Studeren met een functiebeperking

Transcriptie

1 Studeren met een functiebeperking Ervaringen van studenten met een functiebeperking aan de Universiteit Leiden Rapport nr 186 Oktober 2008 G. van Duijn D.N.M. de Gruijter

2

3 Interfacultair centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing ICLON Studeren met een functiebeperking Ervaringen van studenten met een functiebeperking aan de Universiteit Leiden Rapport 186 Oktober 2008 G. van Duijn D.N.M. de Gruijter

4

5 Inhoudsopgave Samenvatting 1. Inleiding 7 2. Resultaten Algemene gegevens Start van de studie in Leiden Start van de opleiding Omgang met functiebeperking door opleiding/instelling Contacten met medestudenten, docenten en medewerkers Toetsen/tentamens Studievoortgang Fenestra en studentendecaan 19 Bijlage: De vragenlijst

6

7 Samenvatting De universiteit heeft de afgelopen jaren veel aandacht besteed aan de zorg voor studenten met een functiebeperking. In september 2006 is een actieplan opgesteld en een projectgroep ingesteld. Deze geeft uitvoering aan het plan van aanpak terugdringing belemmeringen in het HO voor studenten met een functiebeperking. De projectgroep heeft aan het ICLON gevraagd om een onderdeel van dit plan uit te voeren, namelijk via een elektronische enquête na te gaan in hoeverre studenten met een handicap problemen ervaren, of zij de voorzieningen kennen en in hoeverre zij gebruik maken van de voorzieningen. Deze rapportage behandelt de antwoorden van 132 respondenten op de aan hen gestelde vragen. Het bij de universiteit bekende aantal studenten met een beperking dat voor dit onderzoek benaderd is, ligt vrijwel zeker flink lager dan er in werkelijkheid aan de universiteit studeren. Sommige studenten met een beperking melden zich niet of niet meteen, omdat bijvoorbeeld de diagnose nog niet is gesteld of omdat de beperking zich pas gaandeweg de studie openbaart. De meeste studenten uit deze groep hebben te maken met meer dan één probleem. Veel genoemde problemen als gevolg van beperkingen betreffen voor buitenstaanders niet zichtbare beperkingen: dyslexie, energietekort, problemen met concentratie. Gemiddeld oordeelt men negatief over de voorlichting vooraf van de universiteit en de opleiding. Omdat veel van de respondenten al langer geleden begonnen zijn met de studie, betreft het hier in veel gevallen een oordeel over de situatie van een aantal jaar geleden. Niettemin blijft optimale voorlichting bij de start van de studie voor deze groep van groot belang. Veel respondenten hebben echter ook de universiteit niet vooraf benaderd met vragen over studeren met een handicap. Men blijkt ook niet zo goed bekend met de regelingen. Het oordeel over de regelingen zelf is gematigd positief. Bij alle grote faculteiten studeren substantiële aantallen studenten met een beperking. Driekwart van de respondenten is vrouw. Ten aanzien van leeftijd en de mate waarin men met de studie gevorderd is, bestaat een grote spreiding. De meeste klachten betreffen dyslexie, psychische problematiek, problemen met concentratie en energietekort.

8 Respondenten met een visuele, bewegings- of gehoorbeperking vinden gemiddeld dat de gebouwen geschikt zijn. Er bestaat wel variatie tussen de verschillende faculteiten. Het oordeel van de respondenten over de voorlichting en informatievoorziening vanuit de opleiding is gemiddeld negatief. Lang niet iedereen heeft direct bij aanvang de opleiding op de hoogte gesteld van de beperking. Bij degenen die dat wel deden, volgde in minder dan de helft van de gevallen een intake. Voor ongeveer de helft van de respondenten hoefde er bij de start van hun studie bij de opleiding niet onmiddellijk iets geregeld worden. Wanneer wel onmiddellijk actie ondernomen diende te worden, gebeurde dat ook snel. De meeste studenten hebben inmiddels contact met de studieadviseur, ongeveer de helft vanaf de start van de opleiding. De hulpvaardigheid en deskundigheid van de studieadviseur worden gewaardeerd. Wel vindt men dat de opleiding zelf te weinig doet. De respondenten zijn tevreden over de snelheid en duidelijkheid van antwoorden die ze krijgen op verzoeken om speciale regelingen. Niet zo tevreden zijn ze over de hoeveelheid begeleiding en hulpmiddelen die ze ontvangen. Ze denken dat het medewerkers vaak ontbreekt aan inzicht in wat het betekent om te studeren met een handicap. In de contacten met medestudenten en docenten voelt een meerderheid zich behandeld zoals alle andere studenten ook behandeld worden; of als een gewone student die toevallig ook nog een beperking heeft. Een aanzienlijk aantal voelt zich echter ook anders behandeld. Soms voelt dat als lastig. Maar uit toelichtingen blijkt dat onzichtbaarheid van en onbekendheid met de beperking een niet onbelangrijke rol spelen. Door onwetendheid aan de kant van studenten en docenten voelt men zich met zijn problemen vaak niet serieus genomen. Tijdens de toetsing maakt ongeveer de helft van de studenten gebruik van extra faciliteiten. Over het algemeen is men daarover tevreden. Er blijft op dit punt echter ook nog genoeg te wensen over. Dat zijn vrijwel steeds heel unieke, op de persoon en de beperking toegesneden faciliteiten. Uit de opmerkingen wordt ook duidelijk dat het verkrijgen van faciliteiten veel regelwerk met zich meebrengt, wat soms voor een volgende keer (toets) weer opnieuw moet gebeuren.

