N N... Dick Hendriks Gemeentesecretaris / Algemeen directeur

Transcriptie

1 N N... Dick Hendriks Gemeentesecretaris / Algemeen directeur Aan de leden van de raad der gemeente Edam-Volendam Uw brief van Uw kenmerk Ons kenmerk Datum 9 juli 2015 Onderwerp Doorkiesnummer Bijlage(n) Aanmeersteiger - - riviercruisevaart (0299) Geachte leden van de gemeenteraad, In de raadsvergadering van 13 november 2014 heeft u raadsbreed een motie ingediend waarin u heeft aangegeven een gedegen afweging te willen zien of de riviercruiseschepen in Volendam een positieve bijdrage leveren aan de voorgestane kwaliteit van het (verblijfs-) toerisme. Daarnaast heeft u gevraagd om naar de veiligheid en de bereikbaarheid van de hulpdiensten alsmede naar eventuele (toekomstige) alternatieven te kijken. Tot slot heeft u gevraagd de mogelijkheid te onderzoeken om, als blijkt dat er niet aan de veilheidsaspecten kan worden voldaan en het economisch rendement laag is, het afmeren van de riviercruiseschepen te weren en het maken van een uitzondering te onderzoeken voor de schepen met een bijzonder karakter zoals de Zonnebloem en Rode Kruis. Op basis van uw motie hebben wij intern onderzoek gedaan om een goede afweging te maken. Hiervoor zijn bestaande beschikbare rapporten, aanmeergegevens van onze haven en gesprekken met verschillende stakeholders ( zowel intern als extern) gebruikt. Omdat een aantal begrippen meerdere keren terugkomen in deze brief geven wij allereerst een korte begripsomschrijving. Riviercruise Onder riviercruises verstaat men een cruise over een rivier met overnachting aan boord. Een riviercruiseschip is gemiddeld 135 meter lang met gemiddeld 135 passagiers en van alle gemakken voorzien. De gemiddelde leeftijd is 64 jaar. De passagiers krijgen de maaltijden en consumpties over het algemeen aan boord van de riviercruise. Chartervaart De Nederlandse chartervloot vloot bestaat uit meer dan 400 schepen: zowel zeil- als motorpassagierschepen. Een aantal van deze schepen is gecertificeerd op het gebied van duurzaamheid, zij zijn in het bezit van een Green Key. Alle schepen worden verhuurd met bemanning, zij spelen een grote rol bij de vaartocht; gastvrijheid, uitleg, overleg over de route, maar ook bij de organisatie van excursies. Er zijn ruim 60 Nederlandse motorchartervaartschepen ingericht voor meerdaagse vaartochten. Naast de 'gewone' vaartochten (waarbij men overdag vaart en 's avonds in een haven verblijft) worden er op de motorchartervaartschepen vooral fiets-vaarvakanties aangeboden. Nederland telt in totaal ruim 300 zeilschepen op de binnenvaart (IJsselmeer, Waddenzee en Deltawateren). Daarvan zijn circa 50 schepen ingericht als dagtochtenschip. De zogenoemde bruine vloot valt onder de chartervaart.

