soorten kapsels ma kiezen? Voor mannen zou haar laner dan 7 cm zelfs verboden zijn. Getrouwde vrouwen worden verwacht een kort kapsel te draen, terwijl vrijezelle vrouwen hun haar laner moen draen. Ook is het draen van bepaalde kledij zoals blauwe jeansbroeken er verboden, omdat het volens sommien zou doen denken aan Amerikaanse invloeden. Zou jij raa in Noord-Korea willen leven? Waarom wel/ niet? Welke verschillen tussen Noord-Korea en Belië vallen meteen op? Zie je in het Noord-Korea van vandaa elijkenissen met landen uit de eschiedenis die je kent? Verklaar je antwoord. 15

16 2. OPDRACHTEN BIJ DE FILM NOORD-KOREA: EEN DAG UIT HET LEVEN OPDRACHT 1. FRAGMENT 3: a. Plaats: Bekijk de filmframenten en onderzoek a. Noteer verschillende plaatsen waar propaanda voorkomt b. Noteer voorbeelden van verschillende vormen van propaanda c. Beantwoord nadien de inhoudsvraajes b. Vormen van propaanda: FRAGMENT 1: a. Plaats: Wat wil de juf met het verhaal duidelijk maken? Wat moeten de kinderen doen nadat ze het verhaal ehoord hebben? b. Vormen van propaanda: Wie voert er een strijd in de textielfabriek? Wie voert hun aan? Waar strijdt men teen? FRAGMENT 4: a. Plaats: b. Vormen van propaanda: FRAGMENT 2: a. Plaats: Wie of wat zijn de vijanden waarover de vrouw spreekt? Wie stelt het standbeeld voor? Waarom veet de joneman het plein schoon? b. Vormen van propaanda: Welk probleem is er in de fabriek? Wat of wie is de oorzaak van dit probleem? 16

17 3. SYNTHESE: Hieronder vind je een woordpuzzel bestaande uit vier reeksen van elk vier woorden die bij elkaar horen. Vind de reeksen en le het verband in je eien woorden uit. Bein telkens met het woord in de eerste kolom. Verelijk kort met de situatie in Belië. HERMIT KINGDOM KIM IL SUNG DICTATUUR HERSENSPOELEN VERKIEZINGEN VAN DE OVERHEID TEKORT VERHEERLIJKING JAAR 1 VOORAF BEPAALD PROPAGANDA ARMOEDE MEDIA AFGEZONDERD JEZUS CHRISTUS KONINGSHUIS 17

18 4. UITBREIDING: PROPAGANDA VOLGENS HET BOEKJE: OPDRACHT 1. Hier onder zie je aan de linkerzijde een voorbeeld van propaanda in Noord-Korea en aan de rechterzijde één ten tijde van nazi- Duitsland. a. Wie heeft de opdracht eeven om onderstaande vormen van propaanda te verspreiden, denk je? b. Noteer bij elke reeks afbeeldinen: Zijn beide afbeeldinen verschillend of elijk in betekenis? Le uit waarom! Wat wil de propaanda duidelijk maken? 18

19 19

20 Ik voel me zo oed. De lente komt eraan. (Adolf Hitler ) Hoe wordt Adolf Hitler/ het nazireime afeschilderd op deze propaandapamfletten? Wie is de auteur van deze pamfletten? Op welke manier zou een dictatoriale overheid zoals het nazireime of dat in Noord-Korea reaeren ten opzichte van mensen die dit soort propaanda verspreiden? Voor Führer en vaderland Waarom? 20

