Inhoudsopgave Voorwoord BOVO Haaglanden Ondersteuning voor po en vo Communicatie Nieuwsberichten...

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Inhoudsopgave... 1. Voorwoord... 3. 1. BOVO Haaglanden... 4 1.1. Ondersteuning voor po en vo... 4 1.2. Communicatie... 4 1.3. Nieuwsberichten..."

Transcriptie

1 versie 2

2 Versie Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 Voorwoord BOVO Haaglanden Ondersteuning voor po en vo Communicatie Nieuwsberichten Informatie voor ouders BOVO starterscursussen Onderwijs Transparant starterscursus Het basisschooladvies Vorming van het basisschooladvies Het basisschooladvies in het onderwijskundig rapport Het adviesgesprek Onenigheid over het basisschooladvies Heroverweging BSA na eindtoets Testen en toetsen Leerlingvolgsysteem DL (Didactische leeftijd) DLE (Didactisch leeftijd equivalent) LA (Leerachterstand) Adaptief toetsen Drempelonderzoek Eindtoets Welke leerlingen maken de centrale eindtoets? Referentieniveaus taal- en rekenen Intelligentieonderzoek Sociaal-emotioneel onderzoek Aanvragen LWOO en PrO Regeling screenings- en testinstrumenten LWOO & PrO Onderwijstypen vo Praktijkonderwijs (PrO) Instroom Uitstroom Vmbo Onderbouw VMBO Sectoren in het vmbo Leerwegondersteunend onderwijs

3 Versie Basisberoepsgerichte leerweg (BBL) Kaderberoepsgerichte leerweg (KBL) Gemengde leerweg Theoretische leerweg (TL) Vmbo vakscholen Het nieuwe vmbo in een notendop (vanaf ) Havo en vwo Onderbouw Bovenbouw Voortgezet speciaal onderwijs (VSO) Kopklas Internationale Schakelklas vo (ISK) BOVO vergoedingsregelingen Vergoeding van intelligentieonderzoek (CAP) Vergoeding van sociaal-emotioneel onderzoek (SEM) Checklist vo voor ouders Schooltype De schoolomgeving De schoolorganisatie De leerlingen in het eerste jaar Wat er gebeurt voor, tijdens en na de lessen Het contact met de ouders Het schoolklimaat De vorderingen en resultaten De begeleiding van leerlingen Extra activiteiten voor de leerlingen Bijlage 1. BOVO vergoedingsregeling CAP documenten Bijlage 2. Brief BOVO vergoedingsregeling SEM incl. bijlagen Bijlage 3. RVC regeling toetsen en instrumenten

4 Versie Voorwoord Het BOVO handboek biedt achtergrondinformatie en praktische richtlijnen voor leerkrachten van groep 8 en ander onderwijspersoneel, die betrokken zijn bij de overstap van basisschoolverlaters in de BOVO regio Haaglanden. Het BOVO handboek dient aanvullend naast het BOVO procedureboek gebruikt te worden. Het BOVO handboek is ten opzichte van vorig schooljaar op een aantal punten aangepast. De indeling van de hoofdstukken is iets gewijzigd; informatie over het basisschooladvies (BSA) is naar voren gehaald (hoofdstuk 2) en de informatie over de vo onderwijstypen juist naar achteren verplaatst (hoofdstuk 4). Aan hoofdstuk 3 Testen & toetsen is informatie over adaptief toetsen toegevoegd. Het hoofdstuk met informatie over de Regionale Verwijzingscommissie (RVC-VO) is in zijn geheel weggelaten, aangezien de RVC-VO per 1 januari 2016 is opgeheven. De aanvragen voor Praktijkonderwijs (PrO) en leerwegondersteunend onderwijs (LWOO) dienen vanaf dit schooljaar bij de Commissie van Deskundigen van het samenwerkingsverband vo (SWVZHW) te worden ingediend. Kijk voor de laatste versie van het BOVO handboek op 3

5 Versie BOVO Haaglanden 1.1. Ondersteuning voor po en vo BOVO Haaglanden ondersteunt po- en vo-scholen bij de jaarlijkse uitvoering van de BOVO procedure. De ondersteuning bestaat o.a. uit: het uitbrengen van een BOVO tijdpad; het uitbrengen van een BOVO procedureboek en handboek; gerichte voorlichtingsbijeenkomsten aan betrokken onderwijspersoneel; het beantwoorden van 2 e lijns helpdeskvragen; het informeren van betrokken onderwijspersoneel per brief en nieuwsberichten; dossierbegeleiding po-vo (leerlingen die moeilijk plaatsbaar zijn Communicatie BOVO communiceert hoofdzakelijk via en gebruikt hiervoor de adressen die door de scholen zijn opgegeven in Onderwijs Transparant (POVO OT). BOVO raadt u aan om in POVO OT ook de adressen van uw directie, intern begeleider en het algemene adres van de school op te nemen. Daarnaast onderhoudt BOVO een informatieve website waarop de laatste ontwikkelingen worden bijgewerkt Nieuwsberichten Elke maand verstuurt BOVO een nieuwsbericht met actuele informatie met betrekking tot de BOVO procedure. De nieuwsberichten zijn ook te downloaden vanaf de website Informatie voor ouders Omdat ouders een belangrijke rol spelen binnen het overstapproces po-vo, maakt BOVO ieder jaar een PowerPoint presentatie ( Goed op weg naar het vo ), die po-scholen kunnen gebruiken bij hun informatieavond voor ouders. In november worden via de po-scholen de BOVO ouderfolders verspreid. Er is een reguliere ouderfolder en een ouderfolder passend onderwijs. Nb. BOVO biedt alleen ondersteuning aan scholen en is geen gesprekspartner voor ouders. Met vragen, opmerkingen of klachten t.a.v. de BOVO procedure kunnen ouders zich richten tot de schoolleiding of het bestuur van de school BOVO starterscursussen Jaarlijks organiseert BOVO voor onderwijspersoneel starterscursussen, die in het teken staan van de overstap naar het vo. De bijeenkomsten zijn er voor iedereen die met BOVO te maken heeft en er meer over wil weten. Onderwijspersoneel met weinig of geen ervaring met BOVO wordt sterk aangeraden gebruik te maken van de bijeenkomsten. Mensen die hun kennis en vaardigheden willen opfrissen, uitbreiden of ervaringen willen uitwisselen zijn ook van harte welkom. 4

6 Versie Onderwijs Transparant starterscursus In de starterscursus over Onderwijs Transparant wordt geleerd om te gaan met de module POVO OT en worden praktische tips met betrekking tot het werken met de digitale applicatie van Onderwijs Transparant uitgewisseld. 5

7 Versie Het basisschooladvies Het basisschooladvies (BSA) is leidend in de overstap naar het voortgezet onderwijs en bepaalt in grote mate de verdere schoolcarrière van de leerling. Het basisschooladvies dient een betrouwbare weergave te zijn van de capaciteiten van een leerling. Een transparante onderbouwing draagt bij aan een soepele overstap naar een passende onderwijsvorm in het vo Vorming van het basisschooladvies 1 Het basisschooladvies wordt vastgesteld na overleg door verschillende partijen binnen de school. Het totaalbeeld wordt gevormd door een combinatie van test- en toetsresultaten, leerlingkenmerken, en de visie van de school. De directie van de basisschool is eindverantwoordelijke van het basisschooladvies. Basisscholen zijn wettelijk verplicht alle leerlingen vóór 1 maart een (schriftelijk vastgelegd) schooladvies te geven. Afbeelding 1. Onderdelen op basis waarvan het BSA wordt vastgesteld Test- en toetsresultaten Leerlingkenmerken Visie van de school Leerlingvolgsysteem Drempelonderzoek Intelligentieonderzoek Cito Entreetoets Methodegebonden toetsen Inzet en motivatie Concentratie Huiswerkplanning Sociaal-emotioneel welzijn Thuissituatie Leerkracht groep 7 en evt. groep 6 Leerkracht groep 8 IB er De directie 2.2. Het basisschooladvies in het onderwijskundig rapport Het basisschooladvies wordt opgenomen in het onderwijskundig rapport (OKR). Daarnaast bevat het OKR allerlei leerlinggegevens, zoals test- en toetsgegevens, een typering van de leerling, specifieke leerlingkenmerken en punten waarop mogelijk extra ondersteuning nodig is. Alle gegevens in het OKR gezamenlijk dienen het basisschooladvies te onderbouwen. Scholen zijn verplicht ouders tijdig op de hoogte te stellen van het basisschooladvies en de inhoud van het OKR Het adviesgesprek In de overstap naar het vo spelen ouders een belangrijke rol. Zij hebben de taak om een voschool te selecteren en hun kind tijdig aan te melden. De po-school heeft hierbij een informerende en ondersteunende rol, waarbij goede communicatie een vereiste is. 1 Zie menu Schooladvies voor de Handreiking schooladvies van ITS 6

8 Versie In het adviesgesprek communiceert de basisschool het basisschooladvies en hoe dit tot stand gekomen is. Scholen bepalen zelf op welk moment dit gesprek plaats vindt. Soms organiseren scholen meer dan één gesprek, waarbij in het eerste gesprek een voorlopig advies wordt meegegeven. Steeds vaker hanteren scholen een meerjarenadviseringsbeleid, waarbij bijv. eind groep 7 al een voorlopig advies wordt kenbaar gemaakt Onenigheid over het basisschooladvies Het kan voorkomen dat de ouders het niet eens zijn met het basisschooladvies. De school gaat hierover in gesprek met de ouders. Het is aan te raden dit gesprek met z n tweeën te voeren en hiervan aantekeningen te maken. Bereid het goed gesprek voor: zet alle overwegingen t.a.v. het basisschooladvies op een rij; gebruik objectieve test- en toetsresultaten; maak inzichtelijk hoe leerlingkenmerken, zoals werkhouding zijn meegewogen; wees u bewust van subjectieve beoordelingen: Hij/zij is zo n harde werker, dus laten we hem/haar een kans geven. Tijdens het gesprek kan de school zijn standpunt verduidelijken en kunnen ouders hun eigen visie kenbaar maken. Leg uit dat het basisschooladvies wordt gebaseerd op wat de leerling in zijn/haar tijd op de basisschool heeft laten zien. Leg uit dat het niet mogelijk is te adviseren op basis van wat een leerling mogelijk in zijn/haar mars heeft; de leerling moet dit laten zien. Ter overweging: Indien een leerling een bepaald niveau niet heeft kunnen laten zien in een bekende, relatief kleine setting van de basisschool, vraag u dan af of dit wel zou kunnen op het vo waar de leerling wordt geconfronteerd met meer eigen verantwoordelijkheid, wisselende docenten en meer huiswerk. Wanneer u de ouders niet kunt overtuigen en zij het oneens blijven met de visie van de school, stel dan een vervolggesprek voor. Als ouders en de basisschool het oneens blijven, hebben ouders het recht om hun standpunt schriftelijk vast te leggen. Deze wordt door de basisschool als bijlage toegevoegd aan het OKR Heroverweging BSA na eindtoets De eindtoets is verplicht voor alle leerlingen van reguliere po-scholen en wordt in de meeste gevallen afgenomen wanneer de leerling al is toegelaten tot het vo. Wanneer het toetsadvies (=uitslag) van de eindtoets hoger 2 uitkomt dan het BSA, dan is de po-school verplicht het advies te heroverwegen. N.a.v. de heroverweging beslist de po-school of het BSA wordt herzien (d.w.z. naar boven toe bijgesteld) óf dat het BSA niet wordt herzien. Voor een goede procesgang van bovenstaande is het belangrijk stil te staan bij de volgende punten: leg vast hoe je de heroverwegingen organiseert (wanneer, wie?); 2 Indien het toetsadvies van een eindtoets lager is dan het BSA, dan wordt er niet heroverwogen. 7

9 Versie bepaal een richtlijn wanneer je wel/niet overgaat tot het herzien van een advies; bepaal in welke individuele gevallen je mogelijk zou kunnen afwijken van de richtlijn; leeg vast wanneer je de toetsuitslag en evt. heroverweging en herzien BSA communiceert naar ouders; bepaal hoe en wanneer je het vo informeert over herziene adviezen (zij moeten immers uitzoeken of ze de leerling op het niveau van het herziene advies kunnen plaatsen en dit afstemmen met de ouders!). In wezen draait alles om duidelijke communicatie richting ouders en de vo-school. Wanneer ouders vooraf duidelijk weten wat ze kunnen verwachten, dan is de kans kleiner dat ze hier tegen in het verweer komen. Nb. Het kan voorkomen dat het BSA herzien is en dat de vo-school geen plek kan aanbieden op het hogere onderwijstype. Wanneer ouders dan besluiten op zoek te gaan naar een andere school, is het raadzaam duidelijk afspraken te maken t.a.v. het terugtrekken van de leerling. Spreek in ieder geval met ouders af of zij bij terugtrekking nog aanspraak kunnen maken op de dan vrijgekomen plek, mocht de toelating op een andere vo-school niet lukken. 8

10 Versie Testen en toetsen Didactische toetsen zeggen iets over de leervorderingen van leerlingen. De score op een didactische toets wordt afgezet tegen de didactische leeftijd van een leerling (aantal maanden onderwijs). Hiermee wordt het leerrendement bepaald en kunnen leerachterstanden berekend worden. Didactische toetsen van het leerlingvolgsysteem of bijv. het Drempelonderzoek vormen een belangrijk gegeven voor het basisschooladvies. Ook worden didactische toetsen gebruikt voor de aanvraag van LWOO of PrO. Hiervoor wordt naar de volgende 4 leergebieden gekeken: technisch lezen, begrijpend lezen, spelling en inzichtelijk rekenen Leerlingvolgsysteem Po-scholen (uitgezonderd S(B)O-scholen) zijn verplicht een leerlingvolgsysteem te gebruiken om de leervorderingen van hun leerlingen bij te houden. Het Cito LVS wordt het meest gebruikt. Hierbij worden 2 keer per jaar toetsen afgenomen (begrijpend lezen vanaf groep 5 wordt 1 keer per jaar afgenomen). De naam van deze toetsen verwijst naar het moment waarop ze zijn afgenomen (bijv. M7 midden groep 7 en E5 eind groep 5). Van sommige toetsen is ook een B-versie beschikbaar (B8 begin groep 8). Gedurende de basisschoolperiode laten deze toetsen de groei van de leerlingen (DLE) zien op verschillende vakgebieden. Deze groei wordt afgezet tegen het feitelijke aantal onderwijsmaanden (DL) DL (Didactische leeftijd) De didactische leeftijd wordt berekend door het aantal maanden te tellen dat een leerling onderwijs heeft ontvangen. Per leerjaar worden 10 maanden gerekend, de telling begint bij groep 3 en als een leerling doubleert wordt er tot maximaal 60 maanden doorgeteld. Een leerling met DL 15 volgt anderhalf jaar onderwijs (halverwege groep 4). Een leerling met een DL 54 heeft dus 54 maanden onderwijs gevolgd en zit dus normaal gesproken al 4 maanden in groep 8. Afbeelding 2. Didactische leeftijd gedurende de basisschoolperiode DLE (Didactisch leeftijd equivalent) Het didactisch leeftijdsequivalent drukt de score uit in maanden onderwijs, die een leerling behaalt op een toets. Bij een ideale schoolloopbaan loopt de DLE gelijk met de DL. Een goede leerling voldoet al op jongere leeftijd aan de toetseisen (DLE is gelijk of hoger dan DL), een zwakke leerling vertoont een achterstand (DLE is lager dan DL). 9

11 Versie LA (Leerachterstand) Door de formule 1-(DL/DLE) wordt de leerachterstand in procenten uitgedrukt. Waarbij 0, 41 staat voor 41% Adaptief toetsen Leerlingen die een te moeilijke toets maken kunnen gefrustreerd raken, waardoor het resultaat niet betrouwbaar is. Dit betekent dat aan basisschoolverlaters soms beter toetsen uit groep 7 of zelfs een lagere groep kunnen worden voorgelegd. Men noemt dit adaptief toetsen. Voor de aanvraag LWOO of PrO is het verplicht adaptief te toetsen. Bij adaptief toetsen maak je zelf een inschatting van het niveau waarop de leerling getoetst moet worden. Bijvoorbeeld door te kijken op welk niveau het kind in de klas werkt of naar de score die behaald is op de laatst afgenomen toets. Indien de uitslag van de door jou gekozen toets 10 of meer DLE punten hoger of lager uitvalt ten opzichte van de DLE-norm, dan dient er door- of teruggetoetst te worden. Zie onderstaande tabel. Toetsniveau DLE-norm DLE-marge M5 DLE= E5 DLE= M6 DLE= E6 DLE= M7 DLE= E7 DLE= M8 DLE= E8 DLE= Voorbeeld: Als je denkt dat een leerling in januari van groep 8 een leerachterstand van ongeveer 1 jaar heeft, neem je bij hem geen M8-toets af, maar een M7-toets. Volgens bovenstaand schema mag je verwachten dat de leerling op deze toets een DLE-score gaat halen van ongeveer 45 met een marge tussen de 35 en 55. Als de score netjes binnen deze marge valt, is er niets aan de hand. Maar als deze M7-toets te moeilijk blijkt en een DLE-score van 33 wordt behaald, moet je een toets van een lager niveau bij hem af te nemen. Als hij de toets juist heel goed maakt en een DLE-score zou halen die hoger is dan 55, moet je hem gaan doortoetsen. 10

