Monkey Business Verjaardagskalender met prachtige fotografie en bekende nederlanders DO GOOD SAVE ME

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Monkey Business Verjaardagskalender met prachtige fotografie en bekende nederlanders DO GOOD SAVE ME"

Transcriptie

1 Monkey Business Verjaardagskalender met prachtige fotografie en bekende nederlanders DO GOOD SAVE ME Met tips van: Edgar Wurfbain, Viviënne van den Assem, Antonie Kamerling, Froukje de Both, Tanja Jess, Wendy van Dijk, Yolanthe Cabau van Kasbergen, Aram van de Rest, Froukje Jansen, Charly Luske, Katja Schuurman en Chris Zegers. 0 Monkey Business. Voor informatie en donateurs ga naar: MBU0_0_KALENDER.indd --0 0::

2 Stichting Monkey Business is een stichting die zich inzet voor de bescherming van de orang oetan. Orang oetans kwamen ooit in het grootste gedeelte van Zuidoost Azië voor. Helaas is dit nu beperkt tot slechts twee eilanden, Borneo en Sumatra. De orang oetan wordt met uitsterven bedreigd door de verwoesting van zijn leefomgeving, het tropische regenwoud. De bossen van Azië worden met grote snelheden gekapt en afgebrand om plaats te maken voor landbouwgronden en palmolieplantages. De stukken regenwoud die overblijven zijn klein en gefragmenteerd, waardoor de orang oetan een makkelijk slachtoffer is voor jagers en stropers. De volwassen dieren worden gedood en mocht een vrouwtjes orang oetan een kleintje bij zich dragen dan wordt het dier voor veel geld verkocht en als huisdier gehouden onder erbarmelijke omstandigheden. Om te voorkomen dat deze prachtige mensaap - die voor.% genetisch gelijk is aan de mens uitsterft, zijn er op Borneo en Sumatra verschillende rehabilitatieprojecten opgezet om orang oetans die als huisdier gehouden zijn weer terug te plaatsen in de natuur. Grote gebieden worden aangesteld als reservaat om deze dieren bescherming te bieden en het regenwoud veilig te stellen voor de toekomst. Maar er valt niets veilig te stellen als we niet snel iets veranderen aan onze manier van leven! Grootschalige productieprocessen draaien dag en nacht om ons in onze behoeften te voorzien. Dit gaat vaak gepaard met veel energieverbruik, uitstoot van broeikasgassen, vergiftiging van rivieren en zeeën met afvalwater, gebruik van gevaarlijke chemicaliën en misbruik van miljoenen dieren. Voor de orang oetan en vele andere dieren is geen ruimte in een door milieuvervuiling geteisterde wereld. Dit vinden de meeste mensen vreselijk, maar het is nog niet te laat, je kunt hier zelf wat aan doen! Door bewuste keuzes te maken over welke producten je in de winkel koopt en van welke diensten je gebruikt maakt kun je heel veel doen om een betere leefomgeving te creëren voor mens en dier. Denk bijvoorbeeld aan de keuze voor FSC hout en biologisch vlees of het compenseren van je CO uitstoot als je op vakantie gaat. In deze kalender vind je naast prachtige foto s van de orang oetan, elke maand een tip over wat je kunt doen voor een beter milieu. Zo kunnen we met elkaar werken aan een toekomst voor de orang oetan. Kun je geen genoeg krijgen van onze praktische milieutips? Kijk dan op www. saveme.nl voor nog meer tips en links van duurzame organisaties. MBU0_0_KALENDER.indd --0 0::

3 Fact: Per minuut wordt er hectare tropisch regenwoud gekapt. Ongeveer tachtig procent van het tropische hardhout dat NL binnenkomt, is illegaal of destructief gekapt. De orang oetan heeft inmiddels 0 % van zijn leefomgeving verloren aan houtkap. Chris Zegers: Je kunt zorgen dat het hardhout dat je in NL koopt afkomstig is van bossen die op een verantwoorde manier beheerd worden. Dit hout kun je herkennen aan het FSC keurmerk. 0 0 januari photo & Perry van Duijnhoven 0 DO GOOD-SAVE ME campagne van Stichting Monkey Business - support us: MBU0_0_KALENDER.indd --0 0:0:

4 Fact: Tot voorkort waren de inwoners van Tangkahan, een prachtig klein dorpje in het tropische woud van Sumatra, genoodzaakt hun geld te verdienen met houtkap. Door de ontwikkeling van community based tourism heeft de lokale bevolking een nieuwe inkomstenbron, waarbij ze een stuk bewuster en zorgzamer omgaan met de enorme waarde van dit pure stuk natuur. Duurzaam toerisme stimuleert werkgelegenheid terwijl het tegelijkertijd onbevangen houtkap bestrijdt. Bron: Fairgroundsessions Froukje Jansen: Er zijn veel reisorganisaties die met hun reizen rekening houden met de natuur en het milieu. Zo boek je een reis die een minimale impact op de natuur heeft, bewustwording creëert en een educatieve waarde heeft. 0 februari photo & Jose Florez 0 DO GOOD-SAVE ME campagne van Stichting Monkey Business - support us: MBU0_0_KALENDER.indd --0 0:0:

5 Fact: Als het huidige tempo van houtkap en handel in baby orang oetans wordt doorgezet, dan leven er binnen enkele jaren meer orang oetans in opvangcentra dan in het wild. Bron: Wildlife Magazine Yolanthe Cabau van Kasbergen: In het jaar 0 zal twintig procent van de dier- en plantensoorten uitgestorven zijn - voor een groot deel als gevolg van de activiteiten van stropers die de toeristenindustrie van snuisterijen voorziet. Help mee om bedreigde diersoorten te beschermen. Koop geen souvenirs die gemaakt zijn van wilde dieren. Voor meer informatie over foute souvenirs, wetgeving en bedreigde diersoorten kijk op de campagnewebsite van het IFAW: Bron: IFAW 0 0 maart 0 DO GOOD-SAVE ME campagne van Stichting Monkey Business - support us: MBU0_0_KALENDER.indd --0 0:0:

6 Fact: Een auto stoot gemiddeld per jaar zo n ton Co uit. Dit fluctueert aanzienlijk door de soort auto die je kiest en je rijgedrag. Co draagt bij aan het broeikaseffect waarbij biologische processen worden doorbroken en overstromingen en uitdroging van gebieden het gevolg is. Dit zal uiteindelijk ook Ecosystemen in Azië verstoren. Bron: HIER Edgar Wurfbain: Heb je al eens gedacht aan de aanschaf van een hybride auto? Wist je dat je bandenspanning invloed heeft op de Co² uitstoot van je auto? Het nieuwe rijden heeft als doel energie-efficiënter aankoop- en rijgedrag te stimuleren. Er worden allerlei tips gegeven hoe je nog zuiniger kunt rijden. Voor meer informatie zie nieuwerijden.nl 0 0 april photo & Karl Ammann 0 DO GOOD-SAVE ME campagne van Stichting Monkey Business - support us: MBU0_0_KALENDER.indd --0 0:0:0

7 Fact: In de gangbare landbouw wordt gebruik gemaakt van chemische bestrijdingsmiddelen. Daarvan kunnen restanten op of in het uiteindelijke product aanwezig zijn. Het gebruik van bestrijdingsmiddelen is niet alleen schadelijk voor de consument, maar ook voor het milieu. Bron: Goede Waar & Co Charly Luske: Let bij het kopen van voedsel op het EKO keurmerk. Producten met dit keurmerk voldoen aan de Europese, wettelijk gestelde normen voor biologische producten en productiemethoden. 0 0 mei 0 DO GOOD-SAVE ME campagne van Stichting Monkey Business - support us: MBU0_0_KALENDER.indd --0 0:0:0

8 Fact: Als we op de huidige voet doorgaan zullen we in 0 twee extra wereldbollen nodig hebben om in al onze behoeften te voorzien. Voor de Orang Oetan is dan geen plaats meer. Bron: WNF Wendy van Dijk: Zet je apparaten niet op stand-by, ook dit kost energie want ook op de stand-by stand gebruiken apparaten nog steeds elektriciteit. 0 0 juni photo & Frans Lanting 0 DO GOOD-SAVE ME campagne van Stichting Monkey Business - support us: MBU0_0_KALENDER.indd --0 0:0:

9 Fact: Op dit moment zijn er nog maar 000 Orang Oetans op Sumatra. Wetenschappers geloven dat er over 0 jaar geen levensvatbare populaties Orang Oetans meer zijn. De grootste bedreigingen voor de Orang Oetan zijn de intensieve houtkap en de handel in jonge Orang Oetans door de lokale bevolking. Bron: Regina Frey, PanEco Tanja Jess: Als je op vakantie bent zorg dan dat je het geld besteed bij de lokale bevolking. Koop bijvoorbeeld je spullen op een markt en ga eten bij locale restaurantjes en straatstalletjes. Zo komt het geld dat je uitgeeft ten goede aan de welvaart van de lokale bevolking. Inkomsten via toerisme zorgen ervoor dat de lokale bevolking hun geld niet hoeft te verdienen met het verkopen van Orang Oetan baby s en het illegaal kappen van het regenwoud. Bron: juli 0 DO GOOD-SAVE ME campagne van Stichting Monkey Business - support us: MBU0_0_KALENDER.indd --0 0:0:

10 Fact: Het vliegtuig brengt je naar de mooiste plekken op aarde maar een retourtje naar Sumatra levert een CO uitstoot van.000 kilo dat het broeikaseffect versterkt. Op Sumatra moeten 0 bomen een jaar groeien om deze uitstoot weer op te nemen. Bron: GreenSeat en Trees For Travel Vivienne van den Assem: Met GreenSeat en Trees for Travel kan je de schadelijke uitstoot van je reis compenseren door aanplant en bescherming van bossen. Zo vlieg je dus klimaatneutraal. Kijk op of en compenseer je reizen. 0 0 augustus 0 DO GOOD-SAVE ME campagne van Stichting Monkey Business - support us: MBU0_0_KALENDER.indd :0:

11 Fact: Maar liefst driekwart van de groenten die wij eten is geïmporteerd, komt uit kassen of is industrieel bewerkt. Met verse seizoensgroenten van eigen bodem profiteert de aarde van een veel kleinere Mondiale Voetafdruk; zie Bron: De Kleine Aarde Antonie Kamerling: Eet seizoensgroenten, groenten uit het seizoen dat op natuurlijke wijze groeit, hoeft niet met een kas opgekweekt te worden. Dit scheelt energie en is natuurlijk ook nog veel lekkerder. 0 0 september photo & Jose Flores 0 DO GOOD-SAVE ME campagne van Stichting Monkey Business - support us: MBU0_0_KALENDER.indd --0 0:0:

12 Fact: Gloeien of sparen? Vervang zoveel mogelijk gloeilampen door spaarlampen! Waarom? Spaarlampen verbruiken vijf keer minder energie dan gloeilampen. Dat scheelt veel energie en dus CO-uitstoot. Stel dat alle huishoudens in Nederland hun gloeilampen zouden vervangen door spaarlampen. Dit zou een landelijke besparing opleveren van kg CO/jaar! Bron: Milieu Centraal Aram van de Rest: Een spaarlamp brandt langer en gebruikt minder energie dan een gewone lamp. Hij is wel duurder in aanschaf, maar omdat hij zolang meegaat haal je dat geld er zeker weer uit. Greenpeace werkt aan een campagne om er voor maart 0 miljoen extra spaarlampen bij te draaien in Nederland. Op geven vele bekende en onbekende Nederlanders het goede voorbeeld. Doe ook mee! Bron: Greenpeace 0 0 oktober 0 DO GOOD-SAVE ME campagne van Stichting Monkey Business - support us: MBU0_0_KALENDER.indd --0 0:0:

13 Fact: Palmolie wordt gewonnen uit de vruchten van de palm en het zit bijna in alle producten die wij consumeren. Grote palmolieplantages worden in Indonesië en Maleisië aangelegd om aan de enorme vraag naar palmolie te voldoen. In Borneo worden elke dag duizenden hectaren regenwoud gekapt of in brand gestoken om plaats te maken voor deze plantages. Verwacht wordt dat de vraag naar palmolie, ook als gevolg van de diesel productie, rond verdubbelt is. Duizenden Orang Oetans komen hierdoor in gevaar! Bron: Regina Frey, SOCP Froukje de Both: Verschillende organisaties zijn bezig om wereldwijd de palmolie plantages duurzaam te krijgen en er is hiervoor een commissie in het leven is geroepen, RSPO, Roundtable on Sustainable PalmOil, die criteria opgesteld voor duurzame palmolie. Er zijn nog geen producten verkrijgbaar gemaakt van duurzame palmolie, maar de website van Stichting Monkey Business, houdt je op de hoogte van veranderingen in deze situatie. Zodat je kunt kiezen voor duurzame palmolie zodra het in de winkels verschijnt. Bron: Stichting Monkey Business 0 0 november 0 DO GOOD-SAVE ME campagne van Stichting Monkey Business - support us: MBU0_0_KALENDER.indd --0 0:0:

14 Fact: Naast de Orang Oetan zijn er nog meer mensapen die in nood verkeren. Één van de grondstoffen voor mobiele telefoons is coltan. Coltan is een metaal dat wordt gewonnen in Congo waar zich de laatst overgebleven leefgebieden van de gorilla bevinden. Coltan-bendes trekken deze gebieden in om coltan te zoeken en vernietigen hierbij het gebied zelf, maar ook de dieren die er leven. De gorilla en zijn leefomgeving wordt hier ernstig door bedreigd. Bron: Stichting AAP Katja Schuurman: Je kunt het leefgebied van de gorilla beschermen door je mobiele telefoon te recyclen. Door recycling van mobiele telefoons, werken we mee aan het reduceren van de winning van coltan en hopelijk wordt zo het leefgebied van de gorilla gespaard. Je kunt je oude mobiele telefoons inleveren voor Stichting AAP, opvangcentrum voor uitheemse zoogdieren. Kijk op www. aap.nl voor meer informatie over deze actie. 0 0 december 0 DO GOOD-SAVE ME campagne van Stichting Monkey Business - support us: MBU0_0_KALENDER.indd --0 0:0:0

15 Deze kalender kwam tot stand in samenwerking met Drukkleur PMS Opbouw in CMYK: C00 M Y0 K Deze kalender is mede mogelijk gemaakt door: Veldsvorm, Amsterdam en X-Fact webdesign Drukkerij Lutkie, Binderij Blaak, BührmannUbbens, Druk: Lutkie Cranenburg. Papier: 0 grams lives gloss houtvrij mat gesatineerd machinegestreken papier % FSC (SGS-COC-) en % recycled (% postconsumer, 0% preconsumer) dat beschikbaar is gesteld door BührmannUbbens. Spiraalbinding: Binderij Blaak. Realisatie: Sandor Nieuwenhuijs, Veldsvorm en Peter Tak, X-Fact webdesign. Samenstelling: Marieke Majoor en Masha Trommel, Monkey Business. >>BN ers gefotografeerd door: Yolanthe Cabau van Kasbergen>Wilberto van de Boogaard, Edgar Wurfbain>Anoek van Nunen, Charly Luske>Roy Beusker, Antonie Kamerling>markuyl.nl Aram van de Rest>Michel Porro Photography- Katja Schuurman>Anne Timmer. MBU0_0_KALENDER.indd Meer informatie over deze organisaties kun je vinden op; Speciale dank gaat uit naar de wildlife fotografen: Karl Ammann, Perry van Duijnhoven, Jose Florez Frans Lanting, Chris Weston >>Speciale dank gaat uit naar de wildlife fotografen: Perry van Duijnhoven, Jose Florez, Chris Weston/Natural Photographic, Karl Ammann, Frans Lanting Photography :0:0