21 NOORD-KOREA: LES 2 - WAT PROPAGANDA NIET VERMELDT... INFOFICHE LERAREN 1. BESCHRIJVING VAN HET BOEK VLUCHT UIT KAMP 14 Blaine Harden is een Amerikaanse journalist die werkt voor onder meer The New York Times en The Washinton Post. Naast zijn werk als verslaever is hij ook auteur van verschillende boeken en is hij een deskundie op het vlak van kennis van de Noord-Koreaanse politiek. In 2012 publiceerde hij het boek Escape from Camp 14. One man s remarkable odyssey from North-Korea to freedom in the West. Het boek won in 2012 de 'Grand Prix de la Bioraphie Politique' en was een jaar later finalist voor de 'Dayton Literary Peace Prize'. Zijn oorspronkelijke, Noord-Koreaanse naam luidt Shin In Geun. Teenwoordi heet hij Shin Don-hyuk, een aanpassin die hij maakte nadat hij op 22-jarie leeftijd het totalitaire Noord-Korea ontvluchtte en via China en Zuid- Korea in de VS belandde. Shin ontsnapte uit Kamp 14, een concentratiekamp voor politieke evanenen waar mensenrechten niet aan de orde zijn. Het boek aat over zijn opmerkelijke reis naar de vrijheid. 2. OPBOUW VAN DE LES 1. INLEIDING Als inleidin van deze les kan u de trailer van de film Camp 14: Total Control Zone tonen. Na een korte besprekin van de trailer op basis van de inhoudsvraajes kunt u aan de sla met framenten uit het boek Vlucht uit Kamp 14. Aanezien de etuienis van Shin Don-hyuk in beide producties centraal staat, sluiten beide realisaties oed op mekaar aan. Doel: De leerlinen maken kennis met een nieuw voorbeeld van mensenrechtenschendin in Noord- Korea. De leerlinen leren dat concentratiekampen een fenomeen van het verleden zijn. 2. WERKEN MET FRAGMENTEN UIT HET BOEK VLUCHT UIT KAMP 14 De leerlinen werken nu specifiek rond de etuienis van Shin Don-hyuk. Op basis van een aantal framenten uit het boek verwerken ze de opdrachten en krijen ze inzicht in het leven in een Noord-Koreaans concentratiekamp en leren ze waarom deze kampen bestaan. Bij de verelijkende opdracht zoeken de leerlinen door het invullen van een checklist naar elijkenissen en verschillen tussen de kampen in nazi-duitsland en die in Noord-Korea. Zo trachten ze een stereotype of clichématie interpretatie van het woord concentratiekamp te vermijden. Doel: Aan de hand van een persoonlijk verhaal verelijken de leerlinen op verschillende vlakken de concentratiekampen in Noord-Korea vandaa met die ten tijde van nazi-duitsland. De leerlinen leren dat concentratiekampen een fenomeen van het verleden zijn. 21

22 3. SYNTHESE Voor de syntheseoefenin mijn mensenrechten top 5 nemen de leerlinen de (vereenvoudide) derti artikels uit de Universele Verklarin van de Rechten van de Mens onder de loep. Op basis van de Verklarin stellen ze een top 5 van rechten samen die voor hen het belanrijkst zijn om als mens vrij te kunnen denken en handelen. Bovendien reflecteren ze over het naleven van deze vijf rechten in Belië en Noord-Korea. Belanrijk is om te vermelden dat er ook in Belië no steeds mensenrechten eschonden worden. Ten tweede is het nutti om de leerlinen duidelijk te maken dat onze blik op de schendin van mensenrechten allicht anders is dan die van Noord-Koreanen, vanwee de politieke, culturele en morele verschillen tussen Belië en Noord-Korea. Doel: Leerlinen beseffen dat het schenden van mensenrechten een domino-effect heeft. Het schenden van één mensenrecht heeft onmiddellijk een impact op andere vrijheden. Leerlinen verelijken hun eien situatie met die in Noord-Korea en tonen belan voor het naleven van mensenrechten. 4. UITBREIDING: TOTALE GEHOORZAAMHEID: DE 10 WETTEN VAN KAMP 14 Als extra focus op het leven in een Noord-Koreaans concentratiekamp kan u, als er no tijd over is, de uitbreidende oefeninen doen. De leerlinen werken verder rond het boek en stellen zich empatisch op tijdens een reflectie-oefenin. Ze werken rond de 10 wetten van Kamp 14: een reeks edrasreels die Noord-Koreaanse kampevanenen onvoorwaardelijk moeten naleven. Op die manier leren ze dat het leven in een concentratiekamp onemeen hard is, dat evanenen hun eien lot niet in handen hebben en dat overleven er er moeilijk is. Het is belanrijk om de leerlinen te laten beseffen dat het vanuit onze Westerse cultuur makkelijk lijkt om een oordeel te vellen over wat er in de Noord-Koreaanse kampen ebeurt. Het is aan de leraar om duidelijk te maken dat de concentratiekampen een complexe realiteit zijn, waar no te weini informatie over bestaat om er een concreet beeld van te vormen. Bovendien zijn de kampen een eienschap van een land waar er een totaal ander moreel referentiekader heerst en waar mensen bv. een andere blik op mensenrechten hebben dan wij. Doel: Leerlinen stellen zich empatisch op ten opzichte van het lot van concentratiekampevanenen in Noord-Korea. 22

