Woonwensen van eenpersoonshuishoudens. Samenvatting onderzoeksrapport december 2015

Transcriptie

1 Woonwensen van eenpersoonshuishoudens Samenvatting onderzoeksrapport december 2015

2 Deze publicatie is uitgegeven door BPD, afdeling Marktonderzoek. Contactpersoon: Cárin Alves, Research Analyst, tel ,

3 Voorwoord Er worden veel aannames gedaan over het woongedrag van de groeiende groep alleenstaanden in ons land. Maar kloppen die aannames ook? BPD deed kwalitatief onderzoek naar de woonwensen van eenpersoonshuishoudens in Nederland en trok een aantal verrassende conclusies. In 2030 zullen er ca personen in Nederland alleen wonen. Dat zal 40% van het totale aantal huishoudens zijn. Volgens het SOCRATES prognosemodel van ABF Research zal de groep alleenstaande 75-plussers naar verhouding het sterkst groeien, van nu, naar in 2030 (= 63%). Toch vormt de groep alleenstaanden tussen de 45 en de 64 jaar oud momenteel het grootste deel van alle alleenstaanden ( = 30%). En in 2030 is deze groep, samen met de 75-plussers de grootste groep alleenstaanden. Hoe divers is de totale groep alleenstaanden eigenlijk? Hoe tevreden zijn ze met hun woning en hoe gebruiken ze hun woning? Wat zouden alleenstaanden met hun buren willen delen? Zijn alleenstaanden natuurlijke pioniers in nieuwe wijken? En willen alleenstaanden klein wonen? Onder andere die vragen worden in deze publicatie toegelicht en beantwoord. De onderzochte groep alleenstaanden: is tevreden over de eigen woning en is niet direct op zoek naar iets anders. brengt veel tijd thuis door. is veeleisend, maar heeft geen bijzondere of uitzonderlijke behoeften en gebruiken. loopt niet warm voor de deeleconomie. is niet echt dé pionier als het gaat om gentrificatie. is geen fan van micro-appartementen. Meer informatie Met deze publicatie willen we gemeenten, woningcorporaties en andere betrokken partijen een handvat bieden om toekomstige projecten aan te laten sluiten op de woonwensen van gesettelde alleenstaanden tussen de 30 en 60 jaar oud. Wij hopen dat zij hun voordeel kunnen doen met de onderzoeksresultaten. Voor meer informatie over dit onderwerp kunt u contact opnemen met Cárin Alves, Research Analyst (tel of c.alves@bpd.nl).

4 Diverse woonkeuzes Van vorige onderzoeken hebben we voornamelijk geleerd dat de groep alleenstaanden zeer divers is. Alleenstaanden komen in alle gebieden van Nederland voor: in de grote steden, maar ook op het platteland. Binnen deze groep vinden we verschillende leeftijden, opleidingsniveaus en inkomens. Er zijn alleenstaanden die trots zijn op hun manier van wonen en leven en er zijn alleenstaanden voor wie dat alleen zijn helemaal niet wenselijk is. Deze diversiteit zorgt voor verschillende levensstijlen en derhalve voor verschillende keuzes wat betreft wonen. Om een beter inzicht te krijgen in deze groeiende groep alleenstaanden, hun keuzes en motivaties met betrekking tot het thema wonen, is BPD in januari 2015 een kwalitatief onderzoek gestart. 2 Woonwensen van eenpersoonshuishoudens

