Pesten op school: hoe gaan wij daarmee om?
|
|
- Koenraad Peeters
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Pesten op school: hoe gaan wij daarmee om? 1. Definitie van pesten Onder pesten op school verstaan wij het volgende: Pesten is een systematische, psychologische, fysieke of sexuele handeling van geweld door een leerling of een groep leerlingen ten opzichte van één of meer klasgenoten, die (niet langer) in staat is/zijn zichzelf te verdedigen. Pesten heeft duidelijke kenmerken: - pesten gebeurt opzettelijk; pesten is bedoeld om schade toe te brengen (fysiek, materiaal of mentaal); bij pesten is er altijd sprake van ongelijke machtsverhoudingen (fysiek of verbaal sterkere personen kiezen minder weerbare personen als slachtoffer); pesten gebeurt systematisch; pesten houdt niet vanzelf op, maar wordt eerder erger als er niet wordt ingegrepen; - pesten is van alle tijden en komt in alle groepen en culturen voor. Het is dus een typisch menselijke ondeugd die altijd verborgen aanwezig is en steeds weer de kop kan opsteken. Pesten is niet hetzelfde als plagen. Bij plagen is er sprake van incidenten en zijn de machtsverhoudingen gelijk. Nu eens is de ene het lijdend voorwerp en dan de andere. Er is geen winnaar of verliezer en het slachtoffer is in staat zichzelf te verdedigen. Het slachtoffer loopt geen (blijvende) psychische en/of fysieke schade op. Pesten is structureel en brengt kinderen tot wanhoop. Het structurele karakter vraagt om echt beleid. Een kortlopend project of eenmalige activiteiten zetten meestal onvoldoende zoden aan de dijk. 1
2 2. Voorwaarden tot het aanpakken van pesten en wat onze school hieraan doet Het aanpakken van pesten heeft alleen zin als aan een aantal voorwaarden wordt voldaan: a. Pesten moet als een probleem worden gezien door alle direct betrokken partijen: leraren, ouders en leerlingen (gepeste kinderen, pesters én de zwijgende middengroep). Op OBS de Schoener wordt pesten, als bedoeld onder punt 1, niet toegestaan of geaccepteerd. (Uw kind heeft recht op een veilige school en u als ouder mag dit eisen!) b. De school moet het pestprobleem voorkomen. Een preventieve aanpak bestaat ondermeer uit de behandeling van het onderwerp met de leerlingen, waarna met hen regels worden vastgesteld. Op OBS de Schoener werken wij met de methode LEEFSTIJL, gericht op het leren van vaardigheden m.b.t. de sociaal-emotionele ontwikkeling. Wij hebben, na een tweedaagse training, bewust voor deze methode gekozen om de volgende redenen: - Een kortlopend project of eenmalige activiteiten zetten meestal onvoldoende zoden aan de dijk. Wij hebben er met LEEFSTIJL voor gekozen om het onderwerp regelmatig aan de orde te stellen, telkens in andere bewoordingen (buitensluiten, anders-zijn, aanvaarden van verschillen, omgaan met elkaar enz.) Zo bieden we leerlingen ook praktische handvaten hoe men zich sociaal behoort te gedragen. Dit doen we trouwens niet alleen binnen de Leefstijl lessen, maar we leggen meteen een link tussen lessen en dagelijkse praktijk. Aanbieden en toepassen tegelijk dus. - Een effectieve methode om pesten binnen de perken te houden, te stoppen of te voorkomen, is het vaststellen van regels voor leerlingen door de leerkrachten (groep 1 t/m 4) of door leerlingen onderling (groep 5 t/m 8). Dit gebeurt altijd aan het begin van het schooljaar en houdt in de loop van het jaar de aandacht. Het voorbeeldgedrag van de leerkracht is hierbij van groot belang. Er zal minder gepest worden in een klimaat waar duidelijkheid heerst over de omgang met elkaar, waar ruzies niet met geweld worden opgelost maar worden uitgesproken, waar agressief gedrag van leerlingen en leerkrachten niet wordt geaccepteerd en waar leerkrachten duidelijk stelling nemen tegen dergelijke gedragingen. - Als wij met de klassen praten over pesten, kiezen wij er niet voor om een pestsituatie in de klas als uitgangspunt te nemen, maar het onderwerp er bovenuit te tillen. Als wij namelijk alleen van situaties uitgaan, dan kan de klas het probleem ontkennen, bagatelliseren, het slachtoffer de schuld geven of zeggen dat het een grapje was of het slachtoffer (en dat vinden wij gevaarlijk ) buiten school voor zijn klikken straffen. Bij plagen bespreken we dit soort zaken wél. 2
3 - Praten alleen leidt dikwijls niet tot gedragsverandering. Het is soms beter om leerlingen aan den lijve te laten ervaren wat het is om buitengesloten te worden. Binnen de methode LEEFSTIJL zijn diverse werkvormen bruikbaar om dergelijke ervaringen op te doen (b.v. rollenspel, kringgesprek, een les lichamelijke opvoeding) Voor verdere achtergrondinformatie over LEEFSTIJL verwijzen wij u naar blz. in schoolgids deel A. c. Als pesten desondanks toch optreedt, moeten leraren dat kunnen signaleren en vervolgens Op OBS de Schoener zijn de leerkrachten alert op de manier(en) waarop leerlingen met elkaar omgaan. Zij weten op welke signalen men kan letten. Dit geldt zowel bínnen de school als op het schoolplein. Gedurende het buitenspel is er altijd pleinwacht aanwezig. d. duidelijk stelling nemen tegen het pesten. Zie hiervoor punt 3 e. Wanneer pesten, ondanks alle inspanningen, toch weer de kop opsteekt, moet de school beschikken over een directe aanpak. Zie voor de (curatieve) aanpak van OBS de Schoener punt 3. f. Weigert een school of een leerkracht het probleem aan te pakken, gebeurt dit op onjuiste wijze of heeft de aanpak geen resultaat, dan is de inschakeling van een vertrouwenspersoon nodig. In schoolgids deel B vindt u de vertrouwenspersoon(en) van OBS de Schoener. 3
