Dynamische webapplicaties in Java

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Dynamische webapplicaties in Java"

Transcriptie

1 Dynamische webapplicaties in Java October 7, 2006 In java is het mogelijk dynamische webpagina s te implementeren. De code om de dynamische gegevens te genereren staat in servlets of Java Server Pages (JSP). Deze tekst geeft een korte inleiding zowel servlets als JSP. Verder wordt ook nog ingegaan op hoe deze dynamische applicatie geconfigureerd wordt in de web deployment descriptor en wordt ingegaan op het gedeelde geheugen waar verschillende JSP pagina s of servlets objecten kunnen delen. 1 Servlets Servlets zijn klassen die de javax.servlet.servlet interface implementeren. Wanneer een gebruiker van de webapplicatie een aanvraag stuurt voor een servlet, zal een methode van een object van deze klasse opgeroepen worden. Die methode genereert een antwoord dat teruggestuurd wordt naar de gebruiker. Indien het de bedoeling is servlets te maken die werken via het HTTPprotocol is het niet nodig de Servlet-interface volledig zelf te implementeren. Java voorziet de klasse javax.servlet.http.httpservlet. Deze implementeert de Servlet-interface en biedt enkele extra HTTP-specifieke methodes aan die het mogelijk maken op zeer eenvoudige manier de servlets te maken. Vaak is het voldoende enkel de doget-methode, de dopost-methode en de init-methode opnieuw te definiëren. Deze worden opgeroepen wanneer de server een HTTPaanvraag met het get-commando ontvangt voor die bepaalde servlet, wanneer de server een HTTP-aanvraag met het post-commando aankrijgt en wanneer de servlet aangemaakt wordt. Een zeer eenvoudig voorbeeld van een servlet is te vinden in figuur 1. Elke servlet van een webapplicatie zal maar één keer geïnstantieerd worden. De init-methode wordt dan ook slechts één keer opgeroepen. Alle gebruikers van de applicatie zullen dit servlet-object gebruiken. Dit beperkt het geheugengebruik van de applicatie. Het zorgt er wel voor dat een servlet geen toestandsinformatie in verband met één bepaalde gebruiker kan bijhouden. Het is mogelijk verschillende servlets na elkaar te laten uitvoeren. Op die manier wordt er een keten van servlets gecreëerd die samen een aanvraag afwerken. De functionaliteit wordt dus verspreid over verschillende servlets. Om de controle naar een andere servlet te laten gaan wordt gebruik van een requestdispatcher. Deze roept de andere servlet effectief op. 1

2 public class HelloServlet extends HttpServlet { public void doget (HttpServletRequest request, HttpServletResponse response) throws ServletException, IOException { //Met volgende zin wordt de writer om naar //de client te schrijven opgevraagd. PrintWriter out = response.getwriter(); out.println("hello, world!"); out.close(); Figure 1: Hello World servlet <HTML> <HEAD> <TITLE>JSP pagina!</title> </HEAD> <BODY> <jsp:include page="header.html" /> <H2>Uitslag:</H2> <% double rand = Math.random(); if (rand <.5) { out.println("u wint!"); else { out.println("u verliest!"); %> </BODY> </HTML> Figure 2: Hello World JSP-pagina 2

3 <servlet> <servlet-name>hello</servlet-name> <servlet-class>app.helloservlet</servlet-class> </servlet> <servlet-mapping> <servlet-name>hello</servlet-name> <url-pattern>/hello</url-pattern> </servlet-mapping> 2 JavaServer Pages Figure 3: Servlet- en Filter-mappings Servlets zijn een grote hulp bij het creëren van dynamische webapplicaties, maar zijn minder geschikt om de HTML-opmaak van het antwoord te genereren. Hiervoor moet voor elke uitvoer een uitvoercommando gebruikt worden. Om dit te vereenvoudigen is er de JSP-technologie. Een JSP-pagina bestaat uit gewone HTML-opmaak, die het statische deel van de pagina voorstelt. Tussen de HTML-tags bevinden zich scriptlets en JSP-tags. Deze verzorgen het dynamische gedeelte. Met scriptlets is het mogelijk om Java-code rechtstreeks in het JSP-bestand te zetten. Scriptlets zijn niet heel gebruiksvriendelijk. Als pagina s eenzelfde scriptlet willen gebruiken, moeten ze allemaal de volledige code hiervan bevatten. Een scriptlet die vele lijnen code omvat, zal de structuur van de HTMLopmaak onduidelijk maken. Een derde nadeel is dat scriptlets best gemaakt kunnen worden door Java-programmeurs en de opmaak door designers. Hierdoor moeten beiden in hetzelfde bestand werken, wat tot problemen kan leiden. Het is dus beter de scriptlets uit de JSP-pagina te halen. Dit kan door het gebruik van JSP-tags. Deze gebruiken eenzelfde syntax als HTML en stellen een bepaalde dynamische actie voor, zoals het tonen van een eigenschap van een object. Wat zo n tag effectief doet, wordt gedefinieerd in een tag library. Hierin staat de code die uitgevoerd moet worden indien een bepaalde tag in een JSP-pagina staat. Sun voorziet de JavaServer Pages Standard Tag Library (JSTL). Deze tag library bevat zeer veel tags die webapplicaties vaak gebruiken. Een voorbeeld van een zeer eenvoudige JSP-pagina is te vinden in figuur 2. In dit voorbeeld staat er eerst een JSP-tag die een pagina invoegt. Daarna volgt een scriptlet die op basis van een willekeurig getal een bepaalde zin toont. Tussen de dynamische inhoud door is het ook mogelijk statische inhoud weer te geven. Bij het ophalen van een JSP-pagina wordt de gelijkenis met servlets duidelijk. Bij de eerste oproep zal de web container de code van de pagina vertalen naar een servlet-klasse. Daarna wordt de JSP-pagina als servlet uitgevoerd. 3

