Studie Wijzer in de tutorlijn

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Studie Wijzer in de tutorlijn"

Transcriptie

1 Studie Wijzer in de tutorlijn Drie jaar ontwikkeling en onderzoek naar de inzet van een begeleidingsinstrument in de eerstejaars tutorlijn van een lerarenopleiding Marianne Lortye Januari 2012 Kempelonderzoekscentrum

2

3 STUDIE WIJZER IN DE TUTORLIJN Drie jaar ontwikkeling en onderzoek naar de inzet van een begeleidingsinstrument in de eerstejaars tutorlijn van een lerarenopleiding Periode augustus 2009 augustus 2011 Kempelonderzoekscentrum, tutoren P-fase, Hogeschool de Kempel Marianne Lortye Begeleiding: Jeannette Geldens, lector Kempelonderzoekscentrum Herman Popeijus, erelector Kempelonderzoekscentrum Helmond, januari 2012

4

5 VOORWOORD Voor u ligt het verslag Studie Wijzer in de tutorlijn. Hierin wordt door middel van het ROTOR-model (Geldens & Popeijus, 2008) teruggekeken op drie jaar ontwikkeling en onderzoek binnen de tutorlijn in de Propedeusefase van de voltijdopleiding. De stappen uit het ROTOR-model zijn hier gebruikt als leidraad voor de kwalitatieve beschrijving en analyse van het werken in de tutorlijn van de propedeusefase. Centraal staat daarbij de inzet en hantering van het begeleidingsinstrument StudieWijzer uitgegeven door Dilemmamanager BV., door tutoren en aanstaande leraren. Dit verslag presenteert de gegevens en resultaten van het onderzoek dat is uitgevoerd in 2009, 2010 en Het dient tot een slotconclusie van het gehele implementatietraject van het ontworpen kennisobject: Handleiding bij StudieWijzer. Het verslag is het sluitende evaluatieve onderdeel van het onderzoek en daarmee een aanvulling op het verslag: Studie Wijzer in de tutorlijn, een praktijkgericht onderzoek naar de inzet van een begeleidingsinstrument in de eerstejaars tutorlijn van een lerarenopleiding.(lortye M. 2010) De gehanteerde volgorde en beschrijving uit het over dat onderzoek uitgebrachte onderzoeksverslag kon voor een groot deel als basis voor het hier voorliggende verslag worden gebruikt. Het onderzoeksverslag is primair geschreven voor de sleutelpersonen en docenten die in de P- fase bij tutoring zijn betrokken. Tevens is het bedoeld om in de toekomst verder vorm te kunnen geven aan de inhoudelijke versteviging van tutoring in de gehele tutorlijn van de opleiding. Ten slotte is het verslag bedoeld om andere belangstellenden te informeren over de in dit traject opgedane kennis, inzicht en ervaring met een begeleidingsinstrument voor de persoonlijke en professionele begeleiding van aanstaande leraren op een PABO. Velen hebben meegewerkt aan dit onderzoek. Dank gaat uit naar alle P-tutoren en Jeannette Geldens en Herman Popeijus van het Kempelonderzoekscentrum. Marianne Lortye, onderzoeker en tutor P-fase, Hogeschool de Kempel Helmond, januari 2012

6

7 INHOUDSOPGAVE 1.INLEIDING (retrospectie) Probleemschets Context Doelstelling Vraagstelling Onderzoeksopzet 5 2. PLAN VAN AANPAK (ontwerpen) Ontwerp kennisobject Kenmerken StudieWijzer binnen de tutorlijn.9 3. TOEPASSEN ONTWERP EN AANPAK ONDERZOEK (toepassen) Deelnemers Inhoud Monitoring..12 RESULTATEN VAN HET ONDERZOEK (onderzoeken) Werkwijze Resultaten 16 REFLECTIE (reflectie) Conclusies Slotbeschouwing Aanbevelingen..27 LITERATUUR.. 30 BIJLAGEN... 32

8

9 1. INLEIDING (RETROSPECTIE) Retrospectie is het reflecterend terugblikken op een situatie waarbij de centrale vraag is: Wat is er aan de hand? Net als in het verslag van het vooronderzoek Studie wijzer in de tutorlijn: een praktijkgericht onderzoek naar de inzet van een begeleidingsinstrument in de eerstejaars tutorlijn van een lerarenopleiding (Lortye, 2010) zijn de stappen uit het ROTOR-model ook nu gebruikt om het verslag structuur te geven (Geldens & Popeijus, 2008). De vijf stappen of fasen gaan vloeiend in elkaar over. De eerste stap uit het model, de Retrospectie, omvat een reflecterende terugblik op de vraag wat er, binnen welke context, nu feitelijk aan de hand is en voor of bij wie dat zo is. In de antwoorden op die vraag liggen aanwijzingen voor de argumentatie en de doelstelling(en) voor het werken met StudieWijzer en het ontworpen kennisobject. De vraag naar wat er aan de hand is, komt aan de orde in de probleemschets. De verdere uitwerking daarvan vloeit over in de tweede stap (Ontwerpen) waarbij wordt nagegaan wat het werken met StudieWijzer en het digitaal ontworpen kennisobject in de tutorlijn inhoudelijk kenmerkt. De derde stap betreft de wijze van Toepassen die Hogeschool De Kempel voor ogen staat. Vragen die daar uit voort komen, staan in de vierde stap: Onderzoek, aan de orde. Het nagaan van het daadwerkelijk functioneren van StudieWijzer en het digitaal kennisobject in de praktijk vormt de kern. In de vijfde en laatste stap, de Reflectie, worden conclusies getrokken. Tevens is nagegaan of de feitelijke manier van werken overeenstemt met de voorgenomen manier, de uitgangspunten en de doelen. De conclusies en daaruit afgeleide adviezen zorgen voor de aansluiting op het feitelijke handelen, waarmee de cyclus van het ontwikkelingsbegeleidend onderzoek (Geldens & Popeijus, 2009b) is doorlopen PROBLEEMSCHETS Vanaf 2009 is Hogeschool de Kempel de gegevens van de persoonlijkheidstest Studiewijzer gaan inzetten binnen de tutorlijn van de propedeusefase. Belangrijk doel hierbij is de ambitie om aanstaande leraren op te leiden in een uitdagende leeromgeving waarbinnen differentiatie kan plaatsvinden waarbij tutoren optimale begeleiding te kunnen bieden. (Hogeschool de Kempel, 2008) De tutorlijn heeft tot doel aanstaande leraren te stimuleren tot reflectie en het richten van de aandacht op het eigen handelen. De tutor helpt de aanstaande leraar om na te denken over het beroep dat hij wil uitoefenen. Het (leren) maken van persoonlijke ontwikkeling- of leerplanningen is voor aanstaande leraren doorgaans een lastige klus die vraagt om persoonlijke ondersteuning door een tutor. Zowel een persoonlijk (één op één) gesprek of overleg in kleine groepen onder begeleiding van een tutor kan aan Dergelijke leerprocessen bijdragen. Uit praktijkgericht onderzoek van Bullock en Wikely (2004) blijkt dat tutoring in de vorm van een één op één gesprek of in de vorm van een gesprek in kleine groepen, voor dat doel succesvol kan zijn. Wel moet aan de voorwaarden zijn voldaan dat zowel de aanstaande leraar als de tutor het gesprek als betekenisvol waarderen en het gevoel heeft dat ze een betere relatie ontwikkelen en van elkaar leren (Popeijus & Geldens 2009b). Omdat Studiewijzer inzicht verschaft in de werk-, denk- en handelwijze van aanstaande leraren was de aanname dat StudieWijzer tutoren inzicht kan verschaffen in gedrag van een aanstaande leraar en hen kan ondersteunen in een meer persoonsgerichte wijze van begeleiding aan aanstaande leraren. 1

10 Enerzijds is er steeds de wens van de hogeschool om nieuwe ontwikkelingen zoals de implementatie van StudieWijzer in de tutorlijn kwalitatief te borgen door onderzoek. Anderzijds hadden manager Initieel en P- tutoren vragen over de mogelijkheden en onderlinge afstemming van inzetbaarheid van StudieWijzer in de tutorlijn CONTEXT Het instrument StudieWijzer maakt standaard deel uit van de Brede Intake op Hogeschool de Kempel. De procedure die gevolgd wordt met betrekking tot het gebruik van het instrument, ziet er als volgt uit (Lemmen, 2011): 1. Studenten vullen het studie-assessment in tijdens de Brede Intake 2. Dilemmamanager 1 (software) geneert de basisrapportage (360 PDF) 3. Gecertificeerde medewerkers van Hogeschool de Kempel screenen de testuitslagen van potentiële Challenge studenten en signaleren preventieve begeleidingsbehoeften 4. Rapportages worden digitaal beschikbaar gesteld 5. In de gesprekken met potentiële Challenge studenten worden de basisrapportage en de specifieke begeleidingsbehoeften besproken. 6. Tutoren (P- en K1-fase) volgen een jaarlijkse bijscholing in de eerste schoolweek gericht op het lezen en interpreteren van de rapportages. 7. Tutoren (P- en K1-fase) bespreekt de basisrapportage met de student in het eerste blok van het studiejaar. 8. Op basis van signalering van de tutor en/of op basis van de hulpvraag van de student, wordt de student doorverwezen naar de decaan voor een verdiepende screening, gevolgd door een feedbackgesprek. Daarnaast wordt StudieWijzer ingezet bij een exitgesprek met de aanstaande leraar. Er is naar aanleiding van de inzet van StudieWijzer in 2009 een vooronderzoek uitgevoerd naar de behoeften met betrekking tot StudieWijzer binnen de tutorlijn (Lortye, 2010). Dit vooronderzoek is uitgevoerd onder management, aanstaande leraren in de P-fase en P-tutoren. Het management wilde graag zicht krijgen op de mogelijkheden en relaties tussen StudieWijzer en onderdelen van de tutorlijn. Een aantal tutoren gaf aan onzeker te zijn over het interpreteren van StudieWijzer en het begeleiden met behulp van dit middel en dat ze behoefte hebben aan blijvende professionalisering op het gebied van persoonsgericht begeleiden met behulp van de gegevens van StudieWijzer. Het bespreken van de gegevens uit StudieWijzer levert naar opvatting van de tutoren meer diepgang op in de kennismakingsgesprekken dan in de gesprekken zoals die eerder werden gevoerd. Het blijkt dat tutoren echter, evenals de aanstaande leraren, het taalgebruik bij de 360 gradenfeedback als ongenuanceerd ervaren. Ook kwamen er tijdens het vooronderzoek geluiden naar voren, vooral van aanstaande leraren, waaruit twijfel sprak over het nut dan wel het effect van StudieWijzer aan de bijdrage van persoonlijke en professionele ontwikkeling als aanstaande leraar. Verder bleken aanstaande leraren behoefte te hebben aan een verduidelijking van de gehanteerde begrippen uit de rapportage. Ze willen de conclusies graag begrijpen en gaven aan dat ze hierbij behoefte hebben aan ondersteuning van de tutor bij het toepassen in hun eigen (studie)situatie. Aanstaande leraren bleken in het gesprek over de gegevens met de tutor te willen inzoomen op de ontwikkelingsmogelijkheden en de sterktes en zwaktes die in de rapportage worden genoemd. De vraag die hierbij beantwoord moet worden is hoe ze deze sterktes en zwaktes in kunnen zetten bij hun studie- en stage-activiteiten. Daarnaast hebben ze behoefte aan een relativering van de testresultaten en het benadrukken van de positieve kanten van de gegevens: de talenten. Aanstaande leraren wilden de gegevens van StudieWijzer vaker terug 1 Dilemmamanager BV. levert digitale testen, assessments en belevingsonderzoeken welke inzicht bieden in het gedrag van mensen waaronder StudieWijzer. 2