5 De onderzoeksvragen zijn in twee delen gesplitst. Allereerst wilden we de alleenstaanden leren kennen en weten hoe tevreden ze zijn met hun woning en hoe ze de verschillende delen van hun woning gebruiken. Ten tweede wilden we een aantal trends toetsen waarvan verondersteld wordt dat ze alleenstaanden aanspreken. Onderzochte trends Zo horen we in de media dat mensen tegenwoordig liever delen dan dat ze dingen willen bezitten; denk aan opkomende diensten als Greenwheels, Peerby, Uber en Airbnb. Zijn alleenstaanden, vanwege het feit dat ze alleen zijn en wellicht relatief minder geld ter beschikking hebben, degenen die het meest willen delen? Daarnaast komen uit de grote wereldsteden steeds meer voorbeelden van micro-appartementen: kleine appartementen die het wonen in de meest gewilde delen betaalbaar hebben gemaakt. We vragen ons af of alleenstaanden de doelgroep vormen die een micro-appartement zou accepteren om in de toplocaties van Nederland te kunnen wonen. Ook zijn er mensen die pioniers, ofwel de eerste bewoners, van nieuwe wijken willen zijn. We denken in het bijzonder aan het proces gentrificatie: de opwaardering van gebieden, die eerst bekend stonden als slecht of minder interessant, door de komst van nieuwe bewoners. Ter illustratie noemen we de Jordaan, de wijk die een van de meest gewilde locaties van Amsterdam is geworden. Zijn de alleenstaanden dé groep die het meest durft en bereid is het proces van gentrificatie te beginnen? Ik vind dat ik een heel gezellig huis heb. Het is leuk ingedeeld en het ademt een gezellige sfeer door planten, kleedjes en andere interieuraspecten. 3

6 Onderzoeksmethode Om deze vragen te beantwoorden heeft BPD circa 25 werkzame, gesettelde alleenstaanden uitgenodigd aan dit onderzoek deel te nemen. De respondenten vormen een zeer gevarieerde groep mensen tussen de 30 en de 60 jaar oud, afkomstig uit verschillende woonmilieus. We hebben gekozen voor kwalitatief onderzoek, omdat we diepgaande informatie wilden verzamelen over de achterliggende motivaties, wensen en behoeften van deze groep. Dit hebben we gedaan via twee methodes: het online dagboek en groepsdiscussies op locatie. Het werken met een online dagboek is een nieuwe onderzoeksmethode van BPD, waarbij deelnemers aan een onderzoek worden uitgenodigd om een bepaalde periode online een persoonlijk dagboek in te vullen. De respondenten in dit onderzoek is gevraagd om dit dagboek een week lang bij te houden. Dagelijks besteedden de respondenten 15 minuten aan het online beantwoorden van vragen over hun woning, hun gebruik van de woning en hun tevredenheid. De respondenten kon - den met tekst, foto s en video s reageren. Van de 25 respondenten hebben we er vervolgens 15 at random geselecteerd om deel te nemen aan twee groepsdiscussies. Tijdens die discussies zijn de drie voornoemde trends uitgebreid besproken. Voorbeelden van de online door ons gestelde vragen: Welk deel van je woning is favoriet en waarom? Wat doe je in jouw favoriete ruimte? Neem een foto van jouw keuken en laat ons weten welke aspecten je het mooist vindt en welke juist niet. Wat is de reden daarachter? Wat doe je als je binnenkomt? Hoe lang ben je bezig met koken? Wat neem je als ontbijt? Ontvang je vaak vrienden thuis? Wat doen jullie dan samen? Structuur huishoudens in Nederland Bron: ABF Research, bewerkt door BPD Alleenstaanden Samenwonend zonder kinderen Gezinnen met kinderen p 4 Woonwensen van eenpersoonshuishoudens

7 Alleenstaanden in Nederland Bron: ABF Research - Socrates Prognosemodel <30 jaar jaar jaar jaar >75 jaar p 5

8 Overeenkomende woonwensen Hoewel het altijd beter kan, zijn de ondervraagde alleenstaanden tevreden over hun woning. Gevraagd naar hun ideale woning, is het antwoord: Groter dan de huidige woning, met veel licht en opbergruimte. Toch zijn ze over het algemeen niet actief op zoek naar iets anders. Het idee dat alleenstaanden veel buitenshuis zijn is met dit onderzoek niet bevestigd. De respondenten werken circa 35 à 38 uur per week en zeggen gemiddeld zeven uur per dag thuis te zijn. Deze alleenstaanden zijn gewend om alleen te zijn en vinden dit vooral in de avond ook erg prettig. Het is me-time, lekker op de bank met een boek, een film of serie kijken, bellen of internetten. Ze zijn gemiddeld vier avonden alleen thuis. Ze ontvangen vrienden en familie ook thuis. Op andere avonden gaan ze wel op pad om vrienden en/of familie ergens anders te ontmoeten. Het woonkamergedeelte waar het bankstel staat is een ideale plek om te relaxen: lekker licht en dichtbij de tuin. 6 Woonwensen van eenpersoonshuishoudens

