Samenvatting Geschiedenis De boer is troef
|
|
- Leen Joanna van der Woude
- 4 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Samenvatting Geschiedenis De boer is troef Samenvatting door een scholier 1569 woorden 6 november ,2 7 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Pharos Aantekeningen de Boer Economisch onderwerp waarin de ontwikkeling wordt getoond van een agrarische samenleving naar een postindustriële samenleving. (Middeleeuwen, Moderne Tijd, Modernste Tijd) De vaardigheden die centraal staan zijn: # Oorzaak, gevolg & motief; # Vergelijken; # Verandering. Inleiding De boer = Een economisch onderwerp; Perioden: Middeleeuwen, moderne tijd, modernste tijd; Samenlevingstypen: agrarische samenleving, agrarisch-stedelijke/urbane samenleving, industriële samenleving, postindustriële samenleving. Paragraaf 1 agrarische samenleving / ME II 4e (pag. 313) + 5a (pag. 314) Feodalisme - hofstelsel - autarkie Een duidelijke politieke en economische verbondenheid met sociale gevolgen: standenmaatschappij Feodalisme = militair systeem gebaseerd op persoonlijke trouw tussen koning en leenmannen, waarbij het land van de koning in leen wordt gegeven. Hofstelsel = systeem van agrarische productie binnen de domeincultuur dus vooral autarkisch. De grond van de heer wordt geëxploiteerd door onvrije boeren (horigen) en vrije boeren die in ruil hiervoor herendiensten of andere betalingen moeten doen. Stand = een sociale groepering met eigen voorrechten, plichten en rechtsregels, en functie. 1e stand: geestelijkheid, 2e stand: adel, 3e stand: vrije boeren, ambachtslieden en handelaars. Daaronder nog de horigen Standenmaatschappij = een samenleving die verdeeld is in standen. Fundament van de indeling is grond. Tevens is de orde binnen de standenmaatschappij door God ingesteld. Pagina 1 van 6
2 Kenmerken agrarische samenleving Meeste mensen werken in lb: macht, inkomen, rijkdom, etc. ook gebaseerd op grond; Opbrengsten zijn gering - domeinen vaak autarkisch ingesteld; Boeren wonden in traditionele dorpsgemeenschappen; Standensamenleving; Weinig mensen die konden lezen en schrijven. Waarom traditionele gemeenschappen vaak zelfvoorzienend/traditioneel in hun productiewijzen? Opbrengsten gering en dus 1) de boeren kunnen zichzelf net voeden en 2) hebben niet het lef voor experimenteren vanwege de continu dreigende schaarste; Weinig scholing en dus is er geen kennis m.b.t. vernieuwingen. Waarom zijn de dorpsgemeenschappen kleinschalig? Autarkie kan nu eenmaal niet vele monden voeden; Mondelinge overlevering en dan kan nu eenmaal niet grootschalig; Persoonlijk gezag (erfenis vanuit feodaliteit en hofstelsel). Ontstaan steden Lboverschot - handelsknooppunten - ambacht - nijverheid (gilden) - in ruil voor belastingen aan landheer stadsrechten: eigen bestuur, rechtsspraak en muur. Structuur gilden Leerling - gezel - meesterproef - meester Sociale en economische voor- en nadelen? Voordeel Consument Voordeel producent Kwaliteit verzekerd Schaarste - goede prijs (e) Geen concurrentie (e) Steun bij ziekte en sterfgevallen (s) Nadeel consument Nadeel producent Hoge prijzen Geen vernieuwingen Moeilijk meester te worden Gilden ook concurrenten met huisnijverheid Handel Kleinschalig: interregionaal (graan uit Oostzeegebied) Een beetje internationaal: luxe producten voor de happy few Paragraaf 2 - agrarisch-stedelijke samenleving / Nieuwe Tijd / Republiek der Verenigde Nederlanden II 4e (pag. 313) + 5a (pag. 314) Specialisatie in de lb 1. Hoogwaardige veeteelt, vooral in de laaggelegen veengebieden (West-Nederland); 2. Handelsgewassen Oorzaken hoogwaardige veeteelt en handelgewassen: Laaggelegen veengebieden alleen maar geschikt voor veeteelt; Boeren lagen gunstig voor handel en export; Moedernegotie maakte eigen graanproductie overbodig. Pagina 2 van 6
3 Moedernegotie: hiermee wordt de graanhandel tussen Amsterdam en de Oostzeegebieden bedoeld. Amsterdam was stapelmarkt, leverde dus niet alleen aan eigen Republiek maar zette af op de wereldmarkt. Zo is handelskapitalisme geboren. Handelskapitalisme = een economie waarin kooplieden veel handel (vooral overzee) investeerden om zo veel mogelijk winst te maken. In dit verband is ook te duiden de VOC, WIC en natuurlijk handelskolonialisme. Kenmerken handelskapitalisme: De productiemiddelen zijn in handen van de koopman-ondernemer De handwerkers bezaten zelf niet meer dan werktuigen, grondstoffen en eindproducten; De koopman-ondernemer organiseerde het productieproces en probeerde daarbij zo veel mogelijk winst te maken. De scheepvaart en handel werden de kurk van de Republiek: ze stimuleerden de overige takken, ze zorgden niet voor de meeste opbrengst. Hierboven al de landbouw besproken. Hierin is duidelijk de volgende wisselwerking te zien: onze boeren passen zich aan vanwege de handel en scheepvaart EN vanwege de voor de boeren toegankelijke handel en scheepvaart, gaan deze op hun buurt handelsgewassen en producten door hoogwaardige veeteelt exporteren. De handel en scheepvaart hadden eenzelfde effect op de nijverheid. Vele nijverheidssectoren gerelateerd aan handel en scheepvaart kwamen tot bloei of die hun basisgrondstoffen via handel en scheepvaart onttrokken en hun eindproducten via die wegen weer afzetten, denk hierbij aan touwslagers, zeilenmakers, bierbrouwers, laken, etc. NB. Handel