16 Fact: Per minuut wordt er hectare tropisch regenwoud gekapt. Ongeveer tachtig procent van het tropische hardhout dat nl binnenkomt, is illegaal of destructief gekapt. De orang oetan heeft inmiddels 0 % van zijn leefomgeving verloren aan houtkap. Fact: Tot voorkort waren de inwoners van Tangkahan, een prachtig klein dorpje in het tropische woud van Sumatra, genoodzaakt hun geld te verdienen met houtkap. Door de ontwikkeling van community based tourism heeft de lokale bevolking een nieuwe inkomstenbron, waarbij ze een stuk bewuster en zorgzamer omgaan met de enorme waarde van dit pure stuk natuur. Duurzaam toerisme stimuleert werkgelegenheid terwijl het tegelijkertijd onbevangen houtkap bestrijdt. Fact: Als het huidige tempo van houtkap en handel in baby orang oetans wordt doorgezet, dan leven er binnen enkele jaren meer orang oetans in opvangcentra dan in het wild. Bron: Wildlife Magazine Bron: Fairgroundsessions Fact: Een auto stoot gemiddeld per jaar zo n ton Co uit. Dit fluctueert aanzienlijk door de soort auto die je kiest en je rijgedrag. Co draagt bij aan het broeikaseffect waarbij biologische processen worden doorbroken en overstromingen en uitdroging van gebieden het gevolg is. Dit zal uiteindelijk ook Ecosystemen in Azië verstoren. 0 DO GOOD-SAVE ME campagne van Stichting Monkey Business - support us: Fact: in de gangbare landbouw wordt gebruik gemaakt van chemische bestrijdingsmiddelen. Daarvan kunnen restanten op of in het uiteindelijke product aanwezig zijn. Het gebruik van bestrijdingsmiddelen is niet alleen schadelijk voor de consument, maar ook voor het milieu. Edgar Wurfbain: Heb je al eens gedacht aan de aanschaf van een hybride auto? Wist je dat je bandenspanning invloed heeft op de Co² uitstoot van je auto? Het nieuwe rijden heeft als doel energie-efficiënter aankoop- en rijgedrag te stimuleren. Er worden allerlei tips gegeven hoe je nog zuiniger kunt rijden. Voor meer informatie zie nieuwerijden.nl Charly Luske: Let bij het kopen van voedsel op het EKO keurmerk. Producten met dit keurmerk voldoen aan de Europese, wettelijk gestelde normen voor biologische producten en productiemethoden. APriL 0 0 DO GOOD-SAVE ME campagne van Stichting Monkey Business - support us: Fact: Op dit moment zijn er nog maar 000 Orang Oetans op Sumatra. Wetenschappers geloven dat er over 0 jaar geen levensvatbare populaties Orang Oetans meer zijn. De grootste bedreigingen voor de Orang Oetan zijn de intensieve houtkap en de handel in jonge Orang Oetans door de lokale bevolking. 0 0 DO GOOD-SAVE ME campagne van Stichting Monkey Business - support us: Fact: Als we op de huidige voet doorgaan zullen we in 0 twee extra wereldbollen nodig hebben om in al onze behoeften te voorzien. Voor de Orang Oetan is dan geen plaats meer. Bron: WnF Wendy van Dijk: Zet je apparaten niet op stand-by, ook dit kost energie want ook op de stand-by stand gebruiken apparaten nog steeds elektriciteit. photo & Karl Ammann Bron: Goede Waar & Co Bron: HiEr DO GOOD-SAVE ME campagne van Stichting Monkey Business - support us: Fact: Het vliegtuig brengt je naar de mooiste plekken op aarde maar een retourtje naar Sumatra levert een CO uitstoot van.000 kilo dat het broeikaseffect versterkt. Op Sumatra moeten 0 bomen een jaar groeien om deze uitstoot weer op te nemen. Bron: GreenSeat en Trees For Travel photo & Frans Lanting 0 0 juni 0 DO GOOD-SAVE ME campagne van Stichting Monkey Business - support us: photo & Jose Florez 0 FEBruAri 0 MEi januari photo & Perry van Duijnhoven 0 Yolanthe Cabau van Kasbergen: In het jaar 0 zal twintig procent van de dier- en plantensoorten uitgestorven zijn - voor een groot deel als gevolg van de activiteiten van stropers die de toeristenindustrie van snuisterijen voorziet. Help mee om bedreigde diersoorten te beschermen. Koop geen souvenirs die gemaakt zijn van wilde dieren. Voor meer informatie over foute souvenirs, wetgeving en bedreigde diersoorten kijk op de campagnewebsite van het IFAW: Bron: IFAW MAArT Froukje Jansen: Er zijn veel reisorganisaties die met hun reizen rekening houden met de natuur en het milieu. Zo boek je een reis die een minimale impact op de natuur heeft, bewustwording creëert en een educatieve waarde heeft. Chris Zegers: Je kunt zorgen dat het hardhout dat je in NL koopt afkomstig is van bossen die op een verantwoorde manier beheerd worden. Dit hout kun je herkennen aan het FSC keurmerk. 0 DO GOOD-SAVE ME campagne van Stichting Monkey Business - support us: Fact: Maar liefst driekwart van de groenten die wij eten is geïmporteerd, komt uit kassen of is industrieel bewerkt. Met verse seizoensgroenten van eigen bodem profiteert de aarde van een veel kleinere Mondiale Voetafdruk; zie Bron: De Kleine Aarde Bron: Regina Frey, PanEco Vivienne van den Assem: Met GreenSeat en Trees for Travel kan je de schadelijke uitstoot van je reis compenseren door aanplant en bescherming van bossen. Zo vlieg je dus klimaatneutraal. Kijk op of en compenseer je reizen. Bron: Fact: Gloeien of sparen? Vervang zoveel mogelijk gloeilampen door spaarlampen! Waarom? Spaarlampen verbruiken vijf keer minder energie dan gloeilampen. Dat scheelt veel energie en dus CO-uitstoot. Stel dat alle huishoudens in Nederland hun gloeilampen zouden vervangen door spaarlampen. Dit zou een landelijke besparing opleveren van kg CO/jaar! Bron: Milieu Centraal 0 Fact: Palmolie wordt gewonnen uit de vruchten van de palm en het zit bijna in alle producten die wij consumeren. Grote palmolieplantages worden in Indonesië en Maleisië aangelegd om aan de enorme vraag naar palmolie te voldoen. In Borneo worden elke dag duizenden hectaren regenwoud gekapt of in brand gestoken om plaats te maken voor deze plantages. Verwacht wordt dat de vraag naar palmolie, ook als gevolg van de diesel productie, rond verdubbelt is. Duizenden Orang Oetans komen hierdoor in gevaar! Fact: Naast de Orang Oetan zijn er nog meer mensapen die in nood verkeren. Één van de grondstoffen voor mobiele telefoons is coltan. Coltan is een metaal dat wordt gewonnen in Congo waar zich de laatst overgebleven leefgebieden van de gorilla bevinden. Coltan-bendes trekken deze gebieden in om coltan te zoeken en vernietigen hierbij het gebied zelf, maar ook de dieren die er leven. De gorilla en zijn leefomgeving wordt hier ernstig door bedreigd. Froukje de Both: Verschillende organisaties zijn bezig om wereldwijd de palmolie plantages duurzaam te krijgen en er is hiervoor een commissie in het leven is geroepen, RSPO, Roundtable on Sustainable PalmOil, die criteria opgesteld voor duurzame palmolie. Er zijn nog geen producten verkrijgbaar gemaakt van duurzame palmolie, maar de website van Stichting Monkey Business, houdt je op de hoogte van veranderingen in deze situatie. Zodat je kunt kiezen voor duurzame palmolie zodra het in de winkels verschijnt. Bron: Stichting Monkey Business OKTOBEr 0 DO GOOD-SAVE ME campagne van Stichting Monkey Business - support us: MBU0_0_KALENDER.indd Bron: Stichting AAP Bron: regina Frey, SOCP Katja Schuurman: Je kunt het leefgebied van de gorilla beschermen door je mobiele telefoon te recyclen. Door recycling van mobiele telefoons, werken we mee aan het reduceren van de winning van coltan en hopelijk wordt zo het leefgebied van de gorilla gespaard. Je kunt je oude mobiele telefoons inleveren voor Stichting AAP, opvangcentrum voor uitheemse zoogdieren. Kijk op www. aap.nl voor meer informatie over deze actie DO GOOD-SAVE ME campagne van Stichting Monkey Business - support us: Bron: Greenpeace 0 DO GOOD-SAVE ME campagne van Stichting Monkey Business - support us: Aram van de Rest: Een spaarlamp brandt langer en gebruikt minder energie dan een gewone lamp. Hij is wel duurder in aanschaf, maar omdat hij zolang meegaat haal je dat geld er zeker weer uit. Greenpeace werkt aan een campagne om er voor maart 0 miljoen extra spaarlampen bij te draaien in Nederland. Op geven vele bekende en onbekende Nederlanders het goede voorbeeld. Doe ook mee! 0 photo & Jose Flores DO GOOD-SAVE ME campagne van Stichting Monkey Business - support us: DECEMBEr 0 DO GOOD-SAVE ME campagne van Stichting Monkey Business - support us: 0 AuGuSTuS 0 november juli 0 Antonie Kamerling: Eet seizoensgroenten, groenten uit het seizoen dat op natuurlijke wijze groeit, hoeft niet met een kas opgekweekt te worden. Dit scheelt energie en is natuurlijk ook nog veel lekkerder. SEPTEMBEr Tanja Jess: Als je op vakantie bent zorg dan dat je het geld besteed bij de lokale bevolking. Koop bijvoorbeeld je spullen op een markt en ga eten bij locale restaurantjes en straatstalletjes. Zo komt het geld dat je uitgeeft ten goede aan de welvaart van de lokale bevolking. Inkomsten via toerisme zorgen ervoor dat de lokale bevolking hun geld niet hoeft te verdienen met het verkopen van Orang Oetan baby s en het illegaal kappen van het regenwoud. 0 DO GOOD-SAVE ME campagne van Stichting Monkey Business - support us: :0:

DE ORANG OETAN. Bosmens

DE ORANG OETAN. Bosmens DE ORANG OETAN Bosmens Sommige mensen hebben last van hoogtevrees. Dit langharige bosmens heeft het omgekeerde. Hoog in de bomen van het tropische regenwoud zoekt hij naar rijp fruit om te eten. Hij komt

Nadere informatie

VLP Werkstuk Ontbossing van de aarde

VLP Werkstuk Ontbossing van de aarde VLP Werkstuk Ontbossing van de aarde naam: Oliebol groep: 7 Inhoud inleiding Illegale houtkap sojateeld Palmolie Wat is ontbossing? Ontbossing in tropische regenwouden Wetten en regels hebben geen zin

Nadere informatie

ontbossing fragmentatie vlees van bos-dieren handel ebola manier om dieren te vangen illegaal dier dat thuis gehouden wordt

ontbossing fragmentatie vlees van bos-dieren handel ebola manier om dieren te vangen illegaal dier dat thuis gehouden wordt Vul de apenstrip in De tekeningen hieronder zijn stripverhalen over mensapen, getekend door schoolkinderen. De kinderen maken zich zorgen over het lot van de mensapen in het wild. En zij tekenen verhalen

Nadere informatie

De kritische consument

De kritische consument De kritische consument Inleiding Om producten te kunnen maken heb je grondstoffen nodig. Mensen werken met deze grondstoffen en maken er producten van die we consumeren. Een ondernemer is tevreden als

Nadere informatie

Praktische tips voor klimaat en portemonnee. Klimaatsparen

Praktische tips voor klimaat en portemonnee. Klimaatsparen Praktische s voor klimaat en portemonnee Klimaatsparen CO 2 en geld besparen De gemiddelde Nederlander stoot per jaar 12.000 kg CO 2 uit (28.000 kg CO 2 per huishouden). De meeste kilo s gaan op aan verwarming,

Nadere informatie

6,1. Werkstuk door een scholier 1741 woorden 4 januari keer beoordeeld. Natuurkunde

6,1. Werkstuk door een scholier 1741 woorden 4 januari keer beoordeeld. Natuurkunde Werkstuk door een scholier 1741 woorden 4 januari 2010 6,1 174 keer beoordeeld Vak Natuurkunde Wereld Natuur Fonds Gemaakt door: Manon 11-11-2009 Inhoud 1. Inleiding 2. Wat is het WNF? 3. Hoe is het WNF

Nadere informatie

Hoe groot is onze CO 2 afdruk?

Hoe groot is onze CO 2 afdruk? Hoe groot is onze CO 2 afdruk? Hoe groot is onze CO 2 afdruk? Hoeveel bomen zouden er nodig zijn om onze CO 2 weer uit de lucht te halen? Hoeveel CO 2 haalt een boom uit de lucht? Hoeveel CO 2 haalt een

Nadere informatie

Ik heb voor dit onderwerp gekozen omdat ik veel van dieren houd en ik meer wou weten over het WNF.

Ik heb voor dit onderwerp gekozen omdat ik veel van dieren houd en ik meer wou weten over het WNF. Werkstuk door M. 1467 woorden 15 februari 2013 6 150 keer beoordeeld Vak Nederlands Inleiding Ik heb voor dit onderwerp gekozen omdat ik veel van dieren houd en ik meer wou weten over het WNF. Wat is het

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info Apenheul Geschiedenis Apenheul ging voor het eerst open in 1971. Het eerste en enige park ter wereld waar apen vrij in het bos leefden en vrij tussen de bezoekers konden lopen. Het begon met wolapen, slingerapen

Nadere informatie

Wat kunnen we in Pijnacker-Nootdorp doen tegen klimaatverandering? Richard Smokers

Wat kunnen we in Pijnacker-Nootdorp doen tegen klimaatverandering? Richard Smokers Wat kunnen we in Pijnacker-Nootdorp doen tegen klimaatverandering? Richard Smokers Hoeveel CO 2 -reductie is nodig? doel nieuwe kabinet: in 2020 30% minder CO 2 -uitstoot dan in 1990 UN-IPCC: stabilisatie

Nadere informatie

Kijken! Kijken! Niet kopen!

Kijken! Kijken! Niet kopen! Kijken! Kijken! Niet kopen! 1. Aanzetten 1.a Kijken! Kijken! Niet kopen! Jij gaat aan de slag met het dossier Kijken! Kijken! Niet kopen!. Welke onderdelen van het dossier ga jij maken? Overleg met je

Nadere informatie

Nee, want de voorraden lopen juist terug in Indonesië.

Nee, want de voorraden lopen juist terug in Indonesië. Plusles Energiebronnen in Indonesië Module 2 Bronnen van energie Hoofdstuk 6 Energie, milieu en ruimte in Brazilië Indonesië is een groot eilandenrijk in Zuidoost-Azië. Het land bestaat uit meer dan 17.000

Nadere informatie

Veel veld voor vlees, weinig veld voor groenten

Veel veld voor vlees, weinig veld voor groenten Voeding > 3 e graad > lesmateriaal > kniptekst Sociaal vlees? Voor de leerkracht: Knip op voorhand de tekst in stukken op de lijnen. Houd de stukken tekst per titel samen. Veel veld voor vlees, weinig

Nadere informatie

Kijken! Kijken! Niet kopen!

Kijken! Kijken! Niet kopen! Kijken! Kijken! Niet kopen! 1. Aanzetten 1.a Kijken! Kijken! Niet kopen! Jij gaat aan de slag met het dossier Kijken! Kijken! Niet kopen!. Welke onderdelen van het dossier ga jij maken? Overleg met je

Nadere informatie

Het Regenwoud in Amazonië

Het Regenwoud in Amazonië Het Regenwoud in Amazonië A. Situering B. Klimaat en vegetatie Warm en altijd nat. Tropisch regenwoud 1. Kenmerken van het tropisch woud Woudreuzen: 40 m hoog en kunnen vrij van de zon en lucht genieten.

Nadere informatie

WESTELIJKE LAAGLANDGORILLA

WESTELIJKE LAAGLANDGORILLA WESTELIJKE LAAGLANDGORILLA Toen onderzoekers meer dan 100 jaar geleden voor het eerst een gorilla zagen, schrokken ze zich een ongeluk. Dat is ook niet zo gek! Een gorilla kan er gevaarlijk uitzien. Vooral

Nadere informatie

Wat doen... 4. Door de grote vraag werden dan ook massaal bomen omgehakt.