23 NOORD-KOREA: LES 2: WAT PROPAGANDA NIET VERMELDT INLEIDING Bekijk de trailer van de film Camp 14: Total Control Zone : a. Over wie aat de film? b. Waar en wanneer denk je dat het verhaal zich afspeelt? c. Over welke problematiek aat het? d. Wie zijn de mensen die eïnterviewd worden? 2. WERKEN MET FRAGMENTEN UIT HET BOEK VLUCHT UIT KAMP 14 1) Hij heet nu Shin Don-hyuk.* Na aankomst in Zuid-Korea veranderde hij zijn naam, op zoek naar zichzelf als vrij man. Hij is knap en heeft een scherpe en alerte blik in zijn oen. Een tandarts uit Los Aneles heeft flink esleuteld aan zijn ebit dat hij in het kamp niet mocht poetsen. Zijn alehele ezondheid is uitstekend. Zijn lichaam vertoont echter de sporen van de ontberinen die hij heeft eleden bij het oproeien in een werkkamp, waarvan de Noord-Koreaanse reerin het bestaan no steeds ontkent. Aanezien hij in roei is achterebleven, is hij klein en tener 1,68 meter lan en oneveer vierenvijfti kilo zwaar. Zijn armen zijn krom door kinderarbeid. Zijn onderru en billen draen de littekens van de brandwonden die door het vuur van de folteraar werd veroorzaakt. De doorboorde huid boven zijn schaamstreek draat het littekenweefsel van de haak die hem boven het vuur op zijn plaats hield. Zijn enkels zijn beschadid door de ketenen waarmee hij tijdens zijn eenzame opsluitin ondersteboven werd opehanen. * In Noord-Koreaanse namen staan een streepjes, in Zuid-Koreaanse wel. Vrij naar HARDEN B., Vlucht uit Kamp 14, Uiteverij Balans, Amsterdam, p ) In teenstellin tot deenen die een concentratiekamp hadden overleefd, was Shin niet uit een beschaafd milieu weerukt en edwonen af te dalen in de hel. Hij was er eboren en etoen. Hij accepteerde de waarden en normen van het kamp. Hij noemde het zijn thuis. Vrij naar HARDEN B., Vlucht uit Kamp 14, Uiteverij Balans, Amsterdam, p.20 Opmerkin: in het bovenstaande frament wordt met concentratiekamp een kamp van de Nazi s bedoeld. 23