en scheepvaart waren belangrijk, maar niet de grootste sectoren. Dat bleef de landbouw. En ondanks mooie schilderijen over de VOC en liedjes over de WIC en avonturenromans over de walvisvaart, bij deze sectoren bleef de interregionale handel toch veruit het belangrijkst. Nijverheid: Huisnijverheid: veel al op het platteland, boeren vullen hun inkomsten aan. Putting-out-system. Niet gebonden aan gildenregels. Manufacturen: grote hallen in de stad dus buren van de gildenmeesters. Massaproductie, gestandaardiseerde productie en arbeidsdeling. Huisnijverheid. Manufactuur Kleine investering voor de koopman-handelaar Grote investering in kapitaal Boer/gezin - lage loonkosten Werknemers - hoge loonkosten Voordelig bij krimpende markt Voordelig bij groeiende/grote markt Thuis In hal Geheel productieproces: zeer geschoolde werkers Arbeidsdeling Waarom Republiek goed in scheepvaart en handel met las haven Amsterdam: Snijpunt handelsroutes N-Z & O-W; Mentaliteit; Technische kennis; Kennis handelsroutes; Stapelmarkt; Oorlog Spanje. Pagina 3 van 6
4 Paragraaf 3 Engeland / van agrarisch-stedelijke samenleving naar industriële samenleving IV 1b (pag. 328) Agrarisch-stedelijke samenleving Industriële samenleving Zelfverzorgende peasants die hun verdiensten aanvulden met huisnijverheid Gespecialiseerde farmers Landbouweconomie Markteconomie Traditionele dorpsgemeenschappen met gemene gronden en kleine akkertjes Enclosures Drieslagstelsel Vruchtwisselstelsel Conservatieve mentaliteit Vernieuwende mentaliteit Agrarische Revolutie: Is een revolutie, omdat de gemeenschappen, werkwijzen en mentaliteit rigoureus veranderden. Is een evolutie, omdat de veranderingen in de lb een periode van enkele eeuwen beslaat. Motieven grootgrondbezitters: Bevolking groeit - meer vraag naar lbproducten - meer geld; Adel wil meer geld om hun levensstijl te bekostigen - productie moet omhoog. Oorzaken: Vernieuwingen zoals vruchtwisselstelsels,; Specialisatie in hoogwaardige veeteelt; Eerste mechanisatietoepassingen; Enclosures. Gevolgen: Lbproductie neemt toe; Arbeidsproductiviteit neemt toe - boerenoverschot Andere sectoren profiteren van mensenoverschot, zoals katoennijverheid. Belangrijke randvoorwaarden waarin dus ook vernieuwingen plaatsvonden: Infrastructuur (verharden en vergroten van wegen, kanalen en spoorwegen); IJzer en steenkool sector (nodig voor spoor, machines en brandstof); Opkomst kredietwezen (steeds grotere bedragen die niet meer contant mee genomen konden worden, Rothschilds); Mentaliteit: vernieuwingen in een sector werd toepasbaar gemaakt voor een andere sector en een uitvinding leidde tot nieuwe uitvindingen; Overschot aan mensen die konden werken in andere sectoren. Mentale gevolgen van de overgang van een agrarisch-stedelijke samenleving naar een industriële samenleving: Het conservatisme en de angst voor bestaanszekerheid werd meer en meer verdrongen door optimisme, door geloof in vooruitgang en in de wetenschap en mogelijkheden van de mens; Het communale werd meer en meer verdrongen door het private leven; Grond als fundament voor aanzien en inkomsten werd meer en meer verdrongen door respect en waardering voor het geld, kapitaal. Sociale gevolgen: De adel werd ingehaald door rijke kooplieden en handelaars; De middenklassen werden mensen die middenfuncties hadden in de fabrieken of kleine zelfstandige Pagina 4 van 6
5 ondernemers waren. Ambachtslieden vervielen naar de laagste klasse; De arbeiders, geschoold of ongeschoold, werden de mensen met laagste aanzien: loonslaven; De standenmaatschappij wordt een klassenmaatschappij. Politieke gevolgen: De macht van de adel werd verminderd door de groeiende macht van de industriëlen; De macht van de bezittende klassen werd aangetast door de roep voor algemeen mannenkiesrecht en dus door de arbeiders, de bezitlozen. Economische gevolgen: De handel wordt internationaal; Geld- en kredietwezen komen snel tot ontwikkeling en wordt basis van handel. Paragraaf 4 - Nederland / van agrarisch-stedelijke samenleving naar industriële samenleving VI 4a + 4b (pag. 346) Nederland is tot 1870 een agrarisch-stedelijke samenleving gebleven. Oorzaken: Nederlandse industrieën en nijverheid richtten zich in eerste instantie op de eigen markt: waren dus zelfvoorzienend georiënteerd; De Nederlandse nijverheid was erg goed en dus was er weinig aandrang om sterk en snel te industrialiseren. Het was voordeliger om de bestaande nijverheid te verbeteren; Stoommachines waren lang niet energiezuinig en goedkoop zodat ze geen beter alternatief waren voor onze molens. Daarbij moest alle steenkool ingevoerd worden; In Oost- en Zuid-Nederland waren de lonen erg laag dus gunstig voor arbeidsintensieve en dus kapitaalextensieve productiewijzen. Veranderingen in de lb zodat er voedsel- en mensenoverschot kwam die industrialisatie hebben bevorderd: Veranderingen in de samenstelling van het dagelijks menu bood aan boeren nieuwe kansen; Steeds beter wordende verbindingen nodigen boeren uit zich meer te richten op export; Specialisatie en vernieuwingen zoals coöperaties; Deze veranderingen hebben een keerzijde: na WOII is de productie zo sterk gestegen dat aanbod de vraag overstijgt. De boeren krijgen dus op de markt bijna niets meer voor hun producten en dus amper uurloon. De EU