4 3. De curatieve aanpak van onze school bij pesten. Pesten op school wordt niet getolereerd. Onze school neemt duidelijk stelling tegen pesten door een aanpak van het pesten via vijf sporen: de leerkracht, de pester, het gepeste kind, de zwijgende middengroep en de ouders. 3.1 De leraar: - Wij signaleren pesten door te letten op signalen en tijdens het werken met LEEFSTIJL (zie verder punt 2) - Wij voorkomen pesten door sociaal gedrag te versterken, o.a. met behulp van LEEFSTIJL (zie verder punt 2) - Wij pakken pesten curatief aan door de volgende aanpak: de niet confronterende methode: deze methode wordt toegepast als er sprake is van onderhuids pesten. Het heeft geen zin dit vermoeden aan de klas te vertellen: de leerlingen zullen het ontkennen of met een eigen interpretatie komen. We kiezen hiervoor als we een probleem in algemene zin aan de orde willen stellen. Hierbij proberen we de leerlingen ook te laten ervaren wat het is om buitengesloten te worden. Deze methode zit tevens verwerkt in de methode LEEFSTIJL. Zie ook punt 2.2. de no blame aanpak: deze aanpak passen we toe als kinderen actief of passief meedoen aan het pesten. Dat gebeurt meestal met kleine groepjes. We voeren dan gesprekken met deze kinderen waarin we nagaan of ze zich realiseren welk verdriet zij veroorzaken met hun houding. Vervolgens zoeken we samen naar een oplossing t.b.v. de gepeste leerling. Vervolgens houden we in de gaten of dit ook gebeurt en of het effect heeft. De kern van no blame is: Oké, gebeurd is gebeurd, maar wat gaan we nu doen om het veilig te maken? de confronterende methode: als een leerling voor onze ogen lichamelijk of geestelijk wordt mishandeld gebruiken wij de confronterende methode. Bij deze methode wordt, na duidelijk stelling te hebben genomen, een gesprek met de klas gevoerd over pesten in het algemeen en spreken de leraar en leerlingen regels af. 3.2 Hulp aan de pester: een straffend gesprek: Dit is een kort gesprek. De leerkracht vertelt de leerling dat hij/zij de regels heeft overtreden en daarom straf verdient. We proberen hierbij te zoeken naar een straf waar de pester ook iets van leert (b.v. bepaald boek over pesten lezen en hier verslag van doen, een dienstbare rol gaan spelen t.o.v de gepeste enz.) 4
5 een probleemoplossend gesprek: Als een straffend gesprek niet helpt probeert de leerkracht de oorzaak van het pestgedrag bloot te leggen d.m.v. een probleemoplossend gesprek. Dit is nodig om de juiste hulp te kunnen bieden. Is de oorzaak enigszins duidelijk, dan wordt geprobeerd de gevoeligheid van de pester voor wat hij met het slachtoffer uithaalt te vergroten. Hierbij worden afspraken gemaakt m.b.t. gedragsverandering. De naleving van deze afspraken komen daarna regelmatig aan de orde. een gesprek met de ouders: als dit niet leidt tot verbetering, wordt er een gesprek met de ouders aan gegaan. Van hen verwachten wij de medewerking om aan het pestgedrag een einde te maken. Hierbij speelt de ernst van de kwestie echter een belangrijke rol: als een pester andere kinderen echt mishandelt of schade toebrengt aan eigendommen worden de ouders er onmiddellijk bij betrokken. sociale vaardigheidstraining: als het pestgedrag blijft voortduren adviseren wij een sociale vaardigheidstraining Hulp aan het gepeste kind: Kinderen die voortdurend worden gepest, kunnen op twee manieren reageren: ze worden passief, bang of angstig of ze gaan uitdagen. Beide vormen van gedrag zijn reacties op uitstoting. Met behulp van een sociale vaardigheidstraining en eventueel bepaalde sporten kunnen gepeste kinderen geholpen worden. 3.4 Hulp aan de zwijgende middengroep: Onze school werkt dus aan een klimaat waarbij leerlingen het voor elkaar opnemen in plaats van de pesters hun gang te laten gaan door (zie ook 2.2.): - beleidsmatig dit onderwerp aan te pakken (LEEFSTIJL) - het pesten in zijn algemeenheid aan de orde te laten komen (niet uitgaande van bestaande situaties) - een duidelijk klimaat te scheppen - kinderen aan den lijve dingen te laten ervaren door b.v. rollenspelen - vaststellen van (omgangs)regels 3.5 Hulp aan de ouders: De school krijgt te maken met ouders van slachtoffers, pesters en van de zwijgende middengroep. De ouders van de slachtoffers zullen het meest geneigd zijn om de hulp van de school in te roepen, maar ook de ouders van de zwijgende middengroep zullen zich misschien zorgen maken. Pesten verziekt immers de sfeer in de klas. Voor ouders van pesters kan de mededeling dat hun kind pest soms erg confronterend zijn. Hierna volgen enkele adviezen voor ouders: 5
6 Adviezen van de school aan ouders van pesters: - neem het probleem serieus. Raak niet in paniek: elk kind loopt kans pester te worden. Vat het niet op als een beschuldiging, maar ga na of het waar is; - praat met het kind om achter de mogelijke oorzaak van het pesten te komen; - maak het kind gevoelig voor wat het anderen aandoet; - corrigeer reacties van uw kind als driftig zijn of snel agressief reageren. Straf niet fysiek; - besteed positieve aandacht aan het kind; - stimuleer het kind tot het beoefenen van een sport om zijn/haar agressie vreedzaam kwijt te kunnen; - schakel eventueel deskundige hulp in (b.v sociale vaardigheidstraining) om kinderen te leren hoe je op een normale manier met klasgenootjes moet omgaan. Opmerking: hoe straf ik mijn kind als het pest? Gebruik stevige, maar eerlijke straf. Strenge straffen maken het probleem alleen maar erger. Denk eerder aan het intrekken van voorrechten. Probeer dreigementen te voorkomen. U moet proberen het probleem samen aan te pakken zonder dat er verontwaardiging ontstaat. Probeer uw kind verantwoordelijk te maken voor het eigen gedrag en niet iets te verwijten, en richt u op het pesten, niet op het kind zelf! - blijf kalm en probeer een overreactie te vermijden; - probeer hem of haar aan het praten te krijgen; - beschrijf hoe u er tegenaan kijkt en wat u erbij voelt; - maak duidelijk dat u het goed vindt om voor jezelf op te komen, maar dat pesten daar niet bij hoort; - vertel duidelijk wat het veroorzaakte leed voor het slachtoffer betekent; - denk samen na over het vinden van oplossingen; - laat het uw kind op de een of andere manier weer goed maken; - prijs goed gedrag tegenover andere kinderen; - neem contact op met school om te zien hoe uw kind daar is. 6