24 3) IDe Noord-Koreaanse werkkampen bestaan nu twee keer zo lan als de oelas in de voormalie Sovjet-Unie en oneveer twaalf keer laner dan de naziconcentratiekampen. Er is een discussie over waar deze kampen zich bevinden. Satellietfoto s met hoe resolutie, die iedereen met internet op Goole Earth kan vinden, tonen uitebreide, omheinde barakken die in het ruie eberte van Noord-Korea naar alle kanten uitdijen. De Zuid-Koreaanse reerin schat dat er zich oneveer evanenen in de kampen bevinden, terwijl het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken en diverse mensenrechtenoranisaties zelfs een aantal van opeven. Vrij naar HARDEN B., Vlucht uit Kamp 14, Uiteverij Balans, Amsterdam, p.21 4) Twee kampen, nummer 15 en 18, hebben heropvoedinsafdelinen, waar een aantal fortuinlijke evanenen extra onderricht krijt in de lessen van Kim Jon Il en Kim Il Sun. Als evanenen enoe van deze lessen uit het hoofd hebben eleerd en hun bewakers er van hebben overtuid dat ze voortaan loyaal zullen zijn, kunnen ze vrijelaten worden, maar ze zullen wel de rest van hun leven door de staatsveiliheid in de aten worden ehouden. Andere kampen zijn ebieden met volledie controle, waar evanenen, die onverbeterlijken worden enoemd, moeten werken tot ze er dood bij neervallen. Vrij naar HARDEN B., Vlucht uit Kamp 14, Uiteverij Balans, Amsterdam, p ) Elk jaar worden er een paar evanenen in het openbaar terechtesteld. Anderen worden doodeslaen of stiekem vermoord door bewakers, die bijna de volledie vrijheid hebben om edetineerden te mishandelen of te verkrachten. De meeste evanenen telen ewassen, delven kolen, naaien militaire uniformen of maken cement, terwijl ze op een honerdieet van maïs, kool en zout leven. Ze verliezen hun tanden, hun tandvlees wordt zwart, hun botten verzwakken en, eenmaal boven de veerti, aan ze krom lopen. Een of twee keer per jaar krijen ze nieuwe kleren; ewoonlijk werken en slapen ze in smerie vodden, en beschikken ze niet over zeep, sokken, handschoenen, onderoed of toiletpapier. Werkdaen van twaalf tot veertien uur zijn verplicht, totdat de evanenen, no voor hun vijftiste verjaarda, doodaan, meestal als evol van ziekten die erelateerd zijn aan ondervoedin. Hoewel het onmoelijk is exacte etallen te verkrijen, schatten westerse landen en mensenrechtenoranisaties dat er honderdduizenden mensen in deze kampen zijn omekomen. Vrij naar HARDEN B., Vlucht uit Kamp 14, Uiteverij Balans, Amsterdam, p.23 6) De meeste Noord-Koreanen worden zonder enie vorm van proces naar deze kampen ezonden, en velen leen daar ook het loodje zonder ook maar iets te weten van de teen hen inebrachte beschuldiinen. Ze worden meestal s nachts uit hun huizen ehaald door de Bowidu, de Staatsveiliheidsdienst, onderdeel van een politieapparaat waarvoor naar schattin mensen werken. Schuld door associatie is leaal in Noord-Korea. Een wetsovertreder wordt vaak samen met zijn ouders en kinderen opesloten. Kim Il Sun vaardide de wet in 1972 uit: Van klassenvijanden, wie ze ook zijn, moet het zaad drie eneraties lan worden vernietid. Vrij naar HARDEN B., Vlucht uit Kamp 14, Uiteverij Balans, Amsterdam, p.23 24