heeft beschermende maatregelen genomen om de boeren te beschermen. Nederland is pas echt een industriële samenleving geworden eind negentiende, begin twintigste eeuw. Nederland wordt een belangrijke spil in de internationale handel en het toverwoord wordt transitohandel. Niet alleen de gunstige ligging is hiervoor verantwoordelijk, maar vooral de vrijhandel. De economische crisis van de jaren dertig en WOII maakten een einde aan de enorme bloei in de transitohandel. Na WOII is Nederland eindelijk een moderne industriële samenleving geworden die al heel snel overging naar een postindustriële samenleving. Oorzaken: Een gemeenschappelijke inspanning werkgevers, werknemers en vakbonden hielden de lonen laag en Nederland dus aantrekkelijk als handelspartner; De verouderde industrie was kapot gemaakt door de oorlog en dus kon Nederland eens echt up-to-datespul aanschaffen; Pagina 5 van 6
6 In Slochteren werd een gasbel ontdekt die onze handelsbalans ook positief doet uitslaan; De Nederlandse overheid stimuleerden in iedere sector schaalvergroting, internationalisering en informatietechnologische vernieuwingen. Deze globalisering en de weinige exportproducten die we hebben, maakt van Nederland een kennisstaat en dus zakelijke dienstverlening. Pagina 6 van 6
Deze (autarkisch agrarische samenleving) veranderde in de tijd van steden en staten (11 e en 12 e eeuw).wat waren de Oorzaken?
Onderzoeksvraag; Waar en waardoor konden in de Tijd van Steden en Staten, oude steden weer tot bloei komen en nieuwe steden ontstaan? In vroege middeleeuwen was er sprake van een agrarische samenleving
Nadere informatieDeze (autarkisch agrarische samenleving) veranderde in de tijd van steden en staten (11 e en 12 e eeuw).wat waren de Oorzaken?
Onderzoeksvraag; Waar en waardoor konden in de Tijd van Steden en Staten, oude steden weer tot bloei komen en nieuwe steden ontstaan? In vroege middeleeuwen was er sprake van een agrarische samenleving
Nadere informatie6, een industriële revolutie. Samenvatting door een scholier 1421 woorden 21 maart keer beoordeeld. Geschiedenis
Samenvatting door een scholier 1421 woorden 21 maart 2004 6,1 22 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Samenvatting Met de loep op Lancashire, Havo Katoen en samenleving 1750 1850 H1 Het ontstaan van de industriële
Nadere informatieDe Industriële Revolutie. Veranderingen in de landbouw
De Industriële Revolutie Veranderingen in de landbouw Hoe het eerst ging In de middeleeuwen was 90 procent van de bevolking boer Dit was geen keuze, maar noodzaak De opbrengt van de grond lag laag! Ondanks
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 paragraaf 1 t/m 5
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 paragraaf 1 t/m 5 Samenvatting door Sven 1427 woorden 12 april 2018 7,7 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Paragraaf 3.1 In de wereld van
Nadere informatieDe industriële samenleving in Nederland. Hoofdstuk 3. Van stoommachine tot robot. indus_samenleving_2007_2009_vragen.doc
De industriële samenleving in Nederland Hoofdstuk 3 Van stoommachine tot robot De industriële samenleving in Nederland kerndeel vragen 1 1. Wat is de Industriële Revolutie? 2. Wat zijn drie belangrijke
Nadere informatieGROTE-LIJN-OVERZICHT VAN TIJDVAKKEN BEHANDELD IN LEERJAAR 1
GROTE-LIJN-OVERZICHT VAN TIJDVAKKEN BEHANDELD IN LEERJAAR 1 Tijdvak Jagers en boeren; van de eerste mensen 3000 v. C. prehistorie; van de eerste mensen - 3000 v.c. Samenlevingstype: eerst jagers/verzamelaars,
Nadere informatieTijd van burgers en stoommachines 1800 1900. 8.1 De Industriële Revolutie
Onderzoeksvraag: Hoe droegen veranderingen in de productiemethoden bij aan het ontstaan van een industriële en verstedelijkte samenleving? Kenmerkend aspect: De Industriële Revolutie die in de westerse
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 De Industri?le Revolutie
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 De Industri?le Revolutie Samenvatting door Sander 1530 woorden 18 april 2013 7,1 458 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Hoofdstuk 3: De Industriële Revolutie
Nadere informatieTijd van monniken en ridders (500 100) 3.2 Hofstelsel en horigen. (500 100)
Gevolgen ineenstorting van het West Romeinse rijk in West Europa: 1. de eenheid van bestuur verdwijnt 2. de geldeconomie verdwijnt grotendeels. 3. steden raken in verval en verschrompelen tot kleine nederzettingen
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6 Samenvatting door M. 804 woorden 17 juni 2013 5,5 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Bronnen Samenvatting geschiedenis Hoofdstuk 6 Burgers en stoommachines,
Nadere informatie1. Het begrip kan weg, omdat de overgebleven begrippen. Het begrip kan ook weg, omdat de overgebleven begrippen
Welk Woord Weg Dynamiek en Stagnatie Aanloop 1. commerciële landbouw moedernegotie malthusiaanse spanning - nijverheid 2. waterschappen feodaliteit gilden - Hanze 3. stapelmarkt nijverheid Nederlanden
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5, par. 2 t/m 9
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5, par. 2 t/m 9 Samenvatting door een scholier 2091 woorden 24 april 2006 6,9 3 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden 2. Kenmerken van de industriële
Nadere informatieheel veel was er nodig.