11 zien komen in het programma bijvoorbeeld door vaste gesprekken met de tutor over hun ontwikkelpunten. Naar aanleiding van de resultaten uit het vooronderzoek is er een digitaal kennisobject ontwikkeld door tutoren voor tutoren met als titel: Handleiding bij StudieWijzer. De titel geeft aan dat het gaat om een hulpmiddel voor P-tutoren bij StudieWijzer. In dit kennisobject zijn de uitgangspunten en doelstellingen van het werken met StudieWijzer in de tutorlijn uitgewerkt en is een nadere concretisering gegeven van de mogelijkheden van StudieWijzer. Het ontworpen kennisobject wordt door tutoren als prettig ervaren omdat dit aan de uniformiteit en doorontwikkeling van de inzet van StudieWijzer kan bijdragen. P-tutoren kenden in het vooronderzoek aan het huidige kennisobject redelijk tot veel meerwaarde toe aan het persoonsgericht begeleiden van aanstaande leraren in de propedeusefase. Als bevorderende factoren noemden P-tutoren de mogelijkheid van het kennisobject om de kennis die in studiedagen is aangeboden weer te actualiseren naast het aanbod van praktische handvatten voor de invulling van tutorbijeenkomsten. Tutoren krijgen met behulp van StudieWijzer en het kennisobject sneller en beter zicht op de eigenheid van de aanstaande leraar en op zijn begeleidingsvraag Zowel tutoren als aanstaande leraren leggen de relatie met de uitwerking van beroepsidentiteit binnen de tutorlijn. Bijvoorbeeld door het bespreken van talenten en valkuilen middels bepaalde werkvormen. Er wordt nog niet altijd expliciet een relatie benoemd tussen StudieWijzer en deze gehanteerde werkvormen. De hantering van StudieWijzer als begeleidingsmiddel draagt volgens tutoren ook bij aan een meer gemeenschappelijk taalgebruik met betrekking tot de begeleiding. Ten slotte was de conclusie dat de P-tutoren de opdrachten voor tutorbegeleidingsuren in het huidige kennisobject graag willen aanpassen en uitbreiden. Ze zien hiervoor mogelijkheden als koppeling met stage, beroepsidentiteit en het weblog en hebben behoefte aan opdrachten gedurende het eerste studiejaar. Nu ligt de focus, de uitwerking van opdrachten, nog vooral op de eerste periode van de propedeusefase. De vraag bleef: hoe leren we aanstaande leraren het stellen van begeleidingsvragen met betrekking tot hun eigen persoonlijke en professionele ontwikkeling als aanstaande leraar? En daarnaast hoe gaan we om met vermijdingsgedrag van aanstaande leraren om bepaald professioneel gedrag te ontwikkelen? 3

12 1.3. DOELSTELLING In de huidige trend en visie is competentiegericht opleiden een proces dat is gericht op het vergroten van persoonlijke bekwaamheden van een aanstaande leraar. Binnen de identiteit van De Kempel zijn onder meer de volgende ambities te onderscheiden: a) De Kempel kiest expliciet voor een kleinschalige opzet, waarin persoonlijke aandacht centraal staat. b) De Kempel besteedt veel aandacht aan de continue ontwikkeling van talent, zowel bij studenten, bij leraren basisonderwijs, als bij de eigen medewerkers. In de uitwerking van de ambities is studentgerichtheid kenmerkend van het onderwijs op De Kempel. Er wordt gezorgd voor een activerende en verrijkende leeromgeving, met een focus op beroeps- en praktijkgerichtheid. De Kempel vindt intensieve, persoonsgerichte begeleiding van de student daarbij van groot belang (Hogeschool de Kempel, 2008).Een meer persoonsgerichte werkwijze binnen tutorbegeleiding in de propedeusefase om aanstaande leraren zo optimaal mogelijk te begeleiden in hun persoonlijke en professionele ontwikkeling is de doelstelling van dit onderzoek. In het vooronderzoek is in samenwerking met de P-tutoren de relatie tussen -onderdelen van de huidige tutorlijn in de propedeusefase- en StudieWijzer onderzocht. Doel hiervan was te komen tot een handleiding voor het gebruik van StudieWijzer, die P-tutoren in de toekomst ondersteuning zal kunnen bieden bij het begeleiden van aanstaande leraren. Deze handleiding was bedoeld om P- tutoren ondersteuning te bieden bij een uniforme, kwalitatief hoogwaardige en persoonsgerichte wijze van begeleiden van aanstaande leraren in hun persoonlijke en professionele loopbaan. Door binnen een persoonsgerichte wijze van begeleiding te zoeken naar integratie met bestaande onderdelen van de tutorlijn is het ook mogelijk geweest om als tutoren team tussentijds en achteraf te evalueren op kansen en valkuilen met betrekking tot persoonsgerichte tutorbegeleiding en de inzetbaarheid van de gegevens van StudieWijzer als begeleidingshulpmiddel. Door deze procesmatige aanpak werd de gekozen werkwijze in de P-fase steeds weer kritisch beschouwd. Dit dient bij te dragen aan de borging van de kwaliteit en studeerbaarheid van de opleiding: van StudieWijzer naar studeer wijzer VRAAGSTELLING In dit onderzoeksverslag formuleren we na drie jaar ontwikkeling en onderzoek een slotconclusie bij het gehele implementatietraject van het kennisobject: Handleiding bij StudieWijzer en geven we antwoord op de algehele onderzoeksvraag: Op welke wijze gebruiken P-tutoren de gegevens uit de Studiewijzer als hulpmiddel om te komen tot een meer uniforme persoonsgerichte begeleiding van aanstaande leraren in de tutorlijn van de P-fase van de opleiding? Om de algehele onderzoeksvraag te kunnen beantwoorden zullen we in dit onderzoeksverslag allereerst antwoord op de volgende onderzoeksvragen, die voortvloeien uit het vooronderzoek, geven: 1 Draagt het ontworpen kennisobject Handleiding bij Studiewijzer bij aan een uniforme persoonsgerichte begeleiding van aanstaande leraren in de tutorlijn van de P-fase van de opleiding? 2. Heeft het begeleiden met behulp van StudieWijzer en het bijbehorende kennisobject Handleiding bij Studiewijzer volgens P-tutoren en aanstaande leraren bijgedragen aan de begeleiding op de profilering van aanstaande leraren in de P-fase? 4

13 1.5. ONDERZOEKSOPZET Het onderzoek (toepassen en onderzoeken) naar de inzetbaarheid van het kennisobject Handleiding bij StudieWijzer omvatte in 2011 de monitoring en evaluatie van het werken met StudieWijzer binnen de tutorlijn van de P-fase en het werken met kennisobject Handleiding bij StudieWijzer. De monitoring heeft vorm gekregen door aandacht te besteden aan het onderwerp Studiewijzer tijdens de structurele overlegmomenten bij P-tutoren (TUO s). De evaluatie kreeg vorm middels de afname van een vragenlijst bij aanstaande leraren die één jaar tutorbegeleiding met behulp van StudieWijzer hebben genoten en een evaluatielijst afgenomen onder P-tutoren. We kunnen thans een analyse maken van gegevens, verzameld bij aanstaande leraren die één volledig jaar tutorbegeleiding met StudieWijzer hebben genoten (n=177). Het overleg met sleutelpersonen (teamleider eerste fase en jaarcoördinatoren P- en K1-fase) en P-tutoren heeft mede geleid tot het aanpassen van enkele vragen uit de eerste vragenlijst. Ook is één gesloten en één open vraag toegevoegd. Daarnaast is de werkwijze van Studiewijzer in de tutorlijn gepresenteerd aan derden door middel van een presentatie tijdens het VELON-congres Het glazen huis in maart 2011 en de Interactum tweedaagse in april 2011 met als titel: Plaats en inzet van StudieWijzer als begeleidingsinstrument bij de persoonlijke en professionele ontwikkeling van de aanstaande leraar. Hierbij hebben ook collega-lerarenopleiders meegekeken en meegedacht over de wijze van inzet van een begeleidingsmiddel in de propedeusefase van een lerarenopleiding. 5

14 6

15 2. PLAN VAN AANPAK: ONTWERPEN Het ontwerp kent inhoudelijke en vormgevingselementen en zijn steeds uitgewerkt op basis van een doelstelling die de kern vormt van een gemeenschappelijk gedragen ambitie die gericht is op het oplossen van de gestelde problematiek. Dit onderzoek gaat over een gemeenschappelijke gedragen ambitie. P-tutoren zijn samen bezig geweest met het vormgeven van een onderwijsvernieuwing en daarin was een gezamenlijk ambitie, het integreren van StudieWijzer in de tutorlijn en de P-tutor ondersteunen in de begeleiding binnen de tutorlijn. Het kennisobject is hierbij een hulpmiddel geweest om te komen tot een persoonsgerichte begeleiding van de aanstaande leraar in de P-fase ONTWERP KENNISOBJECT Het kennisobject werd in met P-tutoren ontwikkeld op basis van literatuuronderzoek, behoeften van de huidige aanstaande leraren uit de P-fase, de P-tutoren, de jaarcoördinator en de manager Initieel. De titel van het kennisobject: Handleiding bij StudieWijzer 2 geeft weer dat het gaat om een hulpmiddel voor P-tutoren bij StudieWijzer en niet om een uiteenzetting van het product StudieWijzer. Meer informatie over het product StudieWijzer is te vinden op de website van Dilemmamanager BV ( Het kennisobject is nadrukkelijk geschreven voor P-tutoren als hulpmiddel bij de begeleiding van aanstaande leraren. Het kennisobject is ontwikkeld aan de hand van een standaardsjabloon dat Hogeschool de Kempel hanteert voor kennisobjecten (Interactum Expertisegroep ELO, 2004). Dit sjabloon bestaat uit vier onderdelen te weten: introductie, theorie, praktijk en bronnen (afbeelding 1). Afbeelding 1 2 P:\Commissies+werkgroepen+activiteiten\Digitalisering\ELO onderwijsinhoud\kennisobjecten\ko HdK StudieWijzer\index.html 7

16 - In het onderdeel introductie is de visie en doelstelling van het kennisobject en het colofon opgenomen. - In het onderdeel theorie (afbeelding 2) wordt aandacht besteed aan de verschillende kleuren die worden gehanteerd in StudieWijzer en de bijbehorende kenmerkende begrippen, leerstijlen en begeleidingsstijlen. Dit wordt geïllustreerd met voorbeelden en afbeeldingen ter ondersteuning van de begripsvorming. De tabbladen binnen het hoofdstuk theorie zijn als het ware een terugblik op de training die P-tutoren bij aanvang van het gebruik van StudieWijzer hebben gehad. Doel is hier voornamelijk het snel en eenvoudig kunnen raadplegen en opfrissen van de kennis die eerder is opgedaan. Afbeelding 2 - Vervolgens is in het onderdeel praktijk de relatie gelegd met de tutorlijn. Er is er een gespreksformat met voorbeeldvragen te vinden dat handvatten biedt voor het kennismakingsgesprek dat plaatsvindt aan de start van het studiejaar. Er zijn begeleidingstips en intervisieoefeningen te vinden en gerichte opdrachten met als insteek te zullen worden uitgevoerd binnen tutorbegeleiding begeleid/onbegeleid. Deze opdrachten zijn ontwikkeld door de werkgroep van P-tutoren en jaarcoördinator van fase 1. Dit onderdeel zou in de toekomst verder aangevuld kunnen en moeten worden door P-tutoren. Deze praktische opdrachten worden geïllustreerd met voorbeelden en afbeeldingen ter ondersteuning van de begripsvorming. - Ten slotte worden in het onderdeel bronnen suggesties gegeven voor te raadplegen literatuur rondom persoonsgerichte begeleiding, studieloopbaanbegeleiding, intervisie en beroepsidentiteit. Daarnaast wordt verwezen naar de website van Dilemmamanager BV en de algemene handleiding die Dilemmamanager BV heeft gemaakt bij de begrippen die worden gehanteerd in de rapportages. Ook kunnen P-tutoren hier via een hyperlink naar het extranet van Dilemmamanager BV(extranet.dilemmamanager.nl) waar de rapportages van aanstaande leraren te vinden zijn. Ook hierbij was het mogelijk en wenselijk dat P-tutoren in de toekomst actuele literatuursuggesties, relevante artikelen en hulpmiddelen blijven toevoegen ter ondersteuning van een meer persoonsgerichte begeleidingsstijl. 8