12 Versie Drempelonderzoek Het Drempelonderzoek bestaat uit vijf didactische toetsen, te weten: begrijpend lezen, rekenen, technisch lezen, spelling en woordenschat (het leerdomein woordenschat is geen onderdeel van de procedure voor LWOO of PrO, maar geeft wel aanwijzingen voor juiste advisering). Het Drempelonderzoek is een adaptieve toets, omdat de opgaven eenvoudig starten en steeds wat moeilijker worden. Leerlingen maken de toets tot het niveau dat ze aan kunnen. Per leerdomein zetten de leerlingen zichzelf in een rij. De scores van het Drempelonderzoek worden weergegeven op 2 formulieren. Met behulp van het plaatsbepalingsformulier worden de individuele scores van leerlingen vergeleken met scores van verschillende onderwijstypen. Het didactisch profiel van de leerling wordt vertaald in een plaatsingsadvies op basis van een veilige plek voor de leerling. Een leerling is veilig als ongeveer 20% van de leerlingen in zijn omgeving minder weten/kunnen Eindtoets Basisschoolverlaters zijn verplicht een eindtoets te maken die hun taal- en rekenvaardigheid meet. Daarnaast kan de toets facultatief ook andere kennis en vaardigheden in kaart brengen, bijvoorbeeld op het gebied van wereldoriëntatie. De po school kiest één eindtoets voor al haar basisschoolverlaters Welke leerlingen maken de centrale eindtoets? Alle basisschoolverlaters in het reguliere basisonderwijs maken een eindtoets, ook leerlingen met speciale ondersteuningsbehoeften. Voor deze leerlingen kan de school de omstandigheden aanpassen (rustige plek, korte onderbrekingen, extra tijd). Bovendien stellen de toetsaanbieders aangepaste versies ter beschikking, zoals een gesproken versie voor leerlingen met dyslexie en een versie in grote letters of in braille voor leerlingen met een visuele beperking. Scholen voor speciaal (basis)onderwijs hoeven in 2016 nog geen eindtoets af te nemen, maar mogen dit uiteraard wel doen. Op termijn zijn ook deze scholen verplicht om een eindtoets af te nemen. Nb: Indien PrO-leerlingen de Centrale eindtoets of de IEP eindtoets maken, houd er dan rekening mee dat zij in alle gevallen een hoger toetsadvies zullen behalen dan het eerder gegeven praktijkonderwijsadvies. Op beide eindtoetsen is het niet mogelijk om op het niveau praktijkonderwijs te scoren. Communiceer dit vooraf met ouders om verwarring te voorkomen Referentieniveaus taal- en rekenen Met het oog op het belang van een doorgaande leerlijn, staan vanaf schooljaar de referentieniveaus taal en rekenen centraal in de eindtoets. De eindtoets meet in hoeverre leerlingen de referentieniveaus beheersen, in ieder geval op het gebied van de leesvaardigheid, taalverzorging en de algemene rekenvaardigheid (eventueel onderscheiden naar de domeinen getallen, verhoudingen, meten en meetkunde en verbanden). De eindtoets kan ook andere domeinen van het referentieniveau taal toetsen, bijvoorbeeld de schrijfvaardigheid. 11

13 Versie Intelligentieonderzoek De uitslag van een intelligentieonderzoek kan middels een profielblad worden meegezonden met het onderwijskundig rapport. Voorbeelden van intelligentieonderzoeken zijn o.a. de WISC- III, SON-R 6-40, NIO en NDT. Intelligentieonderzoeken die individueel afgenomen worden (vb. WISC III) verdienen de voorkeur boven klassikaal afgenomen onderzoeken. Voor delen van de leerlingenpopulatie blijken klassikale, schriftelijke tests niet geschikt. Dit hangt bijvoorbeeld samen met ernstige taal- en leesproblemen van de leerling, als gevolg van dyslexie, een spraak- taalstoornis of Nederlands als tweede taal. Klassikale intelligentieonderzoeken als de NIO en de NDT zijn wel toegestaan, omdat individueel onderzoek voor alle leerlingen met een LWOO- of PrO-niveau voor basisscholen vaak niet realiseerbaar is. BOVO raadt basisscholen aan de uitslag op de NIO of NDT te toetsen aan eventueel eerder onderzoek dat gedaan is en aan de eigen mening van de school over de leerling. Mocht de uitslag hiermee niet in overeenstemming zijn, kan de basisschool, indien (financieel) mogelijk, er toe besluiten bij een leerling alsnog een individueel intelligentieonderzoek af te laten nemen. Bij anderstalige leerlingen die afkomstig zijn uit het buitenland en slechts kort Nederlandstalig onderwijs hebben gevolgd kunnen non-verbale intelligentietesten worden afgenomen, zoals de WNV-NL of de SON R Als bandbreedte voor LWOO en PrO adviseert BOVO: Schooltype Intelligentiequotiënt binnen de bandbreedte: PrO 55 t/m 80 LWOO 75 t/m t/m 120 Nb. Met een IQ scoren leerlingen in het twijfelgebied LWOO/PrO Sociaal-emotioneel onderzoek Sociaal-emotioneel onderzoek kan nodig zijn om een leerling in aanmerking te laten komen voor LWOO. Vermoedelijke LWOO-leerlingen, die op het intelligentieonderzoek hoog scoren (IQ 91 t/m 120) kunnen toch toegelaten worden tot LWOO, indien er bij de leerling sprake is van sociaal-emotionele problematiek. Het gaat dan om problematiek op het gebied van faalangst, prestatiemotivatie of sociaal-emotionele instabiliteit waardoor het onderwijsleerproces substantieel wordt belemmerd. De sociaal-emotionele problematiek dient te worden aangetoond met behulp van sociaalemotionele testinstrumenten. De uitslagen op zichzelf zijn niet voldoende. Er moet sprake zijn van sociaal-emotionele problematiek in relatie tot de leerprestaties. Daarom is een schriftelijk oordeel van een bevoegd professional, op basis van één of meer toegestane instrumenten, vereist. Het ministerie stelt jaarlijks vast welke toetsen zijn toegestaan. 12

14 Versie Nb. Om in aanmerking te komen voor LWOO is het aantonen van sociaal-emotionele problematiek alleen niet voldoende! Er moeten altijd leerachterstanden zijn (op 2 gebieden >25%, waarvan minimaal één gebied begrijpend lezen of rekenen Aanvragen LWOO en PrO Leerlingen die zijn aangewezen op het LWOO (Leerwegondersteunend onderwijs) of toelaatbaar zijn tot het PrO (praktijkonderwijs) hebben een aanwijzing of toelaatbaarheidsverklaring nodig. De daadwerkelijke aanvraag hiervoor wordt altijd gedaan door de vo-scholen, waarop de leerlingen worden aangemeld. De po-scholen zorgen voor de juiste didactische toetsen, intelligentieonderzoek en evt. sociaal-emotioneel onderzoek en een motivering in het OKR. Voorheen werden beschikkingen aangevraagd bij de Regionale Verwijzingscommissie (RVC-VO). Met ingang van 1 januari 2016 is deze taak overgedragen aan het samenwerkingsverband vo: SWVZHW Regeling screenings- en testinstrumenten LWOO & PrO Elk schooljaar publiceert het ministerie een Regeling met toegestane instrumenten voor de indicatiestelling LWOO en PrO (dit jaar voor overstappers die in starten op het vo). Het gaat om instrumenten voor het meten van intelligentie, sociaal-emotionele problematiek en leerachterstanden. Instrumenten die niet op deze lijst staan worden niet aanvaard voor de LWOO- of PrO-aanvraag. De regeling wordt ieder jaar begin september uitgegeven. De regeling is aan het BOVO handboek toegevoegd als Bijlage 3. Om de aanvragen zonder vertraging te laten verlopen, raden wij de scholen aan om dit document ieder jaar goed te bestuderen. 13

15 Versie Onderwijstypen vo De BOVO procedure heeft betrekking op basisschoolverlaters die in de BOVO regio Haaglanden doorstromen naar de volgende onderwijsvormen: - praktijkonderwijs (PrO); - vmbo (met of zonder leerwegondersteunend onderwijs); - havo; - vwo (inclusief gymnasium). Daarnaast kan een leerling doorstromen naar: - kopklas (bij voorkeur na groep 7); - internationale schakelklas (ISK); - voortgezet speciaal onderwijs (VSO, voorheen cluster 3 en 4) Praktijkonderwijs (PrO) Leerlingen met een IQ van 55 t/m 80 en grote leerachterstanden kunnen worden aangemeld voor praktijkonderwijs. Deze leerlingen kunnen sociaal-emotioneel kwetsbaar zijn, hetgeen zich kan uiten in angst, gedrags- en/of concentratieproblemen. In het praktijkonderwijs worden vooral praktijkvakken en stages aangeboden, ondersteund door algemene vakken zoals taal, rekenen, informatiekunde en lichamelijke opvoeding. Praktijkonderwijs is gericht op de onderwijsbehoefte van de individuele leerling door middel van persoonlijke leerroutes, kleine klassen en meer persoonlijke begeleiding. Docenten vervullen meer dan bij andere onderwijstypen de rol van coach en begeleider Instroom Met ingang van schooljaar dienen PrO-scholen een toelaatbaarheidsverklaring (TLV) aan te vragen bij het Samenwerkingsverband Zuid Holland West (SWVZHW). Daarnaast moet de leerling op 1 oktober 2015 (teldatum), minimaal 12 jaar zijn Uitstroom De meeste leerlingen stromen na 4 of 5 jaar direct door naar de arbeidsmarkt. PrO-leerlingen met capaciteiten voor het mbo kunnen in aanmerking komen voor de entreeopleiding. Entreeopleidingen duren meestal 1 jaar. Het biedt jongeren alsnog de mogelijkheid een diploma te halen dat toegang geeft tot mbo niveau

16 Versie Vmbo Het voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs is een opleiding van vier jaar en heeft vier leerwegen: basisberoepsgerichte leerweg (BBL); kaderberoepsgerichte leerweg (KBL); gemengde leerweg (GL); theoretische leerweg (TL). Op ieder niveau kan er op basis van bepaalde criteria aanspraak gemaakt worden op leerwegondersteuning (zie verder 4.3.2). Het vmbo krijgt in schooljaar een nieuwe opzet, zie verder Onderbouw VMBO De onderbouw bestrijkt de eerste 2 leerjaren van het vmbo. In de onderbouw worden grotendeels dezelfde vakken aangeboden bestaande uit: een kerndeel; een differentiële deel. Het kerndeel omvat minimaal twee derde van het onderwijsprogramma en is opgebouwd uit 58 globaal geformuleerde kerndoelen in de categorieën: 1. Nederlands; 2. Engels; 3. rekenen en wiskunde; 4. mens en natuur; 5. mens en maatschappij; 6. kunst en cultuur; 7. bewegen en sport. Het differentiële deel wordt door de scholen zelf ingedeeld voor bijvoorbeeld vreemde talen, levensbeschouwelijke vorming of andere onderwerpen waarmee de school zich profileert. 15

17 Versie Sectoren in het vmbo Wanneer leerlingen van de onderbouw doorstromen naar de bovenbouw, maken ze een keuze uit de sectoren: techniek; zorg & welzijn; economie; landbouw. Voor iedere sector bestaan beroepsgerichte programma s die weer aansluiten op sectoren in het mbo. De beroepsprogramma s die aangeboden worden kunnen per school verschillen. Sector Beroepsgerichte programma s Techniek Bouw- techniek Metaal- techniek Elektro- techniek Voertuigen- techniek Installatie- techniek Grafische techniek Bouw- breed Techniek- breed Metalektro Instalektro Zorg en welzijn Verzorging Uiterlijke verzorging Zorg-en-welzijn-breed Economie Administratie Handel en verkoop Mode en commercie Handel en administratie Consumptief-breed Landbouw Landbouw en natuurlijke omgeving Landbouw-breed Inter- sectoraal Dienstverlening en commercie Technologie en commercie Technologie en dienstverlening ICT-route Sport, dienstverlening en veiligheid Tabel 1. Sectoren en beroepsgerichte programma s in het vmbo Leerwegondersteunend onderwijs Leerwegondersteunend onderwijs (LWOO) is een voorziening binnen het vmbo waarbij leerlingen één van de vier leerwegen doorlopen met extra ondersteuning. LWOO kan op verschillende manieren worden aangeboden: onderwijs in een apart gebouw; onderwijs in aparte klassen; onderwijs in reguliere klassen met extra begeleiding. Vormen van extra begeleiding kunnen zijn: les in kleinere groepen, remedial teaching, concentratietraining, sociale vaardigheidstraining en faalangstreductietraining. Scholen bepalen zelf de vorm waarin zij LWOO aanbieden. Er is geen verschillen tussen het vmbo diploma dat met of zonder LWOO behaald wordt; op het diploma staat niet vermeld dat er onderwijs met LWOO gevolgd is Basisberoepsgerichte leerweg (BBL) De basisberoepsgerichte leerweg bereidt leerlingen voor op beroepsopleidingen van het mbo niveau 2. Hierbij horen uitvoerende beroepen, zoals receptionist, beveiliger of verkoper. De theorie die binnen deze leerweg wordt aangeboden vraagt meer letterlijk begrip en gebruikt veel praktijkvoorbeelden. Naast het centrale examen neemt de leerling deel aan een maatschappelijke stage. 16

18 Versie Binnen de basisberoepsgerichte leerweg bestaan maatwerktrajecten. Een voorbeeld hiervan is het leerwerktraject. Dit is een leerwijze met veel ruimte voor stage of werk. Met het leerwerktraject kan na het vmbo een mbo-opleiding niveau 2 worden gevolgd, zolang deze in het verlengde ligt van de vmbo-leerweg. Is dat niet het geval, dan kan het mbo nadere eisen stellen voor de toelating. Het kan per vmbo-school verschillen of zij deze maatwerktrajecten aanbieden. Basisschoolverlaters die in aanmerking komen voor de BBL hebben veelal een combinatie van onderstaande kenmerken: leerproblemen; achterstand op het gebied van begrijpend lezen; een beperkte woordenschat; moeite met eenvoudige rekenbewerkingen; een korte spanningsboog; praktisch georiënteerd; verbaal minder sterk; behoefte aan duidelijke regels en structuur; richtlijn IQ: tussen de (gemiddeld 89.1); Kaderberoepsgerichte leerweg (KBL) De kaderberoepsgerichte leerweg bereidt leerlingen voor op de vak- en middenkaderopleidingen niveau 3 en 4 van het mbo. Op het mbo niveau 3 worden leerlingen opgeleid voor beroepen waarin zij zelfstandig werkzaamheden kunnen uitvoeren. Voorbeelden hiervan zijn beroepen als kok, metselaar of verkoopspecialist. Leerlingen op het mbo niveau 4 worden voorbereid op beroepen met volledige zelfstandigheid en gespecialiseerde werkzaamheden, zoals bedrijfsadministrateur, technicus elektrische installaties of mboverpleegkundige. In de onderbouw van de KBL is vooral aandacht voor theorie. Van leerlingen wordt meer inzicht gevraagd en de theoretische instructie bij beroepsgerichte vakken is beduidend hoger dan bij de basisberoepsgerichte leerweg. Naast het centrale examen neemt de leerling deel aan een maatschappelijke stage. Basisschoolverlaters die in aanmerking komen voor de KBL hebben veelal een combinatie van onderstaande kenmerken: (kleine) leerachterstand op het gebied van begrijpend lezen; kan teksten uit schoolboeken van zijn/haar niveau studerend en begrijpend lezen; kan redelijk hoofdrekenen, rekenregels gebruiken, meten en schatten; kan zich langere tijd concentreren op instructie/zelfstandig werken; kan zich inzetten voor zaken die hem/haar minder interesseren; kan zelfstandig werken met gestructureerde opdrachten; heeft behoefte aan duidelijke regels en structuur; kan zelfstandig aantekeningen maken en verbanden leggen; richtlijn IQ: tussen de (gemiddeld 94.1); 17

19 Versie Gemengde leerweg Deze leerweg bereidt leerlingen voor op de vak- en middenkaderopleidingen in het mbo op niveau 3 en 4. Een leerling kan de gemengde leerweg (GL) kiezen als hij/zij weinig moeite heeft met studeren en zich wil voorbereiden op een bepaalde beroepsopleiding. Het programma en het niveau van de leerstof is vergelijkbaar met de theoretische leerweg. Vanaf het derde leerjaar kunnen leerlingen een theoretisch vak vervangen door een kort beroepsgericht programma dat bijvoorbeeld gaat over voeding, technologie, natuur of dieren. Naast het centrale examen neemt de leerling deel aan een maatschappelijke stage. Basisschoolverlaters die in aanmerking komen voor de GL hebben veelal een combinatie van onderstaande kenmerken: beheerst de leesstrategieën redelijk; kan ook uit andere bronnen studerend en begrijpend lezen; kan de rekenvaardigheden toepassen, hoofdrekenen, rekenregels gebruiken, meten en schatten; kan zich langer achter elkaar concentreren op instructie en zelfstandig werken; zet zich in voor vakken die hem/haar minder interesseren; kan zelfstandig werken a.d.h.v. duidelijke opdrachten; kan zelfstandig aantekeningen en schema s maken en verbanden leggen; kan het (huis)werk plannen; kan informatie uit diverse bronnen opzoeken en ordenen. richtlijn IQ: tussen de (gemiddeld 100,3); In de BOVO procedure kan het basisschooladvies gemengde leerweg niet gegeven worden. De reden hiervoor is dat de keuze tussen gemengde en theoretische leerweg pas bij aanvang van het derde leerjaar gemaakt wordt Theoretische leerweg (TL) Een leerling kan de theoretische leerweg kiezen als hij niet veel moeite heeft met studeren en nog geen specifieke beroepsopleiding wil kiezen. De theoretische leerweg is het beste te vergelijken met de oude mavo. Met een diploma van de theoretische leerweg kunnen leerlingen in het mbo een vakopleiding op niveau 3 volgen of middenkaderopleidingen op niveau 4. Naast het centrale examen neemt de leerling deel aan een maatschappelijke stage. Met een diploma van de theoretische leerweg kunnen leerlingen ook naar de havo. De leerlingkenmerken voor vmbo TL zijn gelijk aan die van vmbo GL Vmbo vakscholen Direct vanaf het eerste jaar een vak leren kan ook binnen het vmbo. In de vakschool maken leerlingen uitgebreid kennis met de praktijk in de techniek, zorg of horeca (en bakkerij). In een doorlopende leerlijn van vijf jaar sluit een leerling de vakschool af met een diploma mbo-2, de startkwalificatie. In het vierde leerjaar wordt als het ware tussentijds ook het vmbo-diploma behaald 18