Samenvatting door Leonie 2033 woorden 26 maart 2015 0 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden 1: Kenmerken van de industriële samenleving Machines spelen in ons leven een grote rol.
Nadere informatieBurgers en Stoommachines. Tot 1:20
Burgers en Stoommachines Tot 1:20 Wat gaan we leren? 1. Welke gevolgen de technische uitvindingen hadden. 2. Wat er in de grondwet van 1848 stond. 3. Welke groepen minder rechten hadden dan andere groepen.
Nadere informatieParagraaf 1: Het ontstaan van een industriële samenleving. Ontstaan industriële samenleving goederen in fabrieken gemaakt en mensen wonen in steden.
Samenvatting door C. 1104 woorden 30 oktober 2014 5 1 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Paragraaf 1: Het ontstaan van een industriële samenleving. Verandering van landbouw tot
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4 Samenvatting door een scholier 990 woorden 24 februari 2018 4,2 7 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Geschiedenis samenvatting hoofdstuk 3 + kenmerkende
Nadere informatieSamenvatting Economie Hoofdstuk 4
Samenvatting Economie Hoofdstuk 4 Samenvatting door D. 1323 woorden 7 februari 2016 1 1 keer beoordeeld Vak Economie Samenvatting Hoofdstuk 4; Aan 't werk Boek: 200% Economie 4 mavo/tl Paragraaf 1; productie
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Module 3, Welvaart in Amerika en Nederland
Samenvatting Geschiedenis Module 3, Welvaart in Amerika en Nederland Samenvatting door een scholier 583 woorden 8 februari 2005 4,7 21 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Module 3, aantekeningen.
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis H3
Samenvatting Geschiedenis H3 Samenvatting door een scholier 2621 woorden 10 mei 2017 1 1 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden 1. Industrialisatie. -Uitvindingen sinds het einde van
Nadere informatieSamenvatting Economie H 6
Samenvatting Economie H 6 Samenvatting door een scholier 977 woorden 10 mei 2002 5,8 40 keer beoordeeld Vak Economie Hfst. 6 6.1 - Ideaaltypische omschrijving: omschrijving van het volmaakte model * Vrije
Nadere informatie11 a Noem een oorzaak van de economische groei in Holland en Zeeland die binnen deze gewesten
Antwoorden op de Basisvragen 1 DE NEDERLANDEN, VAN EIND 15 DE TOT EIND 16 de EEUW 1 Een deel van de Nederlanden maakt zich los uit het Habsburgse Rijk 1 a Waaruit bestond voor het merendeel van de inwoners
Nadere informatie4,6. Samenvatting door L. 989 woorden 30 november keer beoordeeld. Aardrijkskunde
Samenvatting door L. 989 woorden 30 november 2016 4,6 5 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde SAMENVATTING AK HOOFDSTUK 1. VWO 2. Primaire sector: landbouw, visserij, mijnbouw, jacht. Secundaire sector: industrie,
Nadere informatieTijd van jagers en boeren? 3000 v. Chr. Prehistorie. Kenmerkende aspecten. Begrippen
Tijd van jagers en boeren? 3000 v. Chr. Prehistorie 1. De levenswijze van jager-verzamelaars. 2. Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen. 3. Het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen.
Nadere informatieAntwoorden oefenopgaven HC Rep. Der Nederlanden
Antwoorden oefenopgaven HC Rep. Der Nederlanden 5H Opgave 1 De Hollandse steden in het midden van de zestiende eeuw waren voor hun bevolkingsgroei afhankelijk van de invoer van graan uit het Oostzeegebied.
Nadere informatie5,1. Samenvatting door Anoniem 686 woorden 2 maart keer beoordeeld. Geschiedenis. Hoofdstuk 3 De tijd van monniken en ridders.