17 2.2. KENMERKEN STUDIEWIJZER BINNEN DE TUTORLIJN Op grond van de eerste onderzoeksresultaten is het kennisobject Handleiding bij StudieWijzer ontwikkeld. We concludeerden in het vooronderzoek en bij de ontwikkeling van het kennisobject in dat het kennisobject vooralsnog kansen kon bieden ter ondersteuning van de professionalisering van P-tutoren als het gaat om het begeleiden met StudieWijzer. In de set van eisen voor het kennisobject werd in het vooronderzoek enkele kenmerken (zoals hier beneden opgenomen) meegenomen bij het implementeren van StudieWijzer in de tutorlijn (Lortye, 2010): - tutoren zijn met de handleiding in staat om aanstaande leraren te begeleiden op beroepsidentiteit; - de basis voor reflectieve processen bij aanstaande leraren dient een dialoog te zijn. Het is van belang dat de praktische inhouden van de handleiding hierbij aansluiten en ruimte bieden voor deze dialoog waar de gedachten en gevoelens van de aanstaande leraren naar aanleiding van hun ervaringen centraal in moeten staan; - een succesfactor van persoonlijke begeleiding zal een meer procesmatige aanpak zijn. In de praktische uitwerking binnen de handleiding dient rekening gehouden te worden met een procesmatige opbouw die tutoren de mogelijkheid biedt om zicht krijgen en houden op de verschillende manieren waarop aanstaande leraren leren en studeren en op de ontwikkeling van aanstaande leraren als individu; - in de theorie wordt verder uitgegaan van gesprekken waar de aanstaande leraar een gesprekspartner is, waar zowel de aanstaande leraar als de tutor het gesprek als betekenisvol ervaren en het gevoel heeft dat ze een betere relatie ontwikkelen en van elkaar leren; - tutoring in de vorm van een één op één gesprek of in de vorm van een gesprek in kleine groepen, succesvol is naar opvatting van de tutoren. Verscheidene gespreks- /interactievormen in de uitwerking van de praktische handleiding verwerken die tutoren kan tutoren hierbij ondersteunen om de aanstaande leraar uit te dagen om onderzoek te doen naar zijn persoonlijke omstandigheden, persoonlijkheid, wensen, mogelijkheden en verplichtingen; - om de ontwikkeling van de persoonlijke bekwaamheden van de aanstaande leraar goed te kunnen begeleiden, is het voor de tutor noodzakelijk om de beginsituatie van de aanstaande leraar goed in beeld te hebben. De handleiding moet een hulpmiddel zijn om deze beginsituatie goed in te kunnen schatten m.b.v. StudieWijzer. Het gebruik van het kennisobject door tutoren garandeerde niet automatisch het gebruik van StudieWijzer binnen de tutorlijn. Studiewijzer is een instrument om persoonsgerichte begeleiding van aanstaande leraren te bevorderen. In het vooronderzoek werd geconcludeerd dat het adequaat inzetten van het instrument door de tutoren hierbij van groot belang was. Met andere woorden: de tutor doet ertoe. Daarom zou StudieWijzer onderdeel moeten uitmaken van de gehele tutorlijn. In de praktijk echter bleek tot dusver dat P-tutoren hier zowel kansen als valkuilen zien en dat afspraken over StudieWijzer binnen de tutorlijn wel leken te zijn vastgelegd door het management maar nog niet volledig omarmd werden door alle P-tutoren. 9

18 10

19 3. TOEPASSEN Er zijn plannen ontworpen maar nu moeten ze worden uitgevoerd. Deze fase kent vele handelingen die allemaal gericht zijn op één ding, namelijk het behalen van het doel. Het onderzoek naar de inzetbaarheid van het kennisobject Handleiding bij StudieWijzer omvatte naast een complete evaluatie ook de monitoring van het werken met StudieWijzer binnen de tutorlijn van de P-fase en het kennisobject Handleiding bij StudieWijzer. In dit hoofdstuk zal een uiteenzetting worden gedaan over de deelnemers en inhouden van de monitoring van de inzet van StudieWijzer in de tutorlijn. Door deze monitoring heeft dit ontwikkelingsbegeleidend onderzoek (Geldens & Popeijus, 2009b) deze onderwijsvernieuwing begeleid en een bijdrage willen leveren aan het eigenaarschap van de P-tutoren bij deze onderwijsvernieuwing. De resultaten die zijn verkregen tijdens monitoring boden kansen voor bijstelling en aanpassing van het kennisobject. Het was een belangrijke voorwaarde voor een succesvolle en effectieve implementatie van het kennisobject dat P-tutoren zelf aanvullingen en bijstellingen zouden doen in het kennisobject (eigenaarschap). Zo kon ook getoetst worden of het kennisobject wel werkt voor P-tutoren en wat bevorderende en belemmerende factoren zouden zijn. 3.1 DEELNEMERS Aan de monitoring namen tien tutoren deel Hierbij zijn tijdens het werken met StudieWijzer en het bijbehorende kennisobject in de tutorlijn structureel gegevens verzameld tijdens driemaal tutor overleggen (TUO s). Tien tutoren van de P-fase en 177 aanstaande leraren van het reguliere propedeusetraject zijn bij de evaluatie betrokken INHOUD Inhoudelijk werd er gedurende studiejaar 2009 en 2010 gekeken naar de volgende zaken bij het werken met het kennisobject én met StudieWijzer in de tutorlijn: 1) De ervaringen van P-tutoren met de inzet van StudieWijzer in de tutorlijn van de P-fase en 2) De relatie tussen de behoeften van P- tutoren en aanstaande leraren uit het vooronderzoek en de ervaringen tijdens het werken met het kennisobject en StudieWijzer in de tutorlijn. De vraag Hanteren P-tutoren StudieWijzer en het bijbehorende kennisobject: Handleiding bij StudieWijzer bij de tutorlijn? Zo ja, waarom? Zo nee, waarom niet? Is hier nog bijstelling nodig? werd in het vooronderzoek reeds beantwoord. In studiejaar ; tijdens het werken met StudieWijzer en het bijbehorende kennisobject in de tutorlijn zijn structureel gegevens verzameld tijdens driemaal tutor overleggen (TUO s) over het werken met StudieWijzer. Deze gegevens zijn vastgelegd in gespreksverslagen. 11

20 3.3 MONITORING Het kennisobject: Handleiding StudieWijzer werd gedurende 2009, 2010 en aan de start van 2011 ingezet. Gedurende deze periode, tijdens het werken met StudieWijzer en het bijbehorende kennisobject in de tutorlijn zijn structureel gegevens verzameld. In deze paragraaf beschrijven we de voornaamste thema s hiervan: - Tutoren hanteren StudieWijzer voornamelijk aan de start van het studiejaar tijdens de kennismakingsgesprekken met aanstaande leraren. Voor de voorbereiding op dit gesprek en het bestuderen van de rapportage van StudieWijzer is een gespreksformat en een handleiding bij het lezen (leeswijzer) van de rapportage aanwezig in het kennisobject (afbeelding 3). Daardoor wordt ook het kennisobject voornamelijk aan de start van een studiejaar geraadpleegd. In studiejaar , bij het testen van het kennisobject: Handleiding bij StudieWijzer aan de hand van casuïstiek concludeerden tutoren dat zij aan het kennisobject redelijk tot veel meerwaarde toekennen om aanstaande leraren in de propedeusefase persoonsgericht te begeleiden. P-tutoren maakten voornamelijk gebruik maken van de handleiding van Dilemmamanager en het gespreksformat. Ook in studiejaar zijn deze onderdelen voornamelijk aan de start van het studiejaar geraadpleegd door tutoren. Afbeelding 3 12

21 - Als bevorderende factor noemen P-tutoren de mogelijkheid van het kennisobject om de kennis die in studiedagen door Dilemmamanager BV is aangeboden weer te actualiseren. - Het zelfstandig terugvinden van dit Kennisobject is voor tutoren echter een belemmerende factor. Het kennisobject heeft geen duidelijke plek binnen bijvoorbeeld de ELO of het leerplein op de website van de Kempel. Tutoren zijn nu afhankelijk van een map op de P-schijf. - In studiejaar concludeerden we dat de P-tutoren de opdrachten voor tutorbegeleiding (TUBB) in het kennisobject graag wilden aanpassen en uitbreiden. Tevens biedt het kennisobject volgens P-tutoren wel enkele praktische handvatten voor de invulling van TUBB. Tutoren vinden dat ze met behulp van StudieWijzer én het kennisobject sneller en beter zicht krijgen op de eigenheid van de aanstaande leraar en op zijn begeleidingsvraag. Ze zien hiervoor mogelijkheden als koppeling met stage en het weblog en hebben behoefte aan opdrachten door het gehele studiejaar. In studiejaar lag de focus, (de uitwerking van opdrachten) nog vooral op de eerste periode van het jaar. Het uitbreiden van didactische vaardigheden met betrekking tot persoonsgericht begeleiden werd door zes van de acht tutoren benoemd in een wens ten aanzien van scholing. - P-tutoren hebben meermaals tijdens het vooronderzoek gezamenlijk mogelijkheden onderzocht bij het maken van een verbinding tussen de tutorlijn en StudieWijzer en hebben deze verbindingen benoemd zoals de link tussen Beroepsidentiteit en StudieWijzer. Concrete uitwerkingen van deze verbanden; een praktisch protocol van inzetbaarheid van gegevens StudieWijzer in tutorbegeleidingsprogramma ontbreken echter binnen het kennisobject. De directe verbinding tussen het programma van de TUB en StudieWijzer blijkt voor P-tutoren moeilijk te leggen. De tutoren die een voorbereiding maken op het gezamenlijke TUB programma zouden bij de uitwerking van activiteiten die handelen om beroepsidentiteit en/of studievaardigheden wellicht een verbinding kunnen leggen met StudieWijzer zodat het voor aanstaande leraren ook een terugkerend hulpmiddel kan zijn. - Gedurende studiejaar werd het kennisobject eenmaal tussentijds bijgesteld naar aanleiding van een TUO. Het kennisobject werd aangevuld op één onderdeel naar aanleiding van gezamenlijk tutorenoverleg. De aanvulling werd gedaan met betrekking tot herkenbare problematieken bij alle tutoren. Deze zijn opgesomd in het kennisobject en er is per herkenbare problematiek een streefdoel geformuleerd. - Een ander terugkerend thema waarbij StudieWijzer volgens P-tutoren een prettig hulpmiddel bleek te zijn, zijn de exitgesprekken. Door meerdere tutoren werd tijdens TUO benoemd dat de aanstaande leraren bij de exitgesprekken het als prettig ervaren als deze rapportage nog eens op tafel komt. Aanstaande leraren voelden zich hierdoor gezien en vaak gesteund in hun besluit tot stoppen met de opleiding. Een verwijzing naar het exitgesprek ontbreekt nog in het kennisobject. 13

22 14

23 4 ONDERZOEKEN In deze stap wordt er onderzocht of de gekozen toepassingen goed zijn. Dit doe je aan de hand van onderzoeksvragen. De resultaten die zijn verkregen tijdens monitoring boden kansen voor bijstelling en aanpassing van het kennisobject. In dit hoofdstuk wordt het gebruik van StudieWijzer in de tutorlijn van de P-fase en het gebruik van het kennisobject bij StudieWijzer geëvalueerd. Een overzicht van de verzamelde gegevens en uitgevoerde aanpassingen uit de evaluatie worden uiteen gezet. Deze gegevens worden daarna vergeleken met de uit de theorie benoemde criteria en de behoeften uit het vooronderzoek. 4.1 WERKWIJZE Er is ten behoeve van het ontwerp kennisobject Handleiding bij Studiewijzer, in het vooronderzoek in kaart gebracht wat de behoeften waren van manager initieel, P-tutoren en aanstaande leraren in de P- fase en er werd literatuuronderzoek verricht. Om bij de evaluatie een zo volledig mogelijk beeld te krijgen is getracht gelijk aan het vooronderzoek in deze laatste fase antwoorden te formuleren vanuit deze deelnemers. Tien tutoren van de P-fase en 177 aanstaande leraren van het reguliere propedeusetraject zijn daarom bij de evaluatie betrokken. De 177 aanstaande leraren zijn bevraagd toen zij één volledig jaar tutorbegeleiding op de Kempel genoten te hebben. De volgende onderzoeksvragen staan bij de evaluatie centraal: 1 Draagt het ontworpen kennisobject: Handleiding bij Studiewijzer bij aan een uniforme persoonsgerichte begeleiding van aanstaande leraren in de tutorlijn van de P-fase van de opleiding? 2. Heeft het begeleiden met behulp van StudieWijzer en het bijbehorende kennisobject: Handleiding bij Studiewijzer volgens P-tutoren en aanstaande leraren bijgedragen aan de begeleiding op de profilering van aanstaande leraren in de P-fase? Zo ja, hoe dan? Zo nee, waarom niet? 15