Wat doen... 4. Door de grote vraag werden dan ook massaal bomen omgehakt. Wat doen... 4 Bomenteelt in ontwikkelingslanden. Aran staat er een beetje mistroostig bij. Alweer heeft een van de straatolifanten een spoor van vernieling getrokken door de stad. In heel wat Thaise steden

Nadere informatie

economische mogelijkheden sociale omgeving ecologisch kapitaal verborgen kansen

economische mogelijkheden sociale omgeving ecologisch kapitaal verborgen kansen economische mogelijkheden sociale omgeving ecologisch kapitaal verborgen kansen REDD+ een campagne voor bewustwording van suriname over haar grootste kapitaal Wat is duurzaam gebruik van het bos: Duurzaam

Nadere informatie

Hoe kan je iemand overtuigen? Hierbij de vragen die het meeste voorkomen en antwoorden die je daarop kan geven:

Hoe kan je iemand overtuigen? Hierbij de vragen die het meeste voorkomen en antwoorden die je daarop kan geven: Stichting Monkey Business De filosofie van Monkey Business is Feel good, Do good. De stichting strijdt voor de orangoetan met leuke acties en evenementen. Ieder jaar zijn er knallende SAVE ME feesten met

Nadere informatie

Tropisch Nederland. 1. Aanzetten. 1.a Tropisch Nederland

Tropisch Nederland. 1. Aanzetten. 1.a Tropisch Nederland 1. Aanzetten Tropisch Nederland 1.a Tropisch Nederland Jij gaat aan de slag met het dossier Tropisch Nederland. Welke onderdelen van het dossier ga jij maken? Overleg met je docent. GA IK DOEN STAP ONDERDEEL

Nadere informatie

DE ENERGIE[R]EVOLUTIE ACTIES HAVO/VWO

DE ENERGIE[R]EVOLUTIE ACTIES HAVO/VWO DE ACTIES HAVO/VWO ACTIES RONDE 1 NEDERLANDSE OVERHEID De overheid besluit 500 subsidie te verlenen aan 30.000 woningeigenaren die hun woning isoleren. Dit levert in totaal een afname van 5 -units uitstoot

Nadere informatie

Vrijdag 2 jan. Vrijdag 9 jan

Vrijdag 2 jan. Vrijdag 9 jan Vrijdag 2 jan Als u kans zou zien in uw huishouden in het komend jaar minder gebruik te maken van uw wasdroger dan levert dat een forse besparing op van uw energiegebruik. De wasdroger slorpt zo n 7% van

Nadere informatie

Maatschappelijk verantwoord ondernemen: hoe en wat?

Maatschappelijk verantwoord ondernemen: hoe en wat? Maatschappelijk verantwoord ondernemen: hoe en wat? Voor Van Dijk Employment Services is bijdragen aan een beter milieu, een beter klimaat en een betere samenleving vanzelfsprekend. Maatschappelijk verantwoord

Nadere informatie

DE WESTELIJKE LAAGLANDGORILLA

DE WESTELIJKE LAAGLANDGORILLA DE WESTELIJKE LAAGLANDGORILLA Toen onderzoekers meer dan 100 jaar geleden voor het eerst een gorilla zagen schrokken ze zich een ongeluk. Dat is ook niet zo gek! Een gorilla kan er gevaarlijk uitzien!

Nadere informatie

WAAROM DUURZAAM BOSBEHEER?

WAAROM DUURZAAM BOSBEHEER? WAAROM DUURZAAM BOSBEHEER? PEFC. HET KEURMERK VOOR DUURZAAM BOSBEHEER PRODUCTEN UIT HET BOS KOM JE OVERAL TEGEN PEFC, het keurmerk voor duurzaam bosbeheer, heeft als doel om duurzaam bosbeheer wereldwijd

Nadere informatie

Eigen gebruik is digitaal vastgelegd.

Eigen gebruik is digitaal vastgelegd. Reizen organiseren die behalve mooi ook verantwoord zijn voor de cultuur, natuur, het milieu en de lokale bevolking, ofwel duurzaam zijn. Daar doen we ons best voor! Het bewustzijn van de potentiële impact

Nadere informatie

Jullie hebben met jullie groep één dag geen vlees gegeten. Hierdoor moet er minder vlees geproduceerd worden.

Jullie hebben met jullie groep één dag geen vlees gegeten. Hierdoor moet er minder vlees geproduceerd worden. Gebeurteniskaarten positieve gebeurteniskaarten Jullie hebben met jullie groep één dag geen vlees gegeten. Hierdoor moet er minder vlees geproduceerd worden. Jullie hebben samen betoogd tegen het kappen

Nadere informatie

DE ENERGIE[R]EVOLUTIE ACTIES VMBO

DE ENERGIE[R]EVOLUTIE ACTIES VMBO DE ACTIES VMBO ACTIES RONDE 1 NEDERLANDSE OVERHEID De overheid besluit 30.000 woningeigenaren die hun woning isoleren te belonen. Zij krijgen een subsidie van vijfhonderd euro. Dit levert in totaal een

Nadere informatie

Een van de grote momenten van het oproepen van groepsgevoel zijn de nationale rampenacties (giro 555), zoals de actie na de tsunamis in Azie.

Een van de grote momenten van het oproepen van groepsgevoel zijn de nationale rampenacties (giro 555), zoals de actie na de tsunamis in Azie. Concept de nationale CO 2 actie ir. Wouter Baars (www.wouterbaars.net) Inleiding: Alhoewel er vele technologische mogelijkheden zijn om onze CO2 uitstoot omlaag te brengen is er gedragsverandering ( life

Nadere informatie

Lesbrief. aardrijkskunde DUURZAAM PRODUCEREN OPDRACHT 1 - DUURZAAMHEID

Lesbrief. aardrijkskunde DUURZAAM PRODUCEREN OPDRACHT 1 - DUURZAAMHEID Lesbrief Onderbouw voortgezet onderwijs - VMBO DUURZAAM PRODUCEREN De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip in Rotterdam binnen.

Nadere informatie

Verbeter de aarde. Waarom en hoe je mee kunt doen! Anneke Brom 24-2-2013

Verbeter de aarde. Waarom en hoe je mee kunt doen! Anneke Brom 24-2-2013 Verbeter de aarde Waarom en hoe je mee kunt doen! Anneke Brom 24-2-2013 Lees hoe je door eenvoudige acties kunt meewerken aan het welzijn van de aarde. Bekijk de aardevriendelijke producten en campagnes

Nadere informatie

7 keer beoordeeld 25 december 2013

7 keer beoordeeld 25 december 2013 3,9 Werkstuk door A. 1896 woorden 7 keer beoordeeld 25 december 2013 Vak Anders Voorwoord Waarom dit onderwerp? Ik houd veel van de natuur en ik vind de aarde mooi. Helaas gaan een heleboel mensen niet

Nadere informatie

In dit boekje komt u alles te weten over

In dit boekje komt u alles te weten over hout 100 0/ 0 duurzaam In dit boekje komt u alles te weten over 4 Voordelen van hout Duurzaam bosbeheer Redenen om duurzaam geproduceerd hout te kopen Het kopen en verkopen van miljard hectare van de

Nadere informatie

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen?

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dagboek Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dat het klimaat verandert is een feit. Je hoort het overal om je

Nadere informatie

Ons eten en het milieu

Ons eten en het milieu SPREEKBEURT OF WERKSTUK Ons eten en het milieu Hier vind je informatie voor een spreekbeurt of werkstuk over ons eten en het milieu. Het is handig om je spreekbeurt onder te verdelen in stappen. Dit zijn

Nadere informatie

Klimaatcompensatie investeren in een schone toekomst

Klimaatcompensatie investeren in een schone toekomst Klimaatcompensatie investeren in een schone toekomst Van warme douche, autorit en vliegvakantie tot het verwarmen van ons huis: alles wat we in ons dagelijks leven doen, leidt tot uitstoot van broeikasgassen.

Nadere informatie

Energiezuinig wonen. GEDRAG en GEBOUW Cothen 18 december 2012 Corina Onderstijn & Arno Harting

Energiezuinig wonen. GEDRAG en GEBOUW Cothen 18 december 2012 Corina Onderstijn & Arno Harting Energiezuinig wonen GEDRAG en GEBOUW Cothen 18 december 2012 Corina Onderstijn & Arno Harting 1)Waarom energie besparen? 2)Hoe kunt u energie besparen? 3)En de volgende stap! 1) Het klimaat verandert!

Nadere informatie

2: vermindering van koolmonoxide, kooldioxide, zwaveldioxide en stikstofoxide en dat is erg goed om het broeikaseffect tegen te houden.