Samenvatting door Anoniem 686 woorden 2 maart 2013 5,1 27 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Hoofdstuk 3 De tijd van monniken en ridders. Paragraaf 1 De Romeinen trekken zich terug. 1. Welke
Nadere informatieMarkten en steden hv123
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 11 september 2017 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/62232 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde Paragraaf 1.1 t/m , 1.8
Samenvatting Aardrijkskunde Paragraaf 1.1 t/m 1.4 + 1.7, 1.8 Samenvatting door K. 958 woorden 9 november 2013 6,5 13 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Samenvatting aardrijkskunde paragraaf
Nadere informatieHet Congres van Wenen hertekent Europa (1815) (les 03 5des) Geschiedenis 5MEVO-5EM-5EI-5IW VTI Kontich
(les 03 5des) Geschiedenis 5MEVO-5EM-5EI-5IW --- www.degeschiedenisles.com --- VTI Kontich 1. Voor het Congres van Wenen a. Rond 1750: het Ancien Regime komt ten einde => Enkele kenmerken van het Ancien
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2, Een trage revolutie
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2, Een trage revolutie Samenvatting door een scholier 935 woorden 23 november 2003 6,8 32 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sfinx HOOFDSTUK 2 EEN TRAGE REVOLUTIE
Nadere informatieUIT de arbeidsmarkt
Verandering van de werkloosheid. Vraag en aanbod op de arbeidsmarkt zijn onderhevig aan continue veranderingen. Als gevolg daarvan verandert de omvang van de werkloosheid in een land ook continue. Werkloosheid
Nadere informatieINLEIDING TOT DE MARXISTISCHE ECONOMIE. Nick Deschacht
INLEIDING TOT DE MARXISTISCHE ECONOMIE Nick Deschacht Inleiding Prof. dr. Ernest Mandel (1923-1995) Overzicht van de cursus 28/3: Basisbegrippen van de marxistische economie 18/4: De ontwikkeling van de
Nadere informatieAantekening Aardrijkskunde Hoofdstuk 1: Globalisering
Aantekening Aardrijkskunde Hoofdstuk 1: Global Aantekening door F. 617 woorden 6 maart 2013 5,9 5 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Hoofdstuk 1: Wereldglobal 2,3 Global: Global verandert
Nadere informatie3.2 De omvang van de werkgelegenheid
3.2 De omvang van de werkgelegenheid Particuliere bedrijven en overheidsbedrijven nemen mensen in dienst. Collectieve sector = Semicollectieve sector = De overheden op landelijk, provinciaal en lokaal
Nadere informatieEen product begint als grondstof en daarna word het verwerkt tot een eindproduct.
Samenvatting door G. 1151 woorden 21 januari 2015 7,2 5 keer beoordeeld Vak Methode Economie Economie voor jou Paragraaf 3: 3.1: Produceren: is het maken van goederen of het leveren van diensten. Een product
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 de industri?le samenleving
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 de industri?le samenleving Samenvatting door Amy 673 woorden 19 maart 2017 6,6 8 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Hoofdstuk 1 de industriële samenleving
Nadere informatieOntstaan van de Gouden Eeuw (1588-1648)
1 Ontstaan van de Gouden Eeuw (1588-1648) H!to"sche context Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden 1515-1648 meneervanempel.nl 2 Hoofdvraag Waardoor ontstond in de Republiek de Gouden Eeuw, 1588-1648?
Nadere informatieTijdvakken en kenmerkende aspecten.
Tijdvakken en kenmerkende aspecten. Tijdvak 1: Tijd van Jagers en Boeren. Periode: Prehistorie 1 De levenswijze van jagers-verzamelaars (Hoe zag deze samenleving eruit?) 2 Het ontstaan van landbouw en
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting door S. 1030 woorden 18 mei 2017 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Geschiedenis samenvatting H2 1: Wetenschappelijke Revolutie 17 e eeuw Kenmerken: Observeren
Nadere informatieTijd van regenten en vorsten 1600 1700. 6.1 Rijk door handel overzee.
Onderzoeksvraag: Waardoor namen in de 17 e eeuw de wereldwijde contacten toe en waarom speelde de Republiek hierin een hoofdrol? Kenmerkende aspect: Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde hoofdstuk 1 paragraaf 2,3,4,7,8
Samenvatting Aardrijkskunde hoofdstuk 1 paragraaf 2,3,4,7,8 Samenvatting door V. 1226 woorden 30 oktober 2016 7,1 21 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Par. 1.2 Er zijn 2 manieren om
Nadere informatieInnovatie, modernisering, goede scholing - een land levert dan goede kwaliteit. Afnemers; goede verhouding prijs en kwaliteit
Samenvatting door een scholier 1633 woorden 8 juni 2007 6,5 4 keer beoordeeld Vak Economie Economie Internationale Handel. Hoofdstuk 1 Nederland handelsland. Nederland afhankelijk van handel omdat het
Nadere informatieTijdvak van burgers en stoommachines (1800 1900) / 19 e eeuw
Tijdvakken Tijdvak van burgers en stoommachines (1800 1900) / 19 e eeuw K.A. * De Industriële Revolutie die in de westerse wereld de basis legde voor een industriële samenleving * De moderne vorm van imperialisme
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 8: Tijd van burgers en stoommachines
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 8: Tijd van burgers en stoommachines Samenvatting door Larissa 665 woorden 18 januari 2016 5,4 5 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Hoofdstuk 8: Tijd van
Nadere informatieTwee belangrijke aardrijkskunde vragen zijn waar komt iets voor? En waarom is het daar? Verklaring zoek je in interne factoren en externe factoren.
Samenvatting door Cristel 1008 woorden 26 juni 2016 7,1 3 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Het grensgebied tussen Mexico en de VS: Illegalen overschrijding van Mexicanen richting de verenigde staten.