7 Adviezen van de school aan ouders van gepeste kinderen: - bespreek het probleem met de direct betrokken leerkracht of (indien het vnl. buiten school gebeurt) met de ouders van de pester; - zoek uit of uw kind pesten niet uitlokt; houd voorvallen bij: wie, wanneer, waar en hoe; - vertel uw kind dat pesten veel voorkomt maar dat het niet mag gebeuren, dat uw kind er niet zelf verantwoordelijk voor is, dat er oplossingen zijn en dat het pesten moet stoppen. Houd de communicatie met het kind open en blijf in gesprek; - beloon het kind en help het zijn/haar zelfrespect terug te krijgen; - stimuleer het kind tot het beoefenen van een sport; - laat het kind opschrijven wat het heeft meegemaakt; - laat het kind deelnemen aan een sociale vaardigheidstraining om uit de vicieuze cirkel van leven in angst te komen en (zelf)vertrouwen te krijgen. Opmerking: is terugslaan het antwoord? Veel ouders zeggen tegen hun kinderen dat zij terug moeten slaan als zij worden gepest. Maar denk eens aan het volgende: - is uw kind in staat om terug te slaan? - wil uw kind wel slaan? - is dat nu niet precies wat pesters willen? - ziet u geweld door de vingers? - zal uw kind denken dat je het goedvindt als het als eerste slaat? - brengt het uw kind in de problemen? - is het in staat om ook tegen alle vrienden van de pester te vechten? - schuift u de verantwoordelijkheid op uw kind af? Adviezen van de school aan alle ouders: - pas wanneer het probleem serieus genomen wordt, kan er daadwerkelijk iets aan gedaan worden. Maak het tot een gemeenschappelijk probleem van alle ouders en kinderen; - praat met het kind over school, over de relaties in de klas en over wat leraren doen. Vraag hem of haar of er in de klas wordt gepest. - koppel informatie van het kind terug naar de school; wie pest er, wat doen zij en waarom; - corrigeer het kind als het voortdurend anderen buitensluit of als het meedoet met pesten. Geef als ouder het goede voorbeeld, wees niet neerbuigend of respectloos ten opzichte van anderen. Als zowel ouders als kinderen een kind buitensluiten zal het sneller gepest worden, zowel op als buiten school; - leer het kind voor anderen op te komen. 7
8 4. Conclusie: wat kunnen wij allen tegen pesten doen? Wanneer de school duidelijk stelling neemt tegen pesten, pesten bespreekbaar maakt en hier regelmatig bij stilstaat heeft dit zeker positieve gevolgen. De school krijgt de reputatie van een veilige school voor alle kinderen, een school die actief en preventief optreedt. Natuurlijk profiteren de leerlingen het meest, zij voelen zich veilig en kunnen zich concentreren op het leren. De school moet wel alert blijven en consequent blijven reageren. Kinderen zullen nog al eens uittesten of de afspraken en regels werkelijk nageleefd worden. Ouders leren dat pesten niet mag en geven zelf het goede voorbeeld. Gedrag corrigeren en gewenst gedrag belonen, duidelijke regels hanteren, informatie lezen over pesten en alert zijn op signalen zijn belangrijke maatregelen om pesten te voorkomen. Samengevat: Pesten serieus nemen en er naar streven het nergens te laten gebeuren; De feiten achterhalen als er over pesten wordt gesproken; Kinderen stimuleren er over te praten en hun rugdekking geven; Elk kind dat wordt gepest helpen; Kinderen die pesten, helpen hun gedrag te veranderen; Zowel school als ouders moeten zich verantwoordelijk voelen en blijven communiceren. 8
plagen Pest protocol obs Jules Verne 2012 Inleiding.
Pest protocol obs Jules Verne 2012 Inleiding. Onze school is een Vreedzame school. Dit houdt in dat in alle groepen heldere afspraken zijn gemaakt over hoe we met elkaar om gaan. Ook worden kinderen d.m.v.
Nadere informatieAlle kinderen moeten zich in hun basisschoolperiode veilig kunnen voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen
Dit PESTPROTOCOL heeft als doel: Alle kinderen moeten zich in hun basisschoolperiode veilig kunnen voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen Door regels en afspraken zichtbaar te maken kunnen
Nadere informatieAnti-pestprotocol. Vormen van pesten: Dit zijn voorbeelden van pesten. Er zijn natuurlijk ook nog andere voorbeelden te noemen.
Inleiding: Anti-pestprotocol Pesten komt helaas op iedere school voor, ook bij ons. Het is een probleem dat wij onder ogen zien en op onze school serieus aanpakken. Daar zijn wel enkele voorwaarden aan
Nadere informatieAnti-pestbeleid OBS De Schakel Alle kinderen moeten zich in hun basisschoolperiode veilig kunnen voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen
Anti-pestbeleid OBS De Schakel Dit ANTI-PESTBELEID heeft als doel: Alle kinderen moeten zich in hun basisschoolperiode veilig kunnen voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen Door regels en afspraken
Nadere informatieDit PESTPROTOCOL heeft als doel:
Dit PESTPROTOCOL heeft als doel: Alle kinderen moeten zich in hun basisschoolperiode veilig kunnen voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen Door regels en afspraken zichtbaar te maken kunnen
Nadere informatieEr is geen slachtoffer en dader; beide partijen zijn even sterk. Plagen kan de sociale weerstand van kinderen vergroten. Vaak speelt humor een rol.