4 3 De web deployment descriptor Om correct te kunnen werken zal elke webapplicatie een web deployment descriptor bevatten. Dit is een XML-bestand dat de configuratie van de webapplicatie bevat. Hierin is het mogelijk om te definiëren welke servlet-mappings er zijn, aan te geven welke foutmeldingen getoond moeten worden en te zeggen welke gegevensbanken gebruikt moeten worden. Servlet-mappings zijn één van de belangrijkste elementen van de web deployment descriptor. Ze worden gebruikt om een URL te linken aan een bepaalde servlet. Figuur 3 toont hoe servlet-mappings gedefinieerd worden. In de <servlet>tag staat dat er een servlet gedefinieerd wordt met naam Hello van de klasse HelloServlet.class. De <servlet-mapping>-tag zorgt ervoor dat wanneer er een oproep komt voor de URL /hello, deze oproep doelt op de servlet met naam Hello. 4 Het gedeelde geheugen Alle webcomponenten (servlets en JSP-pagina s) van een webapplicatie hebben toegang tot een gedeeld geheugen. Hiermee kunnen ze objecten met elkaar delen en resultaten aan elkaar doorgeven. Het gedeelde geheugen is handig om twee redenen. Het HTTP-protocol is toestandsloos. Er wordt geen toestandsinformatie bijgehouden. Door middel van het gedeelde geheugen is het mogelijk per gebruiker informatie zoals bijvoorbeeld login-gegevens bij te houden. Een ander voorbeeld is een e-commerce applicatie waar elke gebruiker gedurende een hele gebruikerssessie een winkelmand moet hebben om de aangekochte producten bij te houden. Door middel van het gedeelde geheugen kunnen de verschillende componenten van een webapplicatie ook gemakkelijk resultaten delen. Er is op vijf niveau s toegang tot het gedeelde geheugen. Objecten op het niveau van een dynamische webpagina zijn enkel toegankelijk voor die pagina. Ze worden zolang bijgehouden tot de pagina volledig gegenereerd is. Op aanvraagniveau zullen de objecten voor één bepaalde aanvraag (tot de webserver het antwoord terugstuurt naar de gebruiker) in het geheugen toegankelijk zijn. Op sessie-niveau worden de objecten gedurende de levensduur van een gebruikerssessie bijgehouden. Deze objecten zijn alleen voor de sessie die het object in het gedeelde geheugen gezet heeft toegankelijk. Het geheugen op deze drie niveau s wordt niet gedeeld onder de gebruikers. Het context-niveau is wél toegankelijk voor alle gebruikers en zal objecten bevatten die voor de hele applicatie beschikbaar moeten zijn. Context is een woord dat vaak gebruikt wordt om de webapplicatie aan te duiden. Ze zullen gedurende de gehele levensduur van de context bijgehouden worden. Het applicatie-niveau laat toe objecten over meerdere contexten te delen. Per niveau hebben de webcomponenten toegang tot twee operaties: get om een bepaald object uit het geheugen te halen en set om een object in het geheugen te zetten. De webcomponenten geven hierbij steeds een naam mee voor het te zetten/te krijgen object. Figuur 4 toont de code die servlets uitvoeren om een object uit het gedeelde geheugen te halen of erin te zetten. Servlets hebben in de J2EE-specificatie toegang tot het aanvraag-, het sessie- en het context-niveau. 4

5 //Op Request-niveau Vector vector; vector = (Vector) request.getattribute("naam_van_object"); request.setattribute("naam_van_object",vector); //Op Sessie-niveau HttpSession session = request.getsession(true); vector = (Vector) session.getattribute("naam_van_object"); request.setattribute("naam_van_object",vector); //Op Context-niveau vector = getservletcontext().getattribute("naam_van_object"); getservletcontext().setattribute("naam_van_object",vector); Figure 4: Objecten uit het gedeeld geheugen halen 5

Applicatie-Architecturen

Applicatie-Architecturen Applicatie-Architecturen joost.vennekens@kuleuven.be http://www.cs.kuleuven.be/~joost/dn/ Onderwerp Programming in the large! ( programming in the small)! Bijvoorbeeld: KU Leuven Veel verschillende functionaliteit

Nadere informatie

Applicatie-Architecturen

Applicatie-Architecturen Applicatie-Architecturen joost.vennekens@kuleuven.be http://www.cs.kuleuven.be/~joost/dn/ Programmeren in het echt! Programming in the large Deel van groter geheel! In teamverband! Open opdracht!! Inhoud:

Nadere informatie

INFITT01 Internettechnologie WEEK 2

INFITT01 Internettechnologie WEEK 2 INFITT01 Internettechnologie WEEK 2 Programma Contexts Listeners Scope/Attributes Thread safety Taken container Een servlet draait in een container (servlet container). De container, die ten dienste van

Nadere informatie

4 ASP.NET MVC. 4.1 Controllers

4 ASP.NET MVC. 4.1 Controllers 4 ASP.NET MVC ASP.NET is het.net raamwerk voor het bouwen van webapplicaties. De MVC variant hiervan is speciaal ontworpen voor het bouwen van dergelijke applicaties volgens het Model-View-Controller paradigma.

Nadere informatie

Correspondentie inzake overnemen of reproductie kunt u richten aan:

Correspondentie inzake overnemen of reproductie kunt u richten aan: CDI Vrijwel alle namen van software- en hardwareproducten die in deze cursus worden genoemd, zijn tegelijkertijd ook handelsmerken en dienen dienovereenkomstig te worden behandeld. Alle rechten voorbehouden.

Nadere informatie

Technisch Ontwerp W e b s i t e W O S I

Technisch Ontwerp W e b s i t e W O S I Technisch Ontwerp W e b s i t e W O S I WOSI Ruud Jungbacker en Michael de Vries - Technisch ontwerp Website Document historie Versie(s) Versie Datum Status Omschrijving / wijzigingen 0.1 20 nov 2008 Concept

Nadere informatie

JavaServer Faces 2.1

JavaServer Faces 2.1 JavaServer Faces 2.1 Vrijwel alle namen van software- en hardwareproducten die in deze cursus worden genoemd, zijn tegelijkertijd ook handelsmerken en dienen dienovereenkomstig te worden behandeld. Alle

Nadere informatie

What is the advantage of using expression language instead of JSP scriptlets and JSP expressions?