9 Veel studenten met een beperking hebben meer tijd nodig voor de studie dan er nominaal voor staat. Een groot aantal respondenten is vertraagd; men wijt dat meestal aan de functiebeperking. Enkele respondenten geven aan dat de studie hen nu eenmaal meer tijd kost en dat zelf plannen, regelen en onderhandelen ook veel tijd kost. Driekwart van de respondenten heeft contact met de studentendecaan (gehad) en is daar tevreden over. Veel respondenten hebben echter (nog) niet van de nieuwe voorziening, het Fenestra Disability Centre, gehoord en/of zijn er nog niet geweest.

10

11 1. Inleiding Uitgaande van de Wet op het Hoger Onderwijs en Wetenschappelijk onderzoek en de Algemene Wet Gelijke Behandeling op grond van handicap en ziekte, biedt de universiteit Leiden voor studenten met een functiebeperking allerlei faciliteiten. De getalenteerde (aspirant) student zal net als alle andere studenten de mogelijkheid moeten krijgen zijn/haar talent te ontplooien. In de afgelopen jaren is in het kader van het Plan van aanpak terugdringing belemmeringen in het HO voor studenten met een functiebeperking 1 vanuit de universiteit veel werk verzet, o.a. via de oprichting van het Fenestra Disability Centre (2008). Als onderdeel van dit plan van aanpak was ook een enquête over ervaren belemmeringen bij het studeren met een beperking opgenomen. Vanuit het project heeft het ICLON de opdracht gekregen om door middel van een enquête onder gehandicapte studenten na te gaan in hoeverre zij door hun handicap problemen ervaren en in hoeverre zij de speciale voorzieningen kennen en er gebruik van maken. Daartoe is in overleg met de opdrachtgever een elektronische vragenlijst samengesteld (zie Bijlage). De vragenlijst werd op 29 mei ter beantwoording open gesteld aan 315 studenten van wie op centraal niveau bekend was dat zij een handicap hebben. De enquête werd geïntroduceerd met een tekst van de vice-rector. Bovendien werd de vragenlijst bekend gemaakt in Blackboard, ze werd onder de aandacht gebracht van de studieadviseurs en op de website van Fenestra geplaatst. De gegevens in deze rapportage zijn gebaseerd op de ingevulde lijsten in de periode 29 mei tot 28 juli Op 19 juni is er een reminder gestuurd. De verwijzing naar de vragenlijst werd op 10 juli van de Fenestra site gehaald en de vragenlijst werd uiteindelijk op 27 juli dichtgezet. Op dat moment hadden 131 respondenten de vragenlijst beantwoord. Uitgaande van de g de studenten betekent dat een respons van 42%. Hierbij moet een voorbehoud gemaakt worden, de enquête is ook door begeleiders/studieadviseurs en via Blackboard onder de aandacht van studenten gebracht. Het is derhalve voorstelbaar dat een deel van de respons afkomstig is van studenten die via die weg de vragenlijst hebben ingevuld. 1 Actieplan van de Universiteit Leiden, september

12 Op de vraag hoeveel studenten met een beperking er in Leiden (of in Nederland) studeren, valt geen eenduidig antwoord te geven. Uit verschillende onderzoeken komen verschillende ramingen: Steenkamp en Bos (2005) noemen 4,5% voor het WO; Plemper (2005) geeft een schatting van 11-14% van de studentenpopulatie in het HO, waarvan circa 7% belemmeringen of hinder ervaart bij het volgen van onderwijs. Het aantal studenten met een beperking dat bij de Universiteit Leiden als zodanig bekend is, is vrijwel zeker aanmerkelijk kleiner dan het werkelijke aantal. Wanneer we de (laagste) schatting van Steenkamp en Bos aanhouden, zouden er op een totaal van ruim Leidse studenten meer dan twee maal zoveel zijn dan nu bekend zijn bij de studentendecanen. 8