PESTPROTOCOL Doel Alle kinderen moeten zich in hun basisschoolperiode veilig kunnen voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen Door regels en afspraken zichtbaar te maken kunnen kinderen en volwassenen,
Nadere informatiePestprotocol (uit ons document; gedragscode 4.2; uitwerking pesten)
Pestprotocol (uit ons document; gedragscode 4.2; uitwerking pesten) Pesten is een ingewikkeld probleem, dat vaak diepe sporen trekt in iemands leven. Wij onderschatten de impact niet, beschouwen pesten
Nadere informatiePestprotocol BS de Kersenboom
Pestprotocol BS de Kersenboom Doel Alle kinderen moeten zich in hun basisschoolperiode veilig kunnen voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen Door regels en afspraken zichtbaar te maken kunnen
Nadere informatieAnti pestprotocol OBS DE BOUWSTEEN
Anti pestprotocol OBS DE BOUWSTEEN Anti pestprotocol Pagina 1 Dit pestprotocol heeft als doel: Alle kinderen moeten zich in hun basisschoolperiode veilig voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen.
Nadere informatieAlle kinderen moeten zich in hun basisschoolperiode veilig kunnen voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen
Pestprotocol Floris Radewijnszschool. Dit PESTPROTOCOL heeft als doel: Alle kinderen moeten zich in hun basisschoolperiode veilig kunnen voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen Door regels en
Nadere informatiePestprotocol. De Triangel
Pestprotocol De Triangel 1 Inleiding Pesten is een groot probleem, dat op alle scholen voorkomt. Ook op de Triangel krijgen we te maken met pestsituaties. In dit protocol staat beschreven wat wij doen
Nadere informatiePlagen is niet hetzelfde als pesten. De verschillen zou je zo kunnen aangeven:
Pestprotocol Openbare Jenaplan school Kruidenhoek 1. Plagen of pesten? Plagen is niet hetzelfde als pesten. De verschillen zou je zo kunnen aangeven: Plagen Gelijkwaardigheid Wisselend slachtofferschap
Nadere informatieINLEIDING voorwaarden Definitie Vormen van pesten
PESTPROTOCOL INLEIDING Pesten komt helaas op iedere school voor, ook bij ons. Het is een probleem dat wij onder ogen zien en op onze school serieus aanpakken. Daar zijn wel enkele voorwaarden aan verbonden:
Nadere informatiePESTPROTOCOL DE BOOG. Koudenhovenseweg Zuid 202 5641 AC Eindhoven T: 040-2811760 E: deboog@skpo.nl
PESTPROTOCOL DE BOOG Pestprotocol De Boog Dit pestprotocol heeft als doel voor De Boog: Alle kinderen moeten zich op school veilig kunnen voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen. Door regels
Nadere informatieOmgangsprotocol 2015-2016. Hanetangerweg 1 Ter Apel 0599-582732 www.hgerardus@fidarda.nl hgerardus@fidarda.nl
Omgangsprotocol 2015-2016 Hanetangerweg 1 Ter Apel 0599-582732 www.hgerardus@fidarda.nl hgerardus@fidarda.nl Waarom een omgangsprotocol? Het omgangsprotocol is opgesteld met als doel: Alle kinderen voelen
Nadere informatie1. Voorwaarden voor het aanpakken van pesten.
Protocol pesten 1 Voorwoord Pesten is een probleem dat in alle geledingen van de maatschappij voorkomt. Pesten komt helaas op iedere school voor, ook bij ons. Het is een probleem dat wij onder ogen zien
Nadere informatiePestprotocol Theo Thijssenschool Waddinxveen
Pestprotocol Theo Thijssenschool Waddinxveen 1. Plagen en pesten Het verschil tussen plagen en pesten is duidelijk aan te geven. Bij plagen is sprake van incidenten. Pesten gebeurt systematisch. Een definitie
Nadere informatiePestprotocol Prakticon
Pestprotocol Prakticon Pesten op school Hoe ga je er mee om? Pesten komt helaas op iedere school voor, ook bij ons. Het is een probleem dat wij onder ogen zien en op onze school serieus aan willen pakken.
Nadere informatieOBS De Vogels Jac.P. Thijsselaan 69 2341 PM Oegstgeest. PESTPROTOCOL De Vogels
OBS De Vogels Jac.P. Thijsselaan 69 2341 PM Oegstgeest PESTPROTOCOL De Vogels We willen graag dat alle kinderen op De Vogels zich in hun basisschoolperiode veilig voelen, zodat zij zich optimaal kunnen
Nadere informatieProtocol. Pestprotocol
Pestprotocol Algemeen Dit pestprotocol heeft als doel: Alle kinderen moeten zich in hun basisschoolperiode veilig kunnen voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen. Door regels en afspraken zichtbaar
Nadere informatieAlle kinderen moeten zich in hun basisschoolperiode veilig kunnen voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen
Pestprotocol Floris Radewijnszschool. Dit PESTPROTOCOL heeft als doel: Alle kinderen moeten zich in hun basisschoolperiode veilig kunnen voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen Door regels en
Nadere informatieAlle kinderen mogen zich in hun basisschoolperiode veilig voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen
Pestprotocol De Dijsselbloem 2014-2015 Alle kinderen mogen zich in hun basisschoolperiode veilig voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen Hoe ga je met pesten om? Pesten komt helaas op iedere
Nadere informatiePestprotocol OBS Prinses Marijke
Pestprotocol OBS Prinses Marijke Pesten is een probleem dat in alle geledingen van de maatschappij voorkomt. Pesten komt helaas op iedere school voor, ook bij ons. Het is een probleem dat wij onder ogen