What is the advantage of using expression language instead of JSP scriptlets and JSP expressions? Web 3: Theorievragen No Scriptlets What is the advantage of using expression language instead of JSP scriptlets and JSP expressions? Geen javacode tussen de html. What is the difference between the. operator

Nadere informatie

Inhoud eindtoets. Eindtoets. Introductie 2. Opgaven 3. Terugkoppeling 9

Inhoud eindtoets. Eindtoets. Introductie 2. Opgaven 3. Terugkoppeling 9 Inhoud eindtoets Eindtoets Introductie 2 Opgaven 3 Terugkoppeling 9 2 Eindtoets Eindtoets I N T R O D U C T I E Deze eindtoets is bedoeld als voorbereiding op het tentamen van de cursus Webapplicaties:

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Hoofdstuk 1.RMI...2

Inhoudsopgave. Hoofdstuk 1.RMI...2 - CORBA Inhoudsopgave Hoofdstuk 1.RMI...2 1.1.Inleiding...2 1.2.De remote...4 1.3.Het remote...5 1.4.De server...6 1.5.De server opstarten...8 1.6.De client applicatie...8 1.7.De stub en skeleton en...10

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Hoofdstuk 1.Inleiding...3

Inhoudsopgave. Hoofdstuk 1.Inleiding...3 Struts Inhoudsopgave Hoofdstuk 1.Inleiding...3 1.1.Design patterns...3 1.1.1.Model 1 Architectuur...3 1.1.2.Model 2 Architectuur (MVC)...4 1.2.Frameworks...6 Hoofdstuk 2.Struts installatie...7 2.1.Installatie

Nadere informatie

User interface ontkoppeling

User interface ontkoppeling Ondanks het economische tij blijft het gebruik van internet groeien. In 1999 had slechts 19 procent van de Europeanen ouder dan zestien jaar regelmatig toegang tot internet. Dit aandeel is in een paar

Nadere informatie

F r a m e w o r k s. LinkWorks

F r a m e w o r k s. LinkWorks F r a m e w o r k s m w a p r j @ g m a i l. c o m 14-04- 2009 LinkWorks Dit document bevat een onderzoek naar een aantal web application frameworks, met daarbij beschreven wat het framework inhoudt en

Nadere informatie

Zelftest Java EE Architectuur

Zelftest Java EE Architectuur Zelftest Java EE Architectuur Document: n1218test.fm 22/03/2012 ABIS Training & Consulting P.O. Box 220 B-3000 Leuven Belgium TRAINING & CONSULTING INLEIDING BIJ DE ZELFTEST JAVA EE ARCHITECTUUR Nota:

Nadere informatie

Practicum Orientatie op Webserver

Practicum Orientatie op Webserver Practicum Orientatie op Webserver Doel: Een goed beeld krijgen van een drie-tier applicatie. Het gebruik van drivers om database-onafhankelijk te werken. Het kunnen lezen van een java servlet. Database

Nadere informatie

Acht stappen voor JSF

Acht stappen voor JSF Acht stappen voor JSF Inleiding In deze tutorial zullen we JSF (Java server faces) installeren. Wat we niet beschrijven is hoe te werken met JSF, over dit onderwerp zijn er genoeg boeken en internetsites

Nadere informatie

Web building gevorderden: CSS & JavaScript. Karel Nijs 2008/11

Web building gevorderden: CSS & JavaScript. Karel Nijs 2008/11 Web building gevorderden: CSS & JavaScript Karel Nijs 2008/11 Webbuilding gevorderden les 3 JavaScript intro JavaScript invoegen JavaScript statements JavaScript popup berichten JavaScript functies JavaScript

Nadere informatie

Stappenplannen MailPlus SOAP API

Stappenplannen MailPlus SOAP API Stappenplannen MailPlus SOAP API Stappenplannen MailPlus SOAP API oktober 2009 Introductie Dit document bevat stappenplannen welke u als technische gebruiker van MailPlus op weg kunnen helpen met de koppeling

Nadere informatie

1.7 Ontleding van het eerste programma... 14

1.7 Ontleding van het eerste programma... 14 Inhoudsopgave 1 Inleiding 1 1.1 Wat kan je met Java doen?..................... 1 1.2 Over Java............................... 3 1.3 Gebruik van dit boek......................... 5 1.4 Installatie...............................

Nadere informatie

Inhoud. Introductie tot de cursus

Inhoud. Introductie tot de cursus Inhoud Introductie tot de cursus 1 Plaats en functie van de cursus 7 2 Inhoud van de cursus 7 2.1 Tekstboeken 7 2.2 Voorkennis 8 2.3 Leerdoelen 9 2.4 Opbouw van de cursus 10 3 Leermiddelen en wijze van

Nadere informatie

Correspondentie inzake overnemen of reproductie kunt u richten aan:

Correspondentie inzake overnemen of reproductie kunt u richten aan: CDI 2.0 Vrijwel alle namen van software- en hardwareproducten die in deze cursus worden genoemd, zijn tegelijkertijd ook handelsmerken en dienen dienovereenkomstig te worden behandeld. Alle rechten voorbehouden.

Nadere informatie

Een webpagina maken. Een website bouwen met HTML en CSS practicum 1

Een webpagina maken. Een website bouwen met HTML en CSS practicum 1 Een webpagina maken De komende periode wordt in 8 practica een aantal technieken behandeld, die je nodig hebt om een (eenvoudige) website te kunnen bouwen. Nadat je deze 8 practica hebt doorgewerkt, moet

Nadere informatie

Onderzoek Templating en i18n

Onderzoek Templating en i18n Onderzoek Templating en i18n Het kunnen selecteren van verschillende stijlen en opmaken voor de webapplicatie Afstuderen Bert Gritter Rob Juurlink 2004 Laatste wijziging: maandag 26 april 2004 20:38:22

Nadere informatie

Een ASP.NET applicatie opzetten. Beginsituatie:

Een ASP.NET applicatie opzetten. Beginsituatie: Hoofdstuk 1 Een ASP.NET applicatie opzetten Beginsituatie: Windows XP Pro, Windows Vista Pro of Windows 7 Pro Visual Studio.NET moet zijn geïnstalleerd. Let hierbij op dat de Express versie niet voldoet.