13 2. Resultaten De resultaten van de 131 respondenten worden hier in een aantal, ook in de vragenlijst onderscheiden, rubrieken behandeld. De antwoorden op de gesloten vragen worden in tabellen behandeld. De vraag- en categorieteksten zijn geheel of gedeeltelijk in de tabellen opgenomen. In sommige tabellen worden percentages (berekend over de groep respondenten die de desbetreffende vraag beantwoord heeft) en aantallen respondenten weergegeven. Bij vragen met een vijfpuntsschaal (lopend van 1 tot 5) worden gemiddelden, standaardafwijkingen en aantallen gegeven. Bij de desbetreffende tabellen wordt steeds aangegeven hoe de uiterste waarden van de schaal (1 en 5) gelabeld waren. De antwoorden op de open vragen komen in dit rapport niet aan de orde; deze gegevens zijn separaat aan de opdrachtgever verstrekt. 2.1 Algemene gegevens Uit Tabel 1 kan men aflezen dat de meerderheid van de respondenten, ongeveer drie kwart, van het vrouwelijk geslacht is. Een kwart van de respondenten is ouder dan 25 jaar. Voor bijna negentig procent van de respondenten is er een diagnose voor de handicap gesteld. Aan de respondenten is allereerst gevraagd welke handicap zij hadden. Men mocht daarop meer dan één antwoord geven. Honderddertig respondenten gaven in totaal 281 antwoorden, zie Tabel 2. Zevenenvijftig respondenten gaven één probleem op, 32 respondenten twee, de overigen gaven 3 tot 6 problemen op. Er blijkt een grote variatie aan handicaps onder deze groep voor te komen. Dyslexie 2 wordt daarbij het meest genoemd; psychische problemen als tweede, gevolgd door energietekort en problemen met concentratie. 2 Ook in het gebruikersonderzoek Studeren met een handicap 2005 (F. Steenkamp & M. Bos). Choice, Leiden, oktober 2005 het meest genoemd. 9

14 Tabel 1. Geslacht en leeftijd % aantal Je bent man 23,8 31 vrouw 76,2 99 Je leeftijd jaar 4, jaar 9, jaar 10, jaar 14, jaar 11, jaar 10, jaar 7, jaar 6,9 9 > 25 jaar 25,38 33 Is er voor jouw handicap, functiebeperking of aandoening een diagnose gesteld (bijv. door een huisarts)? nee 3,8 5 ja, diagnose gesteld 88,5 116 anders 7,

15 Tabel 2. Type handicap % aantal type handicap beperkingen in bewegen 15,4 20 beperkingen in het zien 5,4 7 beperkingen bij het lezen 16,9 22 dyslexie 32,3 42 dyscalculie,8 1 problemen met het horen 3,8 5 spraakproblemen 1,5 2 energietekort 25,4 33 pijnklachten 14,6 19 chronische ziekte 20,8 27 psychische problematiek 26,2 34 autisme specrtrum stoornis 6,2 8 problemen met concentratie 25,4 33 ADHD 7,7 10 overig 13,8 18 Aan respondenten die een bewegings-, gezichts- of gehoorbeperking hadden opgegeven, werd gevraagd of de gebouwen van hun opleiding geschikt (gemaakt) waren voor mensen met hun handicap. De gemiddelde waardering is positief (Tabel 3). Letteren en de FSW krijgen een gemiddeld een waardering van 3.0 (elk met 8 respondenten). Geneeskunde met 5 respondenten krijgt gemiddeld een waardering van 4.6. De overige faculteiten zitten met de gemiddelde waardering daartussen. Tabel 3. Geschiktheid gebouwen bij bewegings-, gezichts- of gehoorbeperking (op een 5- puntsschaal heel ongeschikt heel geschikt) gem. st. afw. aantal Zijn de gebouwen van je opleiding / faculteit geschikt (gemaakt) voor mensen met jouw handicap? 3,68 1,

