Psoriasis. Ingrid Laffra. Verpleegkundig specialist dermatologie

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Psoriasis. Ingrid Laffra. Verpleegkundig specialist dermatologie"

Jacobus Bos
4 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Psoriasis Ingrid Laffra Verpleegkundig specialist dermatologie

2 2 Slag om Arnhem 75 jaar geleden Freedom trail

3 Inhoud presentatie Psoriasis Verschillende vormen Behandeling Interview 3

4 Wat is Psoriasis? Ontstekingsproces in de huid met toegenomen celdeling. Huidvernieuwing op hol geslagen Dikke laag onrijpe huidcellen 4

Komt voor bij 2-3% van de Nederlandse bevolking, man: vrouw = 1:1 Ruim 400.

5 Komt voor bij 2-3% van de Nederlandse bevolking, man: vrouw = 1:1 Ruim Erfelijkheid: 1 ouder psoriasis, kans kind 15% om ook psoriasis te krijgen, beide ouders, dan 50% Onvoorspelbaar verloop 5

6 2 typen psoriasis, type I en type II Type I: ontstaat rond 20 e jaar Type II: ontstaat 40 e -50 e jaar Bij type II speelt erfelijkheid een kleinere rol dan bij type I 6

7 Psoriasis Psore= grieks voor schub Scherp begrensde rode plekken Zilverwitte schilfering Positief kaarsvetfenomeen na krabben Puntbloedinkjes na verwijdering van het laatste vliesje op een plek

8 Onderscheid Basis van de overheersende laesie Klinische vorm: Vooral plaques: ps vulgaris Vooral papels: ps guttata Pustulaire laesies: ps pustolosa Plaatsafhankelijk: 8

9 Plaatsafhankelijk Capitis: hoofdhuid Vulgaris: elleboog, knie, hoofdhuid, rug Inversa: lichaamsplooi Guttata: armen, benen, romp Pustulosa: hand,voet(hele lichaam) Artritis psoriatica: vingers, tenen 9

10 Psoriasis vulgaris Voorkeurslocali saties Strekzijde ellebogen Strekzijde knieën Onder op de rug Behaarde hoofd

11 Psoriasis vulgaris

12 Psoriasis vulgaris

13 Psoriasis vulgaris palmoplantaris

14 Psoriasis inversa Plooiplaatsen : oksels liezen navel onder de borsten rond de anus geslachtsdelen

15 15

16 Psoriasis inversa

17 Psoriasis pustulosa palmoplantaris

18 Psoriasis pustulosa palmoplantaris Andrews Barber Vrouwen > mannen Roken!! Stress, infecties, geneesmiddelen Steriele pustels Één of tweezijdig Cortico, ubv, ciclo, mtx, biological Negatieve invloed op kwaliteit van leven 18

19 Nagelpsoriasis Kenmerken : olievlek putjes verdikking nagelplaat schilfering onder de nagel loslaten uiteinde nagel verslechterde groei 50-80%

20 Nagelpsoriasis

21 Artritis psoriatica 20 % van de psoriasispatiënten heeft gewrichtsklachten Zijn er veel nagelafwijkingen, dan neemt de kans op gewrichtsklachten toe De gewrichtsklachten kunnen al voorkomen zonder dat er op dat moment huidafwijkingen of nagelafwijkingen zijn 21

22 Psoriasis guttata Guttata= druppelvormig Verschijnt meestal na een infectie b.v. streptokokken keelontsteking

23 Psoriasis guttata kind Bij 1 op de 3 patiënten begint psoriasis op kinderleeftijd 23

24 Casus Meisje 13 jaar Pos fam anamnese Niet smeren, matig effect Systemisch? Uvb? Ditranol? Overgewicht via huisarts/diëtist Onder controle, bijsmeren cortico 24

25 25

26 Uitlokkende factoren Infecties: bacteriën(m.n. streptokok) Stress Medicamenten: beta-blokker (anti hoge bloeddruk) lithium (bij bipolaire ziekte) interferon ( bij MS en chron. Leverontst) Fysische trauma s: Köbner-fenomeen Koud klimaat

27 Köbner fenomeen Prikkeleffect Geen relatie met eerdere verwonding 7-14 dgn na verwonding 27

28 Köbner fenomeen Heinrich Köbner, 1878 Door schade aan de huid ontstaat weer andere laesie Krabben, zonverbranding, chirurgische ingreep, druk Geen duidelijke oorzaak 28

29 Casus Patiënt, man, 54 jaar Vader en zussen hebben psoriasis Al jaren meerdere plekken op romp Pneumonie, vervangende huisarts Biopt: bcc Inspectie in toto: 5 bcc s 29

30 Comorbiditeiten Het tegelijkertijd hebben van 2 of meer aandoeningen of ziektes Oorzaak: onduidelijk, verband tussen comorbiditeit en psoriasis kan aanleg zijn Hoe meer huid aangedaan hoe > kans op comorbiditeit 30