Nadere informatie

DOMjudge teamhandleiding

DOMjudge teamhandleiding judge DOMjudge teamhandleiding Samenvatting /\ DOM DOM judge Hieronder staat de belangrijkste informatie kort samengevat. Dit is bedoeld om snel aan de slag te kunnen. We raden echter ten zeerste aan dat

Nadere informatie

Ingebouwde klassen & methodes

Ingebouwde klassen & methodes Ingebouwde klassen & methodes Statische methodes Methodes die bij een klasse horen ipv. bij een object public class Docent { public static Docent departementshoofd() { return new Docent("Jan Ivens"); private

Nadere informatie

INFITT01 - Internettechnologie WEEK 8

INFITT01 - Internettechnologie WEEK 8 INFITT01 - Internettechnologie WEEK 8 Programma Databases (JDBC, JNDI, ORM, JPA) MVC & Spring/Struts EJB Databases Veel web applicaties moeten informatie over langere tijd op kunnen slaan. Een voor de

Nadere informatie

Correspondentie inzake overnemen of reproductie kunt u richten aan:

Correspondentie inzake overnemen of reproductie kunt u richten aan: CDI 1.1 Vrijwel alle namen van software- en hardwareproducten die in deze cursus worden genoemd, zijn tegelijkertijd ook handelsmerken en dienen dienovereenkomstig te worden behandeld. Alle rechten voorbehouden.

Nadere informatie

Lab Webdesign: Javascript 11 februari 2008

Lab Webdesign: Javascript 11 februari 2008 H2: BASISBEGRIPPEN In dit hoofdstuk zullen er enkele basisbegrippen worden behandelt PLAATSING VAN JAVASCRIPT-CODE DE SCRIPT-TAG De script-tag geeft aan dat er gebruik zal worden gemaakt van een scripttaal.

Nadere informatie

HDN DARTS WEB AUTHENTICATIE

HDN DARTS WEB AUTHENTICATIE HDN DARTS WEB AUTHENTICATIE HDN Helpdesk T: 0182 750 585 F: 0182 750 589 M: helpdesk@hdn.nl Copyright Communications Security Net B.V. Inhoudsopgave 1. INLEIDING OP HET ONTWERP... 3 1.1 HET DOEL VAN DIT

Nadere informatie

Vakgroep CW KAHO Sint-Lieven

Vakgroep CW KAHO Sint-Lieven Vakgroep CW KAHO Sint-Lieven Objecten Programmeren voor de Sport: Een inleiding tot JAVA objecten Wetenschapsweek 20 November 2012 Tony Wauters en Tim Vermeulen tony.wauters@kahosl.be en tim.vermeulen@kahosl.be

Nadere informatie

Proware Cloud Webbuilder Versie 2.30

Proware Cloud Webbuilder Versie 2.30 Proware Cloud Webbuilder Versie 2.30 Laatste update: 02-12-2013 Inhoudsopgave Het principe van open login... 3 Functie- en procedurebeschrijving... 5 Loginfunctie... 5 Bevestigingsfunctie... 5 Demobestanden...

Nadere informatie

De clientkant van webapplicaties in het universitaire onderwijs

De clientkant van webapplicaties in het universitaire onderwijs De clientkant van webapplicaties in het universitaire onderwijs ir. S. Stuurman universitair docent bij de faculteit Informatica van de Open Universiteit, Sylvia.Stuurman@ou.nl ir. H. Koppelman universitair

Nadere informatie

Correspondentie inzake overnemen of reproductie kunt u richten aan:

Correspondentie inzake overnemen of reproductie kunt u richten aan: Webcomponenten JEE7 Vrijwel alle namen van software- en hardwareproducten die in deze cursus worden genoemd, zijn tegelijkertijd ook handelsmerken en dienen dienovereenkomstig te worden behandeld. Alle

Nadere informatie

Les 9: formulier controle met javascript.

Les 9: formulier controle met javascript. Les 9: formulier controle met javascript. Javascript is erg veel gebruikt bij internet toepassingen. In tegenstelling tot PHP, wat een server side scripting is, is java client side scripting. Dwz, niet

Nadere informatie

Poging 3: KEY001: SESID: Hiermee zijn we ingelogd als gebruiker DEMO2 :

Poging 3: KEY001: SESID: Hiermee zijn we ingelogd als gebruiker DEMO2 : Portaal A Dit portaal is een portaal geschreven in ASP.NET, en wordt slechts gebruikt (voor zover wij konden beoordelen) door één leasemaatschappij. Zoals bij elke test van een webapplicatie starten wij

Nadere informatie

Teamhandleiding DOMjudge (versie 2.2.0muKP) 31 mei 2008

Teamhandleiding DOMjudge (versie 2.2.0muKP) 31 mei 2008 judge Teamhandleiding DOMjudge (versie..0mukp) 31 mei 008 /\ DOM DOM judge Inhoudsopgave 1 Inleiding Samenvatting.1 Inlezen en wegschrijven............................... Insturen van oplossingen...............................3

Nadere informatie

NAAM: Programmeren 1 Examen 29/08/2012

NAAM: Programmeren 1 Examen 29/08/2012 Programmeren 29 augustus 202 Prof. T. Schrijvers Instructies Schrijf al je antwoorden op deze vragenbladen (op de plaats die daarvoor is voorzien). Geef ook je kladbladen af. Bij heel wat vragen moet je

Nadere informatie

emaxx Systeem eisen ManagementPortaal voor de ZakenMagazijn database

emaxx Systeem eisen ManagementPortaal voor de ZakenMagazijn database emaxx Systeem eisen ManagementPortaal voor de ZakenMagazijn database Datum: 25-09-2007 Auteur: ing. E.L. Floothuis Versie: 0.1 Status: Concept Kopersteden 22-4 Postbus 157 7500 AD Enschede Tel: 053 48