24 4.2. RESULTATEN De in paragraaf 4.1 genoemde evaluatievragen vormden de grondslag voor de opgestelde vragenlijst (bijlage A) afgenomen bij eerstejaars aanstaande leraren aan het einde van de P-fase. De als stellingen uitgewerkte vragen zijn thans voor enkele items aangepast ten opzichte van de vragenlijst zoals afgenomen in studiejaar 2009 op basis van voorstellen van sleutelpersonen (teamleider fase 1 en jaarcoördinatoren P- en K1-fase) om beter zicht te kunnen krijgen op de inzetbaarheid van StudieWijzer in de tutorlijn van de P-fase. Daarbij is op basis van dit voorstel ook één stelling en één open vraag toegevoegd aan de oorspronkelijke vragenlijst. De aanpassingen zorgen voor een betere aansluiting op de daadwerkelijke praktijk van de tutorbegeleiding in de eerste fase. Tevens werden tien P-tutoren in studiejaar 2011 bevraagd over de bijdrage van StudieWijzer en het kennisobject met behulp van een openvragenlijst gebaseerd op de genoemde evaluatievragen. Zeven van de tien tutoren heeft deze vragenlijst ingevuld en geretourneerd. (bijlage B) In de volgende paragrafen volgt een weergave van de antwoorden door tutoren en aanstaande leraren TUTOREN - Vraag a: Draagt het ontworpen kennisobject: Handleiding bij StudieWijzer volgens jou (als P- tutor) bij aan een uniforme persoonsgerichte begeleiding van aanstaande leraren in de tutorlijn van de P-fase van de opleiding? (onderzoeksvraag 1) Zo ja, waarom? Zo nee, waarom niet? Zes van de zeven P- tutoren beantwoorden deze vraag met Ja. Als bevorderend wordt genoemd: duidelijke informatie waardoor verschil in interpretatie zo goed als uitblijft. De bijgevoegde materialen, zoals het format voor het gesprek draagt ook bij aan uniformiteit. Niet iedereen volgt slaafs het format, maar het format is onderlegger voor het gesprek. Ook wordt de ondersteunende functie voor nieuwe (startende) collega s ter ondersteuning om vertrouwd te raken met het instrument StudieWijzer genoemd als bevorderende factor. Als belemmerend wordt onder andere de plaats van het kennisobject op de P-schijf genoemd. - Vraag b: Draag het begeleiden met StudieWijzer volgens jou bij aan een andere (betere) begeleiding op de profilering van aanstaande leraren in de P-fase? (onderzoeksvraag 1) Zo ja, hoe dan? Zo nee, waarom niet? Vijf van de zeven P-tutoren beantwoorden deze vraag met Ja. Eén tutor met nee en één was niet ingevuld. Volgens P-tutoren draagt StudieWijzer bij aan de begeleiding op de profilering van aanstaande leraren doordat dit instrument diepgang geeft in de gesprekken met aanstaande leraren, waardoor je als tutor snel een beeld van de aanstaande leraar hebt. Het geeft opening tot een gesprek over persoonlijkheidskenmerken, sterke en zwakkere kanten van de aanstaande leraar. Aanstaande leraren herkennen zich hierin volgens de tutoren. Door deze informatie kan er beter worden afgestemd op de aanstaande leraar en kan de aanstaande leraar zich meer bewust worden wie hij is en wie hij wil zijn in het beroep. En dit helpt de tutor om te kunnen afstemmen; hoe de aanstaande leraar het beste te begeleiden. Als tutor krijg je sneller grip op de eigenheid van studenten maar ook op onderliggende problematieken. Een tutor geeft aan niet te zijn overtuigd dat StudieWijzer hét hulpmiddel is voor een betere begeleiding maar geeft wel aan dat het helpt om diepgang te krijgen in het kennismakingsgesprek. 16

25 - Vraag c: Vind je het zinvol om verder te gaan met het gebruik van het kennisobject: Handleiding bij StudieWijzer in de tutorlijn? Zo ja, hoe dan? Zo nee, wat zijn de redenen? Deze vraag werd door vijf tutoren niet met ja of nee beantwoord. Twee tutoren vulden ja in op deze vraag. Als reden voor het niet beantwoorden van deze vraag werd onder andere de verschillende leerstijlen van de tutoren genoemd. Met vragen of onduidelijkheden wordt bijvoorbeeld ook gebruik gemaakt van collegiale consultatie. Daarnaast geeft men aan geen praktische beelden te hebben bij het uitbreiden van het kennisobject. De wens om didactische mogelijkheden uit te werken in de tutorlijn komt duidelijk naar voren in de antwoorden op deze vraag. Als positief element bij het continueren van het kennisobject wordt het opfrissen van de achtergronden bij StudieWijzer en het lezen van de gegevens in StudieWijzer genoemd. Wat een jaarlijks terugkerende studiedag door Dilemmamanager eventueel overbodig zou maken. - Vraag d: Vind je het zinvol om verder te gaan met het gebruik van StudieWijzer in de tutorlijn? Zo ja, hoe dan? Zo nee, wat zijn de redenen? Op deze vraag beantwoorden zes van de zeven tutoren ja. Men geeft aan zeer tevreden te zijn over de mogelijkheden die StudieWijzer verschaft bij het kennismakingsgesprek. Aanstaande leraren worden volgens tutoren direct geconfronteerd met zelfreflectie. Een tutor schrijft: wat broodnodig is in het beroep! Tutoren hebben het gevoel dichter tot de aanstaande leraar gekomen te zijn na het kennismakingsgesprek met StudieWijzer. Waardoor het gesprek als nuttig ervaren wordt door tutoren. Als mogelijkheden bij continuering van het gebruik van StudieWijzer binnen de tutorlijn werden onder andere genoemd: de uitslag van de studiewijzer te koppelen aan stage ontwikkeling maar ook een aantal activiteiten die tutoren eerder ook al deden in de tutorlijn koppelen aan het instrument studiewijzer. Studenten moeten het vaker voor zichzelf kunnen gaan gebruiken om, eigen krachten te zien maar ook ontwikkelkansen te benoemen en aan te pakken. Tutoren geven ook aan dat ze het moeilijk vinden om te bedenken hoe StudieWijzer didactisch gezien goed gekoppeld kan worden. Er wordt door één tutor geopperd om hierover ook eens met de uitgever (Dilemmamanager BV... ) te brainstormen AANSTAANDE LERAREN De vragenlijst die 177 respondenten hebben ingevuld bestond uit dertien stellingen en één open vraag. Deze stellingen zijn onderverdeeld in drie categorieën: StudieWijzer, kennismakingsgesprek met behulp van StudieWijzer en gebruik van StudieWijzer in de K1-fase van de opleiding (leerjaar twee). De open vraag handelde over de mogelijkheden; kansen voor StudieWijzer in de TUB zoals aanstaande leraren die zien. De stellingen worden gescoord op een vijfpuntschaal en geeft de mening van de respondent weer: 1) helemaal niet, 2) niet, 3) niet en wel, 4) wel en 5) helemaal. Daarnaast gaf de respondent per vraag aan of hij vond dat dit onderdeel al dan niet moest worden verbeterd. We kunnen met de gegevens uit deze vragenlijst een beschrijving geven van de opvattingen van aanstaande leraren en een antwoord formuleren op onderzoeksvraag 2: - Heeft het begeleiden met behulp van StudieWijzer en het bijbehorende kennisobject Handleiding bij Studiewijzer volgens aanstaande leraren bijgedragen aan de begeleiding op de profilering van aanstaande leraren in de P-fase? Zo ja, hoe dan? Zo nee, waarom niet? In de volgende drie subparagrafen bespreken we de resultaten van de drie categorieën en de kansen en mogelijkheden die aanstaande leraren hebben benoemd. 17

26 INZICHT IN TALENT EN STUDIEKEUZE Als we naar de gegevens kijken bij de stellingen over StudieWijzer als instrument, scoort voor aanstaande leraren het zelf inzicht krijgen in eigen talenten het laagst ( 2,90). Ook het inzicht krijgen in eigen Studiekeuze scoort gemiddeld laag (3,28). Dit kan wellicht verklaard worden doordat de meeste StudieWijzers van aanstaande leraren die kiezen voor de Pabo ook een duidelijke voorkeur voor het onderwijs laat zien. De tabel in StudieWijzer met betrekking tot studiekeuze is tijdens het kennismakingsgesprek dan maar kort onderwerp van gesprek en komt vaak uiteindelijk alleen nog bij het exitgesprek aan bod. Aanstaande leraren die tijdens dit exitgesprek deze tabel nogmaals hebben bekeken met hun tutor, hebben door het verlaten van de opleiding deze vragenlijst niet ingevuld. Over StudieWijzer als hulpmiddel bij het zien van ontwikkelingsmogelijkheden, het formuleren van ontwikkelpunten met betrekking tot studiehouding en functioneren in de praktijk als wel als het zelfstandig herkennen van eigen talent middels het instrument StudieWijzer scoren aanstaande leraren met een gemiddelde van 3,08. De gemiddelde score komt hoogstwaarschijnlijk voort uit het feit dat in de TUB het formuleren van ontwikkelpunten door tutoren niet verbonden wordt met de gegevens uit StudieWijzer. 01 geeft een reëel beeld wie ik ben 3,69 02 geeft inzicht in mijn studiekeuze 3,28 03 geeft inzicht in mijn ontwikkelingsmogelijkheden 3,24 04 helpt mij ontwikkelpunten voor functioneren 2,69 05 helpt mij ontwikkelpunten voor studiehouding 2,70 06 helpt mij mijn talenten te herkennen 2, KENNISMAKINGSGESPREK Als we naar de gegevens kijken bij de stellingen over het kennismakingsgesprek met de tutor met behulp van StudieWijzer ligt de gemiddelde score 3,6. In deze categorie valt op dat een grote meerderheid van de respondenten aan geeft dat het gesprek heeft bijgedragen aan het begrijpen van de rapportage van StudieWijzer. Met een gemiddelde score van 4,09 ligt dit boven de score van 4 die staat voor wel mee eens. Gemiddeld gezien geven aanstaande leraren aan dat zij hier niets aan willen veranderen. In zes van de negen klassen ligt dit gemiddelde boven de 4,14. Daarnaast valt in deze categorie op dat aanstaande leraren over het algemeen tevreden zijn met de wijze waarop tutoren het kennismakingsgesprek met behulp van StudieWijzer voeren. De score ligt hier ruim boven het gemiddelde (3,96). In vijf van de negen klassen ligt dit gemiddelde er ruim boven. 18

27 5,00 4,00 3,00 2,00 Reeks1 1,00 0, heb ik als prettig ervaren 3,96 02 heeft mij geholpen mijn talenten te benoemen 3,27 03 gaf handvatten eigen ontwikkeling te sturen 3,08 04 heeft mij geholpen resultaten te begrijpen 4,09 De twee items in deze categorie die handelen over het zelfstandig benoemen van talent en het ontvangen van handvatten om de eigen ontwikkeling te sturen scoren iets boven het gemiddelde (3,27 en 3,08) terwijl aanstaande leraren aangeven dat ze dit verder niet veranderd hoeven te zien in de toekomst. Een eventuele verklaring voor deze score zou kunnen zijn dat het kennismakingsgesprek met aanstaande leraren relatief vroeg in het studiejaar valt. Het is de vraag of aanstaande leraren op dit moment in de opleiding al voldoende zicht hebben op de verwachtingen die de opleiding heeft van een aanstaande leraar en of ze hun eigen verwachtingen met betrekking tot studie en het beroep al kunnen duiden. Het uitzicht op eigen ontwikkelingsperspectieven in studie en beroep én het hierbij zelfstandig een leervraag kunnen formuleren zou hier verband mee kunnen hebben INZETBAARHEID IN K1-FASE VAN DE OPLEIDING Als we kijken naar de verwachtingen van aanstaande leraren over de inzetbaarheid van StudieWijzer in de K1-fase van de opleiding als het gaat om zelfstandig leerdoelen formuleren bij ontwikkelpunten en talenten in de K1-fase ligt dit met scores van 2,94 en 2,84 onder de gemiddelde score van 3,0. Bij de wens om begeleiding te ontvangen bij ontwikkelpunten scoren aanstaande leraren gemiddeld boven de 3,0. Wederom geven aanstaande leraren aan dat ze hierbij geen verandering wensen te zien. Op begeleiding ontvangen bij het ontwikkelen van eigen talenten scoren aanstaande leraren gemiddeld iets lager dan bij het ontwikkelen van leer/ontwikkelpunten. Wat een bijzondere constatering is, aangezien het gewenste gemiddelde van tutoren wederom hoger is dan de scores die aanstaande leraren hier aan geven. We kunnen hierbij vaststellen dat aanstaande leraren het middel StudieWijzer nog niet zelfstandig kunnen toepassen als hulpmiddel bij hun eigen ontwikkeling. Wat niet betekent dat ze in de P-fase niet zelfstandiger zijn geworden in het sturen van hun eigen ontwikkeling. Maar de aanstaande leraar verbindt zijn ontwikkelpunten niet vanzelfsprekend aan de gegevens uit StudieWijzer. Uit deze scores kunnen we concluderen dat het een te grote verwachting is dat aanstaande leraren dit verband leggen geheel zelfstandig kunnen. 19