2: vermindering van koolmonoxide, kooldioxide, zwaveldioxide en stikstofoxide en dat is erg goed om het broeikaseffect tegen te houden. Stelling door T. 1429 woorden 12 juni 2014 7,8 2 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Stelling 1: openbaar vervoer moet gratis worden 1: km autorijden levert dan per passagier gemiddeld zeven keer

Nadere informatie

VERPAKKINGEN, DE LINK TUSSEN BOS EN CONSUMENT. Hét keurmerk voor duurzaam bosbeheer

VERPAKKINGEN, DE LINK TUSSEN BOS EN CONSUMENT. Hét keurmerk voor duurzaam bosbeheer VERPAKKINGEN, DE LINK TUSSEN BOS EN CONSUMENT Hét keurmerk voor duurzaam bosbeheer Natuurlijk en duurzaam verpakken Consumenten vinden dat bedrijven een belangrijke rol spelen als het gaat om maatschappelijke

Nadere informatie

Lesbrief. aardrijkskunde DUURZAAM PRODUCEREN OPDRACHT 1 - DUURZAAMHEID

Lesbrief. aardrijkskunde DUURZAAM PRODUCEREN OPDRACHT 1 - DUURZAAMHEID Lesbrief Onderbouw voortgezet onderwijs - HAVO DUURZAAM PRODUCEREN De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip in Rotterdam binnen.

Nadere informatie

Braziliaanse regenwoud. Jesse Klever. Groep 7

Braziliaanse regenwoud. Jesse Klever. Groep 7 Braziliaanse regenwoud Jesse Klever Groep 7 Voorwoord Ik heb dit onderwerp gekozen omdat ik dit een heel interessant onderwerp vind. We hebben er al op school over gesproken en het leek mij wel een leuk

Nadere informatie

Docentenvel opdracht 19 (campagne voor een duurzame wereld en een samenwerkend Europa)

Docentenvel opdracht 19 (campagne voor een duurzame wereld en een samenwerkend Europa) Docentenvel opdracht 19 (campagne voor een duurzame wereld en een samenwerkend Europa) Lees ter voorbereiding onderstaande teksten. Het milieu De Europese Unie werkt aan de bescherming en verbetering van

Nadere informatie

Bedreigingen. Broeikaseffect

Bedreigingen. Broeikaseffect Bedreigingen Vroeger gebeurde het nogal eens dat de zee een gat in de duinen sloeg en het land overspoelde. Tegenwoordig gebeurt dat niet meer. De mensen hebben de duinen met behulp van helm goed vastgelegd

Nadere informatie

het groenste papier ter wereld spaart bomen spaart energie spaart water

het groenste papier ter wereld spaart bomen spaart energie spaart water het groenste papier ter wereld spaart bomen spaart energie spaart water 100%eco & north river écht duurzaam produceren 100%eco 100% betrouwbaar - 100% transparant Ons doel is een kleurrijk voetspoor op

Nadere informatie

HET GROENSTE PAPIER TER WERELD spaart bomen spaart energie spaart water

HET GROENSTE PAPIER TER WERELD spaart bomen spaart energie spaart water HET GROENSTE PAPIER TER WERELD spaart bomen spaart energie spaart water 100%eco & NORTH RIVER ÉCHT DUURZAAM PRODUCEREN 100%eco 100% betrouwbaar - 100% transparant Ons doel is een kleurrijk voetspoor op

Nadere informatie

Digipanel s-hertogenbosch: milieubewustzijn Bosschenaar

Digipanel s-hertogenbosch: milieubewustzijn Bosschenaar Digipanel s-hertogenbosch: milieubewustzijn Bosschenaar Milieu Centraal O&S s-hertogenbosch September 2005 Inleiding De gemeente s-hertogenbosch werkt samen met enkele andere gemeentes, de provincie Noord

Nadere informatie

Beste docent, Hartelijke groet, Krista te Brake, Projectleider educatie Ja Natuurlijk Annabelle Zegers, Assistent educatie Ja Natuurlijk

Beste docent, Hartelijke groet, Krista te Brake, Projectleider educatie Ja Natuurlijk Annabelle Zegers, Assistent educatie Ja Natuurlijk Beste docent, Voorafgaand aan het museumbezoek aan Ja Natuurlijk en de eventuele workshops vragen wij u om uw leerlingen voor te bereiden. De voorbereiding vraagt 1 lesuur (de film duurt 14 minuten). Film

Nadere informatie

Halo Green CupS DOING GOOD IS EASY

Halo Green CupS DOING GOOD IS EASY DOING GOOD IS EASY Halo Green CupS DOING GOOD IS EASY Doe het goed. Doe het duurzaam. Wij streven ernaar om zo duurzaam mogelijk te produceren. Wij geloven in een productieketen die rond is. In de zogenaamde

Nadere informatie

AquaPath Module 4 DUURZAME LEVENSSTIJLEN EN WATER

AquaPath Module 4 DUURZAME LEVENSSTIJLEN EN WATER AquaPath Module 4 DUURZAME LEVENSSTIJLEN EN WATER SAMENVATTING Weet je dat de meeste van onze dagelijkse activiteiten, inclusief voedsel, kleding en reizen, een hoog waterverbruik betekenen en daarmee

Nadere informatie

Programma, na de excursie

Programma, na de excursie Programma, na de excursie 15.00 15.20 Mark van Benthem (Probos) Opening & Fabels omtrent duurzaam bosbeheer 15.20 15.40 Mark Diepstraten (Wijma) De praktijk van duurzaam bosbeheer in de tropen 15.40 16.00

Nadere informatie

Wat wil de Partij voor de Dieren?

Wat wil de Partij voor de Dieren? Waarom stemmen? Binnenkort, op 22 mei 2014, zijn er verkiezingen voor de Europese Unie. Iedere volwassene in Europa kan dan kiezen wie er in het Europese Parlement komen. Ook jij, als je 18 jaar of ouder

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info. Een wereldberoemde tekening. 2 / 5

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info. Een wereldberoemde tekening. 2 / 5 Wereld Natuur Fonds Op bord hangen: tekeningen van de panda en de poster van de panda. Ik doe mijn spreekbeurt over het Wereld Natuur Fonds omdat ik van dieren hou en omdat ik de bedreigde dieren wil helpen.

Nadere informatie

Handel in bedreigde dieren en planten Het CITES-verdrag in de praktijk

Handel in bedreigde dieren en planten Het CITES-verdrag in de praktijk Themablad Traffic/Cites 01-10-2002 13:50 Pagina 4 Hans Extra HD:WERELD NATUUR FONDS:0201017 Themablad Traffic/Cites:DOCU Handel in bedreigde dieren en planten Het CITES-verdrag in de praktijk Al eeuwenlang

Nadere informatie

WELKOM BIJ HET WERELD NATUUR FONDS!

WELKOM BIJ HET WERELD NATUUR FONDS! GO WILD WELKOM BIJ HET WERELD NATUUR FONDS! DE AARDE GEEFT ONS ALLES. KLEDING, VOEDSEL, FRISSE LUCHT. PRACHTIGE DIEREN EN NATUUR OM VAN TE GENIETEN. MOOIE PLEKKEN OM LEKKER TE SPORTEN. WE KUNNEN NIET ZONDER

Nadere informatie

Samen bomen planten!

Samen bomen planten! Samen bomen planten! vergroenen Elk jaar worden er 10 miljard bomen meer gekapt dan er worden aangeplant. Dit proces willen we omkeren. Via onze projecten in Nederland en in het buitenland hebben we al

Nadere informatie

Kruip in de rol van een duurzame bosbeheerder

Kruip in de rol van een duurzame bosbeheerder Kruip in de rol van een duurzame bosbeheerder Leerdoel: De leerlingen kunnen illustreren dat de mens de aanwezigheid van organismen beïnvloedt. De leerlingen kunnen met concrete voorbeelden uit hun omgeving

Nadere informatie

Wat weet jij over biologisch en over de bodem?

Wat weet jij over biologisch en over de bodem? Met leuke vragen, opdrachten en experimenten voor thuis! Wat weet jij over biologisch en over de bodem? Biologisch, lekker natuurlijk! Heb je er wel eens over nagedacht dat alles wat je eet, van een plant

Nadere informatie

De tijger. De geschiedenis van de tijger. De kenmerken van de tijger

De tijger. De geschiedenis van de tijger. De kenmerken van de tijger De tijger De tijger, een mooi en interessant onderwerp voor je spreekbeurt. De tijger is een jagend roofdier en wordt wel gezien als de koning van de jungle. Tijgers zijn de grootste katachtigen ter wereld

Nadere informatie

Ecosysteem voedselrelaties

Ecosysteem voedselrelaties Ecosysteem ecologie Ecosysteem voedselrelaties Oceanen: voedselweb + energiestromen Ga naar Mypip.nl en open de oefening 3 voedselketen - voedselweb Doe de oefening en maak vervolgens de aangeleverde vragen.