Nadere informatie

Examen Programmeren 2e Bachelor Elektrotechniek en Computerwetenschappen Faculteit Ingenieurswetenschappen Academiejaar juni 2011

Examen Programmeren 2e Bachelor Elektrotechniek en Computerwetenschappen Faculteit Ingenieurswetenschappen Academiejaar juni 2011 Examen Programmeren 2e Bachelor Elektrotechniek en Computerwetenschappen Faculteit Ingenieurswetenschappen Academiejaar 2010-2011 21 juni 2011 **BELANGRIJK** 1. Lees eerst de volledige opgave (inclusief

Nadere informatie

icafe Project Joeri Verdeyen Stefaan De Spiegeleer Ben Naim Tanfous

icafe Project Joeri Verdeyen Stefaan De Spiegeleer Ben Naim Tanfous icafe Project Joeri Verdeyen Stefaan De Spiegeleer Ben Naim Tanfous 2006-2007 Inhoudsopgave 1 2 1.1 Programmeertaal PHP5..................... 2 1.2 MySQL database......................... 3 1.3 Adobe Flash...........................

Nadere informatie

Websitecursus deel 1 HTML

Websitecursus deel 1 HTML Websitecursus deel 1 HTML WebCie A Eskwadraat www@a-eskwadraat.nl 8 april 2015 Inleiding Website cursus in drie delen: HTML CSS Javascript We gaan uit van geen voorkennis. Als je vragen hebt, stel ze!

Nadere informatie

Oracle Portal in een Service-Oriented Architecture (SOA) ir. Jeroen F. van Schaijk Senior Consultant Emerging Technologies

Oracle Portal in een Service-Oriented Architecture (SOA) ir. Jeroen F. van Schaijk Senior Consultant Emerging Technologies Oracle Portal in een Service-Oriented Architecture (SOA) ir. Jeroen F. van Schaijk Senior Consultant Emerging Technologies voorheen 10 jaar Oracle-specialist! Agenda Wat is een Service-Oriented Architecture?

Nadere informatie

Summerschool Mobiele Apps 15-17 augustus 2012 Herman van Dompseler. HTML 5 App

Summerschool Mobiele Apps 15-17 augustus 2012 Herman van Dompseler. HTML 5 App Summerschool Mobiele Apps 15-17 augustus 2012 Herman van Dompseler HTML 5 App 1. Wat is HTML 5 2. HTML 5 Apps 3. Hybride App Architectuur 4. Een App maken Overzicht Deel 1: HTML5 HTML 5 gebruikt als verzamelnaam

Nadere informatie

Dynamische websites met PHP (basis) Karel Nijs 2010/09

Dynamische websites met PHP (basis) Karel Nijs 2010/09 Dynamische websites met PHP (basis) Karel Nijs 2010/09 Leswijze Eerst wat theorie Begeleid met (korte) oefeningen Editor = UltraEdit Geen DreamWeaver Browser = Internet Explorer Vereiste voorkennis: (X)HTML

Nadere informatie

Zelftest Java concepten

Zelftest Java concepten Zelftest Java concepten Document: n0838test.fm 22/03/2012 ABIS Training & Consulting P.O. Box 220 B-3000 Leuven Belgium TRAINING & CONSULTING INLEIDING BIJ DE ZELFTEST JAVA CONCEPTEN Om de voorkennis nodig

Nadere informatie

JSF webapplicatie performance

JSF webapplicatie performance JSF webapplicatie performance Kees Broenink (JSF expert), 27 januari 2009 JSF webapplicatie performance... 1 Applicatieserver in productie... 2 HotSpot... 2 Geheugen... 2 Webapplicatie performance analyse...

Nadere informatie

Datatypes Een datatype is de sort van van een waarde van een variabele, veel gebruikte datatypes zijn: String, int, Bool, char en double.

Datatypes Een datatype is de sort van van een waarde van een variabele, veel gebruikte datatypes zijn: String, int, Bool, char en double. Algemeen C# Variabele Een variabele is een willekeurige waarde die word opgeslagen. Een variabele heeft altijd een datetype ( De soort waarde die een variabele bevat). Datatypes Een datatype is de sort

Nadere informatie

Dynamische Websites. Week 3. donderdag 3 oktober 13

Dynamische Websites. Week 3. donderdag 3 oktober 13 Dynamische Websites Week 3 AGENDA Herhaling Cookies Sessions voorbeeld.php Zuiver PHP: initialisatie variabelen instructies HTML minimum PHP nooit HTML in PHP FORM URL HTTP Methode Parameters Verstuurt

Nadere informatie

Webcomponenten JEE 8

Webcomponenten JEE 8 Webcomponenten JEE 8 Vrijwel alle namen van software- en hardwareproducten die in deze cursus worden genoemd, zijn tegelijkertijd ook handelsmerken en dienen dienovereenkomstig te worden behandeld. Alle

Nadere informatie

Software Design Document

Software Design Document Software Design Document Mathieu Reymond, Arno Moonens December 2014 Inhoudsopgave 1 Versiegeschiedenis 2 2 Definities 3 3 Introductie 4 3.1 Doel en Scope............................. 4 4 Logica 5 4.1

Nadere informatie

IMP Uitwerking week 13

IMP Uitwerking week 13 IMP Uitwerking week 13 Opgave 1 Nee. Anders moet bijvoorbeeld een venster applicatie een subklasse zijn van zowel Frame en WindowListener. Als de applicatie ook een button of een menu heeft, dan moet het

Nadere informatie

HOGESCHOOL ROTTERDAM / CMI

HOGESCHOOL ROTTERDAM / CMI HOGESCHOOL ROTTERDAM / CMI Internettechnologie INFITT01 Aantal studiepunten: 3 Modulebeheerder: A. L. J. Busker I N F I T T 0 1 21-7 - 2 0 1 4 1 Modulebeschrijving Modulenaam: Modulecode: Aantal studiepunten

