Financieel toezicht De crisis voorbij?

Transcriptie

1 Financieel toezicht De crisis voorbij? Commissie ABF 25 november 2015

2 Even voorstellen Afdeling Kwaliteit Openbaar Bestuur Team Interbestuurlijk Toezicht Jenneke Hollebrandse Dick Schuurman 2

3 Inhoud presentatie - Wat is financieel toezicht? - Gelderse werkwijze - Huidige ontwikkelingen - Begrotingen Belangrijke momenten - Databank financieel toezicht 3

4 Wat is financieel toezicht? algemeen Wettelijk - gemeente moet zorgen voor sluitende begroting en/of meerjarenraming - provincie ziet daarop toe - is vastgelegd in Gemeentewet (art. 189 en 203) Doel - voorkomen van artikel 12 Fvw-aanvragen/situaties Hoe? - repressief en preventief toezicht - Gelderse werkwijze 4

5 Wat is financieel toezicht? horizontaal vs verticaal Horizontaal toezicht Gemeenteraad * ) College van B&W verantwoordelijk voor structureel en reëel sluitende begroting Verticaal toezicht provincie (GS) voorkomen van artikel-12 status gemeente * ) Ondersteuning Gemeenteraad door accountant en rekenkamer

6 Wat is financieel toezicht? wie? Gemeenten 54 Gemeenschappelijke regelingen 60 Waterschappen 3

7 Wat is financieel toezicht? toezichtvormen Preventief toezicht Zware vorm van toezicht Vooraf goedkeuring begroting en begrotingswijzigingen Gericht op herstel Repressief toezicht Lichte/terughoudende vorm van toezicht Stukken ter kennisname Arhi toezicht Als preventief toezicht Gericht op belangenbehartiging nieuw te vormen gemeente

8 Wat is financieel toezicht? criteria Criteria voor begrotingstoezicht - begrotingsjaar sluitend óf meerjarig sluitend structureel sluitend reëel sluitend - bij voorkeur: alle jaren sluitend - geen jaarlijks opschuivend perspectief - wettelijke data (15 juli en 15 november) - risico s (weerstandsvermogen)

9 Gelderse werkwijze (1) Partnerschap / samenwerking Transparantie Versterking horizontaal toezicht door raad Pro-actief naar gemeenten Informeren/adviseren naar behoefte Anticiperen op ontwikkelingen Meedenken over wet- en regelgeving

10 Gelderse werkwijze (2) Doorontwikkeling Stilstand is achteruitgang Actief benaderen en triggeren van gemeenteraden Uitdragen van visie Adviezen uit rekenkamerrapport 2014 Informatievoorziening aan PS Raden pro-actiever informeren Faciliteer contact tussen gemeenten

11 Ontwikkelingen bij gemeenten (1)

12 Ontwikkelingen bij gemeenten (2) Gedecentraliseerde Rijkstaken Participatiewet, Jeugdzorg en WMO Ca. 10 miljard (Gemeentefonds was 17 miljard) (Centrumgemeenten: per inw.) (Overige gemeenten: per inw.) Inclusief (zeer forse Rijksbezuiniging) Combinatie met verdere bezuinigingen op gemeentefonds Budget loopt verder terug in komende jaren (-10%) Budget wordt herverdeeld. Onzekerheden over kosten zorgaanbieders Risico s (solidariteits- of profijtbeginsel)

13 Ontwikkelingen bij gemeenten (3) Voortdurende kortingen en herverdelingen Steeds meer weerstand bij gemeenten Gemeente ageren in verschillende samenstellingen Wethouders financiën gezamenlijk op de barricaden GS heeft brief gezonden aan ministers Bezuinigingsmogelijkheden uitgeput? Inkomsten verhogen met precariorechten

14 Ontwikkelingen toezicht (1) Onderzoek naar uitbreiding wettelijke mogelijkheden toezicht Bijvoorbeeld i.v.m. negatieve reserves / vermogen Uitbreiden wettelijke bepalingen voor preventief toezicht? Invoeren verplichte kengetallen Exploitatie, schuld en grond Gemeenten betrekken ze zelf bij eigen oordeel Nog in ontwikkeling Niet meegenomen bij bepalen toezichtvorm Wél opgenomen in begrotingsbrieven Voorbeeld 2015

15 Ontwikkelingen toezicht (2) Kengetallen Gelderland heeft al geanticipeerd Hierdoor ook voordeel voor individuele Gelderse gemeenten Wettelijk voorgeschreven Gemeenten nog zoekende Vermelding in begrotingsbrieven Voorbeeld 2016 Kengetal Waarde kengetal Testvoorbeeld 1a. Netto schuldquote 75% 132% <90% % >130% 1b. Netto schuldquote gecorrigeerd 68% 118% <90% % >130% 2. Solvabiliteitsratio 35% 24% >50% 20-50% <20% 3. Grondexploitatie 26% 40% <20% 20-35% >35% Structurele exploitatieruimte Begr. 4. Structurele exploitatieruimte MJR Gelders gemiddelde 0,25% -0,21% -0,06% 0,67% Categorie A Begr én MJR >0% Categorie B Begr of MJR >0% Categorie C Begr én MJR <0% 5. Belastingcapaciteit 98% 94% <95% % >105%

16 Begrotingen Vastgesteld door gemeenteraden en ingezonden vóór 15 november Toezichthouder werkt ook met concepten ivm planning Beeld zeker niet negatief Decentralisaties veelal nog budgettair neutraal Het zit vooral in de risico s GS-besluit preventieve gemeenten: half december

17 Belangrijke momenten Jaar voorafgaand: April: algemene begrotingscirculaire naar gemeenten Half december: besluit preventieve gemeenten en gr s, persbericht/samenvatting GS besluit Eind december-half februari: verzending begrotingsbrieven preventieve en repressieve gemeenten Eind februari: update website + factsheet (begroting) Informatiemoment aan PS Jaar opvolgend: Eind september: update website + factsheet (jaarrek.) Informatiemoment aan PS

18 Databank financieel toezicht Openbare informatie gegroepeerd Vooral info die in kader van toezicht beoordeeld wordt Ook openbare documenten Transparantie en vergelijkingsmateriaal Gelderland is vooralsnog uniek (Gelders model) Aanbod deels afgestemd op vraag en genereert ook vraag

19 Dank u voor uw aandacht! Zijn er nog vragen?