25 7) Van buitenaf ezien leek Noord-Korea rijp, in feite overrijp, voor het soort ineenstortin dat ik elders had ezien. In een deel van de wereld waar bijna alle anderen rijk werden, raakte zijn bevolkin steeds eïsoleerder, armer en honerier. Maar no steeds wist de Kim-familiedynastie moelijke protesten te smoren. Door totalitaire repressie hielden zij hun hopeloos verziekte staat in stand. Vanwee de ontoeankelijkheid van het land kon ik niet laten zien hoe de reerin daarin slaade. Vrij naar HARDEN B., Vlucht uit Kamp 14, Uiteverij Balans, Amsterdam, p.25 Opmerkin: in het bovenstaande frament is de ik-persoon die aan het woord is niet Shin Don-hyuk, maar de auteur: Blaine Harden. 8) Zijn bestaan als haar zoon was door bewakers ereeld. Ze kozen haar en de man die Shins vader zou worden uit als elkaars prijs in een beloninshuwelijk. Vrijezelle mannen en vrouwen sliepen op slaapzalen die naar sekse waren inedeeld. Als nietoedekeurde seks tot zwanerschap of eboorte leidde, werden de vrouw en haar baby ewoonlijk edood, zo kree ik tijdens interviews met een ex-bewaker en verscheidene ex-evanenen te horen. Zij zeiden dat vrouwen die emeenschap hadden met bewakers, in een poin om meer voedsel of emakkelijker werk te krijen, wisten dat ze veel risico namen. Als ze zwaner werden, verdwenen ze. Vrij naar HARDEN B., Vlucht uit Kamp 14, Uiteverij Balans, Amsterdam, p.35 Opmerkin: in het bovenstaande frament wordt met zijn bestaan Shins bestaan bedoeld. De ik-persoon is niet Shin Donhyuk, maar de auteur: Blaine Harden. 25

26 OPDRACHT 1. Lees de framenten en beantwoord de volende stellinen met juist of fout. Motiveer je antwoord. a. Het lichaam van Shin is etekend door vele verwondinen en littekens ten evole van ondervoedin. d. In Noord-Korea kan je niet veroordeeld worden op basis van dinen die je (root)ouders edaan hebben. b. Baby s die in het kamp eboren worden als evol van onvrijwillie seks worden weeeven voor adoptie. e. Sommie mensen kunnen na een tijd uit de concentratiekampen terukeren naar de maatschappij. c. Als je in Noord-Korea een misdaad teen de staat pleet, kan je al op basis van vermoedens en zonder eni proces naar een concentratiekamp estuurd worden. 26

27 OPDRACHT 2. a. Welk(e) boekframent(en) sluit(en) aan bij onderstaande afbeeldinen? b. Beantwoord de vraajes: Wat zie je op elke afbeeldin? Uit welke tijd stamt ze? Waar en door wie kan ze emaakt/enomen zijn? FRAGMENT: 27

28 FRAGMENT: FRAGMENT: 28

29 OPDRACHT 3. Hieronder zie je een checklist met enkele alemene eienschappen van concentratiekampen. Welke kenmerken horen bij de naziconcentratiekampen en welke bij de kampen in Noord-Korea? Opelet: De concentratiekampen in nazi-duitsland waren voor WOII, dus vanaf 1933 tot 1939, bedoeld als strafkampen voor de eien bevolkin, waaronder Duitsers en Duitse Joden. Pas wanneer Duitsland tijdens de oorlo in meerdere landen ebieden veroverde, kreen de concentratiekampen een internationaal karakter. Vul de lijst voor nazi-duitsland dus in, wat betreft de kampen tijdens de oorlo. EIGENSCHAP NAZI-DUITSLAND NOORD-KOREA Kampen voor mensen met een andere politieke visie dan die van de staat. Kampen voor mensen van een zoenaamd 'ander ras'. De kampen komen enkel voor in het eien land. De kampen bestaan enkel uit de eien bevolkin. Concentratiekampen als straf- en werkkamp. Mensen worden uitebuit en afebeuld door edwonen arbeid voor de staatseconomie. Door zware fysieke arbeid en slechte leefomstandiheden sterven veel evanenen. Concentratiekampen specifiek als vernietiinscentrum, evanenen worden systematisch vermoord (bv. aan de hand van askamers) Mensen van buitenaf weten niet dat de kampen bestaan. Via moderne technoloie en media valt het bestaan van concentratiekampen niet meer te ontkennen. Voor sommie evanenen is het toeestaan om teru te keren naar de samenlevin. De kampen hebben maximaal 12 jaar bestaan. Naast de kampen voert de reerin een oorlo, waar niet enkel de eien bevolkin de evolen van draat. Naast de kampen voert de reerin een wanbeleid, waardoor de bevolkin door honersnood en armoede er te lijden heeft. 29