Nadere informatie

React en React Native voor websites en apps

React en React Native voor websites en apps React en React Native voor websites en apps H A N S-PE T E R H ARMSEN HEEFT DI T GE SCH R E V EN IN APRI L 2017 Deze whitepaper is bedoeld voor product owners en beslissers. Hij gaat over React, een JavaScript

Nadere informatie

Analyse Programmeertalen

Analyse Programmeertalen Analyse Programmeertalen De keuze van een programmeertaal mag niet onderschat worden. Het is dankzij deze taal dat de gebruiker interactie heeft met het complete systeem. Het is dus vanzelfsprekend dat

Nadere informatie

Een inleiding in de Unified Modeling Language 67

Een inleiding in de Unified Modeling Language 67 Een inleiding in de Unified Modeling Language 67 1.4.5. Toepassing 5: Klasse Kaart. De opdracht bestaat erin algemene klassen te maken zodanig dat het mogelijk wordt om het even welk kaartspel te maken.

Nadere informatie

Gebruik van cryptografie voor veilige jquery/rest webapplicaties. Frans van Buul Inter Access

Gebruik van cryptografie voor veilige jquery/rest webapplicaties. Frans van Buul Inter Access Gebruik van cryptografie voor veilige jquery/rest webapplicaties Frans van Buul Inter Access 1 Frans van Buul frans.van.buul@interaccess.nl 2 De Uitdaging Rijke en veilige webapplicaties Een onveilig en

Nadere informatie

Installatiehandleiding B3P GIS Suite v3.6

Installatiehandleiding B3P GIS Suite v3.6 Installatiehandleiding B3P GIS Suite v3.6 Datum: 22-10-2012 1. Inleiding... 2 1.1 Doelgroep... 2 1.2 Contact / Support... 2 2. Installatie... 3 2.1 Applicatieserver... 3 2.2 Aanmaken databases... 3 2.3

Nadere informatie

Delft-FEWS & Web Services

Delft-FEWS & Web Services Delft-FEWS & Web Services Presentatie Delft-FEWS Gebruikers dag 2018 Marc van Dijk, Rudie Ekkelenkamp, Stef Hummel 5 Juni 2018 Delft-FEWS & (Web) Services 1. Delft-FEWS 2. Roadmap 3. Standaarden Verzamelen

Nadere informatie

Project 2: LOTTO simulatie Programmeren I

Project 2: LOTTO simulatie Programmeren I Project 2: LOTTO simulatie Programmeren I K. van Assche - H. Gruyaert 1 Inleiding Schrijf een java programma dat het spel van de nationale loterij, de Lotto simuleert. De communicatie met de gebruiker

Nadere informatie

HTML. Links. Hyperlinks. Hans Roeyen V 3.0

HTML. Links. Hyperlinks. Hans Roeyen V 3.0 Links En Hyperlinks Hans Roeyen V 3.0 5 februari 2015 Inhoud 1. Werken met (Hyper)links... 3 1.1. De anchor tag... 3 1.1.1. Het ID attribuut... 3 1.1.2. Oefeningen op linken... 4 1.1.3. Absoluut en relatief

Nadere informatie

Nijmegen, maart 2003 Afstudeerscriptie Michel Groenenstijn

Nijmegen, maart 2003 Afstudeerscriptie Michel Groenenstijn Nijmegen, maart 2003 Afstudeerscriptie Michel Groenenstijn VOORWOORD Na bijna zes jaar studeren is mijn studie Informatica bijna afgerond en kan ik terugkijken op de leukste en meest leerzame periode die

Nadere informatie

ECTS fiche. Module info. Evaluatie. Gespreide evaluatie OPLEIDING. Handelswetenschappen en bedrijfskunde HBO Informatica

ECTS fiche. Module info. Evaluatie. Gespreide evaluatie OPLEIDING. Handelswetenschappen en bedrijfskunde HBO Informatica ECTS fiche Module info OPLEIDING STUDIEGEBIED AFDELING MODULE MODULENAAM Programmeren 5 MODULECODE B STUDIEPUNTEN 10 VRIJSTELLING MOGELIJK ja Handelswetenschappen en bedrijfskunde HBO Informatica Evaluatie

Nadere informatie

Object Oriented Programming

Object Oriented Programming Object Oriented Programming voor webapplicaties Door Edwin Vlieg Waarom OOP? Basis uitleg over OOP Design Patterns ActiveRecord Model View Controller Extra informatie Vragen OOP Object Oriented Programming

Nadere informatie

API...1 Identificatie...1 Opties...2 Acties...3 Webserver...6 Heartbeat...6 Buffer groottes...8

API...1 Identificatie...1 Opties...2 Acties...3 Webserver...6 Heartbeat...6 Buffer groottes...8 API API...1 Identificatie...1 Opties...2 Acties...3 Webserver...6 Heartbeat...6 Buffer groottes...8 Identificatie Alle programma's communiceren met elkaar door gebruik te maken van JSON objecten. Het normale

Nadere informatie

JavaLogo-programma s op het web plaatsen

JavaLogo-programma s op het web plaatsen Bijlage JavaLogo-programma s op het web plaatsen In deze bijlage laten we u zien hoe u JavaLogo-programma s op het web kunt plaatsen, met als voorbeeld het programma Cirkels uit opgave 2.16. We gaan er

Nadere informatie

Tentamen Imperatief Programmeren

Tentamen Imperatief Programmeren Tentamen Imperatief Programmeren Maandag 22 oktober 2001 Toelichting Dit is een open boek tentamen, d.w.z. het cursusboek mag gebruikt worden. N.B.: Het tentamen is individueel: voor het maken van de opgaven

Nadere informatie

Session Beans.