20 Versie Het nieuwe vmbo in een notendop (vanaf ) Het vmbo gaat op de schop, volgens staatssecretaris van onderwijs Sander Dekker zijn er veel te veel verschillende opleidingen binnen het vmbo van nu. De nieuwe opzet gaat in het schooljaar van start. Hoe ziet het nieuwe vmbo er dan uit? Algemene vakken Vmbo'ers krijgen net als nu vijf algemene vakken. Voor alle leerwegen zijn dit dezelfde vakken: Nederlands, Engels, Maatschappijleer, Lichamelijke opvoeding en Beeldende vorming. Profiel De basis voor 'nieuwe' vmbo-leerlingen wordt het profiel. Er komen 10 profielen, waaruit vmbo'ers er zelf een kiezen. De profielen zijn: Economie en ondernemen, Horeca, bakkerij en recreatie, Zorg en welzijn, Groen, Maritiem en techniek, Bouwen, wonen en interieur, Produceren, installeren en energie, Mobiliteit en transport, Media, vormgeving en ICT, Dienstverlening en producten. In het huidige vmbo zijn nu nog veel verschillende richtingen, afdelingen en programma's. Deze zijn straks allemaal onderverdeeld in een van de tien nieuwe profielen. Een voorbeeld: een vmbo'er wil de richting administratie op. In het huidige vmbo kiest deze leerling voor 'administratie'. Een andere leerling wil de modekant op en kiest in het huidige vmbo voor de richting 'mode en commercie'. Weer een ander doet in het vmbo van nu 'Handel en verkoop'. Deze drie leerlingen vallen in het nieuwe vmbo in hetzelfde profiel: 'Economie en ondernemen'. Keuzevakken Voor meer verdieping of juist verbreding van de vakken die bij het gekozen profiel horen, zijn er de keuzevakken. De vmbo'ers in de basis- en kaderberoepsgerichte leerweg (BL en KB) kiezen 4 keuzevakken. Vmbo'ers in de Gemengde Leerweg (GL) kiezen twee keuzevakken. Scholen gaan hun krachten bundelen wat betreft het aanbieden van keuzevakken. Scholen in een regio zorgen er samen voor dat er genoeg verschillende keuzevakken zijn. In de praktijk betekent dit dat een leerling op de ene school, een keuzevak kan volgen op een andere school. Ook zullen scholen nieuwe keuzevakken ontwikkelen. Dit doen zij in samenwerking met mbo-instellingen, zodat vakken op elkaar aan gaan sluiten. Ook werken de scholen samen met het regionale bedrijfsleven, zodat leerlingen vakken zullen krijgen waar zij iets aan hebben als zij een baan krijgen bij een bedrijf in de buurt. Een voorbeeld: Een school in Voorhout werkt samen met de Leidse Instrumenten School aan een keuzevak. Zodat leerlingen die naar deze school willen doorstromen, al een geschikt keuzevak hebben gevolgd. Een voorbeeld: vmbo-scholen in Noord-Oost Brabant ontwikkelen samen met het regionale bedrijfsleven het keuzevak watermanagement. (bron: METRO) 19

21 Versie Havo en vwo Het havo duurt vijf jaar en is voornamelijk bedoeld als voorbereiding op het hbo. Nadat de eerste drie leerjaren met goed gevolg zijn doorlopen, kan een leerling doorstromen naar een vakopleiding (niveau 3) of een middenkaderopleiding (niveau 4) van het mbo. Afhankelijk van het gekozen profiel en vakkenpakket kan een havoleerling ook doorstromen naar het vwo. Het vwo duurt 6 jaar en is een voorbereiding op de universiteit. Als de eerste drie leerjaren van het vwo goed zijn doorlopen, kan de leerling doorstromen naar een vakopleiding (niveau 3) of een middenkaderopleiding (niveau 4) van het mbo. Er zijn twee typen vwo: atheneum en gymnasium. Op het gymnasium krijgen alle leerlingen Grieks en Latijn in de onderbouw en Grieks en/of Latijn in de bovenbouw. Op het atheneum wordt soms Latijn gegeven als keuzevak. Bij tweetalige opleidingen wordt ongeveer de helft van de leerstof in het Engels aangeboden Onderbouw In de onderbouw (klas 1, 2 en 3) van het havo en vwo volgen leerlingen algemene vakken, waaronder Nederlands, Engels en wiskunde. In het derde jaar kiezen de leerlingen een profiel. Naast de vakken uit het profiel krijgt elke leerling in de bovenbouw een aantal verplichte vakken: lichamelijke opvoeding en culturele en kunstzinnige vorming; het profielwerkstuk, maatschappijleer; maatschappelijke stage Bovenbouw Op de middelbare school wordt aan het einde van het derde jaar van het havo en vwo door alle leerlingen een profiel gekozen. Vanaf het vierde jaar worden de vakken gevolgd die bij het gekozen profiel horen en uiteindelijk wordt er ook eindexamen in gedaan. Er kan gekozen worden uit vier profielen: natuur en techniek, natuur en gezondheid, economie en maatschappij, en cultuur en maatschappij. Deze profielen bereiden voor op verschillende studierichtingen. Natuur en techniek Het profiel Natuur en Techniek is een profiel met exacte vakken. Met dit profiel wordt de leerling voorbereid op technische beroepsopleidingen. Vaak is het volgen van het profiel Natuur en Techniek een vereiste voor deze opleidingen. Vakken die onder andere binnen het profiel vallen zijn Wiskunde B, Natuurkunde, Scheikunde, Biologie, Natuur, Leven en Technologie en Informatica. Natuur en gezondheid Natuur en Gezondheid is een profiel dat een leerling voorbereidt op aan de ene kant opleidingen in medische en biologische richtingen en aan de andere kant op technische en natuurwetenschappelijke opleidingen. Vakken die binnen dit profiel vallen zijn Biologie, Scheikunde, Wiskunde A (of B) Natuurkunde, Natuur, Leven en Technologie en Aardrijkskunde. 20

22 Versie Economie en maatschappij Het profiel Economie en Maatschappij wordt ook wel de weg naar het zakenleven genoemd. Rekenen en onderzoeken zijn belangrijke aspecten in dit profiel. Bij dit profiel horen onder andere de vakken Economie, Geschiedenis, Wiskunde A (of B), Aardrijkskunde, Management en Organisatie en Maatschappijwetenschappen. Cultuur en Maatschappij Binnen het profiel Cultuur en Maatschappij wordt de creativiteit van een leerling ontwikkeld en wordt er geleerd hoe dit over te brengen. Taalbeheersing, communicatie, media, inlevingsvermogen en sociaal maatschappelijke interesse zijn kenmerkend voor dit profiel weer. Bij dit profiel horen de vakken Moderne Vreemde talen, Klassieke talen (alleen op het vwo, gymnasium), Geschiedenis, Aardrijkskunde, Maatschappijwetenschappen, Filosofie, Kunstvakken. Vrije keuzeruimte De vrije keuzeruimte kan de leerling gebruiken om vakken te volgen uit een ander profiel. Dit kan de keuzemogelijkheden bij de doorstroming naar een vervolgopleiding vergroten. Gemeenschappelijke vakken Naast de profielvakken en profielkeuzevakken moeten alle leerlingen ook gemeenschappelijke vakken volgen. Deze gemeenschappelijke vakken zijn: Nederlands Engels Tweede moderne vreemde taal Maatschappijleer Lichamelijke opvoeding CKV of KCV Algemene natuurwetenschappen Profielwerkstuk Het profielwerkstuk Om te slagen voor het vwo wordt naar het schoolexamen en het eindexamen gekeken. Het profielwerkstuk is een verplicht onderdeel van het eindexamen. Tijdens het examenjaar maakt elke vwo (en havo) leerling een profielwerkstuk over een onderwerp dat aansluit bij zijn/haar profiel. Bij dit profielwerkstuk is niet alleen het eindresultaat belangrijk, maar ook de weg er naartoe. Het profielwerkstuk is in het leven geroepen om leerlingen beter voor te bereiden op het hoger beroepsonderwijs of de universiteit. Bron: OCO Onderwijs Consumenten Organisatie 4.4. Voortgezet speciaal onderwijs (VSO) Zie BOVO procedureboek hoofdstuk Kopklas Zie BOVO procedureboek hoofdstuk

23 Versie Internationale Schakelklas vo (ISK) Zie BOVO procedureboek hoofdstuk

24 Versie BOVO vergoedingsregelingen Basisscholen die via BOVO een intelligentieonderzoek en/of sociaal-emotioneel onderzoek laten afnemen bij leerlingen met een vermoedelijk advies PrO of vmbo met LWOO, kunnen in aanmerking komen voor de BOVO vergoedingsregeling, waarbij de kosten worden gedekt door het samenwerkingsverband vo Vergoeding van intelligentieonderzoek (CAP) Rond half september ontvangen po-scholen een brief met bijbehorende handleiding. Hierin staat vermeld welke leerlingen in aanmerking komen en hoe leerlingen in POVO OT kunnen worden aangemeld. Zie Bijlage 1 voor de brief van schooljaar Vergoeding van sociaal-emotioneel onderzoek (SEM) Begin november ontvangen po-scholen een brief met bijbehorende handleiding. Hierin staat precies vermeld welke leerlingen in aanmerking komen en hoe leerlingen in POVO OT kunnen worden aangemeld. Zie Bijlage 2 voor de brief van schooljaar

25 Versie Checklist vo voor ouders Hieronder treft u een checklist die voor ouders van waarde kan zijn bij het kiezen van een voschool. Het zijn vragen die bij de keuze van een school kunnen helpen. De vragen zijn per onderwerp bij elkaar gezet Schooltype Welk schooltype zoekt u voor uw kind? (PrO, vmbo, havo, vwo) Een openbare school of een bijzondere school? Een kleine of grote school, scholengemeenschap of categoriale school? Welke kwaliteit biedt de school in vergelijking met andere scholen? 6.2. De schoolomgeving In wat voor omgeving liggen de lokalen en velden? Is de school schoon? Is het een veilige school? Is er een (bewaakte) fietsenstalling? 6.3. De schoolorganisatie Welke vakken geeft de school naast de wettelijk verplichte vakken? Wat wil de school bereiken bij de leerlingen (visie)? Welke mogelijkheden kent de school voor extra (eindexamen) vakken? Hoe groot zijn de groepen/klassen? Hoe wordt er lesgegeven? Is er onderwijs in de eigen taal en cultuur? Hoe gaat de school om met culturele verschillen (bijvoorbeeld met religieuze feestdagen)? 6.4. De leerlingen in het eerste jaar Hoe worden de leerlingen in het eerste jaar begeleid? Hoe worden de groepen samengesteld? Kent de school een brugperiode en hoe lang duurt die, één of twee jaar? Hoe worden de leerlingen geholpen bij nieuwe werkvormen in het onderwijs? 6.5. Wat er gebeurt voor, tijdens en na de lessen Hoe zitten de lesroosters in elkaar? Hoe vroeg en tot hoe laat is er toezicht of opvang? Hoe is de begeleiding van de leerlingen geregeld bij lesuitval of tussenuren? Hoe is het overblijven geregeld? Hoe is de school verzekerd tegen schade die door de kinderen wordt veroorzaakt? 24

26 Versie Het contact met de ouders Gebruikt de school hulp van ouders? Is er een actieve ouderraad en wat doet die? Wie zitten er in de medezeggenschapsraad en wat doet die? Hoe vaak zijn er activiteiten voor ouders en wat houden die in? Hoe onderhoudt de school het contact met de ouders over de leerling? Hoe worden ouders over problemen geraadpleegd? Wanneer neemt de school contact op? 6.7. Het schoolklimaat Wat zijn de schoolregels, is er een schoolreglement? Hoe gaat de school om met straffen en belonen? Wat wordt er gedaan tegen pesten op school? Hoe zit het met het spijbelen? Wat doet de school als een leerling niet op school is gekomen? Hoe staat het met het vandalisme en crimineel gedrag op school? Is er een vertrouwenspersoon? Is er een klachtenregeling of klachtencommissie? Wat wordt er op school gedaan aan de geloofs- of levensovertuiging? 6.8. De vorderingen en resultaten Krijgen de leerlingen vaak repetities en overhoringen? Worden er cijfers gegeven of omschrijvingen? Heeft de school een eigen leerlingvolgsysteem en hoe werkt dat? Hoe vaak krijgen de leerlingen een rapport? Kunnen leerlingen blijven zitten? Maakt de school vooraf de regels bekend die ze hanteert bij overgaan of zittenblijven? Wanneer krijgt de leerling een advies voor de verdere studierichting? Naar welk soort vervolgonderwijs gaan de meeste leerlingen vanuit deze school? Wat zijn de examenresultaten van de school? 6.9. De begeleiding van leerlingen Welke (extra) ondersteuning wordt geboden in het kader van passend onderwijs? Zijn er extra mogelijkheden voor zeer goede leerlingen? Is er huiswerkbegeleiding en hoe gaat dat in zijn werk? Wat is de taak van de mentor hierin? Heeft de school een zorgcoördinator? Extra activiteiten voor de leerlingen Zijn er vaak excursies, workshops en werkweken? Waar gaan de leerlingen met uitstapjes naar toe? Wat zijn de kosten daarvan? Wie betaalt die excursies, werkweken en uitstapjes? 25

27 Versie Zijn er bijzondere feesten en hoe vaak is dat? Is er een leerlingenraad? Welke activiteiten ontplooit de leerlingenraad? Is er een schoolkrant? Wat doet de school aan extra sport, culturele en andere activiteiten? 26

28 Intelligentieonderzoeken BOVO vergoedingsregeling In de BOVO regio Haaglanden kunnen scholen gebruik maken van een vergoedingsregeling voor intelligentieonderzoek. Intelligentieonderzoek is verplicht voor basisschoolverlaters die: - doorstromen naar het praktijkonderwijs (PrO) of vmbo met leerwegondersteuning (LWOO); - doorstromen naar de kopklas. Daarnaast is intelligentieonderzoek wenselijk voor leerlingen met een taalachterstand (punt 3). Intelligentieonderzoek dient te worden afgenomen door een psycholoog of orthopedagoog met diagnostiekbevoegdheid. Intelligentieonderzoek kan alleen afgenomen worden als beide ouders daarvoor toestemming geven Doorstromen naar PrO of vmbo met LWOO I.v.m. de bekostiging van deze onderwijsvormen dient het Samenwerkingsverband Zuid-Holland West (SWVZHW) een toelaatbaarheidsverklaring (PrO) of beschikking (LWOO) af te geven. Verplichte onderdelen van deze aanvragen zijn didactisch onderzoek en intelligentieonderzoek Vaststelling van leerachterstanden uit didactisch onderzoek Om in aanmerking te komen voor PrO of LWOO dient een leerling bepaalde leerachterstanden te hebben, die zijn vastgesteld met goedgekeurde didactische toetsen (bijv. Cito LVS of het Drempelonderzoek). De leerachterstanden worden beoordeeld op vier didactische gebieden: 1. begrijpend lezen 2. inzichtelijk rekenen 3. spelling 4. technisch lezen Het SWVZHW stelt de volgende criteria op het gebied van leerachterstanden 2 : LWOO: PrO: Op minimaal twee gebieden een leerachterstand 25% en <50%. Eén van deze gebieden betreft begrijpend lezen of inzichtelijk rekenen. Op minimaal twee gebieden een leerachterstand 50%. Eén van deze gebieden betreft begrijpend lezen of inzichtelijk rekenen. Nb. Didactische toetsen dienen adaptief te worden afgenomen. Bij adaptief toetsen maakt de leerling een toets die het beste past bij het feitelijk didactisch niveau 3. Informatie over de dit schooljaar goedgekeurde toetsen leest u in de Regeling screenings- en testinstrumenten LWOO en PrO met bijlagen 4. 1 Leerlingen van 12 jaar of ouder tekenen zelf ook het toestemmingsformulier, zie ook U kunt hierbij gebruik maken van het Stroomschema LWOO en PrO in de handleiding, bijlage 1. 3 Zie voor meer informatie bijlage 3 Handleiding adaptief toetsen. 4 Zie bijlage 2 Regeling screenings- en testinstrumenten LWOO en PrO met bijlagen. BOVO Haaglanden: helpdesk@bovohaaglanden.nl, websites: en start.onderwijstransparant.nl 1