2 Pleziervaart Vaartuig dat is bestemd voor sportbeoefening of vrijetijdsbesteding, met een romplengte van minimaal 2,5 meter en maximaal 24 meter. Economische betekenis Per jaar levert de riviercruisevaart voor de lokale economie en gemeente circa ,- op. Gelet op andere toeristische doelgroepen is het directe economische rendement van de riviercruisevaart gering (ter vergelijking levert een dagbezoeker in 2011 gemiddeld 47,99 p.p. per dag op. Bron: ATCB bezoekersonderzoek Edam- Volendam 2012) Havengelden* 2015 Prognose opbrengsten aanlandingen. Dit is een verlaging t.o.v ,00 eerdere jaren omdat er nu een maximum van 2 schepen tegelijkertijd is gesteld 150 aanlandingen x 135 passagiers per schip = , passagiers per jaar x 11,06** Opbrengst per jaar ,00 *In Volendam betaalt men 170 aan havengelden per boot, 500 in Amsterdam (daarnaast betaalt men in Amsterdam reserveringskosten voor de steiger ( 424 in 2015 voor een schip groter dan 120 meter), welke verdubbeld zijn (+50% in 2015 en +100% in 2016) vanwege de grote vraag en men betaalt eventuele toeslagen), zie bijlage onderzoek. **De 11,06 is de gemiddelde besteding per persoon vanuit onderzoek van Hoorn ( ). Omdat Volendam geen beginen eindpunt is, zal de situatie vergelijkbaar zijn met die van Hoorn. Daarnaast is Volendam geen grote winkelstad. Dit tempert de uitgaven. De kosten van het vervangen van de huidige steiger en/of de verplaatsing van de steiger zal in de tonnen/miljoenen lopen. Daarnaast is er weinig maatschappelijk draagvlak voor de verdere facilitering van deze doelgroep omdat de boten momenteel voor veel overlast zorgen. Wij kunnen dan ook niet anders dan concluderen dat het niet verstandig is om actief op zoek te gaan voor een andere locatie voor deze doelgroep. Passagiers van de riviercruiseschepen kunnen nog steeds onze gemeente bezoeken via een naburige aanmeersteiger (bijvoorbeeld Hoorn of Amsterdam). Zij worden dan via bussen naar de gemeente gebracht. Van belang is wel dat er een goede verbinding is vanaf de Parallelweg voor de bezoekers die slecht ter been zijn. Gemeente Zeevang is bezig met het realiseren van een steiger voor de bruine vloot (meekoppelproject bij de dijkversterking). Hierdoor kunnen combinaties worden gemaakt met Volendam en Edam (vaarfietsvakanties/dagtochten). Deze steiger is ook geschikt voor de Volendammer kwakken. Arrangementen kunnen ontwikkeld worden. Er worden steeds meer e-bikes verkocht, waardoor men langere afstanden kan fietsen. Excursies op de fiets naar Volendam-Edam-Zeevang (dagje Waterland) zijn mogelijkheden. In de toekomst wordt er een fiets- en wandelpad van Hoorn naar Amsterdam gerealiseerd op de IJsselmeerdijk. De bruine vloot draagt bij aan de historische uitstraling van de haven. Groepen kunnen echter wel geluidsoverlast/overlast veroorzaken en de bruine vloot moet bevoorraad worden. Echter dit zijn kleinere groepen en het past bij het uitgaansgebied. De schepen kunnen zowel in de zomer als in de winter tijdens evenementen worden ingezet. Hierdoor is verlenging van het seizoen en verspreiding mogelijk. Er zijn geen contracten met rederijen, maar er wordt vooraf ingeschreven t/m het maximum dat is bepaald. Het weren zal i.v.m. lopende afspraken met ingang van 2016 gaan gebeuren. Dat wordt momenteel onderzocht. De riviercruisevaart heeft ook een indirecte economische betekenis, namelijk in de vorm van promotie en naamsbekendheid. Het weren van riviercruiseschepen zal betekenen dat Volendam minder opgenomen gaat worden in de brochures. Dit kan een effect hebben op de promotie en de bekendheid. Passagiers kunnen Volendam vaak nog wel via een excursie aandoen. Beleid Ook binnen de ontwikkeling van de (concept) toeristische visie is er discussie gevoerd over de meerwaarde van de riviercruisevaart. Mede gelet op de vergrijzing en de groeiende behoefte van rivieren zeecruises werd de