Session Beans. Session Beans joost.vennekens@kuleuven.be Prequel: annotaties Nieuw Java feature Gestructureerde manier om extra info toe te voegen aan code (ipv. commentaar) @Author( name = "Joost Vennekens", date =

Nadere informatie

Overerving & Polymorfisme

Overerving & Polymorfisme Overerving & Polymorfisme Overerving Sommige klassen zijn speciaal geval van andere klasse Docent is een speciaal geval van werknemer, dwz. elke docent is ook werknemer Functionaliteit van docent = functionaliteit

Nadere informatie

icafe Een digitaal bestelsysteem voor de horeca Joeri Verdeyen Stefaan De Spiegeleer Naim Ben Tanfous

icafe Een digitaal bestelsysteem voor de horeca Joeri Verdeyen Stefaan De Spiegeleer Naim Ben Tanfous icafe Een digitaal bestelsysteem voor de horeca Joeri Verdeyen Stefaan De Spiegeleer Naim Ben Tanfous 2006-2007 Voorwoord 1 Inhoudsopgave 2 Hoofdstuk 1 Inleiding 3 Hoofdstuk 2 icafe 2.1 Het idee 2.2 Mogelijkheden

Nadere informatie

Open SQL Server Management Studio en log in als Administator. Je ziet dan wat je in figuur 2.1 ziet.

Open SQL Server Management Studio en log in als Administator. Je ziet dan wat je in figuur 2.1 ziet. Hoofdstuk 2 Een ASP.NET applicatie met ADO.NET opzetten In dit hoofdstuk ga je een eenvoudige website opzetten, waarbij je een aantal gegevens uit een database ophaalt. Je moet je kennis van ADO.NET dus

Nadere informatie

Een eenvoudige webserver maken in Lazarus

Een eenvoudige webserver maken in Lazarus Een eenvoudige webserver maken in Lazarus Michaël Van Canneyt 2 december 2011 Samenvatting Free Pascal - en dus ook Lazarus - kan meerdere TCP/IP componenten compileren: Synapse, Indy en lnet. Free Pascal

Nadere informatie

Tentamen Object Georiënteerd Programmeren TI1206 29 oktober 2014, 9.00-11.00 Afdeling SCT, Faculteit EWI, TU Delft

Tentamen Object Georiënteerd Programmeren TI1206 29 oktober 2014, 9.00-11.00 Afdeling SCT, Faculteit EWI, TU Delft Tentamen Object Georiënteerd Programmeren TI1206 29 oktober 2014, 9.00-11.00 Afdeling SCT, Faculteit EWI, TU Delft Bij dit tentamen mag je geen gebruik maken van hulpmiddelen zoals boek of slides. Digitale

Nadere informatie

Inhoud leereenheid 4. Java Server Pages. Introductie 49. Leerkern 50. Zelftoets 55. Terugkoppeling 57

Inhoud leereenheid 4. Java Server Pages. Introductie 49. Leerkern 50. Zelftoets 55. Terugkoppeling 57 Inhoud leereenheid 4 Java Server Pages Introductie 49 Leerkern 50 1 The Email List application 50 2 How to code a JSP 50 3 How to request a JSP 51 4 How to use regular Java classes with JSPs 52 5 How to

Nadere informatie

GoogleMapsGoogleMapsGoogleMaps GoogleMapsGoogleMapsGoogleMaps GoogleMapsGoogleMapsGoogleMaps

GoogleMapsGoogleMapsGoogleMaps GoogleMapsGoogleMapsGoogleMaps GoogleMapsGoogleMapsGoogleMaps Google Maps INHOUDSOPGAVE Inleiding.. 3 Een Google Map maken.. 4 Een eigen adres opgeven 7 Inzoomen op je eigenkaart. 8 Satellietbeeld op je eigenkaart. 10 Markers plaatsen. 13 Tekstballon plaatsen.. 15

Nadere informatie

Programmeren 1 23 januari 2013 Prof. T. Schrijvers

Programmeren 1 23 januari 2013 Prof. T. Schrijvers Programmeren 1 23 januari 2013 Prof. T. Schrijvers Instructies Schrijf al je antwoorden op deze vragenbladen (op de plaats die daarvoor is voorzien). Geef ook je kladbladen af. Bij heel wat vragen moet

Nadere informatie

Enterprise. RESTful Webservices. serieus alternatief voor SOAP?

Enterprise. RESTful Webservices. serieus alternatief voor SOAP? 12 Enterprise Paul Bakker is ontwikkelaar en trainer bij Info Support B.V. Blog: http://blogs.infosupport.com/ blogs/paul_bakker Email: paulb@infosupport.com Het afgelopen jaar is er veel te doen geweest

Nadere informatie

Security web services

Security web services Security web services Inleiding Tegenwoordig zijn er allerlei applicaties te benaderen via het internet. Voor bedrijven zorgt dit dat zei de klanten snel kunnen benaderen en aanpassingen voor iedereen

Nadere informatie

Instellen en werken met Templates

Instellen en werken met Templates Instellen en werken met Templates Pagina 2 van 8 Nationaal Golfpakket F Inhoudsopgave D Instellingen in het golfpakket...5 Aanmaken Templates... 5 Instellen van de templates in het golfpakket... 6 Links

Nadere informatie

NAAM: Programmeren 1 Examen 21/01/2011

NAAM: Programmeren 1 Examen 21/01/2011 Programmeren 1 21 januari 2011 Prof. T. Schrijvers Instructies Schrijf al je antwoorden op deze vragenbladen (op de plaats die daarvoor is voorzien). Geef ook je kladbladen af. Bij heel wat vragen moet

Nadere informatie

eerste voorbeelden in Java

eerste voorbeelden in Java Beginselen van programmeren 2 eerste voorbeelden in Java vereisten: een editor: om programma in te tikken en te bewaren een Java compiler: zet ingetikte (bron-) programma om naar byte-code een Java Virtuele

Nadere informatie

ASP.NET Test 2009-2010. Jan Van Ryckeghem

ASP.NET Test 2009-2010. Jan Van Ryckeghem ASP.NET Test 2009-2010 Jan Van Ryckeghem Inhoud Exceptionhandling H4... 3 Try Catch slide 25... 3 Error pagina slide 29... 3 Error.aspx... 3 Error.aspx.cs... 4 Web.config... 4 Logbestand aanmaken... 4

Nadere informatie

Kwis (3) class X { public void a() { System.out.println("x"); public static void main(string[] args) { X x = new X();

Kwis (3) class X { public void a() { System.out.println(x); public static void main(string[] args) { X x = new X(); Kwis (3) class X { public void a() { System.out.println("x"); class Y extends X { public void a() { System.out.println("y"); class Z extends Y { public void a() { System.out.println("z"); public static

Nadere informatie

Abstracte klassen & Interfaces

Abstracte klassen & Interfaces Abstracte klassen & Interfaces Overerving public class Vierhoek {... Vierhoek public class Rechthoek extends Vierhoek {... public class Ruit extends Vierhoek {... Rechthoek Ruit Elke rechthoek is een vierhoek.