29 Grensgevallen Soms voldoet een leerling net niet aan de vereiste leerachterstanden, terwijl PrO of LWOO wel gewenst is. Didactische toetsen kunnen dan gecombineerd worden. Bijvoorbeeld, een leerling heeft op het Drempelonderzoek de volgende leerachterstanden: - begrijpend lezen 22% - inzichtelijk rekenen 37% - technisch lezen 10% - spelling 18% Alleen op inzichtelijk rekenen wordt binnen het LWOO-gebied gescoord: 37%. Begrijpend lezen ligt echter in de buurt van 25% leerachterstand. Mogelijk scoort de leerling op een andere toets voor begrijpend lezen (Vb. Cito begrijpend lezen M6) wel een achterstand 25%. U kunt dan deze toetsscore combineren met de overige scores van het Drempelonderzoek Vaststelling van de intelligentie Voldoet de leerling aan de vereiste didactische criteria dan dient er bij de leerling intelligentieonderzoek afgenomen te worden. De basisschool kan dit onderzoek op eigen kosten laten afnemen door een bevoegd onderzoeker of via de BOVO Vergoedingsregeling. 2. BOVO Vergoedingsregeling intelligentieonderzoeken (CAP) Wanneer u ervoor kiest het intelligentieonderzoek voor PrO- en LWOO-leerlingen via BOVO te laten afnemen, worden de kosten gedragen door het samenwerkingsverband vo. De onderzoeken worden afgenomen door de onderzoeksbureaus HCO of OnderwijsAdvies (oa) Aanmelden voor de BOVO Vergoedingsregeling U meldt de leerling(en) uiterlijk woensdag 7 oktober 2015 aan via de POVO module van OnderwijsTransparant (POVO OT). Volg hiervoor de handleiding die aan deze brief is toegevoegd (bijlage 1) Didactische toetsen Bij de aanmelding in POVO OT kunt u gebruik maken van didactische toetsresultaten die in groep 8 of eind groep 7 zijn afgenomen (begrijpend lezen midden groep 7). Houd er wel rekening mee dat toetsresultaten uit groep 7 niet geldig zijn voor de daadwerkelijke aanvraag bij het SWVZHW 5. Nb. Het is niet mogelijk om scores van de Cito Entreetoets te gebruiken om aanspraak te maken op de BOVO vergoedingsregeling, aangezien dit geen didactische toets is die leerachterstanden exact in beeld brengt Kiezen voor NIO of NDT Bepaal per leerling of u de NIO of de NDT laat afnemen. De NIO is voor: potentiële LWOO-leerlingen of leerlingen bij wie twijfel is tussen PrO en LWOO De NDT is voor: potentiële PrO-leerlingen 5 Voor definitieve bepaling van PrO of LWOO gebruikt u altijd didactische toetsen uit schooljaar BOVO Haaglanden: helpdesk@bovohaaglanden.nl, websites: en start.onderwijstransparant.nl 2

30 Bij twijfel kunt u overleggen met het door u gekozen onderzoeksbureau Dyslexie Indien er bij het kind sprake is van dyslexie, dient er desgevraagd een dyslexieverklaring te kunnen worden overlegd. Kinderen met dyslexie kunnen bij de NIO kiezen voor een grotere druk van het testboekje en antwoordformulier (A3-formaat). Bij de NDT kan 50% extra tijd verkregen worden bij de 2 talige onderdelen. Gebruik van leeshulpmiddelen, zoals een leesliniaal of een daisyspeler, zijn bij de NIO en NDT niet toegestaan Klassikaal onderzoek De intelligentieonderzoeken worden in groepen afgenomen door het onderzoeksbureau. Dit kan plaatsvinden bij u op school, een school in de buurt of op een andere locatie. Voor sommige leerlingen kan het nadelig zijn om deel te nemen aan klassikaal onderzoek, zeker als de locatie onbekend is. Denk bijvoorbeeld aan leerlingen met een ernstige vorm van ADHD. Deze leerlingen zouden mogelijk met individueel onderzoek beter tot hun recht kunnen komen. Indien een school besluit een leerling individueel te laten onderzoeken, komen de kosten voor rekening van de basisschool. Als u twijfelt tussen een klassikaal of een individueel onderzoek, kunt overleggen met BOVO of het onderzoeksbureau Toestemmingsformulier Voor zowel het intelligentieonderzoek als sociaal-emotioneel onderzoek (indien van toepassing) dient een apart toestemmingsformulier ingevuld te worden en is toestemming van beide ouders nodig. Kinderen die 12 jaar of ouder zijn dienen het formulier ook zelf te ondertekenen. Nb. Informeer beide ouders vroegtijdig en zo volledig mogelijk over intelligentieonderzoek en eventueel sociaal-emotioneel onderzoek. Dit kan bijdragen aan begrip bij ouders en voorkomen dat ouders geen toestemming geven. 3. Doorstromen naar ISK, kopklas of Brugklas Anderstaligen 3.1. Neveninstromers Intelligentieonderzoek voor neveninstromers van Haagse basisscholen wordt bekostigd door de gemeente Den Haag wanneer deze door het HCO wordt uitgevoerd. Neveninstromers zijn kinderen die recentelijk zijn geïmmigreerd en weinig tot geen Nederlands spreken. In de meeste gevallen gaan deze leerlingen, als ze korter dan twee schooljaren in Nederland zijn, naar de internationale schakelklas (ISK). Voor de ISK zijn formeel geen toetsgegevens vereist. In de BOVO regio kunnen leerlingen op het ISK terecht indien zij niet langer dan 2 jaar in Nederland zijn (richtlijn is minder dan 2 jaar vanaf het moment dat de leerling op het vo start). Leerlingen die wel 2 jaar of langer in Nederland zijn krijgen een regulier basisschooladvies. Voor deze leerlingen dienen er toetsgegevens beschikbaar te zijn. Voor anderstalige leerlingen die langer dan 1 schooljaar in Nederland zijn, biedt de projectgroep neveninstromers van het HCO de mogelijkheid om de NIO, NDT, WNV of SON-R 6-40 te laten afnemen. De leerlingen die hieraan deelnemen, dienen te voldoen aan de volgende criteria: BOVO Haaglanden: helpdesk@bovohaaglanden.nl, websites: en start.onderwijstransparant.nl 3

31 - De leerling heeft op de leeftijd om door te stromen naar het vo. - De leerling is op langer dan 1,5 jaar in Nederland woonachtig, maar korter dan 3,5 jaar. - De school maakt, op basis van leertempo en didactische vaardigheden, de inschatting dat de leerling geschikt is voor LWOO of PrO. Advies van het HCO omtrent af te nemen toetsen bij neveninstromers: - NDT voor de meeste neveninstromers - NIO voor neveninstromers die op taalgebied goed presteren - WNV of SON-R 6-40 voor neveninstromers die op taalgebied te zwak zijn om aan de talige onderdelen van de NDT mee te doen. Deze kinderen komen in een non-verbaal individueel intelligentieonderzoek beter tot hun recht. Voor leerlingen die kort in Nederland zijn maar talig goed presteren kan de uitslag van dit onderzoek dienen als ondersteuning voor de afweging tussen verwijzing naar ISK, Brugklas Anderstaligen (BAT), kopklas of regulier onderwijs Kopklas De kopklas is toegankelijk voor leerlingen van groep 7 en 8 van Haagse basisscholen. Voor plaatsing in een kopklas is een NIO vereist. De kosten komen voor rekening van de basisschool Brugklas Anderstaligen (BAT) Voor plaatsing in een BAT-klas is een NIO of NDT 6 wenselijk. De kosten komen voor rekening van de basisschool. Nb. Ook voor neveninstromers, kopklasleerlingen en leerlingen voor de BAT-klas geldt woensdag 7 oktober 2015 als uiterste aanmelddatum in POVO OT. 4. Overige aandachtspunten 4.1. BOVO vergoedingsregeling of kosten voor de school? Aanmeldingen voor de BOVO vergoedingsregeling worden in POVO OT automatisch doorgestuurd naar het HCO en oa. Alleen leerlingen die voldoen aan de didactische criteria voor PrO of LWOO komen in aanmerking voor de BOVO vergoedingsregeling. De kosten van andere leerlingen komen voor rekening van de basisschool. Om niet achteraf met onverwachte kosten te worden geconfronteerd, is het van belang dat u er van op de hoogte bent, welke leerlingen in aanmerking komen voor de vergoedingsregeling. Heeft u hierover twijfel of vragen, dan kunt u contact opnemen met de BOVO Helpdesk Vragen aan het onderzoeksbureau of BOVO? U kunt het onderzoeksbureau bellen met vragen over: - de keuze voor NIO of NDT; - planning van intelligentieonderzoeken; - afname van intelligentieonderzoeken; - neveninstromers (HCO); - kopklasleerlingen (HCO); 6 Stem de keuze voor het intelligentieonderzoek af met het HCO. BOVO Haaglanden: helpdesk@bovohaaglanden.nl, websites: en start.onderwijstransparant.nl 4

32 - leerlingen voor de brugklas anderstaligen (HCO). Voor alle overige vragen neemt u contact op met de BOVO Helpdesk. Contactgegevens BOVO Helpdesk helpdesk@bovohaaglanden.nl HCO Sarah Ruitenberg/ Jette Niesten nio@hco.nl oa Maaike van Avezaath/ Marieke van Bekhoven m.vanavezaath@onderwijsadvies.nl m.vanbekhoven@onderwijsadvies.nl Bijlagen 1. Bijlage 1. Handleiding BOVO vergoedingsregeling intelligentieonderzoeken 2. Bijlage 2. Regeling screenings- en testinstrumenten LWOO en PrO Bijlage 3. Handleiding adaptief toetsen BOVO Haaglanden: helpdesk@bovohaaglanden.nl, websites: en start.onderwijstransparant.nl 5

33 Stappenplan BOVO vergoedingsregeling intelligentieonderzoeken Handleiding Datum Actie Door Omschrijving 1. vanaf 14-9 Bestuderen brief BOVO vergoedingsregeling intelligentieonderzoeken po-school Lees de brief zorgvuldig door (voorafgaand aan dit stappenplan). 2. vanaf 31-8 Importeren DOD s basisschoolverlaters 3. vanaf 16-9 Controle didactische toetsen in POVO OT 4. vanaf 16-9 Selectie van potentiële PrO- en LWOO-leerlingen aan de hand van didactisch onderzoek 5. vanaf 16-9 Toestemmingsformulier ouders po-school po-school po-school po-school Importeer de DOD's van alle basisschoolverlaters in de POVO module van OT (POVO OT). Ga in POVO OT naar Aanmeldingsformulier CAP (menu Onderzoeken ) en controleer of de juiste toetsen zijn vermeld. Bepaal m.b.v. de didactische criteria voor PrO en LWOO welke leerlingen in aanmerking komen voor intelligentieonderzoek. Maak de toestemmingsformulieren definitief en laat door beide ouders ondertekenen. 6. uiterlijk 7-10 Aanmelden van leerlingen in POVO OT po-school Selecteer de leerlingen, die u wilt aanmelden. Alleen aangemelde leerlingen in POVO OT kunnen in aanmerking komen voor vergoeding en alleen voor deze leerlingen worden de profielbladen als bijlagen aan het OKR toegevoegd. 7. uiterlijk uiterlijk 7-10 Aanmelden van leerlingen die buiten de vergoedingsregeling vallen Definitief maken aanmeldformulieren CAP 9. vanaf 8-10 Inplannen intelligentieonderzoeken 10. uiterlijk Toestemmingsformulieren voor intelligentieonderzoek po-school po-school Onderzoeksbureau po-school Leerlingen die buiten de BOVO vergoedingsregeling vallen, maar die u toch aan intelligentieonderzoek wilt laten deelnemen, kunt u ook via POVO OT aanmelden. Belangrijk!! Wanneer u alle aanmeldformulieren van deelnemende leerlingen aan het intelligentieonderzoek definitief heeft gemaakt, geef dit dan aan in POVO OT, zodat het onderzoeksbureau kan gaan plannen. Zodra de po-school aangeeft dat alle aanmeldformulieren op definitief staan of na 8 oktober starten de onderzoekbureaus met het inplannen van de intelligentieonderzoeken. De ondertekende toestemmingsformulieren van alle deelnemende leerlingen moeten op de dag van de afname op de afnamelocatie aanwezig zijn t/m 3-12 Intelligentieonderzoek en uitslag Onderzoeksbureau De intelligentieonderzoeken worden door het onderzoeksbureau afgenomen en beoordeeld. De uitslagen worden door het onderzoeksbureau in POVO OT teruggezet onder uitslagformulieren CAP en worden direct verwerkt in het OKR. BOVO Haaglanden: helpdesk@bovodigitaal.nl, websites: en start.onderwijstransparant.nl

34 1. Bestuderen brief BOVO vergoedingsregeling intelligentieonderzoeken Periode: vanaf 14 september Lees de brief behorende bij de handleiding nauwkeurig door. Hier staat inhoudelijk veel informatie die u helpt bij het bepalen welke basisschoolverlaters in aanmerking komen voor de BOVO vergoedingsregeling: De leerling stroomt door naar het praktijkonderwijs (PrO) of vmbo met leerwegondersteuning (LWOO); Let hierbij op dat: De juiste (didactische) toetsen zijn afgenomen zie bijlage 1 regeling screenings- en testinstrumenten LWOO en PrO ; Er is adaptief getoetst; afhankelijk van toetsen, zie bijlage 3 handleiding adaptief toetsen; De leerling heeft leerachterstanden voor PrO of vmbo met LWOO (zie stroomschema LWOO en PrO). BOVO Haaglanden: helpdesk@bovodigitaal.nl, websites: en start.onderwijstransparant.nl

35 2. Importeer DOD s van alle basisschoolverlaters Periode: vanaf 31 augustus Importeer de DOD s van alle basisschoolverlaters, inclusief de didactische toetsen van groep 6 en 7 en indien al beschikbaar groep Controle didactische toetsen in POVO OT Periode: vanaf 14 september Ga in POVO OT naar Aanmeldingsformulier CAP (onder menu Onderzoeken ) en controleer of de juiste toetsen zijn geselecteerd. De meest recente toetsen staan in dit kader vermeld. Wilt u een andere toets voor de aanmelding gebruiken, dan selecteert u deze door te klikken op het pijltje achter de toetsnaam. Voor de BOVO vergoedingsregeling mogen toetsgegevens uit het huidige schooljaar of eind vorig schooljaar (afgenomen eind groep 7 en voor begrijpend lezen midden groep 7) gebruikt worden. Voor meer informatie: zie bijgaande brief. 4. Selectie van potentiële PrO- en LWOO-leerlingen aan de hand van didactisch onderzoek. Periode: vanaf 14 september Het SWVZHW stelt de volgende criteria op het gebied van leerachterstanden: LWOO: Op minimaal twee gebieden een leerachterstand 25% en <50%. Eén van deze gebieden betreft begrijpend lezen of inzichtelijk rekenen. BOVO Haaglanden: helpdesk@bovodigitaal.nl, websites: en start.onderwijstransparant.nl

36 PrO: Op minimaal twee gebieden een leerachterstand 50%. Eén van deze gebieden betreft begrijpend lezen of inzichtelijk rekenen. Ga in POVO OT naar Aanmeldingsformulier CAP (onder menu Onderzoeken ). In het overzicht zijn meerdere kolommen zichtbaar. De detectiekolommen zijn belangrijk als het gaat om het screenen welke leerlingen zouden moeten worden aangemeld voor intelligentieonderzoek. Detectie RVC o.b.v. LA ingevoerd: In deze kolom komt een vinkje te staan, wanneer de ingevoerde toetsgegevens (via DOD of OSO) achterstanden opleveren, die voldoen aan de LWOO- of PrO-criteria. LET OP: De geïmporteerde toetsen zijn niet altijd COTAN goedgekeurd en dus niet toegestaan voor een TLV PrO of LWOO-aanwijzing. Detectie RVC o.b.v. LA RVC: In deze kolom komt een vinkje te staan, wanneer in het aanmeldformulier een vinkje is gezet bij RVC goedgekeurde toetsen én de toetsen leerachterstanden opleveren, die voldoen aan de LWOO- of PrO-criteria. LET OP: Toetsen, die door de COTAN niet toegestaan zijn, verdwijnen uit het overzicht van toetsen op het aanmeldformulier, wanneer dit vinkje wordt aangezet. Detectie PO o.b.v. BSA: In deze kolom komt een vinkje te staan, wanneer door de basisschool in het OKR een advies VMBO met LWOO of PrO is gegeven. Er zit geen berekening van OT achter voor wat betreft leerachterstanden en dus zegt het vinkje niets over het feit, dat een leerling voldoet aan LWOO- of PrO-criteria. Klik op de naam van de leerling en kijk naar de leerachterstanden (LA) per vakgebied. Let hierbij op dat het vinkje RVC goedgekeurde toetsen altijd aangevinkt staat. BOVO Haaglanden: websites: en start.onderwijstransparant.nl

37 5. Toestemmingsformulier ouders Periode: vanaf 14 september Let op! Een ondertekend toestemmingsformulier van ouders is verplicht (zie brief). Ga naar POVO OT > Onderzoeken > Toestemmingsformulieren. Maak de toestemmingsformulieren definitief. Dit kan met de onderste PDF-icoon in één keer voor alle leerlingen. Print voor elke leerling een definitief toestemmingsformulier. Vergeet bij het invullen niet aan te geven om welk onderzoek het gaat en wat het doel van het onderzoek is. Vraag beide ouders hun gegevens in te vullen en het formulier te ondertekenen. Beide ouders dienen schriftelijk toestemming te geven voor deelname aan intelligentieonderzoek. Overleg tijdig met ouders waarom intelligentieonderzoek voor hun kind afgenomen wordt. Let op: ouders tekenen op dit formulier tevens voor het uitwisselen van gegevens met het onderzoeksbureau, BOVO en SWVZHW en de overdracht van het onderzoek naar het vo. Als een leerling op het moment van aanvragen 12 jaar of ouder is, dient hij/zij eveneens het formulier te ondertekenen. 6. Aanmelden van leerlingen in POVO OT Periode: tot uiterlijk 7 oktober Ga naar POVO OT > Onderzoeken en klik op Aanmeldformulier CAP. Er is een mogelijkheid om voor meerdere leerlingen tegelijk (in bulk) aanvullende vragen in het aanmeldformulier te verwerken. Selecteer de gewenste leerlingen en klik op het icoon van de bulkknop; Geef antwoord op de vragen, die voor de geselecteerde leerlingen van toepassing zijn. Vergeet daarbij niet de vragen m.b.t. toetskeuze (NIO of NDT) en de keuze voor het onderzoeksbureau (HCO of oa) in te vullen. Wilt u erop letten dat de contactpersoon, die u invult op het aanmeldformulier, ook onder schooltijd bereikbaar is (bijv. IB er)? Uiteraard kunnen de vragen ook per leerling beantwoord worden door te klikken op de naam van de leerling. Neem bij twijfel over het juiste intelligentieonderzoek contact op met het onderzoeksbureau. Maak vervolgens de status van de aanmeldingsformulieren CAP voor alle leerlingen die gaan deelnemen aan het intelligentieonderzoek BOVO Haaglanden: helpdesk@bovodigitaal.nl, websites: en start.onderwijstransparant.nl