31 Comorbiditeit psoriasis Gewrichtsklachten Ziekte van Crohn Depressie Hepatitis Hypertensie Suikerziekte Overgewicht Hart en vaatziekten 31

Psychologische comorbiditeiten Psychologische

33 Behandeling psoriasis Zelfzorg: drogist, apotheek, alternatief Huisartsenzorg: vetzalf, leefstijladvies, cortico Ziekenhuiszorg: licht, cortico, systemisch 33

34 Biologicals Psoriasis behandeling therapeutische ladder Klassieke systemische therapie (tabletten) Lichttherapie Lokale therapie (zalven en crèmes)

35 Psoriasis behandeling

36 Meetinstrumenten PASI: meten van de ernst van psoriasis Roodheid, verdikking, schilfering, % aangedane oppervlak BSA: aangedane lichaamsopp % DLQI: kwaliteit van leven vragenlijst Dagelijkse activiteiten, werk, school, kledingkeuze, behandeling 36

37 37 Kwaliteit van leven vragenlijst

38 Keuze voor een bepaalde behandeling Ernst, uitgebreidheid, vorm en plaats Kwaliteit van leven / behandeltevredenheid: de hinder en de wens van de patiënt. Effectiviteit Veiligheid Bijwerkingen Kosten van de therapie

39 Lokale therapie Vitamine D3 afgeleiden Corticosteroïden Ditranol Koolteer Salicylzuur 39

40 Vitamine D3 afgeleiden Calcipotriol, Calcitriol Combinatie met cortico Remming celdeling keratinocyten Gunstige invloed op ontsteking 6-8 wkn Irritatie 40

41 Corticosteroiden Remming ontsteking, celdeling, vasoconstrictie Lotion, crème, zalf, gel Keuze afh van de plaats Klasse 2 gezicht, plooien, geslachtsdelen Klasse 3-4 lichaam 41

42 Ditranol Araruba Sinds 1916, Bayer Korte contacttherapie min Arbeidsintensief 42

43 Systemische middelen Inductie van remissie en onderhouden remissie Methotrexaat Ciclosporine Fumaarzuur Biologicals 43

44 Systemische middelen Intensieve controle vanwege bijwerkingen MTX : inductie en onderhoudstherapie Lab contr leverwaarden Ciclo: korte inductie of crisisinterventie Lab contr nierfunctie, tensie Fumaarzuur: inductie en onderhoudstherapie Lab contr leverwaarden 44

45 Biologicals Werking is ingewikkeld Kern: werking van eiwitten die ontsteking veroorzaken neutraliseren TNF alfa onts eiwit IL 12/23 en 17 onts eiwit Afremmen 45

46 Biologicals Moderne middelen Kosten per jaar Veilig Weinig bijwerkingen 46

47 De juiste behandeling voor de juiste patiënt: personalized care Idealiter zouden predictoren voor het succes of falen van een behandeling betrokken moeten worden in de behandelkeuze. Predictoren kunnen bestaan uit patiënt- of ziektekarakteristieken (bijvoorbeeld man-vrouw, leeftijd, gewicht), uit genetische kenmerken die predisponeren voor respons of bijwerkingen (bv HLA-Cw6), of uit eiwitten zoals cytokines. Een combinatie van deze epidemiologische karakteristieken, farmacogenetica en proteomics kan arts en patiënt helpen de best mogelijke keuze uit de beschikbare middelen te maken. Wetenschappelijk onderzoek naar het identificeren van predictoren is in ontwikkeling. Tot op heden is er echter geen set van predictoren uitgekristalliseerd waarmee Richtlijn psoriasis in de klinische praktijk à priori bepaald kan worden welk middel voor een individuele patiënt op een bepaald moment het beste zal zijn. Om de best passende, op de patiënt afgestemde keuze te kunnen maken is het belangrijk om de beschikking te hebben over middelen met verschillende werkingsmechanismen, effectiviteit, veiligheidsprofielen en toedieningsvormen. De voorkeur van de patiënt en behandeltevredenheid spelen hierbij een grote rol. Richtlijn psoriasis

48 Psoriasis en kwaliteit van leven Grote negatieve invloed van psoriasis op het dagelijks leven 48

49 Leren leven met de ziekte Website: I am what I am campagne: doel schaamte te doorbreken Campagne: omarm psoriasis Psoriasis patiënten Nederland 49

50 Stelling Kuurreizen vergoeding bij zorgverzekeraar Aparte zwemuren voor psoriasis patiënten Ober in restaurant met psoriasis moet kunnen 50

51 51

Vergelijkbare documenten

Psoriasis. Dermatologie. Beter voor elkaar

Psoriasis. Dermatologie. Beter voor elkaar Psoriasis Dermatologie Beter voor elkaar 2 Wat is psoriasis? Psoriasis is een niet-besmettelijke huidaandoening met rode en schilferende plekken, die verspreid over het gehele lichaam kunnen voorkomen.