Nadere informatiePESTPROTOCOL OBS DE BONGERD. Pestprotocol obs de Bongerd
PESTPROTOCOL OBS DE BONGERD Pestprotocol obs de Bongerd Pesten is een probleem dat in alle geledingen van de maatschappij voorkomt. Pesten komt helaas op iedere school voor, ook bij ons. Het is een probleem
Nadere informatieAnti-pestbeleid Adriaan Roland Holstschool
Anti-pestbeleid Adriaan Roland Holstschool Doel. Allereerst pestgedrag verminderen en terugdringen en zoveel mogelijk voorkomen door het vastleggen van beleid en afspraken over het omgaan met pesten. Een
Nadere informatiePestprotocol basisschool Eben-Haëzer
Pestprotocol basisschool Eben-Haëzer 1.Plagen of pesten? Plagen is niet hetzelfde als pesten. De verschillen zou je zo kunnen aangeven: Plagen af en toe wisselend slachtofferschap humoristisch gelijkwaardigheid
Nadere informatiePestprotocol OBS Piet Mondriaan
Pestprotocol OBS Piet Mondriaan 1.Plagen of pesten? Plagen is niet hetzelfde als pesten. De verschillen zou je zo kunnen aangeven: Plagen gelijkwaardigheid Wisselend slachtofferschap humoristisch Af en
Nadere informatiePESTPROTOCOL. Fellenoord
PESTPROTOCOL Fellenoord Pestprotocol Fellenoord Verantwoording: Alle kinderen moeten zich op school veilig kunnen voelen, waardoor zij zich optimaal kunnen ontwikkelen. Door regels en afspraken zichtbaar
Nadere informatiePestprotocol Jenaplanschool De Regenboog
Pestprotocol Jenaplanschool De Regenboog Pesten is niet hetzelfde als plagen. Pesten is het systematisch uitoefenen van psychische en/of fysieke mishandeling door een leerling of een groep leerlingen van
Nadere informatieBURG. DE RUITERSCHOOL
BURG. DE RUITERSCHOOL Pestprotocol Een samenvatting van dit protocol hangt zichtbaar in de school. Dit protocol is vastgesteld op 14 maart 2013 Vastgesteld door team Burg. De Ruiterschool: 4 maart 2013
Nadere informatiePestprotocol. 2. Doel pestprotocol
Pestprotocol 1.Plagen of pesten Een definitie van pesten luidt als volgt: Pesten is het systematisch uitoefenen van psychische en/of fysieke mishandeling door een leerling of een groep leerlingen van één
Nadere informatiePestprotocol. Pestprotocol CBS De Hoeksteen
Pestprotocol Dit is het pestprotocol van Basisschool De Hoeksteen. In dit protocol kunt u lezen hoe wij pesten proberen te voorkomen en hoe pesten aan te pakken. Er is een verschil tussen (digitaal) pesten
Nadere informatiePESTPROTOCOL DE SCHELP
PESTPROTOCOL DE SCHELP Pestprotocol De Schelp Dit pestprotocol heeft als doel voor de De Schelp: Alle kinderen moeten zich op school veilig kunnen voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen. Door
Nadere informatieBasisschool Rehoboth
Pestprotocol Basisschool Rehoboth Dit is het pestprotocol van Basisschool Rehoboth. In dit protocol kunt u lezen hoe wij pesten proberen te voorkomen en hoe wij ermee om gaan. Er is een verschil tussen
Nadere informatiePestprotocol ICBS de Tweemaster, Naarden
Inleiding: Hoe gaan we om met pesten en agressief gedrag? Wij beseffen dat het klimaat van de school grote invloed heeft op de ontwikkeling van het kind. Wij stellen daarom een vriendelijk en veilig klimaat
Nadere informatiePestprotocol. Plagen en pesten. Pesten op school, hoe gaan we er mee om?
Pesten op school, hoe gaan we er mee om? Pesten komt helaas op iedere school voor, ook bij ons. Het is een probleem dat wij onder ogen willen zien en op onze school serieus willen aanpakken. Plagen en
Nadere informatie2. Zowel de school in zijn geheel als iedere leerkracht afzonderlijk probeert pesten te voorkomen.
PESTPROTOCOL. Inleiding Pesten kan ernstige gevolgen hebben voor de betrokken kinderen en de sfeer in de groep. De vervulling van de basisbehoeften van kinderen wordt erdoor bedreigd: de school is voor
Nadere informatiePestprotocol Mei 2014
Pestprotocol Mei 2014 Inhoudsopgave Mei 2014... 1 Inleiding... 3 Doel van dit pestprotocol... 4 Waarom een pestprotocol?... 4 Wat wordt verstaan onder pesten?... 4 Hoe gaan wij op de Bakelgeert met pesten
Nadere informatiePestprotocol Rietslenke.
Pestprotocol Rietslenke. Dit PESTPROTOCOL heeft als doel: Alle kinderen moeten zich in hun basisschoolperiode veilig kunnen voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen Door regels en afspraken zichtbaar
Nadere informatieProtocol Pesten. Herenoord JJ Rotterdam - T
Protocol Pesten Inhoudsopgave Inleiding... Doel van het pestprotocol... Pesten op school... Wat is pesten?... Hoe gaan wij op de CBS Beatrix met pesten om?... Belangrijke regels bij het hanteren van het
Nadere informatiePestprotocol Deventerleerschool
2015 Pestprotocol Deventerleerschool 06TU Deventer Leerschool 30-6-2015 Pesten Pesten is een probleem dat in alle geledingen van de maatschappij voorkomt. Pesten komt helaas op iedere school voor, ook
Nadere informatiePestprotocol Dalton basisschool. 1. Plagen of pesten? Plagen is niet hetzelfde als pesten. De verschillen kun je zo aangeven:
Pestprotocol Dalton basisschool 1. Plagen of pesten? Plagen is niet hetzelfde als pesten. De verschillen kun je zo aangeven: Plagen Pesten Gelijkwaardigheid Machtsverschil Wisselend slachtofferschap. Hetzelfde
Nadere informatieDit protocol beschrijft de manier waarop we als Montessorischool Bilthoven omgaan met pestproblemen.