38 onderaan definitief: - Selecteer de leerlingen, die u wilt aanmelden en klik op het icoon. Klik op het bolletje Maak het formulier definitief en daarna op OK. - Let op: alleen formulieren die definitief zijn gemaakt worden zichtbaar voor het onderzoeksbureau. Formulieren met een andere status (zoals volledig) zijn niet afgerond en niet zichtbaar bij het onderzoeksbureau. Na het definitief maken kunt u geen wijzigingen meer doorvoeren. Nb. Ook scholen die reeds een afspraak hebben staan bij het onderzoeksbureau m.b.t. intelligentieonderzoeken dienen alle leerlingen aan te melden via POVO OT om aanspraak te maken op de vergoedingsregeling. Zonder aanmelding worden er ook geen profielbladen als bijlage aan het OKR toegevoegd. 7. Aanmelden van leerlingen die buiten de BOVO-vergoedingsregeling CAP vallen Periode: tot uiterlijk 7 oktober Leerlingen die buiten de BOVO vergoedingsregeling CAP vallen, maar die u toch aan de NIO- of NDTafname van het onderzoeksbureau wilt laten deelnemen, kunt u ook via POVO OT aanmelden. Het onderzoeksbureau roostert deze leerlingen dan gelijktijdig in met de andere aangemelde leerlingen. De kosten van deze intelligentieonderzoeken komen voor rekening van de school. 8. Definitief maken aanmeldformulieren CAP Periode: tot uiterlijk 7 oktober Belangrijk! Wanneer u alle aanmeldformulieren van deelnemende leerlingen aan het intelligentieonderzoek definitief heeft gemaakt, geef dit dan aan in POVO OT via: 'Gegevens > Mijn gegevens > vink aan: Onze school heeft alle gewenste CAP onderzoek aanvragen op definitief gezet'. Hoe eerder u deze stap heeft gezet, hoe eerder het onderzoeksbureau kan starten met het inplannen van uw leerlingen. BOVO Haaglanden: helpdesk@bovodigitaal.nl, websites: en start.onderwijstransparant.nl

39 9. Bekendmaking van data en tijdstippen van de intelligentieonderzoeken Periode: vanaf 8 oktober Vanaf 8 oktober gaat het onderzoeksbureau ervan uit dat alle aanmeldingen binnen zijn en starten zij met het inplannen van de leerlingen. U wordt z.s.m. telefonisch benaderd door een medewerker van het onderzoeksbureau m.b.t. datum, tijdstip en nadere afspraken over het intelligentieonderzoek. Een overzicht van de geplande intelligentieonderzoeken vindt u terug in POVO OT > Onderzoeken > Aanmeldformulier CAP. 10. Toestemmingsformulieren voor intelligentieonderzoek Periode: tot uiterlijk 15 oktober De ondertekende toestemmingsformulieren van alle deelnemende leerlingen moeten op de dag van afname op de afnamelocatie aanwezig zijn. 11. Intelligentieonderzoek en uitslag Periode: van 26 oktober t/m 3 december Het intelligentieonderzoek wordt door het onderzoeksbureau afgenomen en beoordeeld. De uitslag wordt door het onderzoeksbureau in POVO OT teruggezet onder uitslagformulieren CAP en direct verwerkt in het OKR. De profielbladen worden als bijlage aan het OKR toegevoegd. Daarnaast worden ook twee originele uitslagen per post naar de po-school verstuurd: één voor de ouders en één voor de toekomstige vo-school. Maak een kopie voor uw eigen leerlingdossiers. BOVO Haaglanden: helpdesk@bovodigitaal.nl, websites: en start.onderwijstransparant.nl

40 BOVO Haaglanden: websites: en start.onderwijstransparant.nl

41 Adaptief toetsen Handleiding Deze handleiding kan gebruikt worden voor leerlingen, die in aanmerking komen voor vmbo met leerwegondersteunend onderwijs (LWOO) of praktijkonderwijs (PrO) en bij wie adaptieve toetsing een vereiste is. Adaptief toetsen Bij adaptieve toetsing worden leerachterstanden gemeten met toetsen die de leerling op basis van zijn eigen leerniveau redelijk zou moeten kunnen maken. Dit betekent dat leerlingen soms toetsen moeten maken, die in eerdere jaargroepen gebruikt worden. Deze score laat een betrouwbaarder beeld zien. Of er moet worden door- of teruggetoetst is afhankelijk van welke toetssoort u kiest. Bij de volgende toetsen kan er door- of teruggetoetst worden: Toetsserie Cito LVS Technisch lezen, onderdeel Leestempo, Cito LOVS Begrijpend lezen, Cito LOVS Spelling, Cito LOVS Rekenen-wiskunde, Cito Toetsserie begrijpend lezen Begrijpend lezen 56 Begrijpend lezen 78 Didactische leeftijd (DL) en Equivalent (DLE) De didactische leeftijd (DL) is de verwachting van presteren op basis van het aantal maanden onderwijs dat de leerling heeft genoten (zie DL schaal hieronder). De didactische leeftijd begint vanaf groep 3 en neemt elk schooljaar toe met 10 onderwijsmaanden. De DLE is de prestatie (toetsuitslag) uitgedrukt met een getal dat direct vergelijkbaar is met het aantal maanden onderwijs (DL). Voorbeeld: een leerling begin groep 5 heeft een DL van 20. Op de toetsen die hij maakt zal hij een DLE rond de 20 moeten scoren. DL (didactische leeftijd) schaal Werkwijze adaptief toetsen Uitgangspunt is dat de leerling een toets voorgelegd krijgt, die naar de verwachting past bij het niveau van de leerling. 1. Kies een leergebied Er kan per leergebied (technisch lezen, begrijpend lezen, spelling en inzichtelijk rekenen) adaptief getoetst worden. BOVO Haaglanden: helpdesk@bovohaaglanden.nl, website 1

42 2. Schat het niveau van de leerling in en kies een toets bij dit niveau - Werkt de leerling op een aparte leerlijn, kies dan een toets die hierbij aansluit. - Ook kan het niveau van de toets op basis van de DLE van de laatst afgenomen toets worden ingeschat. Voorbeeld: de leerling heeft als laatst een M7 toets (DL = 45) gemaakt en scoort hierop een DLE van 25. Laat de leerling de toets maken, die hoort bij een DLE van 25 (=M5). Nb. Is de toets al een aantal maanden geleden afgenomen, dan telt u deze maanden extra onderwijs erbij op. Stel de M7 toets is 6 maanden geleden afgenomen, dan neemt u geen M5 toets af, maar een E5 toets. De leerling is immers alweer een aantal maanden verder. 3. Laat de leerling de toets maken en bereken de DLE Wanneer de leerling de toets heeft gemaakt kunt u de score verwerken in uw schooladministratiepakket. Kijk naar de behaalde DLE en vergelijk dit met de DL van de bijbehorende toets. 4. Door of terugtoetsen Als blijkt dat de behaalde score op de toets (DLE) te veel afwijkt van de DL behorende bij de toets, dan moet er worden door-of teruggetoetst. Bij leerjaargebonden toetsen (Cito LVS) moet in principe worden door- of teruggetoetst als de feitelijke uitslag meer dan één leerjaar (in DLE s uitgedrukt meer dan 10 punten) van de verwachte DL score af ligt. Verschil DLE DL maximaal tien punten Te lage score met meer dan 10 punten verschil in DLE-DL Te hoge score met met meer dan 10 punten verschil in DLE-DL : toets voldoet : terugtoetsen : doortoetsen Nb. Bij adaptief toetsen hoeft er niet altijd door of teruggetoetst te worden. Er moet in ieder geval worden door of terug getoetst indien: - het toetsresultaat duidelijk afwijkt van de gegevens uit het OKR of het LVS; - er sprake is van strijdige gegevens in het toetsresultaat (bv. sommige gegevens verwijzen naar PrO en andere naar LWOO); - er sprake is van een IQ tussen 75 en 80 (overlapgebied LWOO en PrO). Voorbeeld U toetst een leerling adaptief, van wie u inschat dat het niveau halverwege groep 6 is. U gebruikt dan de M6 toets (daarbij hoort een DL van 35). Als de toetsscore (DLE) minder dan 10 punten verschilt, dan hoeft u niet door of terug te toetsen. Als de toetsscore meer dan 10 punten verschilt van de verwachte toetscore (DL) zal er door- of teruggetoetst moeten worden (zie schema hieronder). Afgenomen toets: M6 (DL = 35) DLE-score beslismoment: vervolgtoets klaar/terug- /doortoetsen 27 klaar 46 evt. doortoetsen E6/M7 22 evt. terugtoetsen M5/E5 42 klaar 51 evt. doortoetsen E7 Voor alle inhoudelijke vragen m.b.t. het adaptief toetsen neemt u contact op met de BOVO helpdesk (helpdesk@bovohaaglanden.nl en ). BOVO Haaglanden: helpdesk@bovohaaglanden.nl, website 2

43 Sociaal-emotioneel onderzoek Vergoedingsregeling Deze brief betreft basisschoolverlaters, die mogelijk in aanmerking komen voor leerwegondersteunend onderwijs (LWOO) door sociaal-emotionele problematiek (SEM). Criteria De leerling dient in elk geval te voldoen aan onderstaande criteria: 1. De leerling heeft een leerachterstand tussen de 25% en 50% op tenminste twee van de volgende didactische gebieden: inzichtelijk rekenen, begrijpend lezen, technisch lezen of spelling (tenminste één van de twee gebieden moet begrijpend lezen of inzichtelijk rekenen zijn). 2. De leerling heeft een intelligentiequotiënt binnen de bandbreedte 91 t/m 120. Sociaal-emotioneel onderzoek Doel van het sociaal-emotioneel onderzoek is om aan te tonen dat de leerling sociaal-emotionele problematiek heeft, waardoor het onderwijsleerproces substantieel belemmerd wordt en LWOO op het vmbo nodig is. Het gaat om problematiek op het gebied van faalangst, prestatiemotivatie en/of sociaal-emotionele instabiliteit. De basisschool kan het sociaal-emotionele onderzoek op verschillende manieren af laten nemen: - door de gz-psycholoog/geregistreerd orthopedagoog van de basisschool (indien aanwezig); - door een onderzoeksbureau naar keuze; - door A-VISION via de BOVO vergoedingsregeling SEM. Nb. Ouders dienen altijd apart toestemming te geven voor sociaal-emotioneel onderzoek! BOVO vergoedingsregeling SEM Leerlingen in de BOVO regio Haaglanden, die voldoen aan bovengenoemde criteria, komen in aanmerking voor de Vergoedingsregeling SEM. De kosten van het onderzoek worden dan gedragen door het samenwerkingsverband vo. BOVO werkt samen met A-VISION Advisering en Begeleiding B.V. Aanmelding van leerlingen - T/m donderdag 10 december 2015 kunnen leerlingen worden aangemeld in POVO OT. Volg nauwgezet de bijgevoegde handleiding (bijlage 1) om het proces goed te laten verlopen. Nb. Pas als het aanmeldformulier SEM in POVO OT op definitief is gezet, dan kan de aanmelding in behandeling worden genomen. - Wanneer alle leerlingen voor het SEM onderzoek zijn aangemeld, brengt u A-VISION hiervan op de hoogte middels een vinkje in POVO OT en stuurt u een naar A-VISION t.a.v. Elles Raayman (ERaayman@a-vision.nu). - Om de aanmelding goed te laten verlopen geeft u in POVO OT alvast het advies met LWOO. Mocht na het sociaal-emotioneel onderzoek blijken dat de leerling niet in aanmerking komt voor LWOO, dan wijzigt u het advies naar een advies zonder LWOO. Zolang het OKR nog niet definitief is, kan het advies altijd worden aangepast. - Let op! Indien u tijdens het proces van het sociaal-emotioneel onderzoek een nieuwe import van didactische toetsen doet in POVO OT (omdat er nieuwe didactische toetsen zijn afgenomen), dan BOVO Haaglanden: helpdesk@bovohaaglanden.nl, website 1

44 kan dit gevolgen hebben voor aangemelde leerlingen. Als leerachterstanden veranderen kunnen leerlingen die eerder wel in aanmerking kwamen voor LWOO nu buiten de boot vallen en andersom. Neem desgewenst in deze gevallen contact op met de BOVO helpdesk. - Wanneer u na donderdag 10 december 2015 nog leerlingen wilt aanmelden bij A-VISION, dan doet u dit niet via POVO OT, maar neemt u direct contact op met Elles Raayman (ERaayman@avision.nu). De kosten van het onderzoek zijn dan voor rekening van de school. Onderzoeksinstrumenten Na de aanmelding in POVO OT stuurt A-VISION u per een link toe, waarmee online twee vragenlijsten kunnen worden ingevuld. 1. Vragenlijst voor de leerling: Leermotivatietest (LMT). 2. Vragenlijst voor de leerkracht: Docentenvragenlijst (DVL). Het is belangrijk bij het invullen van de DVL het gedrag van de leerling in de gehele schoolsetting (klas, buiten, overblijf, gymles enz.) mee te nemen. Het kan van belang zijn de DVL gezamenlijk in te vullen, bijvoorbeeld met de duo collega of gymdocent, zeker indien de leerling zich in de ene schoolsetting anders gedraagt dan in de andere schoolsetting. Vul beide vragenlijsten binnen 1 week na het ontvangen van de link in. Indien dit door omstandigheden niet mogelijk is, maak dit dan kenbaar bij A-VISION via een t.a.v. Elles Raayman. Nb. Schriftelijke vragenlijsten kunnen voor leerlingen die op het gebied van begrijpend lezen een DLE hebben <30 (niveau van eind groep 5) te moeilijk zijn. Neem in deze gevallen contact op met de BOVO helpdesk. Verwerking een terugkoppeling door A-VISION - A-VISION scoort de vragenlijsten en beoordeelt of er sprake is van sociaal-emotionele problematiek. - A-VISION verwerkt de resultaten in het uitslagformulier SEM (UF SEM) in POVO OT. - De informatie van het uitslagformulier SEM worden automatisch verwerkt in het OKR bij tabblad 3 Sociaal-emotionele ontwikkeling/competenties en tabblad 4b Sociaal-emotionele problematiek. - Indien er sociaal-emotionele problematiek naar voren komt, verwerkt A-VISION de resultaten in een onderzoeksverslag. - Zowel de profielbladen van de LMT en DVL als het onderzoekverslag worden als bijlagen toegevoegd aan het OKR. Voor alle inhoudelijke vragen m.b.t. sociaal-emotioneel onderzoek neemt u contact op met de BOVO helpdesk (helpdesk@bovohaaglanden.nl en ). Met vriendelijke groet, het BOVO team Bijlagen 1. Handleiding BOVO vergoedingsregeling SEM Valideren handtekening BOVO Haaglanden: helpdesk@bovohaaglanden.nl, website 2

45 Handleiding Vergoedingsregeling SEM Periode Actie Door Omschrijving 1. vanaf 5-11 Bestuderen brief en handleiding Basisschool Lees de brief en deze handleiding zorgvuldig door. 2. vanaf 5-11 Bepalen welke leerlingen in aanmerking komen voor SEM Basisschool Bepaal bij welke leerlingen u SEM onderzoek wilt laten afnemen. Let op: leerlingen moeten voldoen aan de criteria voor SEM! 3. z.s.m. na 5-11 Toestemmingsformulier ouders Basisschool Verzoek beide ouders het toestemmingsformulier voor sociaal-emotioneel onderzoek te tekenen. Het toestemmingsformulier ondertekend door ouders dient aanwezig te zijn in het leerlingdossier op school. 4. Uiterlijk Aanmeldformulieren SEM definitief maken Basisschool De ingevulde aanmeldformulieren SEM zet u uiterlijk 10 december 2015 op definitief in POVO OT. 5. z.s.m. na stap 4 Bericht A-VISION dat aanmelding compleet is Basisschool Geef in POVO OT aan dat uw aanmelding compleet is en stuur een t.a.v. Elles Raayman (ERaayman@avision.nu) wanneer alle aanmeldformulieren op definitief zijn gezet. Hierdoor weet A-VISION dat ze de vragenlijsten kunnen opsturen. 6. z.s.m. na stap 5 Opsturen vragenlijsten A-VISION A-VISION stuurt een met hierin een link naar de beide (online) vragenlijsten. 7. z.s.m. na stap 6 Invullen vragenlijsten Basisschool De leerling(en) en leerkracht(en) vullen binnen 1 week de vragenlijsten van A-VISION in z.s.m. na stap 7 z.s.m. na stap 8 z.s.m. na stap 9 volgend op stap 10 Verwerking uitslagen Terugkoppeling aan basisschool Controleren van resultaat Handtekening valideren A-VISION A-VISION Basisschool Basisschool A-VISION scoort de vragenlijsten en maakt, indien sociaalemotionele problematiek is aangetoond, een onderzoeksverslag. A-VISION verwerkt het resultaat van het SEM onderzoek in het uitslagformulier SEM. Ook worden de profielbladen van de LMT en DVL, alsmede het eventuele onderzoeksverslag toegevoegd. De basisschool controleert of het resultaat van het uitslagformulier SEM op juiste wijze is verwerkt in het OKR (tabblad 3 en 4b) en overeenkomt met het onderzoeksverslag. De basisschool valideert de digitale handtekening onderaan het onderzoeksverslag. Zie voor de werkwijze hiervan bijlage 2 Valideren handtekening. 12. volgend op stap 11 Exemplaar naar ouders Basisschool Een zelfgemaakte uitdraai van het onderzoeksverslag wordt aan de ouders overhandigd. BOVO Haaglanden: helpdesk@bovohaaglanden.nl, websites: en start.onderwijstransparant.nl