9 MEESTE TIJD DOORGEBRACHT Woonkamer Slaapkamer Keuken Extra kamer Badkamer Toilet Buitenruimte Opbergruimte MINSTE TIJD DOORGEBRACHT MEER TEVREDEN Woonkamer Slaapkamer Extra kamer Opbergruimte Buitenruimte Toilet Keuken Badkamer MINDER TEVREDEN MEER TEVREDEN Leefomgeving Indeling ruimten Inrichting Bouwstijl/architectuur Bouwkwaliteit MINDER TEVREDEN 7

10 Favoriete plekken Woonwensen De onderzochte groep alleenstaanden is veeleisend, maar de respondenten wijken met hun woonwensen niet af van meerpersoonshuishoudens. Woonkamers en slaapkamers zijn vaak genoemd als favoriete plekken in huis. Hier spendeert men ook de meeste uren. Woonkamers moeten vooral gezellig, warm en knus zijn. Slaapkamers moeten rust en ontspanning uitstralen. Daarom hechten alleenstaanden veel waarde aan opbergruimte. Ze slapen vaak in een tweepersoonsbed, dus een slaapkamer in een eenpersoonshuishouden moet in principe net zo groot zijn als een slaapkamer in een meerpersoonshuishouden. Over badkamers en keukens zijn de alleenstaanden het meest ontevreden. Badkamers worden vaak oud en donker genoemd, en de aanwezigheid van een toilet of wasmachine in de badkamer wordt niet gewaardeerd. De voorkeur voor bad of douche is volledig afhankelijk van het type respondent, niet van of iemand alleen woont. Keukens zouden van de alleenstaanden desgevraagd moderner en strakker mogen zijn. Ze besteden dagelijks 30 à 40 minuten aan koken. Als ze alleen zijn, eten ze het liefst op de bank en kijken ze tv. Komen er vrienden eten, dan zitten ze samen aan tafel. Een buitenruimte wordt door vrijwel alle respondenten als noodzakelijk gezien. Vrij uitzicht is zeer gewild, maar ook als er geen mooi uitzicht is wil men een balkon of tuin(tje). De alleenstaanden gebruiken de buitenruimte om te ontspannen, te eten en te drinken, de was op te hangen en te klussen. Bijna iedereen heeft of wil een extra kamer. Een extra kamer wordt vaak gebruikt als hobbykamer, bergruimte of werkruimte en lijkt essentieel te zijn voor de alleenstaanden. Het verlangen naar een extra kamer gaat ook gepaard met gastvrijheid. Hoewel een extra slaapplek gemiddeld slechts tien keer per jaar wordt gebruikt, vinden alleenstaanden het belangrijk om die altijd te kunnen aanbieden. Dat wanneer men geen zin meer heeft om naar huis te gaan, er een mogelijkheid is om te blijven slapen. 8 Woonwensen van eenpersoonshuishoudens

11 9

12 Onderzochte trends Deeleconomie De respondenten lopen niet echt warm voor het idee om dingen te delen. Er leeft de perceptie dat ze dan een stukje van hun privacy, vrijheid en onafhankelijkheid moeten opgeven. Weinigen hebben ooit diensten als Peerby, Greenwheels of Uber gebruikt; er is volgens de respondenten ook niet veel behoefte aan. Het delen van woonfuncties, bijvoorbeeld een keuken of een wasserette, zouden ze een inbreuk op hun privacy vinden. Ook wordt delen geassocieerd met studententijd, en dus met het idee van een stapje terug in het leven. Hoewel de alleenstaanden een goede relatie met de buren onderhouden, willen ze niet meer met de buren ondernemen dan een dagelijkse begroeting. Er zijn alleenstaanden die hier anders over denken. Maar voor de respondenten die wel veel met anderen zouden willen delen, zouden gedeelde woonfuncties alleen interessant zijn als het een duidelijk, concreet voordeel oplevert, zoals extra vierkante meters in de keuken in ruil voor een gedeelde wasruimte. Micro-appartementen De respondenten zijn geen fan van microappartementen. Ook als het over de beste locaties gaat, wonen de alleenstaanden liever niet kleiner dan 60 m². Indelingen van appartementen met 30 m² en 50 m² worden snel uitgeschakeld door de respondenten. Ook zijn de alleenstaanden zeer gevoelig voor het aantal kamers. De loft-indelingen, ofwel open ruimtes, worden slechts door een paar respondenten gewaardeerd. Een klassieke driekamerindeling is het meest geliefd omdat 10 Woonwensen van eenpersoonshuishoudens