Nadere informatieStedelijke burgerij hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/62233
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 25 June 2015 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62233 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieECONOMIE. Begrippenlijst H3 VMBO-T2. PINCODE 5 e editie vmbo-kgt onderbouw. Bewerkt door D.R. Hendriks. Sint Ursula Scholengemeenschap, Horn
ECONOMIE VMBO-T2 Begrippenlijst H3 PINCODE 5 e editie vmbo-kgt onderbouw Bewerkt door D.R. Hendriks Sint Ursula Scholengemeenschap, Horn Versie 1 2013-2014 Hoofdstuk 3 Goede producten? Paragraaf 3.1 Wat
Nadere informatieAmersfoort. De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van de steden. Voorbeeld van stadsrechten
Onderzoeksvraag; Waardoor kregen mensen in de steden en op het platteland steeds meer vrijheid en kregen stedelingen steeds meer bestuursmacht? (VOGGP) ontwikkeling Dit deden ze bijvoorbeeld door de steden
Nadere informatieInternationale handel H7 1. Internationale handel. Waarom importeren: 25-2-2013. Waar komt het vandaan?
Internationale handel H7 1 Waar komt het vandaan? Economie voor het vmbo (tot 8,35 m.) Internationale handel Importeren = invoeren (betalen) Exporteren = uitvoeren (verdienen) Waarom importeren: Meer keuze
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Module 1: Industriele revolutie
Samenvatting Geschiedenis Module 1: Industriele revolutie Samenvatting door een scholier 1585 woorden 24 mei 2007 6,4 29 keer beoordeeld Vak Geschiedenis 1. In de 18e en 19e eeuw vond in W-Europa de IR
Nadere informatieTijd van burgers en stoommachines De sociale kwestie.
Onderzoeksvraag: Waardoor ontstonden het liberalisme en het socialisme, en hoe dachten liberalen en socialisten over de sociale kwestie? Kenmerkende aspect: De opkomst van de politiek maatschappelijke
Nadere informatieHC Stedelijke Dynamiek in de Lage Landen ( )
HC Stedelijke Dynamiek in de Lage Landen (1050-1700) Vraag 1 Wat maakte de opkomst van de stedelijke burgerij in de Nederlanden mogelijk? Periode: 1050-1302 Opkomst van de stedelijke burgerij - De opkomst
Nadere informatieMarkten en steden hv123
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 17 august 2018 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie https://maken.wikiwijs.nl/62232 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van
Nadere informatieTIJD VAN PRUIKEN EN REVOLUTIES
TIJD VAN PRUIKEN EN REVOLUTIES Hoofdstuk 4 PARAGRAAF 4.1 Pruikentijd Standenmaatschappij De verlichting VERVAL EN RIJKDOM In de 17 e eeuw was Nederland het rijkste land ter wereld Van stilstand komt achteruitgang
Nadere informatieProject lj1 Adaptability
Project lj1 Adaptability 2015-2016 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Mens en Maatschappij GG 23 februari 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/72423
Nadere informatieProject lj1 Adaptability
Project lj1 Adaptability 2015-2016 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Mens en Maatschappij GG 23 februari 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/72423
Nadere informatieIndustriële Revolutie
SE Tijdvak 1 AVONDMAVO MIDDAGMAVO GESCHIEDENIS 017-018 Industriële Revolutie Deze toets bestaat uit 40 vragen Voor deze SE zijn maximaal 73 punten te behalen Deze SE bestaat uit 6 aantal bladzijden Bekijk
Nadere informatieProject lj1 Adaptability
Auteur Mens en Maatschappij GG Laatst gewijzigd 23 February 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/72423 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis Franse Revolutie
Werkstuk Geschiedenis Franse Revolutie Werkstuk door een scholier 2119 woorden 15 april 2004 4,1 38 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding In nu volgend werkstuk ga ik proberen de vraag: Ging het slecht
Nadere informatie3. Door de kruistochten werden de wegen naar het Oosten weer bekend en werd
Samenvatting door M. 1059 woorden 9 december 2013 6 13 keer beoordeeld Vak Geschiedenis 3.2 Waardoor de handel herleeft in de hoge middeleeuwen 1. Handelaren gingen zicht weer organiseren en gingen samenwerken
Nadere informatieH1: Economie gaat over..
H1: Economie gaat over.. 1: Belangen Geld is voor de economie een smeermiddel, door het gebruik van geld kunnen we handelen, sparen en goederen prijzen. Belangengroep Belang = Ze komen op voor belangen
Nadere informatieG E S C H I E D E N I S - A A N T E K E N I N G E N H 1 / 2 / 3
G E S C H I E D E N I S - A A N T E K E N I N G E N H 1 / 2 / 3 HOOFDSTUK 1 PARAGRAAF 1 Weg van de mensheid: - Staat in Afrika - Van daaruit Verspreiding over de rest van de wereld - Mens behoort tot de
Nadere informatieAntwoorden Economie Handel
Antwoorden Economie Handel Antwoorden door een scholier 973 woorden 14 april 2004 4,8 61 keer beoordeeld Vak Economie Begrippen: Open Economie: Bijvoorbeeld: Nederland exporteert veel goederen en diensten
Nadere informatieToezicht en moraliteit.
Toezicht en moraliteit. Over professionele waarden in de zorgsector Gabriël van den Brink Congres-NVTZ 10-11-2016 1 Moral sentiments in modern society Adam Smith (1723-1790) The Wealth of Nations (1776)
Nadere informatieBij produceren gaat echt om alle activiteiten die gericht zijn op het maken van producten of het verrichten van diensten.