46 1. Bestuderen brief en handleiding Vergoedingsregeling SEM Periode: vanaf 5 november De brief en deze handleiding helpen u bij de procedure om de afname van sociaal-emotioneel onderzoek zo vlot mogelijk te laten verlopen. Dit is belangrijk omdat u zo snel mogelijk uitsluitsel wilt hebben over het resultaat van het onderzoek. Pas daarna is het gehele plaatje compleet en kunt u het leerlingdossier (incl. OKR) definitief maken voor het vo. Onderstaand stroomschema hierbij ook behulpzaam zijn. 2. Bepalen welke leerlingen in aanmerking komen voor SEM onderzoek Periode: vanaf 5 november U gaat per leerling na of deze in aanmerking komt voor sociaal-emotioneel onderzoek. U kijkt hiervoor naar de leerachterstanden van didactische toetsen (stap 1) en het intelligentieonderzoek (stap 2). Stap 1: Didactische toetsen - Log in bij POVO OT en vul in tabblad 4 van het OKR alvast een advies in met leerwegondersteuning (LWOO). Dit voorlopige advies is nodig om de procedure goed te doorlopen. - Klik vervolgens op het (nieuw verschenen) tabblad 4b. - Vink bij Didactische gegevens het hokje RVC goedgekeurde toetsen aan. Dit vinkje zorgt ervoor dat u alleen toegestane didactische toetsen kunt kiezen volgens de Regeling screenings- BOVO Haaglanden: helpdesk@bovohaaglanden.nl, websites: en start.onderwijstransparant.nl

47 en testinstrumenten LWOO/PrO Dit is van belang i.v.m. de geldigheid van toetsen. Nb. Mocht er een toets wegvallen wanneer u het vinkje zet, dan is deze dus niet geldig en mag deze niet gebruikt worden. U kunt m.b.v. het drop-down menu achter de toets (pijltje) een andere toets kiezen. Is dit niet mogelijk dan moet u eerst nog een andere toets afnemen. - De 4 didactische toetsen die u gebruikt moeten in het huidige schooljaar zijn afgenomen. Waar voor de aanvraag van intelligentieonderzoek nog toetsen van eind groep 7 gebruikt mochten worden, is het bij SEM-onderzoek verplicht om toetsen te gebruiken die in schooljaar zijn afgenomen. - Controleer of de toetsen, waarbij de leerlingen voldoen aan de LWOO-criteria, adaptief 2 zijn afgenomen. - Controleer of de leerachterstanden voldoen aan de LWOO-criteria. Stap 2: Intelligentieonderzoek Om voor LWOO op basis van SEM-onderzoek in aanmerking te komen, moet het (Totaal-)IQ in de bandbreedte liggen. - Ga in POVO OT naar tabblad 2 van het OKR. - Controleer onderaan het scherm of er een intelligentieonderzoek is ingevuld én of dit voldoet aan de criteria voor LWOO en SEM. - Controleer of ALLE gegevens m.b.t. het intelligentieonderzoek zijn ingevuld. Wanneer u middels stap 1 en 2 heeft geconcludeerd dat de leerling in aanmerking komt voor SEMonderzoek, dan gaat u in POVO OT naar het menu Aanmeldformulier SEM. - Ga naar het menu Onderzoeken >Aanmeldformulier SEM. - U kunt nu leerlingen gaan aanmelden voor SEM-onderzoek (zie stap 4). 1 De Regeling met toegestane instrumenten kunt u downloaden via Help > Handleidingen in POVO OT. 2 Informatie over adaptief toetsen vindt u terug in het BOVO Handboek, dat is te downloaden via Help > Handleidingen in POVO OT. BOVO Haaglanden: helpdesk@bovohaaglanden.nl, websites: en start.onderwijstransparant.nl

48 3. Toestemmingsformulier ouders Periode: z.s.m. na 5-11 Voor sociaal-emotioneel onderzoek is toestemming van beide ouders nodig. Het is van belang deze toestemming eerst te regelen, voordat het onderzoek wordt afgenomen. Het toestemmingsformulier, ondertekend door beide ouders, dient aanwezig te zijn in het leerlingdossier op de school. Het formulier is in POVO OT te downloaden via Onderzoeken > Toestemmingsformulieren. Nb. Voor elk onderzoek (intelligentieonderzoek of sociaal-emotioneel onderzoek) moet apart een toestemmingsformulier worden ingevuld. 4. Invullen en definitief maken aanmeldformulier SEM Periode: uiterlijk Om een leerling aan te melden voor sociaal-emotioneel onderzoek dient het aanmeldformulier SEM in POVO OT te worden ingevuld en definitief te worden gemaakt. Nb. Het definitief maken van het formulier wordt gemakkelijk vergeten en heeft tot gevolg dat de aanmelding niet zichtbaar wordt voor het onderzoeksbureau. - Ga naar Onderzoeken >Aanmeldformulier SEM. - Klik op de naam van de betreffende leerling. - Indien het OKR al enigszins gevuld is, dan wordt deze informatie op het aanmeldformulier SEM overgenomen (leerlinggegevens, schoolgegevens, schoolloopbaan, gegevens didactisch onderzoek en intelligentieonderzoek). Controleer wel even of deze gegevens kloppen. Nb. Let met name op de didactische toetsen (vinkje RVC gezet?, toetsen van huidig schooljaar?, adaptief getoetst?) - Aangevuld moet nog worden: Is er sprake van dyslexie? Is er sprake van dyscalculie Naam contactpersoon Toestemming ouders - Zet het formulier tenslotte op definitief. 5. Bericht A-VISION dat aanmelding compleet is Het is de bedoeling dat u alle aanmeldingen voor SEM-onderzoek gelijktijdig doet (alle aanvraagformulieren SEM op dezelfde dag op definitief zet). Dit is belangrijk om het proces voor alle partijen overzichtelijk te houden en geen vertraging in het proces op te lopen. Wanneer u er zeker van bent dat alle aanmeldformulieren op definitief staan (en er geen aanmeldingen meer bijkomen), dan brengt u A-VISION hiervan op de hoogte. Dit doet u in POVO OT: BOVO Haaglanden: helpdesk@bovohaaglanden.nl, websites: en start.onderwijstransparant.nl

49 - Ga naar Gegevens > Mijn gegevens - Onder het kopje Onderzoeken vindt u een aanvinkmogelijkheid bij Onze school heeft alle gewenste SEM onderzoek aanvragen op definitief gezet. Zet het vinkje, zie hieronder. - Pas wanneer hier het vinkje is gezet, zal de aanvraag door A-VISION in behandeling worden genomen en treedt stap 6 in werking. - Stuur een t.a.v. Elles Raayman (ERaayman@a-vision.nu) wanneer alle aanmeldformulieren op definitief zijn gezet. 6. Opsturen vragenlijsten door A-VISION Zodra u bij A-VISION heeft gemeld dat de aanmelding compleet is, zal A-VISION u een sturen met daarin een link naar 2 in te vullen vragenlijsten voor het SEM-onderzoek. 7. Invullen vragenlijsten SEM-onderzoek Met de informatie uit de kan de po-school inloggen op de website van A-VISION. Hier kunnen beide vragenlijsten online worden ingevuld. Het betreft de Docentenvragenlijst (DVL, in te vullen door de leerkracht) en de Leermotivatietest (LMT, in te vullen door de leerling). Van de basisscholen wordt gevraagd alle vragenlijsten binnen 1 week in te vullen en A-VISION per e- mail te berichten dat het invullen voltooid is. 8. Verwerking uitslagen door A-VISION Nadat de vragenlijsten van alle aangemelde leerlingen zijn ingevuld en de po-school A-VISION hiervan op de hoogte heeft gebracht, worden de vragenlijsten gescoord en beoordeeld. Indien er sociaal-emotionele problematiek uit (één van) beide vragenlijsten naar voren komt, schrijft A-VISION een onderzoeksverslag. Wanneer de DVL als LMT beide niet scoren, volgt er geen onderzoeksverslag. In het onderzoeksverslag staat een conclusie, waarin de aangetoonde SEMproblematiek in relatie wordt gebracht met de leerachterstanden. Op basis hiervan wordt dan geconcludeerd dat de leerling in aanmerking komt voor LWOO. Nb. Het kan voorkomen dat slechts op één aspect van een vragenlijst gescoord wordt en dat dit te summier is om SEM-problematiek in verband te brengen met de leerachterstanden. BOVO Haaglanden: helpdesk@bovohaaglanden.nl, websites: en start.onderwijstransparant.nl

50 9. Terugkoppeling aan basisschool De resultaten worden door A-VISION verwerkt in POVO OT. Dit is tevens de terugkoppeling aan basisscholen op basis waarvan zij kunnen zien of de leerling in aanmerking komt voor LWOO. De resultaten bevatten de volgende onderdelen: - Het resultaat van het SEM-onderzoek (komt wel/niet in aanmerking voor LWOO) is zichtbaar in het uitslagformulier SEM (UFSEM) in POVO OT. Het UFSEM verschijnt als bijlage in het OKR. Op het UFSEM kunt u tevens zien op welke gebieden er sprake is van sociaal-emotionele problematiek. - De gegevens van het UFSEM worden automatisch verwerkt op 2 plekken in het OKR: tabblad 3 bij Sociaal-emotionele ontwikkeling/competenties ; tabblad 4b bij Sociaal-emotionele problematiek. Nb. Deze gegevens zijn door u niet te wijzigen in het OKR. Indien dit wel gewenst is neem dan contact op met de BOVO Helpdesk. - Van de LMT en DVL worden profielbladen als bijlagen toegevoegd aan het OKR. U kunt per vragenlijst zien hoe de leerling gescoord heeft. - Indien SEM-problematiek is aangetoond wordt een onderzoeksverslag als bijlage aan het OKR toegevoegd. 10. Controleren van het resultaat De po-school controleert of het resultaat van het UFSEM juist wordt weergegeven in het OKR. Tevens controleert de po-school of de profielbladen van de DVL en LMT kloppen met het resultaat en of dit juist wordt weergegeven in het onderzoeksverslag. Vooral de conclusie van het onderzoeksverslag is belangrijk, omdat hierin staat dat de leerling in aanmerking komt voor LWOO. 11. Handtekening valideren Het onderzoeksverslag is voorzien van een digitale handtekening. Zie voor de werkwijze hiervan bijlage 2. Valideren handtekening. 12. Exemplaar naar ouders Een zelfgemaakte uitdraai van het onderzoeksverslag dient aan de ouders te worden overhandigd. BOVO Haaglanden: helpdesk@bovohaaglanden.nl, websites: en start.onderwijstransparant.nl

BOVO Starterscursus po. Testen en toetsen deel 1 Start

BOVO Starterscursus po. Testen en toetsen deel 1 Start BOVO Starterscursus po Testen en toetsen deel 1 Start 9 september 2015 Inhoud Tijdpad Praktijkonderwijs en leerwegondersteuning Didactisch onderzoek Adaptief toetsen BOVO vergoedingsregeling intelligentieonderzoeken

Nadere informatie

Goed op weg naar het vo

Goed op weg naar het vo Goed op weg naar het vo 2016-2017 De overstap van basisschoolverlaters in de BOVO regio Haaglanden Inhoud Een belangrijke stap Het onderwijskundig rapport De eindtoets Passend onderwijs Schooltypen vo

Nadere informatie

Goed op weg naar het vo. De overstap van basisschoolverlaters in de BOVO regio Haaglanden

Goed op weg naar het vo. De overstap van basisschoolverlaters in de BOVO regio Haaglanden Goed op weg naar het vo De overstap van basisschoolverlaters in de BOVO regio Haaglanden BASISSCHOOL Voortgezet Onderwijs Inhoud Belangrijke informatie Het basisschooladvies Belangrijke wijzigingen in

Nadere informatie

Goed op weg naar het vo 2015-2016

Goed op weg naar het vo 2015-2016 Goed op weg naar het vo 2015-2016 Een goede overstap van basisonderwijs naar voortgezet onderwijs is erg belangrijk: motivatie & zelfvertrouwen plezier houden in leren opmaat voor vervolgopleiding/werken

Nadere informatie

BOVO Starterscursus po. Testen en toetsen deel 1 Op weg

BOVO Starterscursus po. Testen en toetsen deel 1 Op weg BOVO Starterscursus po Testen en toetsen deel 1 Op weg 9 september 2015 Inhoud Tijdpad Praktijkonderwijs en leerwegondersteuning Didactisch onderzoek Adaptief toetsen BOVO vergoedingsregeling intelligentieonderzoeken

Nadere informatie

Starterscursus po. BOVO procedure deel 2 Start

Starterscursus po. BOVO procedure deel 2 Start Starterscursus po BOVO procedure deel 2 Start 14 oktober 2015 Inhoud BOVO tijdpad jan-jul Onderwijstypen vo Aanmeldprocedure vo Toelating vo In contact met het vo Tijdpad 2015-2016 Speciale doelgroepen

Nadere informatie

Testen en toetsen Schooljaar

Testen en toetsen Schooljaar Schooljaar 2017-2018 2 Inhoud 1. Didactische toetsen... 4 1.1 Leerlingvolgsysteem... 4 1.2 Didactische leeftijd (DL)... 4 1.3 Didactisch leeftijd equivalent (DLE)... 4 1.4 Leerrendement (LR) en Leerachterstand

Nadere informatie

Starterscursus po. BOVO procedure deel 2 Op weg

Starterscursus po. BOVO procedure deel 2 Op weg Starterscursus po BOVO procedure deel 2 Op weg 14 oktober 2015 Inhoud BOVO tijdpad jan-jul Onderwijstypen vo Aanmeldprocedure vo Toelating vo Heroverweging n.a.v. eindtoets Tijdpad 2015-2016 Speciale doelgroepen

Nadere informatie

Nieuwe afspraken over de overstap. 1. Basisschooladvies is leidend.! LVS-gegevens groep 6, 7 en 8 Werkhouding en gedrag Aanvullende gegevens

Nieuwe afspraken over de overstap. 1. Basisschooladvies is leidend.! LVS-gegevens groep 6, 7 en 8 Werkhouding en gedrag Aanvullende gegevens Na de basisschool Nieuwe afspraken over de overstap Naar welke opleiding kan mijn kind? Het basisschooladvies Het 2e toetsgegeven Welke opleidingen zijn er? Wat verwachten we van de ouders bij deze schoolkeuze?

Nadere informatie

Informatie 8ste jaarsouders

Informatie 8ste jaarsouders Informatie 8ste jaarsouders NIO donderdag 8 november 2012 Deze wordt afgenomen door Eduniek, onze schoolbegeleidingsdienst. Uitslag na de kerstvakantie, samen met het schooladvies. Aanvullende informatie

Nadere informatie

Onderwijstypen vo 7 december 2016

Onderwijstypen vo 7 december 2016 Onderwijstypen vo 7 december 2016 Inhoud Praktijkonderwijs Vmbo Havo en vwo Overig aanbod vo 2 Uitstroom naar het vo PO bo sbo so VO PrO vmbo havo vwo (lwoo) Kopklas EOA VSO 3 Uitstroom naar het vo 6 jaar

Nadere informatie

Toetsen en testen lwoo/pro Het afnemen van onderzoeken en het aanvragen van een aanwijzing lwoo of een tlv pro

Toetsen en testen lwoo/pro Het afnemen van onderzoeken en het aanvragen van een aanwijzing lwoo of een tlv pro Toetsen en testen lwoo/pro Het afnemen van onderzoeken en het aanvragen van een aanwijzing lwoo of een tlv pro Schooljaar 2018-2019 2 Toetsen en testen lwoo/pro Inhoud 1 Didactische toetsen...4 1.1 Leerlingvolgsysteem...

Nadere informatie

Op naar de brugklas!!!!