3 watertoerist in de eerder gemaakte concept visie (2001) en de verkenning voor de economische agenda (2011) gezien als potentiele doelgroep die verder onderzocht moest worden. In de nog vast te stellen toeristische visie staat vermeld dat Edam en Volendam aan het water beter benut moeten worden. In de huidige concept visie zien wij de watertoerist nog steeds als een doelgroep die ook in de toekomst zeer veel potentie heeft. Echter spreken wij dan niet over de massale watertoerist in de vorm van riviercruisevaart, maar meer kleinschalig op het gebied van charter- en pleziervaart. Hier blijkt een belangrijke kans te liggen voor onze gemeente. Deze doelgroep heeft meer te besteden en zorgt voor een betere spreiding in de regio (fiets/wandelen). Alternatief Om de economische betekenis van riviercruisevaart in perspectief te plaatsen hebben wij de economische spin-off van de chartervaart onderzocht. Daarnaast heeft u gevraagd om alternatieven te onderzoeken. Wij zien de chartervaart als een alternatief voor de riviercruisevaart waarbij er een grotere economische spin-off te verwachten valt. Prognose totale economische invloed (spin-off) van de chartervloot in Volendam* Havengelden Gemiddeld 37,50 per overnachting x 500 overnachtingen ,00 Bestedingen Voor de bruine vloot komen de individuele bestedingen over het ,00 passagiers algemeen op 900,- per schip x 500 (bron: BBZ) Omzet thuisvloot Gemiddelde huurprijs 1.385,- x 128 vaardagen x 2 schepen ,00 Economische spin-off ,00 * Bij 500 passanten in 2016 en een thuisvloot van tenminste 2 schepen. Toelichting berekening thuisvloot (de thuisvloot bestaat uit charterschepen die Volendam als thuishaven zouden kiezen. Hun tochten starten en eindigen dan in Volendam. Passanten zijn bezoekende charterschepen, zij varen bijvoorbeeld vanuit Hoorn of Monnickendam. Met hun gasten varen zij een dagje, weekend of week en bezoeken of overnachten in Volendam): bij een gemiddelde huurprijs van 1.385,00,- per dag en gemiddeld 128 vaardagen per jaar. De charter- en pleziervaart levert beduidend meer op en zorgt voor minder overlast. Daarnaast past het richten op deze vorm van watertoerisme meer in de lijn met de toeristische visie. De bruine vloot draagt bij aan de historische uitstraling van de haven. De schepen kunnen zowel in de zomer als in de winter tijdens evenementen worden ingezet. Hierdoor is verlenging van het seizoen en verspreiding mogelijk. Belangrijk om te vermelden is dat wij in 2005 nog 1062 charterbezoeken in de haven van Volendam hadden. In 2012 waren dit er slechts 262 (bron: BBZ vereniging voor beroepschartervaart). Een drastische verlaging. De havenfaciliteiten van alle Nederlandse charterhavens werden in 2011 door BBZ onderzocht. Onze havens scoorden daarin matig. Inmiddels zijn er een aantal verbeteringen ingezet zoals WIFI in de haven en het aanpassen van een aantal steigers/kades. Dit heeft er toe geleid dat de haven van Volendam sinds dit voorjaar de blauwe vlag mag voeren. Maar om deze doelgroep verder te faciliteren en aan te trekken dienen er nog meer aanpassingen gemaakt te worden en faciliteiten te worden verbeterd. Om welke havenfaciliteiten het precies gaat en welke kosten hieraan verbonden zijn, moet nader worden onderzocht. Ook subsidiemogelijkheden (provinciale subsidie WED: Water als Economische Drager) zullen nader worden beschouwd. Verzoek twee ondernemers Informeel hebben ondernemers aangegeven dat zij de mogelijkheden aan het onderzoeken zijn om riviercruiseboten voor anker te leggen op enige afstand van de kust. Vanuit daar willen zij met kleine bootjes de bezoekers naar de gemeente laten varen. Er is momenteel onvoldoende bekend over het verzoek om een gedegen afweging te maken of mening te vormen. Geadviseerd wordt dan ook de initiatiefnemers hun verzoek te laten toelichten zodra het concreet is. De kosten voor vernieuwen c.q. verplaatsen van de steiger zijn bovendien aanzienlijk. Veiligheid Vanuit veiligheidsoogpunt is naar de situatie gekeken. Er is geconstateerd dat de veiligheid en toegankelijkheid van de huidige steiger in het geval van calamiteiten/rampen beperkt is. De schepen dienen op zichzelf wel aan alle veiligheidseisen te voldoen. Bij schepen met een bijzonder karakter waarbij passagiers vaak slechter ter been zijn is

4 het toestaan van deze schepen vanuit veiligheidsoverwegingen af te raden. De mogelijkheid om een uitzondering te maken voor schepen met een bijzonder karakter op de huidige locatie zien wij om eerder genoemde argumenten niet. Gelet op deze conclusies adviseren wij geen riviercruiseschepen meer toe te staan bij de huidige steiger. Conclusie Geconcludeerd kan worden dat het gewenst is dat de huidige steiger voor riviercruisevaart niet meer gebruikt gaat worden (voor alle riviercruiseschepen dus ook de schepen met een bijzonder karakter), omdat de economische betekenis dusdanig gering is dat er geadviseerd wordt om ook niet actief naar een alternatieve locatie te zoeken. Vanuit beleid en mogelijke economische spin-off willen wij ons meer richten op de charter- en pleziervaart. Als we ervoor kunnen zorgen dat wij als gemeente weer interessant voor deze doelgroep zijn en deze doelgroep aantrekken, kan dit economisch een alternatief zijn voor de riviercruisevaart. Welke aanpassingen hiervoor benodigd zijn en welke kosten hieraan verbonden zijn, moet nader worden onderzocht. Hoogachtend, Burgemeester en wethouders van de gemeente Edam-Volendam de secretaris, de burgemeester, D.K.W. Hendriks W.J.F.M. van Beek

5

6