28 01 concreet leerdoel formuleren rond ontwikkelpunt 2,94 02 concreet leerdoel formuleren rond een talent 2,89 03 begeleiding krijgen bij ontwikkelen mijn talenten 2,93 04 begeleiding krijgen bij mijn ontwikkelpunten 3, KANSEN EN MOGELIJKHEDEN Als we kijken naar de kansen en mogelijkheden die aanstaande leraren zien bij het gebruik van StudieWijzer binnen de tutorlijn wordt er door aanstaande leraren weinig ingevuld en is het meest gegeven antwoord nee, ik zie geen andere mogelijkheden. Opvallend is dat uit de daarbij beschreven motivaties kan worden opgemaakt dat er een verband is tussen de frequentie van gebruik van StudieWijzer tijdens de TUB, vooralsnog voornamelijk in de P1-fase, en de mate waarin aanstaande leraren de zinvolheid van StudieWijzer ervaren. Vaak wordt bij deze vraag beschreven dat StudieWijzer gedurende het studiejaar niet meer op de agenda van de TUB kwam te staan waardoor aanstaande leraren de meerwaarde van StudieWijzer als begeleidingsinstrument achteraf niet kunnen plaatsen. Een bijzondere uitspraak die kenmerkend was voor de antwoorden over het veranderen van zaken op de opleiding is de volgende: Als school de Studiewijzer meer wil laten gebruiken moeten ze (de opleiding) hier vaker op terug komen. Met andere woorden: de opleiding stuurt en de aanstaande leraar volgt. Een herkenbaar standpunt van een startende aanstaande leraar waar tutoren in de TUB met behulp van StudieWijzer zo graag een vervolgstap tot meer zelfsturing in wilden maken. Door een aantal aanstaande leraren werd bij het invullen van de open vraag wel mogelijkheden voor inzet van StudieWijzer in de TUB gegeven zoals: meer talenten benoemen tijdens TUB zoals het kwaliteitenspel koppelen aan StudieWijzer. Koppelen aan BIT en stage-ervaringen en daaruit leerdoelen formuleren, planning en planmatig handelen. Daarnaast wordt er door enkele aanstaande leraren ook de link gelegd met groepsdynamische processen in de eigen klas op de hogeschool. De mogelijkheden die aanstaande leraren bij deze vraag beschrijven lijken vaak zeer persoonlijke mogelijkheden die lijken aan te sluiten bij hun leerbehoefte. Een fenomeen dat het doel van StudieWijzer lijkt te onderschrijven. Uit deze antwoorden lijkt het dat er maar enkele aanstaande leraren de doelstellingen van de TUB goed lijken te doorzien en kunnen verwoorden en daarbij de relatie met StudieWijzer (na het kennismakingsgesprek) daarin ook goed kunnen leggen. Het lijkt bij de antwoorden op de open vraag ook wel bepalend te zijn in welke groep de aanstaande leraar zit/zat. Er is in de antwoorden per klas soms een trend zichtbaar. Zo zijn twee clusters van antwoorden te onderscheiden. Waarin in één klas enkele malen de nutteloosheid van StudieWijzer en/of de TUB wordt benoemd. Terwijl dit geen antwoord op de desbetreffende vraag is. Deze antwoorden vallen buiten het te onderzoeken onderwerp StudieWijzer binnen de tutorlijn en gaan meer in op de doelstellingen van de tutorlijn. 20

29 Tot slot: als we de vraag: Heeft het begeleiden met behulp van StudieWijzer en het bijbehorende kennisobject Handleiding bij Studiewijzer volgens aanstaande leraren bijgedragen aan de begeleiding op de profilering van aanstaande leraren in de P-fase? met ja willen kunnen beantwoorden moeten de gemiddelden uit de vragenlijst boven de 3,5 liggen. Een gemiddelde score van 3,5 betekent dat aanstaande leraren het vaker wel dan niet eens zijn met de stellingen zoals opgenomen in de vragenlijst. Waarmee we kunnen stellen dat aanstaande lerarenmeer tevreden dan ontevreden over de huidige wijze van inzet van StudieWijzer in de tutorlijn. Als we naar het totaal van gemiddelden kijken, kunnen we concluderen dat aanstaande leraren over het gebruik van StudieWijzer als hulpmiddel bij het leren begrijpen van en reflecteren op persoonlijkheidskenmerken en over het kennismakingsgesprek met de tutor met behulp van StudieWijzer zeer tevreden zijn. De verdere uitwerking van StudieWijzer als begeleidingsmiddel bij persoonlijke en professionele ontwikkeling in de TUB is voor aanstaande leraren nog niet duidelijk. Hierin zou verandering gewenst zijn. Het is echter bijzonder om te zien dat de mate waarin aanstaande leraren verandering willen zien dit standpunt niet onderschrijft. Hierbij scoren aanstaande leraren gemiddeld overal boven de 1,75. Score 1 staat voor Ja, wel veranderen, score 2 staat voor Nee niet veranderen. Een score lager dan 1,5 zou kunnen betekenen veranderingen doorvoeren en boven 1,5: veranderen niet nodig. Aanstaande leraren lijken heel tevreden. We kunnen ons afvragen waardoor dit verschil zo zichtbaar is? Nader onderzoek is hierbij nodig. In het kennismakingsgesprek herkennen aanstaande leraren zichzelf in het beeld dat StudieWijzer schetst als het gaat om algemene persoonskenmerken. Dit beeld verbinden met de verwachtingen van opleiding en de professionele competenties is hoogstwaarschijnlijk een volgende stap in dit bewustwording- of reflectieproces op beroepsidentiteit. De aanstaande leraar kan hier in het kennismakingsgesprek nog niet aan toe zijn. Hier liggen kansen voor verdere doorontwikkeling binnen de tutorlijn. 21

Beeldvorming als Leidraad voor Leiderschap

Beeldvorming als Leidraad voor Leiderschap Beeldvorming als Leidraad voor Leiderschap in de reflectie zie je de bron Effectief Leiderschap.. een persoonlijke audit U geeft leiding aan een team, een project of een afdeling. U hebt veel kennis, u

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding 9. 5 Planning 83 5.1 Leerdoelen en persoonlijke doelen 84 5.2 Het ontwerpen van het leerproces 87 5.3 Planning in de tijd 89

Inhoud. Inleiding 9. 5 Planning 83 5.1 Leerdoelen en persoonlijke doelen 84 5.2 Het ontwerpen van het leerproces 87 5.3 Planning in de tijd 89 Inhoud Inleiding 9 1 Zelfsturend leren 13 1.1 Zelfsturing 13 1.2 Leren 16 1.3 Leeractiviteiten 19 1.4 Sturingsactiviteiten 22 1.5 Aspecten van zelfsturing 25 1.6 Leerproces vastleggen 30 2 Oriëntatie op

Nadere informatie

Betekenisvol Leren Onderwijzen: van visie naar opleidingspraktijk door studentevaluaties

Betekenisvol Leren Onderwijzen: van visie naar opleidingspraktijk door studentevaluaties Betekenisvol Leren Onderwijzen: van visie naar opleidingspraktijk door studentevaluaties Helmond, september 2015 Verine Vissers, WO-student Universiteit Utrecht, Onderzoeker in opleiding KOC dr. Louise

Nadere informatie

Doelen Praktijkonderzoek Hogeschool de Kempel

Doelen Praktijkonderzoek Hogeschool de Kempel Doelen Praktijkonderzoek Hogeschool de Kempel Auteurs: Sara Diederen Rianne van Kemenade Jeannette Geldens i.s.m. management initiële opleiding (MOI) / jaarcoördinatoren 1 Inleiding Dit document is bedoeld

Nadere informatie

Voor intern gebruik bij een opleiding wordt gerapporteerd over alle stellingen, vragen, toelichtingen enz.

Voor intern gebruik bij een opleiding wordt gerapporteerd over alle stellingen, vragen, toelichtingen enz. Standaardisatie en formulering stellingen en vragen voor module evaluaties VHL versie 27 maart 2011 Inleiding In het voorjaar van 2010 is het project Standaardiseren module evaluaties VHL breed o.l.v.

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Probleemstelling Onderzoeksvraag Methode Resultaten Discussie Aanbevelingen en vervolgonderzoek

Inhoudsopgave. Probleemstelling Onderzoeksvraag Methode Resultaten Discussie Aanbevelingen en vervolgonderzoek De invloed van de leeromgeving en het docentgedrag op de motivatie om te studeren van aanstaande leraren primair onderwijs Helmond, 2014 Bron: Rooijmans, M. (2013). De invloed van de leeromgeving en het

Nadere informatie

Reflectiegesprekken met kinderen

Reflectiegesprekken met kinderen Reflectiegesprekken met kinderen Hierbij een samenvatting van allerlei soorten vragen die je kunt stellen bij het voeren van (reflectie)gesprekken met kinderen. 1. Van gesloten vragen naar open vragen

Nadere informatie

Symposium Leren en Innoveren

Symposium Leren en Innoveren Symposium Leren en Innoveren 6 november 2014, Driestar hogeschool, Gouda Keynote Betekenisvol leren in leerwerkgemeenschappen Herman L Popeijus, ere lector Kempelonderzoekcentrum Jeannette Geldens, lector

Nadere informatie

Inleiding bij de handreiking

Inleiding bij de handreiking Excellente gespreksvoering met excellente leerlingen Inleiding bij de handreiking 2 Inleiding bij de handreiking Excellente gespreksvoering met excellente leerlingen: werken met MY POD Waarom aandacht

Nadere informatie

RESULTATEN. Rapportage OBS t Reigerbos

RESULTATEN. Rapportage OBS t Reigerbos RESULTATEN Rapportage OBS t Reigerbos november 2017 1 ALGEMEEN 1.1 Inleiding Algemeen Het instrument de Kwaliteitsvragenlijst is een hulpmiddel om de kwaliteit van de school en/of het schoolbestuur in

Nadere informatie

stimuleert ondernemerschap BRochure STEVE

stimuleert ondernemerschap BRochure STEVE BRochure STEVE 2015/2016 DreamStorm presenteert STEVE het introductie programma ondernemend leren Steve is een individueel lesprogramma voor studenten in het Middelbaar Beroeps Onderwijs. In 12 lesuren

Nadere informatie

Evaluatie Curriculum Onderzoek in de opleiding

Evaluatie Curriculum Onderzoek in de opleiding Evaluatie Curriculum Onderzoek in de opleiding Helmond, 16 juni 2016 Puck Lamers Master Onderwijswetenschappen Radboud Universiteit Nijmegen drs. Monique van der Heijden dr. Jeannette Geldens Kempelonderzoekscentrum

Nadere informatie

Fleur Deenen en Jeannette Geldens VELONcongrespresentatie 26 maart 2015

Fleur Deenen en Jeannette Geldens VELONcongrespresentatie 26 maart 2015 Studentevaluaties leveren een bijdrage! VELONcongres, do 26 maart 2015 Congres voor lerarenopleiders: De kunst van het opleiden Zichtlijn 1: Ontwikkeling van de professionele identiteit van de lerarenopleider

Nadere informatie

Handleiding bij de LOB-scan voor het mbo

Handleiding bij de LOB-scan voor het mbo Handleiding bij de LOB-scan voor het mbo Inleiding Voor u ligt de handleiding bij de LOB-scan voor het mbo. De LOB-scan voor het mbo is in opdracht van MBO Diensten ontwikkeld en is te vinden op www.mbodiensten.nl.