Op naar de brugklas!!!! Op naar de brugklas!!!! Voorlichtingsavond Voortgezet Onderwijs Programma Welkom en toelichting programma Voorbereiding VO De Cito-toets Informatie over scholen en schooltypes Het adviestraject en de inschrijving

Nadere informatie

Starterscursus po. BOVO procedure deel 1 start

Starterscursus po. BOVO procedure deel 1 start Starterscursus po BOVO procedure deel 1 start 9 september 2015 Inhoud BOVO Haaglanden BOVO tijdpad 2015-2016 Basisschooladvies Onderwijskundig rapport Ouders BOVO BOVO: Een initiatief van de schoolbesturen

Nadere informatie

Inhoud. Uitstroom naar het vo. Onderwijstypen vo Praktijkonderwijs Vmbo Havo en vwo Overig aanbod vo. bo sbo so. PrO vmbo havo vwo (lwoo)

Inhoud. Uitstroom naar het vo. Onderwijstypen vo Praktijkonderwijs Vmbo Havo en vwo Overig aanbod vo. bo sbo so. PrO vmbo havo vwo (lwoo) Onderwijstypen vo 7 december 2016 Inhoud Praktijkonderwijs Vmbo Havo en vwo Overig aanbod vo 2 Uitstroom naar het vo PO bo sbo so VO PrO vmbo havo vwo (lwoo) Kopklas EOA VSO 3 1 Uitstroom naar het vo 6

Nadere informatie

Onderwijstypen in het voortgezet onderwijs

Onderwijstypen in het voortgezet onderwijs Onderwijstypen in het voortgezet onderwijs Schooljaar 2018-2019 2 Onderwijstypen in het vo Inhoud 1. Praktijkonderwijs...4 1.1 Leerlingkenmerken... 4 1.2 Doorstroom vanuit het pro... 5 2. Vmbo...5 2.1

Nadere informatie

Informatie voor ouders groep 8 over: Overgang van PO naar VO

Informatie voor ouders groep 8 over: Overgang van PO naar VO Informatie voor ouders groep 8 over: Overgang van PO naar VO De Overstap Let op! Informatie over de procedure aanmelding wordt tijdens de decemberavonden in het VO aan de ouders gegeven. Inrichting van

Nadere informatie

Onderwijstypen in het voortgezet onderwijs

Onderwijstypen in het voortgezet onderwijs Onderwijstypen in het voortgezet onderwijs Schooljaar 2017-2018 2 Inhoud 1. Praktijkonderwijs... 4 1.1 Leerlingkenmerken... 4 1.2 Doorstroom vanuit het PrO... 5 2. Vmbo... 5 2.1 Onderbouw vmbo... 5 2.2

Nadere informatie

VMBO Voorbereidend Middelbaar Beroeps Onderwijs

VMBO Voorbereidend Middelbaar Beroeps Onderwijs Inhoud VO avond 1. Onderwijstypen voortgezet onderwijs (VO) 2. Advisering basisschool 3. Toelichting toetsafname 4. Tijdspad 5. Ontwikkelingen 6. Traject aanmelding VO. 7. Tips bezoek en overzicht van

Nadere informatie

Protocol. Overstap po-vo

Protocol. Overstap po-vo Protocol Overstap po-vo Totstandkoming van het basisschooladvies Stap 1. Afname Entreetoets Wanneer Groep 7 April/Mei Toelichting De Entreetoets wordt afgenomen. Deze toets geeft ons naast de reguliere

Nadere informatie

Starterscursus po. BOVO procedure deel 1 Op weg

Starterscursus po. BOVO procedure deel 1 Op weg Starterscursus po BOVO procedure deel 1 Op weg 9 september 2015 Inhoud BOVO Haaglanden BOVO tijdpad 2015-2016 Basisschooladvies Onderwijskundig rapport Ouders BOVO Informatie: Nieuwsbrieven en aparte brieven

Nadere informatie

Procesgang PO-VO

Procesgang PO-VO Basisschool Jeroen Procesgang PO-VO 2018-2019 Leidend in deze is de BOVO procedure 1. De totstandkoming van het basisschooladvies; Voorlopig advies groep 7 De Entreetoets wordt door de leerkrachten van

Nadere informatie

Overstap van basisonderwijs naar voortgezet onderwijs. Rotterdamse plaatsingswijzer Schooljaar 2015-2016

Overstap van basisonderwijs naar voortgezet onderwijs. Rotterdamse plaatsingswijzer Schooljaar 2015-2016 Overstap van basisonderwijs naar voortgezet onderwijs Rotterdamse plaatsingswijzer Schooljaar 2015-2016 Fokor Vereniging samenwerkende schoolbesturen voor primair en voorgezet onderwijs. (Gemeente Rotterdam)

Nadere informatie

EINDADVISERING LEERLINGEN GROEP 8

EINDADVISERING LEERLINGEN GROEP 8 In dit document wordt de opbouw van de advisering op Maria Montessori onderbouwd en met behulp van het stappenplan het tijdpad uitgezet en de taken verdeeld. Het document sluit af met een actuele versie

Nadere informatie

Naar welke opleiding kan mijn kind?

Naar welke opleiding kan mijn kind? Na de basisschool Naar welke opleiding kan mijn kind? Het basisschooladvies Het 2e toetsgegeven De nieuwe school Het onderwijssysteem Wat verwachten we van de ouders bij deze schoolkeuze? Belangrijke data

Nadere informatie

Voorlichting Voortgezet Onderwijs

Voorlichting Voortgezet Onderwijs Voorlichting Voortgezet Onderwijs Onderwerpen die besproken worden: Onderbouw VO Bovenbouw VO LWOO vmbo havo/vwo En daarna? Factoren voor schoolkeuze Scholen in de regio Aanmeldingsprocedure Belangrijke

Nadere informatie

Kiezen na de basisschool

Kiezen na de basisschool Kiezen na de basisschool Kiezen na de basisschool Wat staat je dan te wachten, waar kun je uit kiezen, waar kun je terecht??? In onderstaand schema is te zien hoe de leerroutes er uit zien op de middelbare

Nadere informatie

VOORLICHTING VAN DE BASISSCHOOL NAAR HET VOORTGEZET ONDERWIJS

VOORLICHTING VAN DE BASISSCHOOL NAAR HET VOORTGEZET ONDERWIJS VOORLICHTING VAN DE BASISSCHOOL NAAR HET VOORTGEZET ONDERWIJS Programma: Voorlichting wordt verzorgd door drie scholen uit de buurt namens alle VO-scholen Verschillende onderwijsvormen Onderbouw en bovenbouw

Nadere informatie

Toelatingsprocedure 2015-2016 PO en VO Velsen

Toelatingsprocedure 2015-2016 PO en VO Velsen Toelatingsprocedure 2015-2016 PO en VO Velsen Vastgesteld op 12 november 2014 Inhoud 1. Toelatingsprocedure PO - VO Velsen 1.1 Verantwoording 1.2 De leerlingen waar de afspraken voor gelden 1.3 Overeenstemming

Nadere informatie

Leerwegondersteunend onderwijs (LWOO) Praktijkonderwijs (PrO) Wat zijn de criteria voor Praktijkonderwijs en Leerwegondersteunend onderwijs?

Leerwegondersteunend onderwijs (LWOO) Praktijkonderwijs (PrO) Wat zijn de criteria voor Praktijkonderwijs en Leerwegondersteunend onderwijs? Procedures - Plaatsing LWOO en praktijkonderwijs Leerwegondersteunend onderwijs (LWOO) is bedoeld voor leerlingen die op zichzelf wel een diploma in een van de leerwegen van het VMBO kunnen halen, maar

Nadere informatie

Informatieboekje Voortgezet Onderwijs

Informatieboekje Voortgezet Onderwijs Informatieboekje Voortgezet Onderwijs 1 2 Voorwoord Dit informatieboekje geeft een overzicht van de belangrijkste gegevens over het VMBO, Havo en VWO. Hoe het VMBO is opgebouwd, welke vakken in de onderbouw

Nadere informatie

Procedure schoolverlaten

Procedure schoolverlaten Procedure schoolverlaten Overgang van het PO naar VO: Het advies van de basisschool is tegelijk het plaatsingsniveau van de leerling. Regelgeving: Het bevoegd gezag (VO) baseert zijn beslissing over de

Nadere informatie

Procedure PO-VO

Procedure PO-VO Procedure PO-VO 2018-2019 beschrijving voor ouders Montessorischool Houtwijk Schooljaar 2018-2019 1 PROCEDURE PO-VO 2018-2019 Inhoudsopgave Procedure overgang PO-VO... 3 1. Voorlichtingsavond VO... 3 2.

Nadere informatie

Welkom. op de algemene voorlichtingsavond over het Voortgezet Onderwijs maandag 4 november 2013. Wilt u alstublieft uw mobiele telefoon uitzetten?

Welkom. op de algemene voorlichtingsavond over het Voortgezet Onderwijs maandag 4 november 2013. Wilt u alstublieft uw mobiele telefoon uitzetten? Welkom op de algemene voorlichtingsavond over het Voortgezet Onderwijs maandag 4 november 2013 Wilt u alstublieft uw mobiele telefoon uitzetten? Grote veranderingen Meer leerkrachten Wisselen van lokaal

Nadere informatie

Voorlichting Voortgezet Onderwijs

Voorlichting Voortgezet Onderwijs Voorlichting Voortgezet Onderwijs Onderwerpen die besproken worden: Onderbouw VO Bovenbouw VO LWOO (wordt geïntegreerd) vmbo havo/vwo En daarna? Factoren voor schoolkeuze Scholen in de regio Aanmeldingsprocedure

Nadere informatie

Welkom op. Naar het voortgezet onderwijs

Welkom op. Naar het voortgezet onderwijs Welkom op Naar het voortgezet onderwijs Een homogene klas Meerdere vakdocenten Andere mensen Meer vakken Meer lokalen Meer boeken Meer huiswerk Andere verantwoordelijkheden Andere lestijden Pauzeren op

Nadere informatie

Toelatingsprocedure 2016 2017 PO en VO Velsen

Toelatingsprocedure 2016 2017 PO en VO Velsen Toelatingsprocedure 2016 2017 PO en VO Velsen Inhoud 1. Toelatingsprocedure PO - VO Velsen 1.1 Verantwoording 1.2 De leerlingen waar de afspraken voor gelden 1.3 Overeenstemming binnen de regio 2. Van

Nadere informatie

VOORLICHTINGSAVOND VOORTGEZET ONDERWIJS

VOORLICHTINGSAVOND VOORTGEZET ONDERWIJS VOORLICHTINGSAVOND VOORTGEZET ONDERWIJS SBO De Regenboog 7 januari 2015 Inhoud van de avond Uitstroom leerlingen en een aantal verschillende scholen Pauze (15 minuten) Toetsing en aanmelden van onze leerlingen

Nadere informatie

Op weg naar het voortgezet onderwijs

Op weg naar het voortgezet onderwijs Het Openbaar Onderwijs Lingewaal presenteert Op weg naar het voortgezet onderwijs In samenwerking met : Gymnasium Camphusianum, Merewade College, Wellant College & Heerenlanden College Opening PROGRAMMA

Nadere informatie

Overstap van basisonderwijs naar voortgezet onderwijs. Rotterdamse plaatsingswijzer Schooljaar 2014-2015

Overstap van basisonderwijs naar voortgezet onderwijs. Rotterdamse plaatsingswijzer Schooljaar 2014-2015 Overstap van basisonderwijs naar voortgezet onderwijs Rotterdamse plaatsingswijzer Schooljaar 2014-2015 Fokor Vereniging samenwerkende schoolbesturen voor primair en voorgezet onderwijs. (Gemeente Rotterdam)

Nadere informatie

Ouderavond Verwijstraject Voortgezet Onderwijs 8 juni 2017

Ouderavond Verwijstraject Voortgezet Onderwijs 8 juni 2017 Ouderavond Verwijstraject Voortgezet Onderwijs 8 juni 2017 Agenda Voorlopig Verwijsadvies SVL (Schoolvragenlijst) NIO (Nederlandse Intelligentietest voor Onderwijsniveau) Definitief Verwijsadvies/Onderwijskundig

Nadere informatie

Povo. Ouderbrochure POVO. Uitleg voor ouders over de overstap van de basisschool naar het voortgezet onderwijs 2013-2014

Povo. Ouderbrochure POVO. Uitleg voor ouders over de overstap van de basisschool naar het voortgezet onderwijs 2013-2014 Povo Ouderbrochure POVO Uitleg voor ouders over de overstap van de basisschool naar het voortgezet onderwijs 2013-2014 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1: Advisering en schoolkeuze 1 Hoofdstuk 2: De verschillende

Nadere informatie

WEGWIJS IN HET VMBO EEN BROCHURE VOOR OUDERS EN LEERKRACHTEN VAN BASISSCHOOLLEERLINGEN GROEP 7/8

WEGWIJS IN HET VMBO EEN BROCHURE VOOR OUDERS EN LEERKRACHTEN VAN BASISSCHOOLLEERLINGEN GROEP 7/8 Wegwijs in het vmbo is een gezamenlijke uitgave van de vmbo-scholen in Bergen op Zoom en omgeving: Steenspil ZuidWestHoek College t R@velijn Pomona Bergen op Zoom, november 2015 WEGWIJS IN HET VMBO EEN

Nadere informatie

Procesgang PO-VO. Leidend in deze is de BOVO procedure

Procesgang PO-VO. Leidend in deze is de BOVO procedure Procesgang PO-VO Leidend in deze is de BOVO procedure 1. De totstandkoming van het basisschooladvies; Indicatie advies groep 7; In januari wordt met de ouders besproken aan welke adviesrichting zij kunnen

Nadere informatie

Procesgang PO-VO. Leidend in deze is de BOVO procedure

Procesgang PO-VO. Leidend in deze is de BOVO procedure Procesgang PO-VO Leidend in deze is de BOVO procedure 1. De totstandkoming van het basisschooladvies; Indicatie advies groep 7; Op grond van ons leerlingvolgsysteem (met daarin de CITO toetsen) wordt in

Nadere informatie

Belangrijkste data behorende bij de 1 e aanmeldingsperiode. Alle data zijn ook terug te vinden in het BOVO tijdpad

Belangrijkste data behorende bij de 1 e aanmeldingsperiode. Alle data zijn ook terug te vinden in het BOVO tijdpad 1 Belangrijkste data behorende bij de 1 e aanmeldingsperiode. Alle data zijn ook terug te vinden in het BOVO tijdpad 2016-2017. Het BOVO tijdpad maakt onderscheid tussen twee groepen leerlingen, te weten

Nadere informatie

Informatie voor ouders groep 8 over: Overgang van PO naar VO

Informatie voor ouders groep 8 over: Overgang van PO naar VO Informatie voor ouders groep 8 over: Overgang van PO naar VO De Overstap Let op! Informatie over de procedure aanmelding wordt tijdens de decemberavonden in het VO aan de ouders gegeven. Inrichting van

Nadere informatie

EINDADVISERING LEERLINGEN GROEP 8 SCHOOLJAAR

EINDADVISERING LEERLINGEN GROEP 8 SCHOOLJAAR EINDADVISERING LEERLINGEN GROEP 8 SCHOOLJAAR 2017-2018 Volgens de wet centrale eindtoets Primair Onderwijs is het basisschooladvies leidend bij de toelating van basisschoolverlaters tot het vo. De po-school

Nadere informatie

Informatieavond

Informatieavond Informatieavond 8 2017-2018 1 Verloop van het schooljaar Verslagen/ presentaties - Werkstuk - Spreekbeurt - Boekverslag - Boekbespreking - Actuakring Activiteiten - Gastles bureau Halt - Bank voor de klas

Nadere informatie

Advies voor goed onderwijs, organiseer je samen

Advies voor goed onderwijs, organiseer je samen Advies voor goed onderwijs, organiseer je samen KB BB GL/TL Een handreiking voor leerkrachten van groep 7 en 8 in het basisonderwijs, leerkrachten in het speciaal basisonderwijs en de docenten vmbo onderbouw

Nadere informatie

\hoe verder?? Wat is de voorbereiding? Een aantal spannende maanden tegemoet. Vanaf eind november starten we met het oefenen van Cito-toetsen

\hoe verder?? Wat is de voorbereiding? Een aantal spannende maanden tegemoet. Vanaf eind november starten we met het oefenen van Cito-toetsen Advies, CITO-toets toets en \hoe verder?? Een aantal spannende maanden tegemoet Wat is de voorbereiding? Vanaf eind november starten we met het oefenen van Cito-toetsen -niet te serieus -wijzen op leerstrategieën

Nadere informatie

Informatie voor ouders groep 8 over: Overgang van PO naar VO

Informatie voor ouders groep 8 over: Overgang van PO naar VO Informatie voor ouders groep 8 over: Overgang van PO naar VO De Overstap Let op! Informatie over de aanmeldprocedure krijgt u tijdens de informatieavonden in november en december op de vo-scholen. Inrichting

Nadere informatie

Procesgang PO- VO Leidend in deze is de BOVO Procedure

Procesgang PO- VO Leidend in deze is de BOVO Procedure Procesgang PO- VO Leidend in deze is de BOVO Procedure De totstandkoming van het basisschooladvies Indicatie advies groep In het ontwikkelgesprek van februari wordt met de ouders besproken aan welke adviesrichting

Nadere informatie

ADVIES, CITO-TOETS EN HOE VERDER?? Een aantal spannende maanden tegemoet

ADVIES, CITO-TOETS EN HOE VERDER?? Een aantal spannende maanden tegemoet ADVIES, CITO-TOETS EN HOE VERDER?? Een aantal spannende maanden tegemoet Wat is de voorbereiding? Vanaf eind november starten we met het oefenen van Cito-toetsen -niet te serieus -wijzen op strategieën

Nadere informatie

Protocol overstap PO VO, OBS De Drentse Hoek

Protocol overstap PO VO, OBS De Drentse Hoek Protocol overstap PO VO, OBS De Drentse Hoek In het schooljaar 2014-2015 werd de wet centrale eindtoets Primair Onderwijs ingevoerd. Volgens de wet is het basisschooladvies leidend bij de toelating van

Nadere informatie

Overgang van Primair naar Voortgezet Onderwijs Almere

Overgang van Primair naar Voortgezet Onderwijs Almere Overgang van Primair naar Voortgezet Onderwijs Almere Voorlopig advies groep 6 en 7 Aan het einde van het schooljaar groep 6 en 7 geeft de PO school na overleg met ouders een voorlopig schooladvies 1.