PESTPROTOCOL MONTESSORISCHOOL BILTHOVEN 1. Uitgangspunten Dit protocol beschrijft de manier waarop we als Montessorischool Bilthoven omgaan met pestproblemen. We hanteren de volgende definitie van pesten:
Nadere informatiePESTPROTOCOL CBS De Borgh
PESTPROTOCOL CBS De Borgh Doel van dit pestprotocol: -Dat alle kinderen zich in hun basisschoolperiode vrij en veilig kunnen voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen. -Door regels en afspraken
Nadere informatiePESTPROTOCOL. Pestprotocol BS. St. Lambertus Zonnehof 2, 5721 AZ 0493-670068 @: info@.stlambertus@prodas.nl W : www.stlambertus.nl
PESTPROTOCOL 1. Pesten Een definitie van pesten op school luidt als volgt: Pesten is het systematisch uitoefenen van psychische en/of fysieke mishandeling door een leerling of een groep leerlingen van
Nadere informatiePestprotocol obs De Meerwaarde
1 Pestprotocol obs De Meerwaarde Dit pestprotocol heeft als doel: Alle kinderen mogen zich in hun basisschoolperiode veilig voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen. Door regels en afspraken
Nadere informatieApril Anti pestbeleid met protocol
April 2013 Anti pestbeleid met protocol Inhoudsopgave 1. Visie van de school... 3 Waarom een anti pestprotocol... 3 2. Wat is pesten... 4 2.1. Wat is pesten?... 4 2.2. Definitie van pesten... 4 3. Stroomschema
Nadere informatie3. Als pesten optreedt, moeten leerkrachten dat kunnen signaleren en vervolgens duidelijk stelling nemen.
Pesten is een probleem dat in alle geledingen van de maatschappij voorkomt. Pesten komt helaas op iedere school voor, ook bij ons. Het is een probleem dat wij onder ogen zien en op onze school serieus
Nadere informatiePestprotocol SBO De Lings
Pestprotocol SBO De Lings Dit PESTPROTOCOL heeft als doel: Alle kinderen moeten zich in hun Lings-periode veilig kunnen voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen en het gevoel hebben dat ook zij
Nadere informatiePestprotocol de Esdoorn
Pestprotocol de Esdoorn Dit PESTPROTOCOL heeft als doel: Alle kinderen moeten zich in hun basisschoolperiode veilig kunnen voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen November 2009 Door regels en
Nadere informatieIedereen is hier oké!
INLEIDING PESTPROTOCOL Iedereen is hier oké! alle kinderen moeten zich in onze basisschool veilig voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen. door regels en afspraken zichtbaar te maken kunnen
Nadere informatiePestprotocol. Antoniusschool
Pestprotocol Antoniusschool 1 Inhoudsopgave Voorwoord Pestprotocol Antoniusschool... 2 Hoofdstuk 1 Pesten op school... 3 Signalen van pesterijen kunnen o.a. zijn:... 3 De regels van het gedragsprotocol
Nadere informatiePestprotocol Burg. W.A. Storkschool
Pestprotocol Burg. W.A. Storkschool Pesten op school Hoe ga je er mee om? Wat verstaan wij onder pesten? Pesten is een ongewenste systematische, psychologische, fysieke of seksuele handeling door een leerling
Nadere informatieBij pesten zijn er altijd 5 partijen: de pester, het slachtoffer, de grote zwijgende groep, de leerkrachten en de ouders.
Versie nov. 2012 Pestprotocol. Inclusief regels en afspraken binnen de school. Wat is pesten? Pesten betekent iemand op een gemene manier lastig vallen: bewust iemand kwetsen of kleineren. Het gebeurt
Nadere informatiePESTPROTOCOL. Is meestal te verdragen, maar kan ook kwetsend zijn. Is negatief en altijd kwetsend bedoeld
Basisschool De Rijdtmeersen Kasteelstraat 32 9660 Brakel PESTPROTOCOL Dit pestprotocol heeft als doel, alle kinderen zich veilig te laten voelen op onze school zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen.
Nadere informatiePlagen is niet hetzelfde als pesten. De verschillen zou je zo kunnen aangeven:
Pestprotocol 1.Doel pestprotocol basisschool CBS De Bron Dit pestprotocol heeft als doel om alle kinderen zich bij ons op school veilig te laten voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen. Door
Nadere informatiePlagen is niet hetzelfde als pesten. De verschillen zou je zo kunnen aangeven:
Pestprotocol basisschool De Regenboog 1.Plagen of pesten? Plagen is niet hetzelfde als pesten. De verschillen zou je zo kunnen aangeven: Plagen gelijkwaardigheid wisselend slachtofferschap humoristisch
Nadere informatieGedragsprotocol ; OBS t Zwanenest, Schagerbrug
Gedragsprotocol ; OBS t Zwanenest, Schagerbrug 1. Uitgangspunten Dit protocol beschrijft de manier waarop we omgaan met ongewenst gedrag en de problemen die hierbij kunnen ontstaan. Eén van de problemen
Nadere informatieProtocol Pesten. Pesten is niet hetzelfde als plagen. Bij plagen zijn de machtsverhoudingen gelijk.
Jenaplanschool de Driesprong Meester Gerritsweg 5 8347 JP Eesveen tel: 0521-577245 Email: directie@obsdriesprong.nl Protocol Pesten Hoofdstuk 1. Wat is pesten? Pesten op school: Hoe ga je er mee om? Pesten
Nadere informatiePestprotocol O.B.S. Giessen-Oudekerk
Pestprotocol O.B.S. Giessen-Oudekerk Pesten op school. Hoe ga je er mee om? Pesten komt helaas op iedere school voor, ook bij ons. Het is een probleem dat wij onder ogen zien en op onze school serieus
Nadere informatiePestprotocol vv Dongen
Pestprotocol vv Dongen Algemeen VV Dongen wil haar jeugdleden een omgeving bieden, waarin zij zich op een prettige en positieve wijze kunnen ontwikkelen. Pesten verstoort dat en helaas gebeurt dat overal.