16 2.2 Start van de studie in Leiden Aan de respondenten werd gevraagd wat zij van de voorlichting en informatievoorziening van de universiteit vonden. De gemiddelde waardering staat in Tabel 4. Gemiddeld blijkt men niet tevreden over de voorlichting. Uit Tabel 5 blijkt overigens dat de meerderheid van de respondenten de universiteit niet van tevoren heeft benaderd met vragen over studeren met een handicap en uit Tabel 6 blijkt dat men niet zoveel van de regelingen weet. Tabel 4. Voorlichting universiteit (op een 5-puntsschaal zeer ontoereikend zeer toereikend) gem. st. afw. aantal Hoe beoordeel je de voorlichting en informatievoorziening over studeren met een handicap aan de Universiteit Leiden? 2,87 0, Tabel 5. Is de universiteit van tevoren benaderd? % aantal Heb je de universiteit benaderd met vragen over studeren met een beperking (handicap), voorafgaand aan je studie? nee 71,0 93 ja 29,0 38 Tabel 6. Bekendheid met regelingen gem. st. afw. aantal Hoe goed ben je bekend met de regelingen en faciliteiten voor studenten met een beperking? 2,94 1, Gevraagd naar de waardering van de voorlichting op aspecten, blijkt opnieuw dat men gemiddeld niet tevreden is (Tabel 7). Iets meer tevreden is men gemiddeld over de regelingen en faciliteiten zelf (Tabel 8). Tabel 7. Oordeel over voorlichting m.b.t. regelingen en faciliteiten op stellingvragen met een vijfpuntsschaal lopend van zeer mee oneens tot zeer mee eens gem. st. afw. aantal goed te vinden 2,7 1,1 122 duidelijk 2,9 1,0 119 volledig 2,9 1,

17 Tabel 8. Oordeel over de regelingen en faciliteiten op stellingvragen met een vijfpuntsschaal lopend van zeer mee oneens tot zeer mee eens gem. st. afw. aantal duidelijk 3,1 1,2 121 effectief 3,1 1,2 119 (snel) inzetbaar 3,0 1,2 116 kun je goed een beroep op doen 3,2 1, Start van de opleiding Tweeëndertig procent van de respondenten is afkomstig van de FSW (Tabel 9). Vierentwintig procent van de respondenten komt uit de Faculteit der Rechtsgeleerdheid. Uit Tabel 10 blijkt dat een vrij grote groep respondenten vijf jaar of langer over de studie (incl. doctoraal/master fase) doet. Vijfentwintig procent van de respondenten meldt met het doctoraal of de master bezig te zijn. Tabel 9. Studie aan faculteit % aantal Aan welke faculteit ben je verbonden? Archeologie 3,8 5 Geneeskunde 10,7 14 Letteren 19,1 25 Rechtsgeleerdheid 24,4 32 Sociale wetenschappen 32,1 42 Wiskunde en Natuurwetenschappen 9,2 12 Wijsbegeerte,8 1 13

18 Tabel 10. Startjaar en fase van de studie % aantal Sinds wanneer? (jaar van inschrijving) 2003 of eerder 25, , , , , ,05 4 In welke studiefase bevind je je momenteel? propedeuse 30,2 39 BA jaar 1 3,1 4 BA jaar 2 21,7 28 BA jaar 3 20,2 26 Master 14,7 19 doctoraal 10,1 13 Tabel 11. Beoordeling voorlichting en informatievoorziening over studeren met een handicap bij de eigen opleiding/faculteit (op een vijfpuntsschaal zeer ontoereikend zeer toereikend) gem. st. afw. aantal Hoe beoordeel je de voorlichting en informatievoorziening over studeren met een handicap bij jouw opleiding/faculteit? 2,37 1, Het oordeel over de voorlichting en informatievoorziening van de eigen opleiding/faculteit is negatief (Tabel 11). Een niet onaanzienlijk deel van de respondenten (41%) heeft niet onmiddellijk de opleiding van de handicap op de hoogte gesteld (Tabel 12). In een aantal gevallen werd toegelicht dat de beperking er toen niet was of dat de diagnose nog niet gesteld was. Als men de opleiding wel direct op de hoogte stelde, volgde in drieënveertig procent van de gevallen een intake. Bij bijna de helft van de respondenten was geen onmiddellijke actie noodzakelijk. Indien er actie ondernomen, werd dat gemiddeld voldoende snel gedaan (Tabel 13). 14