Nadere informatie

Procesgang PO-VO. Leidend in deze is de BOVO procedure

Procesgang PO-VO. Leidend in deze is de BOVO procedure Procesgang PO-VO Leidend in deze is de BOVO procedure 1. De totstandkoming van het basisschooladvies; Indicatie advies groep 7; Op grond van ons leerlingvolgsysteem (met daarin de CITO toetsen) wordt in

Nadere informatie

BOVO starterscursus po. Testen en toetsen deel 2 Start

BOVO starterscursus po. Testen en toetsen deel 2 Start BOVO starterscursus po Testen en toetsen deel 2 Start 14 oktober 2015 Inhoud 1. Didactisch onderzoek 9 september 2. Intelligentieonderzoek vandaag 3. Sociaal-emotioneel onderzoek vandaag Intelligentieonderzoek

Nadere informatie

Procesgang PO-VO. 1. De totstandkoming van het basisschooladvies;

Procesgang PO-VO. 1. De totstandkoming van het basisschooladvies; Procesgang PO-VO 1. De totstandkoming van het basisschooladvies; Uitstroomverwachting groep 7; September; Ouders ontvangen op informatieavond schrijven ivm hun gedachte over uitstroomverwachting en nemen

Nadere informatie

Voor leerlingen die extra aandacht nodig hebben LWOO leerweg ondersteunend onderwijs PRO praktijkonderwijs Kenmerken: kleinere groepen, werken in eigen tempo, bij LWOO zelfde vmbo-programma als in het

Nadere informatie

PROGRAMMA VAN DE AVOND

PROGRAMMA VAN DE AVOND PROGRAMMA VAN DE AVOND Overzicht voortgezet in Nederland Het kundig rapport NIO Tijd voor vragen Onderwijs na de Basisschool Het Voortgezet Onderwijs MBO-niveau 3 + 4 MBO Niveau 1 + 2 Hoger Onderwijs Weten

Nadere informatie

BROCHURE VERDER NA DE TWEEDE KLAS IN

BROCHURE VERDER NA DE TWEEDE KLAS IN BROCHURE VERDER NA DE TWEEDE KLAS IN 2018-2019 Voor ouders van leerlingen in klas 2 vmbo skills Geachte ouder(s)/verzorger(s), Uw zoon of dochter zit op dit moment in het tweede leerjaar van de onderbouw

Nadere informatie

Basisschooladvies. Oki-doc. (Extra) ondersteuning. Basisschooladviezen in Amsterdam. Een dubbeladvies STAP 1

Basisschooladvies. Oki-doc. (Extra) ondersteuning. Basisschooladviezen in Amsterdam. Een dubbeladvies STAP 1 STAP 1 Basisschooladvies Je krijgt van de basisschool een advies over het soort onderwijs dat bij je past: dat noemen we het basisschooladvies. Sommige leerlingen hebben wat extra ondersteuning op school

Nadere informatie

Bovo procedure O.B.S. Prinses Catharina Amalia schooljaar

Bovo procedure O.B.S. Prinses Catharina Amalia schooljaar Bovo procedure O.B.S. Prinses Catharina Amalia schooljaar 2016-2017 In de bovenbouw begint de voorbereiding op het voortgezet onderwijs (VO). Vanaf groep 6 worden de leerlingen nauw gevolgd als er achterstanden

Nadere informatie

Hoofdstuk 2: De verschillende soorten onderwijsniveaus na de basisschool 3

Hoofdstuk 2: De verschillende soorten onderwijsniveaus na de basisschool 3 2012-2013 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1: Advisering en schoolkeuze 1 Hoofdstuk 2: De verschillende soorten onderwijsniveaus na de basisschool 3 Hoofdstuk 3: Overzicht van alle Utrechtse scholen en hun onderwijsniveaus

Nadere informatie

Informatieavond voortgezet onderwijs 2013-2014

Informatieavond voortgezet onderwijs 2013-2014 Informatieavond voortgezet onderwijs 2013-2014 Wat gaan we doen? Inleiding Voortgezet onderwijs Opbouw advies t.w. -Advies Basisschool (ABS) -CITO Aannamebeleid scholen Vragen Sluiting Samen kiezen Kind

Nadere informatie

17 EK - OBS DE KLEINE KEIZER EINDADVISERING LEERLINGEN GROEP 8 SCHOOLJAAR

17 EK - OBS DE KLEINE KEIZER EINDADVISERING LEERLINGEN GROEP 8 SCHOOLJAAR 17 EK - OBS DE KLEINE KEIZER EINDADVISERING LEERLINGEN GROEP 8 SCHOOLJAAR 2016-2017 In het schooljaar 2014-2015 werd de wet centrale eindtoets Primair Onderwijs ingevoerd. Volgens deze wet is het basisschooladvies

Nadere informatie

Ontvangst Welkomstwoord Procedure schooladvies Het leerling volgsysteem (LVS) IEP Advieswijzer IEP Eindtoets

Ontvangst Welkomstwoord Procedure schooladvies Het leerling volgsysteem (LVS) IEP Advieswijzer IEP Eindtoets PROGRAMMA Ontvangst Welkomstwoord Procedure schooladvies Het leerling volgsysteem (LVS) IEP Advieswijzer IEP Eindtoets Informatie over het voortgezet onderwijs Bezoek leerlingen v.o. scholen Vragenrondje

Nadere informatie

EINDADVISERING LEERLINGEN GROEP 8 SCHOOLJAAR

EINDADVISERING LEERLINGEN GROEP 8 SCHOOLJAAR EINDADVISERING LEERLINGEN GROEP 8 SCHOOLJAAR 2016 2017 In het schooljaar 2014 2015 werd de wet centrale eindtoets Primair Onderwijs ingevoerd. Volgens deze wet is het basisschooladvies leidend bij de toelating

Nadere informatie

Welkom. Vo o r l i c h t i n g o u d e r s b a s i s s c h o o l J a n u a r i Bewust, Betrokken, Berechja

Welkom. Vo o r l i c h t i n g o u d e r s b a s i s s c h o o l J a n u a r i Bewust, Betrokken, Berechja Welkom Vo o r l i c h t i n g o u d e r s b a s i s s c h o o l J a n u a r i 2 0 1 6 Bewust, Betrokken, Berechja Programma Opening: dhr. J. Frankema, directeur Presentatie: dhr. J. Schaak, teamleider

Nadere informatie

Informatieavond Voortgezet onderwijs

Informatieavond Voortgezet onderwijs Informatieavond Voortgezet onderwijs Welkom Hoe zit het voortgezet onderwijs in elkaar? De verschillende richtingen nader bekeken. Extra zorg binnen het VO (vmbo) Speciale brugklassen/leerwegen Hoe komt

Nadere informatie

De overgang naar het voortgezet onderwijs

De overgang naar het voortgezet onderwijs Loket Passend Onderwijs De overgang naar het voortgezet onderwijs Informatieavond De Vlieger 14 oktober 2014 PO VO 2014-2015 Loket Passend Onderwijs & Passend Primair Onderwijs Leiden De overstap van primair

Nadere informatie

VOORLICHTING VAN DE BASISSCHOOL NAAR HET VOORTGEZET ONDERWIJS

VOORLICHTING VAN DE BASISSCHOOL NAAR HET VOORTGEZET ONDERWIJS VOORLICHTING VAN DE BASISSCHOOL NAAR HET VOORTGEZET ONDERWIJS Programma: Voorlichting wordt verzorgd door drie scholen uit de buurt namens alle VO-scholen Verschillende onderwijsvormen Onderbouw en bovenbouw

Nadere informatie

Verplichte heroverweging basisschooladvies bij hogere eindtoetsscore

Verplichte heroverweging basisschooladvies bij hogere eindtoetsscore De overgang van de basisschool naar de middelbare school is een belangrijk moment in de schoolloopbaan van leerlingen. Daarom is er terecht veel aandacht voor: bij ons als school, bij ouders en leerlingen.

Nadere informatie

Move Your World! Startbijeenkomst POVO 7 september 2017

Move Your World! Startbijeenkomst POVO 7 september 2017 Move Your World! Startbijeenkomst POVO 7 september 2017 Workshop 3 LWOO en Praktijkonderwijs Maggy van Kooten Zorgcoördinator VMBO en PRO 7 september 2016 Wat komt er aan de orde? Om toegelaten te worden

Nadere informatie

Procesgang PO-VO Leidend is de BOVO procedure

Procesgang PO-VO Leidend is de BOVO procedure Procesgang PO-VO Leidend is de BOVO procedure 2017-2018 Leidend is de BOVO Haaglanden procedure voor het betreffende schooljaar. In het schooljaar 2017-2018 is de procedure aangepast. Het tijdpad voor

Nadere informatie

Toelichting ouders Adviesbeleid VO groep 8

Toelichting ouders Adviesbeleid VO groep 8 Toelichting ouders Adviesbeleid VO groep 8 2018-2019 In groep 8 zullen de leerlingen een advies ontvangen voor het voortgezet vervolgonderwijs. Het advies is gebaseerd op de leerprestaties, de aanleg,

Nadere informatie

Welkom. Vo o r l i c h t i n g Vo o r t g e z e t O n d e r w i j s D e c e m b e r Bewust, Betrokken, Berechja

Welkom. Vo o r l i c h t i n g Vo o r t g e z e t O n d e r w i j s D e c e m b e r Bewust, Betrokken, Berechja Welkom Vo o r l i c h t i n g Vo o r t g e z e t O n d e r w i j s D e c e m b e r 2 0 1 8 Bewust, Betrokken, Berechja Programma Opening: dhr. A. Leijenaar, directeur-bestuurder Presentatie: dhr. J. Schaak,

Nadere informatie

Procesgang PO-VO. Leidend in deze is de BOVO procedure. 1. De totstandkoming van het basisschooladvies;

Procesgang PO-VO. Leidend in deze is de BOVO procedure. 1. De totstandkoming van het basisschooladvies; Procesgang PO-VO Leidend in deze is de BOVO procedure 1. De totstandkoming van het basisschooladvies; 2 e rapport groep 6: Bij het tweede rapport van groep 6, worden de Cito grafieken voor ouders, vanuit

Nadere informatie

PROCEDURE ADVISERING PO/VO

PROCEDURE ADVISERING PO/VO PROCEDURE ADVISERING PO/VO RK Basisschool De Drie Linden Versie december 2018 In deze procedure is omschreven welke activiteiten wij ondernemen in aanloop naar het vaststellen van het basisschooladvies

Nadere informatie

Procesgang PO-VO. Leidend in deze is de BOVO procedure. 1. De totstandkoming van het basisschooladvies;

Procesgang PO-VO. Leidend in deze is de BOVO procedure. 1. De totstandkoming van het basisschooladvies; Procesgang PO-VO Leidend in deze is de BOVO procedure 1. De totstandkoming van het basisschooladvies; 2 e rapport groep 6: Bij het tweede rapport van groep 6, worden de Cito grafieken voor ouders, vanuit

Nadere informatie

VOORLICHTING VAN DE BASISSCHOOL NAAR HET VOORTGEZET ONDERWIJS

VOORLICHTING VAN DE BASISSCHOOL NAAR HET VOORTGEZET ONDERWIJS VOORLICHTING VAN DE BASISSCHOOL NAAR HET VOORTGEZET ONDERWIJS Programma: Voorlichting wordt verzorgd door drie scholen uit de buurt namens alle VO-scholen 1 2 3 Verschillende Onderbouw en Hoe komt u aan

Nadere informatie

BOVO jaaroverzicht regio Haaglanden , V3

BOVO jaaroverzicht regio Haaglanden , V3 augustus ma 21 Start schooljaar augustus ma 28-8 t/m Inrichten POVO OT vr 22-9 Importeren basisschoolverlaters en invoeren gebruikers. september vr 1 Start aanmeldings- en behandelperiode leerlingen VSO

Nadere informatie

BOVO jaaroverzicht regio Haaglanden , V3

BOVO jaaroverzicht regio Haaglanden , V3 BOVO jaaroverzicht regio Haaglanden 2017-2018, V3 Maand Datum Primair onderwijs Voortgezet onderwijs augustus ma 21 Start schooljaar augustus ma 28-8 t/m Inrichten POVO OT vr 22-9 Importeren basisschoolverlaters

Nadere informatie

Informatie voor ouders groep 8 over: Overgang van PO naar VO

Informatie voor ouders groep 8 over: Overgang van PO naar VO Informatie voor ouders groep 8 over: D De E O Overstap V E R S T A P Overgang van PO naar VO Let op! Informatie over de procedure aanmelding wordt tijdens de decemberavonden in het VO aan de ouders gegeven.

Nadere informatie

Informatieboekje Voortgezet Onderwijs

Informatieboekje Voortgezet Onderwijs Informatieboekje Voortgezet Onderwijs 1 2 Voorwoord Dit informatieboekje geeft een overzicht van de belangrijkste gegevens over het VMBO, Havo en VWO. Hoe het VMBO is opgebouwd, welke vakken in de onderbouw

Nadere informatie

Groep 8: Informatiebrief

Groep 8: Informatiebrief Groep 8: Informatiebrief September 2016 Aan de ouders/verzorgers van de leerlingen van groep 8 Hierbij wat informatie over het komend schooljaar. Het eerste blad geeft algemene informatie over de werkwijze

Nadere informatie

Procedure schooladvies

Procedure schooladvies Procedure schooladvies Doel van de procedure: Leerkrachten, ouders en leerlingen hebben zorgvuldige en uitgebreide informatie over het traject dat gevolgd wordt op basisschool Ondersteboven om tot een

Nadere informatie

Procedure PO-VO RKBS De Triangel Leidend in deze is de BOVO procedure

Procedure PO-VO RKBS De Triangel Leidend in deze is de BOVO procedure Procedure PO-VO RKBS De Triangel Leidend in deze is de BOVO procedure 1. De totstandkoming van het basisschooladvies; Bespreking resultaten groep 7; In februari / juni worden het rapport en de CITO scores

Nadere informatie

Heeft u een zoon of dochter in groep 8? Dan is deze brochure voor u.

Heeft u een zoon of dochter in groep 8? Dan is deze brochure voor u. Heeft u een zoon of dochter in groep 8? Dan is deze brochure voor u. Uw kind gaat naar het Voortgezet Onderwijs en daar komt veel bij kijken. Per schooljaar 2013-2014 wordt er in de Regio Utrecht West

Nadere informatie

BOVO jaaroverzicht regio Haaglanden , V2

BOVO jaaroverzicht regio Haaglanden , V2 Maand Datum Primair onderwijs Voortgezet onderwijs augustus ma 21 Start schooljaar augustus ma 28-8 t/m Inrichten POVO OT vr 22-9 Importeren basisschoolverlaters en invoeren gebruikers. september vr 1

Nadere informatie

De Overstap. Informatie voor ouders groep 8 over: Overgang van PO naar VO

De Overstap. Informatie voor ouders groep 8 over: Overgang van PO naar VO Informatie voor ouders groep 8 over: Overgang van PO naar VO Let op! Informatie over de procedure aanmelding wordt tijdens de decemberavonden in het VO aan u gegeven! De Overstap SCHOOLSOORTEN PRO VMBO

Nadere informatie

KEUZEBEGELEIDING & PROFIELKEUZE KLAS 3

KEUZEBEGELEIDING & PROFIELKEUZE KLAS 3 KEUZEBEGELEIDING & PROFIELKEUZE KLAS 3 2014-2015 Belangrijke data i.v.m. profielkeuze schooljaar 2014 2015 9 dec. Ouderavond 10 dec. Mentoravond 26-30 jan. Elke derde klas gaat één dag op keuzedag 2 feb

Nadere informatie

NAAR HET VOORTGEZET ONDERWIJS. J e r o e n v a n t W o u t

NAAR HET VOORTGEZET ONDERWIJS. J e r o e n v a n t W o u t NAAR HET VOORTGEZET ONDERWIJS J e r o e n v a n t W o u t NAAR HET VOORTGEZET ONDERWIJS Advies van de basisschool School uitzoeken Aanmelden Basisschool stuurt rapportage naar VO. Klaar Alles blijft zoals

Nadere informatie

VOORLICHTINGSBIJEENKOMST LWOO/PRO 6 april 2016 & 13 april 2016 Dhr. drs. L. Schipperheijn

VOORLICHTINGSBIJEENKOMST LWOO/PRO 6 april 2016 & 13 april 2016 Dhr. drs. L. Schipperheijn VOORLICHTINGSBIJEENKOMST LWOO/PRO 6 april 2016 & 13 april 2016 Dhr. drs. L. Schipperheijn Criteria LWOO en Praktijkonderwijs Gebaseerd op leerachterstanden en intelligentie Sociaal emotionele factoren

Nadere informatie

WELKOM. informatieavond schooladvies De Achtbaan

WELKOM. informatieavond schooladvies De Achtbaan WELKOM informatieavond schooladvies De Achtbaan Voortgezet onderwijs Totstandkoming van het schooladvies VO scholen te bereiken op de fiets Carmel College (Anthonius College): tto, technasium, vwo en

Nadere informatie

VOORLICHTING POTSKAMPSTRAAT - BOVENBOUW. De Potskampstraat: daar kun je een beroep op doen!

VOORLICHTING POTSKAMPSTRAAT - BOVENBOUW. De Potskampstraat: daar kun je een beroep op doen! VOORLICHTING POTSKAMPSTRAAT - BOVENBOUW De Potskampstraat: daar kun je een beroep op doen! VMBO (VOORBEREIDEND MIDDELBAAR BEROEPSONDERWIJS) Kiezen voor meer praktijk minder theorie Kader Beroepsgerichte

Nadere informatie

BOVO-jaaroverzicht regio Haaglanden , V1

BOVO-jaaroverzicht regio Haaglanden , V1 augustus ma 27 Start schooljaar september ma 3-9 t/m vr 21-9 Inrichten POVO OT Importeren basisschoolvers en invoeren/opschonen gebruikers. september ma 3 september ma 3-9 t/m vr 16-11 Start aanmelding

Nadere informatie

BOVO jaaroverzicht regio Haaglanden , V2

BOVO jaaroverzicht regio Haaglanden , V2 augustus ma 21 Start schooljaar augustus ma 28-8 t/m Inrichten POVO OT vr 22-9 Importeren basisschoolverlaters en invoeren gebruikers. september vr 1 Start aanmeldings- en behandelperiode leerlingen VSO

Nadere informatie

BOVO-jaaroverzicht regio Haaglanden , v3

BOVO-jaaroverzicht regio Haaglanden , v3 augustus ma 27 Start schooljaar september ma 3-9 t/m vr 21-9 Inrichten POVO OT Importeren basisschoolverlaters en invoeren/opschonen gebruikers. september ma 3 september ma 3-9 t/m vr 16-11 Start aanmelding

Nadere informatie