Nadere informatie

Evolueren naar leerwerkgemeenschappen: Betekenisvol Samen leraar worden

Evolueren naar leerwerkgemeenschappen: Betekenisvol Samen leraar worden Evolueren naar leerwerkgemeenschappen: Betekenisvol Samen leraar worden Workshop KHLeuven 3 mei 2011 Jeannette Geldens Herman L. Popeijus Kempelonderzoekscentrum Helmond Tue-Eindhoven School of Education

Nadere informatie

Samen opleiden. Vlaanderen. Nederland. Leuven, 3 mei Jeannette Geldens Herman L. Popeijus

Samen opleiden. Vlaanderen. Nederland. Leuven, 3 mei Jeannette Geldens Herman L. Popeijus Samen opleiden in Vlaanderen en Nederland Jeannette Geldens Herman L. Popeijus Kempelonderzoekscentrum Helmond Tue-Eindhoven School of Education Leuven, 3 mei 2011 Doel en opbrengst Kennis en inzicht verwerven

Nadere informatie

Begrippenkader Studieloopbaanbegeleiding en Reflectie

Begrippenkader Studieloopbaanbegeleiding en Reflectie Begrippenkader Studieloopbaanbegeleiding en Reflectie Kariene Mittendorff, lectoraat Innovatief en Effectief Onderwijs Studieloopbaanbegeleiding Binnen scholen wordt op verschillende manieren gewerkt aan

Nadere informatie

Leerlingtevredenheidsonderzoek

Leerlingtevredenheidsonderzoek Rapportage Leerlingtevredenheidsonderzoek De Meentschool - Afdeling SO In opdracht van Contactpersoon De Meentschool - Afdeling SO de heer A. Bosscher Utrecht, juni 2015 DUO Onderwijsonderzoek drs. Vincent

Nadere informatie

Onderzoeksrapport Onderzoek in de opleiding

Onderzoeksrapport Onderzoek in de opleiding Onderzoeksrapport Onderzoek in de opleiding Helmond, 4april 2017 Yvette Thielen Master Onderwijswetenschappen Radboud Universiteit Nijmegen Begeleiding Monique van der Heijden Jeannette Geldens Kempelonderzoekscentrum

Nadere informatie

Cultuursurvey. Betrouwbaarheidsonderzoek voor Stichting LeerKRACHT. Maaike Ketelaars Ton Klein

Cultuursurvey. Betrouwbaarheidsonderzoek voor Stichting LeerKRACHT. Maaike Ketelaars Ton Klein Cultuursurvey Betrouwbaarheidsonderzoek voor Stichting LeerKRACHT Maaike Ketelaars Ton Klein Inhoudsopgave 1 Inleiding... 5 2 Eerste voorstel voor de aanpassing van de vragenlijst... 7 2.1 Oorspronkelijke

Nadere informatie

7.1.3 Jaarplan schooljaar 2014-2015:

7.1.3 Jaarplan schooljaar 2014-2015: 7.1.3 Jaarplan 2014-2015: Beleidsvoornemens Domein 1: Kwaliteitszorg Resultaat (Wanneer zijn we tevreden?) Stappen/ Acties Borging (vindplaats & systeem van bewaken en behouden) Wie is verantwoordelijk

Nadere informatie

Evaluatie Back to Basics: De Nieuwe Koers

Evaluatie Back to Basics: De Nieuwe Koers Evaluatie Back to Basics: De Nieuwe Koers nderzoek uitgevoerd in opdracht van: Gemeente Goirle DIMENSUS beleidsonderzoek April 2012 Projectnummer 488 Het onderzoek De gemeente Goirle is eind april 2010

Nadere informatie

Centrum voor Onderwijsinnovatie en Onderzoek. Fontys Hogescholen. Ivonne Jürgens Click Coaching&Consult

Centrum voor Onderwijsinnovatie en Onderzoek. Fontys Hogescholen. Ivonne Jürgens Click Coaching&Consult Fontys Hogescholen Ivonne Jürgens Click Coaching&Consult Praktijkbeschrijving studiekeuzegesprekken DEEL 1 Context beschrijving DEEL 2 Redeneerketen op basis van het algemene onderzoeksmodel DEEL 3 Operationali

Nadere informatie

Samenvatting, conclusies en aanbevelingen Kenniskringonderzoek Onderzoek naar onderzoek

Samenvatting, conclusies en aanbevelingen Kenniskringonderzoek Onderzoek naar onderzoek Samenvatting, conclusies en aanbevelingen Kenniskringonderzoek Onderzoek naar onderzoek Jeannette Geldens Miep van Himbergen Richard Steinfort 20 maart 2006 Samenvatting, conclusies en aanbevelingen Onderzoek

Nadere informatie

Leergebied Overstijgend Onderwijs in de VMBO stroom (versie juni 2018)

Leergebied Overstijgend Onderwijs in de VMBO stroom (versie juni 2018) Leergebied Overstijgend Onderwijs in de VMBO stroom (versie juni 2018) In de VMBO stroom van het ACL wordt sinds het schooljaar 2016-2017 expliciet aandacht besteed aan de leergebied overstijgende (LGO)

Nadere informatie

Evaluatie SamenOud training Anders denken, anders doen Casemanagement

Evaluatie SamenOud training Anders denken, anders doen Casemanagement Evaluatie SamenOud training Anders denken, anders doen Casemanagement Deelprogramma voor wijkverpleegkundigen en ouderenadviseurs die opgeleid worden tot casemanager SamenOud R. Brans April 2013 Inhoud

Nadere informatie

1 Studieloopbaanbegeleiding (slb) 15 1.1 Doel en taken slb 15 1.2 slb-instrumenten en methoden 18

1 Studieloopbaanbegeleiding (slb) 15 1.1 Doel en taken slb 15 1.2 slb-instrumenten en methoden 18 Inhoud Inleiding 9 Deel 1 Theorie 13 1 Studieloopbaanbegeleiding (slb) 15 1.1 Doel en taken slb 15 1.2 slb-instrumenten en methoden 18 2 Gespreksvaardigheden 28 2.1 Communicatiewetmatigheden 28 2.2 Luisteren

Nadere informatie

Een vragenlijst voor de Empowerende Omgeving

Een vragenlijst voor de Empowerende Omgeving Een vragenlijst voor de Empowerende Omgeving Introductie Met de REQUEST methode wordt getracht de participatie van het individu in hun eigen mobiliteit te vergroten. Hiervoor moet het individu voldoende

Nadere informatie

Begaafde leerlingen komen er vanzelf... Implementatie van een verandering van de pedagogische beroepspraktijk op basis van praktijkgericht onderzoek.

Begaafde leerlingen komen er vanzelf... Implementatie van een verandering van de pedagogische beroepspraktijk op basis van praktijkgericht onderzoek. Begaafde leerlingen komen er vanzelf... toch? Implementatie van een verandering van de pedagogische beroepspraktijk op basis van praktijkgericht onderzoek. Teambijeenkomsten Anneke Gielis Begaafde leerlingen

Nadere informatie

Hoofdstuk 1 Inleiding 2

Hoofdstuk 1 Inleiding 2 Gesprekscyclus Scholengroep Rijk van Nijmegen Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Inleiding 2 Hoofdstuk 2 Gesprekscyclus Opbouw De tweejarige scyclus van SGRvN - Het voortgangs - Het beoordelings 4 4 4 5 6 Hoofdstuk

Nadere informatie

Studenten en leerkrachten leren praktijkgericht onderzoek doen. Anje Ros, Lector Leren & Innoveren Anja van Wanrooij, Basisschool Het Mozaïek

Studenten en leerkrachten leren praktijkgericht onderzoek doen. Anje Ros, Lector Leren & Innoveren Anja van Wanrooij, Basisschool Het Mozaïek Studenten en leerkrachten leren praktijkgericht onderzoek doen Anje Ros, Lector Leren & Innoveren Anja van Wanrooij, Basisschool Het Mozaïek Tijdschema Inleiding Anje (15 minuten) Praktijk casus Anja (10

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. basisschool Frans Naerebout

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. basisschool Frans Naerebout RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK basisschool Frans Naerebout Plaats : Vlissingen BRIN nummer : 15VN C2 Onderzoeksnummer : 287548 Datum onderzoek : 14 januari 2016 Datum vaststelling : 22 februari

Nadere informatie

Rapportage sociaal-emotionele ontwikkeling Playing for Success

Rapportage sociaal-emotionele ontwikkeling Playing for Success Rapportage sociaal-emotionele ontwikkeling Playing for Success Leercentrum Nijmegen Oberon, november 2012 1 Inleiding Playing for Success heeft, naast het verhogen van de taal- en rekenprestaties van de

Nadere informatie

Samen verantwoordelijk voor studiesucces

Samen verantwoordelijk voor studiesucces BIJLAGE 1 De pilot samen verantwoordelijk voor studiesucces biedt de kans om gezamenlijk aan visieontwikkeling te doen. Op basis van een gedeelde visie en gezamenlijk beleid kan onderzocht worden waar

Nadere informatie

Eindevaluatie implementatie KinderROND

Eindevaluatie implementatie KinderROND Eindevaluatie implementatie KinderROND Juli 2009 Gert Dedel, projectleider KinderROND Inhoudsopgave. Inleiding 3 1. Aanleiding 4 2. Doelstellingen implementatie 5 3. Enquête medewerkers 6 4. Conclusies

Nadere informatie

WORKSHOP: Wat zijn uw eigen competenties?

WORKSHOP: Wat zijn uw eigen competenties? LOGO-congres 15 juni 2012 Onderwijsvernieuwing met Ambitie en Passie WORKSHOP: Wat zijn uw eigen competenties? Theo Bouman & Valerie Hoogendoorn Opleidingsinstituut PPO Groningen 1 Doel Feeling te krijgen

Nadere informatie

2 e Fontys Onderzoekscongres Onderzoek & Onderwijs :

2 e Fontys Onderzoekscongres Onderzoek & Onderwijs : 2 e Fontys Onderzoekscongres Onderzoek & Onderwijs : Onderzoek in de onderwijspraktijk van Fontys Wat doen we? Hoe gaat het? Wat levert het op? KEY NOTE: ANOUKE BAKX & JOS MONTULET Onderzoek binnen de

Nadere informatie

Klanttevredenheidsonderzoek. Compagnon

Klanttevredenheidsonderzoek. Compagnon Klanttevredenheidsonderzoek Compagnon 1-4-2016 Inhoudsopgave A. Cedeo-erkenning B. Klanttevredenheidsonderzoek Opdrachtgevers C. Conclusie Cedeo 2016 Compagnon 2 A. Cedeo-erkenning 1. Achtergrond Er zijn

Nadere informatie

stimuleert ondernemerschap BRochure albert

stimuleert ondernemerschap BRochure albert BRochure albert 2015/2016 DreamStorm presenteert albert het introductie programma ondernemend leren Albert is een individueel lesprogramma voor leerlingen in het voortgezet onderwijs. In 12 lesuren krijgen

Nadere informatie

Box 2: Vaststellen beginsituatie Handelingsgericht werken op PABO s en lerarenopleidingen VO

Box 2: Vaststellen beginsituatie Handelingsgericht werken op PABO s en lerarenopleidingen VO Kees Dijkstra (Windesheim), Els de Jong (Hogeschool Utrecht) en Elle van Meurs (Fontys OSO). 31 mei 2012 Box 2: Vaststellen beginsituatie Handelingsgericht werken op PABO s en lerarenopleidingen VO Doel

Nadere informatie

Onderzoeksvraag Uitkomst

Onderzoeksvraag Uitkomst Hoe doe je onderzoek? Hoewel er veel leuke boeken zijn geschreven over het doen van onderzoek (zie voor een lijstje de pdf op deze site) leer je onderzoeken niet uit een boekje! Als je onderzoek wilt doen

Nadere informatie

PWS - Fase 1 - Plan van aanpak Behaald 0 van de 25 punten

PWS - Fase 1 - Plan van aanpak Behaald 0 van de 25 punten PWS - Fase 1 - Plan van aanpak Behaald 0 van de 25 punten Beoordeling Te behalen Behaald 1. Past het onderwerp/ontwerp bij het vak/de vakken? 1 Herkenbaarheid van het vak of de vakken. Past het onderwerp

Nadere informatie

Kris Verbeeck (KPC Groep) en Liesbeth Baartman (TU Eindhoven) Waarom samenhangend toetsbeleid?