19 Tabel 12. De start bij de opleiding % aantal Heb je bij de start van je studie de opleiding op de hoogte gesteld van jouw beperking? Zo ja, volgde er een intake? nee 41,2 54 ja 58,8 77 nee 56,7 38 ja 43,3 29 Waren er in jouw situatie meteen al dingen die geregeld moesten worden? nee 52,8 67 ja 47,2 60 Tabel 13. Snelheid waarmee actie ondernomen is (op een vijfpuntsschaal zeer traag zeer snel) gem. st. afw. aantal Hoe snel zijn in jouw geval belemmeringen ondervangen? 3,26 1, Bijna de helft van de respondenten blijkt direct vanaf de komst in Leiden contact met de studieadviseur te hebben (Tabel 14). Slechts een klein deel van de respondenten vindt contact met de studieadviseur niet nodig. Voor zover men daarover kan oordelen, denkt men positief over deskundigheid, invloed en hulpvaardigheid van de studieadviseur (Tabel 15). Tabel 14. Contact met studieadviseur % aantal Heb je contacten met de studieadviseur? ja, vanaf mijn komst naar Leiden 49,6 63 ja, inmiddels wel 39,4 50 nee, ik heb daar geen behoefte aan 11,0 14 Tabel 15. Waardering studieadviseur op deelaspecten (op een vijfpuntsschaal onvoldoende voldoende) gem. st. afw. aantal Deskundig 3,4 1,3 115 Invloedrijk 3,3 1,2 107 Hulpvaardig 4,0 1,

20 2.4 Omgang met functiebeperking door opleiding/instelling Men vindt gemiddeld dat de opleiding niet voldoende begeleiding biedt, dat de hulpmiddelen onvoldoende zijn, en dat er te weinig aanpassingen door de opleiding geregeld zijn. Ook is men niet tevreden over de aanpassingen en meent men dat de medewerkers van de opleiding te weinig inzicht hebben in wat studeren met een handicap betekent (Tabel 16). Wel tevreden is men over de snelheid en duidelijkheid van antwoorden op verzoeken om speciale regelingen. Tabel 16. Inzet opleiding gem. st. afw. aantal Vind je dat je opleiding aan studenten met jouw functiebeperking voldoende begeleiding biedt tijdens de studie? (onvoldoende - voldoende) Hoe waardeer je de beschikbare hulpmiddelen en faciliteiten, voor zover je die nodig hebt? (ontoereikend - toereikend) In welke mate zijn (de meeste) aanpassingen geregeld door de opleiding zelf? (niet/nauwelijks - in belangrijke mate) Ben je tevreden over de aanpassingen in het onderwijs die je opleiding biedt? (ontevreden - tevreden) Krijg je voldoende snel en duidelijk een antwoord op verzoeken voor een speciale aanpassing (regeling of uitzondering)? (onvoldoende - voldoende) Vind je dat docenten en overige medewerkers voldoende inzicht hebben in wat het betekent om te studeren met een handicap? (onvoldoende - voldoende) 2,9 1, ,9 1,4 77 2,4 1,3 94 2,9 1, ,3 1, ,5 1,

21 2.5 Contacten met medestudenten, docenten en medewerkers Iets meer dan de helft van de respondenten denkt dat medewerkers en andere studenten hen als gewone studenten benaderen (Tabel 17). Dat komt in een aantal gevallen omdat buitenstaanders niet kunnen zien dat de respondent een beperking heeft (zo blijkt uit de soms gegeven toelichting). Negen procent van de respondenten denkt dat ze als lastige studenten behandeld worden. Bijna de helft van de respondenten vindt dat ze zo nodig zelf anderen moeten benaderen als dat nodig is. Wat in de ogen van sommigen ook een rol speelt is de onbekendheid met de (consequenties van de) handicap bij de buitenwacht. Tabel 17. Houding van medewerkers en medestudenten % aantal Hoe ervaar je de bejegening door docenten / medewerkers en medestudenten? als student, net als alle andere studenten 54,6 71 als student, die toevallig ook nog een beperking heeft 16,9 22 als 'lastige' student 9,2 12 anders 19,2 25 Vind je dat medewerkers of studenten meer uit eigen beweging hulp moeten aanbieden? (meer) initiatief vanuit de staf 29,1 37 zo nodig benader ik zelf wel mensen 48,8 62 weet niet / geen mening 22, Toetsen/tentamens Ongeveer de helft van de respondenten maakt gebruik van extra faciliteiten bij tentamens (Tabel 18). Respondenten met beperking in bewegen, beperking in zien, beperking bij het lezen en/of dyslexie doen, zoals verwacht, relatief vaak een beroep op extra faciliteiten. De meerderheid van degenen die van extra faciliteiten gebruik maken, is daar tevreden over. Uit de toelichting bij deze vragen bleek dat er nog wel een en ander te wensen overbleef, vrijwel altijd specifiek op de persoon en de beperking toegesneden zaken. 17