Nadere informatiePestprotocol PCBS Willem van Oranje
Pestprotocol PCBS Willem van Oranje Dit PESTPROTOCOL heeft als doel: Alle kinderen moeten zich in hun basisschoolperiode veilig kunnen voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen Door regels en
Nadere informatieANTI-PESTPROTOCOL. Onderwerp Anti-pestprotocol Aan Alle medewerkers Van Directie Datum Pagina 0 van 5
ANTI-PESTPROTOCOL Onderwerp Anti-pestprotocol Aan Alle medewerkers Van Directie Datum 01-03-2017 0 van 5 INHOUDSOPGAVE 1. VOORWOORD... 2 2. ANTI-PESTPROTOCOL... 3 2.1. Pesten op school... 3 2.2. Algemene
Nadere informatiePestprotocol Basisschool De Zuidstroom
Dit pestprotocol heeft als doel: Pestprotocol Basisschool De Zuidstroom Alle kinderen moeten zich in hun basisschoolperiode veilig kunnen voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen. Het team van
Nadere informatieHet Nationaal Onderwijsprotocol tegen Pesten
Bijlage 5 Het Nationaal Onderwijsprotocol tegen Pesten Het Nationaal onderwijsprotocol tegen Pesten beoogt via samenwerking het probleem van het pestgedrag bij kinderen aan te pakken en daarmee het geluk,
Nadere informatiePestprotocol OBS Het Klokhuis
Pestprotocol OBS Het Klokhuis Op OBS Het Klokhuis vinden wij het belangrijk om kinderen een veilig pedagogisch klimaat te bieden, waarin zij zich harmonieus en op een prettige en positieve wijze kunnen
Nadere informatieOp het Palet hanteert en aanvaardt iedereen de drie uitgangspunten van het Moreel Kompas:
Op het Palet voelt ieder kind, iedere medewerker en iedere ouder zich veilig. Op het Palet hanteert en aanvaardt iedereen de drie uitgangspunten van het Moreel Kompas: Je zorgt goed voor jezelf Je zorgt
Nadere informatieAlle kinderen moeten zich in hun basisschoolperiode veilig kunnen voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen
Het doel van het pestprotocol is: Alle kinderen moeten zich in hun basisschoolperiode veilig kunnen voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen Door regels en afspraken zichtbaar te maken kunnen
Nadere informatiePlagen is niet hetzelfde als pesten. De verschillen zou je zo kunnen aangeven:
OBS ELCKERLYC Rembrandt van Rijnsingel 19 2371 RE Roelofarendsveen Telefoon: 0713312735 Email: de.elckerlyc@ssba.net www.obselckerlyc.nl Anti-Pestprotocol basisschool Elckerlyc 1.Plagen of pesten? Plagen
Nadere informatiePesten komt helaas op iedere school voor, ook bij ons. Het is een probleem dat wij onder ogen zien en op onze school serieus aan willen pakken.
& het pestprotocol Pesten komt helaas op iedere school voor, ook bij ons. Het is een probleem dat wij onder ogen zien en op onze school serieus aan willen pakken. Een pestproject of de lessen over pesten
Nadere informatieGEDRAGSPROTOCOL. (anti pestgedrag) Basisschool De Boomgaard Dieren
GEDRAGSPROTOCOL (anti pestgedrag) Basisschool De Boomgaard Dieren Mei 2010 1 Gedragsprotocol de Boomgaard Pesten in school, hoe ga je er mee om? Pesten komt helaas op iedere school voor, ook bij ons. Het
Nadere informatieAnti- pestprotocol basisschool De Crayenester
Crayenestersingel 37 2102 AN Heemstede (023) 5474147 www.crayenester.nl info@crayenester.nl Anti- pestprotocol basisschool De Crayenester 1 Plagen of pesten? Plagen is niet hetzelfde als pesten. De verschillen
Nadere informatieAls pesten optreedt, moeten leerkrachten (in samenwerking met de ouders) dat kunnen signaleren en duidelijk stelling nemen
Pest protocol Albert Schweitzerschool Pesten op school Hoe ga je er mee om? Pesten komt helaas op iedere school voor, ook bij ons. Het is een probleem dat wij onder ogen zien en op onze school serieus
Nadere informatiePestprotocol. Basisschool St. Maarten. Halsteren
Pestprotocol Basisschool St. Maarten Halsteren Versie december 2011 1 Pesten is een probleem dat in alle geledingen van de maatschappij voorkomt. Pesten komt helaas op iedere school voor, ook bij ons.
Nadere informatiePestprotocol. cbs Johan Friso te Dordrecht
Pestprotocol cbs Johan Friso te Dordrecht Dordrecht, oktober 2014 Inhoud 1. Inleiding... 3 1.1 Doel... 3 1.2 Voorwaarden... 3 1.3 Het probleem dat pesten heet... 3 2. Pesten, wat is dat?... 4 2.1 Hoe gaan
Nadere informatieDe piek van het pesten ligt tussen 10 en 14 jaar, maar ook in lagere en hogere groepen wordt gepest.
PESTPROTOCOL Pesten komt helaas op iedere school voor> Het is een probleem dat we onder ogen zien en op onze school serieus aanpakken. De manier waarop dat gebeurt, wordt beschreven in dit protocol. Het
Nadere informatie1 Voorwoord. Beste ouders. Beste leerlingen
1 Voorwoord Beste ouders Beste leerlingen Dit is het antipestplan van WICO campus Sint-Jozef. Het draaiboek pesten is geschreven voor de leerlingen, ouders en medewerkers van de school. Het geeft het beleid
Nadere informatiePestprotocol van Nehalennia
Pestprotocol van Nehalennia Verklaring De ondertekenaars van dit protocol verklaren het volgende: 1. Op Nederlandse scholen is pesten een wezenlijk en groot probleem. Uit onderzoek blijkt dat één op de
Nadere informatiePlagen mag wel, pesten niet. Wanneer is het nog plagen en wanneer wordt het pesten? Het is plagen wanneer:
Pestprotocol Basisschool St. Martinus Dit pestprotocol heeft als doel: Alle kinderen moeten zich in hun basisschoolperiode veilig voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen. Door regels en afspraken
Nadere informatiePestprotocol basisschool De Kerneel Het fundament voor een veilige school
Basisschool De Kerneel Speelhuijs 4 6031 HR Nederweert Telefoon 0495-631560 info@kerneel.nl www.kerneel.nl Pestprotocol basisschool De Kerneel Het fundament voor een veilige school 1. Visie en doel Op
Nadere informatiePestprotocol PCBS Regenboog
PCBS Regenboog Pestprotocol PCBS Regenboog PCBS Regenboog is één van de scholen van www.vcodekring.nl ALGEMENE GEGEVENS School Naam van de school: Richting: Adres: Telefoon: Postcode en plaatsnaam: Christelijke
Nadere informatiePestprotocol De Tandem
Pestprotocol De Tandem Inleiding Op De Tandem wordt gewerkt met de methode Leefstijl. Een methode voor de sociaal-emotionele ontwikkeling van de leerlingen. In de methode ontwikkelen leerlingen opbouwend
Nadere informatieAls pesten optreedt, moeten leerkrachten (in samenwerking met de ouders) dat kunnen signaleren en duidelijk stelling nemen.