Nadere informatie

Jouw idealen in de provincie Basisverkiezingsprogramma. Provinciale Staten 2015 in eenvoudige taal

Jouw idealen in de provincie Basisverkiezingsprogramma. Provinciale Staten 2015 in eenvoudige taal Jouw idealen in de provincie Basisverkiezingsprogramma Provinciale Staten 2015 in eenvoudige taal Verkiezingen in de provincie Op 18 maart 2015 zijn er verkiezingen in de provincies van Nederland. Iedereen

Nadere informatie

Duur van de les Introductie (woordweb) Praatplaat, video en werkblad: Afsluiting (bespreking)

Duur van de les Introductie (woordweb) Praatplaat, video en werkblad: Afsluiting (bespreking) Groen & Geld Groep 7 en 8 Thema: Handel Les 2 Groene energie Organisatie Dit heeft u nodig Woordweb Praatplaat Video Digitaal schoolbord of computers Werkbladen Duurzaamheid Pen of potlood Internet Duur

Nadere informatie

Jouw idealen in Utrecht Verkiezingsprogramma. Provinciale Staten 2015 in eenvoudige taal

Jouw idealen in Utrecht Verkiezingsprogramma. Provinciale Staten 2015 in eenvoudige taal Jouw idealen in Utrecht Verkiezingsprogramma Provinciale Staten 2015 in eenvoudige taal Verkiezingen in de provincie Op 18 maart 2015 zijn er verkiezingen in de provincie Utrecht. Iedereen die in Utrecht

Nadere informatie

LESINSTRUCTIE GROEP 5/6

LESINSTRUCTIE GROEP 5/6 LESINSTRUCTIE GROEP 5/6 Bij Samsam nr. 5 2017 De zee Burgerschap Samsam komt 5 x per jaar uit met een magazine, en een werkblad. Daarbij hoort een website met filmpjes en aanvullende informatie: samsam.net

Nadere informatie

Donateurs Werven Donateurs

Donateurs Werven Donateurs Donateurs Werven Donateurs Lieve donateur, Donateurs Werven Donateurs is een actie waar alle huidige donateurs van stichting Monkey Business exclusief de kans krijgen om om een reis te winnen naar de orang-oetans

Nadere informatie

Fietsen scoort voor een beter klimaat. www.fietsenscoort.nl

Fietsen scoort voor een beter klimaat. www.fietsenscoort.nl Fietsen scoort voor een beter klimaat www.fietsenscoort.nl Fietsen Scoort voor een beter klimaat Fietsen Scoort voor een beter klimaat is een landelijke campagne die het fietsen naar het werk stimuleert.

Nadere informatie

DE SIBERISCHE TIJGER

DE SIBERISCHE TIJGER DE SIBERISCHE TIJGER In de sneeuw! Er zijn veel verschillende soorten katten op de wereld. Denk maar eens aan de huiskat, leeuw, sneeuwpanter of cheeta. Allemaal behoren ze tot de familie van de katachtigen.

Nadere informatie

1. Ecologische voetafdruk

1. Ecologische voetafdruk 2 VW0 THEMA 7 MENS EN MILIEU EXTRA OPDRACHTEN 1. Ecologische voetafdruk In de basisstoffen heb je geleerd dat we voedsel, zuurstof, water, energie en grondstoffen uit ons milieu halen. Ook gebruiken we

Nadere informatie

Green IT. Duurzaam Middelbaar Beroeps- Onderwijs

Green IT. Duurzaam Middelbaar Beroeps- Onderwijs Green IT Rob de Vrind Duurzaam Middelbaar Beroeps- Onderwijs We hebben een prachtige wereld waar we zuinig op moeten zijn Kijk maar hoe mooi de wereld is Kijk maar hoe mooi de wereld is Kijk maar hoe mooi

Nadere informatie

Consumeren en milieu vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Consumeren en milieu vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 23 March 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/73805 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein

Nadere informatie

Er bestaan toch verschillende soorten biomassa? Welke types biomassa zijn ecologisch aanvaardbaar?

Er bestaan toch verschillende soorten biomassa? Welke types biomassa zijn ecologisch aanvaardbaar? Q&A Biomassa A) Biomassa Er bestaan toch verschillende soorten biomassa? Welke types biomassa zijn ecologisch aanvaardbaar? Er wordt vooral een onderscheid gemaakt tussen biomassa die is geproduceerd op

Nadere informatie

Transition Town Castricum filmavond 19 mei 2011. Visie op voedsel

Transition Town Castricum filmavond 19 mei 2011. Visie op voedsel Transition Town Castricum filmavond 19 mei 2011 Visie op voedsel WAT KAN IK IK DOEN? Cursus Permacultuur organiseren in Castricum en zelf meedoen Seizoenbewuster kopen Zinvolle planten in de tuin en beter

Nadere informatie

Voetafdruk van de Nederlandse consumptie, 2005

Voetafdruk van de Nederlandse consumptie, 2005 Indicator 14 juni 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De hoeveelheid land die nodig is

Nadere informatie

VAN DE MEESTERS IN DRUKWERK

VAN DE MEESTERS IN DRUKWERK VAN DE MEESTERS IN DRUKWERK Voor elke drukwerkorder planten wij een boom in Nederland. DEF01 groenprint A5.indd 1 www.groenprint.nl DEF01 groenprint A5.indd 2 HOOFDSTUK 1 NIET WIJ MAAR JIJ JOUW KEUZE DOET

Nadere informatie

LES 2: Klimaatverandering

LES 2: Klimaatverandering LES 2: Klimaatverandering 1 Les 2: Klimaatverandering Vakken PAV, aardrijkskunde Eindtermen Sociale vaardigheden, burgerzin, ICT, vakoverschrijdend, samenwerken, kritisch denken Materiaal Computer met

Nadere informatie

HOUT, DE LINK TUSSEN BOS EN BOUWEN. Hét keurmerk voor duurzaam bosbeheer

HOUT, DE LINK TUSSEN BOS EN BOUWEN. Hét keurmerk voor duurzaam bosbeheer HOUT, DE LINK TUSSEN BOS EN BOUWEN Hét keurmerk voor duurzaam bosbeheer Natuurlijk en duurzaam ontwerpen Gebouwen kunnen profiteren van de bijzondere eigenschappen, structuur en het ecologische voordeel

Nadere informatie

Deze dame of heer vertelt over hoe het mogelijk is om het energie verbruik te verminderen en laat energie besparende manieren zien.

Deze dame of heer vertelt over hoe het mogelijk is om het energie verbruik te verminderen en laat energie besparende manieren zien. DE ENERGIECOACH Wat doet een energiecoach Deze dame of heer vertelt over hoe het mogelijk is om het energie verbruik te verminderen en laat energie besparende manieren zien. Een opmerking vooraf : Het

Nadere informatie

Apen. Inhoud. Orang-oetan. Gibbons. 1. Orang-oetan. 2. Gibbons 3. Handen en voeten 4. Bavianen 5. Zuid-Amerikaanse apen 6. Chimpansees 7.

Apen. Inhoud. Orang-oetan. Gibbons. 1. Orang-oetan. 2. Gibbons 3. Handen en voeten 4. Bavianen 5. Zuid-Amerikaanse apen 6. Chimpansees 7. Apen Inhoud 1. Orang-oetan 2. Gibbons 3. Handen en voeten 4. Bavianen 5. Zuid-Amerikaanse apen 6. Chimpansees 7. Apengeluiden Orang-oetan Orang-oetans zijn zeldzame maar ook schuwe apen die alleen voorkomen

Nadere informatie

Werkstuk Natuurkunde Het tropisch regenwoud

Werkstuk Natuurkunde Het tropisch regenwoud Werkstuk Natuurkunde Het tropisch regenwoud Werkstuk door een scholier 1967 woorden 7 oktober 2006 5,8 189 keer beoordeeld Vak Natuurkunde HET TROPISCH REGENWOUD Inhoud: 1. Wat en waar ligt het regen woud?