22 Tabel 18 Tentamens % aantal Maak jij gebruik van extra faciliteiten bij tentamens of toetsingen? Zo ja, zijn die faciliteiten bevredigend? nee 46,9 61 ja 53,1 69 nee 15,9 10 ja 84, Studievoortgang De meeste respondenten hebben enige studievertraging opgelopen. Tweeëndertig procent van de respondenten geeft aan dat er serieuze vertraging is en 7 procent geeft zelfs aan te overwegen met de studie te stoppen. Waar de respondenten de studievertraging aan wijten, is te vinden in Tabel 19. De respondenten konden meer dan één oorzaak van vertraging noemen. Honderdendrie respondenten gaven één of meer oorzaken aan. De meesten verwezen daarbij naar de eigen beperking (Tabel 20). In de toelichtingen bij de categorie overig werden nog andere zaken genoemd, onder andere dat met plannen en regelen en onderhandelen over faciliteiten om meerdere redenen veel tijd gemoeid kon zijn. Tabel 19 Studievoortgang % aantal Hoe verloopt de voortgang van je studie? volgens plan 20,0 26 met enige vertraging 41,5 54 met (veel) vertraging 31,5 41 nauwelijks voortgang (ik overweeg te stoppen) 6,9 9 Tabel 20 Oorzaken studievertraging % aantal vertraging een verkeerde studiekeuze 4,9 5 je eigen motivatie 15,5 16 een te optimistische planning 14,6 15 jouw beperking 80,6 83 (gebrek aan) faciliteiten 13,6 14 overig 28,

23 2.8 Fenestra en studentendecaan Blijkens Tabel 21 heeft ongeveer tweederde van de respondenten niet van Fenestra gehoord. Hierbij moet worden opgemerkt dat in de periode dat de studenten werden bevraagd Fenestra Disability Centre voor het eerst haar deuren opende. Bijna driekwart van de respondenten weet wel de weg naar de studentendecaan te vinden. Tabel 21 Fenestra en de studentendecanen % aantal Heb je van Fenestra Disability Centre gehoord? Heb je contact(en) gehad met de studentendecaan? nee 67,7 88 ja 32,3 42 nee 26,2 34 ja 73,8 96 De waardering voor de studentendecaan is groot (Tabel 22). Men vindt de decaan deskundig, invloedrijk en hulpvaardig. Het Fenestra centrum hebben de meeste respondenten (nog) nooit gezien (Tabel 23). Tabel 22 Oordeel over deskundigheid, invloed en hulpvaardigheid van de studentendecaan gem. st. afw. aantal Deskundig 4,1 1,1 95 Invloedrijk 3,9 1,1 87 Hulpvaardig 4,3,9 96 Tabel 23 Bezoek aan Fenestra % aantal Heb je Fenestra Disability Centre (al eens) bezocht? nee 86,7 111 ja 13,

24 Geraadpleegde literatuur Actieplan van de Universiteit Leiden (september 2006). In het kader van het Plan van aanpak terugdringing belemmeringen in het HO voor studenten met een functiebeperking Plemper., E. (2005) Studeren met een handicap in Belemmeringen van studenten met een lichamelijke beperking, psychische klachten of dyslexie in het Hoger Onderwijs. Utrecht, Verwey-Jonker Instituut. Steenkamp., F & M. Bos (2005) Gebruikerstoets Studeren met een handicap Studenten met een handicap over de voorlichting, begeleiding en voorzieningen bij hun opleiding en instelling. Leiden, Choice. Timmers., T. & F. Steenkamp (2008) Gebruikerstoets Studeren met een handicap Studenten met een handicap over de voorlichting, begeleiding en voorzieningen bij hun opleiding en instelling. Leiden, Choice. 20