Verslag door F. 1863 woorden 23 juni 2012 8,8 5 keer beoordeeld Vak Economie 7.1 productie en behoeften Bij produceren gaat echt om alle activiteiten die gericht zijn op het maken van producten of het
Nadere informatieTijdwijzer. Het begin. Voor en na Christus
138 Tijdwijzer Het begin Op deze tijdbalk past niet de hele geschiedenis van de mens. Er lopen namelijk al zo n 100.000 jaar mensen rond op aarde. Eigenlijk zou er dus nog 95.000 jaar bij moeten op de
Nadere informatieHieronder volgt een chronologisch overzicht van de ontwikkelingen van de handelsstromen. Verder in dit werkstuk
Werkstuk door een scholier 1433 woorden 1 november 2017 7 6 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Inhoudsopgave 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Inleiding; Wat zijn handelsstromen? Wat zijn kolonies? Chronologisch
Nadere informatieNaam:.. Fotokopie begrippen
Tl3_begrippen.doc Naam:.. Fotokopie begrippen 1. Het communisme + vragen 2. Rusland rond 1917 + vragen 3. Stalin 4. West-Europa in de tijd van de Industriële Revolutie + vragen 5. De sociale kwestie en
Nadere informatieUIT arbeidsdeling
Arbeidsdeling Het streven van de mens is om zijn welvaart te laten toenemen. Meer welvaart is te bereiken door een hogere productie. Een hogere productie kun je op verschillende manieren bereiken. Een
Nadere informatieSamenvatting Economie H.8 / H.3
Samenvatting Economie H.8 / H.3 Samenvatting door R. 1151 woorden 15 juni 2013 5,2 2 keer beoordeeld Vak Methode Economie Pincode 8.1 is dit verzekeren? Begrippen H.8 Verzekering: Een manier om je te beschermen
Nadere informatieTijd van jagers en boeren. Kenmerkende aspecten. 3. Ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen. Waar? Vruchtbare Sikkel / Halvemaan
Kenmerkende aspecten 3. Ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen. Waar? Vruchtbare Sikkel / Halvemaan Kenmerkende aspecten 3. Ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen (ontwikkeling). Waarom
Nadere informatieCanon en kerndoelen geschiedenis PO
Canon en kerndoelen geschiedenis PO bron: http://www.entoen.nu/primair-onderwijs/didactisch-concept/leerplan-(slo)/geschiedenis In dit hoofdstuk over canon en geschiedenis wordt eerst ingegaan op de recente
Nadere informatieDe Tien Tijdvakken. Tijd van de jagers en boeren, tot 3000 v.c.
De Tien Tijdvakken Tijd van de jagers en boeren, tot 3000 v.c. KA1: De levenswijze van jagersverzamelaars KA2: Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen KA3: Het ontstaan van de eerste stedelijke
Nadere informatie5,7. Samenvatting door een scholier 1664 woorden 2 januari keer beoordeeld 4.1
Samenvatting door een scholier 1664 woorden 2 januari 2016 5,7 6 keer beoordeeld Vak Methode Economie Pincode H4 4.1 Mensen hebben verschillende motieven om te werken. Behalve om geld te verdienen, werken
Nadere informatieExamenkatern :Sociale zekerheid en verzorgingsstaat in Nederland
Seizoen: 2016-2017 Vak: Geschiedenis Klas: 3 Afdeling: Mavo Herkansingen/inhalen: Tijdens de herkansingen kunnen de SE s van een trimester herkanst en/of ingehaald worden. Echter een ingehaald SE kan niet
Nadere informatieTijd van regenten en vorsten Rijk door handel overzee. 5 verklaringen voor de economische groei van de Republiek
23 3 2015 Onderzoeksvraag: 17e Waardoor namen in de eeuw de wereldwijde contacten toe en waarom speelde de Republiek hierin een hoofdrol? Kenmerkende aspecten: Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme
Nadere informatieToetsvragen geschiedenis toelating Pabo. Tijdvak 8 Toetsvragen
Tijdvak 8 Toetsvragen 1 In Nederland was de eerste belangrijke politieke stroming het liberalisme. Welke politieke doelen wilden liberalen bereiken? A Zij wilden een eenheidsstaat met een grondwet en vrijheid
Nadere informatieExamen Geschiedenis. Geef de 7 tijdsvakken: Mintiens Quintin
Examen Geschiedenis Geef de 7 tijdsvakken: Prehistorie :... 3500 v.c Stroomculturen : 3500 v.c 800 v.c Klassieke Oudheid : 800 v.c 500 n.c Middeleeuwen : 500 n.c 1450 n.c Nieuwe tijd : 1450 n.c 1750 n.c
Nadere informatieKenmerkende aspecten 3. Ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen. Waar?
Waar? Vruchtbare Sikkel / Halvemaan 3. Ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen (ontwikkeling). Waarom daar? Voedseloverschotten door: o Akkerbouw, veeteelt gecombineerd met nieuwe uitvindingen
Nadere informatiegeschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl)
geschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl) Examen VWO Vragenboekje Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 2 Woensdag 23 juni 9.00 12.00 uur 20 04 Voor dit examen
Nadere informatie2,1: Nederlands-Indië, 19 e eeuw
2,1: Nederlands-Indië, 19 e eeuw 1830 1870: Javaanse boer werkt voor Nederlandse staat: - cultuurstelsel - Herendiensten van verliespost naar wingewest Vanaf 1870: modern imperialisme particuliere bedrijven
Nadere informatie7,1. Samenvatting door een scholier 818 woorden 19 september keer beoordeeld. MODULE 1: HOOFDSTUK 1 Waarover gaat economie?