30 3. SYNTHESE In deze lesbundel vindt je een vereenvoudide versie van de Universele Verklarin van de Rechten van de Mens. De Verklarin is een document dat op 10 december 1948 werd aanenomen door de Alemene veraderin van de Verenide Naties om de basisrechten van de mens, ook wel rondrechten, te omschrijven. a. Stel uit de 30 artikels van de Verklarin van de Rechten van de Mens een top 5 op met rechten die voor jou het belanrijkst zijn. b. Waarom vind je net deze rechten belanrijk? c. Worden ze in Belië naeleefd? d. Respecteert ook Noord-Korea deze rechten? Motiveer je antwoord aan de hand van voorbeelden uit deze lessenreeks. MIJN MENSENRECHTEN TOP 5: 1. _ 2. _ 3. _ 4. _ 5. _ 30

31 Artikel 1 Alle mensen worden vrij eboren en moeten op dezelfde manier worden behandeld. Artikel 2 Ieder heeft recht op alle rechten, oneacht of je jon of oud, man of vrouw bent, welke huidskleur je hebt, welke odsdienst je belijdt of welke taal je spreekt. Artikel 3 Je hebt recht op leven in vrijheid en in veiliheid. Artikel 4 Slavernij is verboden. Artikel 5 Je ma niemand martelen. Artikel 6 Je hebt recht op dezelfde beschermin als iedereen. Artikel 7 De wet moet voor iedereen hetzelfde zijn, iedereen moet volens de wet op dezelfde manier behandeld worden. Artikel 8 Je hebt recht om hulp van een rechter te vraen, als je vindt dat je volens de wetten van je land niet oed wordt behandeld. Artikel 9 Niemand heeft het recht je zonder oede reden evanen te zetten of het land uit te sturen. Artikel 10 Als je terecht moet staan, moet dat in het openbaar ebeuren. De mensen die je berechten, moen zich niet door anderen laten beïnvloeden. Artikel 11 Je bent onschuldi tot je schuld bewezen is, je hebt het recht je te verdedien teen beschuldiinen. Artikel 12 Je hebt het recht op privacy: op beschermin als iemand je lasti valt, je brieven opent of kwaad van je spreekt. Artikel 13 Je hebt het recht om te aan en te staan waar je wilt, in eien land en in het buitenland. Artikel 14 Als je slachtoffer wordt van mensenrechtenschendinen, heb je het recht om naar een ander land te aan en dat land te vraen om jou te beschermen. Artikel 15 Je hebt het recht een eien nationaliteit te hebben. Artikel 16 Je hebt het recht te trouwen en een ezin te stichten. Artikel 17 Je hebt het recht op eiendom en niemand ma je bezittinen zonder oede redenen afnemen. Artikel 18 Je hebt het recht op vrijheid van edachte, eweten en odsdienst. Artikel 19 Je hebt het recht op vrijheid van menin en meninsuitin. Artikel 20 Je hebt het recht om te veraderen als je dat wilt. Artikel 21 Je hebt het recht om deel te nemen aan de politiek van je land. Artikel 22 Je hebt het recht op maatschappelijke zekerheid en om jezelf te ontwikkelen. Artikel 23 Je hebt het recht op werk in het beroep dat je zelf kiest. Je hebt ook recht op een rechtvaardi loon voor je werk. Mannen en vrouwen moeten voor hetzelfde werk evenveel betaald worden. Artikel 24 Je hebt het recht op vrije tijd en vakantie. Artikel 25 Je hebt het recht op alles wat nodi is om ervoor te zoren dat je niet ziek wordt, een honer hebt en een dak boven je hoofd hebt. Moeder en kind hebben recht op bijzondere zor en bijstand. Artikel 26 Je hebt het recht op onderwijs dat ericht is op de volle ontwikkelin van de menselijke persoonlijkheid en op de versterkin van de eerbied voor de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden. Artikel 27 Je hebt het recht om te enieten van wat kunst en wetenschappen voortbrenen. Artikel 28 De overheid moet ervoor zoren dat er een "orde" is die al deze rechten beschermt. Artikel 29 Je hebt ook plichten teenover de mensen om je heen, zodat ook hun mensenrechten kunnen worden beschermd. De wetten in je land moen niet inaan teen deze mensenrechten. Artikel 30 Geen enkel land en een enkel mens ma proberen om de rechten te vernietien die in deze Verklarin staan. 31