Nadere informatie

OVER CHIMPANSEES LENGTE

OVER CHIMPANSEES LENGTE OVER CHIMPANSEES Wil je graag iets weten over chimpansees? Hier vind je van alles over hun! Handig voor als je bijvoorbeeld iets over ze wilt vertellen op school, een spreekbeurt wilt houden of een werkstuk

Nadere informatie

Directie Voedings- en Veterinaire Aangelegenheden LNV Consumentenplatform Consumentenonderzoek Natuurlijkheid, waarde voor beleid

Directie Voedings- en Veterinaire Aangelegenheden LNV Consumentenplatform Consumentenonderzoek Natuurlijkheid, waarde voor beleid Directie Voedings- en Veterinaire Aangelegenheden LNV Consumentenplatform Consumentenonderzoek Natuurlijkheid, waarde voor beleid 11 juni 2004 I Opinie-onderzoek 1. Inleiding 1 2. Associaties met natuurlijkheid

Nadere informatie

KIES VOOR PEFC! REDENEN DIE HOUT SNIJDEN.

KIES VOOR PEFC! REDENEN DIE HOUT SNIJDEN. KIES VOOR PEFC! REDENEN DIE HOUT SNIJDEN. HOUT KOM JE OVERAL TEGEN... NOG WEL JA. De vloer. Een pak kopieerpapier. Een verhuisdoos. Een deur. Een tuinstoel. Openhaardhout. Overal komen we hout tegen. Hout

Nadere informatie

Europa. De plannen van D66 voor Europa Begrijpelijke versie. Tekst: D66 en Merel van Beeren

Europa. De plannen van D66 voor Europa Begrijpelijke versie. Tekst: D66 en Merel van Beeren Voor Europa De plannen van D66 voor Europa Begrijpelijke versie Tekst: D66 en Merel van Beeren 1 De plannen van D66 voor Europa D66 vindt Europa heel belangrijk. Wij denken dat Nederland sterker is als

Nadere informatie

SEED4GROWTH JAARREKENING EN JAARVERSLAG 2014

SEED4GROWTH JAARREKENING EN JAARVERSLAG 2014 SEED4GROWTH JAARREKENING EN JAARVERSLAG 2014 Inleiding: Over SEED 4 Growth Waar komt de zuurstof vandaan die we elk moment inademen? Waar komt water vandaan dat we drinken? Waar komt de chocolade uit onze

Nadere informatie

QUESTIONBOXLES PALMOLIE

QUESTIONBOXLES PALMOLIE QUESTIONBOXLES PALMOLIE Colofon Auteur: Amy Beerens Contact: Maarten Reichwein, WKUU, wetenschapsknooppunt@uu.nl of 030-25 33 717 INHOUDSOPGAVE Inhoud 1 Doel van de les 2 2 Opzet lesplan 3 3 Uitwerking

Nadere informatie

LEZEN LES 33, 34, 41, 42

LEZEN LES 33, 34, 41, 42 LEZEN LES 33, 34, 41, 42 BESTUDEERDE STOF Moeilijke woorden en zinnen Les 33 en 34 Tekstdoelen Les 41 Meningen en argumenten Les 42 OMVANG EN TIJDSINDICATIE 12 vragen, ca. 30 minuten NAAM: KLAS: INSTRUCTIE

Nadere informatie

DOE MEE! Afval scheiden. Dat scheelt een hoop

DOE MEE! Afval scheiden. Dat scheelt een hoop DOE MEE! Afval scheiden. Dat scheelt een hoop Ook u kunt nog veel kilo s scheiden Veel Amsterdammers scheiden hun afval al. De een wat meer, de ander wat minder. Toch komt er nog steeds veel herbruikbaar

Nadere informatie

Kopen en milieu vmbo-b34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/73704

Kopen en milieu vmbo-b34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/73704 Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 21 March 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/73704 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein

Nadere informatie

Intersteno Ghent 2013- Correspondence and summary reporting

Intersteno Ghent 2013- Correspondence and summary reporting Intersteno Ghent 2013- Correspondence and summary reporting DUTCH Wedstrijd Correspondentie en notuleren De wedstrijdtekst bevindt zich in de derde kolom van de lettergrepentabel in art. 19.1 van het Intersteno

Nadere informatie

Red de Jamaica Iguan

Red de Jamaica Iguan Red de Jamaica Iguan Door Evert Henningheim In het vrijwel ondoordringbare droogbos van Jamaica leeft een bijzondere leguaansoort. Het voortbestaan van deze Jamaicaanse leguaan wordt ernstig bedreigd.

Nadere informatie

Vegetarisch eten niet per se goed voor het klimaat

Vegetarisch eten niet per se goed voor het klimaat 1 van 5 4-3-2017 08:55 standaard.be Vegetarisch eten niet per se goed voor het klimaat Van onze redactrice Inge Ghijs BrusselWat moeten we eten als we met ons eetpatroon geen aanslag willen plegen op het

Nadere informatie

5,4. a) Gegevens over de organisatie. Werkstuk door een scholier 934 woorden 5 mei keer beoordeeld. Maatschappijleer

5,4. a) Gegevens over de organisatie. Werkstuk door een scholier 934 woorden 5 mei keer beoordeeld. Maatschappijleer Werkstuk door een scholier 934 woorden 5 mei 2006 5,4 46 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Midden: bespreking van de organisaties 1) WWF of world wide foundation for nature Inhoud: 1) Wat -Gegevens

Nadere informatie

FAIRTRADE. Een beter leven. Wat is Fairtrade

FAIRTRADE. Een beter leven. Wat is Fairtrade Wat is Fairtrade EERLIJKE HANDEL STAAT VOOROP KEURMERK INTERNATIONALE SAMENWERKING HANDEL GEMEENTE DUURZAAMHEID Een beter leven Veel boeren en arbeiders in arme landen (ook wel ontwikkelingslanden ) hebben

Nadere informatie

Voor het welzijn van kind en school. Klas 3!

Voor het welzijn van kind en school. Klas 3! Voor het welzijn van kind en school Klas 3! Wat is energie Energie heb je nodig om iets te doen. Je hebt het nodig om een auto mee te kunnen laten rijden, een huis mee te verwarmen of een fabriek mee te

Nadere informatie

Leidingdeel bij Handreiking Actueel Milieu, jou een zorg?!

Leidingdeel bij Handreiking Actueel Milieu, jou een zorg?! Leidingdeel bij Handreiking Actueel Milieu, jou een zorg?! Inleiding Klimaattop, milieuvriendelijke maatregelen, broeikaseffect, milieuvervuiling, klimaatverandering Iedere dag komt het wel ergens voor

Nadere informatie

Tips& Tricks HOE KOOP JE ÉCHT DUURZAAM IN?

Tips& Tricks HOE KOOP JE ÉCHT DUURZAAM IN? Tips& Tricks HOE KOOP JE ÉCHT DUURZAAM IN? Op zoek naar een nieuwe cateraar? En je vindt duurzaamheid belangrijk? Vergeet niet de juiste balans te vinden tussen duurzame, gezonde en gewenste voeding. Alleen

Nadere informatie

Tropisch Nederland. 1. Aanzetten. 1.a Tropisch Nederland

Tropisch Nederland. 1. Aanzetten. 1.a Tropisch Nederland Tropisch Nederland 1. Aanzetten 1.a Tropisch Nederland Jij gaat aan de slag met het dossier Tropisch Nederland. Welke onderdelen van het dossier ga jij maken? Overleg met je docent. GA IK DOEN STAP ONDERDEEL

Nadere informatie

De toekomst is dichterbij dan je denkt

De toekomst is dichterbij dan je denkt Duurzaamheid begint bij jezelf Wij stellen ambitieuze doelen voor een duurzame toekomst. Wij streven ernaar om een zo duurzaam mogelijk assortiment aan te kunnen bieden. Wij geloven in een productieketen

Nadere informatie

Werkboekje. Natuur en milieu educatie. Groep 7. Naam: Fruit in de mix. Dit is een product van Stichting Vogelpark Avifauna

Werkboekje. Natuur en milieu educatie. Groep 7. Naam: Fruit in de mix. Dit is een product van Stichting Vogelpark Avifauna Werkboekje Natuur en milieu educatie Naam: Groep 7 Fruit in de mix Dit is een product van Stichting Vogelpark Avifauna Werkblad 1 Waar komt ons fruit vandaan? Vul 1. Teken het klassikale woordenweb die

Nadere informatie

Werkstuk Aardrijkskunde Ontbossing

Werkstuk Aardrijkskunde Ontbossing Werkstuk Aardrijkskunde Ontbossing Werkstuk door een scholier 1725 woorden 16 november 2005 6,5 201 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Ontbossing is het op grote schaal kappen van bossen door mensen en

Nadere informatie