Kris Verbeeck (KPC Groep) en Liesbeth Baartman (TU Eindhoven) Waarom samenhangend toetsbeleid? Opbrengstgericht werken: samenhangend beleid bij toetsen en volgen van de ontwikkeling van leerlingen in het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs Kris Verbeeck (KPC Groep) en Liesbeth Baartman (TU

Nadere informatie

Ontwikkelingsperspectief in regulier basisonderwijs. Suzanne Beek en Linda Sontag ORD 2013

Ontwikkelingsperspectief in regulier basisonderwijs. Suzanne Beek en Linda Sontag ORD 2013 Ontwikkelingsperspectief in regulier basisonderwijs Suzanne Beek en Linda Sontag ORD 2013 Perspectief op de ontwikkeling van kinderen.. als kijken in een glazen bol? Wat is het ontwikkelingsperspectief?

Nadere informatie

Werken en professionaliseren bij de Hogeschool van Amsterdam

Werken en professionaliseren bij de Hogeschool van Amsterdam Werken en professionaliseren bij de Hogeschool van Amsterdam Professionele ontwikkeling functioneren en beoordelen creating tomorrow Inhoudsopgave Voorwoord 1 Professionele ontwikkeling 2 Jaargesprek 3

Nadere informatie

SWPBS en HGW in curriculum lerarenopleiding

SWPBS en HGW in curriculum lerarenopleiding SWPBS en HGW in curriculum lerarenopleiding Inleiding Het LEOZ (Landelijk Expertisecentrum Onderwijs en Zorg) is een samenwerkingsproject van: Fontys Hogescholen, Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg,

Nadere informatie

Doorloop je eigen Traject!

Doorloop je eigen Traject! Traject en VakTraject brengen Zakelijke Communicatie/Nederlands op het gewenste niveau Doorloop je eigen Traject! Blijvend in prijs verlaagd! Traject is al 12,5 jaar hét lesmateriaal Zakelijke Communicatie/

Nadere informatie

Samen de kwaliteit ontwikkelen, monitoren en borgen van Samen (academisch) Opleiden!

Samen de kwaliteit ontwikkelen, monitoren en borgen van Samen (academisch) Opleiden! Samen de kwaliteit ontwikkelen, monitoren en borgen van Samen (academisch) Opleiden! Congres Steunpunt Opleidingsscholen PO-VO Samen sterker Doorn, di 2 juni 2015 Jeannette Geldens, lector Kempelonderzoekscentrum

Nadere informatie

Opbrengstgericht omgaan met verschillen. Bijeenkomst 4 Onderwijsbehoeften en differentiatievormen: differentiatie bij verwerking

Opbrengstgericht omgaan met verschillen. Bijeenkomst 4 Onderwijsbehoeften en differentiatievormen: differentiatie bij verwerking Opbrengstgericht omgaan met verschillen Bijeenkomst 4 Onderwijsbehoeften en differentiatievormen: differentiatie bij verwerking Programma Doelen en programma toelichten Terugblik op huiswerkopdracht Een

Nadere informatie

Eerste effectmeting van de training ouderverstoting voor professionals in opdracht van De FamilieAcademie

Eerste effectmeting van de training ouderverstoting voor professionals in opdracht van De FamilieAcademie Eerste effectmeting van de training ouderverstoting voor professionals in opdracht van De FamilieAcademie 1 Samenvatting In opdracht van de FamilieAcademie is een eerste effectmeting gedaan naar de training

Nadere informatie

TUSSENRAPPORTAGE INTENSIVERINGSTRAJECT REKENONDERWIJS VO. mei 2015

TUSSENRAPPORTAGE INTENSIVERINGSTRAJECT REKENONDERWIJS VO. mei 2015 TUSSENRAPPORTAGE INTENSIVERINGSTRAJECT REKENONDERWIJS VO mei 2015 2 STAND VAN ZAKEN Deze tussenrapportage is een vervolg op de startrapportage van mei 2014 en de tussenrapportage van november 2014. De

Nadere informatie

Effectief investeren in mens en organisatie. Collegereeks bedrijfskunde voor HR managers

Effectief investeren in mens en organisatie. Collegereeks bedrijfskunde voor HR managers Effectief investeren in mens en organisatie Collegereeks bedrijfskunde voor HR managers Stellingen van Rob Vinke Stelling 1 De kern van de HRM-opdracht is er voor te zorgen dat de ambitie van de organisatie

Nadere informatie

Praktijkgerichte Scholing tot praktijkmanager

Praktijkgerichte Scholing tot praktijkmanager Praktijkgerichte Scholing tot praktijkmanager Leergang voor de praktijkmedewerker/praktijkmanager van de tandarts/huisartsenpraktijk. voor data of voor in-company verzoeken 1 De praktijkmanager kan een

Nadere informatie

Studieloopbaanbegeleiding in het hbo: mogelijkheden en grenzen. Marinka Kuijpers & Frans Meijers

Studieloopbaanbegeleiding in het hbo: mogelijkheden en grenzen. Marinka Kuijpers & Frans Meijers Studieloopbaanbegeleiding in het hbo: mogelijkheden en grenzen Marinka Kuijpers & Frans Meijers De Haagse Hogeschool Januari 2009 Management Samenvatting Studieloopbaanbegeleiding is hot in het hoger beroepsonderwijs.

Nadere informatie

ONZE AGENDA OPLEIDEN IN ROTTERDAM VOOR DE WERELD VAN MORGEN STRATEGISCHE AGENDA

ONZE AGENDA OPLEIDEN IN ROTTERDAM VOOR DE WERELD VAN MORGEN STRATEGISCHE AGENDA ONZE AGENDA OPLEIDEN IN ROTTERDAM VOOR DE WERELD VAN MORGEN STRATEGISCHE AGENDA VOORWOORD Hoe leiden we elke student op tot de professional voor de wereld van morgen? Met de blik op 2025 daagt die vraag

Nadere informatie

Werkwijzen ervaringsgerichte evaluatie 1. Open evaluatieverhaal 2. Gestructureerde evaluatievragen

Werkwijzen ervaringsgerichte evaluatie 1. Open evaluatieverhaal 2. Gestructureerde evaluatievragen Werkwijzen ervaringsgerichte evaluatie Het ervaringsgericht evalueren gebeurt bij voorkeur door een gesprek in een groep. Mensen vertellen hun verhaal over het van tevoren vastgestelde evaluatieonderwerp.

Nadere informatie

Voorwoord. Nienke Meijer College van Bestuur Fontys Hogescholen

Voorwoord. Nienke Meijer College van Bestuur Fontys Hogescholen 3 Voorwoord Goed onderwijs is een belangrijke voorwaarde voor jonge mensen om uiteindelijk een betekenisvolle en passende plek in de maatschappij te krijgen. Voor studenten met een autismespectrumstoornis

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Copyright ADEF, 2009 2

Inhoudsopgave. Copyright ADEF, 2009 2 2. Kwaliteitszorg Inhoudsopgave Evaluatieformulier voor de EVC-assessor 3 Toelichting 4 Training assessoren inclusief terugkombijeenkomsten 4 Beoordeling portfolio s 5 Criteriumgerichte interviews (portfoliogesprekken)

Nadere informatie

Verdiepingsdocument Spiegel Personeel & School

Verdiepingsdocument Spiegel Personeel & School Verdiepingsdocument Spiegel Personeel & School Opgemaakt februari 2019 door de VO-raad Ter ondersteuning van scholen die de Spiegel gaan inzetten. De Spiegel wat is het? Het realiseren van onderwijskundige

Nadere informatie

In de praktijk (en later in projectgroepen) leer je op een andere manier dan op school.

In de praktijk (en later in projectgroepen) leer je op een andere manier dan op school. Handleiding leerverslag. Inleiding In de praktijk (en later in projectgroepen) leer je op een andere manier dan op school. Binnen de HBO-V opleiding neemt bovengenoemde vorm van leren veel tijd in beslag

Nadere informatie

Mens en Organisatie in het architectenbureau. Peiling juni 2013

Mens en Organisatie in het architectenbureau. Peiling juni 2013 Mens en Organisatie in het architectenbureau Peiling juni 2013 Inhoudsopgave Peiling Mens en Organisatie 3 Arbeidsrelaties 4 Beleid voor mens en organisatie: ontwikkeling 5 Beleid voor mens en organisatie:

Nadere informatie

KPB Activerende didactiek

KPB Activerende didactiek 2014-2015 Cursuscode Cohort 2012: LGWKAD40P2 Cohort 2013: LGWKAD01P2 Cohort 2014: LGWKAD01P2 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 Werken aan competenties 3 Praktijkopdracht activerende didactiek 3 Bijlage 1: Beoordelingsformulier

Nadere informatie

Feiten en cijfers. Studenttevredenheids onderzoek juni 2008

Feiten en cijfers. Studenttevredenheids onderzoek juni 2008 Feiten en cijfers Studenttevredenheids onderzoek 2008 juni 2008 Feiten en cijfers 2 Studenttevreden heids - onderzoek 2008 Inleiding In maart 2008 hebben 27 hogescholen dezelfde vragenlijst voorgelegd

Nadere informatie

TEVREDENHEIDSONDERZOEK ZAANLANDS LYCEUM 2014

TEVREDENHEIDSONDERZOEK ZAANLANDS LYCEUM 2014 TEVREDENHEIDSONDERZOEK ZAANLANDS LYCEUM 2014 Inleiding In maart van dit jaar heeft adviesbureau Van Beekveld en Terpstra in opdracht van het College van Bestuur van OVO Zaanstad op de scholen van OVO een

Nadere informatie

spoorzoeken en wegwijzen

spoorzoeken en wegwijzen spoorzoeken en wegwijzen OVERZICHT OPLEIDINGEN OPBRENGSTGERICHT LEIDERSCHAP Opbrengstgericht leiderschap Opbrengstgericht werken en opbrengstgericht leiderschap zijn termen die de afgelopen jaren veelvuldig

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Dit proefschrift gaat over de invloed van inductieprogramma s op het welbevinden en de professionele ontwikkeling van beginnende docenten, en welke specifieke kenmerken van inductieprogramma s daarvoor

Nadere informatie

Bijlage 1: Methode. Respondenten en instrumenten

Bijlage 1: Methode. Respondenten en instrumenten Bijlage 1: Methode In deze bijlage doen wij verslag van het tot stand komen van onze onderzoeksinstrumenten: de enquête en de interviews. Daarnaast beschrijven wij op welke manier wij de enquête hebben

Nadere informatie

110 C + 2757 C CMYK. Hogeschool de Kempel Als jij het verschil wilt maken...

110 C + 2757 C CMYK. Hogeschool de Kempel Als jij het verschil wilt maken... 110 C + 2757 C CMYK Hogeschool de Kempel Als jij het verschil wilt maken... De beste leraar worden op Hogeschool de Kempel Ben jij nieuwsgierig naar het leren van kinderen en wil jij kinderen inspireren?

Nadere informatie

Klanttevredenheidsonderzoek. Right Management Nederland B.V.

Klanttevredenheidsonderzoek. Right Management Nederland B.V. Klanttevredenheidsonderzoek Right Management Nederland B.V. 1-4-2016 Inhoudsopgave A. Cedeo-erkenning B. Klanttevredenheidsonderzoek Opdrachtgevers C. Conclusie Cedeo 2016 Right Management Nederland B.V.

Nadere informatie

TALENTPUNT. Een Development Program speciaal voor HR professionals

TALENTPUNT. Een Development Program speciaal voor HR professionals FOCUS ON THE FUTURE Je bent een HR professional met veel ambitie en je wilt succesvol(ler) zijn. Je bent gericht op de nieuwste HR ontwikkelingen en nieuwsgierig naar hoe andere HR professionals zaken

Nadere informatie

Cursus werkbegeleiding

Cursus werkbegeleiding Cursus werkbegeleiding Naam: Joyce Stuijt Studentnr: 500635116 Klas: 3IKZ1 Opleiding: 3 e jaar HBO-V Studiedeelnummer: 3512TRWBOP Studieonderdeel: Cursus werkbegeleiding Aantal woorden: 1800 Docent: Y.