32 4. UITBREIDING: TOTALE GEHOORZAAMHEID: DE TIEN WETTEN VAN KAMP 14 OPDRACHT 1. Hier onder vind je de 10 wetten van Kamp 14, het concentratiekamp waar Shin als evanene oproeide. Shin moest deze reels op de kampschool uit het hoofd leren en hij kree van de bewakers vaak bevel ze op te zeen. 1. Probeer niet te ontsnappen. 2. Niet meer dan twee evanenen moen samenkomen. 3. Steel niet. 4. Bewakers moeten onvoorwaardelijk worden ehoorzaamd. 5. Iedereen die een voortvluchtie of een verdacht fiuur ziet, moet hem direct aaneven. 6. Gevanenen moeten elkaar in de aten houden en onmiddellijk elk verdacht edra rapporteren. 7. Gevanenen moeten ruimschoots voldoen aan de arbeidstaken die ze elke da krijen. 8. Buiten de werkplek ma er een oman tussen mannen en vrouwen om privéredenen zijn. 9. Gevanenen moeten oprecht berouw hebben over hun fouten. 10. Gevanenen die wetten en reels van het kamp overtreden, zullen onmiddellijk worden doodeschoten. Vrij naar HARDEN B., Vlucht uit Kamp 14, Uiteverij Balans, Amsterdam, p Wie ontwierp de 10 wetten? Welk doel hebben ze ten opzichte van de evanenen? OPDRACHT 2. Lees onderstaand frament uit het boek Vlucht uit Kamp 14 Shin herinnert zich een stevi ebouwde, trotse twaalfjarie jonen die Ryu Hak Chul heette. Hij sliep waar hij wilde en hij was de enie jonen die een leraar een brutale mond durfde te even. Ryu liet op een da zijn werk in de steek, waarna zijn afweziheid snel werd erapporteerd. De leraar stuurde Shins klas we om de verdwenen jonen te vinden. Waarom ben je met je werk estopt en weelopen? vroe de leraar, toen Ryu was evonden en in de kolonne teru naar school was ebracht. Tot Shins verbazin bood Ryu niet zijn excuus aan. Ik kree honer, dus ik ben wat aan eten, zij hij bot. Ook de leraar was verbaasd. Praat deze hoerenzoon teru? vroe de leraar. Hij af de leerlinen bevel Ryu aan een boom vast te binden. Ze trokken zijn overhemd uit en bonden hem met draad vast. Sla hem tot hij weer normaal doet, zei de leraar. Zonder aarzelen voede Shin zich bij zijn klasenoten en beon Ryu af te ranselen. Vrij naar HARDEN B., Vlucht uit Kamp 14, Uiteverij Balans, Amsterdam, p.52 Wat vind jij verbazend aan dit frament? Welke wetten worden hier wel/ niet naeleefd? Kan je verklaren waarom Shin zijn klasenoot zonder aarzelen afranselt? Wat zou er met Shin ebeurd zijn als hij het bevel eneeerd had? 32