Samenvatting door een scholier 818 woorden 19 september 2004 7,1 10 keer beoordeeld Vak Economie MODULE 1: HOOFDSTUK 1 Waarover gaat economie? Economie gaat over de behoeften (de wensen) van mensen. Behoeften
Nadere informatieIlse Weijten en gastdocent Jos van Dooren
MODULE BASISKENNIS ALGEMENE EN POLITIEKE GESCHIEDENIS Afstudeerrichting: Gids/Reisleider Code: 17 Academiejaar: vanaf 2013-2014 Niveau: basismodule Periode binnen het modeltraject: semester 2 Start binnen
Nadere informatieIntro De 17e eeuw heet ook wel de Gouden Eeuw omdat tijdens die eeuw Nederland een fase van snelle economische groei had.
Samenvatting door een scholier 1714 woorden 16 maart 2004 7,7 25 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdstuk 3 - Alle Hens aan Dek Intro De 17e eeuw heet ook wel de Gouden Eeuw omdat tijdens die eeuw Nederland
Nadere informatieH6 Middeleeuwse stad
H6 Middeleeuwse stad 1 13e eeuw het plattelandsleven veranderde Waarom? - Europa werd veiliger - verbeterd waterbeheer * aanleg dijken: - zeewater buiten houden - waterpeil polder regelen * poldermodel
Nadere informatieEindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl 2005 - II
DE INDUSTRIËLE SAMENLEVING IN NEDERLAND DE VERHOUDING MENS EN MILIEU + 1p 21 Geef één voorbeeld van aantasting van het milieu door menselijk ingrijpen in Nederland uit de periode vóór de Industriële Revolutie.
Nadere informatieAntwoorden Economie H1; Productie en Productiefactoren (Present)
Antwoorden Economie H1; Productie en Productiefactoren (Present) Antwoorden door een scholier 1164 woorden 25 maart 2004 5,1 76 keer beoordeeld Vak Economie Hoofdstuk 1: productie en productiefactoren
Nadere informatieLeven in een stad. Hoofdstuk 1B6
Leven in een stad Hoofdstuk 1B6 Cursus 6.1 Stad en Land Wat leer je in deze cursus? Wat de verschillen zijn tussen stad en dorp Waarvoor de grond in Nederland gebruikt wordt (grondgebruik) Wat het verschil
Nadere informatieGeschiedenis en Staatsinrichting TL Bohemen, Houtrust, Kijkduin 2015-2016-2017
Exameneenheden geschiedenis GS/K/1 Oriëntatie op leren en werken GT GS/K/2 Basisvaardigheden GT GS/K/3 Leervaardigheden in het vak geschiedenis en staatsinrichting GT GT GS/K/4 De koloniale relatie Indonesië
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme
Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme Werkstuk door een scholier 1970 woorden 12 oktober 2005 6,7 72 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdvraag: Hoe beschrijven en verklaren we
Nadere informatieFeodalisme hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 25 June 2015 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62228 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieJagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten
Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten Van de oogst van hun land en van hun dieren Jagers & boeren Wat
Nadere informatieNaam: DE GOUDEN EEUW en Rembrandt
Naam: DE GOUDEN EEUW en Rembrandt De Gouden Eeuw duurde niet precies honderd jaar. Hij begon aan het eind van de 16de eeuw, beleefde zijn hoogtepunt rond 1675 en was in de 18de eeuw voorbij. De Gouden
Nadere informatieThe Netherlands of 2040. www.nl2040.nl
The Netherlands of 2040 www.nl2040.nl 1 Tijden veranderen 2 Tijden veranderen 3 Nieuwe CPB scenario studie Vraag Waarmee verdienen we ons brood in 2040? Aanpak Scenario s, geven inzicht in onzekerheid
Nadere informatieSamenvatting Economie H1 t/m H3
Samenvatting Economie H1 t/m H3 Samenvatting door J. 1711 woorden 28 oktober 2012 7,8 2 keer beoordeeld Vak Methode Economie Samenvatting Module 1 Hoofdstuk 1 t/m 3. Hoofdstuk 1 Voor niks gaat de zon op
Nadere informatieGESCHIEDENIS: KATOEN EN SAMENLEVING MET DE LOEP OP LANCASHIRE.
Samenvatting door een scholier 1950 woorden 12 april 2005 2,2 5 keer beoordeeld Vak Geschiedenis GESCHIEDENIS: KATOEN EN SAMENLEVING 1750-1850. MET DE LOEP OP LANCASHIRE. Hoofdvraag: Welke invloed had
Nadere informatieFeodalisme hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 15 December 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62228 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatieParagraaf 1 t/m 13 6/7 en 11 minder belangrijk. Hoofdstuk 3: De Middeleeuwen
Paragraaf 1 t/m 13 6/7 en 11 minder belangrijk Hoofdstuk 3: De Middeleeuwen 1. De verbreiding van het christendom in Europa 481: Clovis werd koning van één vd Frankische stammen, hij liet de Franken christenen
Nadere informatieDe wensen van mensen zijn onbegrensd. Hoe noemen we in de economie deze wensen? BEHOEFTEN. Categorie Vraag & Antwoord
Categorie Vraag & Antwoord De wensen van mensen zijn onbegrensd. Hoe noemen we in de economie deze wensen? BEHOEFTEN Er zijn te weinig middelen om in alle behoeften te kunnen voorzien. Hoe heet dit verschijnsel?
Nadere informatie