25 EvaSys Studeren met een functiebeperking Mark as shown: Correction: Please use a ball-point pen or a thin felt tip. This form will be processed automatically. Please follow the examples shown to help optimize the reading results. 1. Intro Beste student(e), Wij doen een onderzoek onder studenten die aan de Universiteit Leiden studeren met een functiebeperking, zoals een lichamelijke handicap, chronische ziekte, dyslexie of psychische klachten. Dit doen wij om een beter zicht te krijgen op de belemmeringen die zij ervaren bij de studie. Om zo, waar mogelijk belemmeringen terug te dringen en de studie te kunnen faciliteren. Jouw medewerking aan dit onderzoek is daarvoor onmisbaar. Wij vragen je dan ook om de onderstaande vragenlijst in te vullen. Alle informatie zal vertrouwelijk worden behandeld. 2. Enkele algemene vragen 2.1 Je bent.. man vrouw 2.2 Je leeftijd... < 18 jaar 18 jaar 19 jaar 20 jaar 21 jaar 22 jaar 23 jaar 24 jaar 25 jaar > 25 jaar 2.3 Is er voor jouw handicap, functiebeperking of aandoening een diagnose gesteld (bijv. door een huisarts)? 2.4 toelichting bij anders, namelijk... nee ja, diagnose gesteld anders, namelijk (licht s.v.p. toe) 2.5 Kun je vertellen door wat voor type handicap, functiebeperking of aandoening je in het onderwijs problemen ondervindt? (meerdere antwoorden mogelijk) beperking in bewegen beperking in zien beperking bij het lezen dyslexie dyscalculie problemen met horen spraakproblemen energietekort pijnklachten chronische ziekte psychische problematiek (zoals autisme spectrum stoornis depresie en angsten) problemen met concentratie ADHD overig, namelijk... (licht s.v.p. toe) 2.6 toelichting bij overig, namelijk... Onderstaande vraag dient alleen beantwoord als bij de voorgaande vraag naar de aard van de beperking een bewegings-, gezichts- of gehoorbeperking is aangekruist 2.7 Zijn de gebouwen van je opleiding / faculteit geschikt (gemaakt) voor mensen met jouw handicap? (we bedoelen hierbij de toegankelijkheid en begaanbaarheid, bijvoorbeeld door drempels, liften, breedte van de deuren, aangepaste toiletten, ringleidingen enzovoorts) heel ongeschikt heel geschikt n.v.t. 3. Jouw start van de studie aan de Universiteit Leiden F947U0P1PL0V , Page 1/5 SAMPLE

26 EvaSys Studeren met een functiebeperking 3. Jouw start van de studie aan de Universiteit Leiden [Continue] 3.1 Hoe beoordeel je de voorlichting en informatievoorziening over studeren met een handicap aan de Universiteit Leiden? (hierbij bedoelen we brochures, studiegids, studentenstatuut, examenreglement, website, enz.) zeer ontoereikend zeer toereikend 3.2 Heb je de universiteit benaderd met vragen over studeren met een beperking (handicap), voorafgaand aan je studie? 3.3 Zo ja, hoe (goed) werd je doorverwezen? nee ja 3.4 Hoe goed ben je bekend met de regelingen en faciliteiten voor studenten met een beperking? heel slecht Wat vind je van de voorlichting over regelingen en faciliteiten voor studenten met een beperking? 3.5 goed te vinden zeer mee zeer mee oneens eens 3.6 duidelijk zeer mee oneens 3.7 volledig zeer mee oneens Wat vind je van de regelingen en faciliteiten zelf? 3.8 duidelijk zeer mee oneens 3.9 effectief zeer mee oneens 3.10 (snel) inzetbaar zeer mee oneens 3.11 kun je goed een beroep op doen zeer mee oneens zeer mee eens zeer mee eens zeer mee eens zeer mee eens zeer mee eens zeer mee eens heel goed n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. 4. De studie aan jouw opleiding 4.1 Aan welke faculteit ben je verbonden? Archeologie Geneeskunde Godsdienstwetenschappen Kunsten Letteren Rechtsgeleerdheid Sociale wetenschappen Wiskunde en Natuurwetenschappen Wijsbegeerte 4.2 Welke opleiding volg je daar? 4.3 Sinds wanneer? (jaar van inschrijving) 2003 of eerder In welke studiefase bevind je je momenteel? propedeuse BA jaar 1 BA jaar 2 BA jaar 3 Master doctoraal 4.5 Hoe beoordeel je de voorlichting en informatievoorziening over studeren met een handicap bij jouw opleiding / faculteit? (hierbij bedoelen we brochures, studiegids, studentenstatuut, examenreglement, website, enz.) zeer ontoereikend zeer toereikend n.v.t. 4.6 Heb je bij de start van je studie de opleiding op de hoogte gesteld van jouw beperking? 4.7 Zo nee, kun je toelichten waarom niet? nee ja 4.8 Zo ja, volgde er een intake? nee ja n.v.t F947U0P2PL0V , Page 2/5 SAMPLE