13 die een woonkamer, een slaapkamer en een extra kamer aanbiedt. Pioniers De alleenstaanden in dit onderzoek zien geen pioniersrol voor zichzelf weggelegd als het om gentrificatie, de opwaardering van een woongebied, gaat. De voornaamste reden is de angst dat het project mislukt en de woningen op lange termijn in waarde zullen dalen. Economische veiligheid wordt belangrijker gevonden dan avontuur. Verder is het opkomen van een buurt normaal gesproken een langdurig proces; de respondenten wilden niet heel lang alleen in een minder goede buurt wonen. Ook geldt dat alleenstaande vrouwen zich iets minder veilig zouden voelen op zo n locatie. Onder de paar respondenten die wel openstonden voor pionieren op concrete financiële gronden en op een bewezen goede locatie, waren meer mannen dan vrouwen. 11

14 Tot slot Op basis van de resultaten is het mogelijk om twee verschillende groepen alleenstaanden te identificeren, te weten de functionele avonturiers en de honkvaste huismussen. Het leven van een avonturier is buitenshuis gericht, zijn woning staat bij voorkeur in een bruisend centrum, hij heeft niet veel ruimte in huis nodig en struikelt niet over de indeling van een woning. De huismus is buitenstedelijk georiënteerd, krijgt vaak visite, heeft veel spullen en dus veel ruimte in huis nodig en ziet de buitenruimte liefst zo groot mogelijk. Hoewel deze resultaten indicatief zijn en verder onderzoek nodig is, lijkt de groep honkvaste huismussen veel groter dan de functionele avonturiers. Ik ontmoet mijn vrienden vaak buitenshuis om te wandelen of naar de bioscoop te gaan. Dat zijn leuke dingen om te doen. Enkele tips en aanbevelingen Bij nieuwe projecten is het aan te bevelen om te zorgen voor veel natuurlijke lichtinval in de woonkamer. Keukens kunnen het best worden aangeboden met veel opbergruimte en met ingebouwde apparatuur. In de slaapkamer hebben alleenstaanden behoefte aan grote ramen. Een extra kamer is zeer gewild; consumenten zouden kunnen kiezen voor een grote slaapkamer of een iets kleinere slaapkamer met extra (werk/hobby)ruimte via een schuifwanden- of kastensysteem. Er moet altijd een buitenruimte zijn. Een toilet of wasmachine in de badkamer wordt niet gewaardeerd; bied altijd een aparte toiletruimte. Het is niet verstandig om gemeenschappelijke ruimtes aan te bieden; daar is geen behoefte aan in dit segment. Alleenstaanden houden niet van het idee van klein wonen. De psychologische grens ligt op 65 m². Is de woning kleiner, geef dan meer aandacht aan de verschillende ruimtes en opbergmogelijkheden. Bij loftwoningen is het van belang de consument te helpen met voorbeelden van hoe ze de woning kunnen indelen. 12 Woonwensen van eenpersoonshuishoudens

15 Onderzoek vanzelfsprekend bij klantgerichte benadering BPD houdt zich bezig met een van onze eerste levensbehoeften: wonen. Met woningen, woonwijken en alle woonwensen die er leven in de landen waarin wij actief zijn: Nederland, Frankrijk en Duitsland. Naar die woonwensen doen we uitgebreid onderzoek, waarvan de resultaten de basis vormen voor wat we ontwikkelen en realiseren. Bij BPD verplaatsen we ons voortdurend in de eindgebruikers: de toekomstige bewoners. Niet door zelf te bedenken hoe zij het liefst willen wonen, maar door hun dat regelmatig te vragen. Deze klantgerichte benadering is voor ons vanzelfsprekend, waarbij we altijd oog houden voor een goede balans tussen gemeenschappelijke en individuele behoeften. Zo zijn we in staat onderscheidende woon- en leefomgevingen te ontwikkelen waar een keur aan mensen zich thuis voelt. 13

16 Onderdeel van Rabo Vastgoedgroep