Nadere informatie

Deelopdracht 1: Onderzoek naar het onderwijsconcept van jouw leerwerkplek

Deelopdracht 1: Onderzoek naar het onderwijsconcept van jouw leerwerkplek Deelopdracht 1: Onderzoek naar het onderwijsconcept van jouw leerwerkplek In deze deelopdracht ga je het onderwijsconcept van jouw leerwerkplek onderzoeken. Geerts en van Kralingen (2011) definiëren onderwijsconcept

Nadere informatie

Hoe rijk is een GP ervaring? Proeven en Opbrengst Gericht Werken: Hoe zit dat?

Hoe rijk is een GP ervaring? Proeven en Opbrengst Gericht Werken: Hoe zit dat? Hoe rijk is een GP ervaring? Proeven en Opbrengst Gericht Werken: Hoe zit dat? GP goes OGW Met OGW willen we de ontwikkeling van leerlingen zo goed mogelijk stimuleren. Dat vraagt van de docent én school

Nadere informatie

Samenvatting. Interactie Informatiewaarde Werkrelevantie Totale waardering 8,6 8,7 8,7 8,6

Samenvatting. Interactie Informatiewaarde Werkrelevantie Totale waardering 8,6 8,7 8,7 8,6 Samenvatting Scores Interactie Informatiewaarde Werkrelevantie Totale waardering 8,6 8,7 8,7 8,6 Uit de opmerkingen van de deelnemers blijkt dat zij de training als leerzaam, interactief en praktijkgericht

Nadere informatie

RESULTATEN. Rapportage Triangel, Aalten

RESULTATEN. Rapportage Triangel, Aalten RESULTATEN Rapportage Triangel, Aalten april 2016 1 ALGEMEEN 1.1 Inleiding Algemeen Het instrument de Kwaliteitsvragenlijst is een hulpmiddel om de kwaliteit van de school en/of het schoolbestuur in kaart

Nadere informatie

Effectief investeren in mens en organisatie. Collegereeks bedrijfskunde voor HR managers

Effectief investeren in mens en organisatie. Collegereeks bedrijfskunde voor HR managers Effectief investeren in mens en organisatie Collegereeks bedrijfskunde voor HR managers Stellingen van Rob Vinke Stelling 1 De kern van de HRM-opdracht is er voor te zorgen dat de ambitie van de organisatie

Nadere informatie

12. Kennisbenutting door onderzoek

12. Kennisbenutting door onderzoek 12. Kennisbenutting door onderzoek Kennisbenutting door onderzoek: Hoe zorg ik dat mijn onderzoek wordt gebruikt? Anje Ros Lector Leren en Innoveren, Fontys Wie ben ik Lector FHKE Leren & Innoveren AOS

Nadere informatie

Docentevaluaties: zó geef je studenten een stem

Docentevaluaties: zó geef je studenten een stem Docentevaluaties: zó geef je studenten een stem Docentevaluaties worden gebruikt om studenten feedback te laten geven op de kwaliteit van de docenten. In dit artikel wordt ingegaan op de randvoorwaarden

Nadere informatie

Overzicht. Onderzoekstaal. TOHBO Inholland. Taalbeleid Inholland 5-3-2013

Overzicht. Onderzoekstaal. TOHBO Inholland. Taalbeleid Inholland 5-3-2013 Overzicht Onderzoekstaal Dorian de Haan Lectoraat Ontwikkelingsgericht Onderwijs Studiedag Domein Onderwijs, leren en levensbeschouwing 12 april 2012 Taal: Taalbeleid Inholland Onderzoek: Onderzoek Domein

Nadere informatie

De kwaliteit van educatieve activiteiten meten. Universiteitsmuseum Utrecht

De kwaliteit van educatieve activiteiten meten. Universiteitsmuseum Utrecht De kwaliteit van educatieve activiteiten meten Universiteitsmuseum Utrecht De kwaliteit van educatieve activiteiten meten Universiteitsmuseum Utrecht Claudia de Graauw Bo Broers Januari 2015 1 Inhoudsopgave

Nadere informatie

Format voor het plan van aanpak voor het aanvragen van een ster

Format voor het plan van aanpak voor het aanvragen van een ster Format voor het plan van aanpak voor het aanvragen van een ster Uitwerking Domein Gezondheidszorg Hogeschool Utrecht Honoursforum GZ Onderwerp / thema: Naam student: Studentnummer: Opleiding: Studiejaar

Nadere informatie

Vragen pas gepromoveerde

Vragen pas gepromoveerde Vragen pas gepromoveerde dr. Maaike Vervoort Titel proefschrift: Kijk op de praktijk: rich media-cases in de lerarenopleiding Datum verdediging: 6 september 2013 Universiteit: Universiteit Twente * Kun

Nadere informatie

Een krachtige praktijkgerichte leeromgeving: dé uitdaging voor LOB

Een krachtige praktijkgerichte leeromgeving: dé uitdaging voor LOB Een krachtige praktijkgerichte leeromgeving: dé uitdaging voor LOB LOB/loopbaanleren Hoe krijgt LOB/loopbaanleren vorm? Doel De leerling maakt zijn eigen loopbaanontwikkeling inzichtelijk door middel van

Nadere informatie

Fase 1. Analyse van onderwijs In kaart brengen behoeftes. Kennis over de praktijk

Fase 1. Analyse van onderwijs In kaart brengen behoeftes. Kennis over de praktijk Fase 1 1 Analyse van onderwijs In kaart brengen behoeftes Kennis over de praktijk De school heeft een wens of behoefte en deze is gebaseerd op gezamenlijke data-analyse, op schoolontwikkeling of op visie-aspecten.

Nadere informatie

Afbeelding: TriamFloat Effectmetingsmodel

Afbeelding: TriamFloat Effectmetingsmodel Het meten van het effect van leren en ontwikkelen is een belangrijk thema bij onze klanten. Organisaties willen de toegevoegde waarde van leren weten en verwachten een professionele aanpak van de afdeling

Nadere informatie

Werkplan vakverdieping kunstvakken

Werkplan vakverdieping kunstvakken Werkplan vakverdieping kunstvakken 2012-2013 algemene gegevens Naam: Klas: Nanda ten Have VR3C Gekozen vakverdieping: Beeldend onderwijs Persoonlijke leerdoel gekoppeld aan de vakcompetenties of gericht

Nadere informatie

Zelfgestuurd werken bevorderen door teamteachen

Zelfgestuurd werken bevorderen door teamteachen volgende Zelfgestuurd werken bevorderen door teamteachen Eindrapportage onderzoek Toekomstgericht Onderwijs Inhoud Onderzoek Toekomstgericht Onderwijs door Kohnstamm Instituut Schoolportret Herbert Vissers

Nadere informatie

Hieronder wordt de procedure voor de beoordeling van de bekwaamheid van de student in de beroepspraktijk kort weergegeven.

Hieronder wordt de procedure voor de beoordeling van de bekwaamheid van de student in de beroepspraktijk kort weergegeven. Procedure en criteria voor het beoordelen van studenten in de beroepspraktijk Hieronder wordt de procedure voor de beoordeling van de bekwaamheid van de student in de beroepspraktijk kort weergegeven.

Nadere informatie

Spinnenweb t.b.v. evaluatie stand van zaken implementatie Zo.Leer.Ik! concept

Spinnenweb t.b.v. evaluatie stand van zaken implementatie Zo.Leer.Ik! concept Spinnenweb t.b.v. evaluatie stand van zaken implementatie Zo.Leer.Ik! concept Dit document beschrijft het model dat binnen het netwerk ontwikkeld wordt om: Aan de ene kant te dienen als een leidraad om

Nadere informatie

B. Discussie Oud voor nieuw beleid kan gekoppeld worden aan de beleidsevaluatie;

B. Discussie Oud voor nieuw beleid kan gekoppeld worden aan de beleidsevaluatie; Raadsvoorstel agendapunt Aan de raad van de gemeente IJsselstein Zaaknummer : 20531 Datum : 26 november 2013 Programma : Alle programma's Blad : 1 van 5 Cluster : Bestuur Portefeuillehouder: dhr. R. de

Nadere informatie

Studiewijzer sectorwerkstuk 10 Havo/Mavo 2012-2013 Docenten: Arnoud Boerma (a.boerma@svszeist.nl) Laatste inhoudelijke aanpassingen: 9 november 2012

Studiewijzer sectorwerkstuk 10 Havo/Mavo 2012-2013 Docenten: Arnoud Boerma (a.boerma@svszeist.nl) Laatste inhoudelijke aanpassingen: 9 november 2012 Studiewijzer sectorwerkstuk 10 Havo/Mavo 2012-2013 Docenten: Arnoud Boerma (a.boerma@svszeist.nl) Laatste inhoudelijke aanpassingen: 9 november 2012 In de Vrije School proberen we om het leren niet een

Nadere informatie

RESULTATEN. Rapportage Klimop, Aalten

RESULTATEN. Rapportage Klimop, Aalten RESULTATEN Rapportage Klimop, Aalten april 2016 1 ALGEMEEN 1.1 Inleiding Algemeen Het instrument de Kwaliteitsvragenlijst is een hulpmiddel om de kwaliteit van de school en/of het schoolbestuur in kaart

Nadere informatie

In 10 stappen van project naar effect!

In 10 stappen van project naar effect! In 10 stappen van project naar effect! een handleiding voor slim zorgen > Betrek de belangrijke sleutelpersonen > Stel projectteam samen & kies pilotteams > Screen de huidige situatie > Organiseer een

Nadere informatie

Terugkoppeling monitor subsidieregeling Versterking samenwerking lerarenopleidingen en scholen 2013-2016

Terugkoppeling monitor subsidieregeling Versterking samenwerking lerarenopleidingen en scholen 2013-2016 Terugkoppeling monitor subsidieregeling Versterking samenwerking lerarenopleidingen en scholen 2013-2016 Tussenmeting 2015 Portret samenwerkingsverband P029 Opdrachtgever: ministerie van OCW Utrecht, oktober

Nadere informatie

Help ik ben geslaagd, wat nu? Thijs van der Heijden

Help ik ben geslaagd, wat nu? Thijs van der Heijden Help ik ben geslaagd, wat nu? Thijs van der Heijden Kwetsbare doelgroep. Extra verantwoordelijkheid. Welke extra vaardigheden zijn nodig om de kansen te vergroten? Niet alleen studievaardigheden, ook sociale

Nadere informatie

Eerste tussentijdse effectevaluatie

Eerste tussentijdse effectevaluatie Eerste tussentijdse effectevaluatie In Noord-Brabant namen in 2013 en 2014 85 basisscholen en 3 middelbare scholen uit 27 gemeenten deel aan De Cultuur Loper. De Cultuur Loper helpt scholen om vanuit hun

Nadere informatie

Resultaten onderzoek: Redenen waarom mensen niet-presteren

Resultaten onderzoek: Redenen waarom mensen niet-presteren Resultaten onderzoek: Redenen waarom mensen niet-presteren 305 respondenten hebben deelgenomen aan de enquête rond redenen waarom mensen niet-presteren. De resultaten van deze enquête worden o.a. gebruikt

Nadere informatie

Sociale wijkzorgteams Den Haag

Sociale wijkzorgteams Den Haag Sociale wijkzorgteams Den Haag Onderzoek naar voorwaarden voor doeltreffend en doelmatig functioneren De rekenkamer heeft onderzoek gedaan naar de sociale wijkzorgteams in Den Haag. Daarbij is gekeken

Nadere informatie

ONDERWIJSONTWIKKELING - ACTIVERENDE DIDACTIEK

ONDERWIJSONTWIKKELING - ACTIVERENDE DIDACTIEK ONDERWIJSONTWIKKELING - ACTIVERENDE DIDACTIEK Iedereen heeft er de mond van vol: Het beste uit de leerling halen Recht doen aan verschillen van leerlingen Naast kennis en vaardigheden, aandacht voor het

Nadere informatie

Terugkoppeling monitor subsidieregeling Versterking samenwerking lerarenopleidingen en scholen 2013-2016

Terugkoppeling monitor subsidieregeling Versterking samenwerking lerarenopleidingen en scholen 2013-2016 Terugkoppeling monitor subsidieregeling Versterking samenwerking lerarenopleidingen en scholen 2013-2016 Beginmeting 2014 Portret samenwerkingsverband P029 Opdrachtgever: ministerie van OCW Utrecht, september

Nadere informatie