Pestprotocol o.b.s. Piet de Springer 2017/2018 Pesten komt helaas op iedere school voor, ook bij ons. Het is een probleem dat wij onder ogen zien en op onze school serieus aan willen pakken. Daar zijn
Nadere informatiePestprotocol. Definitieve versie 29 juni
Pestprotocol Algemeen Het klimaat en de sfeer van de school zijn van grote invloed op de ontwikkeling van het kind. Wij stellen daarom een vriendelijk en veilig klimaat met orde en regelmaat op prijs.
Nadere informatiePestprotocol Maria Bernadette
Afspraken 1. Doe alleen iets bij een ander kind, wat jezelf ook prettig zou vinden. 2. Kom alleen aan een ander als de ander dat ook goed vindt. 3. We gebruiken geen scheldwoorden of andere rare namen.
Nadere informatieP e s t p r o t o c o l
P e s t p r o t o c o l Doel van dit pestprotocol: Alle kinderen mogen zich in hun basisschoolperiode veilig voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen Door regels en afspraken zichtbaar te maken
Nadere informatiePestprotocol. 1.Plagen of pesten? (Zie ook toelichtende tekst: De grens tussen plagen en pesten)
Pestprotocol 1.Plagen of pesten? (Zie ook toelichtende tekst: De grens tussen plagen en pesten) Plagen is niet hetzelfde als pesten. De verschillen zou je zo kunnen aangeven: Plagen gelijkwaardigheid wisselend
Nadere informatieAlle kinderen moeten zich in hun basisschoolperiode veilig kunnen voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen
Pestprotocol PCOH De Veenbrug Dit pestprotocol heeft als doel: Alle kinderen moeten zich in hun basisschoolperiode veilig kunnen voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen Door regels en afspraken
Nadere informatiePestprotocol. basisschool Het Middelpunt
Pestprotocol basisschool Het Middelpunt 1 INHOUDSOPGAVE: Doel pestprotocol pagina 3 Voorwaarden pagina 4 Het probleem dat pesten heet: pagina 5 Hoe willen we daar mee omgaan? Signalen van pestgedrag Omgaan
Nadere informatieDAT KINDEREN EEN ANDER PLAGEN IS HEEL GEWOON, MAAR BIJ PESTEN IS ER EEN SLACHTOFFER WAAROVER EEN KIND OFMEER KINDEREN DE BAAS SPELEN.
Anti-pestprotocol DAT KINDEREN EEN ANDER PLAGEN IS HEEL GEWOON, MAAR BIJ PESTEN IS ER EEN SLACHTOFFER WAAROVER EEN KIND OFMEER KINDEREN DE BAAS SPELEN. De school heeft als het om pesten gaat wel een inspanningsverplichting,
Nadere informatiePestprotocol April 2015
Pestprotocol April 2015 1. Doel pestprotocol basisschool De Kinderhof Dit pestprotocol heeft als doel om alle leerlingen zich bij ons op school veilig te laten voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen.
Nadere informatieHet pestprotocol van de PCBO De Diamant
Het pestprotocol van de PCBO De Diamant Wat is de inhoud van het pestprotocol? Het pestprotocol is een verklaring van de vertegenwoordigers van de school, de ouders en de kinderen waarin is vastgelegd
Nadere informatiePestprotocol OBS De Wildschut. Pesten is geen spelletje
Pestprotocol OBS De Wildschut Pesten is geen spelletje Versie 01-08-2012 1.Plagen of pesten? Plagen is niet hetzelfde als pesten. De verschillen zou je zo kunnen aangeven: Plagen Gelijkwaardigheid Wisselend
Nadere informatieInleiding Pesten hoe ga je er mee om blz. 2 1 Wat verstaan wij onder (digitaal) pesten blz. 3
PESTPROTOCOL Inhoudsopgave Inleiding Pesten hoe ga je er mee om blz. 2 1 Wat verstaan wij onder (digitaal) pesten blz. 3 1.1 Kenmerken van pesten 1.2 Digitaal pesten 1.3 Oorzaken van pestgedrag 2 Signalen
Nadere informatiePestprotocol Eerste Leidse Schoolvereniging
Pestprotocol Eerste Leidse Schoolvereniging Inhoud 1. Inleiding a. Uitgangspunt b. Wat is pesten? 2. Schoolregels en afspraken 3. Pestgedrag op school a. Pestgedrag voorkomen b. Pestgedrag snel signaleren
Nadere informatiePestprotocol Bs. St. Jozef
Pestprotocol Bs. St. Jozef Doel van het protocol: Alle kinderen dienen zich in hun basisschoolperiode veilig te voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen Door regels en afspraken zichtbaar te
Nadere informatieAnti-pestprotocol. We werken samen aan een goede sfeer op school. Catharinaschool Wellerlooi
Anti-pestprotocol We werken samen aan een goede sfeer op school Catharinaschool Wellerlooi Inleiding De Catharinaschool wil haar kinderen een veilig pedagogisch klimaat bieden. Wij streven ernaar dat de
Nadere informatieIedereen is hier oké!
PESTPROTOCOL Iedereen is hier oké! DOEL VAN HET ANTI-PESTBELEID? alle kinderen moeten zich in onze basisschool veilig voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen. door regels en afspraken zichtbaar
Nadere informatiePROTOCOL TEGEN PESTEN
PROTOCOL TEGEN PESTEN Pesten komt helaas op iedere school voor, ook bij ons. Het is een probleem dat wij onder ogen zien en op onze school serieus aan willen pakken. Het probleem dat pesten heet: De piek
Nadere informatiePesten op school Hoe gaan we hiermee om?
Pesten op school Hoe gaan we hiermee om? Dit protocol heeft als doel het probleem van pestgedrag te voorkomen en zo nodig aan te pakken. VOORWAARDEN -Pesten moet als probleem worden gezien door alle direct
Nadere informatie