Nadere informatie

Correspondentie inzake overnemen of reproductie kunt u richten aan:

Correspondentie inzake overnemen of reproductie kunt u richten aan: Webcomponenten JEE7 Vrijwel alle namen van software- en hardwareproducten die in deze cursus worden genoemd, zijn tegelijkertijd ook handelsmerken en dienen dienovereenkomstig te worden behandeld. Alle

Nadere informatie

Software Design Descriptions voor Schedule-Generator

Software Design Descriptions voor Schedule-Generator Software Design Descriptions voor Schedule-Generator Matthias Caenepeel Adam Cooman Alexander De Cock Zjef Van de Poel 20 mei 2011 Versie 3.0 1 Aanpassingsgeschiedenis. 23/2/2011 versie 0.1: Aanmaak document.

Nadere informatie

Siemens workpoints en DHCP options

Siemens workpoints en DHCP options Siemens workpoints en DHCP options Dit document beschrijft de configuratie en werking van een Windows 2003 DHCP server in combinatie met Siemens optipoint en Siemens OpenStage toestellen (aangemeld op

Nadere informatie

Kleine cursus PHP5. Auteur: Raymond Moesker

Kleine cursus PHP5. Auteur: Raymond Moesker Kleine cursus PHP5 Auteur: Raymond Moesker Kleine cursus PHP PHP is platform en CPU onafhankelijk, open source, snel, heeft een grote userbase, het is object georiënteerd, het wordt omarmd door grote bedrijven

Nadere informatie

http://www.liacs.nl/home/kosters/java/

http://www.liacs.nl/home/kosters/java/ sheets Programmeren 1 Java college 2, Walter Kosters De sheets zijn gebaseerd op de hoofdstukken 2 tot en met 6 van: D. Bell en M. Parr, Java voor studenten, Prentice Hall, 2002 http://www.liacs.nl/home/kosters/java/

Nadere informatie

DIA Opdracht 4 (Arjan Dekker)

DIA Opdracht 4 (Arjan Dekker) DIA Opdracht 4 (Arjan Dekker) Place klasse: #Deze klasse wordt gebruikt in zowel de client als de server #Daarom deze klasse in apart bestand gezet, die geinclude wordt #door zowel de server als client

Nadere informatie

Software Design Document

Software Design Document Software Design Document PEN: Paper Exchange Network Software Engineering groep 1 (se1-1415) Academiejaar 2014-2015 Jens Nevens - Sander Lenaerts - Nassim Versbraegen Jo De Neve - Jasper Bevernage Versie

Nadere informatie

J2EE. Applicatie met Enterprise Java Beans. Middleware specialisatiethema Rob Juurlink IID7 2003 / 2004

J2EE. Applicatie met Enterprise Java Beans. Middleware specialisatiethema Rob Juurlink IID7 2003 / 2004 J2EE Applicatie met Enterprise Java Beans Middleware specialisatiethema Rob Juurlink IID7 2003 / 2004 VOORWOORD In deze middleware opdracht wordt gebruik gemaakt van J2EE Enterprise Java Beans. De opdracht

Nadere informatie

Java op het Oracle 9i platform

Java op het Oracle 9i platform Java op het Oracle 9i platform Brede ondersteuning MVC-architectuur In dit artikel zal Erwin Groenendal ingaan op de ondersteuning van Java op het Oracle 9i platform. Naast de Oracle 9i database bestaat

Nadere informatie

Programmeren 1 20 januari 2012 Prof. T. Schrijvers

Programmeren 1 20 januari 2012 Prof. T. Schrijvers Programmeren 1 20 januari 2012 Prof. T. Schrijvers Instructies Schrijf al je antwoorden op deze vragenbladen (op de plaats die daarvoor is voorzien). Geef ook je kladbladen af. Bij heel wat vragen moet

Nadere informatie

Software Design Document

Software Design Document Software Design Document GameTrac Versie Datum Auteur(s) Opmerking 1.0 11/11/10 Matthijssens Roeland Eerste versie 1.1 25/11/10 Matthijssens Roeland Uses cases toegevoegd 1.1 11/12/10 Matthijssens Roeland

Nadere informatie

Portals & Open Source

Portals & Open Source Portals & Open Source OGh Jaarcongres 2003 Zeist, 7 october R.V.L.P. Schaaf Agenda Introductie Begrippenkader en standaards Open Source portals Onder de loep: Imbrium Praktijk case Open Source in uw organisatie?

Nadere informatie

Technisch ontwerp. Projectteam 6. Project "Web Essentials" 11 maart 2009. Versie 1.1.0

Technisch ontwerp. Projectteam 6. Project Web Essentials 11 maart 2009. Versie 1.1.0 Projectteam 6 Faculteit Natuur en Techniek Hogeschool Utrecht Projectleider: Hans Allis, hans.allis@student.hu.nl Technisch ontwerp Project "Web Essentials" 11 maart 2009 Versie 1.1.0 Teamleden: Armin

Nadere informatie

Werken op afstand via internet

Werken op afstand via internet HOOFDSTUK 12 Werken op afstand via internet In dit hoofdstuk wordt uitgelegd wat er nodig is om op afstand met de ROS artikel database te kunnen werken. Alle benodigde programma s kunnen worden gedownload

Nadere informatie