27 EvaSys Studeren met een functiebeperking 4. De studie aan jouw opleiding [Continue] 4.9 Indien er een intake was, hoe heb je die ervaren? 4.10 Waren er in jouw situatie meteen al dingen die geregeld moesten worden? 4.11 Zo ja, licht s.v.p. toe nee ja 4.12 Hoe snel zijn in jouw geval belemmeringen ondervangen? 4.13 Heb je contacten met de studieadviseur? ja, vanaf mijn komst naar Leiden zeer traag zeer snel n.v.t. ja, inmiddels wel nee, ik heb daar geen behoefte aan Is jouw studieadviseur voldoende deskundig / invloedrijk/ hulpvaardig om je (vlot) te kunnen helpen? 4.14 Deskundig onvoldoende voldoende n.v.t. / weet niet 4.15 Invloedrijk onvoldoende voldoende n.v.t. / weet niet 4.16 Hulpvaardig onvoldoende voldoende n.v.t. / weet niet 4.17 Ruimte voor toelichting 5. Jouw oordeel over de manier waarop je opleiding/ instelling met je functiebeperking omgaat. 5.1 Vind je dat je opleiding aan studenten met jouw functiebeperking voldoende begeleiding biedt tijdens de studie? onvoldoende voldoende n.v.t. 5.2 Hoe waardeer je de beschikbare hulpmiddelen en faciliteiten, voor zover je die nodig hebt? (We bedoelen hierbij rust- of werkruimtes, werkplekaanpassingen, extra verlichting, scanner, computeraanpassingen zoals spraak of braille, ringleiding) als ontoereikend als toereikend n.v.t. 5.3 In welke mate zijn (de meeste) aanpassingen geregeld door de opleiding zelf (zonder dat je ze steeds zelf moet regelen? niet of nauwelijks in belangrijke mate n.v.t. 5.4 Ben je tevreden over de aanpassingen in het onderwijs die je opleiding biedt? (we bedoelen hierbij aanpassingen aan het rooster, inleverdata, andere les- en tentamenvormen, alternatieve opdrachten, andere stagemogelijkheden) ontevreden tevreden n.v.t. 5.5 Krijg je voldoende snel en duidelijk een antwoord op verzoeken voor een speciale aanpassing (regeling of uitzondering)? onvoldoende voldoende n.v.t. F947U0P3PL0V , Page 3/5 SAMPLE

28 EvaSys Studeren met een functiebeperking 5. Jouw oordeel over de manier waarop je opleiding/ instelling met je functiebeperking omgaat. [Continue] 5.6 Vind je dat docenten en overige medewerkers voldoende inzicht hebben in wat het betekent om te studeren met een handicap als de jouwe? (hierbij bedoelen we dat de docenten en overige medewerkers begrip voor jou en voldoende kennis van zaken hebben, en hierdoor op een geschikte wijze met jouw handicap omgaan) onvoldoende voldoende n.v.t. 6. Contacten met medestudenten, docenten en medewerkers 6.1 Hoe ervaar je de bejegening door docenten / medewerkers en medestudenten? als student, net als alle andere studenten als student, die toevallig ook nog een beperking heeft als 'lastige' student anders, namelijk... (licht s.v.p. toe) 6.2 toelichting bij bejegening anders, namelijk Vind je dat universitaire medewerkers of studenten, die weet hebben van jouw beperking, meer uit eigen beweging hulp moeten aanbieden, of vind je dat ze moeten wachten tot jij hen benadert? (meer) initiatief vanuit de staf zo nodig benader ik zelf wel mensen weet niet / geen mening 7. Toetsen / tentamens 7.1 Maak jij gebruik van extra faciliteiten bij tentamens nee ja of toetsingen? 7.2 Zo ja, zijn die faciliteiten bevredigend? nee ja n.v.t. 7.3 Wat kan er wat jou betreft nog beter? 8. Studievoortgang 8.1 Hoe verloopt de voortgang van je studie? volgens plan met enige vertraging nauwelijks voortgang (ik overweeg te stoppen) met (veel) vertraging 8.2 Indien je te maken hebt met studievertraging, waaraan schrijf je dat toe? (meerdere antwoorden mogelijk) een verkeerde studiekeuze je eigen motivatie een te optimistische planning jouw beperking (gebrek aan) faciliteiten anders, namelijk 8.3 Toelichting bij studievoortgang / studievertraging 9. Fenestra Disability Centre center en de studentendecaan 9.1 Heb je van Fenestra Disability Centre gehoord? nee ja 9.2 Heb je contact(en) gehad met de studentendecaan? nee ja Zo ja, is de studentendecaan voldoende deskundig / invloedrijk/ hulpvaardig om je (vlot) te kunnen helpen? 9.3 Deskundig onvoldoende voldoende n.v.t. / weet niet 9.4 Invloedrijk onvoldoende voldoende n.v.t. / weet niet F947U0P4PL0V , Page 4/5 SAMPLE

29 EvaSys Studeren met een functiebeperking 9. Fenestra Disability Centre center en de studentendecaan [Continue] 9.5 Hulpvaardig onvoldoende voldoende n.v.t. / weet niet 9.6 Heb je Fenestra Disability Centre (al eens) bezocht? nee ja 9.7 Zo ja, wat vond je ervan? 10. Tot slot 10.1 Heb je naar aanleiding van deze vragen nog opmerkingen? Bedankt voor je medewerking F947U0P5PL0V , Page 5/5 SAMPLE

30